Vastzetten van het grote teen - Catharina Ziekenhuis

Orthopedie
Behandeling
Vastzetten van het grote teengewricht:
arthrodese bij hallux
rigidus
www.catharinaziekenhuis.nl

2
Patiëntenvoorlichting
patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl
Ort/Vastzetten van het grote teengewricht, arthrodese bij Hallux rigidus/08-10-2008

Inhoud
Hoe ontstaat hallux rigidus? 5
Mogelijke behandelingen 5
De opname 7
De operatie 7
Na de operatie 8
Weer naar huis 9
Tot slot 9
Ruimte voor uw vragen en aantekeningen 11
3

Behandeling
Vastzetten van het grote teengewricht:
arthrodese bij hallux rigidus
Bij hallux rigidus ontstaan pijnklachten en stijfheid door slijtage (artrose)
van het grote teengewricht. Hallux betekent teen en rigidus
is de medische term voor stijfheid. Deze folder geeft u informatie
over deze aandoening en over mogelijke behandelingen. Als u
samen met uw orthopeed besluit tot een operatie, is het belangrijk
dat u deze folder goed doorleest. U vindt hierin de informatie over
de voorbereiding, de operatie zelf en de nazorg. Het is goed u te realiseren
dat voor u persoonlijk de situatie anders kan zijn dan hier
is beschreven.
4

Hoe ontstaat hallux
rigidus?
Het gewrichtskraakbeen vormt een
glijdende, iets schokdempende laag
tussen twee gewrichtsoppervlakten
van ieder gewricht. Bij hallux rigidus
worden de kraakbeenoppervlakken
van het eerste teengewricht dunner
door slijtage, ofwel artrose. Dit
veroorzaakt pijn en stijfheid. Soms
ontstaat hierbij ook scheefstand van
de teen naar binnen, dan spreekt
men van hallux valgus rigidus.
Slijtage kan optreden door leeftijd
en kan erfelijk zijn. Ook kan slijtage
optreden als gevolg van een ander
probleem zoals:
• door een breuk in het gewricht;
• na infectie van het gewricht;
• door chronisch reuma.
Doordat het kraakbeen verdwijnt,
ontstaat er abnormale wrijving en
overbelasting van het onderliggende
bot. Hierdoor kan het slijmvlies van
het gewricht gaan ontsteken en kan
er vocht in het gewricht ontstaan.
Daarnaast kunnen losse stukjes bot
(gewrichtsmuizen) en botaangroei
(osteofyten) ontstaan.
Pijn, zwelling en stijfheid zijn de belangrijkste
verschijnselen van artrose.
De pijn wordt erger als het gewricht
meer wordt belast. Soms is de pijn ’s
nachts het hevigst. Stijfheid is ’s morgens
het ergste, of bij het begin van
beweging na langere rust. Dit noemt
men startstijfheid.
De arts kan vaststellen of sprake is
van hallux rigidus door de teen te bekijken
en te onderzoeken. Ook wordt
een röntgenfoto gemaakt. Als hierop
te zien is dat de gewrichtsspleet vernauwd
is en/of er gewrichtsmuizen
of andere botreacties aanwezig zijn,
kan dit het vermoeden van de hallux
rigidus bevestigen.
Mogelijke behandelingen
Verschillende behandelingen zijn
mogelijk:
Niet-operatief:
• ontstekingsremmende medicijnen;
• een aangepaste ruime schoen met
stevige zool, eventueel aangemeten
door de orthopedische schoenmaker.
Operatief, vastzetten van het gewricht
(artrodese)
Hierbij wordt het resterende kraakbeen
verwijderd en het gewricht
vastgezet met een plaatje en schroeven.
Dit noemt men artrodese. Het
middenvoetsbeen en eerste kootje
van de grote teen groeien hierbij aan
5

elkaar vast. Zo is er geen gewricht
meer dat pijn kan doen. Omdat de
teen al vóór de ingreep verstijfd was
door de artrose, maakt het vastzetten
de teen maar nauwelijks stijver.
De botuiteinden worden zo aan elkaar
vastgezet dat de stand een goede
afrol van de voet mogelijk maakt bij
het lopen. De chirurg kan rekening
houden met een bepaalde hakhoogte
die de u gewoonlijk draagt. U kunt
echter geen schoenen met erg hoge
hak (naaldhak) meer dragen na deze
operatie.
Voorbereiding op de operatie
Het is belangrijk dat u de volgende
voorbereidingen hebt getroffen voordat
u naar het ziekenhuis komt voor
de operatie:
• U moet nuchter zijn op de dag van
de operatie. Dat houdt in dat u
vanaf 24.00 uur de nacht ervoor
niets meer mag eten, drinken of
roken.
• Uw voeten moeten zeer schoon
zijn voor de operatie om de kans
op een infectie na de operatie zo
klein mogelijk te houden. Was
daarom zeer zorgvuldig uw voeten
met water en zeep en verwijder
nagellak.
Maak de teennagels goed schoon
met een borsteltje en knip deze
kort. Hierna mag u niet meer met
blote voeten op de vloer lopen of
staan. Draag daarom bij het staan
en lopen sokken tot de operatie.
Mocht u niet zeker zijn of alles
goed schoongemaakt is, dan kan u
de verpleegkundige vragen om alles
na te kijken tijdens uw opname.
• Het is belangrijk dat u geen wondjes
heeft aan de voeten, tenen en
langs de nagels. Wondjes geven
een extra risico op een infectie. Dit
kan reden zijn om de operatie uit
te stellen.
• U mag na deze operatie 2 tot 6
weken niet op de geopereerde
voet staan, dit wordt tijdens de
operatie besloten. Daarom moet u
vóór uw opname krukken hebben
geregeld. Deze kunt u lenen bij een
thuiszorgwinkel.
Pre-operatieve screening
Voordat u wordt opgenomen wordt
u voor onderzoek van uw algemene
gezondheid doorverwezen naar de
polikliniek pre-operatieve screening
6

(PPOS, 1e etage, route 30). Hiervoor
is geen afspraak nodig en dit kan u
meestal ook dezelfde dag doen. Op
deze polikliniek moet u een vragenlijst
over uw medische geschiedenis
invullen. Een arts stelt u aanvullende
vragen over bijvoorbeeld uw gezondheid,
medicijngebruik, allergieën,
doorgemaakte ziekten en eerdere
operaties. Als er iets niet helemaal
duidelijk is, of u heeft aanvullende
vragen, vraag het dan gerust. Ook
worden afspraken met u gemaakt
voor eventuele aanvullende onderzoeken,
zoals een ECG (hartfilmpje),
bloedonderzoek en soms röntgenfoto’s
van de longen. Het is ook mogelijk
dat u op advies van de arts wordt
doorverwezen naar de internist,
cardioloog of longarts voor verder
onderzoek. Dit is afhankelijk van uw
leeftijd en medische geschiedenis.
Belangrijk!
Gebruikt u bloedverdunnende medicijnen?
Bespreek dit dan met uw
behandelend arts en/of de arts op de
pre-operatieve screening.
De verdoving kan plaatsvinden via
een ruggenprik, eventueel gecombineerd
met een roesje (zodat u slaapt),
of onder algehele narcose. De arts
bespreekt dit met u tijdens de preoperatieve
screening.
De opname
U wordt een nacht opgenomen op
de afdeling Kortverblijf en Dagverpleging.
De operatie
De anesthesist geeft u de verdoving,
die met u afgesproken is. Ook wordt
bewakingsapparatuur aangesloten,
vóórdat de operatie begint. Hiermee
worden tijdens de operatie belangrijke
lichaamsfuncties zoals bloeddruk,
hartslag en ademhaling goed in de
gaten gehouden. U krijgt een infuus in
uw arm, voor toediening van vocht en
eventueel medicijnen.
Bij de operatie wordt een snede in de
voetrug gemaakt van ongeveer 6 centimeter.
Het gewricht wordt schoongemaakt
en door een plaat met
schroeven aan elkaar bevestigd. De
operatie duurt ongeveer 45 minuten
Complicaties en risico’s
Infecties
Er kan een infectie ontstaan. De kans
hierop is echter erg klein.
Trombose en longembolie
Omdat u tijdens en vlak na de operatie
veel stil ligt in bed en dus minder
loopt, kan er trombose ontstaan. Bij
trombose ontstaan er bloedstolsels
7

in de bloedvaten. Als bloedstolsels
een bloedvat afsluiten, ontstaat een
embolie. Het weefsel dat door dit
bloedvat wordt voorzien van zuurstof,
krijgt dan te weinig bloed. Hierdoor
kan schade aan dat weefsel ontstaan.
In het ziekenhuis krijgt u een injectie
ter voorkoming van trombose.
Nabloeding
Er kan een nabloeding optreden.
Zenuwletsel
Er kan een huidzenuw beschadigd
raken omdat er sneden in de huid
worden gemaakt. Dit geeft een doof
gevoel in een gedeelte van de huid.
Meestal verdwijnen deze klachten in
de loop van de tijd vanzelf. Soms zijn
ze echter blijvend.
Niet vastgroeien van het bot
Soms is het mogelijk dat de botuiteinden
niet goed vastgroeien. Dit heet
een nonunion (het bot is niet goed
geheeld). Patiënten die roken hebben
hier een grotere kans op. Daarom adviseren
wij deze patiënten te stoppen
met roken.
Na de operatie
Na de operatie gaat u naar de uitslaapkamer.
Hier wordt uw toestand
heel goed in de gaten gehouden: uw
bloeddruk, polsslag en ademhaling
worden regelmatig gecontroleerd. Na
1 tot 2 uur, als u goed hersteld bent,
gaat u weer terug naar uw kamer op
de verpleegafdeling. Voor de pijnstilling
na de operatie wordt meestal de
zenuw verdoofd die van de knieholte
die naar de voet loopt. Dit wordt een
‘poplitea blok’ genoemd. Deze verdoving
kan 24 uur pijnstilling geven.
Weer op de afdeling
Op de afdeling controleren wij uw
toestand regelmatig. Het kan zijn
dat u nog wat slaperig of suf bent.
Sommige patiënten voelen zich na de
operatie misselijk en hebben geen zin
in eten. In uw arm zit nog het infuus.
U ligt op een zachte matras om de
kans op doorliggen zo klein mogelijk
te houden. U mag in bed zowel op uw
rug, als op uw linker- en rechterzijde
liggen.
Na de operatie is een drukverband
om de voet aangebracht. Dit moet
twee weken blijven zitten.
Gedurende twee weken moet u vitamine
C 1000 mg innemen. Dit wordt
gedaan ter preventie van ‘dystrofie’.
Dit is een aandoening waarbij bloedvaten
en zenuwen zodanig gestoord
zijn na de operatie, dat deze roodheid
en pijn veroorzaken.
8

Weer naar huis
Meestal kunt u na een dag het ziekenhuis
weer verlaten. U krijgt dan de
volgende papieren mee:
• Een controleafspraak op de polikliniek
Orthopedie bij de Nurse
Practitioner twee weken later.
• Een controleafspraak met de
orthopeed, ongeveer zes weken na
de operatie.
Wanneer moet u contact
opnemen?
U dient contact op te nemen met de
polikliniek Orthopedie, als een van de
onderstaande problemen ontstaan.
In overleg met uw behandelend arts
wordt dan bekeken wat er eventueel
moet gebeuren:
• Als de wond gaat lekken;
• Als de wond rood of dik wordt en/
of meer pijn gaat doen;
• Als u temperatuur verhoging krijgt
boven de 38 graden en zich daarbij
niet goed voelt.
U kunt de polikliniek Orthopedie
tijdens kantooruren bereiken via telefoonnummer
040- 239 7180. Daarbuiten
moet u in bovenstaande gevallen
contact opnemen met de huisarts of
met de afdeling Spoed Eisende Hulp.
Leefregels
Het is belangrijk dat u zich aan de
volgende leefregels houdt.
• U mag de eerste twee weken niet
op de geopereerde voet staan. U
mag alleen lopen met behulp van
de krukken die u zelf heeft geregeld
en meegenomen naar het
ziekenhuis. Daarbij heeft u een
zogeheten ‘Darcoschoen’ meegekregen.
• Na deze twee weken moet u gedurende
de volgende vier weken
de Darco schoen dragen als u staat
of loopt. Soms is het makkelijk om
ook de krukken te blijven gebruiken,
om het evenwicht te bewaren.
• Wondverzorging: De wond moet
de eerste twee weken droog blijven.
Hechtingen worden verwijderd
op de polikiniek Orthopedie,
na twee weken tijdens de controleafspraak.
• U krijgt op de verpleegafdeling
pijnstilling mee als u naar huis
gaat.
• U mag niet fietsen of zelf autorijden
gedurende de eerst zes
weken.
• Dagelijkse werkzaamheden: zittend
werk is toegestaan na twee
weken, staand en lopend werk is
toegestaan na zes weken.
Tot slot
Hebt u na het lezen van deze folder
nog vragen over de operatie en behandeling?
Aarzel dan niet om te bel-
9

len naar de receptie van de polikliniek
Orthopedie
040-239 7180. Dit nummer kunt u
eveneens (tijdig) bellen als u om dringende
redenen uw afspraak niet kunt
nakomen.
Voor verdere informatie kunt u ook
de volgende websites bekijken:
www.cze.nl
www.orthopaedie.nl
10

Ruimte voor uw vragen
en aantekeningen
11

Michelangelolaan 2 – 5623 EJ Eindhoven
Postbus 1350 – 5602 ZA Eindhoven