vensters open

vensters open verschijnt twaalfmaal per
jaar
nummer 11 november 2009
EEN PLATTE STEEN
een platte steen
zijn naam staat er netjes in gebeiteld
evenals de data van zijn eind en zijn begin
ik kijk en ben doordrongen van het feit van zijn
geboorte
maar dat hij ook is doodgegaan
wil er bij mij niet in
een platte steen
ik kijk en voor me zie ik een kleine jongen
die later als hij groot is m’n vader wezen zal
een hand die heel toevallig als gegoten
om mijn hoofd past
zorgt dat ik leer lopen
zorgt dat ik niet val
een platte steen
ligt overduid’lijk op vertrouwde aarde
ik kijk en lees de data van zijn eind en zijn begin
ik weet in vlees en bloed gedacht
zijn we van weinig waarde
maar dat dat ook voor hem gold
wil er bij mij niet in
Liselore Gerritsen
1

DE NIEUWE PREDIKANT STELT ZICH VOOR
Het is vrijdagmiddag. Net één van mijn laatste werkweken achter de
rug bij SEO Stichting Economisch Onderzoek, nu nog mijn werkgever,
alwaar ik onderzoek gedaan heb op het gebied van financiële economie.
Mijn partner, Heleen, is op haar
werk. Ze werkt als juridisch beleidsmedewerker
voor de Raad voor de Kinderbescherming
in Utrecht. Ons dochtertje
Andrea van 9 maanden is bezig wakker te
worden uit haar middagslaapje. Mijn
oudste twee kinderen, Peter van 8 en
Martin van bijna 5, zijn bij hun moeder in
Utrecht. Het is (nog) rustig in huis. Onze
voorzitter heeft me gevraagd een stukje
te schrijven voor vensters open, een
stukje om mezelf voor te stellen.
Wat zal ik schrijven? Zouden de Remonstrantse
Gemeente Eindhoven en de
werkgroepen ’s-Hertogenbosch en Zuid-
Limburg (wat een mond vol!) net zo nieuwsgierig zijn naar hun interim
predikant als ik ben naar mijn eerste gemeente? En wat willen ze dan
weten?
Als u dit leest ben ik 43 jaar oud. Ik woon samen met Heleen en
Andrea in Hilversum. Ik ben qua opleiding natuurkundige en theoloog.
Ik heb ruim zeven jaar in natuurkundig onderzoek en elf jaar in strategie
consulting en financieel economisch onderzoek gewerkt. Wat
bezielt een mens dan om interim predikant te worden in de Remonstrantse
Gemeente Eindhoven?
Ik ben niet religieus opgevoed. Mijn interesse in religie werd gewekt
toen ik met mijn eerste vriendin mee naar de kerk ging. Zij kwam uit
een conservatief katholiek milieu en het leerde me twee dingen: “ik
mis iets” en “dit is niet wat ik mis”. Ik ging op zoek naar de meest
vrijzinnige kerk die ik kon vinden, en zo kwam ik bij de Remonstranten
in Utrecht terecht. Het was direct helemaal raak. Binnen een jaar
studeerde ik theologie, parttime, naast mijn promotiebaan in de natuurkunde.
Misschien wel omdat ik niet religieus ben opgevoed is het Christendom
voor mij nooit vanzelfsprekend geweest. Ik bleef op zoek naar wat
voor mij de essentie was waar het voor mij om ging in religie, in mijn
2
Overmaken op de rekening van betreffende gemeente onder vermelding
van vensters open.
23

REMONSTRANTSE GEMEENTE EINDHOVEN
KERKGEBOUW: Dommelhoefstraat 1 A , Eindhoven, tel. 040-2442 393
INTERIM-PREDIKANT (tot 1 juni 2010): dr. J.B. le Grand
Frans van Mierislaan 13, 1213 EM Hilversum; telefonisch spreekuur:
ma,di,do 18.30-19.30 u in kerk (tel.040-2442 393); bgg of hoge urgentie:
tel. 06-4617 7011; e-mailadres: hanslegrand@hotmail.com
SECRETARIAAT: P.A.Burgers, Romeweg 10, 5632 RP Eindhoven, 040-2425 711
PENNINGMEESTER: C.E. Postma, Aziëlaan 87, 5691 LB Son, 0499-476 298
REK.NRS bijdragen: 1100 798 en 47.18.46.724 tnv Remonstr. Gem. te Son
REK.NR collectes (altijd collectedoel vermelden): 729 365
tnv Diaconie Rem. Gemeente te Son
REK.NR Kinderen In de Knel: 47.23.73.161 tnv Rem. Gem.(K in de K) te Son
ADRESSEN WERKGROEPEN ‘s HERTOGENBOSCH & ZUID-LIMBURG
Zie hiervoor de publicatie ‘Leden, vrienden en functies 2008’
LEDENADMINISTRATIE
mw. J.I. van Dorp-Meijer, Pietershoek 12, 5503 XA Veldhoven, tel. 040-253
5082
e-mail: bn.van.dorp@chello.nl (adreswijzigingen aan dit adres sturen!)
REMONSTRANTSE GEMEENTE BREDA
KERKGEBOUW: Cimburgalaan 98, Breda, tel.076-5143 818 (in noodgeval)
PREDIKANT: mw.prof. dr. C.M.G.Berkvens-Stevelinck
Stadionkade 16/II 1077 VK Amsterdam, tel.020-6714 568
SECRETARIAAT (ledenadm.): mw. J.W. van Dorp, Irenestraat 19-B, 4811 SB
Breda, tel.076-5653 931, mob. 06-2181.3858 ; e-mail:
jennievandorp@hetnet.nl
REK.NR. PENNINGMEESTER: 1090 132 (Rem.Gem.te Breda)
VENSTERS OPEN
REDACTIE:
Th. Braaf, mw. J.M.J.Sluyterman-Slagter, mw. F.A.W.I.Wijnheijmer-Kuiper
KOPIJ uiterlijk de 10 de van de maand naar: Zuiderklamp 13, 5672 HA
Nuenen
(tel.040-2840022) of per e-mail (via een attachement): t.braaf@onsnet.nu en
tevens f.a.wijnheijmer@planet.nl
Voor Zuid Limburg naar: J. Muysken, Laan van Brunswijk 79, 6212 HD
Maastricht, tel. 043-3500 309; e-mail: j.muysken@algec.unimaas.nl
Voor Breda naar: mw. J.W. van Dorp, Irenestraat 19-B, 4811 SB Breda
tel.076-5653931; mob. 06-2181 3858; e-mail: jennievandorp@hetnet.nl
ABONNEMENT: € 14,00 per jaar (voor leden en vrienden gratis).
22
theologiestudie, op het Remonstrants Seminarie, en bij wat ik tegen
kwam gedurende twee perioden in het buitenland (Duitsland en de
Verenigde Staten). In de Verenigde Staten kwam ik in religieuze zin
opnieuw thuis en wel bij de Unitarian Universalists, de meest vrijzinnige
kerk die ik tot nu toe in deze wereld heb weten te ontdekken.
Ik besloot mijn kerkelijke opleiding binnen deze traditie af te ronden,
en heb dat uiteindelijk gedaan bij de Unitarians in Engeland alwaar ik
in 2002 erkend ben als predikant. Ik heb het predikantschap sindsdien
als een soort professionele hobby naast mijn andere werk beoefend.
Vooral gastpreekbeurten, voor Amerikaanse ex-pats in Europa en voor
de NPB.
De laatste 6 jaar is een hectische tijd geweest zowel privé als beroepsmatig.
Wie ben ik, wat wil ik met de rest van mijn leven? Het
was een vraag die ik me telkens weer en telkens vaker stelde. Ik realiseerde
me dat ik geen econoom ben, net zoals ik ook geen natuurkundige
ben. Daar helpt uiteindelijk geen opleiding of 11 jaar werkervaring
aan. Elke keer weer het contrast met de enorme hoeveelheid
energie die ik kreeg in alles wat ik met theologie of predikantschap
deed.
Wie ben ik, wat wil ik met de rest van mijn leven? Misschien ben ik
wel predikant. Misschien ben ik wel Remonstrants predikant, en misschien
ben ik wel Remonstrants predikant in de Remonstrantse Gemeente
Eindhoven. Ik hoop het. Ik denk het. Ik geloof het. One way to
find out…
Wie ben ik, wat wil ik met de rest van mijn leven? Ik denk dat u mij
zult leren kennen als een ideeënmens. Iemand die graag graaft tot in
de essentie. En vanuit die essentie predikant wil zijn, diensten leidt,
groepen leidt, bij u op huisbezoek komt. Misschien dat u mij ook wel
zult leren kennen als een beetje tegendraads. Vrijzinnig protestants
predikant, midden in het katholieke Zuiden, het spreekt me wel aan.
Misschien dat u mij ook wel zult leren kennen als iemand die fouten
maakt, want ondanks mijn wilde carrière en alles wat me dat gebracht
heeft, ben ik bij u gewoon een beginnend predikant en zal zeker
beginnersfouten gaan maken. Vergeef me… ik hoop ook vooral
aan en met u als persoon en predikant te mogen groeien.
Maar vooral hoop ik dat u mij zult leren kennen als hartstochtelijk
vrijzinnig, want dat is het geloof en de kracht die ik in mij voel. Met
en vanuit die hartstocht hoop ik u als predikant te inspireren.
3

Mijn dochtertje is inmiddels wakker geworden en kruipt tussen mijn
voeten door. Ik kijk uit naar de kennismaking. Tot spoedig!
Hans le Grand
AFSCHEID DS. MARINA SLOOTMANS
Zondag 18 oktober 2009: de afscheidsdienst van ds. Marina Slootmans.
Een heel volle kerk, allen gekomen om van onze predikant afscheid te
nemen en haar tegelijkertijd een goede toekomst in Den Haag toe te
wensen.
Na de dienst, welke heel toepasselijk was opgebouwd rond twee
vrouwen: de vrouw van Lot, die omzag en geen afscheid kon nemen
van het vertrouwde bestaan, en Ruth, die vooruit keek naar een
nieuwe en onbekende toekomst, werd een feestelijke lunch geserveerd.
Tijdens deze lunch hebben diverse commissies op inhoudelijke
en ludieke wijze Marina bedankt voor haar inzet hier in Eindhoven en
haar een stimulerend predikantsschap toegewenst in Den Haag.
Uit de vele bijdragen volgt hieronder die van Truus Lodewijk. Zij
sprak namens het ledencontact.
Lieve Marina,
Zeven jaar lang heb je samen met ons het pastorale werk in de gemeente
Eindhoven verzorgd. Zeven jaar ben je bij onze levendige vergaderingen geweest.
Gelukkig heb jij er steeds voor gewaakt dat wij niet ontaardden in
een club koffieleuten; jij deed niet mee, je dronk kruidenthee!
We hebben veel van je geleerd, daarvan willen we je graag iets terug geven,
want we laten je niet met lege handen laten vertrekken. Met elkaar hebben
we intensief aan een passend cadeau voor je gewerkt! Om de overgang van
Eindhoven naar Den Haag soepel te laten verlopen, hebben we iets voor je
gedaan, waar je in de nabije toekomst nog veel plezier van zult hebben:
WIJ HEBBEN DEN HAAG THEE-O-LOGISCH IN KAART GEBRACHT!!
Overzichtelijk hè?! Dat zei je immers zelf ook al: Den Haag is een stuk overzichtelijker
dan Eindhoven! Althans, thee-o-logisch gezien!
Kijk, Den Haag valt eigenlijk uiteen in drie grote gebieden, hier de drinkers
van Earl Grey, daar de Orange Blossomdrinkers en hier als een lint door de
stad, de Zoethouttheedrinkers. Ik loop ze pastoraal gezien even één voor één
langs.
1. De Earl Greydrinkers. Ik zie dat je bedenkelijk kijkt, niet je favoriete
theesoort? Dat is jammer, maar in Den Haag zul je het moeten leren drinken,
het is een grote groep. Eerlijk gezegd heeft dat de contactleden ook ver-
4
december
dinsdag 8
20 00 Leesgroep “De rijkdom van het leven in de biografie”,
inlichtingen: mevr.M.T. Nispel-van der Schoot, tel.040- 255 1336
OECUMENISCH LEESROOSTER
1 nov 2 Makk 6: 1-16 Marc 12: 18-27
8 nov 2 Makk 6: 18-31 Marc 12: 28-34
15 nov 2 Makk 7: 1-9 Marc 12: 38-13: 2
22 nov 2 Makk 7: 20-42 Marc 13: 14-27 Laatste zondag kerkelijk
jaar
29 nov. Zach 14: 4-9 Luc 21: 25-31 Eerste Advent
KERKDIENSTEN EINDHOVEN
1 nov 11 00 ds. E.L. van Dunné- de Bijll Nachenius, Vlaardingen
collecte: Stichting Opleiding Achterstandsjeugd India
8 nov 11 00 dr. J.B. le Grand Eerste dienst interimpredikant
collecte: Stichting Opleiding Achterstandsjeugd India
15 nov 11 00 ds. A.A.I.M. Mikkers, Den Haag Kinderkerk
collecte: Stichting Opleiding Achterstandsjeugd India
22 nov 11 00 dr. J.B. le Grand Herdenking van de gestorvenen,
Avondmaal
collecte: Stichting Opleiding Achterstandsjeugd India
29 nov 11 00 dr. H.E.A. Corsius Eerste Advent
collecte: Diaconaal Centrum Eindhoven
6 dec 11 00 dr. J.B. le Grand Tweede Advent
collecte: Diaconaal Centrum Eindhoven
Wie niet naar de kerk gaat, kan aan de collecte bijdragen door overmaking van
een bedrag op rekening 729 365 ten name van Diaconie Remonstrantse
Gemeente Eindhoven onder vermelding van het collectedoel.
21

AGENDA EINDHOVEN
* betekent: bijeenkomst in de kerk, Dommelhoefstraat 1 A , Eindhoven
november
dinsdag 3
20 00 Leesgroep “De rijkdom van het leven in de biografie”,
inlichtingen: mevr.M.T. Nispel-van der Schoot, tel.040- 255 1336
woensdag 4
*20 00 Leesgroep Thomas Mann, inlichtingen: E. Corsius, tel.040-213
6885
donderdag 5
15 00 Theemiddag Kortonjo bij mevr. Veersema, nr. 31
maandag 9
*20 00 Do-Re-Lu-gemeenteavond “Doordenken na Klaas Hendrikse”,
zie aankondigingen blz. 7
dinsdag 10
20 30 Toneelkring: “Ghetto” van Herman Heijermans door “Het Toneel
speelt” in het Parktheater, Philipszaal, inlichtingen: I.M. Lerner,
tel.040-252 0406
maandag 16
10 15 Schrijfgroep Amnesty International in Son; inlichtingen:
mevr. L. Reijenga-de Kievid, tel.0499-473 366
*20 00 Lezing door prof.dr.C.M.G.Berkvens-Stevelinck: “Wat ik je nog
zeg
gen wilde…. Omgaan met mensen met kanker”, zie aankondigingen
dinsdag 17
* 14 00 Remonstrants Vrouwencontact, zie aankondigingen
donderdag 19
*12 15 Mannenlunch, inlichtingen: W. Monhemius, tel.040-286 2867
vrijdag 20
*20 00 Gespreksgroep ‘Midden in het leven’: film “Maria, full of grace”
donderdag 26
* 20 00 Gespreksavond/cursus “Wat is vrijzinnigheid”, begeleider ds.
J.B. le
Grand, zie aankondigingen
20
baasd. Misschien zit het in de naam van de thee: “Earl Grey”. Earl, het
woord zegt het al, “graaf”, herinnert aan een zekere “goede afkomst”? Of
misschien wel eenvoudig “Grey”, de drinkers zijn grijs, of ze worden het. Jij
leerde ons, dat het in het pastoraat gaat om “Nabijheid en Distantie”; bij
deze groep lijkt het meer te gaan om “Nabijheid en Distinctie”. Hier voor
jou een pakje thee om vast te oefenen. Het is vandaag 18 oktober, je hebt
nog 13 dagen om te wennen.
2. Orange Blossomdrinkers, met een grote concentratie rond de Hofvijver,
tussen paleis Noordeinde en paleis Huis ten Bosch. Dat vind je lekkere thee?
Thee-o-logisch gezien een lastige groep, ze drinken losse thee. Die bloesemblaadjes,
die erin drijven moet je natuurlijk nooit opdrinken, dat ervaren
deze mensen als buitengewoon onbeleefd, bijna net zo erg als je bord aflikken
na het eten. Orange Blossom moet altijd als een klein plasje drab in het
kopje achter blijven. Nooit heet drinken, kleine slokjes, tussen de tanden
door. Nog een pakje om te oefenen. Als je het theeritueel overleefd hebt,
blijkt dit een hele aardige groep te zijn, pastoraal gezien weinig problemen,
prima mensen! In deze contreien hebben we zelfs een paar (drie, vier) kinderen
gezien... Als er kinderen zijn in een Earl Grey-gemeente zoals Den Haag
is, moeten we die natuurlijk koesteren.
Een kleine commissie contactleden heeft zich hier speciaal over gebogen.
Hoe kun jij, Marina, het best omgaan met de Haagse jeugd? De uitkomst van
hun studie is even verbluffend als simpel:
BENADER DE JEUGD MET EEN KNIPOOG
Ik zie je ogen oplichten. Een paar kinderen al te nadrukkelijk benaderen, dat
werkt niet, daar worden ze kopschuw van. Dat denk je, hè, maar onze studie
wees toch iets anders uit! We bedoelen het letterlijk. Kun je eigenlijk
knipogen? Zou je es naar mij willen knipogen? Oei, dit was wel een hele
schalkse knipoog. Niet helemaal wat we bedoelen. Fijn dat je die beheerst,
vooral leuk voor andere situaties... Maar prima als uitgangspunt voor de
“olijke” knipoog naar de jeugd. Hier, een klein spiegeltje om te oefenen.
Voor een doorzetter zoals jij zal het geen probleem zijn die knipoog nog op
tijd onder de knie te krijgen.
3. We zijn aangekomen bij het lint Zoethouttheedrinkers, eigenlijk bestaat
dat niet, maar we moesten ze ergens een plaats geven op de kaart. Je vindt
ze namelijk overal. In het pastoraat mag er ruimte zijn om vragen te stellen.
Voor de contactleden waren juist de moeilijke vragen de momenten waarop
we de dominee erbij haalden. Niet alles kun je oplossen: conflicten tussen
gezinsleden, ruzies over erfenissen, je moet altijd oppassen geen partij te
worden. In die situaties zal de zoet-houd-thee je goede diensten bezorgen.
Een pakje om proef te drinken, en nog één, je hebt het zeker in Den Haag,
vaker nodig dan je denkt.
5

4. Een vergeten en onopvallende groep, daar verwijzen deze glitters naar. Je
vindt ze door de hele stad, de dromers, een zeer divers gezelschap. De een
droomt van een wereld zonder honger, de ander van vrede, een goede gezondheid,
een gemeenschap waarin we zorg dragen voor elkaar ……Je hebt
ons zeven jaar laten zien dat de kerk een plaats kan zijn waar we soms,
even, een glimp van onze dromen werkelijkheid zien worden. Je hebt ons
voorgeleefd dat dromen met “volhouden en niet opgeven” te maken hebben.
Daar willen we je voor bedanken! Toch een pakje Sterrenmix om te helpen
je dromen in Den Haag levend te houden.
Nu ga ik iets doen, wat retorisch gezien dodelijk is. In plaats van nu te stoppen,
ga ik verder met iets negatiefs... We moeten je namelijk waarschuwen
voor Den Haag!
Er is daar geen enkele Marijke!!
Je hebt ‘t hier natuurlijk zeven jaar heel goed gehad met zoveel Marijkes. Je
vraagt “Marijke?”, en er is er altijd wel één die zich geroepen voelt om op
ziekenbezoek te gaan, om de bloemendienst te organiseren, om een verbouwinkje
te doen….Zoiets zet een domper. Het zal best vreemd zijn in Den
Haag, die eerste tijd, zonder Marijke, zonder ons.
AFSCHEID NEMEN SLAAT WONDEN!
Misschien heb je hier iets aan: The Wounded Healer van Henri Nouwen. Dit is
alvast het mijne. Speciaal voor in de file onderweg (op de A2) hebben we
voor jou het audioboek besteld! Het ga je goed!
J. Kranendonk, secretaris.
Rsvp 010 4360543 of administratie@remonstrantenrotterdam.nl
PERSONALIA GEMEENTE EINDHOVEN
Overleden
op 4 oktober 2009: de heer C. Landsheer, Geleen
op 9 oktober 2009: de heer H.J.L.Trap, Eindhoven (het In Memoriam
komt in december)
DANKWOORD MARINA SLOOTMANS
Hier zit ik dan. Achter mijn computer om het laatste berichtje voor
vensters open te schrijven. Ik ben nog helemaal beduusd van de warme
woorden die u gisteren tot mij gesproken heeft. Velen van u waren
aanwezig in mijn laatste kerkdienst als pastor loci. Zeven jaar geleden
verwelkomde u mij hartelijk. Ik mocht in die jaren samen met u
optrekken. Geroerd was ik elke keer als u mij toeliet in uw leven. Zoals
ik gisteren zei, ik maakte in die jaren niet allen kennis met u,
maar ik leerde ook worstenbroodjes, Bossche bollen en later Limburgse
vlaaien kennen. Samen zochten we naar nieuwe wegen met behoud
van het goede en eigene van onze gemeente.
Gisteren nam u groots afscheid van mij. Ik was helemaal verrast door
de lieve woorden, door de liederen, de muziek (speciaal gecomponeerd
voor deze gelegenheid!), door de diapresentatie, door uw creativiteit,
door..…. Maar bovenal doordat zeer velen van u in de kerk
waren. Samen met mijn (roei)vrienden en ouders waren er nauwelijks
genoeg stoelen in de kerk!
6
19

G & S steunt dit jaar vredesprojecten in Roemenië, Kosovo en Israël. Hoe
passen deze projecten in het “vredesproject Europa”?
Op vrijdag 6 november van 17.00 tot 20.00 uur is er een studiebijeenkomst
in Utrecht op het Landelijk Bureau Remonstranten, Nieuwe Gracht
27a, Utrecht
Sprekers: ds. Florus Kruyne (rem.pred.) en Dion van den Berg (IKV Pax Christi)
Kosten deelname: € 5,- (incl. eenvoudige maaltijd)
Deelnemers ontvangen een map met relevante informatie.
Opgave: Landelijk Bureau, tel. 030-231 6970 of e-mail: info@remonstranten.org
Samenwerking: lokale samenwerking met andere
kerken
Op een aantal plaatsen in het land werken remonstranten intensief samen
met doopsgezinden, vrijzinnige protestanten en afdelingen van de Vrijzinnige
Geloofsgemeenschap NPB. Hoe kun je deze samenwerking op een goede
wijze vorm geven?
Hierover wordt een bijeenkomst georganiseerd op zaterdag 7 november van
10.30 uur tot 16.00 uur in de Johanneskerk in Amersfoort.
Kosten deelname: gratis
Opgave: Landelijk Bureau, tel. 030-231 6970 of e-mail: info@remonstranten.org
Uitnodiging tot bijeenkomst in Rotterdam 20 november
De kerkenraad van de Rotterdamse Remonstrantse gemeente nodigt u van
harte uit voor een bijeenkomst naar aanleiding van het proefschrift van ds
Koen Holtzapffel Een vrijzinnige kijk op de laatste dingen.
De bijeenkomst zal plaatsvinden op vrijdag 20 november a.s. van 16.00 –
18.00 uur in de Remonstrantse kerk van Rotterdam, hoek Westersingel/Museumpark,
en staat onder leiding van de hoogleraar van het Remonstrants
Seminarium, prof. dr. Marius van Leeuwen.
Na een korte inleiding op de centrale thema’s uit zijn boek, zal dr. Holtzapffel
met zijn collega’s dr. Christiane Berkvens-Stevelinck en dr. Tjaard Barnard
van gedachten wisselen over een aantal vragen die met zijn studie samenhangen:
wat betekent bijvoorbeeld toekomst in ons (geloofs) leven; wat
kunnen we zeggen over een leven na de dood én wat bedoelen we als we de
verhalen uit de bijbel in de eerste plaats symbolisch opvatten? Steeds zal er
gelegenheid zijn tot gedachtewisseling met de zaal.
Na afloop wordt het glas geheven.
18
’s Middags, thuis, nam ik de tijd om al uw gulle gaven en lieve woorden
te ontdekken. Zoveel goeds is mij toegewenst! Ik ben zeer onder
de indruk. Al uw goede wensen zullen mij dragen op de weg door het
leven. Dank voor de goede jaren. Het ga u goed. Met Gods zegen.
Marina Slootmans
VAN DE KERKENRAAD EINDHOVEN
Van de kerkenraad Eindhoven
We hebben nog maar net de feestelijke afscheidsdienst van ds. Marina
Slootmans achter ons gelaten. De eerste zondag waarin onze interim
predikant ds. Hans le Grand voorgaat, dient zich aan, namelijk zondag
8 november a.s.. Hoewel het hier geen intrededienst betreft, zijn wij
als kerkenraad zeer verheugd dat Hans le Grand de predikantstaak in
onze gemeente vanaf 1 november op zich neemt. Daarom zal de
dienst toch een wat speciaal karakter hebben, met als thema “I have
a dream” en nodigen wij u allen uit om deze zondag aanwezig te zijn.
Voor kinderopvang wordt gezorgd. Na de dienst is er ruimschoots de
gelegenheid om persoonlijk kennis te maken.
Ds. J.B. (Hans) le Grand heeft telefonisch spreekuur in de kerk op
maandag, dinsdag en donderdag van 17.30 tot 18.30 (040-2442393).
Bij geen gehoor of in dringende gevallen graag een voicemail op 06-
46177011.
AANKONDIGINGEN EINDHOVEN
DORELU-GEMEENTEAVOND:
DOORDENKEN NA KLAAS HENDRIKSE
Het boek Geloven in een God die niet bestaat van ds. Klaas Hendrikse
riep veel reacties op. Het zette binnen en buiten de kerk de
gemoederen flink in beweging. Vorig jaar spraken doopsgezinden,
lutheranen en remonstranten samen over het boek. Velen bezochten
bovendien de zondagmorgenbijeenkomst met ds. Hendrikse op 19 april
j.l.
Sommigen vonden er herkenning, bij anderen riep het vragen op. Het
boek zette in ieder geval aan het denken.
Dit jaar willen we verder denken in de lijn van Klaas Hendrikse.
Enerzijds willen we godsdienstkritische stemmen bestuderen, anderzijds
willen we op zoek gaan naar nieuwe wegen ná Hendrikse.
7

Samen zullen we onder andere teksten lezen van Richard Dawkins, de
Britse evolutiebioloog (uit God als misvatting), Jan Offringa, predikant
in Kesteren en voorzitter van “Op Goed Gerucht”, een beweging van
moderne predikanten in de PKN (uit Na een gezonde geloofscrisis. Over
modern geloven), Herman Philipse, hoogleraar filosofie (uit Atheïstisch
manifest en De onredelijkheid van religie) en Harry Kuitert (uit bijv.
Over religie. Aan de liefhebbers onder haar beoefenaars).
Van de deelnemers wordt gevraagd ter voorbereiding enkele teksten te
lezen.
De avonden worden begeleid door ds. Hans le Grand en ds. Bernadette
van Litsenburg.
De eerste bijeenkomst zal plaatsvinden op maandag 9 november om
20.00 uur in ons kerkgebouw. Opgave tevoren is niet nodig.
De volgende avonden zijn gepland op de maandagen 11 januari en 8
februari 2010.
WAT IK JE NOG ZEGGEN WILDE….
OMGAAN MET MENSEN MET KANKER
Op maandag 16 november om 20.00 uur zal er een bijeenkomst
plaatsvinden over dit onderwerp in ons kerkgebouw. Prof.dr.C.M.G.
Berkvens-Stevelinck zal deze gespreksavond (bege)leiden.
Omgaan met mensen met kanker is voor velen moeilijk. Wat moet je zeggen?
Wat moet je doen? Wat moet je vooral niet zeggen, wat moet je zeker niet
doen? Is het mogelijk algemene richtlijnen en praktische tips te geven die
kunnen helpen wanneer je geconfronteerd wordt met kanker in je naaste
omgeving? Elke situatie is tenslotte anders, elke persoon is uniek. Toch blijkt
het mogelijk uit de verhalen van zieken, partners, vrienden, artsen en verpleegkundigen
bepaalde richtlijnen te destilleren.
Over deze vragen heeft Christiane Berkvens, remonstrants predikante, een
boek geschreven met de titel Wat ik je nog zeggen wilde…. Omgaan met
mensen met kanker. Uit eigen ervaring, zij verloor twee echtgenoten aan
kanker en heeft ook zelf kanker gehad, zal zij deze avond begeleiden.
REMONSTRANTS VROUWENCONTACT
Op dinsdag 17 november zal de heer Eugène Burgman, die reeds bij
verschillende kerkdiensten te gast was om de collecte toe te lichten,
ons meer vertellen over het Oma-Project in Kisumu in Kenia en zijn
film vertonen. Het Oma-Project is een oecumenisch hulpproject voor
weeskinderen van wie de ouders aan Aids zijn overleden. Dit project
8
De dienst van Eeuwigheidszondag is een dierbaar gebeuren dat elk
jaar opnieuw bijzonder blijkt te zijn.
FILMCAFÉ
Dit seizoen wordt een filmcyclus onder de titel: Iconen van moed gepresenteerd
in het Doopsgezind Centrum aan de Cimburgalaan 98. Op
maandag 16 november wordt vertoond:
La colline aux mille enfants van Jean-Louis Lorenzi (1994, 118. min).
In een dorpje uit de Cévennes worden in 1941 joodse kinderen onder
aanvoering van de dorpspredikant opgevangen. De reacties van de
plaatselijke bevolking zijn heel verschillend. Waar vinden de dorpelingen
en de ondergedoken kinderen de moed om zo de oorlog door
te komen?
Een schitterende film waarin de momenten om moedige keuzes te
maken waarachtig worden gepresenteerd.
De avond begint om 19.00 uur. Na de film (zonder pauze) wordt bij
het genot van een drankje informeel met elkaar van gedachten gewisseld
over het thema van de film.
Dhr. Joop Freriks leidt deze filmavond.
De avonden kunnen als geheel gevolgd worden maar wie liever à la
carte wil komen is eveneens welkom.
Inschrijving, tenminste een week van tevoren, bij Jennie van Dorp tel.
0765653931 of per mail: jennievandorp@hetnet.nl
Wenst u met de auto opgehaald te worden, dan kunt u dat aan ditzelfde
adres melden.
LANDELIJK NIEUWS
Jonge Remonstrantendag: Kiezen maakt gelukkig?!
Op dit evenement, dat voor het eerst in 2008 plaatsvond, zijn politicus Boris
van der Ham en journaliste Samira el Kandoussi te gast. De organisatie is in
handen van de Remonstrantse Jongerengemeente Arminius.
Datum: zaterdag 31 oktober van 10.00 - 16.00 uur
Plaats: Remonstrantse Kerk Rotterdam; kosten deelname € 17,- (voor remonstranten)
of € 20,- (overige belangstellenden)
Geloof en Samenleving: “Europa als vredesproject”
Europa begon als vredesproject, maar hoe ging het verder, wat zijn nu belemmeringen
en mogelijkheden om tot echte vrede te komen, dichtbij en
veraf?
17

aanvang: 10.30 uur
zondag 8 november prof.dr. E.H. Cossee, Rotterdam, zie blz. 16
collecte: Kinderen in de knel.
zondag 22 november mw.prof.dr. C.M.G.Berkvens-Stevelinck,
zie hieronder: Eeuwigheidszondag.
collecte: Voedselbank Breda.
zondag 6 december prof.dr H.J.Adriaanse, Den Haag
collecte: Voedselbank Breda.
Doopsgezinde kerkdiensten
Zondag 1 november
avondmaal
mw.ds .G.A.Reinhold-Scheuermann,
Zondag 15 november mw.ds. E. Bijlsma, Eeuwigheidszondag
Zondag 29 november mw.ds. G.A.Reinhold- Scheuermann, 1 e advent
Voor vragen over vervoer, ook voor lezingen e.a., kunt u contact opnemen
met een van de leden van de kerkenraad, bijv. Jennie van Dorp, tel: 076-565
3931.
Let op: maandag 16 november start FILMCAFE om 19.00 uur!
In het Doopsgezinde Centrum Cimburgalaan 98 , Breda, zie hieronder.
HOOG BEZOEK!
In de twee laatste maanden van het jaar krijgt de remonstrantse gemeente
Breda hoog bezoek. Op zondag 8 november gaat prof. E.H.
Cossee voor en op zondag 6 december prof. H.J. Adriaanse. Beiden
zijn graag geziene gasten in Breda. Hun komst is een goede gelegenheid
om, als men hen nooit heeft gehoord, met hen kennis te maken.
EEUWIGHEIDSZONDAG
Op zondag 22 november, voor ons de laatste zondag van het kerkelijk
jaar, vieren we Eeuwigheidszondag. Op deze zondag worden de leden
en vrienden die ons dit jaar zijn ontvallen herdacht. Een ieder die het
wenst wordt de gelegenheid geboden zelf een kaars aan te steken
voor een dierbare overledene.
Op deze zondag vindt ook het indrukwekkende ritueel plaats van het
sluiten en openen van de bijbel. Het liturgische jaar is rond.
16
wordt georganiseerd door vrijwilligers van de Milimani Parochie in Kisumu,
waar de broer van de heer Burgman pater is.
De thee staat klaar om half twee en om twee uur begint het programma.
Verdere inlichtingen bij ondergetekende: tel: 013-5146111
Inez Zonneveld-Woelinga
BEGIJNENHOFGESPREKKEN
Prof. Dr. Edith Brugmans spreekt over De grenzen van de ethiek op
zondag 13 december van: 10:30 tot 12:30 in 'De Herberg' op het terrein
van Eckartdal, Nuenenseweg 1, 5631 KB Eindhoven.
Een samenleving waarin mensen tot hun recht kunnen komen kent grenzen.
Ethiek en recht stellen grenzen aan het handelen van mensen. Dan spreken
we over persoonlijke moraal met oog op menselijke waardigheid. Ook bij het
handelen van de overheid zijn er grenzen. Dan spreken we over publieke moraal.
Er zijn wellicht ook aspecten van het menselijk leven die niet te vangen
zijn in juridische of morele regels. Edith Brugmans zal met ons vanmorgen de
grenzen van de ethiek verkennen.
Na de inleiding is er koffie of thee en daarna is er gelegenheid tot een
gesprek met de inleider.
De toegang is gratis, bij de uitgang is een collecte voor de onkosten.
Edith Brugmans is hoogleraar rechtsfilosofie in Nijmegen en bijzonder
hoogleraar wijsbegeerte in Leiden.
Voor meer informatie zie: www.begijnenhofgesprekken.nl
FILMS BIJ “MIDDEN IN HET LEVEN”
“Midden in het leven” is een kring gemeenteleden en belangstellenden
(30-60 jaar) die bij elkaar komt voor een open uitwisseling van
gedachten. Onder de bezielende leiding van ds. M. Slootmans passeerden
de afgelopen jaren al heel wat onderwerpen de revue, van
goede voornemens tot Judas, van Jozef tot gebed.
Komend seizoen kozen wij er voor om film te gaan kijken.
Zin in Film
Afgelopen vrijdag 9 oktober was de aftrap voor het nieuwe seizoen
Midden in het Leven. De filmenthousiasten wisten de weg naar de
kerk te vinden, wat op zichzelf bezien al heel bijzonder is. Na een
paar dappere pogingen en “With a little help from my friend” snorde
9

de beamer en keken we naar drie korte films, alle Gouden Kalfwinnaars
op het Nederlands Filmfestival voor de beste korte film van de
jaren 1982, 1991 en 2003.
De eerste, Nog eens van Hans Nassenstein, voerde ons terug naar het
begin van de jaren tachtig, een animatiefilm in grauwe tinten over
een verlaten wereld na het vallen van de bom. Een beangstigend toekomstbeeld,
een wereld waarin alles dood is; intellect, religie, humaniteit
en kunst zijn alle ten onder gegaan. Een pamflet! Ook de tweede
film gaf een tijdsbeeld, De tranen van Maria Machita van Paul Ruven.
De jaren negentig, de vlucht in amusement om de werkelijkheid
en het lijden niet onder ogen te hoeven zien. De oer-Hollandse smartlap
stond model voor deze nieuw-romantische musicalfilm. We sloten
af met een tragikomische film van het nieuwste decennium van Ellen
Blom, De grotten van Han van Vloten, geïnspireerd op twee pubers uit
de tekeningen van Peter van Straaten. Ze komen struikelend tot leven,
kwetsbaar en onbegrepen. We beseften dat in film, zoals ook in
religie, de thema’s verlangen, hoop, pijn, verlossing en verzoening
nog altijd actueel zijn. Het was verrassend met elkaar te kijken, indrukken
te delen en te zoeken naar de belangrijkste motieven; het
was heerlijk om samen te lachen om de vaak hilarische weergave van
het menselijk geploeter. Voor ons een ontspannen, leerzame en inspirerende
eerste vrijdagavond.
Vrijdag 13 november 20:00 uur vervolg met een echte, lange speelfilm.
Maria full of Grace, van Joshua Marston. Deze titel verwijst naar
het allerbekendste katholieke gebed, het Wees gegroet. (Wees gegroet,
Maria, vol van genade, de Heer is met U, gij zijt gezegend onder
de vrouwen, en gezegend is Jezus, de Vrucht van uw schoot. Heilige
Maria, Moeder van God, bid voor ons, zondaars, nu en in het uur
van onze dood.) Niet toevallig viel onze keus op deze film, het is dan
inmiddels Adventstijd. Natuurlijk gaat deze film niet over de Moeder
Gods, maar over een andere Maria: Maria Alvarez (Catalina Sandino
Moreno), een pittige 17-jarige uit een plattelandsstadje in Colombia,
eveneens ongehuwd en zwanger. Deelnemers en belangstellenden
(mail naar truitje59@hotmail.com) krijgen een week van tevoren de
recensie van Bert Dicou uit AdRem in hun mailbox.
NB. Nederig excuus voor het vermelden van een volledig verkeerde
planning in het oktobernummer van vensters open. De bijeenkomsten
10
CARL ROGERS EN ZIJN BETEKENIS
VOOR DE VRIJZINNIGE
THEOLOGIE
Op dinsdag 24 november van 19.30 uur tot ca. 21.30 uur zal dr. Hans
le Grand, de opvolger van ds. Marina Slootmans als predikant ad interim
van de Remonstrantse Gemeente Eindhoven, over bovenstaand
onderwerp een inleiding verzorgen.
De bijeenkomst vindt plaats ten huize van mevr. M. Gijsbers, Cannerweg
117 te Maastricht.
Carl Rogers was één van de belangrijkste psychologen en psychotherapeuten
van de 20ste eeuw. Hij was de vader van de zogenaamde Rogeriaanse therapie,
ook wel non-directieve therapie genoemd. Deze vorm van therapie wordt wel
gebruikt als model voor vrijzinnig pastoraat. Naast therapeut was Carl Rogers
ook vooral wetenschapper, en in die hoedanigheid is hij de eerste die de
psycho-therapie ook wetenschappelijk bestudeerd heeft. Gedurende zijn leven
is Carl Rogers zijn denken steeds breder gaan trekken. Zo ontwikkelde hij
een model over menselijke relaties en persoonlijke groei. Het is dit denken dat
ook met name zeer interessant is voor vrijzinnige theologie en de vrijzinnige
gemeente. Op deze avond zal ik daarover vertellen.
BERICHTEN UIT TILBURG (gem. Ehv en Breda)
BIJEENKOMST OP MAANDAG 16 NOVEMBER.
Op maandag 16 november van 14.30 tot 16.30 uur komen we weer
bij elkaar in de Blauwe zaal, 6 e etage in de Duynsberg, Indigolaan 100,
te Tilburg.
Ds. Christiane Berkvens zal ons iets vertellen over haar nieuwste
boek: Vieren en Brevieren,
Liturgische bouwstenen voor kleine geloofsgemeenschappen.
Bij vragen over vervoer kunt u contact opnemen met Jennie van Dorp, tel:
076-565 3931.
BERICHTEN UIT BREDA
Adressen Remonstrantse Gemeente Breda: zie colofon
DIENSTEN REMONSTRANTSE GEMEENTE BREDA
tenzij anders vermeld: in het Doopsgezind Centrum, Cimburgalaan 98
15

22 november Doopsgezinde dienst met uitnodiging aan remonstranten
Voorganger mevr. ds. Silke Krüger-Kling
Doopsgezinde Kerk, Heerlen
Aanvang: 10.30 uur
IN VERHALEN ZINSPELEN OP GOD
donderdag 5 november 19.30 uur in Geleen: dr. Heine
Siebrand
In samenwerking met het Interkerkelijk Kringenwerk Geleen zal dr.
Heine Siebrand een inleiding houden over het onderwerp “In verhalen
zinspelen op God”. Dit vindt plaats op donderdag 5 november a.s. van
19.30 uur tot ongeveer 21.30 uur in de Ontmoetingskerk, Emmaplein 50,
Geleen.
De kosten bedragen € 5, – per persoon.
Een korte samenvattiing volgt hieronder.
Zonder verhalen kunnen wij niet. Zij bieden ons de mogelijkheid orde en
structuur aan te brengen in onze belevingswereld. Sterker nog, door verhalen
te vertellen wordt betekenis toegevoegd aan ons bestaan. Religie moet het
hebben van verhalen: van horen zeggen. Het is bekend dat de verhalen zijn
voortgekomen uit mondelinge overlevering. Ze werden pas veel later op
schrift gesteld. Verhalen doen niet alleen verslag van gebeurtenissen die
hebben plaatsgevonden, maar dragen ook duidelijk de sporen van de tijd
waarin zij zijn ontstaan of van degene die het verhaal aan ons vertelt. Elk
verhaal draagt. In de loop van de tijd is er als het ware van alles bijgekomen
en aangekoekt. In de overlevering van de christelijke traditie zijn ook andere
tradities meegekomen, bijvoorbeeld de mythische-verhaaltraditie. Al deze
verhalen op zich spelen weer door in de kunstvormen van onze tijd. In deze
lezing worden we uitgedaagd met deze rijke verscheidenheid van verhaaltradities
om te gaan.
INTERKERKELIJK KRINGENWERK GELEEN
serie van 4 vrijdagochtenden over de PSALMEN:
Op vrijdag 6 november om 10.00 uur vindt de tweede ochtend in
deze reeks plaats in de Ontmoetingskerk, Emmaplein 50 in Geleen.
Ds. Marina Slootmans is dan onze begeleidster.
Wie de bijeenkomsten van 5 februari en 5 maart zal begeleiden is
nog niet bekend.
Een uitvoerige samenvatting van het programma vindt u in vensters
open van september op blz.17.
14
zijn wel op vrijdag 13 november, vrijdag 8 januari, vrijdag 19 maart
en vrijdag 14 mei, voorlopig in de kerkenraadskamer.
Truus Lodewijk (0492 845211)
WAT IS VRIJZINNIGHEID?
Op donderdag 26 november om 20.00 uur zal de eerste bijeenkomst
in ons kerkgebouw plaatsvinden van een serie van 7 inleidingen en
discussies over dit onderwerp, dat hieronder nader uiteengezet en
toegelicht wordt. Onze nieuwe (interim) predikant ds.J.B. le Grand
zal het geheel (bege)leiden.
Als u familieleden, kennissen, buren wilt introduceren om deze serie
mee te maken, zou dat voor hen en voor ons boeiend kunnen zijn.
De volgende bijeenkomsten zijn gepland op de donderdagen 17 december,
14 januari, 4 februari, 25 februari, 8 maart en 8 april.
Inleiding
Persoonlijk ben ik niet religieus opgevoed. In mijn studententijd ben
ik op zoek gegaan en omdat er vanuit mijn jeugd geen antwoorden
waren was deze zoektocht dan ook zonder vooropgezet einddoel. Ik
kwam terecht bij de meest vrijzinnige kerken die ik kon vinden, de
Remonstranten in Nederland en de Unitarians in Engeland en de Verenigde
Staten. Maar daarmee was de zoektocht niet ten einde. Want ik
bleef mezelf de vraag stellen: Wat is die vrijzinnigheid en waarom
vind ik dat toch zo vreselijk belangrijk?
Deze vragen lijken bijzonder lastig. Als we ze proberen te beantwoorden
komt er vaak niet veel meer dan gestotter of op zijn best een opsomming
van wat we niet geloven. Dat is jammer. Als we niet kunnen
uitleggen wat we als vrijzinnigen geloven, hebben we dan wel genoeg
introspectie gepleegd? Valt er dan niet nog een laag dieper te ontdekken
in waar het ons eigenlijk om gaat in deze wereld? Als we niet
kunnen uitleggen wat we geloven, hoe kunnen we ons dan verdedigen
tegen de opvatting van dogmatisch gelovigen die vinden dat vrijzinnigheid
maar een slap aftreksel is van waar het eigenlijk om gaat? En
tenslotte en misschien wel het meest belangrijke, hoe kunnen we
verwachten dat we nieuwe mensen weten te boeien met onze
vrijzinnigheid, als we die vrijzinnigheid niet op een positieve manier
onder woorden kunnen brengen? Het is jammer. En het is ook niet
nodig.
11

Door de jaren heen heb ik de vraag naar de identiteit van vrijzinnigheid
van veel verschillende kanten bekeken. Vanuit de ethische kant:
als ik probeer vrij te zijn van dogma's, ook van morele dogma's, wat
kan ik dan nog zeggen over goed en kwaad? Vanuit de internationale
historische kant: hoe zijn de verschillende vrijzinnige geloofsgemeenschappen
ontstaan, hoe en waarom hebben ze zich tot vrijzinnige geloofsgemeenschappen
ontwikkeld? Vanuit de systematischtheologische
kant: is vrijzinnigheid eigenlijk wel een geloof, en zo ja,
hoe definiëren we dat geloof dan? Vanuit de filosofische kant: is vrijzinnigheid
een post-moderne religie? Vanuit de godsdienstpsychologische
kant: hoe wordt binnen de vrijzinnigheid omgegaan met "de ideale
werkelijkheid" en hoe verschilt dit van andere christelijke religies?
Uit deze benadering komt een beeld naar voren dat ver uitgaat boven
een vaag "ietsisme" of een beschrijving van wat we niet geloven. Vrijzinnigheid
is een krachtig, positief geloof, uitdagend, lang niet altijd
vrijblijvend en er zijn hele goede redenen om aan te geven waarom
we vrijzinnig zijn.
In deze serie, die begint op donderdag 26 november (20.00 uur in de
kerk), neem ik u graag mee op deze ontdekkingsreis. De laatste
avond, 8 april, zullen we proberen alles wat we ontdekt hebben op 1
A4-tje op te schrijven. Dit gaan we publiceren in Vensters Open en
wellicht daarbuiten. Opgaven en verdere informatie bij mij.
ds. Hans le Grand
COLLECTES EINDHOVEN
NOVEMBER:
STICHTING OPLEIDING ACHTERSTANDSJEUGD INDIA
De collecte van deze maand is bestemd voor een voor ons nieuw doel:
de Stichting Opleiding achterstandsjeugd India.
Deze stichting is opgericht door een aantal mensen uit onze regio en
de Paters Norbertijnen te Heeswijk-Dinther.
Doel is te voorkomen, dat jongeren in India zonder diploma naar de
stad trekken om werk te zoeken, maar daar niet slagen wegens te geringe
opleiding en dreigen af te glijden.
Positief gezegd: jeugd kansen bieden om zichzelf te ontwikkelen naar
een toekomst met meer mogelijkheden.
12
Er zijn drie huizen om deze jeugd op te nemen en onderwijs te bieden.
De kosten per kind bedragen ongeveer € 300 per jaar.
Deze projecten worden 2 keer per jaar vanuit Nederland bezocht.
Nettie Meijer
Wie niet naar de kerk gaat, kan aan de collecte bijdragen door overmaking
van een bedrag op rekening 729 365 ten name van Diaconie Remonstrantse
Gemeente Eindhoven te Son onder vermelding van het collectedoel.
BERICHTEN UIT ‘S-HERTOGENBOSCH
KERKDIENSTEN IN ENGELEN
zondag 8 nov. 10.30 uur mevr.ds. S. Krüger-Kling (doopsgezind)
JUNIORENGROEP
dinsdag 10 nov 20.00 uur bij mevr. A.S. Bakker, ‘s-Hertogenbosch
SENIORENGROEP
dinsdag 3 nov. 14.00 uur bij de heer P.A.A. Klok, Rosmalen
dinsdag 1 dec. 14.00 uur bij de fam. Dirkzwager, Helvoirt
BERICHTEN UIT ZUID-LIMBURG
Adres secretaris Werkgroep Zuid-Limburg:
M.W.Hollander, Ellecuylgaard 46, 6227 EA Maastricht, tel. 043-361 7552
e-mailadres: wimhollander@kpnplanet.nl
Laatste gegevens over activiteiten:
www.remonstranten.org/limburg/limhome.htm
KERKDIENSTEN
Eenheid in het nodige
Vrijheid in het onzekere
In alles de liefde
13