Download het rapport - Provincie Drenthe

Samenvatting
Het college van gedeputeerde staten (GS) heeft in het Onderzoeksprogramma 2005 1 aangegeven
onderzoek te willen verrichten naar de besteding van het Investeringsbudget Stedelijke Vernieuwing
(ISV) door de vier Drentse programmagemeenten. De centrale vraag was:
Wat is de oorzaak van het (nog) niet tot uitvoering komen van goedgekeurde ISV-programma’s?
Eerst wordt geschetst hoe de landelijke en provinciale wetgever via de Wet stedelijke vernieuwing en
de provinciale verordening het instrument programmafinanciering hebben vormgegeven. Daarna
worden de inhoud en uitvoering van de Meerjarenontwikkelingsprogramma’s van de vier Drentse
programmagemeenten (Assen, Coevorden, Hoogeveen en Meppel) weergegeven. Dan volgt voor elk
van de vier programmagemeenten een beschrijving van één project van stedelijke vernieuwing
waaraan een substantieel deel van het ISV-budget werd uitgegeven. Zo ontstaat een beeld van de
projectuitvoering bij herstructurering van twee bestaande woonwijken en bij herontwikkeling van twee
binnenstedelijke, voormalige bedrijfsterreinen.
In alle vier programma’s ligt het ambitieniveau hoog. De mate waarin de vier MOP’s zijn uitgewerkt in
concrete projecten loopt uiteen. In alle vier MOP’s zijn er projecten die vallen in de volgende
categorieën: centrumgebieden, woongebieden, werkgebieden en dorpen. Geplande projecten op het
gebied van herstructurering van woonwijken zijn het meest vergaand gerealiseerd (voor ongeveer
78%), terwijl voorgenomen projecten op het terrein van herstructurering van werkgebieden het minst
vergaand gerealiseerd zijn (voor ongeveer 25%). Tussen beide uitersten bevinden zich projecten met
betrekking tot de ontwikkeling van centrumgebieden (met een 60% realisatie) en projecten op het
gebied van dorpsvernieuwing (met een realisatiegraad van 50%).
Het is moeilijker een voormalig, binnenstedelijke bedrijventerreinen een nieuwe hoogwaardige
ruimtelijke functie te geven dan om bestaande woonwijken aan te passen aan de eisen van de tijd.
Bij dit laatste, de herstructurering van woonwijken, is sprake van één belangrijke en vaste
samenwerkingspartner (de woningcorporatie); meestal is het niet nodig het vigerende
bestemmingsplan (ingrijpend) te wijzigen; en er is in woonwijken slechts sporadisch sprake van
bodemverontreiniging.
Bij herstructurering van voormalige bedrijventerreinen is de uitgangssituatie een geheel andere. Bij het
herstructureren van voormalige bedrijventerreinen moeten vaak nieuwe eigenaren worden gevonden
voor de exploitatie van voorzieningen in het desbetreffende gebied en is het welslagen van het project
in belangrijke mate afhankelijk van risicodragende investeringen van marktpartijen. Voor de
programmaperiode werd in de jaren negentig reeds de nodige ervaring opgedaan met de succesvolle
herstructurering van woonwijken. Bij de ontwikkeling van binnenstedelijke bedrijventerreinen moet in
deze programmaperiode nog veel kennis en kunde worden ontwikkeld.
Bij de herstructurering van woonwijken blijken twee factoren bepalend te zijn voor het welslagen van
het project. Er moet duidelijkheid zijn over de verdeling van de (financiële) verantwoordelijkheid tussen
gemeente en corporatie. Verder is het van belang dat de plannen voor de wijkvernieuwing zich bij het
begin van de ISV-periode in een gevorderde fase van voorbereiding bevinden. Zolang de planvorming
stagneert, is het meestal niet mogelijk met de uitvoering van fysieke maatregelen te beginnen.
1 Onderzoeksplan 2005 ex artikel 217a van de Provinciewet, GS-stuk met nummer 49/5.4/2004011580 vastgesteld op
16 december 2004.
5