Ruimtelijk-functioneel Programma van Eisen - Gemeente Leiderdorp
Ruimtelijk-functioneel Programma van Eisen - Gemeente Leiderdorp
Ruimtelijk-functioneel Programma van Eisen - Gemeente Leiderdorp
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
Brede School Oude Dorp<br />
<strong>Gemeente</strong> <strong>Leiderdorp</strong><br />
<strong>Ruimtelijk</strong>-<strong>functioneel</strong><br />
<strong>Programma</strong> <strong>van</strong> <strong>Eisen</strong>
Inhoudsopgave<br />
1 Inleiding 1<br />
1. 1 Achtergrond en vraagstelling 1<br />
1. 2 Doel en inhoud <strong>Programma</strong> <strong>van</strong> <strong>Eisen</strong> 1<br />
1. 3 Werkwijze 3<br />
1. 4 Inhoud rapportage 3<br />
2 Beschrijving partners 5<br />
2. 1 Gebruikers 5<br />
2. 2 De Kastanjelaanschool 5<br />
2. 3 Stichting Kinderdagop<strong>van</strong>g <strong>Leiderdorp</strong> 7<br />
2. 4 Visie op de Brede School Oude Dorp 8<br />
3 Ruimtebehoefte en -programma 11<br />
3. 1 <strong>Gemeente</strong>lijk kader 11<br />
3. 2 Werkelijke ruimtebehoefte 11<br />
3. 3 Opzet en leeswijzer ruimteprogramma 13<br />
Bronnenlijst 27<br />
Websites 27<br />
Foto’s 27<br />
Bijlagen 29<br />
Bijlage 1 Betrokken personen 30<br />
Bijlage 2 Afkortingen 31<br />
Bijlage 3 Artikel bestemmingsplan 32<br />
Colofon 34<br />
4 Functionele lay-out en eisen 17<br />
4. 1 Clustering en relaties 17<br />
4. 2 Beschrijving <strong>van</strong> ruimten 17<br />
4. 3 Beeldverwachting en beleving 23<br />
4. 4 Flexibiliteit 23<br />
5 <strong>Ruimtelijk</strong>e haalbaarheid 25<br />
5. 1 Locatie 25<br />
5. 2 Toets ruimtelijke haalbaarheid 26
1 Inleiding<br />
1. 1 Achtergrond en vraagstelling<br />
De Brede School Oude Dorp (BSOD) wordt op de huidige plek <strong>van</strong> PC Basisschool<br />
Kastanjelaan gebouwd. De nieuwbouw gaat onderdak bieden aan<br />
de Protestants Christelijke Basisschool Kastanjelaan en Stichting Kinderop<strong>van</strong>g<br />
<strong>Leiderdorp</strong>. Dat besloot de gemeenteraad op 20 april 2009.<br />
Er zijn reeds plannen voor de realisatie <strong>van</strong> een brede school in Oude Dorp<br />
<strong>van</strong>af circa 2002. De brede school was oorspronkelijk gepland aan de Ericalaan.<br />
De plannen zijn in 2005 stilgelegd, mede <strong>van</strong>wege bezwaren rondom<br />
de ligging nabij de snelweg. Vervolgens is voor de Kastanjelaan een haalbaarheidsonderzoek<br />
uitgevoerd om op deze locatie de Brede School Oude<br />
Dorp te bouwen.<br />
Stichting Brede School Nederland is gevraagd voor die locatie voor de Brede<br />
School Oude Dorp een ruimtelijk-<strong>functioneel</strong> <strong>Programma</strong> <strong>van</strong> <strong>Eisen</strong> op te<br />
stellen.<br />
1. 2 Doel en inhoud <strong>Programma</strong> <strong>van</strong> <strong>Eisen</strong><br />
Een volledig <strong>Programma</strong> <strong>van</strong> <strong>Eisen</strong> (PvE) bevat de volgende onderdelen:<br />
ruimtelijk-<strong>functioneel</strong> PvE:<br />
o visie, mission statement en/of uitspraken over identiteit;<br />
o beschrijving <strong>van</strong> de organisatie: werkwijze en om<strong>van</strong>g, nu en in<br />
de toekomst;<br />
o uitspraken over (fysieke, logistieke) relaties tussen en clustering<br />
<strong>van</strong> organisatieonderdelen en/of ruimtes;<br />
o ruimteprogramma: aantallen ruimten per soort en hun om<strong>van</strong>g;<br />
o eventuele aanvullende functionele eisen en wensen over vorm,<br />
afwerking, inrichting en uitstraling <strong>van</strong> ruimtes;<br />
o richtinggevende uitspraken over beeldverwachting en beleving<br />
<strong>van</strong> het gebouw;<br />
o uitspraken over infrastructuur en terrein <strong>van</strong>uit <strong>functioneel</strong> gebruik<br />
(vraagkant);<br />
technisch PvE: eisen aan constructie, (werktuigkundige en elektrotechnische)<br />
installaties en afwerking;<br />
financieel PvE: taakstellend budget, eventueel gesplitst naar onderdelen;<br />
stedenbouwkundige randvoorwaarden: externe eisen <strong>van</strong>uit terrein en<br />
bestemming (aanbodkant).<br />
Voorliggend PvE betreft het ruimtelijk-<strong>functioneel</strong> PvE voor de Brede School<br />
Oude Dorp. Op basis <strong>van</strong> het PvE gekoppeld met stedenbouwkundige randvoorwaarden,<br />
dient de architect een structuurontwerp te maken.<br />
1
Het PvE omschrijft de bouwopgave, gevat in eisen, wensen en randvoorwaarden.<br />
Het dient daarmee als basis voor het architectonisch ontwerp en<br />
dient tevens als toetsingsdocument. Tevens kan het als instrument dienen<br />
om de plannen steeds aan de ontwerpopgave te toetsen. Minstens zo belangrijk<br />
is dat het PvE het nieuwe project concreet maakt; betrokkenen<br />
betrekt bij het nadenken over de gewenste leer- en werkomgeving voor de<br />
toekomst. Dit laatste geldt ook bij de Brede School Oude Dorp, waar de<br />
diverse partijen samen <strong>van</strong>uit een centrale pedagogische visie een leer- en<br />
werkomgeving creëren.<br />
1. 4 Inhoud rapportage<br />
In hoofdstuk twee <strong>van</strong> dit <strong>Programma</strong> <strong>van</strong> <strong>Eisen</strong> is de beschrijving gegeven<br />
<strong>van</strong> de identiteit <strong>van</strong> de betrokken organisaties. Vanuit deze identiteit is de<br />
gezamenlijke visie omschreven. In hoofdstuk drie treft u het ruimteprogramma<br />
voor de brede school aan, getoetst aan de werkelijke ruimtebehoefte<br />
en het gemeentelijk kader. Het vierde hoofdstuk gaat in op de clustering<br />
en relaties <strong>van</strong> de ruimten. In hoofdstuk vier worden tevens de<br />
beeldverwachting en beleving <strong>van</strong> de accommodatie omschreven. De ruimtelijke<br />
haalbaarheid wordt toegelicht in hoofdstuk vijf.<br />
1. 3 Werkwijze<br />
Ten behoeve <strong>van</strong> het opstellen <strong>van</strong> het PvE voor de Brede School Oude<br />
Dorp is een werkgroep opgericht met PC Basisschool Kastanjelaan (hierna<br />
genoemd de Kastanjelaanschool), Stichting Kinderop<strong>van</strong>g <strong>Leiderdorp</strong> en<br />
een vertegenwoordiging <strong>van</strong> de gemeente <strong>Leiderdorp</strong> die als projectleider<br />
en toehoorder deelneemt.<br />
Om een duidelijk beeld te verkrijgen <strong>van</strong> de gezamenlijke pedagogische<br />
visie, eisen en wensen ten aanzien <strong>van</strong> huisvesting en de visie op samenwerking<br />
zijn met de werkgroep drie sessies gehouden.<br />
3
2 Beschrijving partners<br />
2. 1 Gebruikers<br />
De Brede School Oude Dorp huisvest twee partners. In dit hoofdstuk worden<br />
beknopt zowel de individuele identiteit <strong>van</strong> deze twee kernpartners<br />
omschreven als de gezamenlijke visie omschreven.<br />
De kernpartners voor de Brede School Dorp zijn de organisaties die op dagelijkse<br />
basis bij de brede school betrokken zijn, te weten:<br />
Protestants-Christelijke Schoolvereniging <strong>Leiderdorp</strong>: PC Basisschool<br />
Kastanjelaan;<br />
Stichting Kinderop<strong>van</strong>g <strong>Leiderdorp</strong>: Peuterop<strong>van</strong>g, kinderdagverblijf en<br />
buitenschoolse op<strong>van</strong>g.<br />
2. 2 De Kastanjelaanschool<br />
Voor de nieuwbouw <strong>van</strong> de brede school wordt uitgegaan <strong>van</strong> tien groepen<br />
(zie ook paragraaf 4.2).<br />
De volgende tekst is afkomstig <strong>van</strong> de website <strong>van</strong> de Kastanjelaanschool.<br />
Pedagogisch klimaat<br />
Van leren kan alleen sprake zijn als de sociaal-emotionele ontwikkeling harmonisch<br />
verloopt. Daarom moet ieder kind zich op school thuis voelen. Het<br />
welbevinden <strong>van</strong> het kind staat op School Kastanjelaan hoog in het vaandel!<br />
Wij zien het als onze taak om de school te maken tot een veilige plek waar<br />
ieder zich geaccepteerd en gerespecteerd weet. Dat doen we door respectvol<br />
met elkaar om te gaan en door elkaar steeds weer aan te spreken op verantwoordelijkheden.<br />
Leren is veel meer dan het opdoen <strong>van</strong> allerlei feitenkennis. Leren betekent<br />
vooral het verwerven <strong>van</strong> vaardigheden en het je eigen maken <strong>van</strong> inzichten;<br />
de kinderen moeten structuren en verbanden ontdekken en al denkend en<br />
handelend tot oplossingen komen.<br />
De leerstof wordt aangeboden door de leerkrachten, die daarnaast vooral een<br />
observerende en sturende rol hebben. De kinderen zijn voor een deel verantwoordelijk<br />
voor hun eigen leerproces. Hun betrokkenheid moet hun kansen op<br />
succes vergroten.<br />
In al deze processen is een goed contact met de ouders onontbeerlijk. Om de<br />
school- en de thuissituatie op elkaar te laten aansluiten, moeten de ouders<br />
weten welke prioriteiten door de school worden gesteld. Om een kind optimaal<br />
te kunnen begeleiden, moet een leerkracht op de hoogte zijn <strong>van</strong> de gezinsomstandigheden.<br />
5
Bron: www.kinderop<strong>van</strong>gleiderdorp.nl
Kerncompetenties PCSV<br />
De school is:<br />
De school om de hoek<br />
Kind- en maatschappijgericht<br />
Innovatief en reflecterend<br />
Organisatie <strong>van</strong> het onderwijs<br />
School Kastanjelaan verzorgt passend onderwijs waarbij respect,<br />
vertrouwen, veiligheid, welbevinden en betrokkenheid kernbegrippen<br />
zijn.<br />
Passend onderwijs biedt de kinderen de leerstof waar ze „aan toe<br />
zijn‟. Kinderen willen dolgraag leren.<br />
Het is de taak <strong>van</strong> de leerkrachten om de kinderen díe leerstof te<br />
bieden die past bij hun leer- en ontwikkelingsniveau. Leerstof moet in<br />
de zone <strong>van</strong> de naaste ontwikkeling‟ liggen, is niet te moeilijk, maar<br />
biedt wel voldoende uitdaging.<br />
Elk kind heeft recht op een ononderbroken ontwikkeling waarbij het<br />
kan leren in eigen tempo en op eigen niveau.<br />
Bron: www.pcsvleiderdorp.nl/kastanjelaan<br />
2. 3 Stichting Kinderdagop<strong>van</strong>g <strong>Leiderdorp</strong><br />
SKL is een professionele kinderop<strong>van</strong>gorganisatie waar de menselijke<br />
maat regeert. Centraal in het werk <strong>van</strong> SKL staat het kind in zijn/haar<br />
ontwikkeling. Daar is het SKL om te doen. SKL biedt alle vormen <strong>van</strong><br />
kinderop<strong>van</strong>g op<strong>van</strong>g, uitgezonderd de gastouderop<strong>van</strong>g. Hierdoor<br />
kan SKL kinderen <strong>van</strong>af hun babytijd tot en met het einde <strong>van</strong> de<br />
basisschoolperiode op<strong>van</strong>g, en daarmee begeleiding bij hun ontwikkeling<br />
door de jaren heen, bieden. De ouders/verzorgers worden<br />
persoonlijk betrokken bij de ontwikkeling <strong>van</strong> hun eigen kind(eren) in<br />
de SKL-omgeving.<br />
Als maatschappelijke ondernemer heeft SKL veel aandacht voor haar<br />
plek in de lokale samenleving, hetgeen zich in de loop der jaren heeft<br />
vertaald in langdurige lokale samenwerkingsverbanden <strong>van</strong> diverse<br />
aard (o.a. Rijnland Zorggroep, korfbalclub Velocitas, hockeyvereniging<br />
Alecto, OBSG en PCSV). SKL biedt met negen vestigingen in<br />
<strong>Leiderdorp</strong> en één in Hoogmade op<strong>van</strong>g dicht bij huis. SKL luistert<br />
naar de wens <strong>van</strong> haar klanten en vertaalt dit in haar op<strong>van</strong>gaanbod.<br />
Daarom biedt SKL ook flexibele en verlengde op<strong>van</strong>gmogelijkheden.<br />
Bron: www.kinderop<strong>van</strong>gleiderdorp.nl<br />
7
De Stichting Kinderop<strong>van</strong>g <strong>Leiderdorp</strong> neemt deel in de Brede School Oude<br />
Dorp met zowel kinderdagop<strong>van</strong>g als buitenschoolse op<strong>van</strong>g. De kinderdagop<strong>van</strong>g<br />
bestaat uit drie keer twee ruimten: twee groepsruimten voor<br />
baby‟s, twee groepsruimten voor peuters en twee groepsruimten voor peuter<br />
en/of verticale groepen. Er komt Buitenschoolse Op<strong>van</strong>g (BSO) voor zes<br />
groepen.<br />
2. 4 Visie op de Brede School Oude Dorp<br />
De nieuwe brede school is een bruisende school, maar ook een brede<br />
school met rust. De kinderen zullen spelend leren en talen niet meer naar<br />
huis. De school is tevens aantrekkelijk voor ouders, alle voorzieningen komen<br />
onder één dak, de ouders hoeven niet meer te pendelen. Door samenwerking<br />
<strong>van</strong> beide partners ontstaat er een win-winsituatie.<br />
“Het is onze taak om 30 jaar vooruit te kijken.”<br />
“Als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg.”<br />
(Gehoord tijdens de werkgroepsessies)
De volgende tekst is gezamenlijk opgesteld door SKL en PCSV <strong>Leiderdorp</strong> 1<br />
“Het doel is te komen tot een Brede School in de brede betekenis <strong>van</strong> het<br />
woord. Vanuit visie en inhoud.<br />
Uitgangspunt is het realiseren <strong>van</strong> maximale, praktisch realiseerbare samenwerking<br />
<strong>van</strong> de participerende partijen. Gericht op de integrale begeleiding<br />
<strong>van</strong> de ontwikkeling <strong>van</strong> kinderen in de leeftijd <strong>van</strong> 0 tot en met 12<br />
jaar. Dit betekent dat de pedagogische visies op elkaar zijn afgestemd, met<br />
behoud <strong>van</strong> eigen accenten, waar wenselijk.<br />
De organisatiesturing vindt plaats <strong>van</strong> binnen naar buiten: denken en werken<br />
alsof het één organisatie betreft. Naar buiten, waar rele<strong>van</strong>t twee partijen<br />
zichtbaar dienen te zijn en/of waar wenselijk voor de profilering, maar<br />
ook waar nodig m.b.t. wettelijke voorschriften.<br />
De participerende partijen hebben een gedeelde verantwoordelijkheid voor<br />
de zorg <strong>van</strong> de ontwikkeling <strong>van</strong> de hen toevertrouwde kinderen <strong>van</strong> 07.30<br />
tot 18.30 uur. De invulling <strong>van</strong> de dag is flexibel.<br />
De partijen benutten de vierkante meters binnen het pand zo optimaal<br />
mogelijk. Ieder voor zich maar waar mogelijk samen. Waar nodig, gelet op<br />
o.a. wettelijke kaders, zijn de vierkante meters duidelijk herkenbaar per<br />
partij. De partijen behouden het recht de m 2 /ruimtes zo operationeel mogelijk<br />
in te richten.<br />
“Een leven lang leren” is het leidende principe voor zowel de medewerkers<br />
als voor de kinderen toevertrouwd aan de medewerkers die in dienst zijn<br />
<strong>van</strong> de participerende partijen.<br />
De participerende partijen gaan één functiehuis ontwikkelen voor beide<br />
partijen profijtelijk, omdat daarmee kwalitatief goede medewerkers een<br />
uitdagende, afwisselende baan met een substantieel aantal contracturen<br />
kan worden geboden. Zo krijgen bijvoorbeeld pedagogisch medewerkers<br />
BSO de mogelijkheid in de ochtenduren als onderwijsondersteunend personeel<br />
met lesbevoegdheid actief te zijn. Het leidt tot multi<strong>functioneel</strong> inzetbare<br />
medewerkers.<br />
De participerende partijen combineren activiteiten zoals Sinterklaas, het<br />
buurtfeest, projecten zoals Kinderboekenweek enz.”<br />
1 Vriesema, J. en Vroon, F. (2009)<br />
9
3 Ruimtebehoefte en -programma<br />
3. 1 <strong>Gemeente</strong>lijk kader<br />
Aan de hand <strong>van</strong> de stedenbouwkundige massastudie 2 (hierna genoemd:<br />
massastudie) is het ruimtelijk kader opgenomen. Uitgangspunt is dat voor<br />
onderwijs binnen de BSOD 1.360 m² BVO (bruto vloeroppervlakte) gebouwd<br />
gaat worden overeenkomend met tien groepen. Dit kader is vastgesteld<br />
door de raad op 20 april 2009. Voor de ruimtebehoefte voor de kinderop<strong>van</strong>g<br />
is uitgegaan <strong>van</strong> een ruimtebehoefte <strong>van</strong> 1.280 m² BVO.<br />
3. 2 Werkelijke ruimtebehoefte<br />
Binnen het vastgestelde kader in bruto vloeroppervlak is met de werkgroep<br />
aan de hand <strong>van</strong> haar visie en onderwijs- en op<strong>van</strong>gconcept de werkelijke<br />
ruimtebehoefte bepaald. Hiervoor is geanalyseerd welke ruimten nodig zijn<br />
en welke ruimten samen gebruikt worden. Resultaat is een lijst met ruimten<br />
en hun afmetingen, die binnen het kader <strong>van</strong> het raadsbesluit dient te passen.<br />
2<br />
Architectenbureau janweeda (2008)<br />
11
3. 3 Opzet en leeswijzer ruimteprogramma<br />
Het ruimteprogramma bestaat uit de opsomming <strong>van</strong> alle benodigde ruimten.<br />
Per omschreven ruimte is het aantal en de grootte <strong>van</strong> die betreffende<br />
ruimte aangegeven.<br />
Over de som <strong>van</strong> alle oppervlakten (“totaal FNO”) wordt vervolgens een<br />
opslag (de bruto/nuttig-factor) berekend voor constructie en installaties,<br />
verkeersruimte en indelingsverlies. Dit resulteert in het benodigde bruto<br />
vloeroppervlak (BVO). Er is gekozen om een relatief krappe bruto/nuttig<br />
factor te hanteren <strong>van</strong> 1,25. Door het concept met multifunctionele ruimten<br />
en gekoppelde klaslokalen is relatief weinig „monofunctionele‟ circulatieruimte<br />
nodig.<br />
Ruimte voor techniek<br />
Voor een optimale integratie <strong>van</strong> het schoolgebouw en de installaties zijn<br />
de ruimten ten behoeve <strong>van</strong> de installaties reeds benoemd. Dit is een stimulans<br />
om zo vroeg mogelijk in het ontwerpproces tot een integraal ontwerp<br />
te komen waarin alle gebouwgebonden disciplines zijn opgenomen.<br />
Aanvullende informatie ruimteprogramma<br />
In de rechterkolommen <strong>van</strong> het ruimteprogramma zijn de vierkante meters<br />
onderverdeeld. De blauwe kolom geeft inzicht in de ruimten die op de Begane<br />
Grond moeten worden gesitueerd. De anders gekleurde kolommen<br />
geven de toerekening <strong>van</strong> de vierkante meters naar partner weer.<br />
13
PC Basisschool Kastanjelaan<br />
fnm² / ruimte<br />
aantal ruimtes<br />
totaal fnm²<br />
Begane grond m2<br />
BS Kastanjelaan m2<br />
KO SKL m2<br />
RUIMTEPROGRAMMA BREDE SCHOOL OUDE DORP LEIDERDORP 19-11-09<br />
TOEREKENING<br />
opmerkingen<br />
onderbouw stamlokaal 40 4 160 schijfdeur per 2 lokalen 160 160<br />
berging leermiddelen 10 1 10 *W 10<br />
garderobe leerlingen inclusief<br />
toilet onderbouw 3 4 12 kleine toiletpotten 12 12<br />
speellokaal kleuters 84 1 84 84 84<br />
berging speellokaal kleuters 6 1 6 6 6<br />
speelhal 80 1 80 met muziekhoek, aan speellokaal 80 80<br />
woonkeuken / kinderkookcafe (BSO-3) 35 1 35 aan speelhal 35<br />
berging keuken 10 1 10 tevens koelkasten en vriezer SKL 5 5<br />
leerlingtoiletten 3 6 18 bij multifunctionele ruimten n.t.b. 18<br />
bovenbouw stamlokaal 40 6 240 mogelijk om per 2 lokalen te koppelen 240<br />
zelfstandige werkruimte (ZW) 200 1 200 groepswerk, 80 leerlingwerkplekken, bibliotheek, handvaardigheid 200<br />
berging leermiddelen 10 1 10 10<br />
handvaardigheid 40 1 40 aan zelfstandige werkruimte 40<br />
garderobe leerlingen inclusief 0<br />
toilet bovenbouw 3 6 18 18<br />
werkruimten personeel kamer directie 24 1 24 twee werkplekken, bij kamer clustermanager SKL 24<br />
eenpersoonskamer staf / spreekkamer 10 4 40 ICT, IB 40<br />
conciërge 10 1 10 10<br />
overige ruimten repro 9 1 9 inclusief papieropslag 9<br />
lerarenkamer 45 1 45 (gedeeld SKL + Kastanjelaanschool) circa 15 personen 35 10<br />
berging algemeen 20 1 20 20<br />
pantry (bij leskeuken) 7 1 7 7<br />
garderobe personeel 5 1 5 5<br />
toilet MIVA + douche 5 2 10 5 10<br />
toiletten docenten 3,5 2 7 7<br />
werkkast 4 2 8 voorzien <strong>van</strong> uitstortgootsteen 8<br />
pantry 7 1 7 op 1e verdieping, andere verdieping dan leskeuken 7<br />
entree (bruto)<br />
voorzien <strong>van</strong> ruime schoonloopmat<br />
lift (bruto)<br />
techniek (bruto)<br />
NUTS, LBK, CV, verdeelkasten<br />
serverruimte 6 1 6 1 patchkast 5 1<br />
buitenberging school / BSO 40 1 40 40 15 25
Kinderop<strong>van</strong>g SKL<br />
naschoolse op<strong>van</strong>g peuterop<strong>van</strong>g (BSO-1) 70 1 70 met pantry in zelfde ruimte / toezicht naar groep 70 70<br />
peuter toilet en verschoningsruimte 7 1 7 7 7<br />
BSO-ruimte 4+ (BSO-2) 30 1 30 1 stamgroepruimte, naast medegebruik, aan speelhal in nis 30 30<br />
rustruimte / lounge (BSO-4) 30 1 30 1 stamgroepruimte, naast medegebruik, aan ZW 30<br />
BSO-ruimte 6+ (BSO-5) 40 1 40 1 stamgroepruimte, grenzend aan ZW 40<br />
toiletten<br />
medegebruik school<br />
BSO-spelruimte (BSO-6) 60 1 60 1 stamgroepruimte, grenzend aan ZW 60<br />
kinderdagop<strong>van</strong>g groepsruimte baby's 56 2 112 112 112<br />
slaapkamers baby's 9 4 36 let op afmeting bedden[ 130 x 80] cm, 3 bedden + 1 wandelwagen 36 36<br />
sanitaire ruimte baby's 10 1 10 gedeeld door 2 ruimtes, 2 aankleedtafels, douche/bad 10 10<br />
garderobe / kastjes / maxicosy's 5 2 10 10 10<br />
groepsruimte peuters 56 2 112 ook te gebruiken als slaapruimte 112 112<br />
slaapkamers peuters 15 2 30 7 bedden [130 x 80] cm 30 30<br />
sanitaire ruimte peuters 12 2 24 aanname 3 toiletjes, 2 aankleedtafels, douche/bad, wastafeltje 24 24<br />
garderobe / kastjes 5 2 10 10 10<br />
groepsruimte peuters + verticaal 56 2 112 ook te gebruiken als slaapruimte 112 112<br />
slaapkamers peuters 15 2 30 7 bedden [130 x 80] cm 30 30<br />
sanitaire ruimte peuters 12 2 24 aanname 3 toiletjes, 2 aankleedtafels, douche/bad, wastafeltje 24 24<br />
garderobe / kastjes / maxicosy's 5 2 10 10 10<br />
berging klaptafels 3 3 9 1 op begane grond, 2 op verdieping 3 9<br />
snoezelruimte 12 1 12 3-4 kinderen <strong>van</strong> 0-4 jaar tegelijk 12 12<br />
speelruimte 3+ en entreehal 40 1 40 40 40<br />
overig was- en droogruimte 6 1 6 *W 6<br />
magazijn 10 1 10 5 10<br />
eenpersoonswerkkamer 12 1 12 senior pedagogisch medewerker 12<br />
werkkamer 18 1 18 clustermanager, bij kamer directie school 18<br />
werkkamer praktijkopleider 18 1 18 praktijkopleider, 2 personen 18<br />
werkkamer Lunchtijd 24 1 24 3 personen 24<br />
overleg kamer 12 1 12 12<br />
buitenberging KDV 25 1 25 25 25<br />
toiletten personeel 3,5 1 3,5 voorts medegebruik school 4 4<br />
SUBTOTAAL FNO BEGANE GROND 1.103<br />
SUBTOTAAL BVO BEGANE GROND b/n- factor 1,25 toegestane bebouwing 1.213 (massastudie Janweeda Arch.) 1.378<br />
SUBTOTAAL FNO BASISSCHOOL KASTANJELAAN (NETTO) 1.085<br />
SUBTOTAAL BVO BASISSCHOOL KASTANJELAAN b/n factor 1,25 gemeentelijk kader BVO 1.360 1.356<br />
SUBTOTAAL FNO STICHTING SKL 1.023<br />
SUBTOTAAL BVO STICHTING SKL b/n factor 1,25 gemeentelijk kader BVO 1.280 1.279<br />
TOTAAL BVO<br />
2.635 * W = op de begane grond gewenst<br />
15
Figuur 4.1 Clusters en relaties, begane grond en eerste verdieping
4 Functionele lay-out en eisen<br />
4. 1 Clustering en relaties<br />
Omwille <strong>van</strong> de beperkte ruimte op de locatie zal de nieuwbouw minimaal<br />
twee en waarschijnlijk drie lagen bedragen. Bij het opstellen <strong>van</strong> de clusters<br />
aan ruimten binnen het gebouw is, op basis <strong>van</strong> de pedagogische en onderwijsvisie,<br />
uitgegaan <strong>van</strong> een mogelijke spreiding <strong>van</strong> de belangrijkste ruimten<br />
in twee lagen.<br />
Basis is de verdeling in onderbouw en kinderdagop<strong>van</strong>g, te situeren op de<br />
begane grond, en de oudere kinderen inclusief buitenschoolse op<strong>van</strong>g op de<br />
verdieping. De lokalen <strong>van</strong> de school zijn klein; maar er wordt voor een<br />
groot deel <strong>van</strong> de tijd gebruik gemaakt <strong>van</strong> grote gedeelde ruimten in de<br />
directe nabijheid <strong>van</strong> de lokalen. Voor de onderbouw is dit de speelhal en bij<br />
voorkeur de combinatie <strong>van</strong> speelhal en speellokaal. De bovenbouw maakt<br />
gebruik <strong>van</strong> een hal voor zelfstandig werken. Bij beide „hallen‟ bevinden zich<br />
garderobenissen en voldoende bergruimte voor de domeinen. Aan de hand<br />
<strong>van</strong> deze specifieke indeling zijn bepaalde ruimten op de begane grond gewenst<br />
en bepaalde ruimten op de begane grond vereist.<br />
Begane grond<br />
Op de begane grond komen vier onderbouwlokalen voor de school, de door<br />
de jongste kinderen gedeelde speelhal en indien mogelijk het speellokaal<br />
voor de kleuters. De speelhal en het speellokaal liggen aan elkaar opdat er<br />
op een speelse manier één grote centrale hal ontstaat.<br />
Eveneens op de begane grond zijn de ruimtes voor de kinderdagop<strong>van</strong>g,<br />
peuterop<strong>van</strong>g en buitenschoolse op<strong>van</strong>g te vinden (voor de jongste kinderen).<br />
Verdieping(en)<br />
Op de verdieping worden de ruimten voor de bovenbouw <strong>van</strong> de school en<br />
de meeste ruimten voor de buitenschoolse op<strong>van</strong>g gesitueerd. De bovenbouwlokalen<br />
zijn rondom de zelfstandige werkruimte geschikt. Vanwege de<br />
druk op de begane grond zal een aantal nevenruimten voor activiteiten <strong>van</strong><br />
de school en buitenschoolse op<strong>van</strong>g zich ook op de verdieping bevinden.<br />
4. 2 Beschrijving <strong>van</strong> ruimten<br />
Entree<br />
Voor het basisonderwijs dient er een centrale entree komen; dit is de hoofdentree.<br />
Deze entree wordt gebruikt door de school en de peuterop<strong>van</strong>g. De<br />
hoofdentree dient “laagdrempelig” over te komen. Het is geen harde eis dat<br />
hier de conciërgeruimte wordt gesitueerd. Indien dit wel gebeurt dient er<br />
aandacht te zijn voor toezicht en entree beveiliging.<br />
Er komt een eigen entree voor de kinderdagop<strong>van</strong>g <strong>van</strong>wege veiligheid (direct<br />
toezicht), kleinschaligheid en logistieke redenen (b.v. gebruik <strong>van</strong> buggy‟s).<br />
De kinderdagop<strong>van</strong>g is ook bereikbaar <strong>van</strong>uit de centrale entree en<br />
vice versa; doch enkel voor geautoriseerd personeel. Bij de entree <strong>van</strong> de<br />
kinderdagop<strong>van</strong>g is een kleine speelhal gesitueerd (entree KDO) voor de<br />
kinderen <strong>van</strong> peuter- en dagop<strong>van</strong>g.<br />
17
Conciergeruimte<br />
De conciërgeruimte heeft één werkplek en hoeft niet aan de entree <strong>van</strong> de<br />
school of aan de kinderop<strong>van</strong>g te liggen. De conciërgeruimte dient als werkkamer<br />
en heeft geen baliefunctie. Voor de technische componenten die<br />
doorgaans in een balie <strong>van</strong> een receptie zijn opgenomen dient een alternatieve<br />
locatie bedacht te worden. Het gaat hier om componenten als: het<br />
centraal bedienpaneel voor verlichting en ventilatie, de overwerktimer voor<br />
verwarming en ventilatie, de brandmeldcentrale en lestijdsignalering.<br />
Speelhal / speellokaal onderbouw<br />
De onderbouwlokalen liggen aan een speelhal, waarin de themahoeken ofwel<br />
domeinen zijn opgesteld. De speelhal is een gezamenlijke uitbreiding<br />
<strong>van</strong> de kleine (onderbouw-)leslokalen. Ondanks de grote centrale ruimte<br />
moet er voor de jonge kinderen nog wel het gevoel <strong>van</strong> een veilige thuisbasis<br />
ontstaan.<br />
De speelhal heeft mogelijk de vorm <strong>van</strong> een piste, met in het midden een<br />
ruimte voor bijvoorbeeld dans of toneel. De piste kan dienst doen als trap en<br />
als tribune. Het is ook mogelijk om thema‟s in hoeken <strong>van</strong> de piste op te<br />
nemen. De speelhal is een onderwijsruimte, maar dient ook multi<strong>functioneel</strong><br />
te kunnen worden ingezet. De multifunctionaliteit wordt vergroot door de<br />
koppeling met het speellokaal, waar de kleuters spelen en bewegen. Het<br />
speellokaal heeft bij voorkeur een vrije hoogte <strong>van</strong> 3,5 meter.<br />
Zelfstandige werkruimte bovenbouw<br />
De bovenbouwlokalen zijn gelegen aan de zelfstandige werkruimte. In de<br />
zelfstandige werkruimte komen 80 leerlingwerkplekken, gedeeltelijk met<br />
computers. Aan en in deze grote ruimte worden tevens de leerdomeinen /<br />
vaklokalen gesitueerd, zoals handvaardigheid/tekenen, natuur, „wereld‟,<br />
techniek, muziek, bibliotheek. In de nabijheid <strong>van</strong> ruimten voor handvaardigheid<br />
en woonkeuken (BSO) is een deel <strong>van</strong> de ruimte ingedeeld met<br />
groepstafels, die worden ingezet als uitbreiding <strong>van</strong> beide “vaklokalen”.<br />
Stamlokalen<br />
De stamlokalen dienen per twee lokalen gekoppeld te worden. Deze koppeling<br />
vindt plaats middels een schuifdeur. De breedte <strong>van</strong> deze schuifdeur is<br />
minimaal 180 mm. Het moet voor een docent mogelijk te zijn om middels<br />
deze opening (bij een openstaande schuifdeur) toezicht op beide lokalen te<br />
houden. De schuifdeur dient te voldoen aan de gestelde eisen in het technisch<br />
<strong>Programma</strong> <strong>van</strong> <strong>Eisen</strong> op het gebied <strong>van</strong> akoestiek (het contactgeluid<br />
en luchtgeluid).<br />
Lerarenkamer<br />
De lerarenkamer heeft een bezetting <strong>van</strong> circa 15 docenten. Deze ruimte<br />
kan tevens dienst doen als vergaderruimte. De lerarenkamer wordt gebruikt<br />
door zowel SKL als de Kastanjelaanschool. In deze ruimte is geen pantry<br />
opgenomen, er wordt gebruik gemaakt <strong>van</strong> de pantry in de woonkeuken.<br />
19
Figuur 4.2 Principe <strong>van</strong> kinderop<strong>van</strong>g
Directiekamer<br />
De directiekamer voorzien ruimte voor twee werkplekken. Het heeft de<br />
voorkeur om deze ruimte dicht bij het kantoor <strong>van</strong> de cluster manager <strong>van</strong><br />
SKL te plaatsen.<br />
Activiteitenruimten en stamgroepruimten BSO<br />
In het ruimteprogramma zijn diverse ruimten die onder schooltijd door de<br />
school worden gebruikt en buiten schooltijd door de buitenschoolse op<strong>van</strong>g.<br />
De ruimten hebben een specifieke inrichting als:<br />
Stamgroepruimte BSO-1, peuterop<strong>van</strong>g. De peuterop<strong>van</strong>g wordt tot<br />
13.00 uur gebruikt voor kinderen <strong>van</strong> 2 tot 3 jaar. In deze ruimte wordt<br />
gespeeld en gegeten. In de middag maakt groep 1 en 2 gebruik <strong>van</strong> deze<br />
ruimte.<br />
Stamgroepruimte BSO-2 ruimte 4+, deze BSO-ruimte wordt gebruikt<br />
door kinderen <strong>van</strong> groep 1 en 2. Hier wordt gegeten en gespeeld, de 4+<br />
ruimte heeft een andere uitstraling dan de 6+ ruimte, deze specificaties<br />
zijn nog niet gedefinieerd;<br />
Stamgroepruimte BSO-3 woonkeuken; deze ruimte is voorzien <strong>van</strong> veilige<br />
kookgelegenheden zowel op het kookstel als in magnetron/oven en<br />
voorzien <strong>van</strong> een vaatwasser. Indien mogelijk komt hier een kookeiland<br />
en voldoende werkruimte voor een klein groepje <strong>van</strong> 10-20 kinderen ter<br />
voorbereiding. In deze ruimte wordt niet klassikaal gekookt;<br />
Stamgroepruimte BSO-4, dit is een rustruimte/lounge met gezellige<br />
hoekjes waar kinderen zich ook in kleine groepjes terug kunnen trekken;<br />
Stamgroepruimte BSO-5 Ruimte 6+, deze ruimte is een verzamelruimte<br />
voor de stamgroep. In de 6+ruimte wordt gespeeld en gegeten;<br />
Stamgroepruimte BSO-6, computer- en spelruimte. Dit is een ruimte met<br />
het oog op ontwikkelingen in de toekomst, deze ruimte wordt voorzien<br />
<strong>van</strong> voldoende elektra-aansluitingen. In de middag vinden er tevens activiteiten<br />
plaats buiten de stamgroepruimte.<br />
Handvaardigheid: een licht handvaardigheidslokaal met warm en koud<br />
stromend water en voldoende elektra-aansluitingen in verband met het<br />
gebruik <strong>van</strong> diverse apparaten;<br />
Speelhal die multi<strong>functioneel</strong> te gebruiken is voor bijvoorbeeld voorstellingen<br />
(podium en valgordijn en muziekinstallatie);<br />
De stamgroepen hebben gezellige hoeken die de kinderen een gevoel <strong>van</strong><br />
een thuisplek geven. Volgens de wetgeving dient elke groep een „thuisplek‟<br />
te hebben – het stamgroeplokaal. Hierin bevindt zich een deel <strong>van</strong> de vereiste<br />
3,5 m² (<strong>functioneel</strong> nuttig vloeroppervlak) per kind. Voor de overige benodigde<br />
oppervlakte moet (mede-)gebruik <strong>van</strong> andere ruimten worden aangetoond.<br />
Hierin wordt uitgegaan <strong>van</strong> medegebruik <strong>van</strong> ruimten en de hallen<br />
binnen school.<br />
Toiletruimte<br />
De toiletruimten liggen (deels) dicht bij de stamlokalen en dienen voorzien<br />
te worden <strong>van</strong> voldoende fonteintjes.<br />
Garderobe<br />
De garderobe dient ten behoeve <strong>van</strong> het ophangen <strong>van</strong> jasjes <strong>van</strong> de leerlingen.<br />
Hierbij dient rekening gehouden te worden met voldoende ruimte<br />
voor logistiek en bereikbaarheid bij begin en eindtijd <strong>van</strong> de school. Haakjes<br />
dienen zo bevestigd te worden dat kinderen zich hieraan niet kunnen verwonden.<br />
Er dient voldoende ruimte aanwezig te zijn voor tasjes en gymspullen.<br />
21
Was- en droogruimte<br />
De afmeting <strong>van</strong> de wasmachine en droger <strong>van</strong> de kinderop<strong>van</strong>g kunnen<br />
afwijken <strong>van</strong> de conventionele maten. De specifieke afmeting <strong>van</strong> deze machines<br />
dienen nader afgestemd te worden.<br />
Kinderop<strong>van</strong>g<br />
De ruimten voor de kinderdagop<strong>van</strong>g worden per twee geclusterd. Tussen<br />
de twee groepsruimten bevindt zich een gedeelde pantry en sanitaire ruimte<br />
met douche/afspoelmogelijkheid. Bovendien zijn beide ruimten bereikbaar<br />
<strong>van</strong>uit één gezamenlijk voorportaal, waarin zich garderobe, heen- en weerkastjes,<br />
stalruimte voor maxicosy‟s en/of kastruimte bevinden. Een voorbeeld<br />
is gegeven in figuur 4.2 op de naastgelegen pagina.<br />
Elke groepsruimte <strong>van</strong> de kinderop<strong>van</strong>g bevat een aantal slaapkamers zoals<br />
aangegeven in het ruimteprogramma. De deur naar de slaapkamer wordt<br />
voorzien <strong>van</strong> een klein raam zodat de bedden <strong>van</strong>uit de groepsruimte zichtbaar<br />
zijn. Er dient tevens extra aandacht besteed te worden aan de normen<br />
en wetgeving op het gebied <strong>van</strong> daglicht en ventilatie voor deze slaapruimten.<br />
Naast zes groepen kinderdagop<strong>van</strong>g is er een groep peuterop<strong>van</strong>g met een<br />
eigen groepsruimte. Alle ruimten dienen (directe) toegang te geven tot een<br />
omheind (buiten)speelterrein voor deze doelgroep.<br />
Gymnastiekonderwijs<br />
Voor gymnastieklessen gaan de leerlingen naar De Does, de gemeentelijke<br />
sportaccommodatie. Ook de buitenschoolse op<strong>van</strong>g maakt gebruik <strong>van</strong> deze<br />
accommodatie.<br />
4. 3 Beeldverwachting en beleving<br />
Aan de hand <strong>van</strong> een aantal sfeerbeelden zijn wensen geformuleerd over de<br />
beeldverwachting en beleving voor de nieuwe brede school. Gewenst is een<br />
gebouw, dat:<br />
past in de wijk en omgeving; denk bijvoorbeeld aan donkerrode baksteen;<br />
uitnodigend is: je wilt er graag naar binnengaan;<br />
past in de groene omgeving, met tevens aandacht voor de terreininrichting;<br />
veel licht binnenlaat;<br />
gezellig en sfeervol is.<br />
De volgende zaken passen niet binnen de beeldverwachting:<br />
te futuristisch/werelds;<br />
versieringen zonder doel op zich;<br />
te prikkelend en fel <strong>van</strong> kleur: de kinderen en hun werkjes brengen de<br />
kleur.<br />
4. 4 Flexibiliteit<br />
Er dient een bepaalde mate <strong>van</strong> flexibiliteit aanwezig te zijn op het gebied<br />
<strong>van</strong> uitwisselbaarheid in ruimten tussen de Kastanjelaanschool en de kinderop<strong>van</strong>g.<br />
Indien de ruimtebehoefte in de toekomst verschuift, dienen deze<br />
partners en/of derden <strong>van</strong> elkaars ruimte gebruik te kunnen maken. Om dit<br />
mogelijk te maken moet rekening worden gehouden met voldoende daglicht<br />
en met het plaatsen <strong>van</strong> vaste wanden.<br />
23
Eikenlaan<br />
entree
5 <strong>Ruimtelijk</strong>e haalbaarheid<br />
5. 1 Locatie<br />
De Brede School Oude Dorp wordt gebouwd aan de kruising <strong>van</strong> de Kastanjelaan<br />
en de Lindelaan in <strong>Leiderdorp</strong>. De entree <strong>van</strong> de brede school ligt bij<br />
voorkeur in het verlengde <strong>van</strong> de Eikenlaan en Kastanjelaan. Hierdoor ontstaat<br />
er een visuele relatie met het “oude dorp”, zoals aangegeven met de<br />
gele pijl in het figuur op de naastgelegen pagina. Vanuit veiligheidsoverwegingen<br />
is het wenselijk dat de ingang <strong>van</strong> de kinderop<strong>van</strong>g niet via het eigen<br />
speelterrein of het speelterrein <strong>van</strong> de school wordt bereikt.<br />
Bestemmingsplan<br />
De maximaal toegestane bebouwingsvlak 3 is 1.159 m 2 + 54 m 2 berging =<br />
1.213 m 2 . Het totale bebouwingsvlak heeft een afmeting <strong>van</strong> 2.427 m 2 . De<br />
maximale goothoogte bedraagt 5 m. Het huidige bestemmingsplan biedt de<br />
mogelijkheid om 10% vrijstelling te verkrijgen voor het bebouwd vlak en<br />
goothoogte. In het figuur hiernaast zijn de locatie en de gegevens <strong>van</strong> de<br />
kavel weergegeven.<br />
Benodigd speelterrein en benodigd buitenterrein<br />
Voor het (verharde) speelterrein dient per kind voor de basisschool 3 m² te<br />
worden voorzien. Uitgaande <strong>van</strong> tien groepen basisonderwijs mag het speelterrein<br />
per school gemaximaliseerd worden tot 600 m².<br />
Voor de kinderop<strong>van</strong>g dient en 3,5 m² per kind aan verhard speelterrein te<br />
worden voorzien. De wettelijke minimale terreinoppervlakte<br />
(2*9+4*14+14)*3,5= 308 m². Het speelterrein <strong>van</strong> de kinderop<strong>van</strong>g is een<br />
helder afgescheiden terrein. Voor de BSO is wettelijk minimaal (120*3,5) =<br />
420 m 2 benodigd, maar hiervoor wordt uitgegaan <strong>van</strong> medegebruik <strong>van</strong> het<br />
speelterrein <strong>van</strong> de school.<br />
Naast het speelterrein dient er voor het buitenterrein rekening te worden<br />
gehouden met een: containeropstellingen en fietsenstalling. De fietsenstalling<br />
dient ruimte te bieden aan circa 100 fietsen voor leerlingen en 30 fietsen<br />
voor het personeel. Totaal is 1.500 m 2 aan buitenterrein zeer gewenst.<br />
3<br />
Artikel 11 en 42 <strong>van</strong> het bestemmingplan zijn gegeven in bijlage vier.<br />
25
5. 2 Toets ruimtelijke haalbaarheid<br />
Bebouwingsvlak<br />
In het ruimteprogramma zijn in de kolom “Begane Grond” de ruimten aangegeven<br />
die op de begane grond gesitueerd moeten worden. Dit komt neer<br />
op een footprint ter grootte <strong>van</strong> circa 1.378 m 2 BVO voor het gebouw en de<br />
buitenbergingen. Hieruit blijkt dat de ruimten die op de begane grond moeten<br />
komen meer ruimte vragen dan het maximale bebouwingsoppervlak <strong>van</strong><br />
1.213 m 2 . Daarnaast zal de vorm <strong>van</strong> het nieuwe ontwerp voor Brede School<br />
Oude Dorp mogelijk niet exact passen binnen de vorm <strong>van</strong> het huidige bestemmingsplan<br />
waardoor niet het volledig beschikbare oppervlakte gebruikt<br />
kan worden. De gemeente gaat er <strong>van</strong>uit dat de totale opgave binnen het<br />
bestemmingsplan wordt gerealiseerd.<br />
Gebouw<br />
Samen met de Kastanjelaanschool en Stichting Kinderop<strong>van</strong>g is gezocht naar<br />
een oplossing om de binnen het toegestane bebouwingsoppervlak te blijven.<br />
Eventueel mag het speellokaal op eerste verdieping worden gesitueerd, dit is<br />
echter <strong>van</strong>uit <strong>functioneel</strong> oogpunt niet wenselijk. Bovendien wordt het probleem<br />
dan verlegd naar de 1 e en ten slotte naar de 2 e verdieping, waar de<br />
mogelijkheden <strong>van</strong>uit het bebouwingsoppervlak en goothoogte ook beperkt<br />
zijn.
Bronnenlijst<br />
Architectenbureau janweeda (2008): “Stedenbouwkundige massastudie<br />
Bedeschool Oude Dorp Kastanjelaan <strong>Leiderdorp</strong>” kenmerk 0827 d.d. 16<br />
oktober 2008.<br />
PC Basisschool Kastanjelaan (2009): “Concept <strong>Programma</strong> <strong>van</strong> <strong>Eisen</strong> Basisschool<br />
Kastanjelaan”, ont<strong>van</strong>gen 22 september 2009.<br />
Vriesema, J. en Vroon, E. (2009): “Visiestuk Brede School Oude Dorp”,<br />
versie concept kenmerk 090916 d.d. 16-09-2009.<br />
VNG (2009): “Modelverordening Voorzieningen Huisvesting Onderwijs”.<br />
Websites<br />
www.pcsvleiderdorp.nl/kastanjelaan<br />
www.kinderop<strong>van</strong>gleiderdorp.nl<br />
www.leiderdorp.nl<br />
www.kinderop<strong>van</strong>gleiderdorp.nl<br />
Foto’s<br />
Pagina 2, Stichting Kinderop<strong>van</strong>g <strong>Leiderdorp</strong><br />
Pagina 4, Basisschool Kastanjelaan<br />
De overige foto‟s en figuren zijn samengesteld door Stichting Brede School<br />
Nederland.<br />
27
Bijlagen
Bijlage 1<br />
Betrokken personen<br />
De volgende personen waren betrokken bij de totstandkoming <strong>van</strong> deze rapportage:<br />
<strong>Gemeente</strong> <strong>Leiderdorp</strong><br />
Joke Boot<br />
Marlous Schreve<br />
Rogier Brieko<br />
Protestants-Christelijke Schoolvereniging <strong>Leiderdorp</strong><br />
Ferdinand Vroon<br />
PC Basisschool De Kastanjelaan<br />
Roald Vahl<br />
Anne-rose Roselaers-de Gier<br />
Stichting Kinderop<strong>van</strong>g <strong>Leiderdorp</strong><br />
Johan Vriesema<br />
Roos Blaauwhof<br />
Ellen <strong>van</strong> der Weij<br />
Yvonne Sari<br />
Brede School Nederland<br />
Ester <strong>van</strong> Winkel<br />
Anne Renkema
Bijlage 2 Afkortingen<br />
SKL, Stichting Kinderdagop<strong>van</strong>g <strong>Leiderdorp</strong><br />
BSO, Buitenschoolse Op<strong>van</strong>g<br />
CO2, Koolstofdioxide<br />
GTO, Gewogen Temperatuur-overschrijdingsuren<br />
EPC, Energie Prestatie Coëfficiënt<br />
MIVA, MInderVAliden
Bijlage 3<br />
Artikel bestemmingsplan
Colofon<br />
Project<br />
<strong>Ruimtelijk</strong>-<strong>functioneel</strong> <strong>Programma</strong> <strong>van</strong> <strong>Eisen</strong><br />
Projectnummer<br />
06702A<br />
Opdrachtgever<br />
<strong>Gemeente</strong> <strong>Leiderdorp</strong><br />
Referentienummer<br />
1809021049R3-ARE<br />
Datum<br />
7 december 2009<br />
Status<br />
Definitief werkgroep<br />
Auteur(s)<br />
ir. Ester <strong>van</strong> Winkel MBA, ir. Anne Renkema<br />
Projectleider<br />
ir. Ester <strong>van</strong> Winkel MBA<br />
Stichting Brede School Nederland<br />
Kerkhofstraat 21<br />
5554 HG Valkenswaard<br />
Postbus 32<br />
5550 AA Valkenswaard<br />
T +31 (0)40 2089260<br />
info@bredeschool.com<br />
www.bredeschool.com