WATER- EN NUTRIËNTEN- HUISHOUDING VAN - Stowa

STOWA 2004-30 WATER- EN NUTRIËNTENHUISHOUDING VAN EEN VEENWEIDEGEBIED
water als P-bron gering van omvang is en geen maatregel behoeft, terwijl in de werkelijkheid
in de zomer, wanneer het inlaatwater specifiek ertoe doet, de invloed vergelijkbaar is
met die van bemesting en afbraak van organisch materiaal. Om te komen tot geschikte
maatregelen is aldus een onderscheid naar hydrologische situatie onontbeerlijk.
Veenwater en afbraak van organisch materiaal aan de ene kant en meststoffen uit de
landbouw aan de andere kant zijn belangrijke bronnen, naast inlaatwater specifiek in de
aanvoersituatie. Tussen de verschillende bronnen bestaan interacties. Daarom moeten maatregelen
om de nutriëntenbelasting van het oppervlaktewater te beperken en de waterkwaliteit
lokaal en regionaal te verbeteren, integraal van karakter zijn, om afwenteling naar
andere bronnen te voorkomen. Verbetering van de waterkwaliteit in de zomer en vermindering
van de belasting van de boezem lijken haalbaar, maar grootscheepse verbeteringen
respectievelijk grote reducties lijken niet realistisch nu. De huidige inrichting van land en
water in combinatie met bodemeigenschappen zijn hier debet aan.
Gegeven de huidige omstandigheden van landbouw en ontwatering komen de grenzen van
de haalbare waterkwaliteit in beeld. Zowel tijdens de wateraanvoersituatie in de Vlietpolder
als voor de afvoersituatie naar de boezem is waarschijnlijk een verbetering mogelijk. Vergeleken
met de huidige situatie wordt ingeschat dat de huidige landbouw nog terug kan
gaan in bemestingsniveau en aanpassing van het tijdstip ter voorkoming van afspoeling.
Ook maatregelen op het gebied van peilbeheer, geoptimaliseerd t.o.v. de huidige situatie,
bieden mogelijkheden. Een kwantitatieve onderbouwing hiervan moet nog plaatsvinden in
de voorbereiding op een vervolg van het project (fase II).
Op basis van de resultaten van fase I anno juni 2004, wordt er momenteel ingeschat dat er
winst kan worden behaald in de reductie van de belasting van het open water. Zo´n 10-15%
reductie van de N- en P-belasting van polderwater lijkt haalbaar. De belasting van de boezem
blijft ook na deze reductie nog steeds op het huidige niveau. In de zomer lijkt het haalbaar
dat de sloten in de Vlietpolder ecologisch gezond worden en dat ze qua ecologische
beoordeling van voldoende kwaliteit naar een goede kwaliteit gaan. Hierbij worden de
chemische MTR-normen voor N en P niet de gehele zomer gehaald, wellicht gedurende 1 á 3
maanden wel. Met name P komt boven de MTR-norm uit. Voor een meer drastische verbetering
van de waterkwaliteit, en dan met name een grotere reductie van de belasting van
de boezem, zijn vergaande en ingrijpende maatregelen nodig in landbouwkundig opzicht
en op het gebied van waterbeheer. Dit heeft consequenties voor de bepaling van haalbare
doelstellingen voor N en P en voor de ecologie van water in veenweidegebieden binnen de
EU Kaderrichtlijn Water. De economische gevolgen voor de melkveehouderij spelen hierbij
ook een rol.
LANDBOUW
Qua bedrijfsoverschotten van N en P was de Vlietpolder redelijk homogeen, maar binnen
bedrijven werden grote verschillen gevonden in N en P overschotten op perceelsniveau. Dit
heeft mogelijk gevolgen wanneer nutriëntverliezen worden gerelateerd aan gegevens op
bedrijfsniveau. Een voorbeeldberekening waarin N uitspoeling wordt gerelateerd aan N
overschot op bedrijfsniveau laat zien dat N uitspoeling 45% onderschat kan worden
wanneer gegevens op bedrijfsniveau worden gebruikt in plaats van op perceelsniveau. De
verliezen, dan wel overschotten, op de bedrijfsbalansen voor N en P zijn afgenomen in de
tijd en voldoen aan MINAS 2003. Deze verliezen en verliesnormen zijn echter niet klein
genoeg om de belasting van het oppervlaktewater voldoende terug te dringen.
41