Speelterrein Averbode - Steunpunt Jeugd

SPEELZONES IN BOS EN NATUURRESERVAAT, AVERBODE
www.steunpuntjeugd.be/groeneruimte

www.steunpuntjeugd.be/groeneruimte
KORT
In ’t kort…
Officiële speelzones in natuurreservaat Averbode Bos & Heide en in gemeentelijk bos (met speeltoestellen)
in Averbode, Vlaams-Brabant
Ligging/adres
De speelzone Kleine Weefberg (Natuurpunt) en de speelzone van de stad sluiten aan bij de scoutslokalen,
gelegen aan de Boonstraat z/n in Averbode (tegenover de lagere school).
Beheerder/eigenaar
De stad is eigenaar en beheerder van de speelzone die aansluit bij de scoutsterreinen. Natuurpunt is eigenaar
en beheerder van de tweede speelzone, die niet is ingericht met speeltoestellen.
Oppervlakte
Speelzone stad (bos met speeltoestellen)
De stad heeft hier 2ha 88a 75 ca in eigendom. Het scoutsterrein neemt hiervan ongeveer 1,2 ha in terwijl de
speelzone (bos) ongeveer 1,5 ha groot is. Verder is er nog wat restruimte met lage struikgewassen.
Speelzone Natuurpunt (bos zonder speeltoestellen)
Natuurpunt heeft aansluitend op vorige zone, aan de overkant van de Boonstraat een 3ha 08a grote zone
afgebakend. Deze zone was daarvoor al aangewezen als speelbos, maar werd door Natuurpunt mee
overgenomen als officiële speelzone in het Beheerplan, zodat het “legaal” is hierin te spelen. Speeltuigen
werden niet geplaatst aangezien dat niet opportuun is in een natuurreservaat. Bij ons kunnen de kinderen met
de natuur zelf spelen.
Realisatietijdstip
De speelzone van de stad werd ingericht met speeltoestellen en speelimpulsen, en plechtig geopend op 7 juli
2007.
De speelzone van Natuurpunt werd door minister Peeters, samen met het beheerplan goedgekeurd op 27 juni
2007.
Beschrijving
Speelzone stad
Bos met voornamelijk dennen, met hellingen en paden. De stad plaatste in 2007 enkele (natuurlijke)
speeltoestellen onder meer boomstammetjes om op te springen (reis rond de wereld), takkentunnels, een
heuse tipi (takkenvlechtwerk), en nabij de ingang van de speelzone zijn enkele houten klim- en

www.steunpuntjeugd.be/groeneruimte
WAT VINDT DE BEHEERDER ERVAN?
Welke werken waren nodig voor de realisatie / zijn nodig voor het beheer en onderhoud?
Speelzone stad
Het bosbeheer gebeurt door IGO. Het beheer van de speelzone verschilt weinig van het gewone bosbeheer. Wel wordt extra gelet op
mogelijk gevaarlijke of dode bomen, en worden stammen en takhout na een kapping gedeeltelijk in het bos gelaten als spelmateriaal.
De inrichting, het plaatsen van de speelimpulsen werd uitgevoerd door de LWP-tuinploeg.
De bebording werd geplaatst door de stad: 2 informatieborden aan beide ingangen, met richtlijnen en contactadres voor problemen.
De regelmatige controle van de veiligheid van de speeltoestellen gebeurt door de jeugddienst en de technische dienst van de stad.
Er is geen echte afbakening van het speelbos, de grenzen zijn wel duidelijk zichtbaar en worden gevormd door de paden die ook de
speelzone van de stad en van Natuurpunt van elkaar scheiden.
Speelzone Natuurpunt
Regulier bosbeheer: omvormen van naaldbestanden naar inheems structuurrijk loofbos met hier en daar open plekken. Hiertoe wordt
er gedund en af en toe een kleine open plek gemaakt. Inperken van pestsoorten als Amerikaanse vogelkers is ook belangrijk natuurlijk.
In de speelzone letten we ook extra op of er geen gevaarlijke dode bomen voorkomen.
Wat zijn uw ervaringen hier? (beheer, veiligheid, gebruik, knelpunten, contact met jeugd)
Gebruik: momenteel gebruikt enkel de scouts het speelbos, omdat het natuurlijk vlak naast hun terrein gelegen is. Hopelijk maken in
de toekomst ook andere lokale jeugdverenigingen er gebruik van. De vlakbij gelegen lagere school is alvast geïnteresseerd om het bos
te gebruiken in hun lessenpakket. Bij de inrichting werd verder ook gelet op het uitzicht van het speelbos voor toevallige passanten en
voor de buurt: de speeltoestellen zijn geplaatst nabij de ingangen van het bos zodat ze duidelijk zichtbaar zijn vanaf de weg.
De speelzone van Natuurpunt wordt minder intensief gebruikt. Wellicht meer voor grotere bosspelen door jeugdbewegingen en minder
door individuele kinderen en gezinnen.
Hoe werd de jeugd betrokken bij de planning/realisatie/beheer van deze ruimte?
De inrichting van de stedelijke speelzone werd besproken op de vergaderingen van de jeugdraad. De opmerkingen en suggesties
werden meegenomen bij de realisatie. Ook het openingsmoment gebeurt in samenwerking met de jeugdraad.
Voor de opname van de speelzone in het beheerplan van het natuurreservaat werd niet teruggekoppeld met de jeugd, omdat dit
gebied al speelzone was voor de aankoop door Natuurpunt.

www.steunpuntjeugd.be/groeneruimte
Wat kan/kon beter?
Natuurpunt
Misschien hadden we wel mogen overleggen met de jeugd, maar de afbakening van onze speelzone was al gebeurd voordat wij
eigenaar werden. We hebben gewoon deze zone als speelzone bevestigd.
Opmerkingen / Tips voor andere beheerders
De natuurlijke houten speeltoestellen zijn esthetisch verantwoord in het bos, maar wel vrij duur (2 toestellen ±19000 euro incl. BTW,
transport en plaatsing – firma: Robinia International).
Tip: Overleg vooral goed met de buurt en met de gebruikers (jeugd).
Tip: Let erop dat speeltuigen plaatsen bijzonder moeilijk is. Hier is een bouwvergunning voor nodig en het beheer van het gebied valt
dan plots niet meer onder het bos- of natuurdecreet, maar onder de speeltuigenwetgeving, waar veel strengere criteria en
verantwoordelijkheden voor gelden.

www.steunpuntjeugd.be/groeneruimte
WAT VINDT DE BEHEERDER ERVAN?
Welke werken waren nodig voor de realisatie / zijn nodig voor het beheer en onderhoud?
Speelzone stad
Het bosbeheer gebeurt door IGO. Het beheer van de speelzone verschilt weinig van het gewone bosbeheer. Wel wordt extra gelet op
mogelijk gevaarlijke of dode bomen, en worden stammen en takhout na een kapping gedeeltelijk in het bos gelaten als spelmateriaal.
De inrichting, het plaatsen van de speelimpulsen werd uitgevoerd door de LWP-tuinploeg.
De bebording werd geplaatst door de stad: 2 informatieborden aan beide ingangen, met richtlijnen en contactadres voor problemen.
De regelmatige controle van de veiligheid van de speeltoestellen gebeurt door de jeugddienst en de technische dienst van de stad.
Er is geen echte afbakening van het speelbos, de grenzen zijn wel duidelijk zichtbaar en worden gevormd door de paden die ook de
speelzone van de stad en van Natuurpunt van elkaar scheiden.
Speelzone Natuurpunt
Regulier bosbeheer: omvormen van naaldbestanden naar inheems structuurrijk loofbos met hier en daar open plekken. Hiertoe wordt
er gedund en af en toe een kleine open plek gemaakt. Inperken van pestsoorten als Amerikaanse vogelkers is ook belangrijk natuurlijk.
In de speelzone letten we ook extra op of er geen gevaarlijke dode bomen voorkomen.
Wat zijn uw ervaringen hier? (beheer, veiligheid, gebruik, knelpunten, contact met jeugd)
Gebruik: momenteel gebruikt enkel de scouts het speelbos, omdat het natuurlijk vlak naast hun terrein gelegen is. Hopelijk maken in
de toekomst ook andere lokale jeugdverenigingen er gebruik van. De vlakbij gelegen lagere school is alvast geïnteresseerd om het bos
te gebruiken in hun lessenpakket. Bij de inrichting werd verder ook gelet op het uitzicht van het speelbos voor toevallige passanten en
voor de buurt: de speeltoestellen zijn geplaatst nabij de ingangen van het bos zodat ze duidelijk zichtbaar zijn vanaf de weg.
De speelzone van Natuurpunt wordt minder intensief gebruikt. Wellicht meer voor grotere bosspelen door jeugdbewegingen en minder
door individuele kinderen en gezinnen.
Hoe werd de jeugd betrokken bij de planning/realisatie/beheer van deze ruimte?
De inrichting van de stedelijke speelzone werd besproken op de vergaderingen van de jeugdraad. De opmerkingen en suggesties
werden meegenomen bij de realisatie. Ook het openingsmoment gebeurt in samenwerking met de jeugdraad.
Voor de opname van de speelzone in het beheerplan van het natuurreservaat werd niet teruggekoppeld met de jeugd, omdat dit
gebied al speelzone was voor de aankoop door Natuurpunt.

www.steunpuntjeugd.be/groeneruimte
Wat kan/kon beter?
Natuurpunt
Misschien hadden we wel mogen overleggen met de jeugd, maar de afbakening van onze speelzone was al gebeurd voordat wij
eigenaar werden. We hebben gewoon deze zone als speelzone bevestigd.
Opmerkingen / Tips voor andere beheerders
De natuurlijke houten speeltoestellen zijn esthetisch verantwoord in het bos, maar wel vrij duur (2 toestellen ±19000 euro incl. BTW,
transport en plaatsing – firma: Robinia International).
Tip: Overleg vooral goed met de buurt en met de gebruikers (jeugd).
Tip: Let erop dat speeltuigen plaatsen bijzonder moeilijk is. Hier is een bouwvergunning voor nodig en het beheer van het gebied valt
dan plots niet meer onder het bos- of natuurdecreet, maar onder de speeltuigenwetgeving, waar veel strengere criteria en
verantwoordelijkheden voor gelden.

www.steunpuntjeugd.be/groeneruimte
Foto © stad Scherpenheuvel-Zichem

www.steunpuntjeugd.be/groeneruimte

www.steunpuntjeugd.be/groeneruimte
Foto © stad Scherpenheuvel-Zichem
Foto © stad Scherpenheuvel-Zichem
Foto © stad Scherpenheuvel-Zichem