fiscaal tijdschrift Vermogen - Sdu

More documents

Recommendations

Info

27 ftV beschermingsbewind op de uitgewonnen goederen rust. 45 Het valt te betwijfelen of een goed dat slechts onder de last van bewind kan worden uitgewonnen een aantrekkelijk verhaalsobject vormt. 4.6 Het einde van het bewind In §4 van afdeling 4.5.7 BW zijn de regels opgenomen die betrekking hebben op het einde van het bewind. Twee van de vijf artikelen van die paragraaf bevatten algemene regels die voor meer dan één bewindsvorm gelden, ongeacht de strekking; de drie andere artikelen hebben telkens slechts betrekking op een bewindsvorm met een specifieke strekking. Art. 4:177 BW geldt voor alle bewindsvormen ongeacht de strekking. Het bepaalt dat een bewind dat voor een bepaalde tijd is ingesteld, eindigt door het verstrijken van die termijn. In de praktijk wordt aan een afwikkelingsbewind vaak een termijn van vijf jaar gekoppeld. Na verloop van die termijn vervalt dan het afwikkelingsbewind. 46 Daarnaast regelt het de gevolgen van een verwerping van de erfstelling of het legaat waaraan het bewind is verbonden. Het bewind vervalt dan, zonder terugwerkende kracht, als het daarmee gediende belang vervalt. Heeft de erflater bijvoorbeeld een vruchtgebruik onder bewind gesteld en verwerpt de legataris dat recht, dan is er geen bewind meer nodig. Art. 4:178 BW regelt het einde van een bewind dat is ingesteld in het belang van de rechthebbende. Als de rechthebbende een natuurlijk persoon is, zijn er drie gevallen waarin het bewind eindigt. In de eerste plaats eindigt het bewind van rechtswege bij het overlijden van de rechthebbende. In de tweede plaats eindigt het wanneer de rechtbank het bewind opheft op verzoek van de bewindvoerder. Daarvoor is vereist dat er sprake is van onvoorziene omstandigheden 47 of dat aannemelijk is dat de rechthebbende de goederen onder bewind zelf op verantwoorde wijze zal kunnen besturen. Tot slot kan ook de rechthebbende zelf aan de rechtbank opheffing van het bewind verzoeken. Hiervoor is vereist dat na het overlijden ten minste vijf jaar zijn verlopen en dat de rechthebbende de goederen onder bewind zelf op verantwoorde wijze zal kunnen besturen. Deze termijn en haar aanvangstijdstip 48 zijn dwingend recht. Art. 4:179 BW regelt het einde van een bewind dat is ingesteld in het belang van een ander dan de rechthebbende. Hier moet worden gedacht aan het conflictbewind bij vruchtgebruik en voorwaardelijke makingen. Dit bewind eindigt wanneer het belang vervalt, dat wil zeggen wanneer het vruchtgebruik eindigt of wanneer de voorwaarde wordt vervuld. Daarnaast eindigt het bewind wanneer de rechthebbende en degene in wiens belang het bewind is ingesteld, een gemeenschappelijk besluit tot opheffing nemen. Als voorbeeld kan dienen de situatie dat een hoofdgerechtigde of een verwachter van oordeel is dat de bescherming die het bewind hem biedt, niet meer nodig is en die daarom samen met de vruchtgebruiker of bezwaarde een besluit tot opheffing neemt. Een eenzijdige opzegging is mogelijk door degene op wie een schuld uit een legaat onder opschortende tijdsbepaling of voorwaarde of uit een testamentaire last rust, wanneer dertig jaren na het overlijden zijn verlopen. De ander die betrokken is bij dat legaat of die last kan deze opzegging niet tegenhouden. Tot slot regelt art. 4:180 BW het einde van een bewind in een gemeenschappelijk belang. Dat eindigt indien en voor zover het belang vervalt, dus bij (partiële) verdeling van de gemeenschap, en indien en voor zover het bewind wordt opgezegd door de deelgenoten in de gemeenschap. Daarnaast eindigt dit bewind door opzegging door de rechthebbende. Die opzegging is pas mogelijk als ten minste vijf jaren na het overlijden zijn verstreken. Ook deze termijn en haar aanvangstijdstip zijn dwingend recht. Het is mogelijk dat een deelgenoot het bewind wel opzegt en de andere deelgenoot het bewind laat voortduren. In dat geval komt het beheer toe aan de bewindvoerder voor zover het betreft de aandelen van de rechthebbende die niet hebben opgezegd, tezamen met de rechthebbenden die wel hebben opgezegd. Art. 4:181 BW bevat enkele formaliteiten voor de opzegging van een conflictbewind of een bewind in een gemeenschappelijk belang. De opzegging moet schriftelijk geschieden en er moet een termijn van één maand in acht worden genomen. De opzegging moet worden gericht aan de bewindvoerder en, bij een conflictbewind, aan de hoofdgerechtigde of verwachter, en bij een bewind in een gemeenschappelijk belang, aan de overige deelgenoten. 5 Het beschermingsbewind in de praktijk Het beschermingsbewind zal in de praktijk vooral dienst kunnen doen bij jonge, meerderjarige verkrij- 45 Art. 4:175, lid 3, en 176 BW. 46 Of het raadzaam is altijd een termijn te koppelen aan een afwikkelingsbewind betwijfel ik, behalve in het geval het de bedoeling is om de afwikkelingsbewindvoerder tot handelen te dwingen. In andere gevallen zou ik een termijn achterwege laten. De deelgenoten kunnen het afwikkelingsbewind na verloop van vijf jaar opzeggen (art. 4:180, lid 2, BW). Laten zij opzegging achterwege, dan duurt het bewind voort. 47 Het bepaalde over onvoorziene omstandigheden in art. 6:258 BW is hier van overeenkomstige toepassing. 48 De termijn vangt aan bij het overlijden, ook wanneer het bewind later ingaat (vgl. art. 4:153, lid 2, BW). 30 Juni – 2007 <strong>Sdu</strong> Uitgevers
ftV 27 gers. Zonder bewind kunnen zij vanaf het bereiken van de meerderjarigheid naar eigen inzicht over hun vermogen beschikken. Veel erflaters huiveren bij de gedachte dat hun kinderen het van hen geërfde vermogen verspillen. Een beschermingsbewind kan een goede oplossing zijn. Door een zodanig bewind in te stellen, ontneemt de erflater hun het beheer en de zelfstandige beschikkingsbevoegdheid over het geërfde vermogen. Wil de erflater niet dat de bewindvoerder voor het verrichten van beschikkingshandelingen is aangewezen op de rechthebbende of op (vervangende) machtiging van de kantonrechter, dan kan hij gebruikmaken van de mogelijkheden die art. 4:171 BW hem biedt en de bevoegdheden van de bewindvoerder zodanig uitbreiden dat die toestemming of machtiging niet nodig is. Ook bij minderjarige verkrijgers kan het instellen van een beschermingsbewind dienstig zijn. Minderjarigen beheren weliswaar hun vermogen niet zelf, maar de erflater wil ook niet dat hun wettelijke vertegenwoordiger (ouder(s), voogd of curator) het bewind voert over het geërfde vermogen. De erflater heeft dan twee mogelijkheden. Hij kan een beschermingsbewind instellen en de bevoegdheden van de bewindvoerder binnen het kader van art. 4:171 BW wijzigen zoals hem goeddunkt. Hij kan ook een bewind instellen als bedoeld in art. 1:253i, lid 4, letter c,BW.Bij dit bewind treedt de door de erflater benoemde bewindvoerder in de plaats van de wettelijke vertegenwoordiger. Op dit bewind zijn niet de regels van Boek 4 BW van toepassing, maar uitsluitend die welke betrekking hebben op het bewind van de voogd. 49 Van deze regels kan de erflater niet afwijken. Dit heeft onder meer tot gevolg dat de bewindvoerder machtiging nodig heeft voor alle handelingen waarvoor een voogd ook machtiging of goedkeuring van de kantonrechter nodig heeft. 50 Bij het defungeren van de bewindvoerder kan de kantonrechter géén opvolger benoemen. Het bewind van de door de erflater aangestelde bewindvoerder vervalt en de wettelijke vertegenwoordiger zal voor de toekomst het bewind voeren. 51 Het beschermingsbewind kent twee ‘nadelen’. In de eerste plaats is dat de termijn van vijf jaar na verloop waarvan de rechthebbende aan de rechtbank opheffing van het bewind kan verzoeken op de grond dat hij de onder bewind staande goederen zelf op verantwoorde wijze kan besturen. Het feit dat deze termijn gaat lopen bij het overlijden van de erflater kan ertoe leiden dat die termijn al is verstreken wanneer een rechthebbende meerderjarig wordt. Of deze termijn inderdaad te kort is, hangt af van de maatstaven die de rechter in de praktijk zal aanleggen om te beoordelen of een rechthebbende de goederen zelf op verantwoorde wijze kan besturen. Hierover bestaat nog geen jurisprudentie. Het is dus afwachten hoe de rechter met deze discretionaire bevoegdheid zal omgaan. Een ander nadeel van bewind is dat het, ongeacht de strekking van het bewind, de making waaraan het is verbonden inferieur maakt. 52 Dit wil zeggen, dat een rechthebbende die legitimaris is, de making straffeloos kan verwerpen. De making wordt dan niet toegerekend op zijn legitieme portie. 53 Op deze niet-toerekening bestaat echter één uitzondering. 54 Wanneer een bewind is ingesteld, hetzij omdat de legitimaris ongeschikt of onmachtig is in het beheer te voorzien, hetzij omdat zonder bewind de goederen hoofdzakelijk aan zijn schuldeisers ten goede zouden komen, kan die legitimatis niet zonder meer straffeloos verwerpen. 55 Hij moet de making met bewind aanvaarden en vervolgens de in het testament genoemde grond(en) voor het bewind betwisten. Op de bewindvoerder rust dan de last te bewijzen dat de genoemde grond(en) juist is (zijn). Slaagt de bewindvoerder in dat bewijs, dan wordt de making toegerekend op de legitieme portie; slaagt hij daarin niet, dan kan 56 de legitimaris verklaren dat hij zijn legitieme portie in geld wil ontvangen. Wat vervolgens nog van de oorspronkelijke making aan de legitimaris resteert, komt toe aan degenen die zouden hebben verkregen als de legitimaris de making had verworpen. 57 6 Het afwikkelingsbewind in de praktijk Het afwikkelingsbewind kan als verlengstuk van de executele dienen. Om een en ander in goed perspectief te plaatsen, zal eerst enige aandacht worden besteed aan de regeling van het beheer en de beschikking in het kader van de executele. 6.1 De bevoegdheden van een executeur Voorop moet worden gesteld dat de wettelijke regeling van de executele grotendeels dwingend recht is. De testateur kan de bevoegdheden van een executeur 49 Deze regels treft men aan in art. 1:337- 377 BW. 50 Zie onder meer art. 1:345-351 en 353 BW. 51 Zie art. 1:253i, lid 6, 337, lid 3, 2e volzin, en 386, lid 1 jo. 337, lid 3, 2e volzin, BW. 52 Art. 4:72, aanhef en letter a, en 73, lid 1, aanhef en letter a, BW. 53 Art. 4:71 BW. 54 Deze uitzondering bestaat alleen voor het beschermingsbewind, niet voor de bewindsvormen met een andere strekking. 55 De grond(en) waarom het bewind is ingesteld, moeten in het testament zijn genoemd. 56 Hij kan de making met het bewind aanvaarden. Dan moet met het waardedrukkende effect van dat bewind rekening worden gehouden, art. 4:75, lid 5, BW. 57 In de wettelijke regeling is dus een sanctie, een cautio Socini ingebouwd. <strong>Sdu</strong> Uitgevers Juni – 2007 31
Page 1 and 2: ftV fiscaal tijdschrift Vermogen Ju
Page 3 and 4: ftV De redactie verwelkomt met geno
Page 5 and 6: ftV 24 genoot - maar ook aan het re
Page 7 and 8: ftV 24 2 Meervoudige overgang (‘m
Page 9 and 10: ftV 24 heeft als rechthebbende onde
Page 11 and 12: ftV 24 onherroepelijk een voorwaard
Page 13 and 14: ftV 24 verwachters wordt daarmee ee
Page 15 and 16: ftV 25 potestatieve opschortende vo
Page 17 and 18: ftV 25 route met toepassing van art
Page 19 and 20: ftV 25 Omdat de vervulling van de o
Page 21 and 22: ftV 26 vennootschap en het pand, ma
Page 23 and 24: ftV 26 dracht) en heeft zij derhalv
Page 25 and 26: ftV 26 - 27 gemeenschap geen aanspr
Page 27 and 28: ftV 27 een conflictbewind. De erfla
Page 29: ftV 27 ingesteld. Ik neem aan dat n
Page 33 and 34: ftV 27 lingsbewindvoerder te benoem
Page 35 and 36: ftV 28 28 Fiscaal regeren over het
Page 37 and 38: ftV 28 Betreft het een legaat onder
Page 39 and 40: ftV 28 een tegemoetkoming voor de o

fiscaal tijdschrift Vermogen - Sdu

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?