Krax 10e jaargang N4 (pdf) - Steunpunt Jeugd

© Daan Bauwens
KRAX I 34
kwamen naar hier en namen de draad
terug op. Nu is het anders: het gaat om
mensen die altijd al gediscrimineerd
zijn, die nooit werk hebben gehad, die
nergens meetelden.”
Roma en problemen
De Slowaak Martin Balog is dertig,
Rom, en woont nu in Gent. Hij kwam
vier jaar geleden zijn ouders achterna,
die een twaalftal jaar tevoren wegvluchtten
uit Slovakije. Martin studeerde
Romacultuur en -taal aan de universiteit
en volgde in de middelbare
school een opleiding Romamuziek. “Ik
heb altijd gedacht dat ik zou werken
rond Roma en cultuur, dat ik naar India
zou trekken om de oorsprong van de
cultuur op te sporen, dat ik een boek
zou schrijven over de traditie... Nooit
had ik gedacht dat het dit ging worden:
ik werk nu rond Roma en problemen.”
Martin is voorzitter van Opera Roma,
een recent van onder het stof gehaalde
vzw die zich wil inzetten voor de kinderen
van de Roma. “Pas op”, maant hij
aan, “denk niet dat er zoiets bestaat
als Romaproblemen, of problemen die
specifiek zijn voor de kinderen van de
Roma. Hun problemen zijn dezelfde als
die van alle kinderen die in armoedige
situaties leven. Maar aan de andere
kant klopt het wel dat het grootste deel
van de kinderen die onder armoede
lijden de kinderen van Roma zijn. Er
bestaat geen twijfel over: de kinderen
zijn de grootste slachtoffers van de
hele situatie. Meer nog dan de ouders.
Ze zijn niet voorbereid op de plotse
drukte van dit leven: ze moeten op
korte termijn Nederlands leren om
mee te kunnen op school. Ze hebben
niet veel tijd om zich aan te passen aan
de nieuwe gewoontes en het nieuwe
land. Ze verhuizen geregeld van huis
naar huis, sommigen verblijven in
kraakpanden. Het is te veel voor hen,
te veel op korte tijd.”
Ingrid De Bock is brugfiguur op de
kleuter- en basisschool ‘t Klimrek in
de wijk Brugse Poort. ‘t Klimrek is een
zogenaamde concentratieschool: van
de 192 kinderen die er in 2009-2010
school liepen, waren er 135 Roma.
Kleine noot: de school krijgt 21 verschillende
nationaliteiten over de vloer,
de overblijvende 30% is dus bijzonder
gevarieerd.
Als brugfiguur legt Ingrid de link
tussen de ouders en de school. Haar
taak bestaat erin vertrouwen op te
bouwen bij de ouders van de Romakinderen.
“Daarnaast verzorg ik de eerstelijnshulp”,
zegt ze. “Romagezinnen
hebben namelijk veel ondersteuning
nodig. Ik probeer de randvoorwaarden
te verbeteren, zodat ze hun kinderen
gemakkelijker naar school sturen. We
doen aan materiële en financiële hulp:
we zorgen ervoor dat de kinderen
kleren hebben. Als ze de rekeningen
niet kunnen betalen, dan kunnen ze bij
ons kosteloos naar school komen. Voor
de kinderen die met een lege maag
opdagen, zorgen we voor brood en
beleg.” Ingrid gaat vaak op huisbezoek
om de ouders te stimuleren de kinderen
naar school te sturen, en om de
vinger aan de pols te houden van de
thuissituatie van de kinderen. “Huisvesting
is het allergrootste probleem.
De kinderen ontberen alle primaire
zaken. Ik ken gezinnen die al langer
dan een jaar in een kraakpand leven.
Het leidt tot een gevoel van onveiligheid
bij de kinderen: door de politie uit
een kraakpand gezet worden is een
traumatische gebeurtenis. Zo’n ervaring
heeft een serieuze impact op een
kind. Stel je voor dat je vader een deur
intrapt en zegt: “Dit is nu ons huis.” Er
zijn gezinnen bij die al op straat
hebben moeten slapen. Dat zijn dingen
die kinderen bezighouden. Daarnaast
is er de materiële kant: geen eten
hebben, geen kledij. Sommige kinderen
durven niet naar school uit angst
om door andere kinderen uitgelachen
te worden omdat ze geen mooie kleren
dragen.”
Sedert midden augustus is Ingrid weer
beginnen werken, en ze legt dagelijks
huisbezoeken af. “Het valt me op dat
de meeste gezinnen de hele dag
binnen zitten, zelfs bij mooi weer”,
vertelt ze. “Er is steeds een gevoel van
onveiligheid. Ik vertel de gezinnen dat
ze hun kinderen naar de speelpleinwerking
kunnen brengen, dat er begeleiding
is, monitoren die van alles organiseren
voor de kinderen. Maar ze
vertrouwen het niet om hun kind daar
achter te laten. Ze zijn bang dat de
politie zou langskomen om de papieren
van de kinderen te controleren.”
Lies Horrie vertelt over haar ervaring
met 12- tot 18-jarigen: “De kinderen
leren het snelst Nederlands en worden
dan vaak ingeschakeld als tolk van hun
ouders. Daardoor kennen ze de problemen
thuis maar al te goed: papieren,
huisvesting, geld. De kinderen beleven
geen echte kindertijd. Hoe klein ze ook
zijn, ze worden snel geconfronteerd
met de miserabele omstandigheden.
Ook ik maak me hieraan schuldig:
wanneer ik langsga bij een gezin en
met de ouders probeer te communiceren,
moeten de kinderen al snel te hulp