Kijkoperatie van de heup - Catharina Ziekenhuis

Orthopedie
Onderzoek
Kijkoperatie van de heup
www.catharinaziekenhuis.nl

2
Patiëntenvoorlichting
patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl
Ort/kijkoperatie van de heup/21-02-2010

Inhoud
Bouw van de heup 4
Waarom een kijkoperatie? 5
De operatie 6
De opname 7
Mogelijke complicaties en risico’s 8
Leefregels na de operatie 9
Wanneer moet u contact opnemen? 9
Tot slot 10
Ruimte voor uw vragen en aantekeningen 11
3

Onderzoek
Kijkoperatie van de heup
U heeft klachten aan uw heup. De orthopeed heeft voorgesteld om
een kijkoperatie (artroscopie) van uw heup te doen, om de oorzaak
van uw klachten vast te stellen. Bij deze kijkoperatie wordt de
binnenkant van uw heupgewricht bekeken. Ook kunnen sommige
gevonden afwijkingen tijdens deze ingreep worden verholpen, zoals
het verwijderen van botsplinters of los kraakbeen.
Artroscopie is Grieks en betekent letterlijk kijken (scopie) in een gewricht
(artros). In deze folder vindt u meer informatie de bouw van
de heup, hoe en waarom een artroscopie wordt gedaan, voorbereiding
op de ingreep en de nazorg.
Bouw van de heup
Een heup wordt gevormd door een
dijbeenbot en het bekken. Het dijbeenbot
(femur) heeft een ronde kop
(femurkop) die in de heupkom van
het bekken past. Dit heet het heupgewricht.
De kop en de kom zijn bekleed
met kraakbeen. Kraakbeen is glad
en soepel en vormt zo een glijdende
laag.
Rond de heupkom ligt het een ring
van bindweefselachtig kraakbeen (labrum).
Deze kraakbeenring ligt rondom
de rand van de kom en maakt zo
Rond het heupgewricht zit een zeer
stevig gewrichtskapsel. Dit zorgt ervoor
dat de kop in de kom blijft. Aan
de binnenkant van het kapsel bevindt
zich een dun laagje slijmvlies dat het
gewrichtsvocht produceert en het
gewricht voedt.
4

de kom van de heup nog wat dieper.
De ring gaat over in het heupkapsel.
Rond het heupgewricht bevinden zich
vele spieren. Naast het bewegen van
het been dragen deze bij aan de stabiliteit
van het gewricht. De heup is een
kogelgewricht dat beweeglijkheid in
alle richtingen toelaat.
Waarom een kijkoperatie?
De gewrichtsdelen van de heup
kunnen beschadigd raken door een
ongeval of een ziekte. De orthopeed
kan een deel van deze beschadigingen
vaststellen door lichamelijk
onderzoek, röntgenfoto’s of het
maken van een MRI-scan. Als dit niet
voldoende is om vast te stellen wat er
aan de hand is, wordt een artroscopie
gedaan. Hierbij kan de orthopeed de
oorzaak van uw klachten preciezer
vaststellen en hier tegelijkertijd iets
aan doen. Tijdens de artroscopie kan
de orthopeed de verschillende gewrichtsonderdelen
beoordelen maar
niet alle kanten van het heupgewricht
zijn te zien.
Bij de volgende klachten kan een kijkoperatie
van de heup worden gedaan:
• pijn in de lies of blijvende klachten
van de heup na een ongeval;
• een knappend gevoel bij het be
wegen, ‘clicks’ genoemd;
• blokkeren van het heupgewricht;
• minder bewegingsmogelijkheid
van het gewricht;
De meest voorkomende oorzaken van
deze klachten zijn:
• losse stukjes bot in het gewricht,
een gewrichtmuis genoemd;
• flappen kraakbeen die tijdens het
bewegen klem komen te zitten in
het gewricht;
• beschadigingen van de kraakbenige
rand van het heupgewricht;
Losliggende stukjes bot of
kraakbeen
Het kraakbeen is normaal een gladde
laag, door slijtage of door een ongeval
kunnen er barsten in deze laag
ontstaan. Hierdoor kunnen kleine
stukjes afbreken en gaan rondzweven
in het gewricht. Deze stukjes kunnen
pijn en blokkade van het gewricht
veroorzaken. De arts kan losliggende
stukjes bot of kraakbeen tijdens de
5

kijkoperatie uit het gewricht verwijderen.
Scheur in de kraakbeenring
De kraakbeenring (labrum) rond de
rand van de heupkom kan scheuren,
door een ongeval of slijtage. Dit geeft
dan een pijnlijke ‘klik’ in de heup.
Hierdoor kan de heup vroegtijdig, of
extra slijten. De orthopeed kan tijdens
een kijkoperatie de scheur hechten,
of de ring verwijderen.
Ontsteking van het heupkapsel
Het kapsel van de heup kan ontstoken
en geïrriteerd raken, zoals bij reuma.
Dit geeft pijn en minder beweeglijkheid
van de heup. De arts kan een
deel van het geïrriteerde kapsel
tijdens een kijkoperatie verwijderen.
Ook kan een stukje weefsel worden
weggenomen voor onderzoek naar
bijvoorbeeld reuma.
Slijtage van de heup
In het beginstadium van heupslijtage
(artrose) kan de orthopeed het
kraakbeen van de heup tijdens een
kijkoperatie bijwerken, net als bij een
versleten knie. Dit kan (tijdelijk) een
verbetering van de klachten geven
en het plaatsen van een kunstheup
mogelijk uitstellen.
De operatie
Een kijkoperatie van de heup gebeurt
onder algehele verdoving (narcose).
De operatie vindt plaats op een speciale
operatietafel en met behulp van
röntgendoorlichting.
Bij de arthroscopie kijkt de orthopeed
met een dunne buis (scoop) in
de heup. De arthroscoop heeft een
doorsnede van 4mm en bevat een
zeer kleine camera met licht. Het
beeld dat de camera maakt, verschijnt
op een monitor. Zo kan de orthopedisch
chirurg in het gewricht kijken.
De operatie wordt uitgevoerd via 2
of 3 kleine sneetjes zo groot als een
knoopsgat. Via een sneetje gaat de
kijkbuis (artroscoop) naar binnen. Via
de andere sneetjes brengt de orthopeed
instrumenten in zoals haakjes
en schaartjes, om bijvoorbeeld losse
stukjes bot te verwijderen.
Pre-operatieve screening
Voordat u wordt opgenomen wordt
u voor onderzoek van uw algemene
gezondheid doorverwezen naar de
polikliniek pre-operatieve screening
(PPOS, 1e etage, route 30). Hiervoor
is geen afspraak nodig en dit kunt u
meestal ook dezelfde dag doen. Op
deze polikliniek moet u een vragenlijst
over uw medische geschiedenis
invullen. Een arts stelt u aanvullende
vragen over bijvoorbeeld uw gezond-
6

heid, medicijngebruik, allergieën,
doorgemaakte ziekten en eerdere
operaties. Als er iets niet helemaal
duidelijk is, of u heeft aanvullende
vragen, vraag het dan gerust. Ook
worden afspraken met u gemaakt
voor eventuele aanvullende onderzoeken,
zoals een ECG (hartfilmpje),
bloedonderzoek en soms röntgenfoto’s
van de longen. Het is ook mogelijk
dat u op advies van de arts wordt
doorverwezen naar de internist,
cardioloog of longarts voor verder
onderzoek. Dit is afhankelijk van uw
leeftijd en medische geschiedenis.
De opname
Voor deze operatie wordt u opgenomen
op de afdeling Kortverblijf
en Dagverpleging. Meestal kunt u
dezelfde dag naar huis. Meer informatie
over een opname vindt u in het
boekje ‘Opnamewijzer’.
Voorbereiding
De onderstaande voorbereidingen
zijn belangrijk voor een goed verloop
van uw operatie:
• Op de dag van de operatie komt u
nuchter naar het ziekenhuis. Nuchter
betekent dat u vanaf 24.00 uur
de avond ervóór niets meer mag
eten, drinken of roken.
• Gebruikt u bloedverdunnende
medicijnen? Bespreek dit dan vóór
uw opname met uw behandelend
arts en/of de anesthesist. Deze
medicijnen kunnen tijdens en na
de operatie meer bloedverlies
geven.
• Na de operatie mag u zelf geen
auto besturen. Regel daarom liefst
van te voren dat iemand u kan
komen ophalen.
• De verpleging onthaart het operatiegebied
als dit nodig is ter
voorbereiding op uw operatie. Doe
dit niet zelf van tevoren! Dit kan
wondjes of uitslag veroorzaken en
een reden zijn om u niet te kunnen
opereren.
• Als u na de operatie gebruik moet
maken van krukken, hoort u dat
van de orthopeed. U kunt de krukken,
op vertoon van een geldig
legitimatiebewijs lenen bij een
thuiszorgwinkel. Neem de krukken
mee op de dag van uw opname.
De operatie
Voordat u naar de operatiekamer
gaat, krijgt u op de verpleegafdeling
voorbereidende middelen (premedicatie)
voor de narcose. Tijdens de
operatie draagt u een operatiejasje
dat u op de afdeling alvast aantrekt.
Een verpleegkundige brengt u naar de
voorbereidingsruimte van de operatieafdeling.
Op de operatiekamer krijgt u een infuus
in de arm waardoor medicamen-
7

ten gegeven kunnen worden. Ook
wordt bewakingsapparatuur aangesloten,
waardoor uw lichaamsfuncties
zoals bloeddruk, hart en ademhaling
tijdens de operatie goed in de gaten
gehouden kunnen.
Na de operatie
Na de ingreep blijft u in de uitslaapruimte
(verkoeverkamer) van de operatieafdeling
tot u goed wakker bent
en alle controles (van onder andere
bloeddruk, hartslag, ademhaling en
pijn) goed zijn. Een verpleegkundige
haalt u weer op en brengt u weer
terug naar de afdeling. De verpleegkundigen
controleren regelmatig uw
hartslag, bloeddruk en de wondjes.
Na de operatie kunt u pijn hebben en
misselijk zijn. Vertel het de verpleegkundigen
als u hier last van heeft. Zij
kunnen u hiervoor de juiste medicijnen
geven.
Na de operatie heeft u een infuus
in uw arm. Het infuus zorgt ervoor
dat u voldoende vocht krijgt. Een
verpleegkundige verwijdert het
infuus in de loop van de dag/avond,
als u zelf weer kunt eten en drinken
en uw bloeddruk en dergelijke zijn
onder controle. Meestal kunt u aan
het einde van de middag of tegen de
avond weer naar huis.
Mogelijke complicaties
en risico’s
Zoals bij elke operatie bestaat ook
bij een kijkoperatie van de heup het
risico dat een infectie of nabloeding .
Deze kans is erg klein. U krijgt tijdens
de operatie mogelijk antibiotica om
een infectie te voorkomen.
Zenuwbeschadiging
Bij deze operatie kan een huidzenuw
beschadigd raken omdat er sneden
in de huid worden gemaakt. Dit geeft
een doof gevoel in een gedeelte van
de huid van de schaamlip bij vrouwen
en het scrotum bij mannen. Deze
klachten zijn meestal van tijdelijke
aard en verdwijnen in de loop van de
tijd meestal vanzelf.
Tijdens de ingreep wordt aan het te
opereren been getrokken, om ruimte
te maken in het gewricht. Hierdoor
kunnen de zenuwen in dat gebied
tijdelijk minder goed werken. Dit kan
wat krachtsvermindering in het bovenbeen
en/of gevoelsstoornissen in
de lies veroorzaken. Bij mannen kan
dit een voorbijgaande erectiestoornis
geven
8

Leefregels na de
operatie
Het is belangrijk dat u zich na de operatie
aan de onderstaande leefregels
houdt:
Verzorging van de wond
• De pleister mag u de vijfde dag na
de operatie zelf verwijderen. Een
nieuwe pleister is alleen nodig als
de wondjes nog doorlekken.
• U mag pas douchen of baden
nadat de hechtingen verwijderd
zijn. Dit gebeurt tijdens de eerste
controle op de polikliniek, twee
weken na de operatie.
Belasting van de heup
Hoeveel u mag lopen is afhankelijk
van de ingreep. De Orthopeed
bespreekt dit met u op de afdeling,
voordat u naar huis gaat.
Gebruik krukken
Gebruik uw krukken minimaal 2 weken,
tenzij uw arts dit anders voorschrijft.
Fietsen en autorijden
We raden u aan de eerste twee weken
niet te fietsen of zelf auto te rijden.
Overleg hierover met de orthopeed.
Dit is namelijk afhankelijk van
wat er tijdens de ingreep is gebeurd.
Pijn
De anesthesioloog heeft u pijnstillende
medicijnen voorgeschreven, voor
ná de operatie. Deze krijgt u mee van
de afdeling Kortverblijf en Dagverpleging.
We adviseren u om deze medicijnen
de eerste en tweede dag thuis,
op vaste tijden in te nemen. Daarna
kunt u de pijnstilling afbouwen afhankelijk
van de pijn. Hiervoor kunt u
paracetamol gebruiken, die u zelf in
huis moet halen. De gebruikelijke dosering
voor volwassenen is 3x daags
1000 mg. Als het nodig is mag u 1000
mg per dag extra innemen, zodat de
maximale dosering voor volwassenen
4000 mg per dag is.
Sporten, werk en andere
activiteiten
Overleg met uw orthopeed wanneer
het weer verantwoord is om te werken,
sporten of andere lichamelijke
activiteiten te doen. Dit is ook weer
afhankelijk van de ingreep die bij u is
gedaan, het werk en de sport die u
doet en het (eventuele) ongemak dat
u nog van de ingreep heeft.
Wanneer moet u contact
opnemen?
U dient contact op te nemen met de
polikliniek Orthopedie, als een van de
onderstaande problemen ontstaan.
In overleg met uw behandelend arts
9

wordt dan bekeken wat er eventueel
moet gebeuren:
• als de wond ernstig gaat nabloeden
(lekken)
• als de wond rood of dik wordt;
• als uw heup of onderbeen dik
wordt en/of meer pijn gaat doen;
• als u niet meer op het geopereerde
been kunt staan, terwijl dit van
tevoren wel goed mogelijk was;
• als u temperatuur verhoging krijgt
boven de 38 graden en zich daarbij
niet goed voelt;
U kunt de polikliniek Orthopedie bereiken
tijdens kantooruren. Daarbuiten
moet u in bovenstaande gevallen
contact opnemen met de afdeling
Spoedeisende Hulp.
u eveneens (tijdig) bellen als u om
dringende redenen uw afspraak niet
kunt nakomen.
Voor verdere informatie kunt u ook
de volgende websites bekijken:
• www.cze.nl
• www.orthopaedie.nl
Belangrijke telefoonnummers:
• Polikliniek Orthopedie
040-239 7180
• Afdeling Spoedeisende Hulp
040-238 9600
Controle
Na twee weken komt u terug op het
poliklinisch spreekuur bij de nurse
practitioner of arts assistent. Deze
controleert de wond, verwijdert de
hechtingen en neemt de operatie
en nabehandeling met u door. Na 6
weken komt u bij uw behandelend
orthopeed op controle.
Tot slot
Hebt u na het lezen van deze folder
nog vragen? Aarzel dan niet om te
bellen naar de receptie van de polikliniek
Orthopedie. Dit nummer kunt
10

Ruimte voor uw vragen
en aantekeningen
11

Michelangelolaan 2 – 5623 EJ Eindhoven
Postbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven