jaaRveRslag 2011 - Rijksakademie van beeldende kunsten

RIJKSAKADEMIE van
BEELDENDE KUNSTEN
AMSTERDAM
VERSLAG 2011
Bij de Wet is in 1870 de Rijks-
Akademie van Beeldende
Kunsten opgericht; de Stichting
Rijksakademie is in 1999
verzelfstandigd uit de Rijksdienst
Bestuursverslag 2011
De Rijksakademie ís
zo’n topinstelling…
kopten de kranten toen op 10 juni 2011 de
staatssecretaris van OCW aankondigde dat
“Topinstellingen in de cultuursector op hoog
niveau cultuur moeten kunnen blijven maken”.
De stevige bezuinigingen in het
culturele veld lijken de Rijksakademie niet
voorbij te gaan. In 2011 zijn scheuren ontstaan
in de relatie met de Rijksoverheid.
De taken die de Staat aan de Rijksakademie
heeft opgedragen zijn in de bezuinigingsdrift
door het huidige kabinet ter discussie
gesteld. De staatssecretaris heeft zich
voorgenomen om de Prix de Rome onder
te brengen bij het Mondriaan Fonds en het
Stimuleringsfonds voor Architectuur, met
het beheer van de (rijks)collecties dienen op
termijn (na opzegging van de beheersovereenkomst)
anderen te worden belast en voor
de Artist Residency is een maximaal budget
ter beschikking gesteld van € 2.5 miljoen
(waarvoor meerdere post-academische instellingen
aanvragen kunnen indienen). De
huisvesting lijkt onzeker geworden.
De abruptheid en heftigheid van de voorgenomen
bezuinigingen hebben een grote
impact gehad op de tweede helft van verslagjaar
2011. Naast de vele mediacontacten
en lobbyactiviteiten zijn de vrienden van de
Rijksakademie en internationale relaties ingelicht.
De lichting residents voor 2012 en 2013
die in juni 2011 is aangenomen, is geïnformeerd
over op handen zijnde veranderingen.
Er is juridisch advies ingewonnen over de
positie van de Rijksakademie als voormalige
Rijksdienst en de overheid als hoofdfinancier
vanaf 1870. En er is ook naar de toekomst
gekeken. In samenspraak met de Raad van
Toezicht zijn scenario’s uitgewerkt waarbij tal
van varianten de revue hebben gepasseerd:
opheffing van de Rijksakademie, verplaatsing
naar het buitenland, verhuizing, inkrimping,
fusie met collega-instellingen, nieuwe financieringsmodellen
met (inter)nationale financiering
en aansluiting op innovatie en wetenschap.
Uiteindelijk is de positie en reputatie van
de bijna 150 jaar oude Rijksakademie als uitgangspunt
gekozen om te werken aan nieuwe
financieringsmodellen. Kwaliteit, professionaliteit
en bekendheid binnen het internationale
kunstenveld en daarbuiten zullen
in de komende periode gekapitaliseerd
(moeten) gaan worden. Er wordt ingezet op
‘extern’ bekostigde ateliers waarbij particulieren,
fondsen en (inter)nationale overheden
de kans krijgen om in te tekenen op een
atelier. De relaties met fondsen, bedrijven en
particulieren in Nederland worden verdiept
en versterkt, daarbij wordt gewerkt aan
meerjarige financiële ondersteuning. Een van
de belangrijke assets van de Rijksakademie is
de technische expertise en interdisciplinaire
werkwijze gekoppeld aan uitgebreide faciliteiten.
Hiermee wordt aansluiting gezocht
bij het topsectorenbeleid waar innovatie en
out of the box denken centraal staan. Gewerkt
wordt aan de ontwikkeling van een
‘Art & Innovation Consultancy’. Tenslotte,
en zeker niet ten laatste, wordt verregaande
samenwerking met collega-instellingen,
de Jan van Eyck Academie en De Ateliers,
Steunbetuiging
“De Rijksakademie is het meest
interessante platform voor internationaal
talent en een unieke plek
van internationale uitwisseling. […..]
Zonder de Rijksakademie krijgt het
talent minder kans.”
Pietje Tegenbosch, galeriehouder
en kunstcriticus, in Metropolis M.
december 2011
inhoudsopgave
Bestuursverslag ..........................p. 01
Bericht Raad van Toezicht . ................p. 04
De Rijksakademie is... ......................p. 05
Facts & Figures ...........................p. 10
Financiën ................................p. 12
Trustfonds................................p. 13
Presentie ................................p. 17
Cultuurbezuinigingen. ....................p. 23
verkend. Belangrijk en doorslaggevend in dit
proces is de rol van de rijksoverheid en de
verantwoordelijkheid die zij neemt om bij de
huisvesting mee te werken aan een redelijke
en betaalbare oplossing en de beheer- en
exploitatielasten zodanig te ondersteunen
dat nieuwe financieringsvormen kans krijgen
om ontwikkeld te worden.
Het verslagjaar 2011 kenmerkt zich door
vertrouwen in een nieuwe toekomst. Maar
hierbij is de betrouwbaarheid van de rijksoverheid
een cruciale factor.
1

Steunbetuiging
Schatten uit de collecties
De anatomische engel
Jacques Gautier d’Agoty, 1746, mezzotint op papier
De bibliotheek vormt een onmisbare bron
van kennis in de academie. Lange tijd werden
boeken en prenten gebruikt bij het
onderwijs. Deze prent toont een vrouw
met ontlede rug, ook wel De anatomische
engel genoemd. Het werk behoort tot een
anatomische atlas van vierentwintig kleurenplaten,
Myologie complete en couleur
et grandeur naturelle, waarvan er zich
veertien in de collectie van de Rijksakademie
bevinden.
Het is niet waarschijnlijk dat de Koninklijke
Akademie van Beeldende Kunsten,
voorganger van de Rijksakademie, deze
prentenserie alleen aankocht om het
menselijk lichaam te bestuderen. De
platen staan namelijk niet zozeer bekend
om hun anatomische correctheid. Het is
vooral de esthetische waarde en de bijzondere
druktechniek. De anatomische tekeningen
en vaak bijzondere technieken zijn
een bron voor ontdekking voor residents
die zich direct verhouden met historie en
technieken.
“The decimation of much of the state’s commitment to culture in the
Netherlands is both shocking and deeply troubling. For many decades,
Holland has been an example abroad, boasting, quite simply, the world’s
most remarkable constellation of internationally respected postgraduate
institutions for artists and thinkers in the arts, among them the
Rijksakademie (founded in 1870), the Ateliers (founded in 1963), and the Jan
van Eyk (founded in 1948), which are together responsible for nurturing
the work, thinking, and careers of thousands of the most interesting and
innovative artists and thinkers working today. What has been crucial about
such institutions is that while they undeniably have produced artists who
have been recognized by the market, the criteria for their acceptance and
participation in those institutions was not articulated in terms of a market
logic, and instead in terms of their wider artistic merit, their capacity
for experimentation, criticality, and innovation—all things which do not
necessarily translate into the taste of the market.”
Elena Filipovic - curator, WIELS Contemporary Art Centre, Brussels,
Rijksakademie-advisor
2
De missie van de Rijksakademie van
beeldende kunsten concentreert zich
op de selectie van toptalent met als
doelstelling hen te laten excelleren in
een hoogwaardige artistieke, technische
en theoretische omgeving waar onderzoek,
experiment en de ontwikkeling
van vernieuwende kunst centraal staat.
Er is een wereldomspannend netwerk
met partnerships in kunst en cultuur,
in wetenschap en op het gebied van innovatie.
Onontkoombaar wordt artistieke,
maatschappelijke en economische
waarde toegevoegd aan het Nederlandse
en internationale kunstenveld.
De Rijksakademie is in staat haar missie waar
te maken. Zij heeft een evidente impact op
het aanbod in Nederlandse galerieën, musea,
bedrijfscollecties en culturele manifestaties.
Internationaal functioneert zij als de
hofleverancier van Nederlands talent en
daarnaast laat zij zien hoe Nederland in staat
is om buitenlands talent te laten excelleren.
Ik verwijs u graag naar de evaluatierapporten
(Andersson Elffers Felix 2010 in opdracht
van het Ministerie OCW en de internationale
visitatie 2010 in opdracht van de Raad
van Toezicht Rijksakademie), daarnaast is er
de jaarlijkse monitoring van de alumni van
de Rijksakademie die toegevoegd is aan het
jaarverslag. (zie: Presentie, pagina 17)
Artist Residency
De Artist Residency, een van de drie historische
taken van de Rijksakademie, vormt
internationaal een model voor kunstinstellingen
en residency-programma’s. Deze instellingen
worden aangetrokken door de selectie
van de Rijksakademie en de wijze waarop
waarde wordt toegevoegd aan het werk van
de residents en aan de internationale positie
die kunstenaars innemen na een verblijf
aan de Rijksakademie. In 2011 is de gedigitaliseerde
aanmeldingsprocedure verder
geprofessionaliseerd. De 2056 aanmeldingen
voor de residency 2012 zijn adequaat en met
inzet van beperkte menskracht verwerkt. De
internationale selectiecommissie, die bestaat
uit gerenommeerde beeldend kunstenaars
die als advisor aan de Rijksakademie zijn
verbonden, heeft 24 kunstenaars geselecteerd
voor het residency jaar 2012; 12 uit Nederland
en 12 vanuit de hele wereld.
De fulltime atelierbezetting van 54 plaatsen
in verslagjaar 2011 heeft zich niet alleen op
reguliere resident artists geconcentreerd.
De vier genomineerden voor de Prix de
Rome beeldende kunst hebben allen
gebruik gemaakt van de mogelijkheid die
deze prijs biedt voor een werkperiode aan
de Rijksakademie. Daarnaast zijn er kortere
residencies geweest op het gebied van kunst,
wetenschap en innovatie. En tenslotte zijn er
binnen de opdracht van het Ministerie van
Buitenlandse Zaken/Ontwikkelingssamenwerking
kunstenaars vanuit de zogenoemde
‘silent zones’ voor kortere werkperioden
naar de Rijksakademie gekomen. Samengevat
is aan 51 reguliere residents ruimte geboden,
aan 4 Prix de Rome kunstenaars en aan 6
kunstenaars die zich verhouden met innovatie
en wetenschap of die afkomstig zijn uit
landen in achterstandsposities.
De Rijksakademie is in staat internationale
kunstenaars, theoretici en wetenschappers als
advisors te betrekken, zij werken op freelance
basis. Zij spelen een rol in de selectie van
residents. Daarnaast leggen zij atelierbezoeken
af, zijn verantwoordelijk voor kritische
reflectie op het werk van de kunstenaars en
spelen een belangrijke rol in het ‘meenemen’
van de kunstenaars naar een groter
internationaal platform.
In de 6 technische werkplaatsen werken
technisch specialisten in 10 verschillende
disciplines. Zij werken allen in deeltijd en
zijn direct verbonden met de meest actuele
ontwikkelingen in hun werkveld. Binnen de
werkplaatsen is het mogelijk om te experimenteren
en werk te produceren maar het is
vooral bijzonder dat dwars door de verschillende
disciplines heen werken gemaakt worden
waarin de uiteenlopende specialistische
expertise zichtbaar wordt. Hier gaat het niet
meer alleen om het maken van een kunstwerk
maar vindt directe aansluiting plaats op
onderwerpen als innovatie en creativiteit. In
het verslagjaar 2011 is de relatie tussen het
artistieke onderzoek van de kunstenaars en
het verlangen naar innovatie en out of the box
denken van bedrijven en instellingen met
elkaar verbonden. In 2012 en verder wordt
ingezet op het doorzetten en kapitaliseren
van de samenwerking met bedrijfsleven, overheid
en wetenschap.
Prix de rome
De Prix de Rome, een tweede kerntaak van
de Rijksakademie, concentreerde zich in
2011 op de beeldende kunst. De meer dan
200 jaar oude voormalige staatsprijs biedt
bijzondere mogelijkheden om een groot
publiek bij beeldende kunst te betrekken. In
2011 zijn er programma’s ontwikkeld voor
jongeren. De selectie van een longlist van
10 kunstenaars uit de circa 200 kandidaten
is als eerste moment gekozen om jongeren
te involveren. In een exclusieve preview hebben
bloggers, twitteraars en blikopeners de
kunstenaars van de longlist bezocht en het
werk bekeken. Verspreiding van ideeën en
meningen over het werk van de kunstenaars
zijn voortgezet tijdens de selectie van de vier
genomineerde kunstenaars, de werkperiode
op de Rijksakademie, de tentoonstelling en
de uiteindelijke prijsuitreiking op 9 juni door
de staatsecretaris van OCW, de heer Halbe
Zijlstra. De Prix de Rome tentoonstelling is
goed bezocht met ruim 6700 bezoekers en
breed door de pers becommentarieerd.
Partnerorganisaties in 2011 waren SMART
Project Space, SNS REAAL Fonds, Stichting
Gieskes-Strijbis Fonds, KPN, AVRO, Kunstbeeld,
NAi Uitgevers, IMC Weekendscholen,
de Blikopeners (Stedelijk Museum) en de
Prijs voor de Jonge Kunstkritiek.
Vanwege de door de staatssecretaris voorgenomen
overdracht van de Prix de Rome aan
cultuurfondsen zijn gesprekken gevoerd met
het Mondriaan Fonds en het Stimuleringsfonds
voor Architectuur, al behoudt de Rijksakademie
zich haar rechten voor. Punt van
zorg hierbij zijn de partners en sponsors van
de Prix de Rome, zij hebben zich verbonden
met de Rijksakademie als organisator en stellen
zich terughoudend op ten opzichte van
overdracht naar een cultuurfonds.
collecties
De derde kerntaak van de Rijksakademie
bestaat uit het beheer van rijkscollecties, de
publieke bibliotheek en de kunstenaarsdocumentatie.
In 2011 is binnen de rijkscollecties
vooral gewerkt aan het vormen van een kerncollectie
waarbinnen de geschiedenis van
drie eeuwen kunstopleiding en kunstenaarschap
in Nederland zichtbaar en nog meer
toegankelijk wordt voor onderzoekers en geïnteresseerden.
Er zijn meerdere kunstschouwen
georganiseerd waar belangstellenden
kennisnamen van de bijzondere tekeningen,
prenten, boeken en objecten in de collectie.
De bibliotheek heeft een indrukwekkende
schenking boeken en catalogi ontvangen
waardoor de kennis over de jaren 60 en 70
van de vorige eeuw verder vergroot is. De
kunstenaarsdocumentatie heeft stappen tot
verdere digitalisering genomen waarbij de
mogelijkheden van de nieuwe website goed
zijn gebruikt. Een gedeelte van de kunstenaarsdocumentatie
kan nu worden overgedragen
aan het Rijksbureau voor Kunsthistorische
Documentatie waardoor raadpleging
door een groter publiek mogelijk wordt.
De voorgenomen beleidswijzigingen van
de staatssecretaris hebben in 2011 geleid tot
intensivering van de contacten met de Rijksdienst
Cultureel Erfgoed, de Bijzondere Collecties
van de Universiteit van Amsterdam,
het Rijksmuseum, Museum Beelden aan Zee
en anderen. De gesprekken concentreren
zich op respectvolle omgang met de collecties
en verantwoorde vormen van overdracht
van delen van de collecties zodanig dat raadpleging
en onderzoek mogelijk blijft.
Rijksakademie PUBLIC
Om toptalent te ontwikkelen en naar een
hoger niveau te tillen is rust, aandacht en
concentratie nodig. De laboratorium-achtige
geslotenheid van de Rijksakademie maakt
de enorme impact van het instituut op het
nationale en internationale kunstenveld en
daarbuiten onvoldoende zichtbaar.
Ontwikkeling van een groter publiek draagvlak
en meer communicatie over de beteke-

nis van de Rijksakademie voor Nederland
hebben in 2011 onder andere vorm gekregen
door RijksakademieLIVE. Vier avonden zijn
georganiseerd om geïnteresseerden kans te
geven residents, advisors, oud-residents en
gasten te ontmoeten en deel te nemen aan
discussie en debat. Actuele thema’s worden
aangesneden en live gestreamed waardoor ook
buitenlandse geïnteresseerden de avonden
kunnen volgen. Met ruim 75 bezoekers per
avond heeft publiek in en om Amsterdam de
mogelijkheid aangegrepen deel te nemen aan
de debatten binnen de Rijksakademie, de
mogelijkheid om het programma via internet
te volgen is goed gebruikt.
RijksakademieOPEN wordt gekarakteriseerd
door veel bezoekers van binnen en buiten de
kunstwereld. Naast een publicatie en teksten
bij de ateliers is in 2011 voor het eerst voluit
gebruik gemaakt van sociale media en educatieve
programma’s zoals workshops kunstkritiek.
Met ruim 6500 bezoekers was RijksakademieOPEN
een succes. Buitenlandse
verzamelaars, galerie houders, curatoren en
geïnteresseerden hebben niet ontbroken. De
pers heeft uitgebreid over de kunstenaarspresentaties
geschreven en onbegrip betuigd
over de voorgestelde heftige bezuinigingen
op dit topinstituut. Galerieën hebben zich
aangesloten bij de open atelierdagen onder
de titel: ‘AMSTERDAM GALLERIES during
RijksakademieOPEN’. De internationale
ARCO kunstbeurs in Madrid die in 2012 het
thema ‘Focus the Netherlands’ voert, heeft
haar persconferentie in de Rijksakademie
gehouden.
Naast het bereik van de website, de Prix de
Rome activiteiten, RijksakademieLIVE, RijksakademieOPEN
en de publieke mogelijkheden
van de Collecties heeft ook het project
‘Munt met een Missie’ veel aandacht getrokken.
De muntworkshop die in opdracht
van het Ministerie van Financiën met de
Koninklijke Nederlandse Munt is uitgevoerd
heeft aandacht gekregen door een vierdelige
serie van de AVRO, de tentoonstelling in het
Centraal Museum Utrecht en een publicatie
in krantvorm die in een oplage van 50.000 is
verspreid.
Tijdens de Open Monumentendag hebben
meer dan 1500 bezoekers de gelegenheid
gebruikt om het monumentale gebouw van
de Rijksakademie te bezoeken.
gebouw
De in 2010 aangevangen verbouwing van de
Cantina is eind 2011 vrijwel afgerond. Parallel
aan de verbouwing is in 2011 gewerkt aan het
verder in kaart brengen van renovatieplannen
ten behoeve van groot onderhoud, veiligheid,
duurzaamheid en integrale toegankelijkheid.
De Rijksgebouwendienst (eigenaar)
heeft in samenspraak met de Rijksakademie
onderzoeken doen uitvoeren die begin 2012
het stadium van een Voorlopig Ontwerp
bereiken. Realisatie van de renovatie dient de
komende jaren plaats te vinden. Gelden voor
de verbouwing en voor de ontwikkelingen
van de renovatie plannen zijn door het Ministerie
van OCW, Dienst Cultureel Erfgoed,
toegekend.
financiering
Naast de investeringen in het gebouw heeft
het Ministerie van OCW in 2011 subsidie
verleend voor de activiteitenexploitatie
€ 3.412.731 en voor de gebruiksvergoeding
van het gebouw € 1.938.486 (de gebruiksvergoeding
wordt doorgeboekt naar de Rijksgebouwendienst
(BZK)): een totaal van
€ 5.351.217. De eigen verworven middelen
van de Rijksakademie beslaan in 2011
€ 972.765 en zijn met name tot stand
gekomen uit bijdragen van de Stichting
Trustfonds en het Ministerie van Buitenlandse
Zaken/Ontwikkelingssamenwerking.
Daarnaast zijn inkomsten gerealiseerd uit het
project ‘Munt met een Missie’ in opdracht
van het Ministerie van Financiën. De eigen
verworven middelen zijn lager dan in 2010
onder andere vanwege een verminderde
toekenning van het Ministerie BUZA/OS
(gelden ter ondersteuning van kunstenaars
en projecten vanuit de ‘silent zones’, landen
in ontwikkeling). Ook is de bijdrage vanuit
het Trustfonds minder dan begroot. De
Raad van Toezicht op het Trustfonds heeft
uitgaande van haar statutaire taken besloten
zich te beperken tot overdracht van geoormerkte
bijdragen. Het totaal aan beheer- en
activiteitenlasten inclusief gebruiksvergoeding
in 2011 € 6.811.470 is ten opzichte van
2010 met circa € 180.000 gestegen onder
andere door het project ‘Munt met een
Missie’, extra kosten voor administratie/accountant/diensten
derden voortvloeiend uit
de aangekondigde bezuinigingen en tenslotte
vanwege noodzakelijke investeringen ICT in
verband met beveiliging/back up. Het saldo
uit gewone bedrijfsuitoefening 2011 bedraagt
€ 461.481 (negatief) ten opzichte van 2010
€ 34.000 (negatief). Het negatief resultaat
is onttrokken aan de reserves en fondsen.
Het Eigen Vermogen van de Rijksakademie
bestaat ultimo 2011 uit een Algemene reserve
€ 277.00 (negatief), een Investeringsreserve
€ 118.000 en een Bestemmingsfonds
€ 976.000, totaal € 817.000. De verwachting is
de negatieve Algemene Reserve de komende
jaren op te vangen door, naast het aangaan
van samenwerking en partnerships, de
organisatie af te slanken, waarmee kosten en
baten in evenwicht blijven.
Per december 2011 telt het Rijksakademie
personeel 36,29 arbeidsplaatsen. Er is een managementteam
waarbinnen de verschillende
kerntaken gerepresenteerd worden en financiën
en facilitaire dienst een plek hebben.
De organisatie kenmerkt zich door de vele
specialistische functies. Het ziekteverzuim in
2011 is inclusief langdurig zieken 4 %. De ondernemingsraad
heeft 6 maal vergaderd met
de in juni aangekondigde bezuinigingen en
personele gevolgen als belangrijk onderwerp.
Ultimo 2011 bestaat de ondernemingsraad
uit 2 personen vanwege afvloeiing van het
derde lid. Overwogen wordt een personeelsvertegenwoordiging
in het leven te roepen
om daarmee een groter draagvlak onder het
personeel te creëren.
Besturing
De Stichting Rijksakademie heeft een Raad
van Toezicht model. De directie is belast met
het bestuur en de Raad van Toezicht houdt
toezicht op het beleid van de directie en op
de algemene gang van zaken in de instelling.
De Raad van Toezicht is samengesteld uit vijf
leden die allen verschillende expertise meebrengen.
Aanstelling van de leden dient door
het Ministerie van OCW te worden goedgekeurd.
In het verslagjaar 2011 is de termijn
van een van de leden, de heer W. Sijthoff,
verlopen en verlengd. Gezien de grote druk
op het voortbestaan van de Rijksakademie
hecht de Raad van Toezicht aan continuïteit
in zijn samenstelling. Waar nodig en relevant
is externe expertise ingehuurd ter ondersteuning
van de directeur en ter analyse van
de te nemen stappen. In het verslagjaar is
de Raad van Toezicht zeven maal bij elkaar
gekomen, waarvan drie extra ingelaste vergaderingen
in verband met de in juni aangekondigde
bezuinigingen. Daarnaast hebben
de leden van de Raad van Toezicht individueel
kennis, netwerk en expertise ingezet om
de directeur bij te staan. Er wordt voldaan
aan de Code Cultural Governance. De Raad
werkt met een financiële auditcommissie die
tweemaal per jaar bij elkaar komt. De Rijksakademie
is aangemerkt als een ‘Algemeen
Nut Beogende Instelling’.
Het jaarverslag 2011 bestaat uit het bericht
van de Raad van Toezicht, het bestuursverslag
en het hoofdstuk financiën (formele
deel). Daarnaast ook een overzicht van activiteiten
van de Rijksakademie.
Graag eindig ik dit bestuursverslag met een
oproep aan de staatssecretaris van OCW.
De Rijksakademie is zo’n topinstelling! In
kranten in Nederland en het buitenland,
in brieven van over de gehele wereld wordt
de Rijksakademie genoemd als succesvol
merk; een instituut dat als topinstelling
bekend staat, waarvan de rijke en bijzondere
geschiedenis bewonderd wordt en de huidige
werkwijze als model internationaal wordt na-
gebootst. Reputatie en positie zijn onbetwist,
betekenis voor het Nederlandse kunstenveld
onontkoombaar. U spreekt van excellentie,
toptalent, relatie met de markt en niet in de
laatste plaats over het belang van erfgoed.
Geachte staatssecretaris, wij roepen u op de
Rijksakademie als topinstelling te waarderen
en samen met ons te werken aan goede en
haalbare oplossingen voor de huisvesting en
respectvolle omgang met het rijksverleden en
de opgebouwde reputatie. Wij nemen de bezuinigingen
serieus en werken hard om het
financiële draagvlak nog verder te verbreden,
aan te sluiten bij wetenschap, innovatie en
creativiteit, samenwerking met collegainstellingen
aan te gaan en van een aanbod
gestuurde naar een vraag gestuurde organisatie
te groeien. Het kan niet uw bedoeling
zijn om het kind met het badwater weg te
gooien.
Els M.W.A. van Odijk
directeur
Steunbetuiging
“Without a hint of doubt, the
studios and related activities at the
Rijksakademie in Amsterdam have
become an indispensable point of
reference for anybody concerned
with contemporary art and culture.
The list of the eminent artists that
have emerged from that program in
the last decade contains some of the
most respected names in the visual
arts today.”
Carlos Basualdo - Chief curator
at Large, MAXXI Arte, Museo
nazionale delle arti del seculo XXI
(museum of the 21th century), Rome
Italy, The Keith L. and Katherine
Sachs Curator of Contemporary Art,
Philadelphia Museum of Art, USA,
Rijksakademie-advisor
rain artists’ initiAtive network
Centre Soleil d’Afrique
Tijdens het FAIVA filmfestival, in Bamako
Mali (georganiseerd door RAIN partner
Centre Soleil d’Afrique in samenwerking
met Korè, Segou en Festival du Niger)
wordt onder de noemer ‘Collection Rijksakademie’
werk getoond van oud-residents
Persijn Broersen en Margit Lukács
(NL, RA 07/08), Maze de Boer (NL, RA
07/08), Meiya Lin (CN, RA 06/07), Cristina
Lucas (ES, RA 06/07), Ahmet Ögüt (TR, RA
07/08), Paulien Oltheten (NL, RA 05/06),
Kuang-Yu Tsui (TW, RA 06/07) en Siree
van der Velde (NL, RA 97/98).
De presentatie is begeleid met een
informatieve Franstalige brochure
over het werk van de kunstenaars.
Tentoonstelling ‘Munt met een Missie’ in Centraal Museum waarin de twaalf ontwerpen voor een herdenkingsmunt
worden gecombineerd met stukken uit de collectie. Foto Ernst Moritz
3

Steunbetuiging
“Er is geen plek op de wereld waar
experimenteren zo wordt gekoesterd
als de Rijksakademie. Ik kan het
weten, ik loop er al vijftien jaar rond
als begeleider. Geen plek op de wereld
waar geesten zo hoog vliegen
zonder meteen te denken aan waar
ze moeten landen. Dat is van later
zorg. Na de Rijksakademie.”
Hans Aarsman - fotograaf,
schrijver van ‘de Aarsman Collectie’
(De Volkskrant), spreker TEDx 2009,
Rijksakademie-advisor
De Rijksakademie huist in de Kavallerie-Kazerne
Foto Roy Taylor/RA
Bericht
Raad van Toezicht
De Raad van Toezicht op de Rijksakademie heeft
in 2011 drie maal regulier vergaderd. Naast de
jaarlijkse bijeenkomst met de adviesraad zijn er
in de tweede helft van het jaar drie ingelaste bijeenkomsten
belegd. Directe en urgente aanleiding
was de op 10 juni door de staatssecretaris van OCW
aankondigde bezuiniging in de culturele sector
en de potentiële gevolgen voor de Rijksakademie.
De Raad heeft het belang van deze ontwikkeling
onderkend en onmiddellijk maatregelen getroffen
om in samenspraak met de directeur de belangen
van de Rijksakademie te borgen.
De Raad van Toezicht Rijksakademie heeft eenmaal
samen met de Raad van Toezicht op het
Trustfonds Rijksakademie vergaderd waarbij het
grote belang van het Trustfonds als factor voor de
verdere ontwikkeling van de Rijksakademie, ook
op de langere termijn, aan de orde is gesteld.
Het proces van de ontwikkeling van een
de Rijksakademie waardig antwoord op de
voornemens van de staatssecretaris is door
de Raad van Toezicht nauwlettend gevolgd
en op relevante onderdelen is ondersteuning
geboden aan de directeur. De voorzitter van
de Raad van Toezicht heeft actief contacten
gezocht en onderhouden met collega-voorzitters
van de post-academische instellingen
Jan van Eyck Academie en De Ateliers. Een
gesprek met de staatssecretaris van OCW is
geïnitieerd en heeft op 16 november plaatsgevonden
om de problematiek en de knelpunten
die voortkomen uit de geschiedenis van
de Rijksakademie als rijksinstelling en de
juridische verbondenheid met de Staat aan
de orde te stellen.
De Raad heeft de jaarrekening over 2011
goedgekeurd, evenals de begroting voor
2012. Zij spreekt haar goedkeuring uit over
de doorgevoerde bezuinigingen maar brengt
ook zorg onder woorden over de tekorten
in 2011 en 2012 die overwegend vanwege de
beperking van de bijdragen van het Trustfonds
ontstaan zijn. De Raad van Toezicht
heeft begrip voor het standpunt van de Raad
van Toezicht Trustfonds die onder verwijzing
naar haar statutaire verplichtingen heeft aan-
gegeven een strikter ondersteuningsbeleid te
moeten voeren totdat er duidelijkheid is over
de positie van de Rijksakademie als gevolg
van de aangekondigde bezuinigingen van de
staatssecretaris van OCW in de cultuursector.
Het Trustfonds heeft tot taak aanvullend
bij te dragen aan de artistiek inhoudelijke
werkzaamheden, continuïteit van de Rijksakademie
is voorwaarde om bijdragen te
verstrekken. Met waardering heeft de Raad
van Toezicht Rijksakademie kennis genomen
van de bereidheid van het Trustfonds tot
substantiële bijdragen op het moment dat de
bouwstenen voor continuïteit duidelijk zijn.
In 2011 heeft frequent overleg met de
directeur plaatsgevonden. De Raad neemt
zich voor in 2012 formele functioneringsgesprekken
met de directie te voeren zodat ook
in dit opzicht aan de Code Cultural Governance
wordt voldaan.
Daarnaast is kritisch gekeken naar eigen
expertise, netwerk en functioneren van de
Raad van Toezicht. De aanwezige kennis
binnen de Raad op financieel, artistiek, bedrijfsmatig
en bestuurlijk gebied, is optimaal
ingezet. Op relevante terreinen, juridisch,
financieel en op het gebied van huisvesting,
is externe expertise aangetrokken om de
voorliggende periode het hoofd te kunnen
bieden. Met het oog op de ontwikkelingen
op de korte en middellange termijn hecht de
Raad aan continuïteit in zijn samenstelling.
De Raad spreekt zijn onbegrip uit voor
de enorme bezuinigingen en de daaruit
voortvloeiende onzekerheid voor culturele
instellingen in ons land en voor de Rijksakademie
in het bijzonder. De Raad is vervuld
van zorg over de gevolgen van het door de
staatssecretaris gevoerde beleid voor de culturele
infrastructuur van ons land en voor de
repercussies die het beleid in internationaal
opzicht zal hebben.
De Raad hecht eraan respect uit te
spreken voor de wijze waarop de organisatie
kwalitatief op hoog niveau professioneel
inhoud blijft geven aan de taken van de Rijksakademie.
De wijze waarop partnerships en
samenwerkingen flexibel worden opgepakt
en gewerkt wordt aan overlevingsstrategieën
is indrukwekkend. De grote betrokkenheid
van kunstenaars, advisors en personeel is opvallend
en toont de kracht van het instituut.
Wij besluiten met een oproep aan de staatssecretaris
zijn verantwoordelijkheid te nemen
en deze Nederlandse topinstelling kansen
te bieden om met behoud van kwaliteit,
positie en reputatie nieuwe toekomstwegen
te ontwikkelen.
prof.dr. Louise J. Gunning-Schepers,
voorzitter namens de Raad van Toezicht
op de Rijksakademie
rain artists’ initiAtive network
Milena Bonila in Colombia
Oud-residents delen in hun land van herkomst
opgedane kennis. Milena Bonila
(CO, RA 09/10) ontwikkelde ten tijde van
haar residency meerdere lezingen over de
rol van de kunstenaar en concepten van
productiviteit en evolutie. Op de Universidad
de los Andes in Bogotá, Colombia,
geeft zij een lezing in de serie ‘Unlearning
the Future’. Het werk ‘A report to an
Academy’ dat zij maakte op de Rijksakademie
is onderdeel van de presentatie.
4

de rijksakademie
is…
een toonaangevend instituut dat de ontwikkeling
van toptalent binnen de internationale kunstwereld
stimuleert en de rol van kunst en de kunstenaar
in de samenleving bevordert. Zij heeft historisch
drie kerntaken: de Artist Residency, de Prix
de Rome en de Collecties.
2011 was een jaar waarin medewerkers van de
Rijks akademie bij uitvoering van deze taken
continu door een nieuwe bril keken om flexibel te
kunnen inspringen op de veranderende omgeving,
zonder in te boeten aan kwaliteit.
artist
residency
De Rijksakademie Residency biedt een plek
voor onderzoek, experiment en productie
aan ca. 50 getalenteerde, professionele
kunstenaars uit de hele wereld. Grote projectruimtes
zijn beschikbaar voor try-outs,
samenwerking en presentaties.
Selecties
Het aantal aanmeldingen voor de residency
2012 was hoger dan ooit. Meer dan 2000
kunstenaars uit maar liefst 93 verschillende
landen meldden zich aan. De nieuwe aanmeldingsapplicatie
op de website zorgde
voor een grote efficiencyslag in de verwerking
en selectie. 24 kunstenaars zijn aangenomen;
12 uit Nederland en 12 uit Europa,
Azië, Afrika en Amerika.
Resident artists
Het werkproces van de kunstenaar heeft artistieke,
theoretische en technische aspecten.
Centraal in de visie van de Rijksakademie is
het bieden van faciliteiten en expertise. Dit
wordt aangevuld met een omgeving waarin
(intellectuele) confrontatie vanzelfsprekend is.
De resident artists vormen een brede en
internationale community, waardoor kritische
reflectie, discussie en confrontatie worden
versterkt. De kunstenaar is leidend bij de
invulling van zijn of haar residency. De
afdeling Ateliers en de technisch specialisten
kijken elk jaar met een frisse blik naar het
aanbod en stellen dit samen op basis van actuele
ontwikkelingen in het veld en behoeften
van de individuele kunstenaars.
Kunstenaars werken mee aan presentaties
en samenwerkingsverbanden van de Rijksakademie.
Zo zijn workshops aan kunststudenten
van de St. Joost in Den Bosch
gegeven, residents hebben deelgenomen aan
uitwisseling tussen kunstenaars en wetenschappers,
zoals met post-doc artsen van het
VU medisch centrum, kunst & wetenschap
bijeenkomsten en zij presenteren zich bij
ontvangsten van gasten uit het bedrijfsleven,
politiek en kunstwereld.
Advisors
Het artistiek inhoudelijk debat, zowel op
individueel als op gemeenschappelijk niveau,
krijgt inhoud door regelmatig bezoek van advisors;
een brede groep van gerenommeerde
professionals verbonden aan de Rijksakademie.
De advisors zijn afkomstig uit verschillende
werelddelen, culturen en generaties en
bieden een grote verscheidenheid aan visies.
Ze weerspiegelen de diversiteit van de hedendaagse
kunstpraktijk.
In 2011 is Jaki Irvine vanwege haar expertise
in video aangetrokken als nieuwe advisor.
De advisors hebben in het verslagjaar met
name atelierbezoeken afgelegd. Uitzondering
hierop zijn de discussiebijeenkomsten van
advisor Hermann Pitz met als onderwerpen
Art Expertise en Art Market. Hij deelde zijn
praktische ervaring als kunstenaar: hoe verhoud
je je als kunstenaar tot het veld? Hoe
ga je om met de markt? Wat voor strategieën
zijn te ontwikkelen?
Werkplaatsen
De werkplaatsen spelen een cruciale rol bij
het realiseren van de ideeën van kunstenaars.
Technische specialisten beheren professioneel
uitgeruste werkplaatsen waar kunstenaars
kunnen werken en experimenteren
met traditionele en eigentijdse materialen
en technieken binnen de clusters beeld,
geluid, grafiek, chemie en constructie. De
kracht van de werkplaatsen is het feit dat de
bundeling van tien verschillende technische
specialiteiten onder één dak het eenvoudig
maakt samen te werken en zo op vrijwel
alle vragen van kunstenaars in te spelen. De
expertise in de werkplaatsen gaat verder dan
alleen technische kennis: de specialisten zijn
in staat zich in te leven in de denkwereld van
de kunstenaar en hun kennis te bundelen bij
complexe interdisciplinaire vragen.
De ambachtelijke kant van de werkplaatsen
sluit goed aan bij de tendens van
het afgelopen jaar waarin veel kunstenaars
terugkeerden naar de basis: ambachtelijke
werkprocessen met eenvoudige materialen.
Tegelijkertijd is aandacht besteed aan nieuwe
technieken, zodat ook kunstenaars met de
nieuwste (computergestuurde) technieken
kunnen experimenteren.
Er is onder andere een 3D-printer aangeschaft
waar volop mee is geëxperimenteerd.
Verdere investeringen worden kritisch bekeken.
Bestaande samenwerking met bedrijven
en instituten op gebied van technische
expertise is verdiept en nieuwe contacten
zijn gelegd.
— uitgelichte evenementen —
Opening van het jaar
Op 20 januari opent de Rijksakademie
Residency 2011 met presentaties
van dr. Marco Pasi (UvA, History of
Hermetic Philosophy) over ‘Breaking
through to the other side’ en Jennifer
Allen (kunstcriticus, Berlijn, DE) met
het thema ‘Alter egos: spirituality in
recent artworks’. In beide lezingen
stond de interesse van een jonge
generatie kunstenaars in religie en
spirituele bewegingen centraal.
Symposium Hiding Making–
Showing Creation – Strategies
in Artistic Practice from the 19th to
the 21st centuries (Rijksakademie en
Teylers Museum i.s.m. Vrije Universiteit
Amsterdam, Universiteit Utrecht en
Radboud Universiteit)
De Rijksakademie host het onderdeel
van het symposium, dat zich richt
op de atelierpraktijk in de 20e en 21e
eeuw. Beoogd wordt het onderwerp
van zowel het boek als de tentoonstelling
‘Mythen van het atelier’ aan
te vullen en uit te breiden door een
specifiek (internationaal) aspect
van de artistieke praktijk, dat wordt
aangeduid als hiding making/showing
creation, te onderzoeken.
Mondriaan Kwartet
Op 24 februari brengen het Mondriaan
Kwartet en Guus Janssen in het Rijksakademie-Schip
een hommage aan Piet
Mondriaan in de try-outvoorstelling
‘Red, Yellow & Boogie Woogie’.
Mondriaan, die zijn carriere begon aan
de Rijksakademie, hield van dansen,
muziek en vooral van jazz. Tijdens dit
concert worden filmprojecties van
beroemde Mondriaan-schilderijen
getoond, die gemaakt zijn door Bert
Koenderink en Hans Janssen (conservator
Gemeentemuseum, Den Haag).
Muziek van Anton Webern, Morton
Feldman, Jacob van Domselaer en
nieuw werk van Guus Janssen werd
uitgevoerd door het Mondriaan
Kwartet en Guus Janssen.
Concert Mondriaan Kwartet in
’t Schip van de Rijksakademie.
Foto Edith Rijnja/RA.
Open Karel Appelhuis
Op 25 april, de geboortedag van Karel
Appel, is er open huis. Sinds 31 maart
is het Karel Appelhuis aan de Dapperstraat
in Amsterdam in gebruik
als educatief centrum en worden
de bovenste etages bewoond door
residents. Yin-Yu Chen toont tijdens
de open dag een ‘three channel’-
video-installatie over de Dappermarkt
tijdens en na het ontruimen van de
markt. Onderdeel van het programma
is een stadswandeling waarbij ook de
Rijksakademie wordt bezocht.
Leidy Curchman, making of ‘Black Green Black’, 2011
Foto Willem Vermaase
Yin-Ju Chen, A peaceful strike, 2011
Still uit videoinstallatie
5

Steunbetuiging
“Als de Rijksakademie niet in haar
huidige of vergelijkbare vorm kan
voortbestaan zal dit een enorme slag
betekenen voor de toekomst en de
internationale positie van de hedendaagse
Nederlands kunst. Ik vind dat
we daar verantwoordelijk mee om
moeten gaan, en daarom de Rijksakademie
een reële toekomst moeten
bieden.”
Aernout Mik - beeldend kunstenaar,
Rijksakademie-advisor
“Talloze studenten van de gerenommeerde,
maar nu met opheffing
bedreigde, Rijksakademie exposeren
nu succesvol op de Biënnale in
Venetië.”
Wim Pijbes, hoofddirecteur
Rijksmuseum in Het Financieele
Dagblad, 1 juli 2011
“Opmerkelijk is dat veel van de
Nederlandse kunstenaars die op deze
beurs (Art Basel, red.) getoond worden
de Rijksakademie doorlopen hebben,
de post-academische opleiding
die van staatssecretaris Zijlstra geen
geld meer krijgt.”
NRC Handelsblad
15 juni 2011
“Het is natuurlijk ongelooflijk dat
een instituut van 150 jaar, zeg maar
gerust het Harvard van de beeldende
kunst, zomaar in de Amstel kan verdwijnen.”
Carolien Gehrels, wethouder
cultuur in Amsterdam,
in Parool 9 november 2011
Lev Kazachenko aan het werk in de
metaalwerkplaats
Foto Roy Taylor/RA
Rijksakademie
Genootschap
Het Rijksakademie Genootschap is een
wereldwijd netwerk dat bestaat uit ruim
1500 alumni, (oud-)advisors, genomineerden
en juryleden van de Prix de Rome. Zij zijn
de ambassadeurs van de Rijksakademie.
Het netwerk wordt intensief onderhouden;
zij worden op de hoogte gehouden door
nieuwsbrieven, geven Xra-lezingen (waarin
oud-residents vertellen over hun beroepspraktijk)
aan huidige residents, helpen bij
werving en selectie en ontmoeten elkaar in
Nederland of het buitenland. Voor kunstorganisaties
bemiddelt de Rijksakademie bij
contacten en projecten. Ook neemt zij deel
aan netwerkbijeenkomsten en expertmeetings.
Het RAIN Artists’ Initiatives Network
vormt een bijzondere poot binnen het alumninetwerk.
Dit bestaat uit kunstenaars uit de
zogenaamde ‘silent zones’ die bij terugkomst
in eigen land opgedane kennis, ervaring en
netwerk willen inzetten door het opzetten
van een kunstenaarsplatform. De Rijksakademie
staat hen bij met begeleiding en advies.
Alumni hebben samengewerkt met RAINpartners
en verschillende RAIN-partners
bezochten dit jaar de Rijksakademie tijdens
werkreizen naar Nederland.
Na bekendmaking van de cultuurbezuinigingen
en de effecten voor de Rijksakademie
is wereldwijd door alumni, (oud-)advisors,
juryleden en genomineerden Prix de Rome
gereageerd met advies, steun en ongelooflijke
betrokkenheid. Velen tekenen de petitie en
schrijven brieven naar de staatssecretaris of
de vaste commissie van cultuur. Eén van de
acties die hieruit is voortgekomen, is het
wereldwijde (alumni)project Artbomb (zie
achterpagina). Alumni waren ook dit jaar
volop te zien op de belangrijke beurzen,
biënnales en exposities.
kondigde bezuinigingen maken het samenstellen
van een kerncollectie relevanter dan
ooit. De gedigitaliseerde kerncollectie kan als
basis dienen voor publicatie op de website
en voor een serie in druk en zal worden opgenomen
in de database van de Rijksdienst
Kunsthistorische Documentatie.
De afdeling Collecties heeft in het verslagjaar
meerdere groepen geïnteresseerden
ontvangen en gaf verschillende malen een
kunstschouw waarbij tekeningen, prenten en
antiquarische boeken zijn bekeken. Onder
meer aan de leden van de Tituskring van de
Rembrandt Vereniging.
Het Calamiteitenplan ter bescherming
van de collectie is geactualiseerd en er is mee
geoefend. Een selectie van ca. 150 boeken uit
de historische boekencollecties (1655-1945) is
gerestaureerd (met steun van M.A.O.C. Gravin
van Bylandt Stichting). Aan het behoud
van collectie videokunst is verder gewerkt
door deelname aan het project Behoud Mediakunst
Collectie Nederland (i.s.m. NIMk/
SBMK), waar de Rijksakademie betrokken is
bij twee onderzoeken naar de omgang met
digital born art en auteursrechtelijke aspecten
rond het online vertonen van videokunst.
Werk en kunstenaarsarchief van Mieke
Van de Voort (RA 04/05) zijn na haar overlijden
in januari 2011 in de collectiedepots ondergebracht.
De Stichting MVDV beheert de
artistieke nalatenschap en doet onderzoek.
Om dit mogelijk te maken biedt de Rijksakademie
hen tijdelijk onderdak.
Bibliotheek
De bibliotheek biedt een constante dienstverlening
aan residents, medewerkers en bezoekers.
Bij nieuwe aanwinsten ligt de focus
op actualiteit en is de oriëntatie internationaal
en artist-driven: er wordt aangekocht op
grond van hun onderzoek en interesses. De
bibliotheek heeft schenkingen ontvangen,
waaronder een indrukwekkende schenking
boeken en catalogi van Hetty Huisman
over Miró, Artigas, west-coast ceramics en
mail-art. Dit is een geweldige aanvulling
op de keramieksectie in de bibliotheek en
geeft vooral een beeld van de jaren 60 en
70: een periode waar niet alleen techniek,
maar vooral experiment, vorm en betekenis
centraal staan.
Het afgelopen jaar is omgeschakeld naar
de nieuwe applicatieversie van Adlib, software
van bibliotheek en kunstcollectie (rabk.
Dames schilderklasse professor Nicolaas van der Waay
1915, foto
Deze foto maakt deel uit van een serie,
in 1915 gepubliceerd door oud-leerling
H.M. Krabbé, De foto toont de toenmalige
Rijksakademie aan de Stadhouderskade.
Op de foto is te zien dat Nicolaas van der
Waay les geeft in het schilderen naar levend
model, waarbij het naaktmodel door
de hoogleraar op een verhoging in een
houding werd gezet.
De Rijksakademie was in vergelijking met
nationale en internationale academies
Schatten uit de collecties
Collecties
De kunstenaar staat niet op zichzelf, maar
verhoudt zich actief tot de kunstgeschiedenis,
de samenleving en het publiek. In het
werk wordt gereflecteerd op politieke, sociale
of religieuze thema’s, technologische, wetenschappelijke
of (kunst)historische onderwerpen.
De (historische) Collecties en bibliotheek
vormen een ‘theorie werkplaats’.
In 2010 is begonnen met het samenstellen
van een kerncollectie vanuit de collectie
objecten, prenten en antiquarische boeken.
Er is onderzoek gedaan in eigen archief, in
het Noord-Hollands Archief in Haarlem, het
Stadsarchief Amsterdam en in collecties van
onder meer het Rijksprentenkabinet en het
Amsterdams Historisch Museum. De aangeadlibsoft.com).
Hierdoor zijn nu ook afbeeldingen
zichtbaar uit de kunstcollectie en de
kunstenaarsdocumentatie. Ruim 200 artikelen
over de Rijksakademie (oud-)residents en
advisors zijn digitaal gecatalogiseerd.
Er zijn plannen gemaakt voor herinrichting
van de bibliotheek, waarbij gericht
wordt op meer ruimte voor de collectie en
uitbreiding met een lees- en studieruimte.
Bijzondere kunstenaarspublicaties en
Rijksakademie publicaties zijn getoond
tijdens de Amsterdam Art/Book Fair in de
Brakke Grond. Ook zijn er publicaties gepresenteerd
tijdens het e-flux boeken project
‘Book Coop’ op Art Basel en de New York
Art Book Fair.
Kunstenaarsdocumentatie
De kunstenaarsdocumentatie concentreert
zich op het vastleggen van werkprocessen
van kunstenaars tijdens hun werkperiode
aan de Rijksakademie en het monitoren
van (oud-)residents. Dit wordt aangevuld
met informatie over het werk en technische
processen, een biografie, CV en artikelen uit
kranten en tijdschriften. De digitale dossiers
zijn onder meer ingezet voor de kunstenaarspagina’s
op de website, fondsenwerving van
het Trustfonds en presentaties in binnen- en
buitenland.
Leidy Churchman presenteert zijn
werk tijdens RijksakademieOPEN in
collectiedepot. Foto Roy Taylor/RA
vooruitstrevend in het onderwijs aan
vrouwen. Al in 1871 werd besloten ook
jonge vrouwen toe te laten. Het zou echter
tot 1895 duren totdat zij naar naaktmodel
mochten tekenen en theorielessen waarbij
het naakt werd ingezet konden volgen.
De foto’s, tekeningen, boeken en prenten
worden gebruikt voor onderzoek naar
kunstonderwijs en kunstenaarschap in de
afgelopen eeuwen tot nu.
6

Prix de Rome
2011
Beeldende
Kunst
Koning Lodewijk Napoleon introduceerde
in 1808 de Prix de Rome in Nederland. Met
de oprichting van de Rijksakademie van beeldende
kunsten door koning Willem III in
1870 werd de Prix de Rome als opdracht aan
dit instituut verbonden. De Prix de Rome
is daarmee de oudste en meest genereuze
Nederlandse ‘staatsprijs’ voor kunstenaars en
architecten tot 35 jaar. Het oorspronkelijke
verblijf in Rome heeft in de loop van de tijd
plaats gemaakt voor een werkperiode waarbij
de faciliteiten van de Rijksakademie (atelier,
werkplaatsen, stipendium, werkbudget etc)
voor 3 tot 4 maanden ter beschikking worden
gesteld.
De wedstrijd, de uitreiking en de tentoonstelling
van de Prix de Rome 2011 Beeldende
Kunst hebben plaats gevonden in de eerste
helft van 2011. De genomineerden op de
shortlist hebben van januari tot in april
gewerkt in de Rijksakademie aan nieuw werk
voor de eindronde. De tentoonstelling in
SMART Project Space, waar het werk van
de 10 longlisters te zien was, trok ruim 6700
bezoekers. Het werk van de vier shortlisters
in de tentoonstelling is beoordeeld door
de Prix de Rome jury en heeft tot toekenning
van vier prijzen geleid. Op 9 juni reikte
staatssecretaris van OCW Halbe Zijlstra de
prijzen uit. De Prix de Rome 2011 Beeldende
Kunst is gewonnen door Pilvi Takala. Vincent
Vulsma wint de tweede prijs en de twee
basisprijzen zijn voor Priscila Fernandes en
Ben Pointeker. Een jury en medewerkers van
KPN kozen Petra Stavast als winnaar van de
KPN KunstPrix. Gwenneth Boelens ontving
een KPN aanmoedigingsprijs. Kinderen van
de IMC Weekendschool kregen een rondlei-
uitgelicht werkplaatsen
Pilvi Takala ontvangt de Prix de Rome penning uit handen van staatssecretaris
Zijlstra. Foto Daniel Nicolas
ding door de tentoonstelling en kozen het
werk van Priscila Fernandes als beste.
Bij de Prix de Rome speelde de vraag hoe
de oudste Nederlandse kunstprijs nog meer
te verbinden met publiek en ook nieuwe
doelgroepen te bereiken. Dit jaar is er, net
als afgelopen jaren onder meer succesvol
samengewerkt met AVRO Kunstuur, de Prijs
voor Jonge Kunstkritiek, IMC Weekendscholen
en de KPN Kunstprix. De AVRO
besteedde in zes afleveringen van AVRO
Kunstuur uitgebreid aandacht aan de jury,
de shortlist kunstenaars en de prijsuitreiking.
In verschillende kranten en tijdschriften
is aandacht besteed aan de wedstrijd Prix
de Rome 2011 Beeldende Kunst. Artikelen
zijn verschenen in onder meer de volgende
media: de Volkskrant, NRC Handelsblad,
Het Parool, aantal regionale dagbladen, De
Groene Amsterdammer, Kunstbeeld, Opzij,
diverse blogs, websites e.d.
Daarnaast werd volop ingezet op sociale
media, om daarmee ook debat over
de betekenis van hedendaagse kunst in de
maatschappij actief te voeden. Het publiek is
kansen aangereikt deelgenoot te worden van
het denken over het hoe en waarom van de
prijs en zich te betrekken bij de tentoonstelling
en deelnemende kunstenaars. Door veel
verschillende stemmen te laten horen, van
hout en chemie: thomas RAat
In het verflab experimenteert resident Thomas Raat samen met de chemiespecialist.
Het streven is om metaal te imiteren op hout. In samenwerking met de verfindustrie,
waar nieuwe verspuitbare metalen worden ontwikkeld, vindt Thomas een technische
oplossing voor zijn vraag. Hij test verschillende behandelingen door te poetsen en patina’s
te gebruiken, die zorgen dat bronsdeeltjes versneld oxideren. Het werken met dit
materiaal is nieuw in het verflab en het materiaal wordt nog nauwelijks in Nederland
gebruikt. Uiteindelijk bewerkt hij vijf objecten op verschillende manieren die telkens
een ander uiterlijk aan de sculpturen geven.
Chemiespecialist Arend Nijkamp in overleg met Thomas Raat bij zijn werk.
Foto Roy Taylor/RA
de kunstcriticus tot de middelbare scholier,
is de Prix de Rome toegankelijker geworden.
De vernieuwingen op de website prixderome.nl
leidden tot meer interactiviteit en
publieksvriendelijkheid. De prijsuitreiking
was live te volgen via Ustream.
Stemformulier publieksprogramma
‘Mijn Prix’
Programmaonderdelen als Mijn Prix en
Prix Nights (in samenwerking met SMART),
rondleidingen in samenwerking met het
Stedelijk Museum (Blikopeners) en een workshop
kunstkritiek schrijven in samenwerking
met het Domein voor de Kunstkritiek,
hebben bijgedragen aan meer bekendheid en
grotere toegankelijkheid.
In verband met de wedstrijdcyclus kent
het jaar 2012 geen Prix de Rome-wedstrijd.
Om deze reden hebben in het derde en
vierde kwartaal van 2011 geen wedstrijdactiviteiten
plaatsgevonden. Wel is tijdens RijksakademieOPEN
een Prix de Rome presentatie
ingericht met een overzicht van de winnaars
vanaf 1985 en een compilatie van uitzendingen
van AVRO Kunstuur. In de gratis
mee te nemen minipublicatie over de Prix
de Rome en een aantal van haar winnaars,
wordt aandacht besteed aan de bedreigde
historische relatie tussen de Prix de Rome en
de Rijksakademie. Ook is in 2011 gewerkt aan
het concept voor de invulling van speciale
Prix-evenementen in het jaar 2012.
In de nieuwe cultuurplannen van het kabinet,
die in juni naar buiten zijn gekomen,
wordt de organisatie van de Prix de Rome per
2013 elders ondergebracht; het Mondriaan
Fonds en het Stimuleringsfonds voor Architectuur.
Bureau Prix de Rome benadrukt echter
het belang van de verbinding tussen de Prix
de Rome en de Rijksakademie en vindt daarvoor
steun bij vele (oud-)juryleden en winnaars
die in brieven hun steun hebben betuigd.
Rome reis
De jaarlijkse studie-/werkreis naar
Rome voor vijf tweedejaars residents
is samen met het KNIR en de Afdeling
Onderwijs en Cultuur van de Nederlandse
Ambassade te Rome georganiseerd.
Een gevarieerd gezelschap van
kunsthistorici, architecten, historici,
archeologen en kunstenaars van
de Rijksakademie bezochten onder
andere de restauratie van de fresco’s
van de gebroeders Brill in de kapel
van de Santa Scala, maar ook de buitenwijken
van Rome, waar immigrantengemeenschappen
oude panden
kraakten en nu bewonen en waar
sociale projecten worden opgezet.
In de excursie ontstond een divers
beeld van Rome als historische plek
en hedendaagse stad en er vond een
actieve dialoog plaats.
Bezoek aan voorbeeld van fascistische
architectuur in Rome, onder
leiding van architect Matteo Locci.
Foto Yin-Ju Chen
Prix de Rome 2011
De Prix de Rome 2011 is georganiseerd
als netwerkorganisatie door de Rijksakademie
in samenwerking met SNS
REAAL Fonds, Stichting Gieskes-Strijbis
Fonds, KPN, Inbo, SMART Project
Space, AVRO Kunstuur, NAi Uitgevers,
de Prijs voor de Jonge Kunstkritiek,
Kunstbeeld en IMC Weekendschool.
De cyclus Prix de Rome 2011 Beeldende
Kunst is begonnen in 2010
met onder meer aanmelding (ruim
200 aanmeldingen) en verschillende
juryronden.
De publicatie Prix de Rome 2011
Beeldende Kunst is (net als in 2009 en
2010) tot stand gekomen in samenwerking
met NAi Uitgevers.
In het kader van publieksontwikkeling
zijn in 2011 diverse vernieuwingen
doorgevoerd, zoals aanpassing van
de website om deze meer toegankelijk
te maken, inzet van social media
(Facebook, Twitter, Youtube en Vimeo)
en een printcampagne van flyers en
posters. Nieuwe programmaonderdelen
gaven meer context aan de werken
van de kunstenaars: tijdens Prix
Nights stond een kunstenaar centraal
en werd haar/zijn werk aangevuld
met een muziekprogramma of van
uitleg voorzien door een interview
met de kunstenaar. ‘Mijn Prix’ was
een format voor persoonlijke jurering
door bezoekers van de tentoonstelling,
in de ‘Mijn Prix’ ruimte in de tentoonstelling
konden bezoekers hun
persoonlijke mening over het werk
van de kunstenaars kenbaar maken.
Jonge rondleiders maakten tijdens
de ‘Mijn Prix Tour’ de tentoonstelling
toegankelijk voor een jong publiek.
In de Rijksakademie is vooraf een
longlist preview georganiseerd waarvoor
Vrienden, maar ook jongeren zijn
uitgenodigd.
“Ik heb erg genoten van de Prix de
Rome Preview, in een schitterend (en
enigszins verwarrend) gebouw, met
uiteenlopende en goede kunst. Het
was verfrissend en interessant om
erbij te zijn. Ik ben blij dat dit soort
dingen ook open worden gesteld naar
een wat jonger publiek, niet alleen bestaande
uit kunstcritici en curatoren.”
Bér Engels (1993, radiomaker /
muziek PR) na afloop van de longlist
preview
7

RijksakademieLIVE
In 2011 is de serie publiektoegankelijke
avonden RijksakademieLIVE van
start gegaan. Er hebben vier edities
plaats gevonden, samengesteld door
Rijksakademie-advisor Philippe Pirotte
(curator en voormalig directeur
Kunsthalle Bern, CH). Uitgangspunt is
een live event - bijvoorbeeld een performance
- , gevolgd door een debat
met gasten en publiek. De gasten in
het programma zijn (oud-)residents,
(oud-)advisors, of hebben op een
andere manier een relatie met de
Rijksakademie. De avonden zijn via de
website live te volgen en later online
terug te kijken.
RijksakademieLIVE #1
‘Real Artists don’t have Teeth’
28 februari
Een monoloog van Dora García (ES,
RA 89/91) in een performance van Jakob
Tamm (theater- en filmacteur, SE).
Na afloop modereert Philippe Pirotte
het gesprek tussen de kunstenaar en
zijn publiek.
RijksakademieLIVE #2
‘Where are the artists?’ 26 april
Met als startpunt twee teksten van
Daniel Buren (kunstenaar, FR) vindt
een gesprek plaats over de vragen:
waarom trekken kunstenaars zich
terug uit grootschalige tentoonstellingen
en biënnales? En waarom zijn
exposities gecureerd door kunstenaars
zo interessant? Onder leiding
van Philippe Pirotte gaan Elena Filipovic
(curator en advisor Rijksakademie),
resident Rossella Biscotti (IT), Tania
Bruguera (kunstenaar en advisor Rijksakademie),
Moshekwa Langa (ZA, RA
97/98) en Pavel Büchler (kunstenaar,
professor en curator) met elkaar in
discussie.
RijksakademieLIVE #3
‘Moving Gods Aside’ 18 oktober
De verhuizing van de grote sculptuur
van Ramses II vanuit het centrum
van Cairo naar het nieuwe Egyptisch
museum, vormt het startpunt van
de avond. Susanne Kriemann (DE, RA
04/05) toont haar slideshow ‘Ramses
Files’ (2006). Dit werk gaat over de
geplande verhuizing die telkens
opnieuw niet doorging. Verder is
de film ‘A God Passing’ (2007) te
zien van David G. Tretiakoff over de
daadwerkelijke verhuizing van het
beeld. Philippe Pirotte gaat samen
met Kriemann, Tretiakoff en resident
Ayman zRamadan (EG) in discussie
over de verplaatsing van het beeld en
in hoeverre deze verhuizing een voorbode
was voor wat in het voorjaar
op het Tahirplein plaats vond.
RijksakademieLIVE #3
Foto Feiko Beckers
Rijksakademie
PUBLIC
Het afgelopen jaar was het bevorderen van
zichtbaarheid een belangrijk speerpunt in
het beleid. Met onder andere een vernieuwde
website en de eerste edities van de publiektoegankelijke
serie RijksakademieLIVE
zijn belangrijke stappen gezet. Na aankondiging
van de omvangrijke bezuinigingen
in juni 2011 is de externe communicatie
geïntensiveerd.
De nieuwe website trok 73.000 unieke
bezoekers (met in totaal 500.000 pagina weergaven).
Alle kunstenaars presenteren zichzelf
en hun werk op een eigen pagina en waar
mogelijk worden links met de websites van
de kunstenaars aangereikt. Via de sociale media
wordt het gesprek met publiek gevoerd
en worden belangstellenden geïnformeerd.
Evenementen worden via de website live
gestreamed. Nieuwsbrieven, uitnodigingen
en persberichten zijn verspreid om te informeren
over projecten van de Rijksakademie
of over activiteiten van aan de Rijksakademie
verbonden kunstenaars en alumni.
Ruim 6500 mensen van over de hele
wereld hebben RijksakademieOPEN 2011
bezocht (18% meer betalende bezoekers,
ondanks verhoogde toegangsprijs). Bezoekers
- van jong tot oud - hebben zich laten verrassen
door de presentaties van de kunstenaars.
Bezoekers kregen de mogelijkheid deel te
nemen aan één van de vele rondleidingen of
een kunstschouw in de historische collecties
van de Rijksakademie. De jongste bezoekers
zijn met eigen kunstwerken aan de slag
gegaan in het kinderatelier. Door meer informatie
te bieden is de toegankelijkheid van
de kunstenaarspresentaties verhoogd. In de
publicatie (voor het eerst tegen betaling) is
een korte tekst opgenomen over alle kunsteuitgelicht
kunst & wetenschap
naars en een interview van Philippe Pirotte
(curator en voormalig directeur Kunsthalle
Bern) met artistiek coördinator van RijksakademieOPEN
Narcisse Tordoir (beeldend
kunstenaar). Naast de ateliers zijn QR codes
geplaatst, die via smart phones leiden naar
extra tekst en beeldmateriaal op de pagina
van de desbetreffende kunstenaar op de
website. Op het RijksakademieOPEN blog is
door een groep studenten live verslag gedaan
van de open studio’s in 60 bijdragen in
tekst, foto en video (www.rijksakademie.nl/
blog). Zichtbaarheid van de Rijksakademie in
de stad is niet alleen gecreëerd door A2 en
ABRI affiches (gefinancierd door I Amsterdam),
maar ook door de grote hoeveelheid
werk van oud-residents dat te zien was in
veel Amsterdamse galerieën.
Amsterdamse galerieën op hun beurt
hebben het belang van de Rijksakademie
onderstreept door ten tijde van RijksakademieOPEN
exposities van oud-residents van
de Rijksakademie te programmeren onder
de noemer ‘AMSTERDAM GALLERIES
during RijksakademieOPEN’ (met bijbehorende
brochure); ruim veertig Rijksakademie
kunstenaars waren in de tentoonstellingen
vertegenwoordigd.
Partners
De Rijksakademie zet regelmatig haar deuren
open voor programma’s van partners, zoals
master studenten van de Universiteit van
Amsterdam, studenten van de Koninklijke
Academie van Beeldende Kunsten in Den
Haag, Spaanse en Nederlandse journalisten
tijdens de door de Rijksakademie gehoste
persconferentie van ARCOmadrid, muziekliefhebbers
die de try-outvoorstelling ‘Red,
Yellow & Boogie Woogie’ bezochten van het
Mondriaan Kwartet en Guus Janssen, Amsterdammers
bij de presentatie van residents
in het Karel Appel Huis (i.s.m. Cobra Museum
en De Key), jonge galeristen die participeerden
in de door de Appel arts centre &
The Fair Gallery georganiseerde workshop
‘Curating in the Gallery Field’, jonge verzamelaars
die deelnamen aan de seminar My
First Art Collection (i.s.m. Stichting My First
Art Collection, Stedelijk Museum, Foam en
Christie’s) de internationale VIP-bezoekers
van Art Amsterdam en geïnteresseerden in
de architectuur van de ‘Kavallerie-Kazerne’
tijdens de Open Monumentendag (1500
Kianoosh Motallebi
In het project ‘Reizen zonder afstand te overbruggen’ staat perceptie centraal, een
van de onderwerpen van Motallebi’s artistieke onderzoek. Kianoosh combineert
microscopen met telescopen. Waar een microscoop het onmeetbare kleine zichtbaar
maakt en een telescoop het onmeetbaar verre dichtbij haalt, is volgens Kianoosh het
uiteindelijke resultaat hetzelfde: een punt in de leegte. Door combinatie van de twee
instrumenten worden onmogelijke manieren van waarnemen gecreëerd. Wetenschappers
en bestaand wetenschappelijk onderzoek vormen een essentiële informatie- en inspiratiebron.
Motallebi heeft gedurende zijn residency nauwe banden ontwikkeld met
wetenschappers van (internationale) sterrenkundige observatoria en gespecialiseerde
onderzoekscentra.
bezoekers). De Rijksakademie heeft voor de
tweede dag van het symposium ‘Hiding Making–Showing
Creation’ gastvrijheid verleend
(i.s.m. Teylers Museum, de VU en de Radboud
Universiteit).
Naast tal van presentaties en ontvangsten
in de Rijksakademie is ook buiten de muren
het nodige van (oud-)residents te zien geweest.
Bijzonder om te noemen zijn de drie
solo-exposities van Franse residents getiteld
‘Dialogues’ in Institut Français. In samenwerking
met het Stedelijk Museum Amsterdam
zijn voorbereidingen gestart voor een
serie Stedelijk@Rijksakademie waarbinnen
verschillende evenementen zullen plaatsvinden
in 2012.
Art & Innovation
De uitgebreide technische kennis en faciliteiten,
de grensoverschrijdende manier van
werken tussen de technische werkplaatsen en
de korte lijnen binnen de Rijksakademie maken
het onmogelijke mogelijk. Experimenten
en processen in de werkplaatsen dragen bij
aan kennisontwikkeling en innovatie binnen
het eigen werk van de kunstenaars maar
ook buiten de kunst. Er vindt voortdurende
kennisuitwisseling plaats met technische
onderzoeksinstituten, innovatieve bedrijven
en universiteiten.
Op de Rijksakademie komen projecten
tot stand en vinden processen plaats zonder
commerciële druk, dat maakt dat creativiteit,
ontwikkeling en innovatie ten volle tot bloei
kunnen komen. Met regelmaat bewegen
residents, evenals technisch specialisten en
advisors, zich op het grensgebied tussen
kunst en wetenschap.
Er wordt samengewerkt met wetenschappers
en specialisten uit andere velden. De
technische experts van de Rijksakademie
worden door de kunstenaars geconfronteerd
met uitdagende vragen, die vaak een
discipline overstijgen. Experimenten leiden
tot nieuwe combinaties en toepassingen van
materialen, technieken en processen.
Grensgebieden tussen kunst en het bedrijfsleven
zijn in 2011 verkend bijvoorbeeld
in contacten met TNO, Philips, Old Holland
en anderen.
Door het werkproces van kunstenaars
in samenspraak met specialisten uit andere
disciplines, ontstaat meerwaarde ook buiten
de kunsten. Op 11 februari leverden twee
alumni een bijdrage aan het symposium
‘Vertrouwen is Goed, Controle is Beter?’
van De Jonge Akademie van de Koninklijke
Nederlandse Akademie van Wetenschappen
(KNAW), Yaima Carrazana Ciudad (CU,
RA 09/10) en Leonid Tsvetkov (RU/US,
RA 09/10).
Zo’n 25 wetenschappers van o.a. KNAWinstituten,
TNO en het bedrijfsleven namen
samen met de kunstenaars en technisch
specialisten van de Rijksakademie deel aan
de bijeenkomst ‘Kunst en Wetenschap’ op
24 november, waarbij de raakvlakken tussen
kunst, wetenschap en innovatie in de huidige
kunstenaarspopulatie centraal staan.
Begin december vonden er onder meer
twee verschillende evenementen voor kennisuitwisseling
van wetenschappers/bedrijfsleven
plaats met residents en werkplaatsen.
Enerzijds een discussiebijeenkomst rondom
TNO-ervaringen met het innovatieproject
‘Grand Cooperative Driving Challenge’,
anderzijds een ontmoeting en uitgebreide
gedachtewisseling met de TNO ‘principal
scientists’ (het Kruyt Genootschap, de denktank
van de Raad van Bestuur van TNO).
RijksakademieLIVE #4
‘Play: performance and the unartist’
23 november op locatie in
DasArts, Amsterdam
Vanwege RijksakademieOPEN is
deze LIVE niet in de Rijksakademie. De
avond concentreert zich op performance,
tevens een focus tijdens RijksakademieOPEN.
Een fictieve dialoog in
de geest van Allan Kaprow en Narcisse
Tordoir wordt uitgesproken door oudresidents
Steve Van den Bosch (BE, RA
06/07) en Mark Boulos (US, RA 07/08).
Philippe Pirotte gaat in gesprek over
happenings en actions met Stephanie
Presentatie Kianoosh Motallebi tijdens RijksakademieOPEN.
Foto Willem Vermaase
8

Schatten uit de collecties
Rosenthal (curator Hayward Gallery
London). Oud-resident Jimmy Robert
(FR, RA 04/05) neemt ook deel aan de
discussie en bespreekt vooral het toeeigenen
van modellen en structuren
van andere kunstenaars, choreografen
of schrijvers, in zijn performances
en ander werk. De avond wordt
afgesloten met ‘Physique of Consciousness’,
een culturele fitness, door
MadeIn Company, een interdisciplinair
kunstenaars-‘bedrijf’ uit Shanghai.
Bijeenkomst Kunst & Wetenschap.
Resident Gert-Jan Kocken in gesprek
met Tijs Goldschmidt.
Foto Roy Taylor/RA
Gebouw
Het monument de Kavallerie-Kazerne,
eigendom van de Rijksgebouwendienst,
is in 1992 op maat gemaakt voor de specifieke
functie van de Rijksakademie. In 2003
heeft een verbouwing plaatsgevonden van
het centrumgebouw en zijn voorzieningen
van luchthandeling aangelegd o.a. voor het
mediaschip en de bibliotheek. In 2011 is de
Cantina verbouwd en de capaciteit uitgebreid
waardoor aan eisen ARBO, HACCP,
en veiligheid wordt voldaan en een gastvrij
beleid kan worden gevoerd. Vanwege een
juridisch conflict met de aannemer worden
enkele restpunten in 2012 opgelost.
Om het monument ook voor de toekomst
aan de ARBO eisen te laten voldoen, veiligheid
te garanderen en goed onderhoud te
kunnen plegen, is vanaf 2009 in samenwerking
met het Ministerie van OCW (Dienst
Erfgoed), de Rijksgebouwendienst en bureau
Rijksbouwmeester gewerkt aan een programma
van eisen gericht op: groot onderhoud,
ARBO/veiligheid, toegankelijkheid en
duurzaamheid. Dit heeft geresulteerd in een
offerte voor Voorlopig Ontwerp waarvoor in
september 2011 toestemming is verleend door
OCW. Begin 2012 vindt de kick-off plaats.
De nieuwe Cantina
Foto Sandra Felten/RA
Karel Appel
Aanbidding van de koningen, 1940-1943, zwart krijt op papier
Uit ontmoetingen tussen kunstenaars op
de Rijksakademie ontstaan met regelmaat
kunstenaarsinitiatieven. Tijdens
zijn studietijd, van 1940 tot 1943, leerde
Karel Appel medestudenten Corneille en
Constant kennen. Mede hieruit ontstond
later de internationale vooruitstrevende
kunstenaarsbeweging COBRA.
Dit werk van Appel uit zijn tijd aan de
Rijksakademie verbeeldt de drie koningen
in aanbidding bij Maria met het kind
Jezus in Betlehem. Het laat zien dat ook
in de jaren 40 onderwerpen uit de Bijbel,
mythologie, historie of literatuur nog
belangrijk werden geacht. In de collectie
is te zien dat dergelijke verhalende
onderwerpen lange tijd zijn gehandhaafd
als lesopdrachten en als onderdeel van de
Prix de Rome wedstrijd.
Facilities
De afdelingen die opereren vanuit Facilities
(gebouwbeheer, Cantina, receptie en ICT)
zijn dienstverlenende en ondersteunende faciliteiten.
Gestreefd wordt naar slim, efficiënt
en goedkoop te werken zonder verlies van
kwaliteit en gastvrijheid. Proactief worden
andere afdelingen op kosten en kostenbesparingen
gewezen, energiebewustzijn, waar
mogelijk gericht op duurzaamheid. Eind 2011
heeft een slag plaats gevonden in de professionalisering
van de Cantina waarbij naast
interne dienstverlening ook verder is ingezet
op ontvangsten en evenementen.
De afdeling ICT heeft onder meer
bijgedragen aan met het opzetten van een
afsprakendatabase voor de afdeling ateliers,
een verbetering in het relatiebeheersysteem
van het Trustfonds en ondersteunde de afdeling
communicatie bij social media, digitale
mailings en de website.
Het beleid dat in 2010 is geformuleerd om
de receptie beter dienstverlenend te laten
zijn door ruimere openingstijden, wordt onder
druk van de bezuinigingen teruggedraaid.
Steunbetuiging
“Als ondernemer/uitvinder bij
Philips, hoogleraar ‘Innovation &
Entrepreneurship in Life Sciences’
aan de Universiteit Nijmegen, en
als bestuurslid van KNAW-gremia,
onderstreep ik het belang van ‘out
of the box’ denken. Het niveau van
kunstenaars werkzaam op de Rijksakademie
en hun inzichten inspireren
mij en collegae tot vernieuwing. Dit
levert aantoonbare baandoorbrekende
resultaten bij bedrijven en
universiteiten.”
Prof.dr. Raymond van Ee, hoogleraar
Entrepeneurship and innovation
in life sciences aan Radboud Universiteit
Nijmegen
Munt met een Missie
Bijzondere samenwerkingsprojecten
zoals in 2011 ‘Munt met een Missie’
maken inzichtelijk dat beeldend
kunstenaars op allerlei wijze een rol
spelen in de samenleving. In opdracht
van het Ministerie van Financiën en
samenspraak met de Koninklijke
Nederlandse Munt organiseerde de
Rijksakademie een muntontwerpworkshop
voor twaalf beeldend
kunstenaars en vormgevers, de
uiteindelijke munt werd geslagen bij
de Koninklijke Nederlandse Munt. De
Rijksakademie trok vele partners aan
zoals het Wereld Natuur Fonds (het
vijftigjarig bestaan was het thema
van de herdenkingsmunt), de AVRO
die een vierdelige serie maakte over
het creatieve en productieproces
binnen het programma Kunstuur, het
Centraal Museum dat een tentoonstelling
samenstelde waarin de uiteindelijk
geslagen munt (ontwerp van oudresident
Willehad Eilers) te zien was
en de twaalf muntontwerpen werden
getoond (nog te zien t/m 19 augustus
2012), Premsela die een lezingenreeks
organiseerde. In samenwerking met
Mevis & Van Deursen werd een publicatie
in de vorm van een krant ontwikeld
die in hoge oplage onder meer
is verspreid onder bezoekers van de
tentoonstelling, bezoekers van RijksakademieOPEN
en muntverzamelaars
(totale oplage 50.000 exemplaren).
De twaalf kunstenaars/vormgevers
die deelnamen aan de muntworkshops
zijn Maarten van Maanen, Da
van Daalen, Elly Baltus, Lex Pott,
Martin Fenne, Marjolijn de Wit, Willehad
Eilers, Giorgio Andreotta Calò ,Tine
Melzer, Zachary Formwalt, Metahaven
(Daniel van der Velden en Vinca Kruk)
en Richard Vijgen.
Maarten van Maanen experimenteert
in de keramiekwerkplaats in het kader
van ‘Munt met een Missie’.
Foto Anca Iliescu/RA
9

Facts
and
figures
RIJKS-
AKADEMIE
RESIDENCY
Resident Artists 2011*
2010–2011
(tweede jaar in 2011)
Daniel Barroca .....................PT
Feiko Beckers ..................... NL
Julien Beneyton ....................FR
Rossella Biscotti .................IT/NL
Michiel Ceulers ....................BE
Yin-Ju Chen ...................TW/US
Alberto De Michele ..............IT/NL
Rebecca Digne .....................FR
Helen Dowling ................... GB
Emre Hüner .......................TR
Hamid El Kanbouhi ............ MA/NL
Matthew Lutz-Kinoy ................US
Kianoosh Motallebi .............GB/NL
Josje Peters ....................... NL
Esteban Piedra Leon ................CR
Annaïk Lou Pitteloud ........... CH/NL
Jean-Charles de Quillacq ............ FR
Jhafis Quintero Gonzales .........PA/CR
Lei Saito .......................JP/FR
Maarten Sleeuwits ................. NL
Rebecca Stephany ...............DE/NL
Aldwin van de Ven ................. NL
Katarina Zdjelar ................RS/NL
2011–2012
(gestart in 2011)
Olga Balema ...................US/UA
Deniz Buga ........................TR
Leidy Churchman ...................US
Jeffrey Dunsbergen. . . . . . . . . . . . . . . . . NL
Ruben Grilo .......................ES
Xi Guo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . CN
Idan Hayosh ....................IL/NL
Roderick Hietbrink ................. NL
Shiu Jin ...........................KR
Lev Kazachenko ................RU/NL
Gert Jan Kocken ................... NL
Philipp Kremer .....................DE
Pawel Kruk .....................PL/US
Xue Mu ...................... CN/NL
Min Oh .......................KR/NL
Uche Okpa-Iroha ..................NG
Marc Oosting ..................... NL
Femmy Otten ..................... NL
Irina Popova .......................RU
Muzi Quawson .................... GB
Thomas Raat ...................... NL
Ayman Ramadan ....................EG
Sanne Rous ....................... NL
Pamela Rosenkranz ..............CH/DE
Edward Clydesdale Thomson ......GB/NL
Pathy Tshindele Kapinga ............CD
Antonio Vega Macotela .............MX
Anne de Vries ..................... NL
* Vermeld worden de nationaliteit en
het woonland voor aanvang van de
residency op de Rijksakademie
Gastresidents 2011
01-02 t/m 30-04-2011:
Andrea Cammarosano . ...........IT/GB
15-05 t/m 15-08-2011:
Ruti Sela en Maayan Amir . . . . . . . . . . . . IL
29-05 t/m 01-12-2011:
Jose Fidel Garcia Valenzuela ......... CU
01-07 t/m 30-09-2011:
Ran Zhang .................... CH/NL
05-07 t/m 04-10-2011:
Kurt Nahar ........................SR
Regelmatig aanwezige
advisors 2011
Hans Aarsman .................... NL
Ansuya Blom ...................... NL
Stéphane Calais ....................FR
Elena Filipovic .................US/DE
Tijs Goldschmidt .................. NL
Sigurdur Gudmundsson .......IS/CN/NL
Jaki Irvine ....................IE/MX
Aernout Mik ..................... NL
Mike Nelson ...................... GB
Paul Perry .....................CA/NL
Philippe Pirotte .................BE/CH
Hermann Pitz ......................DE
Paul Sietsema ..................US/DE
Narcisse Tordoir ...................BE
Roy Villevoye ..................... NL
Incidenteel aanwezige
advisors 2011
Maria Barnas ...................... NL
Carlos Basualdo ................ AR/US
Tania Bruguera .................... CU
Bernard Frize ..................FR/DE
Kees Hin ......................... NL
John Korner ......................DK
Philippe-Alain Michaud ..............FR
Lisa Milroy ....................CA/GB
Gerardo Mosquera ................. CU
Jan Roeland ...................... NL
Marijke van Warmerdam ............ NL
John Welchman ................GB/US
Camiel van Winkel ................. NL
Gastadvisors 2011
Jennifer Allen ..................CA/DE
Pavel Buchler ...................GB/CZ
Tony Chakar .......................LB
Armen Eloyan .................AM/CH
Milovan Faranato ...................IT
Hama Goro .......................ML
Ken Lum ..........................CA
Bea de Visser ...................... NL
Alex van Warmerdam ............... NL
Lorenzo Benedetti ..................IT
(in het kader van excursie Rome-Napels)
Selectie
Aanmeldingen in 2011 voor 2012, per
medium en woonland Nederland/buitenland.
Geselecteerd zijn 24 kunstenaars,
12 uit Nederland en 12 uit het buitenland.
Nederlandse selectie
1.
2.
3.
4.
5.
1. Drawing/graphics ................. 28
2. Painting ..........................57
3. Photography .....................109
4. Sculpture/installation .............. 84
5. Time based: video/film/performance/
sound/digital media/etc. ........... 34
Totaal aanmeldingen NL ..........312
Buitenlandse selectie
1.
2.
3.
4.
5.
1. Drawing/graphics .................174
2. Painting .........................430
3. Photography .....................574
4. sculpture/installation ..............392
5. time based: video/film/performance/
sound/digital media/etc. ...........174
Totaal aanmeldingen buitenlands ..1744
Geslacht
man
vrouw
Man .............................1052
Vrouw ...........................1004
Totaal ............................2056
Leden selectiecommissie
2011
(voor werkperiode
2012), O.A.
Hans Aarsman, Maria Barnas, Ansuya Blom,
Tania Bruguera, Stéphane Calais, Jaki Irvine,
John Korner, Aernout Mik, Mike Nelson,
Philippe Pirotte, Paul Sietsema, Narcisse
Tordoir, Roy Villevoye en Els van Odijk
(voorzitter)
EN VERDER werd de
akademie onder andere
bezocht door:
bezoekersprogramma van de Mondriaan
Stichting
In het kader van het bezoekersprogramma
van de Mondriaan Stichting zijn verschillende
gasten ontvangen gedurende 2011, waaronder:
Victoria Noorthoorn, curator Lyon Biënnale.
Art Amsterdam
In het kader van Art Amsterdam bezocht een
delegatie uit Duitsland de Rijksakademie.
— Gregory Jansen, directeur Kunsthalle
Düsseldorf;
Geselecteerde kunstenaars voor 2012
komen van over de hele wereld
— Thomas Tile, directeur Kunstverein
Bielefeld;
— Astrid Becker, senior medewerker Cultuur
Consulaat-Generaal der Nederlanden,
Düsseldorf;
— Stefanie Kreutzer, curator Museum
Morsbroich;
— Melanie Bono, curator LWL
Landesmuseum für Kunst und
Kulturgeschichte;
— Katja Schröder, directeur Westfälischer
Kunstverein Münster
Delegatie uit Spanje
— Ferran Barenblit, directeur Centro de Arte
2 de Mayo, Madrid;
— Mariana Cánepa Luna, directeur Latitudes
Barcelona;
— Gema Melgar, curator Matadero Madrid;
— Jesus Carillo, curator Reina Sofia Madrid
— Sugiura Sachiko, Manager International
Affairs/Coördinator Artist Summit Kyoto,
Kyoto University of Art and Design (JP)
Rijksakademie
Genootschap - RAIN
Op dit moment zijn er 14 platforms in de
wereld actief: van Bamako tot Belo Horizonte
en van Mumbai tot Mexico City. RAIN platforms
zijn opgericht door alumni en
onderhouden regelmatig contact met elkaar
en met kunstenaars van de Rijksakademie.
RAIN Artists’ Initiatives Network -
RAIN-platforms
1998el despacho, Mexico City ........MX
Diego Gutierrez ..........(RA 96/97)
1999 Centre Soleil d’Afrique, Bamako ..ML
Hama Goro .............(RA 95/96)
1999 Pulse, Durban ..................ZA
Greg Streak . .............(RA 97/98)
2000 ruangrupa, Jakarta, .............ID
Ade Darmawan ..........(RA 98/99)
2000 CEIA, Belo Horizonte . ..........BR
Marco Paulo Rolla ........(RA 98/99)
2000 Taleb Cherche Midi/Arab Media Lab
Agadir .......................MA
Abdellatif Benfaidoul .....(RA 01/02)
2003 Artbakery, Douala ..............CM
Goddy Leye .............(RA 01/02)
2003 Very Real Time, Capetown ........ZA
Gregg Smith . ............(RA 01/02)
2004 Munandi Art Studios, Ndeke Village.ZM
Victor Mutale . ...........(RA 02/03)
2006 BAS, Istanbul ..................TR
Banu Cennetoglu . ........(RA 02/03)
2006 kARThala, Moroni .............KM
Ali Mroivili . .............(RA 95/96)
2009 Tembe Art Studio, Marowijne .....SR
Marcel Pinas ............(RA 07/08)
2011 KIN Art Studios (KAS), Kinshasa ..CG
Vitshois Mwilambwe Bondo . (RA 08/09)
2012 MAVA (in oprichting), Cotonou ......BJ
Meshac Gaba .............(RA 96/97)
De kunstenaarsplatforms CEIA en Very Real
Time zijn in 2011 gestart met de voorbereidingen
van projecten die in 2012 gaan plaatsvinden
met participatie vanuit de Rijksakademie.
Munandi Art Studios in Zambia, BAS in Ins-
10

tanbul en KIN Art Studios in Congo hebben
dit jaar vooral lokale activiteiten georganiseerd.
Overige
Prix de Rome
Jury
— voorzitter Hendrik Driessen (NL, directeur
museum De Pont, Tilburg)
— Sung Hwan Kim (KR/US, beeldend kunstenaar)
— Pedro Cabrita Reis (PT, beeldend kunstenaar)
— Wendelien van Oldenborgh (NL, beeldend
kunstenaar)
— Silke Otto-Knapp (DE, beeldend kunstenaar)
— Adam Szymczyk (PL, curator, schrijver,
directeur Kunsthalle Basel, CH)
— Els van Odijk, (NL, directeur Rijksakademie),
secretaris zonder stemrecht
Longlist
Gwenneth Boelens (1980, NL, woont en
werkt in Amsterdam); Mark Boulos (1975,
US/CH, woont en werkt in Rotterdam) ;
Priscila Fernandes (1981, PT, woont en
werkt in Rotterdam); Ben Pointeker (1975,
AT, woont en werkt in Rotterdam);
Petra Stavast (1977, NL, woont en werkt in
Amsterdam); Pilvi Takala (1981, FL, woont
en werkt in Amsterdam en Istanbul); Edward
Clydesdale Thomson (1982, GB/DK, woont
en werkt in Amsterdam); Vincent Vulsma
(1982, NL, woont en werkt in Amsterdam);
Guido van der Werve (1977, NL, woont en
werkt in Amsterdam); Katarina Zdjelar (1979,
RS, woont en werkt in Rotterdam)
De shortlist kunstenaars zijn vetgedrukt.
Communicatie Prix de Rome
Website . ..........6.300 unieke bezoekers
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42.000 bezoeken
Twitter ..................... 200 volgers
Facebook ................... 600 volgers
AVRO Kunstuur ...........731.000 kijkers
. . . . . . . . .(6 uitzendingen en 6 herhalingen)
Collecties
Bibliotheek
Aanwinsten ........................609
Lopende tijdschriftabonnementen ..... 69
Aantal banden ..............ruim 40.000
Aantal bibliotheekbezoekers .........2879
Aantal uitleningen .................3778
Aantal dagen open ..................184
Schenkingen collecties
Van de 609 aanwinsten voor de bibliotheek
waren 227 schenkingen van instellingen zoals
De Appel en De Gijselaar Hintzenfonds, medewerkers
en kunstenaars zoals Hettie Huisman
Tegenprestaties residents
Als tegenprestatie voor hun residency ontvangt
de Rijksakademie jaarlijks werk van de
resident artists die na hun werkperiode de
akademie verlaten.
In 2011 is dat werk van onder andere:
Daniel Barroca zonder titel, foto
Feiko Beckers Accident with red car, video
Julien Beneyton Nouakchott, acryl op
papier
Emre Hüner zonder titel (Alexander), zeefdruk
Matthew Lutz-Kinoy Elements of abstraction
monotype
Matthew Lutz-Kinoy Times, zeefdruk
Josje Peters zonder titel, ets
Annaïk Lou Pitteloud Líinsurrection qui
vient, inktsculptuur
Lei Saito zonder titel, fotogravure
Maarten Sleewits zonder titel, foto
Aldwin van de Ven Good Fishermen, schilderij
Bestuur Stichting
Artists’ Endowment Fund
Janwillem Schrofer (voorzitter)
Sylvia van de Kamp-Vergeer (penningmeester
tot 12/2011), Elisabeth Bijvoet (penningmeester
vanaf 12/2011); Hermann Pitz (secretaris).
Communicatie
Met de vernieuwde website en het gebruik
van sociale media zoals Facebook en Twitter
communiceerde de Rijksakademie nog meer
Website .........73.000 unieke bezoekers
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128.000 bezoeken
. . . . . . . . . . . . . . . . 500.000 pagina-weergaven
Twitter .....................233 tweets
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 500 volgers
Facebook fanpagina . ....6119 ‘vind ik leuk’
. . . . . . . . . . . .458.535 weergegeven berichten
RIJKS-
AKADEMIE
organisatie
Raad van Toezicht
Bestuur
Adviesraad
Samenstelling
Raad van Toezicht .........vanaf
prof. dr. Louise J. Gunning-Schepers ..2008
drs. Rob H. Defares ................2009
ir. Marlies Rohmer .................2010
drs. Karel J.J. Schampers ............2005
drs. Willem Sijthoff ................2007
Directie/Bestuur
drs. Els M.W.A. van Odijk
directeur, secretaris Prix de Rome
directeur Stichting Trustfonds
Samenstelling
Adviesraad Rijksakademie
Tiong Ang, I.C. de Bruin-Heijn,
drs. J. Debbaut, L. In ‘t Hout,
dr.mr. J.J. Kamp, S. van Keulen,
Jhr. G.E. Loudon, M. Loudon,
prof.dr. H. Maassen van den Brink,
drs. J.W.J.Margés, Hermann Pitz,
drs. A.H.J. Risseeuw, drs. R.A.C. Soonieus,
drs. T. de Swaan, Sylvie Zijlmans
Op 7 december 2011 overleed
drs. ing. D.J. Kras, lid van de Adviesraad.
Nevenactiviteiten directie
De directie vervult een aantal (niet-gehonoreerde)
nevenfuncties en geeft op uitnodiging
incidenteel lezingen, presentaties en
advies. Enkele nevenactiviteiten Els van Odijk:
— Voorzitter bestuur Stichting JongHolland,
kunst na 1930
— Voorzitter bestuur Stichting Toneelschuur
Producties, Haarlem
— Bestuurlid Stichting de Toneelschuur,
Haarlem, en Stichting Karel Appelhuis
— Lid Raad van Advies Dutch Design Den
Haag
— Lid selectie commissie VN Lounge New
York
— Lid Stuurgroep ‘Munt met een Missie’
(Koninklijke Nederlandse Munt en Ministerie
van Financiën.
Organogram organisatie
— Lid Hoofdstadborrel, Amsterdamsche
Kring, Comiteit, Kenniskring Amsterdam,
Stichting Vrienden Teylers Museum
— Adviserend ten behoeve van onder andere
Cool Globes (Westerpark Amsterdam),
Via Farini (Milaan), Sculptuurroute
Amsterdam-Zuid.
Sociaal
Personeelsbezetting
Oproepkrachten zijn niet opgenomen, noch
(freelance) advisors. Peildatum 31/12/2011
— 36,29 fulltime arbeidsplaatsen (2010: 34,68 fte)
— 49 werknemers: 28 vrouw, 21 man
— Managementteam en directie bestaat ruim
de helft uit vrouwen (65,2%)
— Gemiddelde leeftijd: 46,4 jaar
— Gemiddeld dienstverband: 11,96 jaar
— In dienst 2011: 10 personen, 2 stagiaires
en 1 vrijwilliger
— Uit dienst 2011: 7 personen
Salaris
Gemiddelde salarisschaal: 7,20 (2010: 7,44).
Ziekteverzuim
Ziekteverzuim: 4,05%; na correctie voor langdurig
zieken 2,27% (2010: 3,7% en 1,6%).
Van de 49 personen die korte of langere
tijd in dienst waren bij de Rijksakademie,
meldden 35 personen zich in totaal 71 keer
ziek. In 4 gevallen duurde de ziekteperiode
langer dan 20 dagen. 18 medewerkers hebben
geen enkele dag verzuimd wegens ziekte. De
meldingsfrequentie was 2,03; gemiddelde
verzuimduur 6,0 dagen.
Stage
In 2011 zijn 2 stages gelopen: op de afdeling
Werkplaatsen in het kader van beroepspraktijkvorming
opleiding sociaal cultureel
werker en een stage publieksactiviteiten
bij de Prix de Rome in het kader van de
opleiding kunstgeschiedenis (Universiteit van
Amsterdam).
Vorming en opleiding
De Rijksakademie heeft een actief opleidingsbeleid.
Toekenning van training en
opleiding is op basis van gesprekken met de
leidinggevenden. De volgende opleidingen
en trainingen zijn gevolgd: workshop vakantiewetgeving,
workshop presenteren, diverse
webinars (seminar via website), cursus Adrez
& Mailinglijst voor diverse medewerkers en
er is een outplacementtraject gestart.
ARBO/veiligheid
Vanwege uit de ARBO-wet voortvloeiende
verplichtingen zijn onder meer enkele ergonomische
aanschaffingen gedaan.
Bedrijfshulpverlening (BHV)
De BHV heeft met succes twee oefeningen
gehouden, een met de totale ontruiming van
het gebouw en een oefening met een calamiteit
in een van de depots van de kunstcollectie.
Er zijn diverse EHBO-taken verricht.
Activiteitencommissie
Drie medewerkers organiseren 1 à 2 keer per
jaar een activiteit voor alle medewerkers met
als doel de onderlinge contacten te verstevigen.
In 2011 is 1 bijeenkomst georganiseerd, waarbij
70% van de medewerkers aanwezig was.
OR
De Ondernemingsraad telt 3 leden uit verschillende
geledingen van de organisatie. De OR is
6 keer samengekomen. In 2011 lag de focus
op cultuurbezuinigingen.
11

Steunbetuiging
“Er is geen kunstenaar, curator of
museumdirecteur ter wereld die de
Rijksakademie niet kent of roemt, en
geen internationale tentoonstelling
zonder een “Rijkskunstenaar”. Deze
reputatie verdient het instituut door
een unieke visie op artistieke ontwikkeling,
in mijn eerste werkdag
daar samengevat als: “op de Rijksakademie
heeft niemand meer een
excuus om niet het beste uit zichzelf
te halen.” In één jaar Rijksakademie
kon ik mij sneller professionaliseren
dan in vijf jaar elders, zelfs in een
wereldstad als Londen, waar ik mijn
loopbaan begon.”
Schatten uit de bibliotheek
Nicoline van Harskamp, kunstenaar
(RA 07/08), Prix de Rome 2009
winnaar en RABK-science fellow
Klänge. Wassily Kandinsky
Munchen: R. Piper, 1912
Financiën
Beknopt overzicht
van de Staat van baten en lasten
(afgerond op gehele getallen van duizend euro)
Dit gesigneerde en genummerde kunstenaarsboek
beslaat 56 houtsnedes en 38
gedichten. In de abstracte composities in
houtsneden, tracht Kandinsky de relatie
tussen tekst en beeld te overstijgen en zo
niet het één uitsluitend te laten dienen
als verklaring of illustratie van het ander.
Kandinsky hoopte met Klänge muzikale
klanken op de kijker en lezer over
te brengen.
Het boek is een prachtig voorbeeld
van ideeën die, onder invloed van onder
andere Antoon Derkinderen, eind 19e
begin 20ste eeuw ook binnen de Rijksakademie
opgang deden, waarbij tekst
en beeld verregaand geïntegreerd werden.
Verklaring
bij beknopte cijfers 2011
Deze beknopte cijfers van Stichting Rijksakademie van beeldende
kunsten te Amsterdam over 2011 zijn opgesteld onder verantwoordelijkheid
van het bestuur van de stichting. De beknopte cijfers
zijn ontleend aan de door KPMG Accountants N.V. gecontroleerde
jaarrekening 2011 van St. Rijksakademie van beeldende kunsten.
KPMG Accountants N.V. heeft op 28 maart 2012 een goedkeurende
controleverklaring verstrekt bij die jaarrekening, met een toelichtende
paragraaf omtrent de continuïteit.
Baten Realisatie begroting Realisatie
2011 2011 2010
Bijdragen
Subsidie Ministerie OCW, incl stipendia 3.413 54% 3.389 52% 3.389 51%
Gebruikersvergoeding OCW / Rgd 1.938 31% 1.910 29% 1.966 30%
5.351 5.299 5.355
Eigen inkomsten
Algemene sponsoring 165 505 500
Bijdragen 300 300 350
Overige baten 508 434 369
973 15% 1.239 19% 1.219 19%
Som der baten 6.324 100% 6.538 100% 6.574 100%
Lasten Realisatie begroting Realisatie
2011 2011 2010
Activiteitenlasten; Artist Residency,
Prix de Rome en Collecties / Public 3.393 49% 3.358 51% 3.267 49%
Beheerslasten, excl gebouw Rgd 1.429 21% 1.268 19% 1.422 21%
Gebruikersvergoeding gebouw Rgd 1.991 30% 1.942 30% 1.940 30%
Totaal activiteiten- en beheerslasten 6.813 100% 6.568 100% 6.629 100%
Rente baten 28 20 21
Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening -/- 461 -/- 10 -/- 34
Bijzondere baten (gebouw gerelateerd) -/- 96 11 308
Exploitatie resultaat -/- 557 1 274
Amsterdam, 10 april 2012
Els M.W.A. van Odijk
directeur Stichting Rijksakademie van beeldende kunsten
Beknopt overzicht
van de balans per 31 december 2011
(afgerond op gehele getallen van duizend euro)
ACTIVA 31-12-11 31-12-10
Vlottende activa
Materiële vaste activa 255 409
Vlottende activa
Vorderingen 269 592
Liquide middelen 1.134 1.243
1.658 2.244
PASSIVA 31-12-11 31-12-10
Eigen Vermogen
Algemene reserve - /- 277 -/- 4
Bestemmingsreserve 118 284
Bestemmingsfondsen 976 1.095
817 1.375
Voorzieningen 156 156
Kortlopende schulden
Overlopende passiva 685 713
1.658 2.244
12

JAARVERSLAG 2011
Stichting
Trustfonds
Rijksakademie
BESTUURSVERSLAG
In 1999 is de Rijksakademie van beeldende kunsten
verzelfstandigd en de Stichting Trustfonds
Rijksakademie opgericht. De stichting stelt zich
ten doel de huidige en historische kerntaken van
de Rijksakademie te ondersteunen onder andere
door het werven van aanvullende geldmiddelen
ten behoeve van de Artist Residency, de Prix
de Rome en de Collecties. Daarnaast zorgt het
Trustfonds voor aanvullende financiering van activiteiten
gericht op publieke ontsluiting van de
Rijksakademie en wordt een relevant netwerk van
bedrijven, fondsen, overheden, ministeries en ambassades
in Nederland en buitenland onderhouden.
Hiermee speelt het Trustfonds een belangrijke
rol bij vergroting van het maatschappelijke en
financiële draagvlak van de Rijksakademie, een rol
die in de toekomst nog belangrijker zal worden.
uitgelicht werkplaatsen
elektronica, metaal, hout, fotografie, grafiek, chemie, keramiek, video, audio:
Feiko beckers
Feiko Beckers is een van de residents waarvoor de aanwezigheid van de vele verschillende
werkplaatsen essentieel is voor zijn kunstenaarspraktijk. Voor zijn performances
en video’s maakt hij gebruik van vele werkplaatsen. Hij maakt objecten en decors voor
zijn video’s. Feiko Beckers maakte het grootste houten object dat ooit in de houtwerkplaats
op de Rijksakademie is gefreesd.
Feiko Beckers aan het werk in de houtwerkplaats. Foto Roy Taylor/RA
13
Het verslagjaar 2011 is voor het Trustfonds
een goed jaar geweest. Met ongelofelijke
inzet van het team Trustfonds en collega’s
van de Rijksakademie is hard gewerkt om
in tijden van veel concurrentie duidelijk te
maken dat ondersteuning van toptalent het
steunen van de toekomst is. Met veel trots
en dankbaarheid kan ik in dit bestuursverslag
melden dat vriendschappen versterkt
en uitgebreid zijn, partnerships verdiept en
vernieuwd en samenwerking met bedrijven
geïntensiveerd. Ten opzichte van 2010 zijn
de inkomsten met circa 20% gestegen en
bedragen € 1.164.103. De totale lasten over
2011 zijn € 639.518, een daling ten opzichte
van 2010 omdat een deel van de bijdrage aan
de Rijksakademie is aangehouden totdat er
duidelijk zicht is op continuïteitsgaranties
vanuit OCW. Het exploitatie resultaat 2011
uit normale bedrijfsvoering komt daarmee
op € 531.481 (positief).
In 2011 heeft de Stichting Trustfonds
€ 150.000 toegekend aan de Prix de Rome,
met name voor publieke activiteiten en
€ 15.000 aan de Collecties ten behoeve van
restauratie en beheer. Bijdragen aan de Residency
zijn aangehouden.
Met respect voor de laboratoriumfunctie
van de Rijksakademie en aandacht voor rust
en concentratie in ateliers en werkplaatsen,
wil Stichting Trustfonds de ingezette
koers op het gebied van fondsenwerving en
draagvlakverbreding voortzetten. De ontwikkelingen
om de Rijksakademie publiek
toegankelijker te maken en aan te sluiten bij
initiatieven uit het culturele veld zijn vanuit
het Trustfonds toe te juichen, de mogelijkheden
voor fondsenwerving worden hiermee
vergroot.
Het Trustfonds realiseert zich dat tegen
het licht van de bezuinigingen haar rol in de
toekomst zal gaan veranderen. De inkomsten
uit fondsenwerving en sponsoring gaan crucialer
worden en er zullen nieuwe strategieën
ontwikkeld dienen te worden. In de tweede
helft van het verslagjaar 2011 zijn eerste
nieuwe ontwikkelingen ingezet die, ook internationaal,
tot steviger ondersteuning van
de Rijksakademie moeten leiden.
Naast de succesvolle verwerving van
(inter)nationale Fellowships (€ 15.000 per
plaats), wordt in de komende periode gewerkt
aan de realisatie van een aantal gesponsorde
ateliers (€ 55.000 per plaats). Dit is een
vorm van financiering, waarbij een selectief
aantal landen / partijen een atelierplaats
kunnen sponsoren, zoals een ‘Zuid-Koreaans
atelier’ of een ‘schilderatelier’. Continuïteit
van kwaliteit van aanmeldingen door de jaren
heen is een voorwaarde voor het aangaan
van een partnerschap met een specifiek land.
Ook zal fondsenwerving in toenemende
mate ingezet worden om verrijking van het
aanbod mogelijk te maken. Hierbij valt te
denken aan materiaalondersteuning in de
werkplaatsen, zoals nu door Old Holland
Classics Colours gebeurt, projectondersteuning
voor gast-advisors, projectondersteuning
bij onderzoeksreizen en sponsoring van
publieke events.
Een belangrijke asset van de Rijksakademie
is de technische expertise en interdisciplinaire
werkwijze, gekoppeld aan uitgebreide
faciliteiten en een groot internationaal
netwerk. De innovatieve kracht en het out of
the box denken, sluit aan op het topsectorenbeleid
van het Ministerie van Economische
Zaken, Landbouw en Innovatie. Met verschillende
bedrijven zijn eerste contacten gelegd
om aan te gaan op welke wijze hier een winwin
situatie van te maken valt. Onderzocht
wordt of een Art & Innovation Consultancy,
voor adviesvragen en verzoeken tot samenwerking,
een interessante werkvorm oplevert
die voor kunstenaars, technisch specialisten
en het artistieke proces meerwaarde oplevert
en financieel gezien rendeert.
Naast bijdragen door fondsen, overheden
en bedrijven is er de particuliere Vriendenkring
die zich met giften en donaties
verbindt aan de Rijksakademie. De Vriendenkring
is een hechte en betrokken groep
mensen die als ambassadeurs een rol spelen
bij de verwerving van nieuwe vrienden. Om
het draagvlak voor de Rijksakademie verder
te verbreden onder een breder en jonger publiek
heeft het Trustfonds in november ook
RijksakademieFAN geïntroduceerd.
Tenslotte wordt met het oog op continuïteit
van bijdragen aan de Rijksakademie
Open Monumentendag
De Open Monumentendag op 10 en 11
september was een groot succes. Het
thema van dit 25e jubileumjaar ‘Nieuw
gebruik - Oud gebouw’ sloot perfect
aan bij de Kavallerie-Kazerne waar
de Rijksakademie in huist. Circa 1500
bezoekers bezochten de Rijksakademie
en werden rondgeleid door het
gebouw en de Collecties.
Open Monumentendag
Foto Roy Taylor/RA
Rijksakademie OPEN 2011
Op zaterdag 26 en zondag 27 november
kon het publiek tijdens RijksakademieOPEN
2011 een kijkje nemen
in het gebouw van de Rijksakademie.
Naast de kunstenaarsateliers, dienden
ook projectruimtes en technische
werkplaatsen als presentatieruimte.
Narcisse Tordoir (kunstenaar en advisor)
was voor deze editie de artistiek
coördinator. De ruim 6500 bezoekers
van over de hele wereld lieten zich
verrassen door de presentaties van de
kunstenaars, namen deel aan één van
de vele rondleidingen of kregen een
kunstschouw in de historische collecties
van de Rijksakademie. De jongste
bezoekers maakten hun eigen kunstwerken
in het kinderatelier.
Kinderatelier
Foto Julia Bac
Voorafgaand aan de publieke dagen
op zaterdag en zondag, vonden verschillende
previews en ontvangsten
plaats: een sneak preview voor bloggende
studenten en Young professionals,
de pers preview, de Vrienden en
professional preview, de bijeenkomst
Kunst & Wetenschap en de workshop
kunstkritiek (tien deelnemers schreven
onder begeleiding een beschouwende
tekst).
Om zowel tijdens de voorbereidingen,
als tijdens de open ateliers op
gelaagde wijze verslag te doen van
het werkproces van de kunstenaars
en een blik achter de schermen te bieden,
is dit jaar voor het eerst een liveblog
gestart. Via Tumblr verschenen
vanaf september regelmatig updates:
hoe maken kunstenaars gebruik van
nieuwe technieken als de 3D-printer?
Wat gebeurt er in de houtwerkplaats?
En waarom kookte Ayman Ramadan
het Egyptische gerecht koshary?
Tijdens de week van de open ateliers
werd het blog sterk geintensiveerd
en deed een groep van zeven studenten
verslag. Het resulteerde in 60
bijdragen in tekst, foto en video met
interviews met bezoekers, verslagen
en sfeerimpressies (www.rijksakademie.nl/blog).

Deelnemers aan de workshop kunstkritiek
krijgen rondleiding door presentaties
RijksakademieOPEN (atelier
Julien Beneyton).
Foto Arif Kornweitz
Kunstenaarstendensen
In de presentaties van de residents
tijdens RijksakademieOPEN 2011 zijn
verschillende kunstenaarsposities en
tendensen te herkennen.
Opvallend is de toenemende aandacht
voor het “maken” van het werk, vaak
met eenvoudige materialen. Daarnaast
speelt bij veel presentaties het
performatieve een rol. Verschillende
residents hebben een performance
georganiseerd, of de restanten van een
performance in hun atelier getoond.
Politiek en sociaal commentaar loopt
als een rode draad door de presentaties
in 2011, vanuit een historisch of
sociologisch perspectief, vaak verbonden
aan de individuele achtergrond
en afkomst van de kunstenaar.
Tot slot speelt de relatie met geschiedenis
en kunstgeschiedenis een grote
rol. Op welke schouders sta je, als
mens en als kunstenaar, bewust of
onbewust? In hoeverre doet de weergave
van het verleden recht aan de
complexiteit van nu?
Performance Jean-Charles de Quillacq
tijdens RijkakademieOPEN.
Foto Arif Kornweitz
Steunbetuiging
“De Rijksakademie van beeldende
kunsten is in veel opzichten vergelijkbaar
met het Rijksmuseum. Beide
instellingen hebben eenzelfde historische
achtergrond van nationale
trots en hebben een vergelijkbare
internationale statuur. Beide instellingen
zijn ook uniek in de wereld.”
“De Rijksakademie is een magneet
met een wereldomspannende aantrekkingskracht
- een kracht die
niet alleen kunstenaars uit zeven
continenten aantrekt, maar ook
galeriehouders, museumdirecteuren,
conservatoren en tentoonstellingsmakers
uit de hele wereld. Voor deze
professionals uit de wereld van de
beeldende kunst is de Rijksakademie
een belangrijk selectiemedium en
een graadmeter voor kwaliteit.”
Camiel van Winkel, kunsthistoricus,
schrijver, onderzoeker, Rijksakademie-advisor
gewerkt aan de ontwikkeling van een endowment.
De gedachte is om in 2012/2013 een
campagne te starten, die naast de lopende
fondsenwerving een kapitaal moet gaan
opbouwen voor de toekomst. Hierbij wordt
ook internationaal ingezet om de reputatie
en positie te kapitaliseren.
Het Trustfonds is aangemerkt als een ‘Algemeen
Nut Beogende Instelling’ (ANBI) en
werkt volgens de Code Cultural Governance.
Er is een Raad van Toezicht, die toeziet op
de algemene gang van zaken en bijdraagt aan
de doelstellingen van de Stichting. De leden
zijn ultimo 2011*, de heer drs. R.H. Defares
(voorzitter, tevens lid Raad van Toezicht
Stichting Rijksakademie), de heer drs. C.J. de
Bruin RA (penningmeester) en mevrouw drs.
S.J. Stuiveling. De Raad werkt met een financiële
auditcommissie die jaarlijks tweemaal
bijeen komt. Sinds 2010 wordt de accountantscontrole
op de Stichting Trustfonds
uitgevoerd door KPMG Accountants N.V. De
Raad is gedurende het verslagjaar 2011 drie
keer bijeengekomen.
Els M.W.A. van Odijk
directeur Stichting Trustfonds Rijksakademie
* De Raad van Toezicht Trustfonds is op
1 juli 2009 statutair ingesteld (voorheen
bestuur Trustfonds); datum van aantreden
is overeenkomstig. Zittingstermijn
is vier jaar, waarbij een herbenoeming
kan geschieden voor maximaal een
periode van vier jaar. Op termijn zal het
gelijktijdige jaar van aftreden van alle
leden worden bezien.
uitgelicht werkplaatsen
elektronica, metaal:
Fidel Garcia Valenzuela
Met behulp van de elektronica specialist,
bouwt gast-resident Fidel García Valenzuela
(CU) een zendstation op zonne-energie
dat zelfstandig kan blijven werken en
dag en nacht kan uitzenden. Het apparaat
zit in een waterdichte kist met een
accu, een zonnepaneel, een mp3 speler
en fm zender. Dit apparaat zendt met
een straal van 10 kilometer dag en nacht
communistische propaganda uit en heeft
Fidel García Valenzuela in the middle of
nowhere in Alaska geplaatst.
Fidel García Valenzuela test het werk
STATIC op de binnenplaats van de
Rijksakademie. Foto Kees Reedijk/RA
BERICHT
VAN DE RAAD
VAN TOEZICHT
De Raad van Toezicht op het Trustfonds Rijksakademie
heeft in het verslag jaar 2011 drie maal
vergaderd. Tweemaal regulier en eenmaal samen
met de Raad van Toezicht Rijksakademie om zich
te beraden en uit te wisselen op de gevolgen van de
aangekondigde bezuinigingen in de culturele sector
en de mogelijke gevolgen die de bezuinigingen
zouden kunnen hebben voor de Rijksakademie.
De Raad werkt met een financiële auditcommissie
die jaarlijks tweemaal bijeen komt.
Ultimo 2011 bestaat de Raad van Toezicht uit
drie leden. De focus tijdens de vergaderingen
concentreerde zich op de ontwikkeling
van cultureel ondernemerschap enerzijds en
zich doorzettende professionalisering van de
fondsenwerving anderzijds. Fiscale ontwikkelingen
o.a. rondom de nieuwe Geefwet zijn
nauwlettend gevolgd. De Raad voldoet aan
de Code Cultural Governance maar neemt
zich voor om in 2012 ook formele functioneringsgesprekken
met de directie te voeren
zodat ook in dit opzicht aan de code wordt
voldaan.
Gedurende het verslagjaar is regelmatig
contact onderhouden met de directeur
Trustfonds, tevens directeur Rijksakademie
en met het hoofd Trustfonds. Naast aandacht
voor de mogelijke gevolgen van de
bezuinigingen en de toenemende concurrentie
op het gebied van fondsenwerving is
feedback gegeven op nieuwe ontwikkelingen
en strategieën.
Statutair is bepaald dat de Stichting
Trustfonds aanvullend bijdraagt aan de historische
taken van de Rijksakademie. De in
juni 2011 door de staatssecretaris aangekondigde
bezuinigingen raken potentieel ook de
Rijksakademie.
De Raad heeft dan ook besloten om de
Raad van Toezicht op de Rijksakademie te informeren
dat hij toekenning van gelden voor
2011 tot geoormerkte bijdragen zal beperken
en in 2012 geoormerkte verplichtingen per
verplichting zal beoordelen. De Raad heeft
zich voorgenomen om als er duidelijkheid
bestaat over de gevolgen van de aangekondigde
bezuinigingen en de maatregelen die
de Rijksakademie zullen kunnen treffen, te
besluiten over aanvullende bijdragen voor de
artistiek inhoudelijke kosten. Graag nodigt
hij de Raad van Toezicht Rijksakademie uit
hem hier tijdig over te informeren.
Daarnaast maar niet in de laatste plaats is
duidelijkheid over de positie van de Rijksakademie
ook van groot belang voor de relatie
van het Trustfonds met haar beneficiënten.
Het Trustfonds wenst het in haar gestelde
vertrouwen te bewaren.
De Raad van Toezicht Trustfonds heeft de
jaarrekening over 2011 goedgekeurd, evenals
de begroting 2012. Zij hecht eraan haar complimenten
te geven aan het team Trustfonds
dat op meer dan uitstekende wijze heeft
gepresteerd. Zij ervaart haar betrokkenheid
bij de Rijksakademie als bijzonder gezien
de kwaliteit, positie en reputatie van het
instituut. De Raad van Toezicht Trustfonds
hoopt dat de staatssecretaris belang en betekenis
van de Rijksakademie onderschrijft en
de Rijksakademie mogelijkheden biedt om
nieuwe wegen in te slaan.
Drs. Rob H. Defares (voorzitter), mede
namens de heer drs. C.J. de Bruin RA
(penningmeester) en mevrouw
drs. S.J.Stuiveling.
Steunbetuiging
“Tijdens mijn toelating waren o.a.
de wereldberoemde kunstenaars Luc
Tuymans, Sigurdur Gudmundsson en
Michel François aanwezig en critici
als Avis Newman. Het is alsof je in
voetbaltermen bij Johan Cruijff,
Diego Maradona en Pelé tegelijkertijd
op audiëntie mag.”
“De twee jaar op de Rijksakademie
zijn van essentieel belang gebleken
voor mijn leven en carrière, wat zoals
bij de meeste creatieve beroepen
voor mij één is.”
Tjebbe Beekman, kunstenaar
(RA 03/04)
14

BIJDRAGEN
AAN DE KUNST
VAN DE TOEKOMST
De Rijksakademie kan haar werk realiseren in
samenwerking met bedrijven, fondsen, overheden
en particulieren in binnen- en buitenland. Partijen
die belang hechten aan de rol van kunst en kunstenaars
in de samenleving en de ontwikkeling van
talent ondersteunen door financieel bij te dragen.
Zij komen in contact met veelbelovende kunstenaars,
delen in inspiratie en dragen bij aan de ontdekking
van het nieuwe. De Stichting Trustfonds is
de schakel bij de samenwerkingsverbanden.
gramma voor bedrijven. De Rijksakademie
biedt een grote mate van gastvrijheid, zoals
bijzondere ontvangsten op de Rijksakademie,
kunstenaarspresentaties in het bedrijf of een
kijkje achter de schermen van de technische
laboratoria.
In 2011 is steviger ingezet op het ontwikkelen
van samenwerking met het bedrijfsleven.
Dit heeft geleid tot een toename van het
aantal bedrijfssponsors.
Coöperatiefonds Rabobank Amsterdam
In 2011 heeft het Coöperatiefonds Rabobank
Amsterdam financieel bijgedragen aan de
RijksakademieOPEN. Dit sluit aan bij de
missie van Rabobank Amsterdam om zich te
verbinden met talentontwikkeling, participatie
en ondernemerschap in Amsterdam.
Teva Editions for Visual Arts 5
In 2011 werd het lustrum gevierd van de Teva
Editions for Visual Arts. Gasten uit de wereld
van kunst, wetenschap, politiek en industrie
werden tijdens de RijksakademieOPEN
ontvangen voor een middagvullend programma.
In aansluiting op de lunch en een
uitdagende lezing van voormalig Eurocommissaris
Frits Bolkestein kregen de gasten
een rondleiding door de ateliers onder
begeleiding van experts. Resident artist Idan
Hayosh nam tijdens de bijeenkomst vol trots
het Teva Fellowship 2011 in ontvangst.
Samenwerking met Institut
français, Maison Descartes
Sinds 1996 werkt de Rijksakademie
samen met Institut Français. Naast het
ondersteunen van de Franse residents
aan de Rijksakademie ziet Institut
français het als een taak om werk
van jong talent aan het publiek te
presenteren. In samenwerking met de
Rijksakademie is het werk van Rijksakademie
residents Julien Beneyton,
Jean-Charles de Quillacq en Rebecca
Digne in drie opeenvolgende solotentoonstellingen
gepresenteerd. De
drie tentoonstellingen gaan door hun
snelle opeenvolgende vertoningen
met elkaar een dialoog aan.
Presentatie Julien Beneyton in Institut
Français. Foto Willem Vermaase
Rijksakademie
Vriendenkring
De Rijksakademie Vriendenkring kent drie
kringen: Trustees, Club Prix de Rome en
Associates. In 2012 wordt de Vriendenkring
uitgebreid met een vierde kring van Patrons.
Particulieren die met een Fellowship steunen
(Trustees) verbinden zich niet alleen met het
instituut Rijksakademie, maar ook met een
individuele kunstenaar. Hiermee hebben zij
een gastheer of gastvrouw binnen de Rijksakademie
en krijgen de kans de artistieke
ontwikkeling van de kunstenaars op de voet
te volgen. Voor de Vriendenkring wordt
jaarlijks een programma samengesteld dat
exclusieve toegang geeft tot activiteiten van
de Rijksakademie en de Prix de Rome.
Vriendenkringprogramma 2011
In mei werd in het kader van de Prix de
Rome de zogenoemde longlist /shortlistlunch
georganiseerd waarbij de gasten het
werk van de 10 geselecteerde kunstenaars
konden bekijken en zelf hun winnaar
mochten aanwijzen. Aansluitend op de lunch
werden de vier genomineerden voor de prijs
bekend gemaakt. De tentoonstelling, dit jaar
in SMART project Space, is na een preview
voor Vrienden en sponsoren informeel
geopend voor publiek.
Burgemeester Van der Laan in gesprek
met Els van Odijk na afloop van de opening
RijksakademieOPEN.
Foto Roy Taylor/RA
De Zomerlunch in juni, aansluitend op het
selectieproces voor de Residency, is een
jaarlijks hoogtepunt en niet meer weg te
denken uit het Vriendenkringprogramma.
Na de presentatie en bekendmaking van de
nieuwe lichting resident artists 2012 is er een
Bourgondische lunch aan de waterkant van
de tuin. Het jaar is afgesloten met RijksakademieOPEN.
Tijdens de Preview voor
Vrienden, sponsoren en ambassadeurs heeft
burgemeester Van der Laan bevlogen gesproken
over het belang van kunst en cultuur en
meer in het bijzonder over de betekenis van
de Rijksakademie voor de stad; een waardige
opening van RijksakademieOPEN 2011.
Naast het vaste programma hebben door
het jaar heen diverse ontvangsten en presentaties
plaatsgevonden voor kleine groepen
o.a. in de historische Collecties en de technische
werkplaatsen.
Rijksakademie Vriendenkring Zomerlunch.
Foto Roy Taylor/ RA
RijksakademieFAN
Tijdens de RijksakademieOPEN is met succes
RijksakademieFAN geïntroduceerd, een
nieuwe manier om draagvlak en betrokkenheid
bij de Rijksakademie te vergroten onder
een breed publiek van jongeren en belangstellenden.
Donaties zijn mogelijk vanaf
€ 15,- per jaar. FANs ontvangen een nieuwsbrief
en uitnodigingen voor publieke activiteiten.
In 2012 wordt een nieuwe campagne
ontwikkeld om RijksakademieFAN verder uit
te breiden.
Corporate
Partners
Bedrijven die zich aan de Rijksakademie
verbinden zijn maatschappelijk betrokken,
hebben oog voor innovatie, creativiteit en
talentontwikkeling en dragen dit uit door
eigen publieksgroepen te betrekken bij het
werk van de Rijksakademie. Ondersteuning
is er via het Fellowship, de technische werkplaatsen,
de Prix de Rome of als sponsor van
een specifiek programma zoals de RijksakademieOPEN.
Ook bestaat het zogenoemde
corporate membership, een vriendenpro-
15
Haim Divon (Ambassadeur van Israël),
Gerard van Odijk (President & CEO Teva
Europe), Els van Odijk (directeur Rijksakademie)
en resident Idan Hayosh.
Foto Roy Taylor/RA
KPN Kunstprix
Naast een jaarlijkse Fellowship, reikt KPN
iedere twee jaar de KPN Kunstprix uit. De
KPN Kunstprix is een genereuze prijs aan
een kunstenaar uit de longlist van de Prix
de Rome, gekozen door de medewerkers van
KPN. De kunstenaar met de meeste stemmen
ontvangt een geldprijs van € 15.000
euro en wordt aangekocht voor de collectie
van KPN. De uitreiking vindt plaats tijdens
de prijsuitreiking van de Prix de Rome.
Winnaar van de KPN Kunstprix 2011 is Petra
Stavast. Gwenneth Boelens heeft een aanmoedigingsprijs
ontvangen. Met het
Fellowship voor een Rijksakademie resident,
én de KPN Kunstprix steunt KPN getalenteerde
kunstenaars en brengt een breed
publiek in contact met vernieuwende kunst.
Old Holland Classic Colours
Old Holland Classic Colours is producent
van topkwaliteit verven. Ieder jaar verstrekt
het bedrijf schilderspakketten en korting op
verf- en schildersmaterialen aan kunstenaars
van de Rijksakademie. De uitwisseling van
kennis en expertise met een professionele
doelgroep stelt Old Holland in staat het
product continu te monitoren en een klantenbestand
op te bouwen van internationaal
topniveau. Tijdens een bijeenkomst zijn aan
Old Holland en enkele relaties experimenten
en processen in de verf- en keramiekwerkplaats
getoond.
Fondsen en
stichtingen
Vermogensfondsen en particuliere stichtingen
die zich aan de Rijksakademie verbinden
doen dat vanuit uiteenlopende doelstellingen.
Deze kunnen regionaal, nationaal
of internationaal van aard zijn, hebben
betrekking op een bepaald thema binnen
de beeldende kunst of richten zich op de
ontwikkeling van individuen. Wat steeds
centraal staat is de ondersteuning van talent
Xra-Lezingen
Oud-residents geven onder de noemer
Xra-lezingen presentaties over
hun beroepspraktijk aan huidige
residents. Dit waren in 2011 onder
anderen:
— Filmmaker Kwang-Ju Son (KR, RA
06/07) over haar laatste werk ‘Characters’,
die op het International Film
Festival Rotterdam 2011 te zien was.
— Schilder Praneet Soi (IN, RA 02/03)
over zijn gebruik van beeldbanken
van kranten en tijdschriften voor
zijn tekeningen met veelal een
sterk politieke lading en zijn onderzoek
naar de representatie in de
huidige beeldcultuur.
— Martha Colburn (US, RA 01/02); filmmaker
en multimedia-kunstenaar
gaat in op haar ambachtelijke manier
van werken waarbij zij gebruik
maakt van collage, tekeningen,
found-footage en geluidscomposities.
De (politieke) standpunten die
zij met haar politiek en maatschappelijk
getinte films lijkt in te nemen,
leiden tot een stevige discussie.
— Banu Cennetoglu (TR, RA 02/03) in
gesprek met advisor Hermann Pitz.
Zij gaat in op haar werk ‘Catalog’
(Biënnale Venetië, 2009), haar rol als
uitgever van kunstenaarsboeken
(BENT) en het RAIN Initiatief BAS
in Istanbul dat onder haar leiding
kunstenaarsboeken produceert en
presenteert.
— Tala Madani (IR/US, RA 07/08)
spreekt over haar werk en vervolgens
ontstaat er een discussie met
advisor Paul Perry als moderator
over deskilling binnen de schilderkunst.
Onderwerpen waarmee Madani
zich bezighoudt zijn culturele
en seksuele identiteit; zij benadert
die vanuit de figuur van de (moslim)man.
— Hama Goro (ML, RA 95/96) spreekt
over de RAIN-netwerken en de
RAIN-projecten van de Rijksakademie,
met name Centre Soleil in Bamako
Mali komt hierbij aan de orde.
Hij legt tevens atelierbezoeken af
om met residents over toekomstige
projecten van Centre Soleil te
praten.
— Berend Strik (NL, RA 85/88) toont
de uiteenlopende facetten van het
kunstenaarschap met zijn eigen
werk als uitgangspunt.

Selectie alumni activiteiten
— Op 2 september promoveert
alumnus Irene Kopelman (AR, RA
02/03) aan de MahKU in Utrecht in
samenwerking met de FAFA, the
Finnish Academy of Fine Arts. Haar
dissertatie is getiteld ‘The Molyneux
Problem’. Kopelman is de eerste
promovendus in de beeldende kunsten
in Nederland.
— Half januari keert alumnus Philippe
van Wolputte (BE, RA 08/09) terug
van een vijfweekse residency bij
ruangrupa in Jakarta, Indonesië
(deel van het RAIN-netwerk). Hij
heeft deelgenomen aan het ‘Mobility
Project’, onderdeel van het
driejarig researchprogramma Art
Lab met als uitgangspunt de dagelijkse
mobiliteit in Jakarta. Hij heeft
presentaties gegeven voor het College
Student Forum in de National
Gallery van Jakarta en op de Universiteit
van Jakarta.
— Marcel Pinas (SR, RA 07/08) spreekt
op het Unesco World Forum for
Development over duurzaamheid.
Pinas is oprichter van het kunstcentrum
Tembe Art in Moengo in Suriname
(deel van het RAIN-netwerk).
— Rijksakademie-Alumni Projects
initieert een vervolg op de reizende
tentoonstelling DISEASE met werk
van Rijksakademie alumni voor het
FAIVA Video Festival in Bamako,
Mali. Curator is Greg Streak (ZA, RA
97/98), tevens grondlegger van het
RAIN-platform PULSE.
— Paulien Oltheten (NL, RA 05/06) is in
juli door de Rijksakademie afgevaardigd
als technisch supervisor
voor de Gakoro videoworkshop ‘En
réalisation de spot publicitaire et
d’arts’. De workshop heeft als doel
korte publiciteitsfilmpjes te ontwikkelen
door Malinese kunstenaars en
studenten voor het FAIVA Filmfestival
van Centre Soleil d’Afrique.
— Adellatif Benfaidoul (MA, RA 01/02),
oprichter van Arab Media Lab, organiseert
een international digital
videofestival in Marrakech getiteld
‘The Future is Now’.
— In december gaat KIN Art Studio
van start in Kinshasa. KIN Art Studio
is opgericht door Vitshois Mwilambwe
Bondo (CG, RA 08/09). Hij wil de
uitwisseling tussen lokale in internationale
kunstenaars bevorderen.
Selectie presentaties, lezingen,
bezoeken
— Bij de start van het residencyjaar
presenteren de kunstenaars hun
werk aan elkaar, aan medewerkers
en aan advisors als startpunt
voor inhoudelijke discussie en
uitwisseling.
— In februari vindt een seminar over
kunstenaarspublicaties plaats. Jane
Rolo (director Book Works, Londen),
Roger Willems, (ontwerper en uitgever
ROMA publications, Amsterdam)
en Monika Szewczyk, (hoofd
publicaties Witte de With, Rotterdam)
geven een korte presentatie
over hun visie op kunstenaarspublicaties
en gaan daarbij in op de relatie
tussen uitgever en kunstenaar.
— Kunstcriticus Anna Tilroe geeft een
lezing over haar laatste boek ‘De
Ja-sprong’.
— Advisor John Welchman behandelt
in ‘Writing seminar’ verschillende
aspecten van het schrijven op basis
van meegenomen werk van resident
artists.
— Ruti Sela en Maayan Amir (IL) zijn
drie maanden gastresidents. Zij
onderzoeken in hun werk thema’s
zoals grenzen, sociaal-politieke
constructies en de mechanismen
achter het bewustzijn van de ander.
— Lezing door gastadvisor Tony
Chakar (architect, kunstenaar en
schrijver).
en het bevorderen van kunst en kunstenaarschap
in de samenleving. Bijdragen worden
gedaan in de vorm van Fellowships, steun
voor Collecties, RijksakademieOPEN, Prix
de Rome en projectbijdragen voor lezingen
en publicaties.
De stijgende lijn van bijdragen uit fondsen
is in 2011 doorgezet. Dit is met name te
danken aan steun voor de Rijksakademie-
OPEN door het Amsterdams Fonds voor de
Kunst (AFK) en SNS Reaal Fonds. Daarnaast
werden bijdragen ontvangen van Stichting
De ‘Gijselaar-Hintzenfonds’ voor de publicatie
en van Stichting Het Amsterdamsche
Fonds. Het Prins Bernhard Cultuurfonds
droeg fors bij met acht cultuurfondsbeurzen
aan Nederlandse kunstenaars. Nieuwe fondsen
die Fellowships verstrekten zijn Holland
America Friendship Foundation en Jumex
Foundation (Mexico). Voor 2012 wordt met
een aantal grotere vermogensfondsen de mogelijkheid
onderzocht voor substantiële ondersteuning
van de Rijksakademie Residency.
Toezeggingen kwamen er van het Gieskes-
Strijbis Fonds en Stichting AMMODO.
Prix de Rome
De Prix de Rome werd in 2011 financieel
ondersteund door SNS Reaal Fonds, het
Gieskes-Strijbis Fonds en KPN. Het SNS
Reaal Fonds is sinds 2004 hoofdbegunstiger
van de Prix de Rome. Dankzij deze
samenwerking heeft de Prix de Rome zich
breed kunnen manifesteren door middel van
een tentoonstelling, een publieke opening,
een aandachttrekkende prijsuitreiking en een
toegankelijke publicatie.
Het voorgenomen beleid van de staatsecretaris
van OCW voor 2013 en verder zet de
samenwerking met SNS Reaal Fonds onder
druk. De Prix de Rome wordt in de opvattingen
van de staatssecretaris elders ondergebracht.
In 2012 zal overleg plaatsvinden met
SNS Reaal Fonds om na te gaan hoe het
beste met de toekomstige ontwikkelingen
om te gaan.
Met de steun van het Gieskes-Strijbis
Fonds kon met name gewerkt worden aan
programma’s ten behoeve van de vergroting
van zichtbaarheid voor en betrokkenheid
van jongeren. Er is een social media plan
ontwikkeld, een educatief programma voor
scholieren, workshops kunstkritiek en het
project My Prix. De samenwerking met presentatiepartner
SMART Project Space heeft
hierbij een belangrijke rol gespeeld.
uitgelicht werkplaatsen
16
Studieblad met gevogelte
Louis Stracké, 1880-1895, zwart krijt en waterverf op papier
Overheden
De verbintenissen met buitenlandse overheden
vinden plaats op het hoogste politieke
niveau, met Ministeries van Cultuur en
Buitenlandse Zaken, met Arts Councils en
culturele overheidsfondsen. Doelstelling is
het verwerven van Fellowships uit de landen
van herkomst van de resident artists. Ook de
Nederlandse ambassades in het buitenland
zijn actief betrokken bij de Rijksakademie.
elektronica, metaal, geluid en hout: idan hayosh
De werkplaatsen elektronica, metaal en geluid zijn betrokken geweest bij het maken
van bee hives van Idan Hayosh, een werk dat een zwerm bijen moet simuleren. In de
elektronica werkplaats is een interface ontwikkeld voor het sturen van een roterend
platform waaraan met vislijnen namaakbijen bevestigd zitten. Het platform kan ook
kantelen om een realistischer beeld van vliegende bijen te krijgen. Een luidspreker
met een gerichte geluidsbundel zendt gezoem uit. Deze luidspreker kan met een
motor heen en weer bewegen. Idan bouwt voor de presentatie van het werk zijn eigen
presentatieruimte buiten de muren van het gebouw.
Installatie bee hives tijdens RijksakademieOPEN, Idan Hayosh.
Foto Willem Vermaase
Schatten uit de collecties
In 1880 werd August Allebé, voorheen
leerling aan de Koninklijke Akademie
en hoogleraar aan de Rijksakademie,
benoemd tot hoogleraar-directeur. Hij
vond vooral praktische oefening, theoretische
onderbouwing en examinering
belangrijk. Als directeur voerde Allebé al
gauw veranderingen door. Het hernieuwd
contact met het Koninklijk Genootschap
Natura Artis Magistra was daar één van.
Hierdoor werden studenten in de gelegenheid
gesteld in Artis dierstudies te maken.
Ook dit studieblad van Louis Stracké is
waarschijnlijk vervaardigd in de Amsterdamse
dierentuin. Het werk is ter gelegenheid
van zijn 25-jarig jubileum aan Allebé
geschonken.
Ook in het heden zijn er directe relaties
met Artis. Verschillende kunstenaars die
deelnamen aan het project ‘Munt met een
Missie’, hebben materialen en beelden
gebruikt uit Artis.
Ambassadeurs en cultureel attachés helpen
met het consolideren en uitbreiden van een
solide, internationaal draagvlak, o.a. door
het mede organiseren van ontvangsten en
bijeenkomsten in het buitenland, en het
ondersteunen met bemiddeling en advies in
het zoeken naar financiële ondersteuning
voor de resident artists.
Fellowships
Ook in 2011 is het Fellowship-programma
een succesvol onderdeel van het Trustfonds
gebleken. Het gaat hierbij meestal om meerjarige
overeenkomsten. Buitenlandse ondersteuning
in de vorm van een fellowship is
belangrijk omdat daarmee de kunstenaar
zich gekend en erkend voelt vanuit het eigen
land. Voor de Rijksakademie is het belangrijk
omdat daarmee internationale banden
worden versterkt en het tot kwalitatief betere
aanmeldingen uit de betreffende landen
leidt. In 2011 zijn de eerste stappen genomen
om het Fellowship-programma uit te breiden
met volledige atelierondersteuning. Hierbij
valt te denken aan ‘landen ateliers’, ‘schilder
ateliers’, ‘innovatie ateliers’ etcetera. De verwachting
is dat in 2012 de eerste gesponsorde
ateliers gerealiseerd worden. Continuïteit van
kwaliteit van aanmeldingen door de jaren
heen is een voorwaarde voor het aangaan
van een dergelijk partnership.
ANBI-status
Stichting Trustfonds en Stichting Rijksakademie
zijn aangemerkt als een “Algemeen
Nut Beogende Instelling” (ANBI) en zijn
daarmee vrijgesteld van schenkings- en successierecht.
Fiscale faciliteiten voor ANBI’s
spreiden zich uit over vennootschapsbelasting,
inkomstenbelasting en schenk- en
erfbelasting. Trustfonds, noch de Rijksakademie
hoeven belasting af te dragen
over de schenkingen en daarmee komen de
donaties volledig ten goede aan de kunst van
de toekomst.
Nieuwe geefwet
In 2011 werd door het Ministerie van Financiën
een voorstel aangekondigd om giften
aan culturele ANBI’s tijdelijk extra voordelig
te maken voor de inkomstenbelasting en de
vennootschapsbelasting. Dit heeft geresulteerd
in een nieuwe geefwet die van 1 januari
2012 tot en met 31 december 2017 van kracht
is. De geefwet houdt in dat giften met 25%

verhoogd mogen worden tot een maximum
aan schenkingen van € 5.000 per jaar. De
voordelen van de geefwet gelden voor alle belastingplichtigen
(particulieren en bedrijven)
en zijn van toepassing op zowel eenmalige
als periodieke schenkingen. Schenken aan
de kunst van de toekomst is nu nog aantrekkelijker,
doordat men meer kan doen voor
hetzelfde geld.
SPONSORS EN
DONATEURS 2011
De Rijksakademie wordt via Stichting
Trustfonds ondersteund door:
Buitenlandse overheden & fondsen
België, Vlaams Ministerie van Cultuur,
Jeugd, Sport en Media
Frankrijk, Institut Français des Pays-Bas
Korea, Arts Council Korea
Mexico, Fundación / Colección Jumex
Spanje, Ministerio de Cultura
Taiwan, Council for Cultural Affairs
Zwitserland, Pro Helvetia, the Swiss Arts
Council
Nederlandse fondsen & stichtingen
Amsterdams Fonds voor de Kunst
Breitnerfonds / Fundatie ‘Van Den Santheuvel
Sobbe’
Holland America Friendship Foundation
Prins Bernhard Cultuurfonds
Prof. Augustus Allebé Fonds
Stichting Elise Mathilde Fonds
Stichting Fonds A.H. Martens van Sevenhoven
te Beesd
Stichting Gieskes-Strijbis Fonds
Stichting ‘De Gijselaar-Hintzenfonds’
Stichting Dr. Hendrik Muller’s
Vaderlandsch Fonds
Stichting Het Amsterdamsche Fonds
Stichting Kees Verwey
Stichting Niemeijer Fonds
SNS REAAL Fonds
Van den Berch van Heemstede Stichting
Van Bijleveltstichting
Willem F.C. Uriôtfonds
Bedrijven
1000 Steps b.v.
ARCADIS
Hurks groep
KPN
KRC Collection
De Nederlandsche Bank
Old Holland Classic Colours
Rabobank Amsterdam
Teva Europe
United Investment Company
Rijksakademie Vriendenkring
Trustees
Cees en Inge de Bruin - Heijn — De heer
R.H. Defares — Rijkman en Irene Groenink
- Verboon — Familie Hunting — Jhr. G.E.
Loudon en Jhr. M. Loudon —
Tom en Yvonne de Swaan — Machteld Vos
en Willem Sijthoff
Honorary Trustees
Prins Maurits en Prinses Marilène van
Oranje - Nassau, van Vollenhoven
Club Prix de Rome
Willem en Kathryn van Aalst — Harriet
Appel - de Visser — Bob en Renée Drake —
Henk en Victoria de Heus — De heer en
mevrouw Kalisvaart - Valk — De heer en
mevrouw Soonieus - Willemse — Bob Vlake
en Peter Herz
Associates
De heer J.T.M. Bank en mevrouw T. Middelhoff
— De heer en mevrouw A. van de Beek
— De heer en mevrouw A.G.F. Boersma —
De heer J.W. Cramer — De heer en mevrouw
Dommering — De heer en mevrouw Drenkelford-van
Reijn — De heer en mevrouw
Gerritse-Tuinema — De heer en mevrouw J.
van Gool — Laura Roukens en Olivier van
Gool — Harm en Floor Haak — De heer mr.
L.D.H. Hamer — Hetty Huisman — Mies en
Jaap Kamp — De heer R.P. Kerssemakers en
de heer H. Bergmann — Fonger en Valerie
Kranenburg — Rob van der Leij — Diane van
der Marel — Ton en Maya Meijer-Bergmans
— De heer en mevrouw R. Norbruis — De
heer D.M. Ogilvie — De heer en mevrouw.
R.J.A.M. van Ogtrop-Quintus — Familie Ribbink
- Van den Hoek — Janwillem Schrofer —
David Versteeg en Maria-Pia Schotte — Maarten
en Marijke van der Weijden – Overmars
— Martine Willekens
En leden van de Rijksakademie Vriendenkring
die anoniem wensen te blijven.
PRESENTIE
(OUD-)RESIDENTS
EN WINNAARS
PRIX DE ROME
in 2011, een greep
INDICATOREN VAN SUCCES
Om een beeld te krijgen van het verloop van loopbanen
van (oud-)residents van de Rijksakademie
van beeldende kunsten en Prix de Rome winnaars
– en daarmee van effecten van dit instituut – wordt
gekeken naar Presentatie, Productie en Profileren
en anderzijds naar Ontwikkelen, Ondernemen en
Overdragen. Het betreft een aselecte steekproef
die niet pretendeert compleet te zijn.
PRESENTATIE,
PRODUCTIE,
PROFILERING
1.1 DEELNAME AAN
BIËNNALES (SELECTIE)
La Biennale di Venezia, Venezia, IT
Narda Alvarado, Giorgio Andreotta Caló,
Yael Bartana (PL-paviljoen), Ryan Gander,
Dora García (ES-paviljoen), Tala Madani,
Bjarne Melgaard (NO-paviljoen), Nathaniel
Mellors, Shahryar Nashat, Amalia Pica, Praneet
Soi (IN-paviljoen), Monika Sosnowska;
PdR - Mariana Castillo Deball, Libia Castro
& Ólafur Ólafsson (IS-paviljoen)
12th International Istanbul Biennial, TR
Eylem Aladogan, Milena Bonilla, Yaima
Carrazana, Cevdet Erek, David Haines,
Ahmet Ögüt
Sharjah Biennial 10, Sharjah, AE
Aisha Khalid
Lyon Biennale, FR Hannah van Bart, Erick
Beltrán, Moshekwa Langa, Guillaume Leblon
4th Moscow Biennale of Contemporary
Art, Moskou, RU
Carlos Amorales, Yael Bartana, Matthijs de
Bruijne, Olga Chernysheva, Ahmet Ögüt,
Guido van der Werve
Prague Biennale 5, CZ Melanie Bonajo
(Photo Biennale), Monali Meher
Performa 11, New Visual Art Performance
Biennial, New York (NY), US
Nicoline van Harskamp, Nathaniel Mellors,
Guido van der Werve
8a Bienal do Mercosul, Porto Alegre, BR
Irene Kopelman, Cristina Lucas, Luis Romero
3rd Athens Biennial, Athens, GR Hans
Op de Beeck, Fiona Tan
3rd Thessaloniki Biennale of Contemporary
Art, GR Mounira Al Solh, Mounir
Fatmi
29th Biennial of Graphic Arts, Ljubljana,
SI - Brody Condon, Dora García
1.2 DEELNAME AAN
FESTIVALS (SELECTIE)
International Film Festival Rotterdam,
Rotterdam - Rosa Barba, Yael Bartana,
Manon de Boer, Persijn Broersen en Margit
Lukács, Yin-Ju Chen, Martha Colburn,
Alberto De Michele, Hala Elkoussy, Bojan
Fajfric, Zachary Formwalt, Jakrawal Nilthamrong,
Marco Pando Quevedo, Gregg Smith,
Kwang-Ju Son, Pilvi Takala, Nina Yuen,
International Short Film Festival, Oberhausen,
DE – Rosa Barba, Yael Bartana, Persijn
Broersen en Margit Lukács, Bojan Fajfric,
Julika Rudelius, Nina Yuen
European Media Art Festival, Osnabrück,
DE – Martha Colburn, Yin-Ju Chen, Nina
Yuen
Rencontres Internationales, Paris/
Madrid/Berlin – Bojan Fajfric, Zachary
Formwalt, Roderick Hietbrink, Mayumi
Nakazaki, Hans Op de Beeck, Marco Pando
Quevedo, Gregg Smith, Bea de Visser: PdR -
Libia Castro en Olafur Olafsson, Imogen
Stidworthy
Impakt Festival, Utrecht, NL –
Willehad Eilers, Bojan Fajfric, Meiro
Koizumi, Ola Vasiljeva, Coralie Vogelaar
Images Festival, Toronto, CA –
Mounir Fatmi
17

1.3 MUSEALE
PRESENTATIES
AMSTERDAM
De Appel, Amsterdam
Maze de Boer, Jakup Ferri, Marc Oosting,
Praneet Soi, Moninka Sosnowska, Jennifer
Tee
Stedelijk Museum, Amsterdam
Persijn Broersen en Margit Lukács, Zachary
Formwalt, Arnoud Holleman, Runa Islam,
Klaas Kloosterboer, Paulina Olowska; PdR –
Atelier van Lieshout
Stedelijk Museum Bureau Amsterdam
Mounira Al Solh, Matthijs de Bruijne, Tala
Madani, Lucia Nimcova, Jose Antonio Vega
Macotela
1.4 PRIJZEN (SELECTIE)
Illy Prize 2011
Amalia Pica, Erkka Nissinen
Lecturis Award
Edward Clydesdale Thomson
Cobra Kunstprijs Amstelveen 2011
Nathaniel Mellors
Ouborg Prijs
André Kruysen
Prix de Rome
Pilvi Takala, Priscila Fernandes,
Ben Pointeker, Vincent Vulsma
Royal Academy of Arts/
The Towry prize - Katsutoshi Yuasa
International Print Biennale/
Northern Print Award
Katsutoshi Yuasa
Stuttgart Film Winter/Norman Award
for Short film
Pilvi Takala
De Volkskrant Beeldende Kunstprijs
2011 Ahmet Ögüt
1.5 AANKOPEN
Gemeentelijke Kunstaankopen Amsterdam
De tentoonstelling Monumentalisme ñ Geschiedenis
en nationale identiteit in de hedendaagse
kunst bestond uit de voorstellen
voor de Gemeentelijke Kunstaankopen 2010.
Directeur Ann Goldstein maakte de selectie
in samenwerking met Jelle Bouwhuis, curator
van de tentoonstelling, en in samenspraak
met andere leden van het team van
conservatoren van het Stedelijk. Aangekocht
zijn werken van onder anderen: Yael Bartana,
Lonnie van Brummelen / Siebren de Haan,
Hala Elkoussy, Zachary Formwalt en Lucia
Nimcova.
Aankopen bedrijven (selectie)
De Rijksakademie van beeldende kunsten inventariseert
momenteel welke bedrijven werk
van (oud-)residents en Prix de Rome winnaars
in hun collectie hebben opgenomen.
Dit onderzoek wordt uitgevoerd in nauwe
samenwerking met de Vereniging Bedrijfscollecties
Nederland (VBCN).
Op dit moment hebben we van ruim 30 bedrijven
recente gegevens met betrekking tot
hun kunstcollecties. Een selectie is hieronder
weergegeven.
ABN AMRO Kunststichting
Ko Aarts, Roel Achterberg, Paula van
Ameijde, Karin Arink, Lars Arrhenius, Gijs
Assmann, Tim Ayres, Erzsébet Baerveldt,
Hannah van Bart, Merina Beekman, Antoine
Berghs, Roland Berning, Marieke Bolhuis,
Ilana Boltvinik, Mattijs van den Bosch,
Maurice Braspenning, Hans Broek, Ritsaert
ten Cate, Arthur Clemens, Roger Cremers,
Elspeth Diederix, Marcel Doorduin, Driessens
& Verstappen, Yvonne Dröge-Wendel,
Suzan Drummen, Koen Ebeling Koning, Gijs
Frieling, Meschac Gaba, Karel Goudsblom,
Caroline de Groot, Ab van Hanegem, Ina
van den Heuvel, Berend Hoekstra, Henri
Jacobs, Esther Jiskoot, Peter Keizer, Carla
Klein, Nicholas Kolenda, Paul Kooiker, Paul
de Kort, Judith Krebbekx, Kiki Lamers,
Moshekwa Langa, Dana Marshall, Jurriaan
Molenaar, Petra Morenzi, Shibu Natesan,
Bob Negrijn, Annemarie Nibbering, Rinke
Nijburg, Evelien Nijeboer, Paulien Oltheten,
Serge Onnen, Marc Peter Oolbekkink,
Fahrettin Örenli, Jan van der Ploeg, Liza
May Post, Michael Raedecker, Mariëtte Renssen,
Wouter van Riessen, Roland Sips, Anne
Marie Spijker, Patricia Spoelder, Berend
Strik, Marcelino Stuhmer, Robert Suermondt,
Fiona Tan, Jennifer Tee, Rein Jelle
Terpstra, Pascale Ticheler, Esther Tielemans,
Annie Toop, Daniel Verkerk, Koen Vermeule,
Ronald Versloot, Roy Villevoye, Guido
Vlottes, Giny Vos, Peter Vos, Marijke van
Warmerdam, Frits Marnix Woudstra, Sylvie
Zijlmans, Edwin Zwakman, Ton Zwerver;
PdR - Erik Andriesse, David Bade, Rob Birza,
Tom Claassen, Lisa Couwenbergh, Jan van
den Dobbelsteen, Desirée Dolron, Bettie van
Haaster, Britta Huttenlocher, Hewald Jongenelis,
Erik van Lieshout, Paul Klemann,
Marc Mulders, Marc Nagtzaam, Paul Nassenstein,
Saskia Olde Wolbers, Maarten v/d
Ploeg, Carla van de Puttelaar, Mark Ruygrok,
Marien Schouten, Gé-Karel van der Sterren,
Leo Vroegindewey, Robert Zandvliet
Achmea Kunstcollectie, Zeist
Eylem Aladogan, Tiong Ang, Karin Arink,
Gijs Assmann, Erzsébet Baerveldt, Otto Berchem,
Franck Bragigand, Hans Broek, Persijn
Broersen en Margit Lukács, Brody Condon,
Anne Daems, Pieter Dobbelsteen, Driessens
& Verstappen, Charlotte Dumas, Meschac
Gaba, Claudia Kölgen, Ellen Kooi, Paul
Kooiker, Susanne Kriemann, Gabriel Lester,
Petra Morenzi, Annemarie Nibbering, Gabor
Ösz, Julika Rudelius, Karen Sargsyan, Marike
Schuurman, Sandro Setola, Elisabet Stienstra,
Berend Strik, Esther Tielemans, Ronald
Versloot, Marjolijn de Wit, Edwin Zwakman;
PdR – David Bade, Tom Claassen, Jan van
den Dobbelsteen, Cuny Janssen, Niek
Kemps, Marc Mulders, Jan van de Pavert,
Bas Princen, Joep van Lieshout, Mark Ruygrok,
Gé-Karel van der Sterren
AEGON kunstcollectie, Den Haag
Ko Aarts, Tim Ayres, Maurice Braspenning,
Suzan Drummen, Koen Ebeling Koning,
Gijs Frieling, Ab van Hanegem, Roderik
Henderson, Roderick Hietbrink, Esther
Jiskoot, Folkert de Jong, Aukje Koks, Katrin
Korfmann, Paul de Kort, Judith Krebbekx,
Rinke Nijburg, Michael Raedecker, Wouter
van Riessen, Theo Schepens, Isabelle Simons,
Esther Tielemans, Daniel Verkerk, Koen Vermeule,
Ronald Versloot, Roy Villevoye, Guido
Vlottes, Lie van der Werff, Frits Marnix
Woudstra; PdR - Jan van den Dobbelsteen, Hewald
Jongenelis, Bob Negrijn, Mark Ruygrok,
Gé-Karel van der Sterren, Robert Zandvliet
Akzo Nobel Art Foundation, Arnhem
Roel Achterberg, Jeroen Allart, Paula van
Ameijde, Tiong Ang, Karin Arink, Tim
Ayres, Erzsébet Baerveldt, Hannah van Bart,
Merina Beekman, Antoine Berghs, Maura
Biava, Hans Broek, Roger Cremers, Thomas
Demand, Elspeth Diederix, Yvonne
Dröge-Wendel, Suzan Drummen, Charlotte
Dumas, Koen Ebeling Koning, Gijs Frieling,
Marnix Goossens, Caroline de Groot, Lise
Haller Baggesen, Ab van Hanegem, Arjan
van Helmond, Aukje Koks, Kiki Lamers,
Moshekwa Langa, Jörgen Leijenaar, Jurriaan
Molenaar, Petra Morenzi, Shibu Natesan,
Rinke Nijburg, Theo Schepens, Derk Thijs,
Pascale Ticheler, Jeroen Werner; PdR - Tom
Claassen, Desirée Dolron, Bettie van Haaster,
Joep van Lieshout, Marieke van der Lippe,
Marc Mulders, Bob Negrijn, Gé-Karel van
der Sterren
AMC Kunstcollectie, Amsterdam
Hans Aarsman, Ko Aarts, Tiong Ang, Karin
Arink, Erzsébet Baerveldt, Fredie Beckmans,
Otto Berchem, Hans Broek, Anne Daems,
Elspeth Diederix, Driessens & Verstappen,
Suzan Drummen, Charlotte Dumas, Koen
Ebeling Koning, Gijs Frieling, Meschac
Gaba, Marnix Goossens, Fabrice Hünd,
Claudia Kölgen, Ellen Kooi, Paul Kooiker,
Germaine Kruip, Gabriel Lester, Lin de Mol,
18
Annemarie Nibbering, Fahrettin Örenli,
Micha Patiniott, Julika Rudelius, Fiona Tan,
Koen Vermeule, Roy Villevoye, Marjolijn de
Wit, Sylvie Zijlmans, Edwin Zwakman; PdR
- Lisa Couwenbergh, Jan van den Dobbelsteen,
Cuny Janssen, Marc Mulders, Maarten
v/d Ploeg, Carla van de Puttelaar, Mark
Ruygrok, Robert Zandvliet
ARCADIS kunstcollectie, Arnhem
Semâ Bekirovic, Hans Broek, Agnieszka
Czajkowska, Koen Ebeling Koning, Wenda
Kieskamp, Jurriaan Molenaar, Lisa Oppenheim,
Marie-José Robben, Helen Verhoeven,
Daniel Verkerk, Koen Vermeule, Sylvie
Zijlmans; PdR - Bas Princen
Studie naar discuswerper
Jan Veth, 1881, houtskool op papier
Schatten uit de collecties
Bouwfonds kunstcollectie van de Rabo
Vastgoedgroep
Jeroen Allart, Semâ Bekirovic, Antoine
Berghs, Koen De Decker, Marcel Doorduin,
Koen Ebeling Koning, Voebe de Gruyter, Ab
van Hanegem, Una Henry, Aukje Koks, Katrin
Korfmann, Gabriel Lester, Fang Lijun,
Jurriaan Molenaar, Marc Oosting, Hans Op
de Beeck, Micha Patiniott, Malin Persson,
Wouter van Riessen, Berend Strik, Pascale
Ticheler, Esther Tielemans, Philippe Van
Wolputte, Daniel Verkerk, Koen Vermeule,
Ronald Versloot, Roy Villevoye, Evi Vingerling,
Marijke van Warmerdam, Marjolijn de
Wit; PdR - Erik Andriesse, Rob Birza, Tom
Claassen, Jan van den Dobbelsteen, Romy
Finke, Bettie van Haaster, Britta Huttenlocher,
Hewald Jongenelis, Joep van Lieshout,
Erik van Lieshout, Maarten v/d Ploeg, Mark
Ruygrok, Gé-Karel van der Sterren, Leo
Vroegindewey
De Nederlandsche Bank, Amsterdam
Ko Aarts, Karin Arink, Gijs Assmann, Tim
Ayres, Erzsébet Baerveldt, Hannah van Bart,
Tjebbe Beekman, Roland Berning, Maura
Biava, Maze de Boer, Hans Broek, Elspeth
Diederix, Suzan Drummen, Charlotte Dumas,
Koen Ebeling Koning, Mounir Fatmi,
Gijs Frieling, Meschac Gaba, Tom Gidley,
Marnix Goossens, Jasper Hagenaar, Ab van
Hanegem, Arjan van Helmond, Inti Hernandez,
Henri Jacobs, Carla Klein, W.J.M.
Kok, Dirk Kome, Paul Kooiker, Germaine
Kruip, Kiki Lamers, Pere Llobera, Armando
Mariño, Tine Melzer, Rinke Nijburg, Evelien
Nijeboer, Serge Onnen, Lisa Oppenheim,
Jan van der Ploeg, Ilya Rabinovich, Michael
Raedecker, Wouter van Riessen, Marjolein
Rothman, Sanne Rous, Fernando Sánchez
Castillo, Karen Sargsyan, Theo Schepens,
Janine Schimkat, Marien Schouten, Aam Solleveld,
Dieuwke Spaans, Tim Stoner, Berend
Vanaf de vroege achttiende eeuw werd
in de Stadstekenacademie, de Koninklijke
Akademie van Beeldende Kunsten
en de Rijksakademie een verzameling
gipsafgietsels van beelden en fragmenten
uit de klassieke oudheid en Renaissance
opgebouwd. Bestudering hiervan was
belangrijk om de schoonheid en ideale
proportie van het menselijk lichaam
te leren kennen en deze idealisering
vervolgens toe te passen bij het tekenen
naar naaktmodel.
De Discuswerper was door zijn ingewikkelde
houding en verkortingen lastig na
te tekenen. Jan Veth slaagde goed in de
oefening, die hij waarschijnlijk aflegde
voor het overgangsexamen naar zijn
tweede studiejaar.
De Rijksakademie beheert een uitzonderlijke
collectie gipsafgietsels. Ook nu
worden de gipsen nog gebruikt, onder
andere door bezoekende studenten om
te tekenen naar model. Een deel van de
collectie gipsen is in langdurig bruikleen
gegeven aan onder andere het Allard Pierson
Museum te Amsterdam.

Ed Ruscha maakte in totaal zeventien
fotoboekjes waarin het detail van alledaagse
dingen, architectuur en cultuur
in Los Angeles centraal staan. In Dutch
Detail vertaalt hij dit naar de Nederlandse
woonomgeving. Het formaat van dit lange
smalle boek zou refereren aan het platte
Strik, Robert Suermondt, Fiona Tan, Jennifer
Tee, Pascale Ticheler, Daniel Verkerk,
Koen Vermeule, Ronald Versloot, Roy Villevoye,
Guido Vlottes, Famke van Wijk, Sylvie
Zijlmans, Ton Zwerver; PdR - Erik Andriesse,
Rob Birza, Tom Claassen, Lisa Couwenbergh,
Peter Defesche, Jan van den Dobbelsteen,
Desirée Dolron, Paul Klemann, Mark Manders,
Marc Mulders, Willem Oorebeek, Avery
Preesman, Mark Ruygrok, Vivianne Sassen,
Gé-Karel van der Sterren, Leo Vroegindewey,
Robert Zandvliet
Eneco Kunstcollectie
Jeroen Allart, Raymond Boekelder, Hans
Broek, Gijs Frieling, Fahrettin Örenli, Micha
Patiniott, Michael Raedecker, Esther Tielemans,
Siree van der Velde, Koen Vermeule,
Marjolijn de Wit; PdR - Tom Claassen, Desirée
Dolron, Gé-Karel van der Sterren
ING Kunstcollectie, Amsterdam
Tjebbe Beekman, Franck Bragigand, Gijs
Frieling, Aukje Koks, Ellen Kooi, Katrin
Korfmann, Koen Vermeule, Roy Villevoye,
Peter Vos; PdR - Bas Princen
Kunstcollectie Erasmus MC, Rotterdam
A.P. Komen / Karen Murphy, Sonia Cillari,
Charlotte Dumas, Ellen Kooi, Alexandra
Leykauf, Fahrettin Örenli, Micha Patiniott,
Fred Ros, Monika Wiechowska, Ton Zwerver;
PdR - Desirée Dolron, Carla van de Puttelaar,
Charlotte Schleiffert
Kunstcollectie LUMC, Leiden
Merina Beekman, Elspeth Diederix, Titia Ex,
Jasper Hagenaar, Ab van Hanegem, Arjan
van Helmond, Cristina Lucas, Lara de Moor,
Antoinette Nausikaä, Serge Onnen, Malin
Persson, Jannie Regnerus, Berend Strik,
Helen Verhoeven, Ronald Versloot, Marjolijn
de Wit; PdR - Mark Ruygrok, Gé-Karel van
der Sterren
Kunstcollectie UMC Utrecht, Utrecht
Gijs Assmann, Tim Ayres, Hans Broek,
Elspeth Diederix, Gijs Frieling, Ab van
Hanegem, Hans van Houwelingen, Wouter
van Riessen, Koen Vermeule, Roy Villevoye,
Guido Vlottes, Leo Vroegindewey, Marijke
van Warmerdam, Sylvie Zijlmans; PdR - Erik
Andriesse, Rob Birza, Tom Claassen, Mark
Ruygrok, Gé-Karel van der Sterren, Robert
Zandvliet
Kunstcollectie Stichting Océ Kunstbezit,
Venlo
Wafae Ahalouch el Keriasti, Jeroen Allart,
Lars Arrhenius, Antoine Berghs, Raymond
Boekelder, Mattijs van den Bosch, Maurice
Braspenning, Hans Broek, Raymond Cuijpers,
Pieter Dobbelsteen, Marcel Doorduin,
Suzan Drummen, Koen Ebeling Koning,
Mary Evans, Gijs Frieling, Meschac Gaba,
Francesca Gabbiani, Tina Gillen, Marnix
Goossens, Peter de Graaff, Annemiek de
Haan, Lise Haller Baggesen, Mathilde ter
Heijne, Petra Herzog, Kirsten Hutsch, Lize
Kelderman, Carla Klein, Ellen Kooi, Frank
Koolen, Judith Krebbekx, Sara Masüger,
Jurriaan Molenaar, Lara de Moor, Charlotte
Mouwens, Rinke Nijburg, Evelien Nijeboer,
Jacco Olivier, Paulina Olowska, Serge
Onnen, Michael Raedecker, Wouter van
Schatten uit de bibliotheek
Dutch Details. Edward Ruscha.
Stichting Octopus, 1971. Project in het kader van ‘Sonsbeek Buiten de Perken’.
Nederlandse landschap, de lange rechte
kanalen, bruggen en treinrails.
Het maakt onderdeel uit van de collectie
kunstenaarsboeken uit de jaren ’60, ‘70 en
‘80 waarin kunstenaars het boek als een
autonoom kunstwerk gingen beschouwen.
Riessen, Marike Schuurman, Riek Sijbring,
Isabelle Simons, Patricia Spoelder, Tim
Stoner, Robert Suermondt, Pascale Ticheler,
Koen Vermeule, Peter Vos, Marjolijn de Wit,
Roman Wolgin; PdR - Britta Huttenlocher,
Marc Nagtzaam, Robert Zandvliet
Rabo Kunstcollectie
Tiong Ang, Karin Arink, Gijs Assmann,
Erzsébet Baerveldt, Merina Beekman, Hans
Broek, Lonnie van Brummelen, David
Claerbout, Elspeth Diederix, Suzan Drummen,
Charlotte Dumas, Alicia Framis, Gijs
Frieling, Meschac Gaba, Arjan van Helmond,
Folkert de Jong, Yasmijn Karhof, Fransje
Killaars, Carla Klein, Aukje Koks, Ellen
Kooi, Germaine Kruip, Kiki Lamers, Monali
Meher, Rinke Nijburg, Hans Op de Beeck,
Gabor Ösz, Amalia Pica, Pablo Pijnappel,
Michael Raedecker, Julika Rudelius, Fernando
Sánchez Castillo, Karen Sargsyan,
Chantal Spit, Berend Strik, Fiona Tan, Esther
Tielemans, Koen Vermeule, Ronald Versloot,
Guido Vlottes, Marijke van Warmerdam,
Guido van der Werve, Famke van Wijk, Roman
Wolgin, Sylvie Zijlmans, Edwin Zwakman;
PdR - Rob Birza, Tom Claassen, Desirée
Dolron, Alicia Framis, Cuny Janssen, Joep
van Lieshout, Mark Manders, Marc Mulders,
Marc Nagtzaam, Paul Nassenstein, Saskia
Olde Wolbers, Avery Preesman, Vivianne Sassen,
Charlotte Schleiffert, Gé-Karel van der
Sterren, Robert Zandvliet
Stichting Kunst & Historisch Bezit Fortis
in Nederland, Utrecht
Ko Aarts, Gijs Assmann, Tim Ayres, Antoine
Berghs, Marieke Bolhuis, Walter van Broekhuizen,
Driessens & Verstappen, Moritz
Ebinger, Meschac Gaba, Henri Jacobs, Esther
Jiskoot, Paul de Kort, Helga Kos, Elske
Neus, Rinke Nijburg, Wouter van Riessen,
Marjolein Rothman, Rein Jelle Terpstra, Roy
Villevoye, Peter Vos, Frits Marnix Woudstra;
PdR - Peter Defesche, Adriaan Geuze, Paul
Klemann, Marc Mulders, Bob Negrijn, Mark
Ruygrok
1.6VERTEGENWOORDIGING
DOOR GALERIES
Nederland (selectie)
Galerie Akinci, Amsterdam
Persijn Broersen en Margit Lukács, Roger
Cremers, Cevdet Erek, Kirsten Geisler,
Esther Tielemans, Ronald Versloot, Edwin
Zwakman; PdR - Charlotte Schleiffert, Imogen
Stidworthy
Galerie Paul Andriesse, Amsterdam - Charlotte
Dumas, Henri Jacobs, Marijn van Kreij,
Stephen Wilks; PdR - Britta Huttenlocher,
Jan van de Pavert, Marien Schouten
Gerhard Hofland, Amsterdam
Hans Broek, Jan van der Ploeg, Peter Vos
Ellen de Bruijne Projects, Amsterdam -
Otto Berchem, Jeremiah Day, Dora García,
Saskia Janssen, Mark Kent, Klaas Kloosterboer,
Erkka Nissinen, Jannie Regnerus, Marianne
Viero, Evi Vingerling; PdR - Suchan
Kinoshita
19
Galerie De Expeditie, Amsterdam
Jakup Ferri, Fransje Killaars, Thomas Raat,
Sylvie Zijlmans; PdR – Erik Andriesse, Niek
Kemps
Flatland Gallery, Utrecht
F.Starik; PdR – Carla van de Puttelaar
Galerie van Gelder, Amsterdam - Voebe de
Gruyter, Klaas Kloosterboer, W.J.M. Kok,
Ola Vasiljeva, Marijke van Warmerdam
Annet Gelink Gallery, Amsterdam - Yael
Bartana, Alicia Framis, Ryan Gander, Carla
Klein, Meiro Koizumi, Kiki Lamers, David
Maljkovic; projecten met David Claerbout,
Sharon Houkema, Bradley Pitts, Liza May
Post, Sarah van Sonsbeeck, Marijke van
Warmerdam
Galerie Juliètte Jongma, Amsterdam
Tim Braden, Arjan van Helmond, Lisa Oppenheim,
Alice Nikitinova, Pablo Pijnappel,
Karen Sargsyan, Guido van der Werve, Nina
Yuen
Galerie van Kranendonk, Den Haag
Koen Ebeling Koning; PdR - Marc Mulders,
Bas Princen
Wilfried Lentz, Rotterdam
Giorgio Andreotta Calò, James Beckett, Rossella
Biscotti, Susanne Kriemann
Lumen Travo, Amsterdam - Tiong Ang,
Franck Bragigand, Yvonne Dröge-Wendel,
Meschac Gaba, Dianne Hagen, Jean Bernard
Koeman, Monali Meher, Otobong Nkanga
RONMANDOS, Rotterdam/Amsterdam
Maurice Braspenning, Inti Hernandez,
Arthur Kleinjan, Jacco Olivier, Hans Op de
Beeck, Maurice van Tellingen
Galerie Metis-NL, Amsterdam
Olga Chernysheva, Fendry Ekel, Folkert de
Jong, Douglas Pérez Castro; PdR - David
Bade, Femke Schaap
Motive Gallery, Amsterdam
Lonnie van Brummelen, Irene Kopelman,
Tine Melzer, Roy Villevoye; PdR – Vivianne
Sassen
Galerie Diana Stigter, Amsterdam
Tjebbe Beekman, Semâ Bekirovic, Martha
Colburn, Elspeth Diederix, Thomas Manneke,
Nathaniel Mellors, Amalia Pica, Jimmy
Robert, Helen Verhoeven, Roman Wolgin;
PdR - Saskia Olde Wolbers
Tijdens een verblijf in Yogyakarta onderzoekt
Lotte Geeven de betekenis van
patronen en planten en de positie die
deze innemen binnen haar beeldtaal. Het
materiaal dat zij verzamelde, resulteerde
in het boek Soda Palm Suite.
De bibliotheek verzamelt actief boeken
Schatten uit de bibliotheek
Soda Palm Suite. Lotte Geeven.
Design: Adriaan Mellegers & Karen van de Kraats
Hotel Insomnia Publications 2011
Vous Etes Ici, Amsterdam
Driessens & Verstappen, Ab van Hanegem
Galerie Fons Welters, Amsterdam
Eylem Aladogan, Claire Harvey, Folkert de
Jong, Gabriel Lester, Pere Llobera, Paulien
Oltheten, Berend Strik, Jennifer Tee; PdR -
Tom Claassen
West, Den Haag
Lotte Geeven, Marius Lut
Witzenhausen Gallery, Amsterdam
Sanghee Song, Daishin Sumimoto
Martin van Zomeren/GMVZ, Amsterdam
Liesbeth Abbenes, Alexandra Leykauf, Jean
Baptiste Maitre, Praneet Soi
1.7 DEELNAME VAN
(OUD-)RESIDENTS AAN
BEURZEN IN BINNEN- EN
BUITENLAND (SELECTIE)
Art Amsterdam, Amsterdam
Gijs Assmann, Hannah van Bart, Bernadette
Beunk, Hans Broek, Persijn Broersen
en Margit Lukács, Ritsaert ten Cate, Olga
Chernysheva, Nicolas Dings, Jakup Ferri,
Marnix Goossens, Karel Goudsblom, Peter
de Graaff, Rumiko Hagiwara, Bart Hendriks,
Inti Hernandez, Esther Jiskoot, Folkert
de Jong, Hamid El Kanbouhi, Ellen Kooi,
Frank Koolen, Katrin Korfmann, Moshekwa
Langa, Lin de Mol, Jurriaan Molenaar, Lara
de Moor, Xue Mu, Anne van de Pals, Sanne
Rous, Gino Saccone, Fernando Sánchez Castillo,
Elisabet Stienstra, Derk Thijs, Edward
Clydesdale Thomson, Esther Tielemans,
Giny Vos, Sylvie Zijlmans; PdR - David Bade,
Atelier van Lieshout, Marc Mulders, Paul
Nassenstein, Bas Princen
Art Basel, Basel, CH
Mounira Al Solh, Carlos Amorales, Giorgio
Andreotta Caló, Emmanuelle Antille, Rosa
Barba, Hannah van Bart, Yael Bartana, Erick
Beltrán, Otto Berchem, Manon de Boer, Tim
Braden, David Claerbout, Johan Creten, Attila
Csörgö, Jeremiah Day, de Rijke / de Rooij,
Thomas Demand, Sebastian Diaz Morales,
Armen Eloyan, Mounir Fatmi, Alicia Framis,
Meschac Gaba, Ryan Gander, Dora García
Lopez, Kirsten Geisler, David Haines, Arjan
van residents van de Rijksakademie. Veel
van deze hedendaagse kunstenaarsboeken
zijn geschenken van de kunstenaars zelf.
De collectie groeit gestaag en zijn een
inspiratie voor kunstenaars en andere
bibliotheekgebruikers.

van Helmond, David Hominal, Emre Hüner,
Runa Islam, Tushar Joag, Anant Joshi, Mark
Kent, Sung Hwan Kim, Carla Klein, Meiro
Koizumi, Germaine Kruip, Kiki Lamers,
Moshekwa Langa, Guillaume Leblon, Cristina
Lucas, Jill Magid, David Maljković, Bjarne
Melgaard, Shahryar Nashat, Alice Nikitinova,
Erkka Nissinen, Rika Noguchi, Jacco Olivier,
Paulina Olowska, Hans Op de Beeck, Lisa
Oppenheim, Gabor Ösz, Guillaume Paris,
Malin Persson, Bradley Pitts, Pablo Pijnappel,
Liza May Post, Muzi Quawson, Michael
Raedecker, Willem de Rooij, Pamela Rosenkranz,
Fernando Sánchez Castillo, Bojan
Sarcevic, Karen Sargsyan, Monika Sosnowska,
Berend Strik, Apolonija Sustersic, Fiona Tan,
Marianne Viero, Evi Vingerling, Marijke van
Warmerdam, Erik van der Weijde, Guido
van der Werve, Kan Xuan, Nina Yuen; PdR
– Rob Birza,Libia Castro & Olafur Olafsson,
Suchan Kinoshita, Joep van Lieshout, Mark
Manders, Marc Nagtzaam, Saskia Olde Wolbers,
Avery Preesman, Robert Zandvliet
Art Basel at Miami Beach, Miami (FL), US
Carlos Amorales, Giorgio Andreotta Caló,
Emmanuelle Antille, Rosa Barba, Hannah
van Bart, Yael Bartana, James Beckett, Erick
Beltrán, Gwenneth Boelens, Miriam Böhm,
David Claerbout, Johan Creten, de Rijke /
de Rooij, Thomas Demand, Sebastian Diaz
Morales, Mounir Fatmi, Alicia Framis, Meschac
Gaba, Ryan Gander, Dora García Lopez,
Kirsten Geisler, Dominique Ghesquière,
David Haines, Claire Harvey, David Hominal,
Sharon Houkema, Runa Islam, Tushar
Joag, Folkert de Jong, Anant Joshi, Carla
Klein, Meiro Koizumi, Irene Kopelman,
Kiki Lamers, Moshekwa Langa, Guillaume
Leblon, Alon Levin, Dora Longo Bahia, Cristina
Lucas, Tala Madani, Jill Magid, David
Maljković, Bjarne Melgaard, Rika Noguchi,
Jacco Olivier, Paulina Olowska, Hans Op de
Beeck, Lisa Oppenheim, Guillaume Paris,
Bradley Pitts, Liza May Post, Muzi Quawson,
Michael Raedecker, Willem de Rooij, Pamela
Rosenkranz, Mathilde Rosier, Fernando
Sánchez Castillo, Bojan Sarcevic, Monika
Sosnowska, Berend Strik, Kan Xuan; PdR
- Joep van Lieshout, Mark Manders, Marc
Nagtzaam, Willem Oorebeek, Vivianne Sassen,
Robert Zandvliet
Art Brussels, Brussel, BE
Yael Bartana, Tim Braden, David Claerbout,
Johan Creten, Anne Daems, Armen Eloyan,
Mounir Fatmi, Meschac Gaba, Ryan
Gander, Dora García Lopez, Tina Gillen,
Arjan van Helmond, David Hominal,
Folkert de Jong, Bernhard Kahrman, Ellen
Kooi, Aukje Koks, Adam Leech, Gabriel
Lester, Alon Levin, Alexandra Leykauf,
Valérie Mannaerts, Bjarne Melgaard, Alice
Nikitinova, Xavier Noiret-Thomé, Vincent
Olinet, Paulina Olowska, Hans Op de Beeck,
Lisa Oppenheim, Jimmy Robert, Fernando
Sánchez Castillo, Bojan Sarcevic, Karen
Sargsyan, Gino Saccone, Berend Strik,Steve
Van den Bosch, Andy Wauman, Kan Xuan;
PdR - Erik van Lieshout, Joep van Lieshout
Artissima 18, Torino
Rosa Barba, Julien Beneyton, Rossella
Biscotti, Attila Csörgö, Dina Danish, Thomas
Demand, Armen Eloyan, Mounir Fatmi,
Alistair Frost, Francesca Gabbiani, Dora
García, Nicoline van Harskamp, David
Hominal, Bernhard Kahrman, Susanne
Kriemann, Alexandra Leykauf, Jean Baptiste
Maitre, David Maljkovic, Shahryar Nashat,
Hans Op de Beeck, Amalia Pica, Jimmy
Robert, Bojan Sarcevic, Georgina Starr,
Stefanos Tsivopoulos, Marianne Viero, Erik
van der Weijde; PdR - Mariana Castillo
Deball, Libia Castro, Ólafur Ólafsson
FIAC 2011, Paris, FR
Carlos Amorales, Emmanuelle Antille, Yael
Bartana, Tjebbe Beekman, Semâ Bekirovic,
Erick Beltrán, Manon de Boer, David
Claerbout, Martha Colburn, Johan Creten,
Attila Csörgö, Jeremiah Day, de Rijke / de
Rooij, Thomas Demand, Sebastian Diaz
Morales, Elspeth Diederix, Mounir Fatmi,
Alistair Frost, Meschac Gaba, Ryan Gander,
Dora García Lopez, Dominique Ghesquière,
David Hominal, Saskia Janssen, Tushar Joag,
Anant Joshi, Mark Kent, Krištof Kintera,
Klaas Kloosterboer, Irene Kopelman,
Germaine Kruip, Guillaume Leblon,
Alexandra Leykauf, Dora Longo Bahia,
Jill Magid, Jean-Baptiste Maître, David
Maljković, Monali Meher, Tine Melzer,
Bjarne Melgaard, Nathaniel Mellors, Erkka
Nissinen, Vincent Olinet, Jacco Olivier,
Paulina Olowska, Hans Op de Beeck, Lisa
Oppenheim, Gabor Ösz, Guillaume Paris,
Amalia Pica, Michael Raedecker, Jimmy
Robert, Pamela Rosenkranz, Mathilde
Rosier, Bojan Sarcevic, Praneet Soi, Monika
Sosnowska, Roy Villevoye, Evi Vingerling,
Marijke van Warmerdam, Guido van der
Werve, Kan Xuan; PdR - Suchan Kinoshita,
Erik van Lieshout, Joep van Lieshout, Marc
Nagtzaam, Saskia Olde Wolbers, Vivianne
Sassen
Frieze Art Fair, London, GB
Mounira al Solh, Eylem Aladogan, Carlos
Amorales, Giorgio Andreotta Caló, Lars
Arrhenius, Rosa Barba, Hannah van Bart,
Yael Bartana, Marc Bauer, James Beckett,
Tjebbe Beekman, Erick Beltran, Rossella
Biscotti, Tim Braden, David Claerbout,
Martha Colburn, Johan Creten, Attila
Csörgö, Thomas Demand, Sebastian Diaz
Morales, Armen Eloyan, Alicia Framis,
Alistair Frost, Ryan Gander, Dora Garcia,
Ivan Grubanov, David Haines, Nicoline
van Harskamp, Claire Harvey, Arjan
van Helmond, David Hominal, Sharon
Houkema, Emre Hüner, Runa Islam, Folkert
de Jong, Aisha Khalid, Sung Hwan Kim,
Carla Klein, Meiro Koizumi, Aukje Koks,
Suzanne Kriemann, Germaine Kruip, Kiki
Lamers, Gabriel Lester, Pere Llobera, Dora
Longo Bahia, Cristina Lucas, Tala Madani,
Jill Magid, David Maljkovic, Monali Meher,
Bjarne Melgaard, Nathaniel Mellors, Alice
Nikitinova, Jacco Olivier, Paulina Olowska,
Paulien Oltheten, Lisa Oppenheim, Hans
Op de Beeck, Amalia Pica, Bradley Pitts,
Pablo Pijnappel, Liza May Post, Muzi
Quawson, Michael Raedecker, De Rijke /
De Rooij, Jimmy Robert, Marco Paulo Rolla,
Willem de Rooij, Fernando Sanchez Castillo,
Bojan Sarcevic, Karen Sargsyan, Sarah van
Sonsbeeck, Monika Sosnowska, Berend Strik,
Pilvi Takala, Fiona Tan, Jennifer Tee, Helen
Verhoeven, Marijke van Warmerdam, Guido
van der Werve, Nina Yuen
Art Rotterdam, Rotterdam, NL
Rossella Biscotti, Jakup Ferri, Lotte Geeven,
Arjan van Helmond, Boukje Janssen,
Fransje Killaars, Aukje Koks, Adam Leech,
Gabriel Lester, Alice Nikitinova, Paulien
Oltheten, Lisa Oppenheim, Micha Patiniott,
Malin Persson, Amalia Pica, Jan van der
Ploeg, Jimmy Robert, Gino Saccone, Karen
Sargsyan, Berend Strik, Philippe Van Wolputte,
Aldwin van de Ven, Guido van der Werve,
Nina Yuen
1.8 (OUD-)RESIDENTS IN
MUSEALE COLLECTIES
Museale collecties in Nederland
(selectie)
Van Abbemuseum, Eindhoven
Tiong Ang, Karin Arink, Erzsébet Baerveldt,
Yael Bartana, Abdellatif Benfaidoul, Manon
de Boer, Jan van den Dobbelsteen, Jeroen
Eisinga, Henri Jacobs A.P. Komen /
Karen Murphy, David Maljkovic, Michael
Raedecker, Jewyo Rhii, de Rijke / de Rooij,
Jennifer Tee, Esther Tielemans, Marijke van
Warmerdam, Edwin Zwakman; PdR – Rob
Birza, Hewald Jongenelis, Niek Kemps,
Suchan Kinoshita, Atelier van Lieshout,
Marc Manders, Marc Mulders, Jan van de
Pavert, Marien Schouten
Museum Beelden aan zee, Scheveningen
Antoine Berghs, Karel Goudsblom, Shuo
Liang, Atelier van Lieshout, Erick de Lyon,
Iris Le Rütte, Elisabet Stienstra, Berend Strik,
Linda Verkaaik; PdR - Tom Claassen
Museum van Bommel van Dam, Venlo
Antoine Berghs, Sebastian Diaz Morales,
Suzan Drummen, Judith Krebbekx,
Roy Villevoye
Bonnefantenmuseum, Maastricht
Antoine Berghs, David Claerbout, Suzan
Drummen, Mathilde ter Heijne, Fransje
20
Killaars, Judith Krebbekx, Karen Sargsyan,
Roy Villevoye; PdR - Erik Andriesse,
David Bade, Suchan Kinoshita, Atelier
van Lieshout, Marien Schouten, Leo
Vroegindewey
Museum Boijmans Van Beuningen,
Rotterdam
Karin Arink, Yael Bartana, David Claerbout,
Driessens & Verstappen, Moritz Ebinger,
Ryan Gander, Henri Jacobs, Klaas
Kloosterboer, Kiki Lamers, Liza May Post,
Berend Strik, Fiona Tan; PdR – Atelier van
Lieshout, Erik van Lieshout
Centraal Museum, Utrecht
Karin Arink, Otto Berchem, Hans Broek,
Machteld van Buren, Marieke van Diemen,
Driessens & Verstappen, Suzan Drummen,
Moritz Ebinger, Ab van Hanegem, Hans
van Houwelingen, Henri Jacobs, Fransje
Killaars, Klaas Kloosterboer, Paul de Kort,
Marijn van Kreij, Kiki Lamers, Jans Muskee,
Rinke Nijburg, Sandro Setola, Dieuwke
Spaans, Berend Strik, Robert Suermondt,
Derk Thijs, Koen Vermeule, Roy Villevoye,
Sylvie Zijlmans, Edwin Zwakman; PdR
- Erik Andriesse, David Bade, Korrie
Besems, Rob Birza, Tom Claassen, Jan
van den Dobbelsteen, Bettie van Haaster,
Hewald Jongenelis, Paul Klemann, Atelier
van Lieshout, Erik van Lieshout, Marc
Manders, Marc Mulders, Marc Nagtzaam,
Paul Nassenstein, Bob Negrijn, Saskia Olde
Wolbers, Jan van de Pavert, Mark Ruygrok,
Vivianne Sassen, Charlotte Schleiffert, Leo
Vroegindewey
Museum Het Domein, Sittard
Eylem Aladogan, Maura Biava, Suzan
Drummen, Charlotte Dumas, Meschac
Gaba, Arjan van Helmond, Hans van
Houwelingen, Folkert de Jong, Arthur
Kleinjan, Germaine Kruip, Gabriel Lester,
Shuo Liang, Bjarne Melgaard, Serge Onnen,
Hans Op de Beeck, Liza May Post, Wouter
van Riessen, Aegide Rings, Berend Strik,
Fiona Tan, Jennifer Tee, Roy Villevoye,
Marijke van Warmerdam, Edwin Zwakman;
PdR - Korrie Besems, Desirée Dolron, Romy
Finke, Suchan Kinoshita, Mark Manders,
Saskia Olde Wolbers, Avery Preesman
De Hallen/Frans Hals Museum, Haarlem
Martha Colburn, Jeroen Eisinga, Jakup
Ferri, Kirsten Geisler, Arnoud Holleman,
Ellen Kooi, Thomas Manneke, Nathaniel
Mellors, Annemarie Nibbering, Pablo
Pijnappel, Jannie Regnerus, Julika Rudelius,
Fiona Tan, Pascale Ticheler, Roy Villevoye,
Guido van der Werve, Ton Zwerver; PdR
– Cees Krijnen, Birthe Leemeijer, Erik van
Lieshout, Marc Mulders
Fries Museum, Leeuwarden
Ko Aarts, Paula van Ameyde, Emmanuelle
Antille, Gijs Assmann, Erzsébet Baerveldt,
Antoine Berghs, Machteld van Buren, Gijs
Frieling, Meschac Gaba, Kirsten Geisler,
Marnix Goossens, Ab van Hanegem, Una
Henry, Saskia Janssen, Mark Kent, A.P.
Komen & Karen Murphy, Ellen Kooi, Paul
Kooiker, Lin de Mol, Rinke Nijburg, Thomas
Raat, Jannie Regnerus, Wouter van Riessen,
Dieuwke Spaans, Berend Strik, Berend
Strik, Pascale Ticheler, Esther Tielemans,
Koen Vermeule, Roy Villevoye; PdR – Rob
Birza, Wapke Feenstra, Paul Klemann,
Erik van Lieshout, Marc Mulders, Marc
Ruygrok, Charlotte Schleiffert, Gé-Karel
van der Sterren, Imogen Stidworthy, Leo
Vroegindewey, Robert Zandvliet
Gemeentemuseum, Den Haag
Tjebbe Beekman, Charlotte Dumas, Marnix
Goossens, Dirk Kome, Hans Op de Beeck,
Jan van der Ploeg, Fiona Tan; PdR - Desirée
Dolron, Paul Nassenstein
Gemeentemuseum Helmond, Helmond
Lars Arrhenius, Yael Bartana, Koen
Vermeule; PdR – Wapke Feenstra, Romy
Finke, Gé-Karel van der Sterren
Huis Marseille, Amsterdam
Charlotte Dumas, Gert Jan Kocken, Marijke
van Warmerdam, Edwin Zwakman, Sylvie
Zijlmans; PdR – Carla van de Puttelaar
Museum voor Moderne Kunst Arnhem,
Arnhem
Karin Arink, Erzsébet Baerveldt, Antoine
Berghs, Fransje Killaars, Kiki Lamers,
Rinke Nijburg, Wouter van Riessen, Julika
Rudelius, Elisabet Stienstra, Sylvie Zijlmans;
PdR - Mark Manders, Bob Negrijn, Charlotte
Schleiffert
Nederlands Instituut voor Mediakunst,
Amsterdam
Carlos Amorales, Emmanuelle Antille, Mark
Bain, Yael Bartana, James Beckett, Jasper
van den Brink, Persijn Broersen en Margit
Lukács, Roy Cerpac, Yin-Ju Chen, Sonia
Cillari, Sebastián Diaz Morales, Driessens
en Verstappen, constant Dullaart, Marcelo
Expósito, Alicia Framis, Dora García, De
Geuzen, Frederieke Jochems, A.P. Komen en
Karen Murphy, Gabriel Lester, Lin de Mol,
Jacco Olivier, Els Opsomer, Esther Polak,
Sara Rajaei, Julika Rudelius, Pilvi Takala,
Fiona Tan, Roy Villevoye, Bea de Visser,
Giny Vos, Pia Wergius, Guido van der Werve,
Måns Wrange, Nina Yuen; PdR - Jan van de
Pavert, Maarten v/d Ploeg, Bill Spinhoven
Nederlands Textielmuseum, Tilburg -
Karin Arink, Arnoud Holleman, Fransje
Killaars, Ida Lohman, Berend Strik, Marijke
van Warmerdam, Lie van der Werff, Ton
Zwerver; PdR - Tom Claassen, Marc Mulders,
Maarten v/d Ploeg
Noordbrabants Museum, Den Bosch
Gijs Frieling, Marijn van Kreij, Sylvie
Zijlmans; PdR - Erik Andriesse, Korrie
Besems, Rob Birza, Tom Claassen, Jan van
den Dobbelsteen, Joep van Lieshout, Mark
Manders, Marc Mulders, Marien Schouten
Museum De Paviljoens, Almere
Tiong Ang, Maria Barnas, Yael Bartana,
Hans van Houwelingen, Saskia Janssen,
Claudia Kölgen, Germaine Kruip, Birthe
Leemeijer, Gabriel Lester, Alon Levin, Ali
Mroivili, Persijn Broersen en Margit Lukács,
Jacqueline Verhaagen, Chikako Watanabe,
Edwin Zwakman; PdR - Tom Claassen,
Atelier van Lieshout, Mark Manders, Jan van
de Pavert, Mark Ruygrok
De Pont, Tilburg
Hans Broek, David Claerbout, Charlotte
Dumas, Fiona Tan; PdR - Rob Birza, Bettie
van Haaster, Marc Mulders, Robert Zandvliet
Sm’s Stedelijk Museum ‘s
Hertogenbosch, Den Bosch
Gijs Assmann, Jörgen Leijenaar; PdR -
Erik Andriesse, Rob Birza, Jan van den
Dobbelsteen, Paul Klemann, Joep van
Lieshout, Mark Manders, Marc Mulder,
Marien Schouten
Stadsgalerij Heerlen, Heerlen
Tim Ayres, Erzsébet Baerveldt, Suzan
Drummen, Fransje Killaars, Arnout
Killian, Carla Klein, Klaas Kloosterboer,
Michael de Kok, Rinke Nijburg, Jan van
der Ploeg, Thomas Raat, Wouter van
Riessen, Marjolein Rothman, Machiel van
Soest, Berend Strik, Maurice van Tellingen,
Esther Tielemans, Helen Verhoeven, Koen
Vermeule, Roy Villevoye; PdR - David Bade,
Rob Birza, Romy Finke, Erik van Lieshout,
Marc Mulders, Avery Preesman, Charlotte
Schleiffert, Gé-Karel van der Sterren, Robert
Zandvliet
Stedelijk Museum Amsterdam,
Amsterdam - A.P. Komen / Karen Murphy,
Hans Aarsman, Lars Arrhenius, Tim
Ayres, Erzsébet Baerveldt, Yael Bartana,
Tjebbe Beekman, Lonnie van Brummelen,
Machteld van Buren, Olga Chernysheva,
Martha Colburn, Brody Condon, Elspeth
Diederix, Hala Elkoussy, Claudia Fontes,
Zachary Formwalt, Gijs Frieling, Marnix
Goossens, Voebe de Gruyter, Pierre
Houcmant, Henri Jacobs, Fransje Killaars,
Helga Kos, Marijn van Kreij, Kiki Lamers,
David Maljković, Thomas Manneke, Cary
Markerink, Ton Martens, Bjarne Melgaard,
Lucia Nimcova, Monica Nouwens, Gabor
Ösz, Persijn Broersen en Margit Lukács,
Liza May Post, Michael Raedecker, Joshua
Rozenman, Julika Rudelius, Berend Strik,
Fiona Tan, Derk Thijs, Roy Villevoye, Marijke
van Warmerdam, Monika Wiechowska,
Frits Marnix Woudstra, Edwin Zwakman,
Christiaan Zwanikken, Ton Zwerver, Ton

Zwerver; PdR - David Bade, Korrie Besems,
Rob Birza, Desirée Dolron, Niek Kemps,
Erik van Lieshout, Joep van Lieshout, Mark
Manders, Marc Mulders, Willem Oorebeek,
Carla van de Puttelaar, Charlotte Schleiffert,
Gé-Karel van der Sterren, Robert Zandvliet
Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden -
Maurice Braspenning, Gijs Frieling, Henri
Jacobs, Claudia Kölgen; PdR - Marc Mulders
Stedelijk Museum Schiedam, Schiedam
Karin Arink, Henri Jacobs, Fransje Killaars,
A.P. Komen / Karen Murphy, Jurriaan
MolenaarKoen Vermeule, Ronald Versloot,
Giny Vos, Sylvie Zijlmans, Ton Zwerver;
PdR - Jan van den Dobbelsteen, Erik van
Lieshout, Saskia Olde Wolbers
De Vleeshal, Middelburg
Henri Jacobs, Fransje Killaars, Liza May
Post, Wouter van Riessen, Marijke van
Warmerdam; PdR - Suchan Kinoshita,
Maartje Korstanje, Robert Zandvliet
Museale collecties in buitenland
(selectie)
BELGIË
MUHKA, Antwerpen
Tiong Ang, Manon de Boer, Paul Casaer,
David Claerbout, Eric Colpaert, Tina Gillen,
Fransje Killaars, Stani Michiels, Hans Op de
Beeck, Liza May Post, Boy Stappaerts, Patrick
Vanden Eynde, Jurgen Voordeckers, Marijke
van Warmerdam; PdR - Korrie Besems, Niek
Kemps, Suchan Kinoshita, Mark Manders,
Willem Oorebeek, Robert Zandvliet
S.M.A.K., Gent
David Claerbout, Koen De Decker, Alicia
Framis, Meschac Gaba, Vincent Geyskens,
Tina Gillen, Bjarne Melgaard, Hans Op de
Beeck, Liza May Post, Patrick Vanden Eynde,
Marijke van Warmerdam; PdR - Niek Kemps,
Suchan Kinoshita, Mark Manders, Saskia
Olde Wolbers, Willem Oorebeek, Avery
Preesman, Marien Schouten
uitgelicht werkplaatsen
DUITSLAND
Museum Abteiberg, Möndchengladbach
Mathilde ter Heijne, Paulina Olowska, de
Rijke / de Rooij; PdR - Suchan Kinoshita,
Erik van Lieshout, Willem Oorebeek, Avery
Preesman
Sammlung Goetz, München
Emmanuelle Antille, David Claerbout, de
Rijke / de Rooij, Thomas Demand, Mathilde
ter Heijne, Jacco Olivier, Michael Raedecker,
Tim Stoner, Fiona Tan, Guido van der
Werve; PdR - Mark Manders, Saskia Olde
Wolbers
FRANKRIJK
Centre Pompidou, Paris
Mark Bain, Yael Bartana, Marc Bauer,
Michael Blum, David Claerbout, Thomas
Demand, Sebastián Diaz Morales, Rebecca
Digne, Malachi Farrell, Anna Franceschini,
Ryan Gander, Dora García, Pierre
Houcmant, Sonia Khurana, Guillaume
Leblon, Alexandra Leykauf, Fang Lijun,
Cristina Lucas, David Maljkovic, Nora
Martirosyan, Shahryar Nashat, Rika
Noguchi, Els Opsomer, Julika Rudelius,
Fernando Sánchez Castillo, Monika
Sosnowska, Georgina Starr, Fiona Tan,
Philippe Terrier-Hermann, Marijke van
Warmerdam; PdR – Erik van Lieshout, Joep
van Lieshout, Imogen Stidworthy
GROOT-BRITTANNIË
Tate Collection
Carlos Amorales, Yael Bartana, Olga
Chernysheva, Thomas Demand, Sebastián
Diaz Morales, Ryan Gander, Emre Hüner,
Runa Islam, Tala Madani, David Maljkovic,
Nathaniel Mellors, David Osbaldeston,
Liza May Post, Michael Raedecker, Smith /
Stewart, Monika Sosnowska, Georgina Starr,
Fiona Tan
ITALIË
Museo Madre, Naples
Thomas Demand, Francesca Grilli, Paulina
Olowska, Katarina Zdjelar; PdR – Libia
Castro & Ólafur Ólafsson
Fondazione MAXXI, Roma
Moshekwa Langa, Michael Raedecker
fotografie, elektronica, video: anne de vries
In zijn werk combineert Anne de mogelijkheden van fotografie, video en elektronica
om te laten zien hoe technologie zich steeds meer vermengt met ons leven, op zowel
een materiële als symbolische manier. Op een mobiele telefoon ter grootte van een
grafsteen, toont hij de Google Earth beelden van Stonehenge. Onderdelen van mobiele
telefoons worden gecombineerd met een foto van mijnwerkers uit Congo, de plek waar
de grondstoffen voor onze mobieltjes uit de grond wordt gehaald.
LUXEMBOURG
MUDAM, Luxembourg
Carlos Amorales, Emmanuelle Antille,
Manon de Boer, Yaima Carrazana Ciudad,
David Claerbout, Attila Csörgö, Thomas
Demand, Dominique Ghesquière, Tina
Gillen, Gabriel Lester, David Maljkovic,
Lucia Nimcova, Fernando Sánchez Castillo,
Bojan Sarcevic, Vera Weisgerber, Marijke van
Warmerdam; PdR – Libia Castro & Ólafur
Ólafsson
SPANJE
MACBA, Barcelona
Manon de Boer, Marcelo Expósito, Dora
García, Katarina Zdjelar
MUSAC -Museo de Arte Contemporáneo
de Castilla y León, Léon
Carlos Amorales, Alicia Framis, Dora García,
Kirsten Geisler, Ellen Kooi, Cristina Lucas,
Fernando Sánchez Castillo, Fiona Tan
VERENIGDE STATEN
Museum of Modern Art, New York (NY)
Carlos Amorales, Yael Bartana, Miriam
Böhm, Lonnie van Brummelen, Olga
Chernysheva, David Claerbout, Martha
Colburn, Thomas Demand, Yvonne Dröge-
Wendel, Francesca Gabbiani, Ryan Gander,
Runa Islam, Moshekwa Langa, Fang Lijun,
David Maljkovic, Bjarne Melgaard, Shahryar
Nashat, Paulina Olowska, de Rijke/de Rooij,
Michael Raedecker, Guido van der Werve;
PdR – Mariana Castillo Deball, Adriaan
Geuze, Mark Manders
ZWEDEN
Moderna Museet, Stockholm
Lars Arrhenius, Yael Bartana, David Claerbout,
Bjarne Melgaard, Apolonija Sustersic,
Måns Wrange
ZWITSERLAND
Fotomuseum, Winterthur
Paulina Olowska, Liza May Post, Sara
Rajaei, Georgina Starr, Anne de Vries,
Stephen Wilks
Migros Museum für Gegenwartskunst,
Zürich
Carlos Amorales, Emmanuelle Antille, Alicia
Framis, Mathilde ter Heijne, Marijke van
Warmerdam; PdR - Atelier van Lieshout
ONTWIKKELEN,
ONDERNEMEN,
OVERDRAGEN
2.1 DEELNAME
AAN RESIDENCIES/
BUITENLANDATELIERS
(SELECTIE)
Het Fonds voor Beeldende Kunsten, Vormgeving
en Bouwkunst (Fonds BKVB) beschikt
over diverse woon-en werkruimtes in het buitenland.
Met deze ateliers wil het Fonds kunstenaars
in de gelegenheid stellen een tijd
in het buitenland te werken. Diverse (oud)
residents van de Rijksakademie werkten een
periode in één van de buitenlandateliers via
het Fonds BKVB of andere residencies.
Arts Initiative Tokyo, JP
Erik van der Weijde
Künstlerhaus Bethanien, Berlin, DE
Guido van der Werve
Chinese European Art Center,
Xiamen City, CN
Meiya Lin
.ekwc, Den Bosch, NL
Karin Arink, Irene Kopelman, André Pielage,
Ola Vasiljeva; PdR –Bettie van Haaster, Bob
Negryn
Atelier Holsboer, Parijs, FR
Persijn Broersen en Margit Lukács
IASPIS, Stockholm/Malmö, SE
Ahmet Ögüt, Pilvi Takala; PdR - Priscila
Fernandes
ISCP, New York (NY), US
Fendry Ekel, Firoz Mahmud, Stefanos Tsivopoulos
LIA, Leipzig, DE
Marjolijn de Wit, Machiel van Soest
Meetfactory, Praha, CZ
Antoinette Nausikaa
PiST///, Istanbul, TR
Sarah van Sonsbeeck
Binnenlandatelier Pompgemaal,
Den Helder, NL
Jeremiah Day
Project Studio Berlijn, DE
Melanie Bonajo, Ton Zwerver
Project Studio China, Beijing, CN
Tudor Bratu
WIELS, Brussel, BE
Wafae Ahalouch el Kaeristi, Evi Vingerling
Presentatie Anne de Vries tijdens RijksakademieOPEN. Foto Roy Taylor/RA
2.2 OPRICHTEN
VAN KUNSTENAARS-
INITIATIEVEN
Het RAIN Artistsí Initiatives Network is een
netwerk van kunstenaarsplatforms door de
hele wereld, opgezet door (oud-)residents van
de Rijksakademie. Het netwerk stimuleert
pluriformiteit en internationalisme en geeft
een impuls aan de dialoog tussen westerse en
niet-westerse kunst.
21

De kern van het netwerk bestaat uit:
— Marco Paulo Rollo - CEIA, BR
— Hama Goro - Centre Soleil d’Afrique, ML
— Diego Gutierrez-Coppe - El Despacho, MX
— Ade Darmawan - Ruangrupa, ID
— Gregg Streak - PULSE, ZA
Van later datum zijn de volgende initiatieven:
— Goddy Leye - ArtBakery, CM
— Praneet Soi - Calcutta Art Research,
Calcutta, IN
— Gregg Smith - Very Real Time, ZA
— Abdellatif Benfaïdoul - Taleb Cherche
Midi , MA
— Banu Cennetoglu – BAS, Istanbul, TR
(voluit Istanbul Sanat Arastirmalari Dernegi/Istanbul
Art Research Organisation)
— Ali Mroivili – KARTala – Moroni, KM
(Afrika)
— Victor Kalinosi Mutale - Munandi Art
Studio - Ndeke Village, ZM
— Marcel Pinas - Tembe Art Studio -
Moengo, SR
De Rijksakademie is momenteel betrokken
bij de oprichting van twee nieuwe
platforms:
— Vitshois Mwilambwe Bondo in Congo
— Papa Adama Sawadogo in Burkina Faso
Naast het RAIN-netwerk zijn er nog diverse
andere initiatieven ontstaan met medewerking
van (oud-)residents. Zo richtten oudresidents
Riek Sijbring en Renee Turner het
kunstenaarsinitiatief De Geuzen in Amsterdam
op. Ze werken aan diverse projecten op
het gebied van ‘curatorial activities’, kunst,
design en workshops.
Oud-resident Irene Kopelman en Prix de
Rome winnares Mariana Castillo Deball
richtten in 2006 samen de Uqbar Foundation
op, een platform voor interdisciplinaire uitwisseling
dat nauw samenwerkt met onderzoeksinstituten
als universiteiten, bibliotheken,
musea en archieven. De manier waarop
verschillende wetenschappelijke disciplines
en onderzoeksgebieden de wereld benaderen,
hoe hun methodes worden toegepast, en
hoe die bijdragen aan een collectief begrip
van de werkelijkheid zijn centrale vragen
voor Uqbar.
Oud-residents Folkert de Jong, Fendry Ekel
en Walter van Broekhuizen zijn drie van de
vier oprichters van het kunstenaarsinitiatief
Space for Artists. Het doel van dit initiatief
is om betaalbare ateliers en een openbare
multifunctionele, openbare expositieruimte
te creëren. Het resultaat is een ateliercomplex
van tien studio’s en een projectruimte
in Amsterdam waar onder andere (oud) residents
Bas Louter en Monali Meher gebruik
van maken.
Jens Nippert is één van de twee oprichters
van Ausstellungsraum Restitution in Berlijn.
Hier kunnen jonge kunstenaars uit binnenen
buitenland werk tentoonstellen. Oud-resident
Roderik Henderson was in 1999 één van
de twee oprichters van Point Zero Arts in Ely
in de Verenigde Staten. Daarnaast ontwikkelden
alumni Louis Romero Fundacion La
Ilama en Emmanuel Ropers Bon Acqueil.
Stichting B.A.D. in Rotterdam werd opgericht
door elf kunstenaars, waaronder oud-residents
Karin Arink en Bibo. De kunstenaars
werken individueel, als een groep of met
kunstenaars buiten de stichting aan projecten
op het gebied van fotografie, internet en
Cd-rom design, architectuur, publieke kunst
en onderwijs.
Susanne Kriemann en Aleksander Komarov
richtten in 2009 AIR Berlin Alexanderplatz
in Berlijn op. Tudor Bratu startte in 2010 het
residency BucharestAIR in Roemenië.
2.3 DOCENTSCHAPPEN
Een groot aantal (oud) residents is als visiting
artist of lecturer betrokken bij het onderwijs
op academies en universiteiten in binnen- en
buitenland, zowel op MA als op BA niveau.
Docentschappen in Nederland
MASTER
AKV/St. Joost, Breda Saskia Janssen,
Susanne Kriemann, Roy Villevoye, Julika
Rudelius
Dutch Art Institute, Enschede Tiong
Ang, James Beckett, Delphine Bedel, Ade
Darmawan, Jeremiah Day, Darko Fritz, Bart
Groenendaal, Nicoline van Harskamp, Hans
van Houwelingen, Andre Kruijsen, Gabriel
Lester, Rebecca Sakoun, Praneet Soi
Frank Mohr Institute, Groningen - Ruud
Akse, Sonia Cillari, Driessens & Verstappen,
Gijs Frieling, Sanja Medi, Esther Tielemans,
Guido Vlottes
MaHKU, Utrecht Tiong Ang, Gijs Frieling,
A.P. Komen, Irene Kopelman, Karen
Murphy, Liza May Post, Willem de Rooij,
Edwin Zwakman
Sandberg Instituut, Amsterdam Karin
Arink, Melanie Bonajo, Moritz Ebinger, Gijs
Frieling, Monica Nouwens, F. Starik
Piet Zwart Instituut, Rotterdam - Willem de
Rooij, De Geuzen
BACHELOR
Academie van Bouwkunst, Amsterdam
Nicoline van Harskamp, Ahmet Ögüt
AKV/St. Joost, Den Bosch - Pim Blokker,
Milena Bonilla Galeano, Harald den Breejen,
Dina Danish, Susanne Kriemann, Sabina
Maria van der Linden, Antoinette Nausikaä,
Sarah van Sonsbeeck, Derk Thijs, Ola Vasiljeva,
Itay Ziv
Artez, Arnhem/Enschede/Zwolle
Marcel Doorduin, Saskia Janssen, Klaas
Kloosterboer, Rinke Nijburg, Esther Tielemans;
PdR - Korrie Besems, Ge-Karel van der
Sterren, Hans Wijninga
Gerrit Rietveld Academie, Amsterdam
Gijs Assmann, Rachel de Boer, Yvonne Dröge-Wendel,
Suzan Drummen, Koen Ebeling
Koning, Marianne Flotron, Michaela Frühwirth,
Hermann Gabler, Ellert Haitjema,
Henri Jacobs, Saskia Janssen, Klaas Kloosterboer,
W.J.M. Kok, Paul Kooiker, Bastienne
Kramer, Tine Melzer, Vika Mitrichenka,
Serge Onnen, Rebecca Sakoun, Berend Strik,
Theo Schepens, Carolien Scholtes, Riek Sijbring,
Evi Vingerling, Guido van der Werve,
Sylvie Zijlmans, Ton Zwerver
Hogeschool voor de Kunsten, Utrecht
Jasper Hagenaar, Arjan van Helmond, Frank
Koolen, Marjolijn de Wit
Koninklijke Academie van Beeldende
Kunsten, Den Haag Maura Biava, Nicoline
van Harskamp, Judith van IJken, Klaas
Kloosterboer, Evi Vingerling, Nina Yuen
Willem de Kooning Academie, Rotterdam
Karin Arink, Marnix Goossens,
Reinaart Vanhoe
Academie Beeldende Kunsten, Maastricht
nog geen gegevens
Academie Minerva, Groningen nog geen
gegevens
Docentschappen in buitenland
MASTER
CCA Kitakyushu, Kitakyushu, JP
Jimmy Robert (guest professor Research
Program)
Ecole cantonale d’art du Valais, Sierre,
CH Gregg Smith (professor)
Finnish Academy of Fine Arts, Helsinki,
FI Tero Nauha (lecturer)
Goldsmiths, University of London,
London, GB Nathaniel Mellors (visiting tutor)
Leeds Metropolitan University, Leeds,
GB Nathaniel Mellors (senior tutor)
L’Université Paris 8, Paris, FR Gregg
Smith (workshops)
22
Peck School of the arts, University of
Winsconsin, Milwaukee, US Marcelino
Stuhmer (professor)
Royal College of Art, London, GB
Yvonne Dröge Wendel (guest lecturer)
BACHELOR
Art School MAA, Helsinki, FI Tero Nauha
(lecturer)
Ecole cantonale d’art du Valais, Sierre,
CH Gregg Smith (workshops)
Ecole Nationale des Beaux Arts, Paris,
FR Guillaume Paris (professor New Media)
ETH Zürich, CH
Sara Masüger (lecturer)
Finnish Academy of Fine Arts, Helsinki, FI
Tero Nauha (lecturer)
Fundação Armando Álvares Pentead
(FAAP), São Paulo, BR Dora Longo Bahia
(lecturer)
Leeds Metropolitan University, Leeds,
GB Nathaniel Mellors (senior tutor)
Montserrat College of Art, Beverly (MA),
US Saskia Janssen (visiting artist, guest
lecturer)
Peck School of the arts, University of
Winsconsin, Milwaukee, US
Marcelino Stuhmer (professor)
Ruskin School of Art, Oxford University,
Oxford, GB
Nathaniel Mellors (visiting tutor)
The Cooper Union School of Art, New
York (NY), US
Jill Magid (professor)
Universidad Tecnológica Equinoccial,
Quito, EC Andrea Boada Páramo (guest
lecturer)
Universidade do Estado de Santa Catarina
(UDESC), Santa Catarina, BR
Dora Longo Bahia (lecturer)
Universität Karlsruhe, Karlsruhe, DE
Stephen Craig (professor)
2.4 ONTVANGEN
FELLOWHIPS (SELECTIE)
Buitenlandse overheden en fondsen
— Uche Okpa-Iroha, Ayman Ramadan, Pathy
Thsindele Kapinga - Ministerie van Buitenlandse
Zaken/DCO/IC
— Michiel Ceulers - Vlaams Ministerie van de
Cultuur, Jeugd, Sport en Media
— Pamela Rosenkranz - Pro Helvetia, the Swiss
Arts Council
— Ruben Grilo - Ministerio de Cultura EspaÒa
— Shiu Jin, Min Oh - Arts Council Korea
— Julien Beneyton, Rebecca Digne, Jean-
Charles de Quillacq - Institut FranÁais
— Daniel Barroca - FundaÁ„o Calouste Gulbenkian
— Jose Antonio Vega Macotela - FundaciÛn
Jumex Mexico
Bedrijven
— Sanne Rous - KPN
— Aldwin van de Ven - ARCADIS
— Thomas Raat - KRC Collection
— Josje Peters - Hurks Groep
— Idan Hayosh - Teva Europe
— Maarten Sleeuwits - 1000 Steps B.V.
— Alberto De Michele - United Investment
Company
Fondsen/stichtingen binnenland
— Feiko Beckers - Stichting Dr. Hendrik Mullerís
Vaderlandsch Fonds
— Xue Mu, Marc Oosting - Prins Bernhard
Cultuurfonds (Peter Paul Peterich Fonds)
— Roderick Hietbrink, Gert Jan Kocken,
Anne de Vries - Prins Bernhard Cultuurfonds
(Straver Fonds)
— Irina Popova - Prins Bernhard Cultuurfonds
(Russisch Cultuurfonds)
— Jeffrey Dunsbergen, Sanne Rous - Prins
Bernhard Cultuurfonds (Fonds Jong Talent);
Anne de Vries - Prins Bernhard Cultuurfonds
(De By-Van der Heyden Fonds)
— Hamid El Kanbouhi, Lev Kazachenko -
Van den Berch van Heemstede Stichting
— Philipp Kremer, Kianoosh Motallebi
- Van Bijleveltstichting
— Emre Hüner, Rebecca Stephany - Stichting
Niemeijer Fonds
— Femmy Otten, Anne de Vries - Elise Mathilde
Fonds
— Rossella Biscotti - Prof. Augustus AllebÈ
Fonds/Willem F.C. UriÙtfonds
Particulier
— Helen Dowling - De Heer en Mevrouw De
Bruin
— Julien Beneyton - Familie Hunting
— Jean-Charles de Quillacq - G.E. Loudon esq.
en M. Loudon esq
— Esteban Piedra Leon, Muzi Quawson - Mr.
Rob Defares
— Rebecca Digne - De Heer en Mevrouw T. de
Swaan
— Edward Clydesdale Thomson - Rijkman en
Irene Groenink-Verboon
— Xi Guo - Machteld Vos en Willem Sijthoff
2.5 SUBSIDIES
VAN HET FONDS BKVB
Basissubsidie
Eylem Aladogan, Maria Barnas, Semâ Bekirovic,
Milena Bonilla, Franck Bragigand,
Giorgio Andreotta Calò, Martha Colburn,
Sebastián Diaz Morales, Jeroen Eisinga,
Zachary Formwalt, Marnix Goossens, Voebe
de Gruyter, Inti Hernandez, Judith van
IJken, Saskia Janssen, Yasmijn Karhof, Frank
Koolen, Jean-Baptiste Maitre, Cary Markerink,
Serge Onnen, Maarten Overdijk, André
Pielage, Liza May Post, Marike Schuurman,
Sandro Setola, Esther Tielemans, Helen Verhoeven,
Peter Vos, Edwin Zwakman; PdR –
Helmut Dick, Cees Krijnen, Marc Nagtzaam,
Jan van de Pavert, Ben Pointeker
Publicatiesubsidie
Gwenneth Boelens, Hans van Houwelingen,
Henri Jacobs, Fransje Killaars, Gert Jan
Kocken, Stefanos Tsivopoulos, Helen Verhoeven,
Marijke van Warmerdam; PdR - Marc
Nagtzaam
Bijdragen werkbudget
Liesbeth Abbenes, Mounira Al Solh, Karin
Arink, Marusya Asatiani, Yael Bartana, James
Beckett, Semâ Bekirovic, Rossella Biscotti,
Maze de Boer, Melanie Bonajo, Tudor Bratu,
Harald den Breejen, Matthijs de Bruijne,
Lonnie van Brummelen, Giorgio Andreotta
Caló, Francisco Camacho, Marco Cops,
Sebastian Diaz Morales, Moritz Ebinger, Jeroen
Eisinga, Wapke Feenstra, Alicia Framis,
Darko Fritz, Raviv Ganchrow, Lotte Geeven,
Marnix Goossens, Mathilde ter Heijne,
Arjan van Helmond, Geert-Jan Hobijn,
Arnoud Holleman, Saskia Janssen, Fransje
Killaars, Gal Kinan, Frank Koolen, Irene
Kopelman, Marijn van Kreij, Gabriel Lester,
Alon Levin, Meiya Lin, Nathaniel Mellors,
Vika Mitrichenka, Monica Nouwens, Erik
Olofsen, Paulien Oltheten, Marco Pando
Quevedo, Malin Persson, André Pielage,
Pablo Pijnappel, Bradley Pitts, Jan van der
Ploeg, Sascha Pohle, Muzi Quawson, Karen
Sargsyan, Charlotte Schleiffert, Rob Sweere,
Jennifer Tee, Stefanos Tsivopoulos, Marianne
Vierø, Roy Villevoye, Giny Vos, Marijke van
Warmerdam; PdR - Libia Castro, Suchan
Kinoshita, Ólafur Ólafsson, Vincent Vulsma
Startstipendium
Dina Danish, Lev Ilizirov, Pilvi Takala

Cultuurbezuinigingen
Uitgelicht
Directeur Els van Odijk biedt op 20 juni 2011 een
petitie aan de Tweede Kamer Vaste Commissie
OCW aan met ruim 4700 handtekeningen en 320
statements die in enkele dagen na de 10 juni brief
binnenkwamen.
Postacademische instellingen
Op directie- en voorzittersniveau vinden in
2011 gesprekken plaats tussen Rijksakademie
en de postacademische instellingen De Ateliers
en de Jan van Eyck Academie.
Pers en Steunbetuigingen
“Nederland is een klein land,
waar ik de mogelijkheid heb gehad
om dankzij de Rijksakademie mij te
ontwikkelen tot wat ik nu internationaal
vertegenwoordig.”
Folkert de Jong, kunstenaar (RA
98/99)
zéér hechten aan de gerenommeerde
Rijksakademie”.
“Het mag duidelijk zijn dat mijn
carrière zonder die vliegende start
bij de Rijksakademie nooit zo goed
van de grond was gekomen. Dat het
kunstklimaat in Nederland de Rijksakademie
meer dan nodig heeft kan
ik niet genoeg benadrukken. Een
instituut dat zoveel fantastische
kunstenaars ontwikkelt zouden wij
moeten koesteren en op handen
moeten dragen.”
Berend Strik, Kunstenaar (RA
86-89)
“The Rijksakademie has shaped
for decades the notion of the Netherlands
as one of the most creative
and tolerant countries of Europe,
putting Dutch culture at the very
heart of it and providing a shining
example to its neighbours.”
Erika Hoffmann-Koenige, verzamelaar
(DE)
is its value and the varied peoples
dispersed to all the corners of this
earth over the academy’s history are
testament and messengers of that.”
Mike Nelson, kunstenaar; representeerde
de UK in de Biënnale Venetië
2011 en genomineerd voor de
Turner Prize in 2011 en 2007, Rijksakademie-advisor
“The Rijksakademie is not only the
jewel of the Dutch art community,
but of the international art World.”
Anna Tilroe, bijzonder hoogleraar
kunst en cultuur, faculteit der letteren,
Radboud Universiteit Nijmegen
“Rijksakademie van beeldende
kunsten is a unique and exceptionally
valuable institution whose
contribution to the artistic, cultural
and social life of Amsterdam and the
Netherlands is important and tangible.
The impact of the artists who
have been part of its community is
felt world-wide.”
John Welchman, Professor of
Art History, University of California
(USA), Rijksakademie-advisor
“The Rijksakademie is in the centre
of a world wide web of new forms
of production in arts. It is about innovation
and new forms of artistic
practice, finding world wide recognition.
In the last 25 years, the Rijksakademie
has of her existence accumulated
complex knowledge about
management and the fostering of
highly talented young artists.”
”Looking at the public presence
of former resident in exhibitions,
galleries and museums there is no
doubt that the investment in the
Rijksakademie returns as profit for
the Netherlands.”
de contacten van de Nederlandse
beeldende kunstwereld met die
van elders, is het -bijvoorbeeld als
je rondkijkt op de Kunstmesse in
Bazel- meer dan duidelijk dat er in
het verleden tal van grote namen bij
de Rijksakademie hebben lesgegeven
en gestudeerd. De infrastructuur
die de Rijksakademie -samen met de
andere werkplaatsen- biedt, zou niet
eens ter discussie moeten staan, laat
staan verregaand vernietigd mogen
worden voor een op effect ondoordachte/onberedeneerde
bezuinigingsactie
van overheidswege die
bovendien het historisch belang dat
de Rijksakademie vertegenwoordigt
totaal ontkent. De oprichting en het
bestaan van de werkplaatsen vormen
een cultuurdaad op zich die niet
zomaar terzijde geveegd zou mogen
worden. Dat hoort gewoon niet bij
een land met een grote beeldende
traditie.
Jan van Adrichem, hoofd collecties
Stedelijk Museum Amsterdam
VVD-cultuurwoordvoerder Bart
de Liefde (25 augustus 11 om 10:51
via Twitter): Bart de Liefde @deliefde
Gister een leuk, boeiend en leerzaam
bezoek gebracht aan de Rijksakademie
in Amsterdam
#kunstvakonderwijs
“Uit eigen ervaring weten we,
beiden opgeleid aan de Rietveld
Academie en het Sandberg Instituut
in Amsterdam, dat alleen de Rijksakademie
in NL zich meet op internationaal
topniveau. Wanneer deze
navelstreng voor de rest van de NL’se
kunstwereld wordt afgesneden zal
het niveau, en daarmee het aanzien
van NL’se kunstenaars in het buitenland
snel achteruitgaan, simpelweg
omdat alleen in een internationale
omgeving je kunt meten met de
besten, net als in elke andere tak van
wetenschap, sport en muziek.”
“De combinatie van een vernieuwd
instituut en een zeer rijke historische
collectie van kunstwerken en
bibliotheek, waarin de lange geschiedenis
van de Rijksakademie wordt
weerspiegeld, is te beschouwen als
een belangrijk onderdeel van het
Nederlands cultureel erfgoed, dat
conform de plannen van de regering
juist in stand zou moeten worden
gehouden.”
Rudi Ekkart, directeur Rijksbureau
voor Kunsthistorische Documentatie
(RKD) en hoogleraar
kunstgeschiedenis Universiteit van
Utrecht
“Het belang en de bekendheid van
de Nederlandse architectuur en stedenbouw
werden in de loop der jaren
wereldwijd bekend en onverwacht
als nieuw economisch “exportproduct”
vermarkt. Deze verworvenheden
kwamen niet zomaar uit de
lucht vallen en zijn onbetwist ook
te danken aan het instituut Rijksakademie
voor de meest prestigieuze
onderscheiding voor Nederlands
talent op dit vlak (de Prix de Rome
architectuur).”
Prof.dr.ir. Jo Coenen, architect
en stedenbouwkundige, voormalig
Rijksbouwmeester
Prof. Hermann Pitz, Vice-president
Akademie der Bildenden Künste,
München (DE), Rijksakademie-advisor
“De collecties van de Rijksakademie
vormen een bron voor toekomstige
kunsthistorici, of ze de geschiedenis
van de Nederlandse kunst
willen bestuderen, of juist de institutionele
geschiedenis. Ze hebben
zich op dit vlak al bewezen, en zullen
zeker door ontsluiting dat nog meer
in de toekomst doen.”
Dr. Rachel Esner, assistant
professor art of Modern Period,
Universiteit van Amsterdam
Persijn Broersen & Margit
Lukács, kunstenaars (RA 07/08)
“Ook zij (Ann Goldstein, directeur
Stedelijk Museum) verwacht dat
sluiting grote gevolgen heeft voor
de stad: “De Rijksakademie en De
Ateliers zijn twee internationale
instellingen in Amsterdam, waarbij
belangrijke kunstenaars uit binnenen
buitenland betrokken zijn.” Galerist
Annet Gelink: “Vergelijk het maar
met Harvard, daar wil ook iedereen
studeren. Het is extra schandalig als je
bedenkt dat de Rijksakademie grote
moeite heeft gedaan om een gedeelte
van de uitgaven te privatiseren.”
“The Rijksakademie is a pride
and an asset for The Netherlands: a
landmark institution that is a world
leader in its field. It is globally recognized
and respected for being at
the avant-garde in art and in postacademic
education. The Rijksakademie
has built a very useful, paradigmatic
contribution for the country’s
intangible wealth.”
Gerardo Mosquera – independent
critic and curator, Rijksakademieadvisor
Tijdens het wetgevingsoverleg van
de Vaste Tweede Kamercommissie
voor OCW op 21 november 2011
geeft Marieke van der Werf (CDAcultuurwoordvoerder)
aan “dat we
“Ik ben overtuigd dat geen enkele
politieker het ooit in zijn hoofd zou
halen een universiteit te sluiten, wel
de Rijksakademie is zo’n universiteit
met internationale uitstraling en
wanneer hierover het doek valt, kan
je als Nederland dit in geen 20 jaar
inhalen.”
Wilfried & Yannicke Cooreman,
verzamelaars (BE)
“This is why I chose to come to
the Rijksakademie as an advisor, the
level and scope of artists, and the
ambition for them are beyond what
we have in Britain today.”. “When
viewed within the context of the art
world almost nowhere like the Rijksakademie
exists anymore. Its rarity
Londen, Berlijn, Zürich, Milaan,
Athene en New York. Overal waar
ik kom, kent men de Rijksakademie.
Het is dé plek om je als kunstenaar
te ontwikkelen, zowel inhoudelijk
als technisch, dé plek om het werk
van jonge, talentvolle kunstenaars
te leren kennen. Er bestaat in de
kunstwereld geen ander instituut
voor jonge kunstenaars dat hetzelfde
aanzien geniet.
Marijn van Kreij, kunstenaar (RA
05/06)
Nog afgezien van het actuele
belang van de Rijksakademie voor
de internationale uitwisseling en
Parool, 21 juni 2011
“Ik reis veel voor mijn tentoonstellingen
en kom op deze manier
vaak in contact met collega kunstenaars.
Het valt me altijd op wat
een groot gedeelte van hen aan de
Rijksakademie verbonden is geweest.
Amsterdam en Nederland hebben
niet dezelfde aantrekking op internationale
kunstenaars als een hoop
andere steden. De enige reden dat
jonge succesvolle en belangrijke
kunstenaar naar Nederland komen is
altijd de aantrekkingskracht van de
Rijksakademie geweest.”
Guido van der Werve, kunstenaar
(RA 06/07)
23

Artbomb actie zet de Rijksakademie in gekleurde rook op 24 juni.
Foto Roy Taylor/RA
“De Rijksakademie staat aan de
top van de piramide van het nationale
kunstonderwijs. Dat is al sinds
1870 zo, en resulteerde in een instelling
met een rijke geschiedenis. Die
geschiedenis is tastbaar aanwezig in
de collectie van kunstwerken en in
de bibliotheek.”.
“Net als de bibliotheek wordt de
kunstcollectie professioneel ontsloten.
In samenwerking met de Universiteit
van Amsterdam zijn delen
ervan getoond in tentoonstellingen
in het Allard Pierson Museum. De
manifestatie 200 jaar Prix de Rome
in 2008/2009 liet in tentoonstelling,
boek en film de waarde van de geschiedenis
van de Rijksakademie en
de Prix de Rome zien.”
Dr. Jenny Reynaerts, senior
conservator 18de en 19de eeuw,
Rijksmuseum Amsterdam
“Het voortbestaan van de Rijksakademie
betreft het voortbestaan
van de Nederlandse, hedendaagse
kunst - een spiegel voor de samenleving,
motor voor de kenniseconomie
en het erfgoed van de toekomst.”
Maria Barnas, kunstenaar (RA
99/00)
“De Rijksakademie is bijzonder, die
moet je overeind willen houden”
Jetta Klijnsma, woordvoerder
cultuur PvdA in NRC Handelsblad,
22 november 2011
Amsterdamse galerie wordt vertegenwoordigd?
Omdat Llobera in
Nederland op de Rijksakademie van
beeldende kunsten heeft gezeten,
een in 1870 opgericht instituut voor
nationaal en internationaal toptalent
dat jaarlijks ruim vijftig kunstenaars
weet aan te trekken.
VRIJ NEDERLAND, 25 juni 2010
“De Rijksakademie is van meet
af de belangrijkste kunstopleiding
van Nederland geweest en heeft in
de jaren 80 van de vorige eeuw een
unieke omslag gemaakt van nationale,
academische institutie naar
artistieke broedplaats op mondiaal
niveau. Vaak al is gememoreerd
hoeveel exposanten op de Biënnale
van Venetië, de Documenta Kassel
en het jaarlijkse ART Basel hebben
gestudeerd aan de Rijksakademie in
Amsterdam.”
Dr. J.B.J. Teeuwisse, directeur
Museum Beelden aan Zee
“Graag willen wij onze steun uitdrukken
voor de Rijksakademie. Dit
nationale instituut completeert het
samenstel van musea door de ontwikkeling
van beeldend kunstenaars
in Nederland in hun jeugdjaren te belichten
in het verleden, in het heden
en naar de toekomst toe.”
Wim Pijbes, directeur Rijksmuseum,
Axel Rüger, directeur Van Gogh
Museum, Ann Goldstein, directeur
Stedelijk Museum
young talented artists from all over
the world. Many nations begrudge
the Netherlands about this top institute.
Also we at the Akademie der
Künste in Berlin are inspired by this
program in reorganizing our residence
program “Junge Akademie”.
“The Rijksakademie is in the centre
of a world wide web of new forms
of production in arts. It is about innovation
and new forms of artistic
practice, finding world wide recognition.”
Prof. Klaus Staeck, president
Akademie der Künste, Berlin (DE)
“Ik besta dankzij de Rijksakademie.
In tien jaar tijd heb ik mede
dankzij dat instituut een bedrijf met
vier medewerkers opgebouwd.”
Ron Mandos, galeriehouder, in
NRC Handelsblad, 24 november 2011
“Zonder de Prix de Rome zou ik
als jonge ontwerper nooit de kansen
hebben gekregen die ik nu wel heb
gehad, eenvoudigweg omdat mijn
ontwerptalent pas veel later zichtbaar
zou zijn geworden (architecten
krijgen pas op latere leeftijd de kans
om veel te bouwen).”
Ronald Rietveld, architect,
NL-vertegenwoordiger Architectuurbiënnale
Venetië 2010, winnaar
Dutch Design Award 2011 en Rotterdam
Design Prize 2011
Artbomb
Op 24 juni zijn om 12.00 uur lokale tijd vele
plekken wereldwijd gehuld in gekleurde
rook als protest tegen de voorgenomen
bezuinigingen op cultuur, onder andere het
Stedelijk Museum Amsterdam, de Paviljoens
in Almere, het Van Abbe museum in Eindhoven,
Kunsthalle Bern, Yale University, het
Chinese European Art Centre in Xiamen en
DANISKA in Istanbul.
Colofon
Rijksakademie van beeldende kunsten
Sarphatistraat 470
NL – 1018 GW Amsterdam
T +31 (0)20 5270300
F +31 (0)20 5270301
info@rijksakademie.nl
www.rijksakademie.nl
Tekst
Rijksakademie van beeldende kunsten
Eindredactie
Kickan Schipper
Concept & grafisch ontwerp
Roosje Klap, Amsterdam
“Hoe kan het dat een internationaal
geprezen kunstenaar uit Spanje
(Pere Llobera) zomaar door een
“The Rijksakademie Amsterdam
is a unique residency-program for
Druk
robstolk, Amsterdam
© 2012
24