Het fuifklimaat in Vlaanderen onderzocht (pdf) - Steunpunt Jeugd

KRAX + I 6 + cultuur +
Wat is het belang van fuiven voor jongeren? Welke problemen
ervaren jonge fuifbezoekers en organisatoren? Welke
inspanningen leveren gemeenten en steden om fuiven beter
mogelijk te maken? Eind 2011 startte Fuifpunt een grootschalig
onderzoek naar het antwoord op deze en nog veel meer
vragen. Het onderzoeksrapport bevat een schat aan informatie.
In dit artikel kunnen we lang niet alles meegeven. We
focussen daarom vooral op enkele knelpunten op lokaal
niveau.
Aanleiding
+
c ult u ur
+
HET FUIFKLIMAAT
IN VLAANDEREN
ONDERZOCHT
Anna Goovaerts
Tien jaar geleden gebeurde een eerste grootschalig onderzoek
naar het fuifgebeuren in Vlaanderen. Onderzoekers Inge
Huybregts en Nicole Vettenburg onderzochten daarbij ook de
‘mogelijkheden van een fuivenbeleid’. 1 Ze toonden aan dat
fuiven enorm populair en belangrijk zijn voor jongeren.
Spijtig genoeg werd eveneens duidelijk dat het fuifklimaat in
Vlaanderen niet optimaal was. Een gebrek aan geschikte
fuifruimte, de negatieve beeldvorming en de veelheid aan
complexe regelgeving uit verschillende beleidsdomeinen en
overheidsniveaus bleken grote knelpunten.
De onderzoekers formuleerden aanbevelingen voor de verschillende
beleidsniveaus en riepen op tot een positieve houding ten
aanzien van fuiven en fuifbezoekers. De aanbevelingen vielen
niet in dovenmansoren: Fuifpunt werd opgericht, ‘fuiven’ kreeg
heel wat aandacht in het tweede Vlaams Jeugdbeleidsplan
(2006-2009) en de provincies zetten stevig in op het thema. De
term ‘fuifbeleid’ lijkt ondertussen op lokaal niveau ingeburgerd,
en veel gemeentebesturen gaven fuiven een prominente plaats in
hun jongste jeugdbeleidsplannen. Toch signaleren organisatoren
en beleidsactoren nog heel wat problemen. Om beter te kunnen
inschatten wat er goed en minder goed gaat, bracht Fuifpunt het
fuifklimaat opnieuw in kaart.

Tussen oktober 2011 en februari
2012 werden 949 fuifbezoekers
(tussen 14 en 30 jaar), 441
organisatoren en 116 beleidsactoren
online bevraagd. De groep
beleidsactoren bestond hoofdzakelijk
uit jeugdconsulenten, maar
ook een aantal feestloketbedienden,
schepenen, brandweerlui en
mensen van de politie. In de zomer
van 2012 volgden focusgesprekken
met beleidsactoren en organisatoren
over prangende thema’s.
Daarin werden aanbevelingen voor
het beleid geformuleerd.
Algemene tendensen
Uit de bevraging van de fuifbezoekers
blijkt dat fuiven nog steeds
enorm populair zijn. 96,4% van de
bevraagde jongeren gaat weleens
naar een fuif, 84,2% van de respondenten
doet dit graag tot heel graag.
Jongeren gaan het liefst met vier of
meer vrienden naar een fuif. Ze gaan
naar fuiven om zich te amuseren, om
vrienden te ontmoeten, voor de toffe
sfeer en om te dansen. Middelgrote
fuiven met 300 tot 1.000 bezoekers
(48,8%) en kleinere fuiven met
minder dan 300 bezoekers (29,2%)
zijn het populairst. Opvallend is dat
discotheken of dancings het minst
geliefd zijn.
‘Regulitis’ vanuit alle beleidsniveaus
blijft een van de grootste knelpunten
voor organisatoren. Maar liefst
73,9% van de respondenten vindt het
moeilijk om aan alle wet- en
regelgeving te voldoen. Vooral de
bijhorende kosten en administratie
werden gehekeld. De regels
waarmee organisatoren rekening
moeten houden, nemen alleen maar
toe. Een voorbeeld: om de risico’s op
gehoorschade te beperken, worden
fuiven en alle andere muziekevenementen
sedert 1 januari 2013 aan de
nieuwe geluidsnormen onderworpen.
Over de haalbaarheid en
financiële gevolgen ervan weerklinkt
heel wat bezorgdheid. Organisatoren
en beleidsactoren gaven in de
focusgesprekken aan dat het lokale
niveau hierop niet is voorbereid en
over te beperkte kennis van de
materie beschikt.
Fuifbeleid in de gemeenten
Beleidsactoren en fuiforganisatoren
kregen een groot aantal gelijkaardige
vragen voorgelegd. De resultaten zijn
opvallend gelijklopend. Bovendien
werden in heel het onderzoek dezelfde
knelpunten aangehaald. Gemiddeld
wordt het fuifbeleid wel iets beter
ingeschat door de beleidsactoren dan
door de organisatoren.
Iets meer organisatoren beoordelen
het fuifklimaat in de gemeente als
matig (29,3%) tot slecht (11,7%) dan
als goed (32,4%) tot zeer goed (4,5%).
Ongeveer twee op tien organisatoren
vinkten de score ‘neutraal’ aan. De
beleidsactoren zijn opvallend milder,
maar geven toch aan dat er nog werk
aan de winkel is.
Zes op tien fuiforganisatoren geven
aan dat hun gemeente goed tot zeer
goed scoort op het vlak van materiële
ondersteuning. Vier op tien zijn
tevreden over het informatieaanbod.
Gemeenten scoren volgens organisatoren
het slechtst op financiële ondersteuning
(65,7%) en infrastructuur
(62,3%). Bijna 45% is ontevreden over
de manier waarop fuiforganisatoren
betrokken worden bij het beleid. Over
de administratieve overlast (35,1%) en
over regelgeving (30,6%) wordt ook
geklaagd.
Knelpunten op lokaal
niveau
De drie aspecten van het lokaal
fuifklimaat die als minst positief
worden ervaren, zijn financiële
ondersteuning, betrokkenheid bij het
beleid en infrastructuur.
Financiële ondersteuning
De cijfers wijzen erop dat gemeenten
op dit punt het slechtst scoren. Uit het
globale onderzoek blijkt dat de
gemeente verplichtingen oplegt die
hoge kosten genereren. Lokale
besturen zouden meer kostenbeperkende
maatregelen kunnen treffen.
Grote happen uit het fuifbudget gaan
naar infrastructuur, security, auteursrechten
en geluidsmateriaal. Professionele
security is enorm duur;
gemeenten verplichten dikwijls de
inzet ervan, zonder financiële tussenkomst.
>
Lokale
besturen
zouden
meer kosten
besparende
maatregelen
kunnen
treffen.
+ cultuur +
7 I KRAX +

KRAX + I 8 + cultuur +
Eisen
waaraan
organisatoren
en zaaluitbaters
moeten
voldoen,
verschillen
per gemeente
of regio.
Ondanks het feit dat 55,6% van de
organisatoren de huurprijs van de
bestaande fuifinfrastructuur (zowel
gemeentelijke als privé) redelijk vindt,
is te dure fuifruimte toch een verzuchting.
Respondenten geven aan dat
bijkomende verplichtingen en te huren
materiaal het totale kostenplaatje van
de infrastructuur de hoogte in jagen:
verplichte (dure) drankafname, de
huur van afvalcontainers en mobiele
toiletten…
Betrokkenheid
Ruim vier op de tien organisatoren
geven aan eerder geringe inspraak te
hebben in het gemeentelijk fuifbeleid.
Volgens bijna twee op de tien is er zelfs
geen inspraak. 60,3% geeft aan dat
regelmatig overleg over het fuifbeleid
in de gemeente eerder beperkt tot
onbestaande is. De communicatie met
andere gemeentelijke diensten rond
een concreet evenement is volgens
49,5% eveneens eerder beperkt tot
afwezig. 44,6% zegt dat de communicatie
met veiligheidsdiensten voor een
concreet evenement voldoende is.
Respondenten geven aan dat ze meer
betrokken willen worden. Inspraak
gebeurt vooral via de jeugdraad en
fuif- of feestcomités. Deelnemers aan
de enquête en aan de focusgesprekken
vinden het erg jammer dat de gemeente
adviezen niet of onvoldoende
opvolgt.
Infrastructuur
46,4% van de organisatoren geeft aan
dat er onvoldoende fuifinfrastructuur
is in de gemeente waar ze fuiven
organiseren. Bijna een kwart zegt
daarbovenop dat de bestaande
infrastructuur niet (meer) in goede
staat is. Volgens 11,3% van de
organisatoren is er helemaal geen
fuifinfrastructuur aanwezig. Het
infrastructuurprobleem wordt
bevestigd door de bevraagde beleidsactoren.
Erg opvallend is dat 40% van
hen aangeeft dat, wanneer er in de
gemeente geschikte fuifinfrastructuur
(privé en/of gemeentelijk) aanwezig is,
die niet als fuifzaal wordt gebruikt!
Het probleem fuifruimte
Het gebrek aan fuifruimte is nog
steeds een groot probleem, zo blijkt uit
het onderzoek. Toch willen we ook
benadrukken dat veel steden en
gemeenten de afgelopen jaren hierin
investeerden. In de focusgesprekken
werd nader ingegaan op de specifieke
pijnpunten en op mogelijke verbeteringen.
Onderhouden en beschikbaar
stellen
De vraag naar geschikte infrastructuur
is vaak groter dan het aanbod, en er
moet dan ook maanden (tot zelfs twee
jaar!) op voorhand worden gereserveerd.
Omwille van een voorrangsregel
ten gunste van stedelijke of gemeentelijke
activiteiten kunnen op sommige
plaatsen reserveringen tot een
bepaalde periode voor het geplande
evenement worden geannuleerd. Lang
niet alle organisaties mogen bestaande
infrastructuur gebruiken.
Organisatoren en beleidsactoren geven
aan dat lokale besturen meer of
andere inspanningen zouden kunnen
leveren om het infrastructuurprobleem
in te perken. Als er geen ruimte of
budget voor nieuwbouw is, wordt
geadviseerd om in bestaande (eigen en
privé-) infrastructuur te investeren en
die beschikbaar te stellen voor jonge
organisatoren. Een project dat tijdens
het focusgesprek met beleidsactoren
als zeer positief werd ervaren, is het
Antwerpse Netwerk Ontmoetingsruimte,
waarbij zaaleigenaars worden gestimuleerd
om hun beschikbare ruimte te
ontsluiten. Om privé-eigenaren te

ondersteunen, werkt het systeem met
‘sleuteldragers’. Zij kunnen de zaal
openen en sluiten, drank aanvullen en
een oogje in het zeil houden.
In de focusgesprekken met beleidsactoren
kwam ter sprake dat potentiële
fuifruimtes, zoals ondergrondse
parkings, leegstaande gebouwen en
loodsen, onvoldoende gebruikt worden.
Vaak is er vanuit de stad of gemeente
de intentie om hierin creatief te zijn.
Dikwijls is er zeer snel, en zonder
voorafgaand grondig onderzoek, een
negatief advies van de brandweer.
Goed doordacht en op maat
ontwikkeld
Bij (nieuw)bouwprojecten wordt te vaak
ondoordacht gewerkt: er is sprake van
‘afgelegen grote betonnen bunkers’.
Men houdt vooraf onvoldoende
rekening met het akoestische aspect,
milieunormen (VLAREM) en de
isolatiegraad. Aan andere essentiële
voorzieningen wordt niet of te laat
gedacht: er is onvoldoende bergruimte,
de vloerbekleding is ongeschikt, er zijn
te weinig toiletten… Respondenten
stellen voor om vaker met moduleerbare
systemen te werken. Hierdoor
kunnen zalen kleiner worden gemaakt,
naargelang de behoefte van de
organisator. Ook polyvalente zalen
blijken niet altijd even ideaal. Beleidsactoren
wijzen erop dat aanpassingen
of verbeteringswerken veel kosten met
zich meebrengen. Organisatoren en
beleidsactoren geven dan weer aan dat
sommige problemen kunnen worden
vermeden door jongeren en andere
ervaringsdeskundigen vooraf te
consulteren. Jammer genoeg blijkt
inspraak bij het lokaal fuifbeleid een
van de belangrijke knelpunten.
eenzelfde lokale context controleert en
beoordeelt niet op eenduidige wijze. Er
wordt ook geklaagd over het maximum
aantal toegelaten personen per m 2 . Op
vele plaatsen is de brandweer zeer
streng: zalen zijn soms maar half
gevuld. Een vraag aan de beleidsactoren
bevestigt dit: het maximum aantal
toegelaten personen per m 2 varieert
van één tot vier! Opmerkelijk is ook dat
een aantal organisatoren van kleinere
fuiven meegeeft dat brandweer en
lokale overheid zich voornamelijk
zorgen maken over de brandveiligheid
op grote evenementen. Er is nood aan
transparante en haalbare uniforme
richtlijnen op bovenlokaal niveau.
In het rapport worden meer knelpunten
rond infrastructuur aangehaald: de
ruimtelijke inplanting, de dreiging door
stadsontwikkeling, problemen met
buurtbewoners, geluidsoverlast door
het rookverbod…
Het volledige onderzoeksrapport wordt
in het voorjaar van 2013 openbaar
gemaakt. Het bevat nog veel meer
tendensen en problemen dan diegene
die hier aan bod kwamen. Bovendien
omvat het ook de bevindingen en
aanbevelingen die organisatoren en
beleidsactoren formuleerden. ×
1
Huybregts, I. & Vettenburg, N. (2002),
Mogelijkheden van een fuivenbeleid:
eindverslag, Leuven: onderzoeksgroep
jeugdcriminologie.
De vraag
naar
geschikte
infrastructuur
is
vaak groter
dan het
aanbod.
+ cultuur +
Duidelijkheid omtrent brandveiligheid
De normen en controles inzake
brandveiligheid vormen absoluut een
probleem. Eisen waaraan organisatoren
en zaaluitbaters moeten voldoen,
verschillen per gemeente of regio.
Opvallend is dat veel organisatoren,
maar ook beleidsactoren, aangeven dat
de brandweer enkele uren voor de
aanvang van een fuif nieuwe eisen stelt
waaraan niet kan worden voldaan.
Mensen weten niet wat te verwachten.
Zelfs het brandweerpersoneel binnen
9 I KRAX +