Acute leukemie - Umcg
Acute leukemie - Umcg
Acute leukemie - Umcg
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
Thema: Leukemie<br />
Een patiente met acute <strong>leukemie</strong><br />
Bloed en beenmerg<br />
<strong>Acute</strong> <strong>leukemie</strong><br />
Chronische <strong>leukemie</strong><br />
Prof.dr. Hanneke C. Kluin-Nelemans<br />
Afdeling Hematologie
Samenstelling van onstolbaar gemaakt<br />
bloed<br />
Bloedcellen 45%<br />
plasma 55%<br />
witte bloedcellen,<br />
bloedplaatjes<br />
rode bloedcellen<br />
Figuur komt deels van www.voetbalacademie.be
De bloedcellen<br />
Rode bloedcellen<br />
(erytrocyten)<br />
functie<br />
Zuurstoftransport<br />
Te weinig<br />
bloedarmoede<br />
(anemie)<br />
Witte bloedcellen<br />
(leukocyten)<br />
Afweer tegen<br />
infecties<br />
Ernstige infecties<br />
Bloedplaatjes<br />
(trombocyten)<br />
bloedstolling<br />
bloedingen
Normaal bloed, uitgestreken op een<br />
glaasje en gekleurd, 1000 x vergroot<br />
Rode bloedcellen<br />
Bloedplaatjes<br />
Witte bloedcellen
Een fout in de bloed-stamcel kan<br />
<strong>leukemie</strong> veroorzaken<br />
Stamcel<br />
witte bloedcellen<br />
Bloedplaatjes<br />
rode<br />
bloed<br />
cellen
Soorten van <strong>leukemie</strong>ën<br />
• <strong>Acute</strong> <strong>leukemie</strong><br />
– acute myeloïde <strong>leukemie</strong> (AML)<br />
– acute lymfatische <strong>leukemie</strong> (ALL)<br />
• Chronische <strong>leukemie</strong><br />
– chronische lymfatische <strong>leukemie</strong> (CLL)<br />
– chronische myeloïde <strong>leukemie</strong> (CML)<br />
– hairy cel <strong>leukemie</strong> (HCL)<br />
– een aantal andere zeldzame vormen<br />
dagen tot<br />
weken<br />
maanden<br />
tot jaren
Bij acute <strong>leukemie</strong> gaan de stamcellen door<br />
een fout ongecontroleerd delen, en rijpen ze<br />
niet meer uit tot gewone bloedcellen<br />
Stamcel wordt<br />
<strong>leukemie</strong>-blast
Een fout in de stamcel kan <strong>leukemie</strong><br />
veroorzaken<br />
<strong>Acute</strong> myeloide<br />
<strong>leukemie</strong> (AML)<br />
Stamcel<br />
witte bloedcellen<br />
Bloedplaatjes<br />
rode<br />
bloed<br />
cellen
In extreme<br />
gevallen wordt<br />
het bloed wit!<br />
Leukemie =<br />
wit bloed<br />
umcg Afdeling Hematologie
Normaal beenmerg: gekleurd preparaat<br />
Voorlopercellen rode cellen<br />
Voorlopercellen witte cellen<br />
Voorloper trombocyten<br />
(bloedplaatjes)
<strong>Acute</strong> <strong>leukemie</strong><br />
Alle normale beenmergelementen zijn<br />
vervangen door <strong>leukemie</strong>cellen
Gevolgen van acute <strong>leukemie</strong><br />
1. Sterke toename van de <strong>leukemie</strong>-cellen<br />
2. Vervolgens vrijwel verdwijnen van de<br />
normale bloedcel-vorming:<br />
– Rode cellen bloedarmoede<br />
– Witte cellen infecties<br />
– Trombocyten bloedingsneiging<br />
umcg<br />
Afdeling Hematologie
Diagnose acute <strong>leukemie</strong><br />
• Bloed en beenmergonderzoek<br />
• Extra kleuringen op de <strong>leukemie</strong>cellen<br />
• Chromosomen/Cytogenetisch<br />
onderzoek<br />
• Onderzoek of de patient de behandeling<br />
aan zal kunnen<br />
umcg<br />
Afdeling Hematologie
Behandeling acute <strong>leukemie</strong><br />
• Celdodende medicijnen die <strong>leukemie</strong><br />
zo radicaal mogelijk uitschakelen<br />
• Bijwerking: tijdelijke uitschakeling van<br />
de normale bloedaanmaak<br />
Wekenlang zonder afweer tot<br />
normale bloedaanmaak is hersteld;<br />
vereist bewaking op<br />
specialistische afdeling<br />
umcg<br />
Afdeling Hematologie
<strong>Acute</strong> myeloïde <strong>leukemie</strong><br />
Voorbereiden voor intensieve therapie:<br />
2-3 opnames van elk 5-6 weken<br />
• binnen 1 dag consulten, bezoeken, overleg met:<br />
afd. kaakchirurgie<br />
mondhygiëniste<br />
KNO arts, evt longarts<br />
radiologie<br />
med. microbiologie<br />
apotheek<br />
bloedbank<br />
9 versch. laboratoria/secties<br />
evt. IC arts/nefroloog<br />
maatsch werk, psycholoog<br />
• inbrengen centrale infuuslijn, controle foto’s<br />
• uitvoerig voorlichtingsgesprek met patiënt, partner<br />
en/of familie<br />
umcg<br />
Afdeling Hematologie
Intensieve chemotherapie voor<br />
remissie inductie bij AML<br />
Transfusie rode cellen en bloedplaatjes<br />
Chemo<br />
therapie<br />
weken<br />
Beschermende antibiotica<br />
Omgekeerde isolatie<br />
Voeding via bloedbaan<br />
Fysiotherapie, activatie, hometrainer etc.
Therapie acute myeloïde <strong>leukemie</strong><br />
(patiënten jonger dan 60-65 jaar)<br />
1-2 inductie kuren<br />
geen aantoonbare <strong>leukemie</strong> meer<br />
1-2 consolidatie kuren<br />
stamceltransplantatie<br />
umcg<br />
Afdeling Hematologie
<strong>Acute</strong> <strong>leukemie</strong> en prognose<br />
• Geen behandeling: levensverwachting<br />
3 maanden<br />
• Met intensieve chemotherapie:<br />
– langdurige overleving: 20-30%<br />
• Groot deel kan getransplanteerd<br />
worden met stamcellen van broer/zus<br />
of onverwante donor<br />
– langdurige overleving: 60%<br />
Afd Hematologie;<br />
www.hematologiegroningen.nl
Samenvatting mevrouw M-vH, 45 jaar<br />
• 2005 april: acute myeloide <strong>leukemie</strong><br />
• Opname kuur 1: 7 april tot 25 mei<br />
Complete remissie (verdwijnen) van <strong>leukemie</strong><br />
• Opname kuur 2: 31 mei tot 15 juli<br />
• Stamceltransplantatie: 26 aug tot 3 sept<br />
umcg<br />
Afdeling Hematologie
Samenvatting mevrouw M-vH, 45 jaar<br />
• Nu (november 2009):<br />
– geen tekenen van <strong>leukemie</strong><br />
– Afstotingsverschijnselen in mond en long<br />
– Veel infecties (neusbijholtes)<br />
– Moet veel medicatie innemen<br />
– Werkt 2 dagdelen per week<br />
umcg<br />
Afdeling Hematologie
Soorten van <strong>leukemie</strong>ën<br />
• <strong>Acute</strong> <strong>leukemie</strong><br />
– acute myeloïde <strong>leukemie</strong> (AML)<br />
– acute lymfatische <strong>leukemie</strong> (ALL)<br />
• Chronische <strong>leukemie</strong><br />
– chronische lymfatische <strong>leukemie</strong> (CLL)<br />
– chronische myeloïde <strong>leukemie</strong> (CML)<br />
– hairy cel <strong>leukemie</strong> (HCL)<br />
– een aantal andere zeldzame vormen<br />
dagen tot<br />
weken<br />
maanden<br />
tot jaren<br />
umcg Afdeling Hematologie
Chronisch myeloïde <strong>leukemie</strong><br />
symptomen<br />
• Soms geen; vaak toevalsbevinding<br />
• Moe, malaise, botpijn<br />
• Buikpijn door sterk vergrote milt<br />
• Zelden: bloedingsneiging<br />
• Zelden: infecties<br />
umcg Afdeling Hematologie
Chronische myeloïde <strong>leukemie</strong><br />
t(9;22)<br />
Stamcel<br />
witte bloedcellen<br />
umcg Afdeling Hematologie<br />
Bloedplaatjes<br />
rode<br />
bloed<br />
cellen
CML behandeling vorige eeuw<br />
• Chemotherapie<br />
• Interferon-alfa (+ chemotherapie)<br />
• Als
Overleving CML “vroeger” met twee<br />
verschillende behandelingen (1994)<br />
De helft van de<br />
patiënten is na 5-6<br />
jaar nog in leven
Nieuw eiwit (“kinase”) dat celgroei bevordert<br />
Chronisch myeloïde <strong>leukemie</strong>
Imatinib (Glivec)<br />
• Van achter de “keukentafel” gemaakt<br />
• selectieve BLOKKER van deze CML-kinase<br />
• Blijkt spectaculair te werken bij CML patienten<br />
• Bijwerkingen acceptabel
Overleving na gebruik Imatinib<br />
Roy, L. et al. Blood 2006;108:1478-1484<br />
% Overleving<br />
IFN<br />
Maanden na start therapie<br />
Copyright ©2006 American Society of Hematology. Copyright restrictions may apply.
Aantal stamceltransplantaties CML Europa<br />
1999<br />
CML<br />
1 e presentatie<br />
Imatinib data<br />
Gratwohl et al, Leukemia 2003;17:941-59
Leukemie<br />
Conclusie<br />
• Leukemie is verzamelnaam voor veel<br />
verschillende ziekten<br />
• Ontsporing van voorlopercel (stamcel)<br />
bij normale bloedaanmaak<br />
• <strong>Acute</strong> en chronische vormen<br />
• Veel soorten zijn (goed) te behandelen<br />
umcg Afdeling Hematologie
Meer weten?<br />
Wat zijn bloed en beenmerg?<br />
Hoe gaat een beenmergonderzoek?<br />
Wat is <strong>leukemie</strong>?<br />
Wat is chemotherapie?<br />
Wat is stamceltransplantatie?<br />
Zie www.hematologiegroningen.nl<br />
umcg Afdeling Hematologie
www.hematologiegroningen.nl
Change language