buytenwegh de leyens - Gemeente Zoetermeer

2 ADOPTIEGROEN
VOORWOORD
Als wethouder ben ik trots op onze mooie, groene
stad. Dit komt door de vele parken en natuurgebieden
in onze stad, maar er is nog iets wat mij opvalt
in Zoetermeer. Veel mensen voelen zich betrokken bij
hun eigen leefomgeving. Mensen zijn trots op de
straat en de buurt waarin zij wonen. Veel inwoners
houden hun eigen straat en wijk mooi en groen. In
Zoetermeer is daar een goed instrument voor: het
adoptiegroen.
Op verzoek kunnen bewoners een stuk beplanting
opnieuw inrichten en het beheer overnemen van de
gemeente. In veel straten in Zoetermeer gebeurt dit
al. Dit geadopteerde groen valt op door de grote
variatie aan groen en de rijke bloei gedurende een
groot deel van het jaar.
Het leuke van adoptiegroen is dat je het zelf kunt
ontwerpen en inrichten en zo de natuur een stukje
dichter bij huis kunt halen.
In dit boekje krijgt u een indruk wat er allemaal
mogelijk is met adoptiegroen en komt een aantal
betrokkenen aan het woord.
Zij vertellen vol enthousiasme over hun “tuin”. Ik las
het boekje dan ook met veel plezier. Wat mij opviel,
is de grote betrokkenheid van deze mensen voor de
natuur in hun straat.
Ik hoop dat u goede ideeën uit dit boekje haalt en
ook enthousiast wordt om in uw eigen straat of
buurt aan de slag te gaan. De leefbaarheid en de
diversiteit van onze stad wordt er aanmerkelijk door
vergroot.
Met vriendelijke groet,
Frank Speel
de Wethouder Natuur en Milieu

ADOPTIEGROEN 3
Dit boekje geeft een indruk van de grote verscheidenheid
aan adoptiegroen zoals dat door de inwoners
van Zoetermeer is bedacht en uitgevoerd. Daarnaast
komen ook de beheerders zelf aan het woord.
Meer doen met uw buurtgroen
Groen maakt een stad leefbaar en spannend om in te
wonen, werken en recreëren. Het gemeentelijk
natuurbeleid is gericht op een zo groot
mogelijke variatie aan planten en dieren in de stad en
een groot natuurbewustzijn van de bewoners. Een
mogelijkheid om dat in uw wijk en buurt te realiseren
is gevonden in adoptiegroen. Bewoners worden sinds
1999 uitgenodigd om een stuk gemeentebeplanting
in de straat zelf natuurrijker te maken en te beheren.
En met succes, ruim 150 stukken beplanting zijn door
bewoners in beheer genomen.
Verrassend
Het leuke is dat ieder initiatief een geheel eigen
invulling geeft aan het natuurrijker maken van het
stukje beplanting. Hierdoor zijn verrassende beelden
ontstaan die net zo gevarieerd zijn als in de natuur
zelf!
Leefomgeving opgefleurd
Adoptiegroen stelt bewoners in staat om meer diversiteit
in hun directe leefomgeving te brengen. Door
verschillende groenvormen en uitbundig bloeiende
plantensoorten toe te passen krijgt een straat een
eigen gezicht. Deze verscheidenheid trekt vanzelf ook
meer dieren aan zoals vogels en vlinders.
Gezelligheid
Veel beheerders lieten weten dat zij het ook gezellig
vinden om het groen te beheren. Kinderen helpen
vaak spontaan mee als zij iemand bezig zien.
Zelf adopteren
Wilt u zelf of met anderen een stuk gemeentebeplanting
adopteren en uw buurt een eigen gezicht geven?
Informeer dan bij de wijkpost wat de mogelijkheden
zijn. Ook voor meer informatie kunt u hier terecht of
u kunt contact opnemen met team Natuur- en
Milieueducatie op telefoonnummer 079-346 9032.
INLEIDING

4 ADOPTIEGROEN
BUYTENWEGH DE LEYENS
Argonautenrede Sinds 2006 • Ca. 60m 2 • Deelnemers: 2 initiatiefnemers met diverse buurtbewoners

ADOPTIEGROEN 5
DE KRUIDENTUIN
De binnentuin tussen de Columbusrede en de
Argonautenrede is door buurtbewoners omgetoverd naar
een kruidentuin. Voorheen was hier een speeltuin dat plaats
heeft gemaakt voor een grasveldje. In 2006 kwamen twee
buurtbewoonsters op het idee om hier een kruidentuin te
beginnen.
Samen met de gemeente is het veldje omgespit, ingezaaid
en ingeplant. In de tuin zijn bordjes bij de plantjes geplaatst
en is, door één van de buurbewoners, een informatiekastje
getimmerd. Vervolgens is de kruidentuin officieel voor de
buurt geopend door wijkwethouder Haan die daar zelf ook
twee kruidenplanten pootte.
De kruidentuin ontpopt zich tot een ontmoetingsplek en
steeds meer mensen koken met de geurige kruiden uit de
kruidentuin. Daarnaast komen kinderen regelmatig met
nieuwe kruidenplantjes aan.
“Er rust zoveel zegening op deze aarde”, aldus een van de
initiatiefneemsters.

6 ADOPTIEGROEN
BUYTENWEGH DE LEYENS
Esmoreitschouw Sinds 2003 • Ca. 300 m 2 • Deelnemers: 6 gezinnen

ADOPTIEGROEN 7
GINGER SWINKELS
In gesprek met: een van de beheerders.
“Het plantsoen stond helemaal vol met struiken die eens in
de 5 jaar helemaal kort werden gezet”, vertelt Ginger: “echt
gezellig was het er niet en het was nooit echt een prettig
gevoel om door het plantsoen te lopen.
Met zes gezinnen besloten we het plantsoen in beheer te
nemen. We hebben het gevarieerd ingericht met lage
beplanting, gras en een bankje. Het gras wordt door de
gemeente gemaaid en het vak met beplanting onderhouden
we zelf. Het leuke van het adopteren van ‘ons stukje groen’
is dat het de sociale betrokkenheid heeft vergroot. We hebben
uitzicht op het veldje en gaan vaker naar buiten om
elkaar te helpen of gewoon voor een kletspraatje. De kinderen
spelen er graag en het ziet er een stuk netter uit!
Bovendien voelen we ons een stuk veiliger.”
Ervoor

8 ADOPTIEGROEN
BUYTENWEGH DE LEYENS
De Elzenhoek Sinds 2001 • Ca. 25 m 2 • Deelnemers: ouders en kinderen

VERHAAL DE ELZENHOEK
ADOPTIEGROEN 9
Het groen rondom scholen kan ook in beheer worden genomen.
De stukken groen zijn vaak prima geschikt om dienst
te doen als ‘natuurlijk’ leslokaal en de lesstof uit de boeken
tot leven brengen.
De zijtuin van de Elzenhoek werd vertrapt en er lag vaak
afval. Een ouder van een leerling van de Elzenhoek nam het
initiatief om de zijtuin in beheer te nemen en het opnieuw
in te richten. Samen met een andere moeder verzamelden
zij plantjes en gingen naar de plantjesruilbeurs van “Groei &
Bloei Zoetermeer”. Verder organiseerden zij ook een bolletjesactie
via de schoolkrant.
De tuin ziet er nu heel gezellig uit en er loopt een houtsnipperpad
doorheen. De kleuters en de sterke kinderen uit
groep 8 helpen elk jaar, kruiwagens snippers te halen voor
het pad. In de pauze helpen de kinderen ook een handje
mee als er onkruid wordt gewied.

10 ADOPTIEGROEN
BUYTENWEGH DE LEYENS
Jachtwerf Sinds 2005 • Ca. 750 m 2 • Deelnemers: 3 bewoners

ADOPTIEGROEN 11
PON RUITER
In gesprek met: een beheerder
“In overleg met de wijkbeheerder mocht ik de strook struweel
langs onze huizen in beheer nemen,” vertelt Pon: “Het
bosplantsoen heb ik vervolgens beplant met plantjes die ik
via Landschapsbeheer op de kop had getikt. Oude slechte
struiken hebben we verwijderd en er wilde rozen, krentenboompjes
en sleedoorn tussen gezet.
Omdat het natuurbeheer op kleine schaal is, moet ik blijven
ingrijpen zodat de vegetatie gevarieerd en de houtwal op
hoogte blijft. Het is dankbaar werk. Er zijn veel meer
insecten en kleine beestjes gekomen dan ervoor!”
In het vak zijn open en dichte stukken gecreëerd en van het
snoeihout is een houtwal gemaakt. De houtwal ligt vlak
langs het pad waardoor de natuurlijke ontwikkeling van het
vak zo min mogelijk wordt verstoord.

12 ADOPTIEGROEN
BUYTENWEGH DE LEYENS
Kadebuurt Sinds 2006 • Ca. 350 m 2 • Deelnemers: de werkgroep “Buurtwerk” met diverse buurtbewoners

ADOPTIEGROEN 13
SPEEL- EN SMULBOSJE
Op de groene buurtwerkdag hebben kinderen en bewoners
van de Hoeker, Hekboot, Hoogaars- en Kofschipkade een
speelplek in beheer genomen. Zij hebben in het buurtbosje
vervolgens een speel- en smulbosje aangelegd.
In het speel- en smulbosje zijn eetbare bessen geplant en is
een houtsnipperpaadje aangelegd. Boomstammetjes doen
dienst als tafel en stoeltjes. Van wilgentenen is een
indianenhut gebouwd. Verder zijn er in het grasveld
sneeuwklokjes en krokusjes gepoot. Nadat het speel- en
smulbosje klaar was, werd er geknutseld met materialen uit
het speelbosje. Oudere kinderen organiseerden een boerengolf
op het grasveld en de indianenhut werd gretig in
gebruik genomen door de kinderen.

14 ADOPTIEGROEN
BUYTENWEGH
DE LEYENS
Sartrezijde
Sinds 2001 • Ca. 20 m 2 • Deelnemers: 4 bewoners

’N ONVERWACHT HOEKJE
ADOPTIEGROEN 15
Aan de Sartrezijde ligt een klein pleintje met een aantal grote
bomen, een klein vak met beplanting en wat speelattributen.
Door het dichte bladerdak van de bomen komt er weinig zon
op het pleintje. Het gemeenteplantsoen gaf het pleintje niet
zo’n gezellig uiterlijk en er speelden weinig kinderen.
De bewoners besloten het in beheer te nemen en hebben
bloeiende schaduwplanten als vrouwenmantel, sedum en
vingerhoedskruid aan de gemeentebeplanting toegevoegd.
Nu het pleintje is opgefleurd heeft het een veel gezelligere
uitstraling gekregen.

16 ADOPTIEGROEN
BOOMSPIEGELS OPGEFLEURD

ADOPTIEGROEN 17
KLEIN MAAR FIJN
Als boomspiegels mooi begroeid zijn, verfraaien ze de
straat. Ze geven dan een aantrekkelijk en sfeervol beeld.
Bovendien zorgen ze voor meer leven en meer natuur in de
buurt. Vlinders en vogels komen daar namelijk om voedsel
te zoeken.
Een boomspiegel is een uitsparing, tussen de stenen, waar
een boom in is geplant. Vaak is het maar een klein stukje
grond rondom de boom. Het wordt zo af en toe geschoffeld
en vaak gebruikt als honden uitlaatplek. Het kan leuker
natuurlijk!
Wanneer u een boomspiegel in beheer neemt, kunt u in
overleg met de wijkbeheerder de oude beplanting vervangen.
Of u kunt tussen de oude beplanting door een paar
vaste planten, twee jarigen en bolletjes planten.
Inspiratie om een boomspiegel op te fleuren doet u op bij
andere sfeervol ingerichte boomspiegels.

18 ADOPTIEGROEN
CENTRUM
Ambachtsherenlaan Sinds 2001 • Ca. 180 m 2 • Deelnemers: 2 gezinnen

ADOPTIEGROEN 19
CHRISTINE SNELS
In gesprek met: een beheerder
“Palenstein is een leuke wijk om in te wonen, al denkt niet
iedereen daar zo over. We zijn trots op onze wijk en willen
dat graag zo houden”, begint Christine te vertellen.
In het voorjaar als de boompjes wit zien van de bloesem,
dan geniet ik het meest van ons straatje.”
Zij vertelt verder: “Om zelf bij te dragen aan een fleurig en
natuurlijk stukje groen in de wijk, besloten we twee vakken
voor de deur in beheer te nemen. Meestal snoeien of schoffelen
we op een zaterdag en houden opruimacties met kinderen
uit de buurt. We zorgen dan voor limonade en wat
lekkers.

20 ADOPTIEGROEN
CENTRUM
Koningin Beatrixschool Sinds 2001 • Ca. 350 m 2 • Deelnemers: kinderen en de tuincommissie

ADOPTIEGROEN 21
KIJK JUF, EEN EGEL!
Een groep enthousiaste ouders van de Beatrixschool heeft een
stuk grond naast de school geadopteerd en ingericht tot een
natuurvriendelijke thematuin met onder andere een mens
hoge beestjestoren, een stapelmuur en een wilgentenen hut.
De kinderen kunnen onder begeleiding op ontdekkingstocht
naar de beestjes die allemaal in de tuin wonen. In de beestjestoren
woont inmiddels een egeltje. Verder zijn er plannen om
een weerstation te bouwen, zodat de kinderen zelf het weer
kunnen meten.
De kinderen van de onderbouw en de bovenbouw krijgen
ook les in de thematuin. Het leuke is dat de lesstof uit de leerboeken
letterlijk tot leven wordt gebracht en dat spreekt veel
kinderen aan.
Met elkaar onderhouden ze de tuin en doet de tuincommissie
het zware snoeiwerk.

22 ADOPTIEGROEN
MEERZICHT
Beijerland Sinds 2000 • Ca. 75 m 2 • Deelnemers: 7 gezinnen

ADOPTIEGROEN 23
DE BEIJERLANDKRANT
Uit een artikel van november 2002
Het openbaar groen aan het Beijerland wordt door de
bewoners onderhouden. In het kader van het Stadsnatuurplan
hebben de bewoners het openbaar groen
geadopteerd om de natuur dichter bij huis te brengen.
De gekozen planten en struiken zijn aantrekkelijk voor vlinders
en insecten. Al dat gevlieg maakt de woonomgeving
nog levendiger. De buurt beleeft veel plezier aan de perken
en dat geeft eer voor het werk. Daarnaast trekken de perken
ook de aandacht van menig voorbijganger. Mensen
maken graag een wandelingetje langs de perken en ook de
wethouder is komen kijken. Wat de wethouder het meeste
trof was dat de perken er mooi en kleurrijk bij stonden en
dat de onderlinge band van bewoners op het pleintje is versterkt.

24 ADOPTIEGROEN
MEERZICHT
Kerkenbos
Sinds 2000 • Ca. 30 m 2 • Deelnemers: het kerkbestuur

BIJBELSE TUIN ‘DE OASE’
ADOPTIEGROEN 25
De SOW kerk aan het Kerkenbos heeft een stukje gemeente
groen omgetoverd naar een symbolische Bijbelse tuin ’De
Oase’. De tuin is een belangrijk punt van rust, inkeer, nieuw
leven en vreugde.
De Oase wordt gesymboliseerd door een waterput onder
een boom. De put staat voor de bron en de levensboom
staat voor het eeuwige leven omdat hij altijd groen blijft en
zijn naalden nooit verliest. Verder staan in de tuin planten en
bloemen in de liturgische kleuren paars, wit, geel en rood.
Ze zijn geplaatst in vier vakken die aansluiten op het liturgische
jaar (Advent t/m Kerst, veertigdagentijd, Pasen en
Pinksteren). De planten en kleuren zijn zo gekozen en
geplant dat ze in die bewuste periodes wat ‘te vertellen’
hebben.
De sneeuwklokjes symboliseren het eind van de kerstperiode
en de steenbreek staat symbool voor de Paasboodschap:
’het leven breekt door steen’. De rode bloemen van de flox
staan voor vuur en de heilige geest (Pinksteren).

26 ADOPTIEGROEN
MEERZICHT
Koerberg Sinds 2000 • Ca. 30 m 2 • Deelnemers: 9 gezinnen

ADOPTIEGROEN 27
DE GROENE DRIEHOEK
Citaten uit: column van Fred Baerveldt ‘Stad tussen de Parken’ december 2002
“Wij, de bewoners met uitzicht op nogal stekelige berberisstruiken,
besloten deze ‘driehoek groen’, zoals we het
plantsoentje meestal noemen, te adopteren.
Voor wat de beplanting betreft discrimineren we nogal,”
schrijft Fred. Hij verklaart: “er is geen plek voor tuinkabouters,
vlijtige liesjes en afrikaantjes, maar inheemse beplanting zoals
longkruid, koninginnekruid, varens en duizendblad hebben
wel een plek gekregen.
Regelmatig hebben we onze ‘wied-morgens’. Voor alle
duidelijkheid, wied is afgeleid van het werkwoord wieden!
Het zijn altijd gezellige ochtenden waarbij koffiedrinken een
belangrijke plaats in neemt.”

28 ADOPTIEGROEN
MEERZICHT
Kruiswater “Impressie van het adoptiegroen rondom de flat” • Sinds 2003 • Ca. 500 m 2 • Deelnemers: 3 gezinnen

ADOPTIEGROEN 29
Zoals het was
Samen plannen maken
Het plan
Samen aanplanten
Het resultaat

30 ADOPTIEGROEN
SEGHWAERT NOORDHOVE
Bijvoetplan Sinds 2003 • Ca. 8 m 2 • Deelnemers: bewoonster en kinderen

ADOPTIEGROEN 31
VOGELRANCH
EN KABOUTERS?
In een vakje aan het Bijvoetplan staat een afgehakte boom
met daarop een vogelhuisje. Niet zomaar een vogelhuisje
maar een echte vogelranch! De ranch bestaat uit een plateau
met allerlei lekkere hapjes voor in de winter en een
badplaats voor in de zomer. Wanneer het regent, kunnen de
vogels schuilen in het huisje.
Het vak is een walhalla voor insecten. Daarnaast staan in het
vak ook kabouters!
Elk seizoen wordt met de kinderen uit de buurt een tafeltje
gemaakt met leuke dingetjes.

32 ADOPTIEGROEN
SEGHWAERT NOORDHOVE
Van Embdenruimte Sinds 2002 • Ca. 30 m 2 • Deelnemers: 5 bewoners

‘N GROEN KLEURENPALET
ADOPTIEGROEN 33
Aan de Van Embdenruimte hebben de beheerders een kleurenpalet
van verschillende groentinten weten te maken. Elk
seizoen is de kleurschakering anders en blijft de beplanting
het hele jaar door groen.
De planten zijn met zorg gekozen op de verschillende kleuren
groen van het blad. Daarnaast is er ook gekeken naar de
bloemen of deze aantrekkelijk zijn om te zien en nuttig voor
insecten. Zo staan er in het vak groenblijvende struiken als
siergras en laurier en rijk bloeiende struiken als sering en
vlinderstruiken.
Hierdoor is het mooi om te zien en begeerlijk voor vlinders
en insecten!