Download het rapport - Provincie Drenthe

Overige conclusies
1.
De wetgever doet met de programmafinanciering een groter beroep op het zelfsturend vermogen van
de programmagemeenten dan onder het vroegere StaDo-regime. De gemeenten krijgen veel meer
schuifruimte. Bovendien hoeft er maar eens in de vijf jaar - dus per programmaperiode en niet meer
per afzonderlijk project - te worden verantwoord. Het meest ideaal, en ook het meest doelmatig en
doeltreffend, is dat de ter beschikking gestelde gelden zoveel mogelijk worden aangewend voor de
bekostiging van fysieke maatregelen. Zowel uit de verantwoording door de vier gemeenten van de
programma’s (zie hoofdstuk 3) als uit de vier beschreven projecten (hoofdstukken 5 en 6) komt naar
voren dat een niet te verwaarlozen deel van de ter beschikking gestelde gelden is besteed aan
plankosten (zie paragraaf 3.4.2 en paragraaf 3.6). 33
2.
Wanneer de gemeente is aangemerkt als programmagemeente verkrijgt deze gemeente de zekerheid
dat er gedurende vijf begrotingsjaren een vooraf vastgesteld bedrag door de provincie zal worden
overgemaakt ten behoeve van de aangemelde projecten voor stedelijke vernieuwing. Hiermee
verkrijgt de desbetreffende gemeente een betrekkelijk grote zekerheid over de beschikbaarheid van
financiële middelen. Bovendien heeft de programmagemeente de vrijheid om deze jaarschijven te
besteden ter realisatie van de aangemelde projecten. In de vier oorspronkelijke programma’s hebben
de gemeenten een groot aantal projecten van stedelijke vernieuwing aangemeld: Hoogeveen
presenteerde 14 projecten (met veel subprojecten), Assen kwam met 55 projecten, Meppel
onderscheidde 5 projecten en Coevorden tenslotte presenteerde 32 projecten. Hoe meer projecten
van stedelijke vernieuwing een programmagemeente had aangemeld, des te groter was - goed
beschouwd - de vrije bestedingsruimte.
Tegen deze achtergrond is het opmerkelijk dat de feitelijke besteding van de ISV-gelden vooral heeft
plaatsgevonden in het laatste programmajaar (2004) en dat een groot deel van het ISV-1-budget tot
besteding wordt gebracht in 2005. Dit jaar valt namelijk buiten de vijf uitkeringsjaren (2000-2004).
In plaats dat de toegenomen beleidsvrijheid en de toegenomen zekerheid dat de gelden in een vast
ritme ter beschikking komen heeft geleid tot het naar voren halen van fysieke activiteiten, is er in
sterke mate sprake geweest van een naar achteren schuiven van de feitelijke maatregelen. Er vindt
dus geen fysieke voortgang per jaar plaats. Het waargenomen patroon van eerst plannen maken en
dan pas besteden is lastig te verklaren. Door deze wat meer ongelijkmatige bestedingswijze heeft het
langer geduurd voor de baten van stedelijke vernieuwing (bijvoorbeeld betere huizen) voor de burger
beschikbaar kwamen. Een ander nadeel is dat in de onderzochte periode de bouwprijzen de tendens
hadden te stijgen, waardoor een euro die op een later tijdstip werd uitgegeven een kleinere materiële
waarde kon toevoegen. (zie hoofdstuk 3)
3.
Om een samenhangend programma met projecten voor stedelijke vernieuwing op te kunnen stellen
moet een gemeente beschikken over een ruimtelijke visie. Bij het opstellen van het ISV-1-programma
in 1999 verkeerde de gemeente Assen in de gelukkige omstandigheid dat in het kader van de
Regiovisie Groningen-Assen er recentelijk een actuele ruimtelijke visie ontwikkeld was. De gemeenten
Meppel en Coevorden daarentegen kampten een jaar na de herindeling van 1998 met de handicap
dat deze gemeenten nog niet konden beschikken over een ruimtelijke visie, laat staan dat deze
33 Dit geldt met name voor Hoogeveen, Coevorden en Meppel. Hoogeveen en Coevorden hebben bij 3 van de 4
ISV-prioriteitsprojecten de ISV-subsidie aan plankosten besteed. Meppel heeft dit bij 1,5 van de 2 projecten
gedaan. Assen heeft dit slechts bij één van de 4 projecten gedaan.
63