Verkorte versie jaarverslag 2011 Lees voor - Umcg
Verkorte versie jaarverslag 2011 Lees voor - Umcg Verkorte versie jaarverslag 2011 Lees voor - Umcg
Jaarverslag 2011 Universitair Medisch Centrum Groningen
- Page 2 and 3: Voor u ligt een verkorte versie van
- Page 4 and 5: ERIBA in gebruik De bouw van ERIBA
- Page 6 and 7: Grensoverschrijdende geneeskundeopl
- Page 8 and 9: Sneller naar huis Het aantal dagbeh
- Page 10 and 11: Langer gezond De grote uitdaging va
- Page 12 and 13: 3 Zorg Nieuwe technieken, meetbare
- Page 14 and 15: Patiëntenervaringen meten In NFU-v
- Page 16 and 17: Koninklijke opening Prinses Margrie
- Page 18 and 19: Pijngeneeskunde Plastische chirurgi
- Page 20 and 21: Patiëntvriendelijk oefenen Een bel
- Page 22 and 23: Initiatief: opleiding tot ziekenhui
- Page 24 and 25: Forse toename onderzoeksgelden Het
- Page 26 and 27: Twee nieuwe Centers of Research Exc
- Page 28 and 29: Waar krijgt u energie van? Denk ter
- Page 30 and 31: Organogram UMCG Ondernemingsraad O&
- Page 32 and 33: Welkom voelen De doordachte aandach
- Page 34 and 35: Colofon Uitgave Universitair Medisc
Jaarverslag <strong>2011</strong><br />
Universitair Medisch Centrum Groningen
Voor u ligt een verkorte <strong>versie</strong> van het<br />
Maatschappelijk <strong>jaarverslag</strong> van het UMCG<br />
over <strong>2011</strong>. Deze verkorte <strong>versie</strong> vermeldt met<br />
name de behaalde resultaten. Het volledige<br />
Maatschappelijk <strong>jaarverslag</strong> is samen met<br />
het Financiële <strong>jaarverslag</strong> en de DigiMV<br />
gedeponeerd bij www.<strong>jaarverslag</strong>enzorg.nl<br />
De genoemde <strong>jaarverslag</strong>en en deze verkorte<br />
<strong>versie</strong> zijn ook te vinden op de website van het<br />
UMCG: www.umcg.nl
Jaarverslag <strong>2011</strong><br />
Universitair Medisch Centrum Groningen<br />
<strong>Verkorte</strong> <strong>versie</strong><br />
Gebaseerd op de resultaten
ERIBA in gebruik<br />
De bouw van ERIBA (European<br />
Institute for the Biology of<br />
Ageing) verloopt <strong>voor</strong>spoedig.<br />
In juni 2012 zijn de eerste drie<br />
verdiepingen in gebruik<br />
genomen.<br />
Met dit nieuwe instituut geeft<br />
het UMCG verdere invulling<br />
aan de focus op Healthy Ageing.
Voorwoord Voorzitter Raad van Bestuur<br />
In <strong>2011</strong> hebben we als UMCG zowel bij zorg, onderzoek, als<br />
onderwijs en opleiding verder invulling gegeven aan onze<br />
missie ‘Bouwen aan de toekomst van gezondheid’. De focus ligt<br />
op Healthy Ageing: gezond en actief ouder worden.<br />
We hebben een bewogen jaar gehad. De kritiek van de<br />
Inspectie <strong>voor</strong> de Gezondheidszorg en de Nationale ombudsman<br />
op de communicatie en informatie<strong>voor</strong>ziening in twee<br />
kwesties heeft ons zeer geraakt.<br />
We zijn trots op ons nieuwe onderzoeksinstituut ERIBA en de<br />
eerste grensoverschrijdende geneeskundeopleiding die we<br />
samen met Oldenburg hebben opgezet. <strong>2011</strong> was ook een jaar<br />
waarin het door schaarser wordende middelen noodzakelijk was<br />
een omvangrijk doelmatigheidsprogramma in gang te zetten.<br />
Patiëntveiligheid hoogste prioriteit<br />
In <strong>2011</strong> is op het gebied van patiëntenzorg <strong>voor</strong>tgang geboekt,<br />
waar onze medewerkers zich zeer <strong>voor</strong> hebben ingespannen.<br />
Uit signalen van toezichthouders, certificerende instanties,<br />
zorgverzekeraars en interne auditors blijkt tegelijkertijd dat we<br />
patiëntveiligheid, communicatie en informatie<strong>voor</strong>ziening naar<br />
patiënten nog verder moeten verbeteren.<br />
De Nationale ombudsman heeft in <strong>2011</strong> respectievelijk begin<br />
2012 twee kritische rapporten uitgebracht over de<br />
communicatie naar familie van twee patiënten. We betreuren<br />
de tekortkomingen in de communicatie en hebben onze<br />
excuses hier<strong>voor</strong> aangeboden aan betrokkenen. De maatregelen<br />
die de Inspectie in een van deze kwesties heeft <strong>voor</strong>gesteld,<br />
waaronder het aanpassen van het klachtenreglement,<br />
zijn doorgevoerd. Tegelijkertijd hebben wij aangegeven het niet<br />
met alle conclusies van de Nationale ombudsman eens te zijn.<br />
Het verwijt dat het UMCG bewust informatie heeft achtergehouden,<br />
verwerpen wij. Wanneer ondanks al onze<br />
inspanningen om goede en veilige zorg te verlenen, de<br />
uitkomst toch anders is dan verwacht, stellen wij ons<br />
transparant en toetsbaar op en zoeken wij naar oorzaken om<br />
daarvan te kunnen leren.<br />
Bij verbetering van patiëntveiligheid gaat het <strong>voor</strong>al om het<br />
gebruik van protocollen, de dubbelcheck van medicatie,<br />
identificatie van de patiënt en het toepassen van de checklist<br />
<strong>voor</strong> het operatieve proces. In 2012 voeren we verschillende<br />
verbetermaatregelen door binnen deze en andere thema’s van<br />
het landelijke VMS veiligheidsprogramma. Ons motto hierbij<br />
is: ‘Ik doe het!’. Want veilige zorg is er alleen als we het allemaal<br />
doen.<br />
Nieuw onderzoeksinstituut<br />
Er zijn grote stappen gezet richting de volledige realisatie van<br />
ERIBA; het onderzoeksinstituut waarin wetenschappers<br />
fundamenteel onderzoek doen naar verouderingsprocessen.<br />
Daarbij werkt het UMCG samen met de Rijksuniversiteit<br />
Groningen (RUG), hogescholen, overheden en bedrijfsleven.<br />
Met de bouw en inrichting van het instituut en het aantrekken<br />
en faciliteren van internationaal toonaangevende onderzoeksgroepen<br />
is tot en met 2014 een bedrag van € 49 miljoen<br />
gemoeid.<br />
Al helemaal voltooid, en koninklijk geopend, is de nieuwe<br />
polikliniek van het UMC Groningen Cancer Center. In de kliniek<br />
integreren we multidisciplinaire zorg en wetenschappelijk<br />
onderzoek op het hoogste niveau.<br />
3 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Grensoverschrijdende geneeskundeopleiding<br />
Het afgelopen jaar is veel aandacht besteed aan de verdere<br />
internationalisering van het onderwijs. Het UMCG heeft samen<br />
met de RUG en de Carl van Ossietzky Universität Oldenburg<br />
de European Medical School Oldenburg-Groningen opgericht,<br />
de eerste grensoverschrijdende geneeskundeopleiding in<br />
Europa.<br />
kwaliteit van ons onderwijs en onze opleidingen handhaven.<br />
Kortom: wij blijven verder bouwen aan de uitdagende<br />
toekomst van gezondheid.<br />
Jos Aartsen<br />
Voorzitter Raad van Bestuur<br />
Hogere studierendementen<br />
Ons beleid om de studierendementen te verhogen is in <strong>2011</strong><br />
succesvol geweest. Daarnaast zijn we verheugd dat de<br />
instroom in de medische vervolgopleidingen is uitgebreid met<br />
25 plaatsen. Belangrijk met het oog op de toekomstige<br />
beschikbaarheid van specialisten in onze regio.<br />
Ambitieus in uitdagende tijden<br />
Om het UMCG financieel toekomstbestendig te maken in<br />
tijden van bezuinigingen moesten wij in <strong>2011</strong> ingrijpende<br />
maatregelen treffen. We voeren een doelmatigheidsprogramma<br />
uit van ruim € 40 miljoen, dat loopt tot 2013. Dit<br />
programma ‘Klaar <strong>voor</strong> de Toekomst’ is ook nodig om<br />
financiële ruimte te creëren <strong>voor</strong> onze beleidsmatige<br />
prioriteiten. Over vijf jaar wil het UMCG nationaal en internationaal<br />
hét centrum <strong>voor</strong> Healthy Ageing zijn, waar onderzoek,<br />
zorg, opleiding en onderwijs van het hoogste niveau zijn.<br />
In de zorg willen we ons, met een nieuw EPD, concentreren op<br />
topreferente en complexe patiënten en hun de beste zorg<br />
bieden. Waarbij we in samenwerking met andere zorgaanbieders<br />
de basiszorg in de regio garanderen. Om blijvend<br />
te kunnen excelleren in zorg en onderzoek, willen we de hoge<br />
4 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Inhoud<br />
1<br />
2<br />
3<br />
4<br />
5<br />
6<br />
Hoofdzaken in cijfers 7<br />
Missie en visie 9<br />
Zorg 10<br />
Onderwijs en opleiding 17<br />
Onderzoek 23<br />
Organisatie 27<br />
5 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Sneller naar huis<br />
Het aantal dagbehandelingen is<br />
in <strong>2011</strong> toegenomen met bijna<br />
10%. De gemiddelde verpleegduur<br />
is afgenomen door betere<br />
aansluiting op thuiszorg en<br />
verpleeghuiszorg.
1 Hoofdzaken in cijfers<br />
<strong>2011</strong> 2010<br />
Zorg<br />
Eerste administratieve consulten 195.114 188.672<br />
Totaal consulten 550.883 526.384<br />
- waarvan centrale spoedopvang 36.402 36.762<br />
Dagbehandelingen 33.102 30.160<br />
Klinische opnames 36.892 35.842<br />
Verpleegdagen 321.478 321.245<br />
Gemiddelde verpleegduur in dagen (inclusief Revalidatie en Psychiatrie) 8,7 9,0<br />
Totaal aantal meldingen van incidenten in het IMS 4.249 3.396<br />
Onderwijs en onderzoek<br />
Promoties 149 135<br />
ISI publicaties ca. 1.795 1.836<br />
Ingeschreven studenten (1 oktober) 3.774 3.700<br />
Bedrijfsvoering<br />
Opbrengsten (x miljoen euro) 947 901<br />
Resultaat (x miljoen euro) 4,3 5,2<br />
Medewerkers (per 31-12) 11.279 10.949<br />
Fte (per 31-12) 8.511 8.332<br />
Ziekteverzuim 3,7% 3,7%<br />
Gemelde vacatures 400 490<br />
% vrouwelijke hoogleraren (per 31-12) 22 19<br />
% vrouwelijke afdelingshoofden (per 31-12) 20 14<br />
7 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Langer gezond<br />
De grote uitdaging van Healthy<br />
Ageing is het vergroten van het<br />
aantal gezonde levensjaren, door<br />
de jaren van ongezondheid meer<br />
richting het eind van het leven<br />
te verschuiven.<br />
Concept of succesfull ageing<br />
fitness<br />
compressing period<br />
of decline<br />
= social benefits<br />
50 75 100<br />
healthspan
2 Missie en visie<br />
Bouwen aan de toekomst van gezondheid<br />
Een gezonde samenleving met een bevolking die tot op hoge<br />
leeftijd actief is, daar wil het UMCG aan bijdragen door levensbedreigende<br />
en chronische ziekten tijdig op te sporen en te<br />
behandelen, maar nog liever, zien te <strong>voor</strong>komen. Het UMCG<br />
heeft daarom als missie: ‘Bouwen aan de toekomst van<br />
gezondheid’.<br />
Gezond en actief ouder worden<br />
Het UMCG richt zich op levensprocessen, levenslijnen en<br />
de gevolgen van veroudering. Hoe kunnen we gezond ouder<br />
worden? Hoe kunnen we patiënten met chronische<br />
aandoeningen het beste behandelen? Die vragen wil het<br />
UMCG beantwoorden en daarom is in wetenschappelijk<br />
onderzoek, zorg en opleidingen de focus op Healthy Ageing<br />
gelegd. Met deze keuze versterkt het UMCG een lange traditie<br />
van fundamenteel en klinisch translationeel wetenschappelijk<br />
onderzoek naar chronische ziekten en veroudering.<br />
Unieke onderzoeken<br />
Het UMCG heeft biobanken opgericht die gegevens van zieke<br />
en gezonde mensen over langere tijd geanonimiseerd<br />
bijhouden. Binnen het LifeLines-onderzoeksprogramma<br />
worden gedurende dertig jaar maar liefst 165.000 inwoners van<br />
Noord-Nederland gevolgd: kinderen, ouders en grootouders.<br />
Deze driegeneratie-aanpak vanaf de start is uniek in de wereld.<br />
Daarnaast doet het UMCG samen met de RUG in ERIBA<br />
(European Research Institute for the Biology of Ageing)<br />
onderzoek naar de biologische factoren die betrokken zijn bij<br />
veroudering en verouderingsgerelateerde ziekten.<br />
Healthy Ageing was in eerste instantie <strong>voor</strong>al uitgewerkt<br />
binnen het onderzoeksdomein, maar krijgt inmiddels ook een<br />
praktische vertaling in de klinische setting van het UMCG,<br />
waarbij zowel <strong>voor</strong> medici als verpleegkundigen een cruciale<br />
rol is weggelegd.<br />
Kennis verzilveren<br />
Om onderzoeksresultaten beter te valoriseren is in <strong>2011</strong> het<br />
Center for Development and Innovation (CDI) ingericht.<br />
Het CDI initieert actief nieuwe samenwerking met Noord-<br />
Nederlandse bedrijven en ondersteunt de al bestaande<br />
samenwerkingsverbanden.<br />
Samen sterker<br />
Niet alleen op het gebied van onderzoek werkt het UMCG<br />
samen met andere partijen. Voor het eendrachtig versterken<br />
van de positie van Groningen als dé kennis- en innovatiestad<br />
van Noord-Nederland is er een unieke samenwerking met de<br />
RUG, de Hanzehogeschool en gemeente en provincie<br />
Groningen. Deze organisaties hebben het Akkoord van<br />
Groningen opgesteld. Het Akkoord benoemt twee speerpunten:<br />
Energie en Healthy Ageing. Alle organisaties en<br />
bedrijven in Noord-Nederland die bij Healthy Ageing<br />
betrokken zijn, nemen deel in het Healthy Ageing Network<br />
Northern Netherlands (HANNN).<br />
9 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
3 Zorg<br />
Nieuwe technieken, meetbare kwaliteit,<br />
ketens van zorg<br />
Het UMCG heeft in de zorg gekozen <strong>voor</strong> de speerpunten topreferente<br />
zorg, complexe zorg en complexe patiënten. Dit<br />
beleid werken we uit in concrete portfoliokeuzes. Tegelijkertijd<br />
voelen we ons maatschappelijk verantwoordelijk <strong>voor</strong> de<br />
continuïteit van de basiszorg in Noord-Nederland. Daarom<br />
werken we samen met zorgaanbieders in de regio. We<br />
beëindigen geen zorg in het UMCG als de continuïteit ervan<br />
niet is geborgd in de regio.<br />
Toename opname, afname ligduur<br />
Het aantal eerste polikliniekbezoeken en klinische opnames is<br />
in <strong>2011</strong> opnieuw toegenomen. Het aantal dagbehandelingen is<br />
weliswaar minder sterk gegroeid dan in het jaar er<strong>voor</strong>, maar<br />
laat nog altijd een stijging zien van bijna 10% (zie tabel op p. 7).<br />
De gemiddelde verpleegduur is verder afgenomen door betere<br />
aansluiting op thuiszorg en verpleeghuiszorg.<br />
Toegangstijden poliklinieken stabiel<br />
De toegangstijden tot de poliklinieken zijn in <strong>2011</strong> gelijk<br />
gebleven ten opzichte van 2009 en 2010: gemiddeld 5,3 weken.<br />
De wachttijden <strong>voor</strong> de klinische opnames zijn gemiddeld<br />
genomen gedaald van 15,6 naar 12,7 weken. De wachtlijsten<br />
(7,3 weken) <strong>voor</strong> dagbehandeling wisselen net als <strong>voor</strong>gaande<br />
jaren sterk per specialisme.<br />
Praktische invulling kwaliteit<br />
De Expertgroep Kwaliteit bewaakt sinds 2010 de <strong>voor</strong>tgang van<br />
alle acties uit de beleidsnota ‘UMCG Kaders Kwaliteit, een<br />
praktische invulling’. De daadwerkelijke implementatie van<br />
kwaliteit en patiëntveiligheid in de primaire processen verdient<br />
extra aandacht. In 2012 gaat het daarbij om patiëntveiligheidsprojecten<br />
(VMS 10 thema’s), de <strong>voor</strong>bereiding op de UMCGbrede<br />
certificering van het kwaliteitssysteem en goede<br />
inrichting van het hoofdbehandelaarschap en regievoering.<br />
Aan de slag met VMS<br />
Als onderdeel van het kwaliteitsbeleid is een Veiligheids<br />
Management Systeem (VMS) ingevoerd. Een VMS maakt de<br />
resultaten op het gebied van patiëntveiligheid inzichtelijk en<br />
maakt vergelijkingen met andere zorginstellingen mogelijk.<br />
Expertteams vertalen tien thema’s naar de dagelijkse praktijk in<br />
het ziekenhuis, waaronder het <strong>voor</strong>komen van wondinfecties<br />
na een operatie, verwisseling van en bij patiënten, en vroege<br />
herkenning en behandeling van pijn.<br />
Voorbereiding advies Clinical Governance<br />
Kwaliteitsmanagement verdient een integrale aanpak. Hier<strong>voor</strong><br />
heeft het UMCG in <strong>2011</strong> de mogelijkheden van Clinical<br />
Governance onderzocht. Clinical Governance lijkt goed aan te<br />
sluiten bij de uitdagingen waar het UMCG <strong>voor</strong> staat. Centrale<br />
begrippen binnen Clinical Governance zijn: proces- en<br />
systeemdenken, leiderschap, teamwerk en communicatie.<br />
Clinical Governance benadrukt de kracht die in een<br />
professionele organisatie aanwezig is evenals het eigenaarschap<br />
en het lerend vermogen van zorgprofessionals, leidinggevenden<br />
en bestuurders. In 2012 vindt besluitvorming plaats<br />
over te nemen stappen.<br />
10 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Nachtvluchten traumaheli<br />
De traumahelikopter vloog<br />
<strong>voor</strong> het eerst in de nacht. De<br />
heli werd 1.010 keer opgeroepen<br />
en verleende 686 keer<br />
daadwerkelijk hulp.
Patiëntenervaringen meten<br />
In NFU-verband is afgesproken om de focus te verleggen van<br />
patiënttevredenheid naar patiëntervaring. De CQ-index<br />
(Consumer Quality Index) meet ervaringen van patiënten in<br />
zorginstellingen. In <strong>2011</strong> is met de CQ-index een pilot<br />
gehouden op het zorgtraject Mammacare. In 2012 wordt<br />
besloten of er meerdere CQ-metingen komen. Naast de CQindex<br />
meet het UMCG op tal van manieren de ervaringen van<br />
patiënten, onder andere met hospitalityscans, focusgroepen<br />
en spiegelbijeenkomsten. De uitkomsten zijn een belangrijke<br />
basis <strong>voor</strong> de dialoog met patiëntenvertegenwoordigers in de<br />
diverse patiëntenparticipatietrajecten over onder meer zorgvernieuwing.<br />
In <strong>2011</strong> zijn in dit kader zeven zorgvernieuwingstrajecten<br />
uitgevoerd.<br />
Score ziekenhuisbrede indicatoren aangepakt<br />
De aandacht <strong>voor</strong> prestatie-indicatoren in de zorg stijgt. Steeds<br />
meer externe partijen maken ranglijsten. Het UMCG hecht<br />
eraan dat prestatie-indicatoren leiden tot kwaliteitsverhoging<br />
van de onderliggende zorg. En dat de wijze van registreren<br />
vereenvoudigt en tegelijkertijd betere mogelijkheden <strong>voor</strong><br />
analyse biedt. In <strong>2011</strong> bleek na analyse van een aantal ranglijsten<br />
dat de ziekenhuisbrede indicatoren ruimte lieten <strong>voor</strong><br />
verbetering. In 2012 zijn er daarom UMCG-breed opererende<br />
expertiseteams ingericht <strong>voor</strong>: onverwacht lange verblijfsduur,<br />
sterftecijfers, pijnmeting, decubitus, ondervoeding en delirium.<br />
Verbeteracties operatief proces<br />
In 2009/2010 is het gehele operatieve proces in kaart gebracht<br />
en een verbetertraject ingezet. Belangrijke aandachtspunten in<br />
<strong>2011</strong> waren: een patiëntvolgsysteem, informed consent,<br />
medicatie en veilig gebruik medische apparatuur. De invoering<br />
van de SURPASS-checklist <strong>voor</strong>ziet in een sluitend patiëntvolgsysteem<br />
met stopmomenten. SURPASS staat <strong>voor</strong> SURGical<br />
PAtient Safety System. Voor het perioperatieve traject is<br />
precies uitgewerkt wie op welk moment verantwoordelijk is<br />
<strong>voor</strong> de medicatie van de geplande chirurgische patiënt. Deze<br />
verbeteringen zijn uitgevoerd volgens de richtlijnen van de IGZ<br />
<strong>voor</strong> Toezicht Operatief Proces.<br />
Verpleegkundig Expertisecentrum<br />
Het Verpleegkundig Expertisecentrum UMCG richt zich op<br />
kwaliteitsverbetering van de zorg. In <strong>2011</strong> zijn alle verpleegkundige<br />
protocollen ondergebracht in een nieuw documentbeheerssysteem<br />
(iDocument). De protocollen zijn daardoor<br />
makkelijker te raadplegen (via DocPortal) en actueel te houden.<br />
De in 2010 opgerichte Verpleegkundige Adviesraad (VAR)<br />
van het Verpleegkundig Expertisecentrum UMCG is in <strong>2011</strong><br />
gegroeid in haar adviesrol door trainingen te volgen. De VAR<br />
heeft onder andere advies uitgebracht aan de Raad van Bestuur<br />
over het vormgeven van casemanagement, de implementatie<br />
van de Groninger Frailty Index en de protocollen Euthanasie en<br />
Palliatieve Sedatie.<br />
IGZ keurt CSO en NGBM goed<br />
De Inspectie <strong>voor</strong> de Gezondheidszorg heeft als onderdeel van<br />
haar landelijke programma Thematisch Toezicht Spoed Eisende<br />
Hulp de Centrale Spoedopvang bezocht. De IGZ oordeelde dat<br />
de CSO aan alle eisen en veldnormen voldoet. Een zelfde oordeel<br />
velde de IGZ over de afdeling Nucleaire Geneeskunde &<br />
12 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Moleculaire Beeldvorming die werd bezocht vanwege een<br />
Good Manufacturing Practice Inspectie.<br />
Leren van incidenten<br />
De laatste jaren is het aantal meldingen van fouten, ongevallen<br />
en ‘near-accidents’ gestaag toegenomen. In <strong>2011</strong> waren er<br />
4.249, in 2010 3.396. De stijging komt <strong>voor</strong>namelijk doordat<br />
medewerkers sneller melden en breder gebruik maken van het<br />
Incident Meld Systeem. Medewerkers zijn zich beter bewust<br />
van verbetermogelijkheden, onder andere door <strong>voor</strong>lichting<br />
hierover. Daarmee wordt de kans op fouten verkleind.<br />
Calamiteiten sneller afhandelen<br />
In <strong>2011</strong> zijn negen calamiteiten in de patiëntenzorg gemeld aan<br />
de IGZ (2010: 8). Verbetermaatregelen op basis van analyses<br />
zijn doorgevoerd. Om de analyse en afhandeling van<br />
calamiteiten binnen de vereiste acht weken af te ronden zijn<br />
medewerkers opgeleid en procedures aangescherpt.<br />
Afname klachten<br />
Het aantal geregistreerde klachten is afgenomen van 309 in<br />
2010 naar 263 in <strong>2011</strong>. Mogelijk bespreken meer patiënten hun<br />
onvrede direct op de afdeling. Dit is conform de onderliggende<br />
gedachte van klachtenbemiddeling: het bespreken van<br />
problemen op de plek waar ze zich <strong>voor</strong>doen. Bejegening,<br />
communicatie en <strong>voor</strong>lichting van arts of verpleging richting<br />
patiënt of familie blijft het hoofdkenmerk van de klachten.<br />
Het UMCG besteedt daarom veel aandacht aan goede uitleg,<br />
betrokkenheid en inlevingsvermogen.<br />
UMC Groningen Cancer Center geopend<br />
Het UMC Groningen Cancer Center opende een nieuwe polikliniek.<br />
In het Cancer Center zijn multidisciplinaire zorg en<br />
wetenschappelijk onderzoek in hoge mate geïntegreerd. Topspecialisten<br />
maken gebruik van de meest geavanceerde<br />
diagnostiek en behandelmethoden om tot het beste resultaat<br />
te komen. Dit in nauwe afstemming met verwijzende huisartsen<br />
en specialisten in andere ziekenhuizen. Het UMC<br />
Groningen Cancer Center is een spil in het regionale netwerk<br />
van kankerzorg.<br />
Succesvolle pilots perioperatieve keten<br />
De perioperatieve keten is versterkt na vijfentwintig kortlopende<br />
pilots in multidisciplinaire teams. Doel is: van een<br />
functiegerichte naar een ketengerichte organisatie. De<br />
gedigitaliseerde SURPASS-checklist is UMCG-breed ingevoerd.<br />
Verder is onder andere de ligduur verkort door patiënten op te<br />
nemen op de operatiedag en niet de dag er<strong>voor</strong>. De kwaliteit<br />
van kinderchirurgie is verbeterd door kinderen te clusteren op<br />
het operatiecentrum. Ook wordt nagedacht over de nieuwbouw<br />
(of verbouw) van het operatiecentrum.<br />
Scheiding acute en electieve patiëntenstromen<br />
Een kwartiermakersgroep werkt aan de scheiding van de<br />
electieve en acute stromen en de rol van het UMCG in de<br />
keten van de spoedeisende hulp in de regio. Prioriteit heeft<br />
een spoedzorgfaciliteit - een Acute Opname Afdeling in de<br />
nabijheid van de Centrale Spoedopvang en de afdeling<br />
Radiologie - die verstoring van de electieve zorg in het UMCG<br />
kan verminderen.<br />
13 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Koninklijke opening<br />
Prinses Margriet opende op<br />
16 september <strong>2011</strong> de<br />
nieuwe polikliniek van het<br />
UMC Groningen Cancer<br />
Center. De zorg <strong>voor</strong><br />
patiënten met kanker is een<br />
speerpunt van het UMCG.
Gezocht: standplaats traumahelikopter<br />
De traumahelikopter vliegt sinds april <strong>2011</strong> ook in het donker.<br />
De politiek maakte dit mogelijk nadat uit onderzoek was<br />
gebleken dat de veiligheid niet in het geding is als helikopters<br />
ook ‘s nachts vanaf het ziekenhuisdak opstijgen en landen. Het<br />
’s nachts vliegen vanaf het dak is tijdelijk totdat <strong>voor</strong> de<br />
helikopter een meer centrale standplaats in de regio is<br />
gevonden. Het UMCG organiseerde in <strong>2011</strong> bijeenkomsten<br />
<strong>voor</strong> de buurt over de helikopter. Geluidsoverlast kwam daar<br />
nadrukkelijk aan de orde.<br />
Vergunning steunhart en THI<br />
Het UMCG heeft een vergunning gekregen om bij ernstig<br />
zieke patiënten die in Groningen op de wachtlijst staan <strong>voor</strong><br />
een harttransplantatie, een steunhart (LVAD) te implanteren.<br />
Sommige patiënten hebben een Left Ventricular Assist Device<br />
nodig om de periode tot de harttransplantatie te overbruggen.<br />
Voorheen moesten deze patiënten worden doorverwezen.<br />
Sinds begin 2012 mag het UMCG ook transcatheter hartklepinterventies<br />
(THI’s) verrichten bij volwassenen.<br />
Wereldprimeur operatietechniek eierstokkanker<br />
De toepassing van een nieuwe operatietechniek bij vrouwen<br />
met eierstokkanker bezorgde het UMCG een wereldprimeur.<br />
De techniek gebruikt een tumorspecifieke fluorescerende<br />
kleurstof en een ultragevoelig camerasysteem waarmee<br />
tumoren al in een vroeg stadium zijn te detecteren.<br />
Aanbesteding nieuw ZIS/EPD<br />
In 2014 is er <strong>voor</strong> iedere patiënt één kerndossier waarin zorgprofessionals<br />
uit verschillende disciplines op een uniforme<br />
manier gegevens vastleggen en kunnen naslaan. De <strong>voor</strong>bereidingen<br />
hier<strong>voor</strong> zijn in volle gang. De activiteiten richtten<br />
zich in <strong>2011</strong> <strong>voor</strong>al op de aanbesteding.<br />
Samenwerking zorgaanbieders<br />
Met de Zorggroep Leveste Middenveld is, net als eerder met<br />
de Ommelander Ziekenhuisgroep, een intentieverklaring<br />
getekend. Het UMCG en ZLM werken samen op: Inkoop,<br />
Oogheelkunde, Pathologie, KNO (Audiologie), Cardiologie,<br />
Radiotherapie, Orthopedie en Radiologie. Ook met andere<br />
zorgaanbieders in de regio zoals het Martini Ziekenhuis en de<br />
Ommelander Ziekenhuisgroep werkt het UMCG samen om<br />
15 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Pijngeneeskunde<br />
Plastische chirurgie<br />
Radiotherapie<br />
Oogheelkunde<br />
Sneek<br />
Leeuwarden<br />
Dokkum<br />
Medisch Centrum Leeuwarden<br />
Antonius Ziekenhuis<br />
Heerenveen<br />
Tjongerschans<br />
Revalidatie<br />
Genetica<br />
Oncologie<br />
Intensive Care<br />
Neurochirurgie<br />
Orthopedie<br />
ICT<br />
Voortplantingsgeneeskunde<br />
Neurologie<br />
Onderwijs<br />
Chirurgie<br />
Longgeneeskunde<br />
Cardiologie<br />
Cardiothoracale<br />
chirurgie<br />
Sionsberg<br />
Drachten<br />
Nij Smellinghe<br />
Zwolle<br />
Isala Klinieken<br />
Meppel<br />
Diaconessenhuis<br />
Deventer<br />
Deventer Ziekenhuis<br />
Groningen<br />
Martini Ziekenhuis<br />
Assen<br />
Hoogeveen<br />
Bethesda<br />
Wilhelmina Ziekenhuis<br />
Almelo<br />
Delfzijl<br />
Winschoten<br />
Stadskanaal<br />
Refaja<br />
Emmen<br />
Delfzicht Ziekenhuis<br />
Scheperziekenhuis<br />
Ziekenhuisgroep Twente<br />
Enschede<br />
Lucas Ziekenhuis<br />
Medisch Spectrum Twente<br />
kennisinstituut. In <strong>2011</strong> zijn werkconferenties gehouden om<br />
kennis te delen en liep het longitudinale onderzoek Take Care<br />
onder ruim 2.300 kinderen en jongeren die zorg ontvangen<br />
vanwege gedragsmatige en emotionele problemen.<br />
Oud gedaan?<br />
Het Nationaal Programma Ouderenzorg (NPO) wil de zorg<br />
<strong>voor</strong> en het welzijn van ouderen met complexe hulpvragen<br />
verbeteren. Op verzoek van het ministerie van VWS heeft<br />
het UMCG in 2008 een regionaal geriatrisch netwerk tot<br />
stand gebracht in Groningen, Friesland, Drenthe en een deel<br />
van Overijssel. In deze regio lopen tien NPO-projecten. In<br />
zeven Groningse gemeenten zijn in <strong>2011</strong> twee grote ouderenprojecten<br />
gestart. Zo volgden onder meer honderd ouderen de<br />
Cursus 80 in ‘30. Ze vroegen zich af: hoe wil ik oud worden?<br />
continuïteit van de basiszorg te borgen. Het UMCG wil zich<br />
nadrukkelijker profileren als regionaal topreferent centrum.<br />
Met de samenwerkingsovereenkomst met VUmc is een<br />
volgende stap gezet in de ontwikkeling van plannen <strong>voor</strong> een<br />
protonenfaciliteit. Met verzekeraars overlegt het UMCG onder<br />
meer over zorgvisies.<br />
Jong geleerd<br />
C4Youth is een Academische Werkplaats waar instellingen in<br />
de zorg <strong>voor</strong> jeugd, kennisinstituten en beleidsmakers samenwerken<br />
om het proces in de keten van zorg te verbeteren.<br />
C4Youth is gehuisvest in het UMCG, dat participeert als<br />
16 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
4 Onderwijs en opleiding<br />
Instroom en studierendementen stijgen<br />
Het UMCG telt bijna 3.800 studenten en acht bachelor-,<br />
master- en researchmasteropleidingen. De opleiding Geneeskunde<br />
is met een jaarlijkse instroom van circa 450 eerstejaars<br />
en zij-instromers de grootste medische opleiding in Nederland.<br />
Met intensivering van het onderwijs, excellentie en duidelijke<br />
profilering, zijn bezuinigingen in het onderwijs deels terug te<br />
halen. Het UMCG wil binnen de bachelor Geneeskunde<br />
learning communities inrichten – elk met circa honderd<br />
studenten – rond specifieke thema’s.<br />
Bindend Studieadvies werkt<br />
In het studiejaar 2010/<strong>2011</strong> is het Bindend Studieadvies (BSA)<br />
ingevoerd om het studierendement te verhogen. Ter ondersteuning<br />
van het BSA zijn er individuele studie<strong>voor</strong>tgangsgesprekken,<br />
studiebegeleidingsgroepen, actieve <strong>voor</strong>tgangsbewaking<br />
door studieadviseurs en regelmatige feedback aan<br />
studenten over resultaten. Resultaat: bij Geneeskunde is het<br />
propedeuserendement verbeterd van 62% in 2008/2009 naar<br />
69% in 2010/<strong>2011</strong>. Het rendement bij Bewegingswetenschappen<br />
steeg van 23% naar 32%. Onbetwiste uitschieter is Tandheelkunde<br />
met een rendementssprong van 28% naar 63%.<br />
Bovendien kreeg geen enkele Tandheelkundestudent een definitieve<br />
afwijzing. Het BSA heeft ook als effect dat studenten<br />
eerder stoppen met een opleiding die niet bij hen past.<br />
Wanneer studenten zich uitschrijven <strong>voor</strong> 1 februari ontlopen<br />
zij een BSA. In het verleden bleven deze studenten vaak nog<br />
een tijd hangen. Vooral bij de opleiding Bewegingswetenschappen<br />
zijn meer studenten dan in andere jaren<br />
<strong>voor</strong> 1 februari gestopt.<br />
Toenemende internationalisering<br />
Internationalisering krijgt als speerpunt in het UMCG-<br />
onderwijsbeleid steeds meer vorm.<br />
Zo neemt het percentage studenten dat ervaring opdoet in het<br />
buitenland toe. Het streefpercentage is 50%. Voor de opleiding<br />
Geneeskunde is dit ruimschoots gehaald met 78%. Bij Tandheelkunde<br />
ligt het percentage op ruim 20 en bij Bewegingswetenschappen<br />
op 5. De master Bewegingswetenschappen<br />
wordt sinds september <strong>2011</strong> in het Engels aangeboden.<br />
Het Engelstalige curriculum van de International Bachelor of<br />
Medicine Groningen (IBMG) is gesynchroniseerd met het<br />
reguliere programma.<br />
In het studiejaar 2010/<strong>2011</strong> zijn 166 buitenlandse studenten naar<br />
het UMCG gekomen, nagenoeg evenveel als het jaar er<strong>voor</strong>.<br />
Om de Groningse researchmasters en promotieopleidingen<br />
internationaal onder de aandacht te brengen zijn er jaarlijks<br />
Summer Schools. In <strong>2011</strong> zijn deze Schools meer gericht op<br />
onderzoek om beter aan te sluiten bij de ambitie van het<br />
UMCG om te excelleren in onderzoek. In totaal hebben 167<br />
studenten deelgenomen aan de verschillende programma’s.<br />
Het UMCG heeft samen met de RUG en de Carl van Ossietzky<br />
Universität Oldenburg de European Medical School<br />
Oldenburg-Groningen opgericht, de eerste grensoverschrijdende<br />
geneeskundeopleiding in Europa. De School<br />
biedt veertig Oldenburgse en veertig Groningse studenten<br />
Geneeskunde de gelegenheid hun opleiding deels in elkaars<br />
steden te volgen.<br />
Bij een universiteit in Saudie-Arabië is geholpen met de<br />
invoering van het Groningse curriculum; een Problem Based<br />
Learning Programma.<br />
17 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Patiëntvriendelijk oefenen<br />
Een belangrijk onderdeel van<br />
opleiden is het aanleren van<br />
praktische vaardigheden. Om<br />
patiënten zo min mogelijk te<br />
belasten maakt het UMCG steeds<br />
meer gebruik van het Skills Center<br />
dat onder andere beschikt over<br />
patiëntsimulatoren.
Aandacht <strong>voor</strong> kwaliteitszorg<br />
De affiliatieziekenhuizen zijn gevisiteerd om de kwaliteit van de<br />
coassistentschappen te beoordelen. In vrijwel alle ziekenhuizen<br />
is het onderwijs goed georganiseerd. Uitzondering is Curaçao,<br />
waar sprake is van een zorgelijke situatie, die grotendeels te<br />
wijten is aan een tekort aan stafleden. De coassistentschappen<br />
Chirurgie en Neurologie zijn hier opgeschort.<br />
In <strong>2011</strong> is een nieuw accreditatiestelsel ingevoerd. Nieuw is de<br />
‘instellingstoets kwaliteitszorg’. Instellingen kunnen vrijwillig<br />
door het Nederlands-Vlaamse Accreditatie Orgaan (NVAO)<br />
laten toetsen hoe zij intern de kwaliteit van hun opleidingen<br />
bewaken. De opleiding Geneeskunde heeft op alle punten de<br />
kwaliteitstoets goed doorstaan. Er is lovend gerapporteerd<br />
over de wetenschappelijke vorming in de opleiding en over de<br />
onderwijslijn ‘professionele ontwikkeling’.<br />
Docentprofessionalisering<br />
De professionalisering en het carrièreperspectief van docenten<br />
heeft een aantal impulsen gekregen. Zo is door de invoering<br />
van een kwaliteitszorgprotocol het functioneren van docenten<br />
nu structureel in kaart te brengen.<br />
In 2007 is gestart met het programma Basiskwalificatie<br />
Onderwijs (BKO), een op universitair niveau landelijk erkend<br />
certificaat. Eind <strong>2011</strong> volgden 91 docenten het opleidingstraject<br />
en hebben 15 docenten een BKO-certificaat gehaald.<br />
Voor enthousiaste en getalenteerde docenten die de nadruk op<br />
onderwijs willen leggen is er een duidelijk loopbaanperspectief<br />
gekomen tot uiteindelijk een UHD- of hoogleraarspositie.<br />
Daarbij gaat het niet alleen om het invullen van prominente<br />
onderwijsrollen, maar ook om het publiceren over onderwijs<br />
en onderzoek naar verbetering van onderwijs. In <strong>2011</strong> is vier<br />
UMCG-stafleden dit perspectief geboden.<br />
Uitbreiding instroom medische vervolgopleidingen<br />
De instroom in de medische vervolgopleidingen is uitgebreid.<br />
In <strong>2011</strong> startten 214 AIOS, tegen 189 een jaar eerder. Deze<br />
uitbreiding is van belang <strong>voor</strong> de toekomstige beschikbaarheid<br />
van specialisten in Noord-Nederland, en daarmee <strong>voor</strong> het<br />
toegankelijk blijven van zorg in onze regio. De regionale<br />
behoefte aan specialisten is in kaart gebracht door de<br />
Onderwijs- en OpleidingsRegio Noord- en Oost-Nederland.<br />
OOR N&O actief<br />
In de Onderwijs- en OpleidingsRegio Noord- en Oost-<br />
Nederland (OOR N&O) zorgen het UMCG, regionale ziekenhuizen<br />
en opleidingsinstellingen samen <strong>voor</strong> goede medische<br />
vervolgopleidingen. In <strong>2011</strong> is onder andere gewerkt aan een<br />
toolbox van kwaliteitsinstrumenten (D-rect), afstemming en<br />
kwaliteitsbevordering van disciplineoverstijgende cursussen<br />
<strong>voor</strong> AIOS, en aan het vullen van de site opleidingsetalage.nl<br />
met differentiatiestages.<br />
Algemene competenties versterken<br />
Alle medisch specialistische vervolgopleidingen worden<br />
gemoderniseerd volgens het zogenoemde CanMEDS model.<br />
De praktijk leert dat opleiders en AIOS ondersteuning nodig<br />
hebben om de algemene competenties voldoende in het<br />
programma te borgen. Het UMCG is als initiatiefnemer<br />
betrokken bij het opzetten van een landelijk onderwijsprogramma<br />
gericht op die algemene competenties.<br />
19 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Initiatief: opleiding tot ziekenhuisarts<br />
Het UMCG heeft het initiatief genomen <strong>voor</strong> de opleiding<br />
tot ziekenhuisarts. Aan de inhoud wordt samengewerkt met<br />
VUmc, het Jeroen Bosch Ziekenhuis (Den Bosch) en het<br />
Catharina Ziekenhuis (Eindhoven). Voor de ontwikkeling is een<br />
subsidieaanvraag bij VWS ingediend. Het project moet leiden<br />
tot een nieuwe profielregistratie als ziekenhuisarts, vergelijkbaar<br />
met de profielregistratie van de SEH-arts.<br />
Wenckebach Instituut: hoger rendement<br />
Het Wenckebach Instituut richt zich op de ontwikkeling en<br />
opleiding van professionals in de zorg en op de afstemming van<br />
vraag en aanbod van zorgprofessionals op de arbeids- en<br />
opleidingsmarkt. Samen met de regionale ziekenhuizen en<br />
partners (HBO’s en ROC’s) in het onderwijsveld werkte het<br />
instituut in <strong>2011</strong> aan het verhogen van de opleidingsrendementen<br />
van de initiële opleidingen tot bij<strong>voor</strong>beeld<br />
verpleegkundige.<br />
20 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Lovende woorden <strong>voor</strong><br />
opleiding Geneeskunde<br />
De Nederlands-Vlaamse<br />
Accreditatieorganisatie heeft over<br />
de opleiding Geneeskunde lovend<br />
gerapporteerd over de wetenschappelijke<br />
vorming en de<br />
onderwijslijn ‘professionele<br />
ontwikkeling’.
Forse toename onderzoeksgelden<br />
Het toponderzoek naar veroudering<br />
doet de tweede en derde geldstroom<br />
toenemen. Ook de<br />
persoonsgebonden onderzoekssubsidies<br />
zitten in de lift.
5 Onderzoek<br />
Toponderzoek naar veroudering<br />
Het UMCG heeft de primaire focus <strong>voor</strong> wetenschappelijk<br />
onderzoek op veroudering en verouderingsgerelateerde<br />
ziekten gelegd. Die kennis vergaart het UMCG onder andere<br />
met het longitudinale bevolkingsonderzoek LifeLines en in het<br />
onderzoeksinstituut ERIBA waar wetenschappers<br />
fundamenteel onderzoek doen naar verouderingsprocessen.<br />
Toename promoties en publicaties<br />
In <strong>2011</strong> steeg het aantal promoties ten opzichte van 2010 met<br />
10% van 135 naar 149. Ook het aantal publicaties heeft de<br />
afgelopen jaren een stijgende lijn laten zien. Verwacht wordt<br />
dat hiermee ook het aantal citaties gaat toenemen. Dit alles<br />
past binnen de doelstellingen van het UMCG en de RUG:<br />
toename van het aantal promoties, toename van de<br />
kwaliteit van onderzoek en onderzoekers, en verbeteren van<br />
het promotierendement. Ook in <strong>2011</strong> zijn hiertoe verschillende<br />
initiatieven ontplooid zoals scherpere eisen aan het Principal<br />
Investigatorschap en het stroomlijnen van de promotieopleidingsprogramma’s.<br />
Negen onderzoeksgroepen ERIBA<br />
In 2010 is begonnen met de bouw van het laboratorium <strong>voor</strong><br />
ERIBA (European Institute for the Biology of Ageing). In <strong>2011</strong><br />
zijn negen onderzoeksgroepen geformeerd. Bij ERIBA is<br />
plaats <strong>voor</strong> maximaal twaalf topwetenschappers met hun<br />
onderzoeksgroepen; in totaal zo’n 150 onderzoekers. De ruwbouw<br />
van het nieuwe instituut was in <strong>2011</strong> gereed. Het gebouw<br />
wordt vanaf <strong>voor</strong>jaar 2012 gefaseerd in gebruik genomen. Met<br />
de bouw en inrichting van het instituut en het aantrekken en<br />
faciliteren van onderzoekers, is tot en met 2014 een bedrag<br />
van € 49 miljoen gemoeid. De opzet en de hoogte van de<br />
investering maken ERIBA uniek in Nederland. In <strong>2011</strong> zijn al<br />
twaalf wetenschappelijke publicaties <strong>voor</strong>tgekomen uit ERIBA<br />
waarvan een in Science is uitgeroepen tot een van de tien<br />
grootste wetenschappelijke doorbraken van het jaar.<br />
De realisatie van ERIBA en LifeLines kan dankzij verschillende<br />
subsidies van de Europese Unie, de rijksoverheid, de<br />
provinciale overheid, de Noaber Foundation en charitatieve<br />
fondsen.<br />
Er zijn publieksbijeenkomsten gehouden om geïnteresseerden<br />
te informeren over ERIBA en om te horen wat er leeft over<br />
gezond en actief ouder worden.<br />
Steeds meer deelnemers LifeLines<br />
Het aantal nieuwe deelnemers aan LifeLines bedroeg in <strong>2011</strong><br />
ruim 30.000. Daarmee kwam het totaal op 72.308. De doelstelling<br />
is 165.000 deelnemers eind 2013. Een grootscheepse<br />
genetische studie met gegevens uit de databank LifeLines heeft<br />
inmiddels geleid tot een publicatie in the New England Journal<br />
of Medicine.<br />
In <strong>2011</strong> is de bouw van de LifeStore aanbesteed, een opslagruimte<br />
<strong>voor</strong> de miljoenen bloed- en urinemonsters. Het<br />
gebouw moet in 2013 klaar zijn. Zowel regionaal, landelijk als<br />
Europees werkt het UMCG samen met andere biobanken om<br />
methoden en technieken te ontwikkelen om genetische,<br />
medische en gezondheidsparameters te harmoniseren en<br />
te standaardiseren met inbegrip van ethische en juridische<br />
aspecten.<br />
23 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Twee nieuwe Centers of Research Excellence<br />
In <strong>2011</strong> is het Center of Medical Imaging North East<br />
Netherlands opgericht om toonaangevend onderzoek te doen<br />
naar medische beeldvorming. Het CMI NEN is geïnitieerd door<br />
het UMCG, de RUG, Universiteit Twente en Siemens<br />
Nederland. CMI NEN is een van de acht nationale Centers of<br />
Research Excellence (CoRE’s) die op initiatief van de<br />
Nederlandse Organisatie <strong>voor</strong> Wetenschappelijk Onderzoek<br />
in het leven zijn geroepen. In <strong>2011</strong> is veel energie gestoken om<br />
het CMI te promoten in het nieuwe topsectorenbeleid van<br />
de overheid. Het Samenwerkingsverband Noord-Nederland<br />
(SNN) heeft een subsidie van € 1,2 miljoen toegekend aan het<br />
CMI.<br />
Een andere CoRE, waarin onder andere het UMCG en de RUG<br />
participeren, is SPRINT. Een researchprogramma naar nieuwe<br />
medische apparaten, programmatuur en hulpmiddelen om de<br />
vergrijzing het hoofd te bieden. Preventie en kostenbesparing<br />
zijn hierbij belangrijke uitgangspunten. SPRINT heeft een<br />
subsidie van € 1,5 miljoen van SNN ontvangen.<br />
HAPS onderzoekt levensloop<br />
Healthy Ageing komt ook terug in sociologisch demografisch<br />
onderzoek. In het project Healthy Ageing: Population and<br />
Society (HAPS) werkt het UMCG samen met faculteiten<br />
Ruimtelijke Wetenschappen en Gedrags- en Maatschappijwetenschappen<br />
van de RUG. Centraal thema is ‘levensloop’<br />
en daarbinnen draait het om gezondheid, welzijn en maatschappelijk<br />
geluk. Epidemiologen, demografen en sociologen<br />
kijken ieder vanuit hun vakgebied naar vraagstukken als het<br />
steeds dikker worden van de bevolking. In hun onderzoek<br />
kunnen zij elkaar versterken. Het UMCG en de RUG investeren<br />
beide € 2,5 miljoen in HAPS.<br />
Nieuwe initiatieven <strong>voor</strong> valorisatie<br />
Op het gebied van valorisatie van onderzoek is samen met<br />
onderzoekers gewerkt aan de vertaling van kennis naar<br />
toepassing. Zo zijn vier patenten geregistreerd en zijn daarnaast<br />
potentiële patentaanvragen in ontwikkeling genomen.<br />
Voor de financiering van ondernemingen die deze<br />
technologieën verder ontwikkelen is een financieringspijplijn<br />
opgezet die zowel op het niveau van projecten (Technovatieleningen,<br />
Proof-of-Concept fonds) als op het niveau van<br />
bedrijven (Healthy Ageing Fund) leningen of risicodragend<br />
kapitaal kan bieden. Voor het Healthy Ageing Fund hebben<br />
investeerders, waaronder PGGM, Mayo Pension Fund en<br />
Noaber Foundation ruim € 20 miljoen bijeen gebracht.<br />
Samen met de Hanzehogeschool en RUG heeft het UMCG<br />
het Centrum <strong>voor</strong> Valorisatie en Ondernemerschap (CVO)<br />
opgericht. Voor de ontwikkeling van het CVO is € 5 miljoen<br />
ontvangen van het ministerie van EL&I.<br />
Het Center for Development and Innovation (CDI) is opgezet<br />
om actief nieuwe samenwerking met Noord-Nederlandse<br />
bedrijven te initiëren en bestaande samenwerkingsverbanden<br />
te ondersteunen.<br />
Forse toename 2e en 3e geldstroom<br />
Het UMCG is de afgelopen jaren zeer succesvol geweest in<br />
het binnenhalen van onderzoeksmiddelen, onder andere <strong>voor</strong><br />
LifeLines en ERIBA. De omzet in de 2e en 3e geldstroom is in<br />
enkele jaren met bijna € 30 miljoen toegenomen tot ruim<br />
24 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
€ 66 miljoen in <strong>2011</strong>. Deze forse stijging heeft geleid tot een<br />
stijging van de wetenschappelijke output en verdere<br />
ontwikkeling van state-of-the-art onderzoeksfaciliteiten.<br />
Stijgende lijn persoonsgebonden subsidies<br />
Naast de 2e en 3e geldstroom is ook het aantal persoons-<br />
gebonden subsidies flink gestegen. Vier onderzoekers<br />
ontvingen in <strong>2011</strong> van de European Research Council een<br />
aanzienlijke persoonsgebonden subsidie. Aan dr. J.J. Schuringa<br />
(Hematologie) en mw. dr. ir. E.A.A. Nollen (ERIBA, afdeling<br />
Verouderingsbiologie) werd de Starting Independent<br />
Researcher Grant (€ 1,5 miljoen per onderzoeker) uitgereikt.<br />
De Starting Grant is <strong>voor</strong> jonge veelbelovende onderzoeksleiders<br />
die hun eigen onderzoeksteam hebben samengesteld<br />
en een eigen onderzoekslijn hebben.<br />
Prof. dr. P. Lansdorp (ERIBA) en mw. prof. dr. E.G.E. de Vries<br />
(Oncologie) ontvingen de Advanced Investigator Grant (€ 2,5<br />
miljoen). Deze grant is <strong>voor</strong> toponderzoekers die excellent en<br />
innovatief onderzoek doen.<br />
Daarnaast kregen twee Groningse onderzoekers van de<br />
Nederlandse Organisatie <strong>voor</strong> Wetenschappelijk Onderzoek<br />
de prestigieuze Vici-subsidie (€ 1,5 miljoen): prof. dr. A. Aleman<br />
(Neurowetenschappen) en prof. dr. P. de Jonge (Universitair<br />
Centrum Psychiatrie). De Vici-subsidie is bestemd <strong>voor</strong><br />
excellente, ervaren onderzoekers die met succes een<br />
vernieuwende onderzoekslijn hebben ontwikkeld en daarmee<br />
een <strong>voor</strong>aanstaande positie innemen op nationaal en<br />
internationaal niveau.<br />
Twee onderzoekers kregen van NWO de Veni-beurs<br />
(€ 250.000): dr. R. Vliegenthart (Radiologie) en dr. H.J. Lambers<br />
Heerspink (Klinische Farmacologie).<br />
De Europese Unie heeft een subsidie van € 6 miljoen<br />
toegekend <strong>voor</strong> een groot internationaal onderzoek naar<br />
ticstoornissen in 27 medische centra. Het onderzoek wordt<br />
geleid door dr. P.J. Hoekstra (UMCG/Accare).<br />
Veel belangstelling <strong>voor</strong> Medische Publieksacademie<br />
De Medische Publieksacademie slaat een brug tussen het<br />
toponderzoek dat in het UMCG plaatsvindt en de interesse<br />
hier<strong>voor</strong> in de samenleving. In <strong>2011</strong> bezochten 4.800 belangstellenden<br />
twaalf lezingen. Aan bod zijn onder andere geweest<br />
pijn, hersenvliesontsteking, taaislijmziekte (CF) en depressie.<br />
Tegelijkertijd besteedde de regionale pers aandacht aan het<br />
onderwerp.<br />
25 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Waar krijgt u energie van?<br />
Denk ter <strong>voor</strong>bereiding op het jaargesprek<br />
na over wat u het komende<br />
jaar wilt gaan doen. Waarom bent u<br />
in het UMCG gaan werken, ervaart<br />
u dat nog in uw werk? Waar zit uw<br />
passie?<br />
Duurzame inzetbaarheid is in <strong>2011</strong><br />
nadrukkelijk op de kaart gezet.
6 Organisatie<br />
Aantrekkelijke werkgever met oog <strong>voor</strong><br />
kwaliteit en milieu<br />
Het UMCG wil een aantrekkelijke werkgever zijn waar medewerkers<br />
hun verantwoordelijkheid nemen en veilig, gezond en<br />
met plezier kunnen werken. Het ziekteverzuim is met 3,7% in<br />
<strong>2011</strong> gelijk gebleven. Energie- en milieubewustzijn nemen toe.<br />
Leiderschapsontwikkeling<br />
Het UMCG zet volop in op leiderschapsontwikkeling, waaronder<br />
talentmanagement en de doorstroom van vrouwelijk<br />
talent. Het aandeel vrouwen in de top stijgt gestaag. Nadat in<br />
2010 kritische functies zijn geïnventariseerd, is in <strong>2011</strong> het<br />
potentieel aan talent en hun doorstroommogelijkheden in<br />
kaart gebracht.<br />
Jaargesprek is ontwikkelkans<br />
Het jaargesprek is een van de fundamenten in het personeelsbeleid.<br />
De nadruk in dit gesprek ligt op persoonlijke<br />
ontwikkeling, duurzame inzetbaarheid en output. De jaargespreksformulieren<br />
zijn hierop toegespitst en in de jaargesprekken<br />
<strong>voor</strong> medisch specialisten is het 360 graden feedbackinstrument<br />
opgenomen. Voor een goede <strong>voor</strong>bereiding<br />
op het jaargesprek is <strong>voor</strong> medewerkers een nieuwe brochure<br />
gemaakt en kunnen alle leidinggevenden een training ‘Het<br />
voeren van het jaargesprek’ volgen.<br />
Werven op (krappe) arbeidsmarkt<br />
Bij het wervingsbeleid zijn met succes sociale en professionele<br />
netwerken intensiever ingezet. Ook <strong>voor</strong> de werving van AIOS<br />
blijken nieuwe media succesvol. Er is daarom een platform <strong>voor</strong><br />
opleiders en AIOS gemaakt: www.aios.umcg.nl.<br />
Schaarste begint zich <strong>voor</strong> te doen bij een beperkt aantal<br />
medisch specialismen en (para)medische ondersteuning.<br />
Beperkte mobiliteit van en naar het Noorden is een nadeel.<br />
Samenwerking met andere werkgevers maakt de regio<br />
aantrekkelijker, bij<strong>voor</strong>beeld door loopbaanmogelijkheden<br />
<strong>voor</strong> partners te bieden en de opleidingscapaciteit <strong>voor</strong> OKen<br />
anesthesieassistenten te stroomlijnen.<br />
Werken waar je nodig bent<br />
Het UMCG moet fors bezuinigingen en heeft daarom een<br />
selectieve vacaturestop afgekondigd. Deze stop biedt kansen<br />
<strong>voor</strong> interne mobiliteit en geeft handen en voeten aan ‘daar<br />
werken waar de organisatie je nodig heeft’.<br />
Succesvol Mobiliteitspunt<br />
Via het Mobiliteitspunt heeft een groot deel van de 51 boventallige<br />
medewerkers een nieuwe baan gevonden, veelal via<br />
interne herplaatsing. Uiteindelijk is met slechts vijf medewerkers<br />
het dienstverband eenzijdig beëindigd.<br />
Nieuwe CAO<br />
In <strong>2011</strong> is een nieuwe CAO van kracht geworden die loopt tot<br />
april 2013. Naast afspraken over salaris wordt in de nieuwe CAO<br />
ook <strong>voor</strong>tgebouwd op het persoonlijk budget en duurzame<br />
inzetbaarheid. Eenendertig medewerkers hebben hun duurzame<br />
inzetbaarheid al ruimschoots bewezen, ze waren veertig<br />
jaar in dienst en hebben daar<strong>voor</strong> het bronzen beeldje de<br />
Verwondering gekregen.<br />
27 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Organogram UMCG<br />
Ondernemingsraad<br />
O&O-raad<br />
Raad van Toezicht<br />
Raad van Bestuur<br />
Stafconvent<br />
CRAZ<br />
UMC-staf<br />
Beleidsontwikkeling en<br />
UMCG-brede control<br />
Facilitaire Dienst<br />
Bouw & Infrastructuur<br />
ICT, Functioneel- & Gegevensbeheer,<br />
Medische Techniek<br />
Sector A<br />
Sector B<br />
Sector C<br />
Sector D<br />
Sector E<br />
Sector F<br />
Langdurige<br />
Zorg,<br />
Vaten<br />
Kortdurende<br />
Zorg,<br />
Buik<br />
Kinderen,<br />
Voortplanting,<br />
Revalidatie,<br />
Psychiatrie<br />
Oncologie<br />
Ondersteunende<br />
Specialismen<br />
Ontwikkeling<br />
en<br />
Overdracht<br />
28 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Op weg naar DOT<br />
Met ingang van 2012 is de financiering van de gezondheidszorg<br />
gewijzigd en zijn DOT (DBC’s Op weg naar Transparantie) en<br />
prestatiebekostiging ingevoerd. Het UMCG heeft in 2010 de<br />
<strong>voor</strong>bereiding in gang gezet. In <strong>2011</strong> heeft een projectgroep<br />
de organisatorische en IT-aanpassingen <strong>voor</strong> de invoering van<br />
DOT ter hand genomen. Begin 2012 zijn de IT-systemen DOTproof<br />
gemaakt.<br />
Risicomanagement<br />
Bij risicomanagement lag het zwaartepunt op patiëntveiligheid<br />
en ICT. In <strong>2011</strong> zijn <strong>voor</strong> de patiëntveiligheid trendanalyses<br />
uitgevoerd plus analyses van incidenten en calamiteiten, gericht<br />
op tijdige herkenning en bijsturing. Bij ICT zijn na analyse van<br />
enkele calamiteiten verbetermaatregelen gedefinieerd en<br />
geïmplementeerd. Ook zijn IT-audits uitgevoerd op de infrastructuur,<br />
het applicatielandschap en de beveiliging van het<br />
netwerk. Verder is gewerkt aan een geïntegreerde audit <strong>voor</strong><br />
kwaliteit (ISO 9001), patiëntveiligheid (NTA 8009) en<br />
informatiebeveiliging (ISO/IEC 27001 / NEN 7510:<strong>2011</strong>). In 2012<br />
worden de audits op de nieuwe wijze uitgevoerd.<br />
Update milieuzorgsysteem<br />
In <strong>2011</strong> bleek uit analyses dat het UMCG het nodige aan milieubelasting<br />
registreert, maar dat evaluatie van de registratie nog<br />
niet altijd gebeurt zoals wordt vereist vanuit milieuzorg. Het<br />
UMCG gaat stapsgewijs over op een milieuzorgsysteem waarin<br />
het meet- en registratiesysteem is te implementeren.<br />
Energiebesparing<br />
Het UMCG is deelnemer aan de Meerjarenafspraak energieefficiëntie<br />
(MJA3). Dit is een afspraak tussen de overheid<br />
en bedrijven om bewuster om te gaan met energie. Uit een<br />
analyse bleek dat energiebesparing <strong>voor</strong>namelijk technisch<br />
wordt aangepakt. Er is daarom gestart met organisatorische en<br />
gedragsmatige maatregelen die ook energiewinst opleveren.<br />
Het UMCG doet samen met twee ziekenhuizen in Spanje en<br />
Finland mee aan een Europees energiebesparingsprogramma.<br />
Er zijn twee beddenlagen uitgerust met allerlei software,<br />
bewegingssensoren en speciale verlichting en ventilatie. Getest<br />
wordt welke maatregelen het best werken.<br />
Professionalisering fondsenwerving<br />
Het UMCG oriënteert zich op de mogelijkheid intensiever en<br />
professioneler in contact te komen met particulier<br />
vermogenden en vermogensbeheerders. Voor een goed<br />
relatiebeheer is een CRM-applicatie aangeschaft.<br />
Kunst in het UMCG<br />
De ING heeft veertig kunstwerken geschonken uit haar eigen<br />
collectie. Het gaat om grafisch werk van bekende Nederlandse<br />
kunstenaars als Jeroen Hermkens, Vincent van Ojen en Marcel<br />
Schellekens.<br />
In <strong>2011</strong> is het boek ‘Kunst in het UMCG’ uitgebracht, met daarin<br />
een compilatie van kunstwerken van het UMCG.<br />
Bestuursstructuur<br />
Het organogram van het UMCG is hiernaast weergegeven.<br />
29 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Welkom voelen<br />
De doordachte aandacht <strong>voor</strong><br />
architectuur, vormgeving,<br />
verlichting, kleuren, beelden en<br />
schilderijen geven het UMCG<br />
een bijzondere uitstraling.<br />
Hierdoor ontstaat zowel <strong>voor</strong><br />
patiënten, bezoekers, studenten<br />
en medewerkers een verrassende,<br />
stimulerende omgeving waar een<br />
ieder zich welkom voelt.
Voldaan aan governancecode<br />
Het UMCG heeft in <strong>2011</strong> voldaan aan alle eisen van de<br />
Governancecode UMC’s.<br />
De Raad van Bestuur is benoemd door de Raad van Toezicht en<br />
bestaat uit vier leden:<br />
Drs. L.C. Bruggeman (<strong>voor</strong>zitter tot 1 juli 2012)<br />
Mr. J.F.M. Aartsen<br />
Drs. Fr.C.A. Jaspers<br />
Prof. dr. F. Kuipers (decaan)<br />
Scala aan overlegpartners<br />
De Raad van Bestuur wordt geadviseerd door of legt<br />
verantwoording af aan diverse commissies en adviesorganen,<br />
waaronder: Ondernemingsraad, Onderzoek- & Onderwijsraad<br />
inclusief studentenvertegenwoordiging, Research Advisory<br />
Committee samengesteld uit jong toptalent, patiëntenorganisaties<br />
via de Cliëntenraad Academische Ziekenhuizen<br />
(CRAZ), Klachtencommissie, Centrale Incident Meldingcommissie,<br />
Verpleegkundige Adviesraad van het Verpleegkundig<br />
Expertisecentrum UMCG, Stafconvent (medisch<br />
specialisten) en de METc (Medisch Ethische Toetingscommissie).<br />
Raad van Toezicht<br />
De Raad van Toezicht is benoemd door de minister van OCW<br />
om de rol van toezichthouder binnen het UMCG te vervullen.<br />
De leden zijn:<br />
J.G.M. Alders, <strong>voor</strong>zitter<br />
Prof. dr. L. Koopmans<br />
Prof. dr. B. Witholt<br />
Mw. prof. dr. H.J. Völker-Dieben<br />
Mw. mr. L. Lindner<br />
In <strong>2011</strong> is een informatieprotocol vastgesteld. Daarin staat welke<br />
informatie de Raad van Bestuur wanneer naar de Raad van<br />
Toezicht stuurt. Doel is dat de Raad van Toezicht alle informatie<br />
heeft die nodig is om goed toezicht uit te kunnen oefenen.<br />
Over de volgende onderwerpen wordt periodiek,<br />
gestructureerd gerapporteerd: kwaliteit en veiligheid,<br />
bezuinigingen/financiële kwesties, grote projecten, risico’s en<br />
incidenten, en wet- en regelgeving. De Raad van Toezicht heeft<br />
zich ervan vergewist dat de Raad van Bestuur veel aandacht<br />
heeft <strong>voor</strong> kwaliteit en veiligheid. De implementatie van het<br />
beleid op dit terrein zal de Raad van Toezicht blijven volgen.<br />
In <strong>2011</strong> heeft <strong>voor</strong> het eerst een zelfevaluatie van de Raad van<br />
Toezicht plaatsgevonden aan de hand van een vragenlijst. Deze<br />
zelfevaluatie wordt jaarlijks herhaald.<br />
31 Jaarverslag <strong>2011</strong> UMCG
Colofon<br />
Uitgave<br />
Universitair Medisch Centrum Groningen<br />
Samenstelling en redactie<br />
UMC-staf<br />
Joop K. de Vries<br />
Vormgeving<br />
studio Tineke Wieringa<br />
Fotografie<br />
Antoinette Borchert<br />
Roelof Bos<br />
Pim Feijen<br />
Jeroen van Kooten<br />
Henk Veenstra<br />
Productie<br />
Het Grafisch Huis<br />
© UMCG, 2012<br />
Universitair Medisch Centrum Groningen<br />
Hanzeplein 1<br />
Postbus 30 001<br />
9700 RB Groningen<br />
www.umcg.nl<br />
Gedrukt op FSC gecertificeerd papier
www.umcg.nl<br />
Universitair