WATER- EN NUTRIËNTEN- HUISHOUDING VAN - Stowa

STOWA 2004-30 WATER- EN NUTRIËNTENHUISHOUDING VAN EEN VEENWEIDEGEBIED
chloride- en sulfaatconcentratie kunnen niet verklaard worden door verschillen in het
bodemype. Voor deze stoffen blijkt geen onderscheid te bestaan tussen de rivierkleigronden
en veengronden. Ook voor de overig parameters is er geen duidelijk verschil aangetroffen
tussen de verschillende bodemtypes.
Stofconcentraties kunnen sterk veranderen tussen verschillende meetrondes, maar er was
geen eenduidige trend en het ruimtelijk beeld bleef wel stabiel in de tijd. De meetronde
november/december 2000 heeft lagere concentraties dan de overige meetrondes. Dit is het
gevolg van de hogere grondwateraanvulling in deze periode door een hoog neerslagoverschot.
Uit vergelijking van de resultaten van de afzonderlijke meetrondes blijk dat het
ondiepe hydrologische systeem in de Vlietpolder zeer snel reageert op externe invloed. Het
gevolg van een hoog neerslagoverschot wordt direct gemeten in het bovenste grondwater.
Binnen 1 à 2 maanden na de intensieve regenperiode zijn de effecten echter niet meer
zichtbaar. De meetronde die in de zomer van 2002 is uitgevoerd door het RIVM heeft duidelijk
hogere ortho-fosfaat en totaal-fosfaatconcentraties en iets hoger ammoniumconcentraties
dan de overige meetrondes die in het najaar of winter zijn uitgevoerd. Effecten van
bemonstering aan het begin van de winter of het eind van de winter zijn alleen te zien in de
organisch-stikstof concentraties. In de maart meetrondes worden hogere concentraties
gemeten dan in de overige meetrondes. Een mogelijke oorzaak hiervan is dat mineralisaties
van organisch gebonden stikstof in de wintermaanden langzamer verloopt.
Chloride, ammonium en totaal-stikstof laten een vergelijkbaar patroon in de diepte zien:
een toename van de concentratie vanaf het bovenste grondwater en het ondiepste filter (1
tot 3 m–NAP) tot diepere filters (6 tot 10 m-NAP). Daarna volgt een geringe afname van de
concentratie tot in het watervoerende pakket. Lage concentraties in het ondiepe grondwater
worden veroorzaakt door infiltratie van zoet regenwater. De piek in maximale fosfaatconcentraties
ligt dichter bij het oppervlak dan bij chloride, ammonium en totaal-stikstof.
Voor zowel ortho-fosfaat als totaal-fosfaat wordt in filter 4 de hoogste concentraties gemeten.
De maximale totaal-fosfaat mediaanconcentraties is 7 mg/l. Voor ortho-fosfaat is dit
2,1 mg/l. Dit is aanzienlijk hoger dan de mediaanconcentraties in het bovenste grondwater
van 0,56 en 0,30 mg/l voor totaal-fosfaat en ortho-fosfaat. De hoogste sulfaatconcentratie
wordt in het bovenste filter gemeten. De spreiding van de concentraties is in deze filter ook
het hoogst. Het ondiepe grondwater is ten aanzien van sulfaat dus een zeer dynamisch
systeem.
De concentraties in het grondwater zijn betrekkelijk laag in een ondiepe toplaag, maar ze
nemen relatief snel toe naar de diepte door de diffusie van stoffen uit weinig diepere lagen
(Meinardi, 2004). Het in de diepte gedifferentieerde beeld van de samenstelling van het
grondwater op basis van Multi Layer Sampler waarnemingen blijkt niet uit de enkelvoudige
waarnemingen die met behulp van landbouwbuizen zijn gedaan. De bemonstering met
relatief lange filters geeft aldus een vertekend beeld van de samenstelling van het grondwater
in de toplaag van de bodem.
In Fraters (2004) wordt het grondwater in de Vlietpolder vergeleken met dat van LMMbedrijven
(Landelijk Meetnet effecten Mestbeleid) op veengrond. Hij concludeert dat de stiktofconcentratie
in het grondwater van de Vlietpolder relatief hoog is ten opzichte van dat
bij de LMM-bedrijven, met name de concentratie aan organisch stikstof (DON). Dit wordt
mogeijk mede veroorzaakt door een intensievere bedrijfsvoering, c.q. stikstofgebruik, in de
Vlietpolder. Ook de concentratie aan opgeloste organische stof (DOC) in het grondwater in
16