fiscaal tijdschrift Vermogen - Sdu

27 ftV
medewerking of goedkeuring van de bewindvoerder
beschikken. Echter, het bewind blijft op de goederen
rusten. 23 De verkrijger zal dus de beheersbevoegdheid
van de bewindvoerder moeten respecteren. Dit maakt
het niet aantrekkelijker voor de verkrijger.
Wil de rechthebbende beschikken over goederen
waarop zowel een beschermingsbewind als een
conflictbewind en/of een bewind in een gemeenschappelijk
belang rust, dan worden de regels van de
leden 1 én 2 van art. 4:167 BW beide toegepast: de
rechthebbende heeft én medewerking of toestemming
van de bewindvoerder nodig én na vervreemding
blijft het bewind op de goederen rusten. 24 Ook hier
geldt dat de rechthebbende niets kan ondernemen
tegen een bewindvoerder die zijn medewerking of
toestemming weigert.
Wanneer de bewindvoerder wil overgaan tot een
beschikkingshandeling, heeft hij in de wettelijke
regeling, ongeacht de strekking van het bewind, in elk
geval de toestemming van de rechthebbende nodig. 25
Is het bewind ingesteld uitsluitend of mede in het
belang van een ander dan de rechthebbende of in een
gemeenschappelijk belang ingesteld, dan is ook
toestemming van die ander vereist. 26 Als voorbeeld
kan hier dienen de vervreemding door de bewindvoerder
van een goed waarop een (onder bewind
gesteld) recht van vruchtgebruik rust. De bewindvoerder
heeft in dit geval de toestemming nodig van
én de vruchtgebruiker én de hoofdgerechtigde.
Wanneer de rechthebbende of de ander wiens toestemming
is vereist, minderjarig is of onder curatele
staat, dient zijn wettelijke vertegenwoordiger de
vereiste toestemming te geven. Deze laatste heeft
daartoe machtiging van de kantonrechter nodig. 27
Staan de goederen van een rechthebbende onder een
meerderjarigenbewind, dan heeft de ‘meerderjarigen’-
bewindvoerder toestemming van de rechthebbende of
machtiging van de kantonrechter nodig. 28
Wanneer de rechthebbende en/of de ander in wiens
belang het bewind is ingesteld zijn toestemming
weigert, heeft de bewindvoerder de mogelijkheid om
aan de kantonrechter een vervangende machtiging te
verzoeken. 29
Wanneer de bewindvoerder een goed van de nalatenschap
heeft vervreemd, leidt die vervreemding ertoe
dat het bewind over het vervreemde goed eindigt, dit
ongeacht de strekking van het bewind. Het bewind
komt op grond van de regeling van zaaksvervanging 30
te rusten op hetgeen voor het vervreemde goed in de
plaats is getreden.
Niet uit het oog mag worden verloren de beperking
die art. 3:190, lid 1, BW aanbrengt wanneer het gaat
om het beschikken over een aandeel in een afzonderlijk
goed van een gemeenschap. Beschikken is slechts
mogelijk met toestemming van de overige deelgenoten,
ook als die beschikking geschiedt door een bewindvoerder
die geen toestemming van de rechthebbende
nodig heeft. Overtreding van dit voorschrift leidt tot
een ongeldige overdracht, omdat beschikkingsbevoegdheid
ontbreekt.
4.3 Verdeling en uitsluiting van de vordering
tot verdeling
De bevoegdheid tot handelingen met betrekking tot
een onder bewind gesteld aandeel in een gemeenschap
is geregeld in art. 4:170 BW. Het betreft een
drietal handelingen. Het vorderen van verdeling is een
exclusieve bevoegdheid van de bewindvoerder; de
rechthebbende is dus onbevoegd. Voor de rechthebbende
is wel een rol weggelegd als het gaat om
twee andere handelingen, namelijk de overeenkomst
tot het uitsluiten van de vordering tot verdeling 31 en
de verdeling zelf. 32 Voor deze handelingen moet de
rechthebbende toestemming verlenen. Is het bewind
ingesteld uitsluitend of mede in het belang van een
ander, dan is ook toestemming van die ander vereist. 33
Zowel de toestemming van de rechthebbende als die
van de ander kan, wanneer zij niet wordt verleend,
door de machtiging van de kantonrechter worden
vervangen. 34
4.4 Wijziging van de bevoegdheden en
verplichtingen van de bewindvoerder
In lid 1 van art. 4:171 BW geeft de wet aan de erflater
de bevoegdheid de bevoegdheden en verplichtingen
van de bewindvoerder nader te regelen; de erflater is
bevoegd deze ruimer of beperkter vast te stellen. Uit
de parlementaire geschiedenis 35 blijkt dat de erflater
de bevoegdheid van de bewindvoerder zodanig kan
uitbreiden, dat noch toestemming van de rechthebbende
noch machtiging van de kantonrechter
nodig is. De geschiedenis rept op dit punt niet over de
positie van de ‘ander’ in wiens belang het bewind is
23 Art. 4:167, lid 2, BW.
24 Art. 4:167, lid 3, BW.
25 Art. 4:169, lid 1, letter a, BW.
26 Art. 4:169, lid 2, BW.
27 Voor de ouder art. 1:253k jo. art. 1:345,
lid 1, BW, voor de voogd art. 1:345, lid 1,
BW, en voor de curator art. 1:386, lid 1 jo.
art. 1:345, lid 1, BW.
28 Art. 1:441, lid 2, BW.
29 Art. 4:169, lid 3, BW.
30 Art. 4:154 BW.
31 Art. 3:178, lid 5, BW bepaalt dat onder
meer de deelgenoten in een gemeenschap
de bevoegdheid hebben om de vordering
tot verdeling voor een termijn van ten
hoogste vijf jaar uit te sluiten.
32 Art. 4:170, lid 2, BW.
33 Art. 4:170, lid 3 jo. 169, lid 2, BW.
34 Art. 4:170, lid 3 jo. 169, lid 3, BW.
35 Van der Burght c.s., Parl. Gesch.
Invoeringswet Boek 4, p. 2132.
28
Juni – 2007
Sdu Uitgevers