Download: SpitZ 24 - Scapino Ballet Rotterdam

n u m m e r 2 4
jaargang 8 februari t/m mei 2013
Het succes van
Romeo&Julia
De spectaculaire bewerking door
Ed Wubbe van ’s werelds bekendste
liefdestragedie is een van de
grootste theaterhits van dit seizoen
geworden. Bijna 23.000 mensen
bezochten de danshit die zij gemiddeld
het cijfer 8,5 gaven. Tien
voorstellingen raakten uitverkocht.
Bezoekers werden geraakt door de
hartstocht en emotie en de prachtige
live muziek van het Legendary
Love Orchestra. ‘Mooiste voorstelling
ooit’ – ‘absoluut hoogtepunt’
– ‘hartverscheurend’ – (Twitter).
Ook op internet was Romeo&Julia
een succes met bijna 100.000 website
bezoeken en meer dan 73.000
hits op YouTube.
TWOOLS15 met
mystery guest
De eerste choreografen voor
Scapino’s jaarlijkse dansfestival
TWOOLS zijn bekend. Het
Nederlandse publiek kan voor
het eerst kennis maken met de
kersverse huischoreograaf van
Scapino, Fang-Yu Shen, en met
Gentian Doda, winnaar van het
Internationaal choreografenconcours
in Hannover en van de
Scapino productieprijs. Studenten
van Codarts krijgen de kans om
zich aan een volle zaal te laten zien
in een stuk uit de danshype ‘Nico’
van Ed Wubbe. Ook dit keer zullen
jonge choreografen uit eigen huis
meedoen aan deze enige en unieke
dans-zap avond in het theater.
Als klap op de vuurpijl heeft ook
deze TWOOLS, na succesvolle
gast optredens van o.a. Ellen ten
Damme en King Jack, een zeer bijzondere
Mystery Guest. TWOOLS
is te zien in de Rotterdamse
Schouwburg van woensdag 5 t/m
zaterdag 8 juni.
Bonnie Doets in ‘Le Chat Noir’
FotoGRAFIE Hans Gerritsen

Scapino Ballet Rotterdam SpitZ 2
SPITZ!
Met een spetterend optreden in Paradiso heeft Ellen ten Damme haar bijzondere
Spitz!-tour in samenwerking met Scapino afgesloten af. Samen
met 8 dansers en haar eigen band maakt Ellen er een spraakmakende show
van, aangevuld met de laatste innovaties op het gebied van visuals. De
muziek is afkomstig van het gouden album ‘Durf Jij’ en haar nieuwe CD
‘Het Regende Zon’. Na het grote succes van de eerste tournee, werd de
Spitz! tour het afgelopen jaar verlengd.
Geen Daden Maar Woorden festival en Dag van de Literatuur
Scapino dansers en dichteres Ester Naomi Perquin treden samen op tijdens het festival Geen Daden Maar
Woorden (GDMW) en de Dag van de Literatuur. Een spannende ontmoeting tussen de danstaal van choreograaf
Ed Wubbe en de poëzie van Ester Naomi Perquin in een duet uit de voorstelling Romeo&Julia. Perquin, stadsdichter
van Rotterdam, vervangt met haar poëzie de muziek: “Ik vroeg me af, wat kan ik daar aan toevoegen? Van
foto’s zegt men dat ze 1000 woorden spreken. Maar zet er een bijschrift onder en het hele beeld is veranderd. Zo
is het werken met Scapino ook. Hun dans verandert omdat ik er mijn taal aan toevoeg.”
GDMW, 11 mei, Verkadefabriek, Den Bosch
Dag van de Literatuur, 14 maart, De Doelen, Rotterdam
Wereld
SpitZ
Bestuursvoorzitter/directeur George Lawson vertrekt per 1 maart na vijf jaar bij het Fonds Podiumkunsten. Hij wordt
opgevolgd door mededirecteur Henriëtte Post. Post was o.a. werkzaam als zakelijk directeur bij het Grachtenfestival,
diverse muziekensembles. als adviseur bij de Raad voor Cultuur. Benjamin Millepied, de choreograaf achter de succesvolle
balletfilm Black Swan, wordt vanaf oktober 2014 de nieuwe directeur dans van het Ballet de l’Opéra de Paris. Per
1 januari 2013 is Fons Bruins benoemd tot interim-directeur van het Orkest van het Zuiden. Daarnaast heeft het bestuur
Henri Broeren als zakelijk leider aangesteld en Jan Zekveld als artistiek leider. Beiden doen dit ad interim tot tot 1 juli
2013. Het International Choreographic Arts Centre Amsterdam (ICKamsterdam) is door wethouder Cultuur Carolien
Gehrels benoemd tot Stadsgezelschap Dans. Isabelle Beernaert heeft met Et Apres de danspublieksprijs gewonnen voor
de meest favoriete dansvoorstelling. De prijs voor de meest favoriete danser ging naar Nina Plantefève-Castryck. Het
Koninklijk Ballet Vlaanderen wint de National Dance Award voor ‘Outstanding Company’ in Londen. Vladimir
Malakhov verlaat het Staatballet Berlin in 2014. Naar verluid wordt hij opgevolgd door Nacho Duato. Choreograaf Wim
Vandekeybus krijgt de driejaarlijkse Keizer Karelprijs van de provincie Oost-Vlaanderen. De prijs, die 25.000 euro
waard is, bekroont een persoon of organisatie uit het Nederlandse taalgebied voor uitzonderlijke verdiensten op vlak van
kunst en cultuur. De jonge Haagse choreograaf Joeri Dubbe wint de Nieuwe Theatermakers Prijs 2012. De vakjury koos
Joeri Dubbe als winnaar uit de 5 genomineerde theatermakers. Dubbe maakte de voorstelling voor Korzo producties. De
VVTP TheaterFotoPrijs 2012 is gewonnen door Jan Versweyveld, de vaste fotograaf van de Toneelgroep Amsterdam,
voor de foto die hij maakte van de uitvoering Macbeth.
SpitZ 25 verschijnt in juni 2013
Lezers van SpitZ zijn hierbij uitgenodigd nieuws en nieuwtjes uit de danswereld te sturen naar spitz@scapinoballet.nl.
Plaatsingen worden beloond met een DVD van de dansfilms ‘Lost’ of ‘Embracing time’ van Scapino.

Scapino Ballet Rotterdam Le Chat Noir SpitZ 3
‘Het gaat over hartstocht, de stad,
de liefde, het groteske en de ziel.’
Het Parijs van Ed Wubbe
Gloria Pergalani
fotografie hans gerritsen

Scapino Ballet Rotterdam Le Chat Noir SpitZ 4
Het ‘Le Chat
Noir’-gevoel van
Ed Wubbe
De werktafel in zijn kamer ligt bezaaid met naslagwerken, fotoboeken, kostuumschetsen
en stapels cd’s. Om zijn uitleg over Le Chat Noir te illustreren, laat hij voortdurend
stukken muziek horen. Om beurten schetteren Jacques Brel, Edith Piaf en Serge
Reggiani uit de luidsprekers. “Dit moet je horen”, roept hij over de cancanmuziek van
Offenbach heen, bekend van de Moulin Rouge. In Le Chat Noir heeft Ed Wubbe de
perfecte aanleiding gevonden om zijn grenzen te verleggen.
Met zijn nieuwste creatie
Le Chat Noir wil hij
zichzelf en het publiek
verrassen. Nieuwe wegen bewandelen.
De inspiratie hiervoor vindt
hij niet in de hedendaagse kunst,
maar in de bloeiperiode van de
West-Europese cultuur aan het
einde van de negentiende eeuw,
het fin de siècle. Om precies te
zijn, in het Parijse theatercafé Le
Chat Noir. Het café was een van
de eersten in zijn soort, een broedplaats
van bohemiens, waarin lage
en hoge kunst samen kwamen.
Artiesten, schrijvers en componisten
voedden er elkaar met discussies
en optredens. Het was de
tijd van de avant-garde, van de
nieuwe ideeën, van het zich buiten
de gebaande paden begeven.
Ed Wubbe herkent er zijn geestverwanten
in. Zijn enthousiasme
voor het nieuwe project is dan ook
groot.
Wubbe: “Het was een belangrijke
tijd. Er ontstonden veel nieuwe
ideeën en technieken. Parijs had de
wereldtentoonstelling en bouwde
de Eiffeltoren, schilders sloegen
nieuwe wegen in. De kunstenaars
van die tijd, de componisten, de
schrijvers, de architecten, de beeldend
kunstenaars, zij hebben het
aanzien van de wereld veranderd.
In sommige opzichten was het ook
een revolte. Men probeerde buiten
de gebaande paden nieuwe dingen
te ontdekken.”
Dat laatste is iets waar Wubbe een
sterke verwantschap mee voelt. Hij
‘Grote emoties en
dicht bij het leven.
Het zit dicht tegen
kunst aan.’
trekt zich weinig aan van modes
in de moderne dans en kiest een
eigen en onvoorspelbare koers. Het
concept van deze voorstelling reikt
hem nieuwe dingen aan die hij,
zoals hij zelf zegt, nog nooit gedaan
heeft. Behalve in het uitgesproken
theatrale karakter vindt hij die uitdaging
vooral in de Franse muziek.
“Alleen al die cancan muziek van
Offenbach. Het heeft een operettesfeer,
ondeugend. Je proeft als het
ware de drank en de erotiek. Aan de
andere kant moet ik bij Offenbach
Ed Wubbe
ook denken aan de muziek van
Tsjaikovski. Offenbach overbrugt
de lage en hoge kunsten. Ik zou ook
nooit zo snel een chanson van Piaf
of Brel gebruiken. Maar in dit concept
kan het. Ik ga de teksten niet
illustreren. Ik probeer het algemene
gevoel en de sfeer van het chanson
te pakken. Daar zit iets grotesks
in. Grote emoties en dicht bij het
leven. Het zit dicht tegen kunst aan.
Die spanning vind ik mooi. Daarom
is de muziek van Piaf en Brel zo
mooi. Het gaat over hartstocht, de
stad, de liefde, de pijn en de ziel.
De muziek van Offenbach is het
beginpunt voor Le Chat Noir en
daar komen de chansons uit voort.
Maar alles speelt zich af tegen de
achtergrond van het fin de siècle.”
ode aan parijs
Dat uitgangspunt is ook terug te
vinden in de aankleding van de
voorstelling, waarvoor Wubbe zich
heeft laten inspireren door de begintijd
van het café, 1881. Onderdeel
van het vermaak in Le Chat Noir
was het Theatre d’Hombres, het
schaduwspel. “Ik gebruik het niet
fotografie
Bryndis Brynjolfsdottir
letterlijk maar het is wel een inspiratiebron,
o.a. voor de videoprojecties
van Amber Heij. De kostuums van
Pamela Homoet zijn niet historisch
verantwoord, maar geïnspireerd op
het fin de siècle. Op fantasierijke
wijze refereren we aan de kunst,
de mode en de revue uit die tijd.
Theater is tenslotte ook een soort
verkleedpartij. In de voorstelling
dansen de mannen op schoenen en
de vrouwen op laarsjes uit die tijd.
Dat geeft een andere manier van
bewegen en een associatie met de
revue en de cancan. Ik zie het stuk
ook als een liefdesverklaring aan
Parijs. Om de juiste sfeer neer te
zetten haal ik ook inspiratie uit
films van Parijs in het interbellum.
En foto’s van artiesten achter de
schermen bij het variété. Die sfeer
zit ook in het affiche. Ik wilde een
theatraal stuk maken met theatrale
bewegingen. De dansers laten zich
op een nieuwe manier zien.”
Lichte krankzinnigheid
Ook Scapino choreografen Marco
Goecke en Felix Landerer maken
een dansstuk dat aansluit op het
Bryndis Brynjolfsdottir
fotografie hans gerritsen

Scapino Ballet Rotterdam Le Chat Noir SpitZ 5
Offenbach
met een twist
Tijdens de repetitieperiode
van Le Chat Noir werkte
Leslie Humbert overdag
aan haar nieuwe rol en danste ze
vier avonden per week de vrouwelijke
hoofdrol in de tournee van
Romeo&Julia. Vermoeiend, maar
ook enerverend. Zo is het werk
van een danseres volgens Leslie.
“Het zijn totaal verschillende rollen
en daarom goed te scheiden.
Julia is zachtaardig en kwetsbaar,
in Le Chat Noir ben ik prettig
gestoord.” Ook al is het Scapino
publiek er wel aan gewend om
door Ed Wubbe verrast te worden,
hij maakt zijn nieuwe dansstuk in
een andere stijl dan we van hem
gewend zijn. Meer theatraal. Een
uitdaging voor de dansers.
Leslie Humbert: “Mijn rol is een
combinatie van dans en theater. Er
zijn in de repetitie soms momenten
dat je wil terugvallen op een
wat meer vertrouwde stijl. Daar
hebben we niet aan toegeven, Ed
ook niet. We gaan er gewoon helemaal
voor. Het stuk geeft het idee
van het oude cabaret. De cancan
muziek van Offenbach bijvoorbeeld,
is heel theatraal en uitbundig.
Toch laten we ons niet daarin
niet meeslepen. We gaan vaak met
de beweging tegen de muziek in.
We geven er een tegengestelde,
verrassende twist aan waardoor het
juist heel krachtig wordt. Mijn rol
is afgeleid van de foto voor het
affiche, waarop ik sta afgebeeld. Je
ziet niet alleen glamour, er straalt
ook een soort gekte vanaf, er zit
een duistere kant aan. Het gevoel
van Parijs bij nacht. Mijn personage
op toneel heeft dat ook.
Het is geen type dat je dagelijks
tegenkomt. Bij Romeo&Julia was
mijn rol veel meer herkenbaar,
realistisch. In Le Chat Noir heb ik
meerdere gezichten. Het heeft iets
gestoords, verontrustends. Vrolijk
en een beetje gek tegelijk. Het is
een totaal ander personage dan ik
zelf ben. Maar wel heel uitdagend
om te doen.”
Le Chat Noir staat in het teken
van Franse muziek, Offenbach,
chansons van Brel, Piaf, Reggiani.
Leslie is geboren in het Franse
Guadeloupe in de Cariben en
groeide op in Zuid-Frankrijk. Het
chanson is haar met de paplepel
ingegoten. Zo was haar vader
een groot fan van de in haar land
‘Brel voelt wat hij
zingt. Het is alsof
hij het tegen jou
heeft.’
beroemde chansonnier Renaud.
Na een concert hield de zanger
de jonge Leslie als baby in zijn
armen. “Ik ben natuurlijk gek op
die Franse muziek. Het is heerlijke
nostalgie. Ik heb een duet op Piaf,
een solo op Brel. Wat wil je nog
meer? Ik ben er mee opgegroeid. Ik
versta het natuurlijk ook. Dat helpt.
De intensiteit van Brel en Piaf is
groot. Brel voelt wat hij zingt. Het
is alsof hij het tegen jou heeft. Er
zitten zo veel emoties in. En de
stem van Piaf is kwetsbaar en sterk
tegelijk. Ik dans een duet met Min
Li. Hij komt uit China en verstaat
Brel en Piaf niet. Maar dat hoeft
niet om het mooi te vinden. Hij
voelt de intensiteit net zo.”
Min Li
fotografie Hans Gerritsen
thema van Le Chat Noir. Goecke
in zijn vlijmscherpe staccatostijl,
Landerer met zijn zachte bewegingen.
Het past volgens Wubbe in het
concept, ook in Le Chat Noir werden
diverse smaken opgediend door
artiesten van verschillend pluimage.
“Supernova van Marco Goecke
ademt op zijn eigen wijze de sfeer
uit van Le Chat Noir. Het heeft een
lichte krankzinnigheid. De theatrale
effecten, de muziek, de kostuums, en
de veren roepen associaties op met
erotiek, de geheimzinnigheid van de
Folie Bergère en de Moulin Rouge.
Ook de muziek klopt, Franse jazz.
Parijs was in die tijd het Europese
centrum van de jazz. Supernova
is een geweldig stuk, het beste uit
Goecke’s oeuvre.” Marco Goecke
werd in 2005 huischoreograaf bij
Scapino en neemt aan het eind van
dit seizoen afscheid, om zijn werk
voort te zetten bij het NDT.
Ed Wubbe is sinds 2004 ook artistiek
directeur van het internationaal
choreografenconcours in Hannover.
Een prestigieus concours en belangrijk
internationaal podium voor
jong choreografisch talent. Felix
Landerer werkt nog maar kort aan
een carrière als choreograaf als
hij in 2010 de schijnwerpers op
zich weet te richten door het winnen
van het concours. Wubbe ziet
zijn talent en kent hem de Scapino
productieprijs toe, die aan het festival
is verbonden. Winnaars van
deze prijs mogen zich presenteren
op Scapino’s talentenprogramma
TWOOLS. Wubbe: “Felix is een
bijzonder talent en hij weet de dansers
als geen ander te inspireren.
Hij heeft nu twee stukken voor ons
‘Supernova is een
geweldig stuk, het
beste uit Goecke’s
oeuvre.’
gemaakt en de moeilijke stap naar het
grote podium met succes genomen. Ik
heb hem voor de komende twee jaar
de positie aangeboden als ‘resident
choreographer’. In zijn bijdrage aan
Le Chat Noir gebruikt hij muziek van
Satie en als hij daar niet voor gekozen
had, zou ik het zeker gebruikt hebben.
Fantastische muziek, heel modern
voor die tijd, bijna minimalistisch.”
Het Le Chat Noir gevoel
Felix Landerer heeft de muziek van
Satie op een nieuwe manier laten
bewerken en wil daarmee iets van
de enorme vibratie en energie uit
de tijd van Le Chat Noir proberen
terug te halen. Wubbe: “Het Le
Chat Noir gevoel hebben we bij
Scapino ook. Met choreografen,
kostuumontwerpers, vormgevers,
dansers, muzikanten is Scapino
ook een poel van kunstenaars bij
elkaar. Wij proberen ook nieuwe
dingen, we hebben een eigen genre
ontwikkeld.” Wubbe hecht er aan
om in dit verband ook de naam
van de onlangs, na 18 jaar, vertrokken
zakelijk directeur Harald
Moes te noemen. “Dit is ook een
beetje zijn avond. Hij hield van dingen
verzinnen buiten de gebaande
paden. Risico’s nemen en uitdagende
onderwerpen kiezen. Zoals
Sergej Diaghilev tijdens het fin de
siècle een inspirerende rol vervulde
bij de Ballets Russes. Zijn rol binnen
het gezelschap was belangrijk,
niet alleen op zakelijk gebied, maar
ook bij het samen bedenken van
vernieuwende concepten. Zoals het
ook gebeurde in de tijd van Le Chat
Noir.”
Leslie Humbert: “De avond gaat niet alleen over Le Chat Noir. Het
gaat ook over kunst, over dans, over verschillende choreografen.
Samen met de stijl van Felix Landerer en Marco Goecke is er een
goede balans in de voorstelling. Mensen willen kunst zien en ook
vermaakt worden. Dat zit allemaal in deze avond. “

Scapino Ballet Rotterdam Supernova SpitZ 6
De donkere kant van de maan
door Nadja Kadel, dramaturg Marco Goecke
Marco Goecke
fotografie
Bryndis Brynjolfsdottir
‘Wat is je laatste pas voordat je in de duisternis verdwijnt?’
vraagt Marco Goecke aan een danseres tijdens
een repetitie voor zijn nieuwe stuk ‘Supernova’. In deze
choreografie voor drie danseressen en vier dansers, gaat
zijn belangstelling uit naar het ontstaan, zichtbaar worden
en weer verdwijnen van beweging en licht in de
microkosmos van het podium.
Een supernova is het felle
oplichten van een ster
die aan het eind van zijn
levenscyclus explodeert en zichzelf
daarbij vernietigt. De grens tussen
dat wat er nog is en de verdwijning
ervan interesseert de choreograaf
al geruime tijd. De belichting van
zijn stukken ontwikkelt hij samen
met designer Udo Haberland en
hoort bijna als een beeldmerk bij
Goeckes oeuvre. Licht heeft bij
hem altijd al gefungeerd als een
metafoor voor het niemandsland
tussen zien en niet zien, bestaan
en verdwijnen, wat in ‘Supernova’
door uiterst trage fade-outs tot in
het extreme wordt doorgevoerd.
Goecke stelt zich nooit tevreden
met wat er al is. Hij zoekt het
onzichtbare, de donkere kant van
de maan, het extreme. Dat zie je
niet alleen aan de titels van vroege
werken als ‘Alles’ of ‘Nichts’,
maar bovenal aan zijn bewegingstaal.
Hij is altijd op zoek naar iets
nieuws, wil het onmogelijke mogelijk
maken. Hij citeert Einstein, die
zei dat het enige goede aan de tijd
is dat niet alles tegelijk gebeurt.
Goecke ziet hierin aanleiding om
de natuurwetten buiten werking te
stellen: ”In deze scène moet alles
tegelijk gebeuren. Doe ’t duizend
keer sneller, zodat het er uiteindelijk
nauwelijks meer is omdat het
zo snel gaat”, zegt hij tegen Leslie
Humbert, die met ongelooflijke
precisie haar toch al rappe solo
nog een tandje sneller doet.
De dansers van Scapino – helemaal
vertrouwd met Goeckes werkwijze
– staan open voor iedere uitdaging.
In ‘Supernova’ speelt de choreograaf,
die zijn dansers zo vaak
met de rug naar het publiek laat
optreden, met nog meer ongewone
beelden. In zijn laatste stuk voor
Les Ballets de Monte Carlo had hij
al een solo op het horizontale vlak
gekanteld. In ‘Supernova’ werkt
hij dit idee met meerdere dansers
verder uit en verbeeldt zo een pas
de deux in zelfs twee verschillende
perspectieven.
Zoals altijd staat de beweging
voorop, de aankleding is beperkt
tot enkele elementaire rekwisieten:
zout, lucht en vuur. De danser
Besim Hoti houdt een brandende
lucifer vast die langzaam dooft.
”Schitterend, dit kleine stukje
leven”, zegt Goecke, terwijl hij
geconcentreerd naar het laatste
smeulende licht van deze kleine,
uitdovende ster kijkt. Totdat het
uiteindelijk helemaal donker is.
Leslie Humbert
fotografie hans gerritsen

Scapino Ballet Rotterdam Supernova SpitZ 7
Ensemble
fotografie Hans Gerritsen
Besim Hoti
fotografie Hans Gerritsen
Maya Roest
fotografie Hans Gerritsen

Scapino Ballet Rotterdam Kranken Katze SpitZ 8
‘De leegtes zijn het belangrijkst’
Felix Landerer
fotografie
Bryndis Brynjolfsdottir
Ondanks zijn jonge leeftijd is Felix Landerer, 31 jaar
en afkomstig uit Hannover, met ingang van 2013 door
Ed Wubbe benoemd als ‘resident choreographer’. Hij
maakte eerder al twee korte dansstukken voor Scapino,
het eerste werd genomineerd voor de Nederlandse
Dansdagen en over zijn tweede stuk schreef een van
de dagbladen: ‘Choreografieën maken voor een groot
podium is een vak. Felix Landerer kan het’.
Met zijn energieke
danstaal maakt
hij nu zijn eerste
grote dansstuk voor
Scapino, als onderdeel van Le
Chat Noir: Kranken Katze. Van Ed
Wubbe kreeg hij alle vrijheid, met
als enige voorwaarde het gebruik
van Franse muziek, gerelateerd
aan de periode van Le Chat Noir.
Hij koos ‘Gnossiennes No. 2’ van
Erik Satie en vroeg zijn landgenoot
Christof Littmann een bewerking
te maken.“Satie hoort nu bij de
gevestigde, klassieke componisten.
Zijn muziek ligt makkelijk in het
‘Ik wil een
emotionele relatie
met het onderwerp
hebben.’
gehoor, het is simpel en puur, maar
voor die tijd was het revolutionair.
Mensen hadden nog nooit zoiets
gehoord. Ik wil een soortgelijk
gevoel bewerkstellingen, iets van
de enorme vibratie en energie uit
de tijd van Le Chat Noir proberen
terug te halen. Christof combineert
muzikale thema’s van Satie tot een
nieuw, pulserend arrangement.”
De danstaal van Landerer wordt
vaak omschreven als vloeiend en
tegelijkertijd robuust. Hij maakt
zichtbaar hoe bewegingenergie in
een groep wordt doorgegeven en
speelt met begrippen als kracht en
ontspanning, met soms verwijzingen
naar zelfverdedigingsporten:
‘Landerer combineert martial artsbewegingen
op sublieme wijze met
moderne dans.’ of ‘Dans met een
ondertoon van tai chi en capoeira’.
Hij kiest onderwerpen die hij kan
vertalen in dans. Politiek, zegt hij,
zal bij hem geen onderwerp zijn.
“Het is te groot, te complex, te
intellectueel voor de soort dans
die ik maak. Ik wil een emotionele
relatie met het onderwerp hebben,
zodat ik de beweging gevoel en
emotie mee kan geven. Dat is waar
ik goed in ben. Als het te verhalend
wordt haal je de werkelijke kracht
van de dans weg. De leegtes tussen
de woorden zijn het belangrijkst.
Dans is voor mij poëzie.”
Het onderwerp van Le Chat Noir
Hommage aan Satie
Christof Littmann woont en werkt
in Hannover. Als producer en componist
loopt zijn artistiek bereik van
klassieke tot experimentele genres.
Naast het componeren van muziek
voor film en tv, heeft Littmann ook
muziek geschreven voor opera en
verschillende theater- en dansstukken.
De laatste paar jaar is hij in het
bijzonder geïnteresseerd geraakt in
het onderzoek naar de relatie tussen
geluid en muziek. “Mijn eerste
doel is nog steeds om het publiek
aan te zetten hun houding van hoe
zij geluid ondergaan te veranderen,
terwijl ze naar (mijn) muziek
luisteren, en natuurlijk omgekeerd
ook.
In het beste geval heeft deze impuls
een duurzaam effect en zal dat ons
bewust maken van de schoonheid
van geluid en soms van de lelijkheid
van zogenaamde muziek.”
De tiende samenwerking met Felix
Landerer creëert de mogelijkheid
te experimenteren en de grenzen
van dit concept verder te verleggen.
Voor het eerst zal Littmann
een bestaand muziekstuk opnemen,
de Gnosienne No. 2 van Erik Satie
uit 1890.
Satie was een pionier van wat
70 jaar later bekend zou worden
als minimale muziek. De arrangementen
die te horen zijn, zijn
een poging een drijvend, pulserend
muzikaal gevoel te creëren door
verschillende combinaties van de
kleinste muzikale thema’s.
Er zal een interactie worden gecreëerd
tussen de oorspronkelijke
Gnossienne en nieuw gearrangeerde
fragmenten, die hun oorsprong
vinden in hetzelfde stuk van de
Franse componist: een geluidsfeer
die subtiel een eigen leven gaat
leiden, als het de dans voert en een
hommage brengt aan Satie.
Bryndis Brynjolfsdottir en Maxime Lachaume
Bonnie Doets en Besim Hoti
koos hij weliswaar niet zelf, maar
de ontwikkelingen in de kunst uit
de bloeiperiode van het theatercafé
boeien hem mateloos, waarbij hij
zich in zijn choreografie vooral laat
inspireren door de opkomst van het
symbolisme en de film.
“Met de opkomst van fotografie en
film konden schilders het figuratieve
steeds meer loslaten en andere
wegen inslaan. In het symbolisme
zie ik een relatie met mijn eigen
werk: in plaats van thema’s realistisch
of verhalend neer te zetten,
zoek je naar symbolen, naar een
groter verband om je boodschap
over te brengen.”
fotografie Hans Gerritsen
Voor deze voorstelling wordt
Landerer echter het meest gegrepen
door de enorme energie van Le
Chat Noir, met z’n levendige, bijna
anarchistische sfeer. “Kunstenaars
uit allerlei disciplines presenteerden
zich daar en kregen direct
respons. De energie was voortdurend
in beweging. Dit gevoel
wil ik overbrengen in mijn stuk.
Het moet een vibrerende energie
krijgen, waarin dingen ontstaan en
transformeren in iets nieuws. Je
kunt de acht dansers zien als acht
individuen of als één energiebron,
één lichaam dat voortdurend op
zoek is naar een nieuwe vorm. Dat
uit elkaar valt en weer hergroepeert.
Dat doen we ook met Satie.
We breken zijn muziek in stukken
en maken er weer iets nieuws van.”
fotografie Hans Gerritsen

Scapino Ballet Rotterdam Kranken Katze SpitZ 9
Maya Roest en Mischa van Leeuwen
fotografie Hans Gerritsen

Scapino Ballet Rotterdam SpitZ 10
Met zijn ouders en
twee zussen groeit
Maxime op in het
kleine dorpje Saint
Genis Laval, net buiten de grote
stad Lyon. Hij gaat er naar een
katholieke privéschool waarin ook
een kleine dansschool is gehuisvest.
Waar de passie voor dans precies
vandaan kwam weet hij niet meer.
Wel dat het voor hem vanzelfsprekend
was om als 5 jarige op dansles
te gaan, als enige jongen van de
school. Maxime is ook vijf jaar oud
als zijn zusje wordt geboren en zijn
vader op dezelfde dag hoort dat hij
een terminale ziekte heeft. Onder
moeilijke omstandigheden begint
Maxime aan een leven met dans,
met ups en downs.
“Mijn moeder nam me altijd mee
naar de dansles van mijn oudste
zus. De lerares zag me dan geboeid
kijken en vroeg op een dag of ik
mee wilde doen. Zo ben ik begonnen
met dansen. De ziekte van mijn
vader sloeg in als een bom. Ineens
stond alles op z’n kop. Mijn vader
wilde ons niet met zijn ziekte, een
hersentumor, belasten en vertrok
regelmatig voor maanden naar het
buitenland. De danslerares werd
een vriendin van de familie en nam
een beetje de rol van mijn vader
over als hij er niet was.”
Maxime raakt steeds enthousiaster
over dans en begint op te vallen op
school. Niet omdat hij zo goed kan
dansen, maar omdat hij de enige
jongen is die dat doet. Hij wordt
een makkelijk doelwit voor pesterijen.
Na verloop van tijd wordt het
zo erg dat hij besluit te stoppen met
de dansschool.
“Ik wilde naar een andere school,
een gewone school gecombineerd
met een dansopleiding. Mijn
vader had weinig op met dans en
wilde niet dat ik naar die opleiding
ging. Niet lang daarna zag ik
een advertentie van het Nationale
Conservatorium van Lyon, een
prestigieus instituut in een imposant
gebouw. Mijn vader ging mee
naar de auditie en zag voor het eerst
dat dans echt iets voorstelde. Aan
het eind van de auditie kregen we
uitgelicht - Maxime Lachaume
te horen dat ik was aangenomen.
Hij was trots, eindelijk, en ik kreeg
een ‘high five’. Het was een dag
die ik nooit zal vergeten. Een aantal
jaar later kwam de film Billy Elliot
uit. Over de moeilijke relatie tussen
een vader en zijn 11-jarige zoon,
die tegen de wil van zijn vader gaat
dansen. Iedereen zei dat ik er naar
toe moest. Maar ik durfde niet, ik
was bang dat het me te veel pijn
zou doen. Pas toen ik twintig was
heb ik een stukje gekeken. Alleen
het eind.”
‘Ik moest de rol van
Tristan niet dansen,
ik moest hem zíjn.’
Na een moeilijk begin, loopt
Maxime probleemloos door zijn
opleiding aan het conservatorium
en hij studeert als eerste van zijn
jaar af. In Nederland hebben de
dansopleidingen goede contacten
met de gezelschappen, maar in
Frankrijk moet je het na je opleiding
helemaal zelf uitzoeken.
“Mijn eerste auditie was in
Hamburg, Noord Duitsland. Daar
sta je dan als groentje in een vreemde
stad tussen 100 andere auditanten.
En na een uurtje kon ik - afgewezen
- al weer naar huis. Het heeft
een tijd geduurd voor ik er achter
kwam dat mijn droom om klassiek
danser te worden niet realistisch
was. Dat was een pijnlijk proces. Ik
had niet de vereiste lengte en succesvolle
klassieke dansers komen
meestal uit de scholen van de grote
gezelschappen of de opera. Die
opleidingen duren twee jaar langer.
Maar het leven gaat verder
en ik heb mezelf nieuwe doelen
gesteld. Ik heb auditie gedaan voor
een stageplaats bij een neoklassiek
gezelschap, de opera van Nice. En
ik had geluk. Een van de vaste dansers
kreeg tijdens een tournee van
Romeo en Julia in Italië een blessure.
Ik mocht de rol overnemen en
greep mijn kans. Na afloop boden
ze me een contract aan.”
Maxime heeft bereikt wat hij wil
maar bedankt toch voor de eer,
vanwege de slechte sfeer binnen
het gezelschap. Hij vertrekt naar
een ander gezelschap, in Sankt
Pölten in Oostenrijk, o.l.v. Nicolas
Musin, een voormalig topdanser
van het Hamburg Ballet. Musin
is niet niet alleen charismatisch,
hij is ook temperamentvol en zeer
veeleisend.
“De man was extreem gedreven.
Elke beweging die je maakte moest
je verantwoorden. Niet nadenken
bij wat je deed was een doodzonde.
Ik was onervaren en wilde
gewoon dansen. Maar in zijn versie
van Tristan en Isolde was het niet
genoeg om de rol van Tristan te
dansen, ik moest Tristan zíjn. De
studiorepetities waren één groot
mentaal gevecht. Als het Nicolas
niet beviel gooide hij een stoel naar
je hoofd. Het werkte verlammend
en ik had geen idee meer wat ik
aan het doen was. Ook al viel er
niet met hem te werken, ik leerde
wel veel. Heel veel. Ik kreeg een
andere kant van dans te zien. Ik
leerde anders kijken naar de invulling
van een rol, naar karakter en
theatraliteit. Naar het verschil tussen
gespeelde en echte emotie. Ik
ging beseffen wat een lichaam kan
uitdrukken op toneel, zelfs als je
niet beweegt. Op school leer je dat
niet, daar ben je voornamelijk met
techniek bezig. Ik leerde ook dat je
voor kunst alles moet geven. Zoals
Noerejev dat deed. Tot het uiterste
gaan. Er ging een wereld voor me
open. Deze ervaring heeft me als
danser gevormd. De manier waarop
ik in de afgelopen tournee de rol
van Romeo heb ingevuld heeft hier
alles mee te maken.”
Na drie jaar en veel conflicten
wordt het gezelschap opgeheven.
Maxime vertrekt naar een gezelschap
in Genève, maar de zware
tijd in Oostenrijk eist zijn tol. Hij
stopt met dansen en denkt na over
een andere invulling van zijn leven.
Als hij na een jaar een aanbod
krijgt van een gezelschap in Athene
wil hij het nog één keer proberen.
De artistiek leider is Daniel
Lommel, een voormalig sterdanser
in de glorietijd van het beroemde
Bejart Ballet, die nog met Noerejev
danste. Na Oostenrijk wordt dit
een belangrijke nieuwe leerschool
voor Maxime. Lommel was een
beroemd danser, geschoold in de
oude traditie, met een diepgaande
kennis van de danstechniek.
“Lommel nam me onder zijn hoede
‘Dans draait om
rotatie en het
verplaatsen van je
gewicht, om balans
en controle.’
en bouwde mijn techniek steen
voor steen opnieuw op. Een revolutie.
Het opende mijn ogen voor
de essentie van beweging en techniek.
Het resultaat was verbluffend.
Waar ik in Oostenrijk niet
kon geven wat er van me gevraagd
werd, kon ik dat nu wel. Ik leerde
3-dimensionaal naar beweging te
kijken. Dans draait om rotatie en
het verplaatsen van je gewicht, om
balans en controle. De essentie van
danstechniek zit niet in de uitvoering
van de passen, maar in
de overgang van de ene pas in de
andere. Ik kreeg steeds meer het
gevoel dat ik wist waar ik mee
bezig was.”
In Athene krijgt Maxime het bericht
dat zijn vader is overleden. Hij laat
alles achter zich en gaat terug naar
huis. En naar zijn oude dansschool.
Hij neemt tijd voor zichzelf en voor
zijn familie. Hij kan nu ook de
intense ervaringen in het buitenland
laten bezinken. Binnen een jaar
doet hij weer auditie, bij Scapino.
Hij wordt aangenomen en alles
begint op z’n plek te vallen. Tot
een nieuwe tegenslag zich aandient.
“Een paar weken voor de première
raakte ik geblesseerd. Ik liep een
zware spierblessure op. Achteraf
denk ik dat ik te veel mijn best deed.
Pas na een half jaar revalideren kon
ik weer aan de repetities meedoen.
Scapino was voor mij een compleet
nieuwe ervaring. Ik was in een
geoliede, creatieve machine terecht
gekomen. In Oostenrijk werkten we
vier maanden om vier voorstellingen
te geven. Bij Scapino repeteren
we twee of drie maanden en geven
we vier voorstellingen per week.
Het is fantastisch om zo vaak op het
toneel te staan. Het was een lange
weg om hier te komen waar ik niets
van had willen missen.”
tip van
Zakelijk directeur
ad interim:
Marianne Berendse
Sinds 2013 bij Scapino
Muziektip
‘Adagio for strings’
van Samuel Barber
Ik houd m’n hele leven al van
adagio’s. Daar heb ik ook veel
op gedanst. Dat van Barber vind
ik het mooiste. Goede muziek
raakt een melancholieke snaar
bij mij. Of het nu een tango
is, of een fado, een chanson of
een adagio: ik wil meegesleept
worden. Ik verheug me daarom
extra op de muziek uit Le Chat
Noir.
Museum
Insel Hombroich
Het Museum Insel Hombroich
ligt net over de grens in
Duitsland. De paviljoens met
de meest uiteenlopende kunstwerken
zijn opgenomen in het
landschap. Daardoor ontstaat
een intrigerend binnen-buiten
effect. Ik ga er zo’n twee keer
per jaar naar toe en ben iedere
keer weer verrast door de
schoonheid.
Boek
‘Waves’ van Virginia Woolf
Virginia Woolf heeft een aangrijpende
manier van schrijven.
Rationeel, maar ook met een
enorme emotionele diepgang.
Ik houd van al haar boeken,
maar Waves vind ik haar beste.
Dat heeft Annet Apon trouwens
ooit erg mooi verfilmd.
Ik heb vorig jaar haar huis,
Monk’s House in Rodmell,
bezocht. Prachtig! Alsof ze er
zo is weggelopen.

Scapino Ballet Rotterdam SpitZ 11
Theaters beginnen voedselbank cultuur
Theaters gaan het hele jaar door, onder de naam Voedselbank Cultuur,
onverkochte stoelen gratis ter beschikking stellen. Mensen die gebruik
maken van de Voedselbank zijn meestal ook verstoken van kunst en cultuur.
In de theaters door het hele land blijven er altijd wel stoelen onbezet.
Cliënten van de Voedselbank kunnen op vertoon van hun aansluiting bij
de Voedselbank bij een groeiend aantal theaters op de dag van de voorstelling
terecht voor de onverkochte plaatsen. Er hebben zich nu al verschillende
theaters voor dit initiatief aangemeld, waaronder de schouwburgen
van Amsterdam, Rotterdam en Haarlem. De verwachting is dat dit aantal
na de lancering van het initiatief snel zal groeien. Ook steeds meer producenten
en bespelers steunen het initiatief.
Geld voor
dansfilms
Het Mediafonds en het Fonds
Podiumkunsten roepen samen met
de NTR en Cinedans choreografen
en filmers op om gezamenlijk met
een eigen producent een aanvraag
in te dienen voor een korte en
eigenzinnige dansfilm in het kader
van het project Point Taken 4. De
dansfilms met elk een productiebudget
van ca. € 90.000 zullen in
de periode juli 2013 – februari
2014 gerealiseerd worden. De vier
films gaan in maart 2014 tijdens
Cinedans in première, gevolgd door
een uitzending in het tv-programma
NTR Podium. Afgelopen jaar heeft
Point Taken 3 vier korte dansfilms
opgeleverd die tijdens aankomend
Cinedans Festival (1 t/m 9 maart
2013) in première gaan.
Springdance en
Festival a/d Werf
fuseren
Springdance en Festival a/d Werf gaan
vanaf 2013 op in één nieuw Utrechts
festival. Het festival dat uit deze fusie
voortkomt toont met name internationaal,
innovatief podiumkunstenaanbod
in de disciplines theater, dans en de
cross-overs daartussen. En geeft talentvolle
Nederlandse kunstenaars de kans
om zich binnen die internationale en
interdisciplinaire context te presenteren.
In een tijd waarin het diverse en
meer experimentele aanbod onder druk
komt te staan, zal het nieuwe festival
een plek zijn om die diversiteit in de
podiumkunsten in haar volle breedte te
laten zien. In mei 2013 staat de eerste
editie van het nieuwe festival gepland.
De laatste editie van Springdance vindt
plaats van 19 tot 29 april, die van
Festival a/d Werf van 17 tot en met
26 mei.
cultuurnieuws in het kort
Nationaal Theater Fonds
Theaterproducent Albert Verlinde heeft het Nationaal Theater Fonds opgericht.
Het doel van deze brede stichting is om het culturele aanbod in de
regio te behouden en te versterken. Door aanvullende financiële garanties
te geven aan voorstellingen van gezelschappen en producenten kan professioneel
grootschalig toneel- en muziektheateraanbod haalbaar blijven voor
schouwburgen en theaterzalen in heel Nederland. “Een avondje theater
inspireert mensen van jong tot oud. Er dreigt verschraling van het aanbod.
Met dit Fonds kunnen we de theaters, de producenten, de acteurs/actrices
in gezelschappen én het publiek helpen,” aldus Verlinde. Het Nationaal
Theater Fonds stelt zich garant voor het allerlaatste stukje financiering
van de voorstelling. “Het kan net dat laatste zetje zijn voor de theaterdirecteuren
om de voorstelling te boeken. Vaak zie je dat gezelschappen en
producenten in de onderhandelingen met de theaterdirecteuren net geld te
kort komen. Normaal gesproken gaat dan de voorstelling niet door. Met
onze garantie kan het publiek wel blijven genieten in het theater en blijft
de diversiteit behouden”, zegt Verlinde.Het vermogen van het Nationaal
Theater Fonds wordt onder andere gevormd door donaties van particulieren
en bedrijven. Ed Wubbe neemt zitting in het Comité van Aanbeveling.
Juryleden bekend in ‘Everybody Dance
Now’ bij RTL 4
In het nieuwe RTL 4-programma ‘Everybody Dance Now’ bindt heel dansend
Nederland vanaf vrijdag 22 februari de strijd met elkaar aan. Niemand minder dan
Dan Karaty, Lieke van Lexmond en Jan Kooijman nemen plaats achter de jurydesk
en hopen aangenaam verrast te worden door de beste dans act van Nederland.
Naast deze driekoppige jury moet ook het 250 man stemmend publiek overtuigd
raken van de danskwaliteiten. Presentatrice Chantal Janzen ontvangt jong en oud
met uiteenlopende dansstijlen als hofdans, ballroom en tapdans. De kandidaten
worden acht afleveringen lang blootgesteld aan zware, zenuwslopende rondes en
een jury die kritischer is dan ooit. Wie maakt zijn droom waar en sleept 25.000
euro in de wacht?
Het programma bestaat uit drie auditierondes, één tussenronde, drie halve finales
en één allesbepalende finale. De laatste vier uitzendingen zijn liveshows.
Uitzending RTL 4: wekelijks vanaf vrijdag 22 februari tussen 20.30 uur en 22.30 uur.
Theaters worden
coproducent
Frascati in Amsterdam, Theater
aan het Spui in Den Haag, De
Verkadefabriek in Den Bosch,
Grand Theatre in Groningen,
de Toneelschuur in Haarlem,
Theater Kikker in Utrecht en de
Rotterdamse Schouwburg vormen
de Coproducers. Op deze wijze
willen deze podia gezamenlijk als
coproducent gaan optreden voor
theater- en dansmakers. Aan deze
makers wordt startkapitaal beschikbaar
gesteld en ze krijgen garantie
op ongeveer twintig speelbeurten.
Hiermee willen de podia de ontwikkeling
van meer risicovolle
producties voor de kleine en middenzaal
ondersteunen en vraag en
aanbod op elkaar afstemmen. De
Coproducers zullen jaarlijks minimaal
twee voorstellingen coproduceren.
Voor het seizoen 2013 en
2014 presenteren de Coproducers
twee coproducties, Schwalbe
speelt buiten van het mimegezelschap
Schwalbe en Caligula van de
jonge regisseur Thibaud Delpeut.

Scapino Ballet Rotterdam SpitZ 12
Ivan Montis
fotografie Hans Gerritsen

Scapino Ballet Rotterdam SpitZ 13
Pearl komt terug!
Van 10 december 2013 t/m 20 april 2014 is de Baroksensatie PEARL
op veler verzoek opnieuw te zien in 37 theaters in Nederland.
‘Pearl was prachtig. Dans
op topniveau. Met live
barokmuziek, in schitterende
kostuums. Over
decadentie en de verrotting
daaronder. Over
liefde die vergaat, over
rozen die alleen nog
maar dorre bladeren hebben.
Pearl heeft de afgelopen
twee maanden
door het land getoerd,
voor uitverkochte zalen.’
Volkskrant, column Hein Jansen
‘Scapino Ballet Rotterdam
heeft met Pearl een hit.
Niet alleen zijn voorstellingen
bijna uitverkocht,
de productie klopt van
zo’n beetje alle kanten.
(..) Het is simpelweg
indrukwekkend hoe
choreograaf Ed Wubbe
met zijn gezelschap een
non-stop voorstelling op
barok muziek levendig
en boeiend weet te houden.’
Danspubliek
‘De voorstelling is groots
en theatraal en in combinatie
met prachtige,
live uitgevoerde, barokmuziek
zorgt dit ervoor
dat de bezoeker zich al
snel in een ander tijdperk
waant.’ Theaterparadijs
PEARL van choreograaf Ed Wubbe en met live muziek door het Combattimento Consort, werd vorig seizoen een van de grootste theaterhits. Live
Barokmuziek van o.a. Vivaldi, schitterende kostuums en topdans zorgden voor een Pearl-mania met een vrijwel uitverkochte tournee. PEARL gaat over
pracht en praal, verleiding en intriges en ademt de rijke, theatrale sfeer van de Barok, gemaakt met de dynamiek van nu.
‘Wie wil zien wat twee
topensembles vermogen
als ze de kleine
honderd kilometer
tussen Rotterdam en
Amsterdam overbruggen
en als ze beide doen
waar ze eminent in zijn,
moet zeker gaan kijken.’
Place de l’Opera
De kaartverkoop start in mei 2013 via de kassa’s van de theaters. Wees er dit keer (of nog een keer!) snel bij!

Scapino Ballet Rotterdam SpitZ 14
speellijst
2013
Le Chat Noir
februari
vr 15 feb Schiedam
20:15 uur* Theater aan de Schie
try-out 010-2467467
wo 20 feb Rotterdam
20:15 uur * Rotterdamse
try-out Schouwburg
010-4118110
do 21 feb Rotterdam
20:15 uur Rotterdamse
première Schouwburg
010-4118110
vr 22 feb Rotterdam
20:15 uur Rotterdamse
Schouwburg
010-4118110
di 26 feb Heerlen
20:00 uur Parkstad Limburg
Theaters Heerlen
045-5716607
do 28 feb Drachten
20:00 uur Schouwburg
De Lawei
0512-335050
MAART
di 5 mrt Den Bosch
20:00 uur * Theater
aan de Parade
0900-33727233
wo 6 mrt Delft
20:15 uur Theater de Veste
015-2121312
vr 8 mrt Helmond
20:15 uur Theater ‘t Speelhuis
0492-587000
za 9 mrt Eindhoven
20:00 uur * Parktheater
Eindhoven
040-2111122
di 12 mrt Middelburg
20:00 uur Stadsschouwburg
Middelburg
0900-3300033
wo 13 mrt Roosendaal
20:00 uur Schouwburg
De Kring
0165-555555
vr 15 mrt Venray
20:00 uur Schouwburg Venray
0478-530999
za 16 mrt Wageningen
20:15 uur Theater Junushoff
0317-417622
wo 20 mrt Alphen aan de Rijn
20:00 uur Theater Castellum
0172-429292
do 21 mrt Amstelveen
20:00 uur Schouwburg
Amstelveen
020-5475175
za 23 mrt Tiel
20:00 uur * Schouwburg
Agnietenhof
0344-673500
wo 27 mrt Enschede
20:00 uur * Wilminktheater
053-4858500
do 28 mrt Waalwijk
20:15 uur * Theater De Leest
0416-331751
vr 29 mrt Rotterdam
20:15 uur Rotterdamse
Schouwburg
10-4118110
za 30 mrt Rotterdam
20:15 uur Rotterdamse
Schouwburg
010-4118110
zo 31 mrt Rotterdam
14:30 uur Rotterdamse
Schouwburg
010-4118110
april
do 4 apr Alkmaar
20:15 uur * Theater De Vest
072-5489999
za 6 apr Meppel
20:15 uur * Schouwburg
Ogterop
05220-254242
di 9 apr Purmerend
20:15 uur * Theater de Purmaryn
0299-432205
do 11 apr Den Helder
20:15 uur * Schouwburg
De Kampanje
0223-674664 -1
vr 12 apr Dordrecht
20:00 uur Machine 3
(Schouwburg
Kunstmin)
078-6397979
za 13 apr Den Haag
20:15 uur * Lucent Danstheater
070-8800333
di 16 apr Lelystad
20:15 uur Agora Theater en
Congrescentrum
0320-239239
wo 17 apr Groningen
Stadsschouwburg
Groningen
20:15 uur 050-6380368
do 18 apr Emmen
Theater De Muzeval
20:15 uur * 0591-617000
za 20 apr Maastricht
20:00 uur * Theater aan het
Vrijthof
043-3505555
wo 24 apr Oss
20:15 uur * Theater
De Lievekamp
0412-648922
do 25 apr Tilburg
20:15 uur * Theaters Tilburg
013-5432220 -1
vr 26 apr Nijmegen
20:00 uur * Stadsschouwburg /
Keizer Karel Podia
024-3221100
za 27 apr Hoofddorp
20:15 uur Schouwburg
De Meerse
023-5563707
Mei
wo 1 mei Leiden
20:15 uur * Leidse Schouwburg
0900-9001705
zo 5 mei Amsterdam
20:30 uur Stadsschouwburg
Amsterdam
020-6242311
ma 6 mei Amsterdam
20:30 uur Stadsschouwburg
Amsterdam
020-6242311
di 7 mei Capelle a/d IJssel
20:15 uur Isala Theater
010-4586400
wo 8 mei Kampen
20:15 uur * Stadsgehoorzaal
Kampen
038-3317373
di 14 mei Zutphen
20:00 uur * Theater
De Hanzehof
0575-512013
wo 15 mei Spijkenisse
20:15 uur Theater de Stoep
0181-652200
do 16 mei Deventer
20:00 uur Deventer
Schouwburg
0570-683500 -1
vr 17 mei Oosterhout
20:15 uur Theater De Bussel
0162-498130
TWOOLS 15
juni
wo 5 juni Rotterdam
20.15 uur Rotterdamse
Schouwburg
do 6 juni Rotterdam
20.15 uur Rotterdamse
Schouwburg
vr 7 juni Rotterdam
20.15 uur Rotterdamse
Schouwburg
za 8 juni Rotterdam
20.15 uur Rotterdamse
Schouwburg
Bijzondere
voorstellingen
do 14 mrt
za 11 mei
* met inleiding
Rotterdam
Dag v/d Literatuur
Den Bosch
Geen Daden Maar
Woorden
Speellijst per stad
Alkmaar
Theater De Vest
do 4/4 Le Chat Noir
Alphen aan de Rijn
Theater Castellum
wo 20/3 Le Chat Noir
Amstelveen
Schouwburg Amstelveen
do 21/3 Le Chat Noir
Amsterdam
zo 5/5 en ma 6/5 Le Chat Noir
Capelle aan den IJssel
Isala Theater
di 7/5 Le Chat Noir
Delft
Theater de Veste
wo 6/3 Le Chat Noir
Den Bosch
Theater aan de Parade
di 5/3 Le Chat Noir
Den Haag
Lucent Danstheater
za 13/4 Le Chat Noir
Den Helder
Schouwburg de Kampanje
do 11/4 Le Chat Noir
Deventer
Deventer Schouwburg
do 16/5 Le Chat Noir
Dordrecht
Machine 3 (Schouwburg
Kunstmin)
vr 12/4 Le Chat Noir
Drachten
Schouwburg de Lawei
do 28/2 Le Chat Noir
Eindhoven
Parktheater Eindhoven
za 9/3 Le Chat Noir
Emmen
Theater De Muzeval
do 18/4 Le Chat Noir
Enschede
Wilminktheater
wo 27/3 Le Chat Noir
Groningen
Stadsschouwburg Groningen
wo 17/4 Le Chat Noir
Heerlen
Parkstad Limburg Theaters
di 26/2 Le Chat Noir
Helmond
Theater 't Speelhuis
vr 8/3 Le Chat Noir
Hoofddorp
Schouwburg De Meerse
za 27/4 Le Chat Noir
Kampen
Stadsgehoorzaal Kampen
wo 8/5 Le Chat Noir
Leiden
Leidse Schouwburg
wo 1/5 Le Chat Noir
Lelystad
Theater en Congrescentrum
Agora
di 16/4 Le Chat Noir
Maastricht
Theater aan het Vrijthof
za 20/4 Le Chat Noir
Meppel
Schouwburg Ogterop
za 6/4 Le Chat Noir
Middelburg
Stadsschouwburg Middelburg
di 12/3 Le Chat Noir
Nijmegen
Stadsschouwburg/KKP
vr 26/4 Le Chat Noir
Oosterhout
Theater De Bussel
vr 17/5 Le Chat Noir
Oss
Theater De Lievekamp
wo 24/4 Le Chat Noir (inl.)
Purmerend
Theater de Purmaryn
di 9/4 Le Chat Noir (inl.)
Roosendaal
Schouwburg De Kring
wo 13/3 Le Chat Noir
Rotterdam
Rotterdamse Schouwburg
Le Chat Noir
wo 20/2 (t.o), do 21/2 (prem),
vr 22/2 en vr 29/3, za 30/3,
zo 31/3 (matinee)
TWOOLS 15
wo 5/6, do 6/6, vr 7/6 , za 8/6
Schiedam
Theater aan de Schie
vr 15/2 Le Chat Noir
Spijkenisse
Theater de Stoep
wo 15/5 Le Chat Noir
Tiel
Schouwburg Agnietenhof
za 23/3 Le Chat Noir (nl.)
Tilburg
Theaters Tilburg
do 25/4 Le Chat Noir
Venray
Schouwburg Venray
vr 15/3 Le Chat Noir
Waalwijk
Theater De Leest
do 28/3 Le Chat Noir
Wageningen
Theater Junushoff
za 16/3 Le Chat Noir
Zutphen
Theater De Hanzehof
di 14/5 Le Chat Noir
Scapino Ballet Rotterdam ontvangt
subsidie van het Ministerie van
OC&W en de Gemeente Rotterdam
Bonnie Doets
fotografie Hans Gerritsen

Scapino Ballet Rotterdam SpitZ 15
24
colofon
artistiek directeur en choreograaf: Ed
Wubbe zakelijk directeur ad interim:
Marianne Berendse choreograaf in residence:
Marco Goecke; Fang-Yu Shen, huischoreograaf;
Felix Landerer, choreograaf
in residence artistieke staf: Débora Soto,
1e balletmeester; Hanna Laber, balletmeester
dansers: Bonnie Doets, Bryndis
Brynjolfsdottir, Leslie Humbert, Maya Roest,
Véronique Prins. Maxime Lachaume, Min
Li, Mischa van Leeuwen, Reid Cuming, Rein
Putkamer stagiaires: Alena Krivileva, Gloria
Pergalani, Marina Bilterijst, Mire Komori,
Nele Deckx, Ivan Montis, Jean-Gabriel
Maury, Ruben Garcia Arabit pianist: Edward
Ferdinand gastdocenten: Caroline Iura,
Catherine Martin, Christophe Dozzi, Hedda
Twiehuis, Ivan Kramar, Javier Torres, Sun
Xiao Jun toneeltechniek, productie: Guido
Verschoor, hoofd; Marco Broere, licht;
Fabian Smit, Rimmert van Lummel, geluid;
Behrooz Vasseghi, ass. toneel; Ruud Munne,
transport kostuumatelier: Pamela Homoet,
hoofd; Petra Finke, Marianne Hoefnagels;
Mara Wap, kleedster huishoudelijke
dienst/decorwerkplaats: Ton Schuddemat,
hoofd; Aad Carlebür organisatie/educatie:
Maureen Hol, hoofd/ass. artistiek directeur;
Angelika Geronymaki, ondersteuning directie;
Manon Paap, organisatie/secretariaat;
Femke Bruinsma, Myrta Otten, Scapino
Academy marketing/publiciteit: Martin Bras,
Winfred van den Bor, Nina den Elzen, stagiair;
Stephen Leung, stagiair; Ruud Lammers,
informatie- stand receptie: Wilma de Groot,
Nelly Hausil-Moesafirhoesein, Manon Lith,
Myrta Otten planning: Ria Weerman administratie,
p&o: Mehmet Sabuncu, hoofd
fin. adm.; Polina Iakoubova, Salima Belhaj,
P&O medische begeleiding: Bart de Bie
fysiotherapie: Maurits Ypma, Edwin Visser
bestuur: Leendert Bikker, voorzitter; Sander
de Iongh, secretaris; Christian Mol, penningmeester;
Diederik van Dommelen, Naïma
Azough
is een uitgave van
Scapino Ballet Rotterdam
oplage: 130.000
redactie: Martin Bras,
Marianne Berendse, Winfred
van den Bor, Nina den Elzen,
Manon Paap
cartoon: Roy van der Horst
druk: Dijkman Offset
vormgeving:
Cathelijne Beijn, Winfred
van den Bor
foto’s: Hans Gerritsen en
Bryndis Brynjolfsdottir
geSpitZt
In januari is Sergei Filin, artistiek leider van het Bolshoi Ballet in
Rusland, aangevallen door een gemaskerde man. Fillin stapte uit zijn
auto voor zijn huis en kreeg een lading zuur over zijn gezicht gespoten
door de dader. Fillin raakte ernstig gewond, maar verkeert niet in
levensgevaar.
Het Bolsjoj-theater in Moskou heeft oud-ballerina Galina Stepanenko
benoemd tot waarnemend artistiek directeur. Zij neemt tijdelijk de
functie waar van Sergej Filin, die vorige week bij zijn woning werd
aangevallen en voor zijn gezichtsvermogen moet vrezen.
Theater Instituut Nederland wordt er 31 december ontmanteld en gaat
vanaf 2013 door als Stichting TIN. De Stichting blijft actief om de
Nederlandse theatergeschiedenis levend te houden met onder meer de
online Theaterencyclopedie, de theatervacaturesite en theatereducatielessen
voor het voortgezet onderwijs.
In december dit jaar brengt Het Concertgebouw de Broadwayklassieker
West Side Story. De hele cast zal bestaan uit jongeren
tussen de 16 en 24 jaar. Ook in het orkest zitten grotendeels jonge
muzikale talenten. De eerste auditieronde bestaat uit een online auditie
waarbij kandidaten een zelfgemaakt filmpje kunnen uploaden.
Degenen die uitgekozen worden, worden in april 2013 uitgenodigd
voor een ‘live’ auditie.
Tony Wyczynski, alias Sterretje, heeft de finale van Sterren Dansen
op het IJs gewonnen. Met zijn Amerikaanse schaatspartner Alexandra
Murphy versloeg hij in de finale Laura Ponticorvo en Monsif Bakkali.
Nadat hij gewonnen had, vroeg hij zijn schaatspartner ten huwelijk.
Dansgezelschap stichting Dans Brabant kan niet verhuizen naar de
toegezegde NS-hallen 79 en 80 in de Spoorzone, in het gebied van
Smederij013. De door de gemeente gewenste danshal blijkt deels te
moeten wijken voor de aanleg van de onderdoorgang van het spoor bij
de Willem II-straat, heeft de aannemer van de werkzaamheden laten
weten Er wordt onderzocht of Dans Brabant op een andere plek in de
Spoorzone terecht kan.
Bonnie Doets
fotografie Hans Gerritsen

Ed Wubbe Felix Landerer Rein Putkamer Bryndis Brynjolfsdottir Bonnie Doets
Maxime Lachaume
Mischa van Leeuwen Leslie Humbert Reid Cuming Min Li
ik geef mijn
Alena Krivileva
Maya Roest
Jean-Gabriel Maury
Véronique Prins
Mire Komori
Marina Bilterijst
Ruben Garcia Arabit
Ivan Montis
Nele Deckx
geef ook je hart aan scapino
www.scapinoballet.nl
Gloria Pergalani