fiscaal tijdschrift Vermogen - Sdu

More documents

Recommendations

Info

26 ftV 26 Certificeren van vermogen Certificering van vermogen vindt onder meer plaats in het kader van bedrijfsopvolging en met het oog op de vererving van het vermogen. Door de certificering wordt een onderscheid bereikt tussen het economisch belang bij het vermogen en de zeggenschap daarover. Om die zeggenschap aan de economisch belanghebbenden te onthouden wordt in de certificeringsvoorwaarden gewoonlijk opgenomen dat de certificaten niet royeerbaar zijn, dat wil zeggen dat de houders van de certificaten de de certificering niet ongedaan kunnen maken. Wat kan een certificaathouder doen om zeggenschap te krijgen over het gecertificeerde vermogen? 1 Inleiding Onder het certificeren van vermogen wordt verstaan het overdragen van vermogen ten titel van beheer aan (gewoonlijk) een rechtspersoon. De rechten en verplichtingen die in verband met deze overdracht zullen gelden tussen de overdragende partij en de rechtspersoon worden vastgelegd in een overeenkomst, de certificeringsvoorwaarden. De rechten die de overdragende partij aan deze overeenkomst jegens de rechtspersoon ontleent, worden gewoonlijk certificaten genoemd. Waarom men in deze van certificering en certificaten spreekt, is mij overigens niet bekend. In de certificeringsvoorwaarden wordt, indien van toepassing, overeengekomen dat de baten van het overgedragen vermogen (huur, rente of de opbrengst bij verkoop) zullen worden uitgekeerd aan de overdragende partij. Door deze overdracht ten titel van beheer wordt bereikt dat de juridische eigendom terechtkomt bij de rechtspersoon, zodat deze als enige de zeggenschap heeft over het goed, terwijl de economische eigendom, het economisch belang bij het vermogen, berust bij de certificaathouder. Certificering vindt of vond plaats bij beursgenoteerde vennootschappen, waarbij de aandelen worden beheerd door een stichting (Stichting Administratiekantoor X). In een dergelijk geval kan de belegger niet meer verkrijgen dan een certificaat of recht jegens het administratiekantoor. Zeggenschap met betrekking tot het aandeel zelf geeft dit certificaat niet. De huidige verwikkelingen rond de ABN-Amro doen mij vermoeden dat van deze mogelijkheid niet in alle gevallen meer gebruik wordt gemaakt, maar ik laat dit aspect van certificering verder buiten beschouwing. Ik beperk mij tot de bespreking van de certificering zoals die voorkomt bij het (kleine) familiebedrijf of bij bepaalde familievermogens. Bij het familiebedrijf vindt certificering wel plaats in het kader van de bedrijfsopvolging en de vererving van het vermogen. Certificering van familievermogens vindt gewoonlijk plaats om het beheer over het vermogen dat aan de kinderen als begiftigden of toekomstige erfgenamen toekomt, aan die kinderen te onthouden, voor altijd of totdat zij een leeftijd hebben bereikt waarop zij naar verwacht mag worden zelfstandig het beheer over dit vermogen kunnen voeren. 1 Bij deze vormen van certificering wordt vrijwel altijd in de certificeringsvoorwaarden opgenomen dat de certificaten niet royeerbaar zijn, dat wil zeggen dat de certificering niet op verzoek van de houder ongedaan kan worden gemaakt. Ik ga hierna vooral in op de vraag in hoeverre de certificaathouders zich tegen de certificering en tegen de niet-royeerbaarheid van hun certificaten kunnen verzetten. 2 Bedrijfsopvolging Stel, de ondernemer O is enig aandeelhouder en bestuurder van de florerende besloten vennootschap O BV. O is voorts in privé eigenaar van het pand waarin deze besloten vennootschap haar bedrijf uitoefent. Dit pand wordt door O aan de bv verhuurd. O heeft niet alleen alle aandelen in de besloten 1 Ik verwijs in dit kader graag naar de boeiende bijdrage van J.B. Vegter, ‘Bescherming van familievermogens met behulp van de rechtsfiguur van eigendom ten titel van beheer’, opgenomen in het pre-advies van de KNB van 2004, Bewind en aan bewind verwante vormen. 20 Juni – 2007 <strong>Sdu</strong> Uitgevers
ftV 26 vennootschap en het pand, maar ook vier kinderen uit zijn al even florerende huwelijk met E. Het is de bedoeling dat één van de kinderen, OV, die nu al in het bedrijf werkzaam is, de zaak na hem zal voortzetten. De andere kinderen hebben geen enkele belangstelling voor het bedrijf. O, die de bedrijfsopvolging lang voor zich heeft uitgeschoven, wil deze nu op korte termijn doen plaatsvinden. Daarbij wil hij zijn andere kinderen niet tekortdoen. Het vermogen van O, dat voor het overgrote deel bestaat uit de aandelen en het bedrijfspand, moet aan allen gelijkelijk ten goede komen. De vraag rijst nu hoe deze wens van O kan worden gerealiseerd. Daarbij is gegeven dat O de aandelen en het bedrijfspand niet kan verkopen aan OV, omdat OV eenvoudigweg niet in staat is voor de aandelen en het bedrijfspand nu of in de toekomst de reële waarde te betalen. Dit betekent ook dat O niet kan bewerkstelligen dat OV de aandelen en het bedrijfspand bij zijn overlijden kan verkrijgen. De wet geeft in art. 4:74 BW aan een erflater de mogelijkheid om het bedrijf aan de opvolger na te laten onder de gehoudenheid om aan de kinderen niet-bedrijfsopvolgers een bedrag in contanten te legateren dat niet direct, maar in termijnen door de bedrijfsopvolger kan worden betaald. De waarde van het vermogen van O is echter zodanig dat ook een betaling in termijnen geen oplossing biedt. Ieder van de kinderen zal dus een gelijk deel van de waarde van het bedrijf dienen te verkrijgen, maar O wil voorkomen dat de kinderen die niet in het bedrijf werkzaam zijn na O’s overlijden de aandelen en het bedrijfspand verkopen. Indien O en OV tijdig met hun opvolgingsplannen bij deskundigen aankloppen, bestaat waarschijnlijk wel de mogelijkheid dat al tijdens het leven van O een gerechtigdheid van OV tot de waarde van het bedrijf kan worden bereikt. Dat kan bijvoorbeeld doordat het bedrijf van O BV wordt overgedragen aan een door OV opgerichte bv of doordat in de aandelen in O BV een splitsing wordt aangebracht, waarbij aan OV nieuwe aandelen worden uitgegeven die niet delen in de op het moment van uitgifte bestaande aandelen. Ik laat deze mogelijkheden, die overigens weer eigen vragen oproepen, hier buiten beschouwing. Met betrekking tot het onroerend goed bestaat deze mogelijkheid niet. 2.1 Certificering met het oog op bedrijfsopvolging O kan in dit geval ook de weg van de certificering kiezen. Dit houdt in dat hij de aandelen in O BV overdraagt aan een rechtspersoon, bijvoorbeeld de Stichting Administratiekantoor Aandelen O BV tegen afgifte van certificaten. Tijdens het leven van O, of althans gedurende de tijd dat hij directeur is van O BV, is O de enige bestuurder van deze stichting. Hetzelfde gebeurt met het aan O in privé toebehorende bedrijfspand. Ook dit wordt overgedragen aan een stichting tegen afgifte van certificaten, terwijl O voorlopig de enige bestuurder is van deze stichting. 2 Als gevolg van deze overdrachten behoren tot het vermogen van O alleen nog certificaten. Deze certificaten kunnen bij het overlijden van O zonder bezwaar vererven naar anderen dan de bedrijfsopvolger. Enige zeggenschap met betrekking tot de onderneming of het bedrijfspand ontleent de certificaathouder immers niet aan zijn certificaatrechten. Deze zeggenschap berust bij het bestuur van de respectievelijke stichtingen. Een en ander betekent dat het bestuur van deze stichtingen zorgvuldig moet worden samengesteld, omdat zowel de belangen van de certificaathouders als de belangen van het bedrijf in het oog moeten worden gehouden. Zo zal aan de certificaten van aandeel een redelijk financieel voordeel verbonden moeten zijn, zodat de vennootschap, indien uitkeerbare winst wordt gemaakt, op de aandelen dividend dient uit te keren dat aan de certificaathouders wordt doorgegeven. Wellicht is ook in bepaalde gevallen inkoop van aandelen mogelijk, zodat aan de certificaathouders de opbrengst kan worden uitgekeerd. Ook zal voor het bedrijfspand, dat door de desbetreffende stichting aan de besloten vennootschap wordt verhuurd, een redelijke huurprijs moeten worden betaald. Een samenstelling uit drie leden, waarvan één wordt benoemd door de certificaathouders, één door de besloten vennootschap en de derde een onafhankelijk deskundige is die door de beide anderen wordt benoemd, geeft waarschijnlijk wel een bestuur waarbij met de belangen van de verschillende betrokkenen rekening wordt gehouden. 2 Over de overdracht van het onroerend goed aan de stichting is overdrachtsbelasting verschuldigd. Die overdrachtsbelasting kan worden voorkomen indien sprake zou zijn van een bedrijfspand dat nog moet worden aangekocht. In dat geval kan de koopsom aan de stichting ter beschikking worden gesteld met de afspraak dat de stichting dit bedrag zal aanwenden voor de aankoop van het beoogde pand en dat na aankoop de stichting het pand zal beheren voor degene die de koopsom heeft gefinancierd. De certificaten worden dan door de stichting na de aankoop en levering van het pand afgegeven. <strong>Sdu</strong> Uitgevers Juni – 2007 21
Page 1 and 2: ftV fiscaal tijdschrift Vermogen Ju
Page 3 and 4: ftV De redactie verwelkomt met geno
Page 5 and 6: ftV 24 genoot - maar ook aan het re
Page 7 and 8: ftV 24 2 Meervoudige overgang (‘m
Page 9 and 10: ftV 24 heeft als rechthebbende onde
Page 11 and 12: ftV 24 onherroepelijk een voorwaard
Page 13 and 14: ftV 24 verwachters wordt daarmee ee
Page 15 and 16: ftV 25 potestatieve opschortende vo
Page 17 and 18: ftV 25 route met toepassing van art
Page 19: ftV 25 Omdat de vervulling van de o
Page 23 and 24: ftV 26 dracht) en heeft zij derhalv
Page 25 and 26: ftV 26 - 27 gemeenschap geen aanspr
Page 27 and 28: ftV 27 een conflictbewind. De erfla
Page 29 and 30: ftV 27 ingesteld. Ik neem aan dat n
Page 31 and 32: ftV 27 gers. Zonder bewind kunnen z
Page 33 and 34: ftV 27 lingsbewindvoerder te benoem
Page 35 and 36: ftV 28 28 Fiscaal regeren over het
Page 37 and 38: ftV 28 Betreft het een legaat onder
Page 39 and 40: ftV 28 een tegemoetkoming voor de o

fiscaal tijdschrift Vermogen - Sdu

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?