Nieuwsbulletin Van Turfvaart naar Toervaart - Provincie Groningen
Nieuwsbulletin Van Turfvaart naar Toervaart - Provincie Groningen
Nieuwsbulletin Van Turfvaart naar Toervaart - Provincie Groningen
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Van</strong> <strong>Turfvaart</strong> <strong>naar</strong><br />
<strong>Toervaart</strong><br />
NIEUWSBULLETIN<br />
VAN TURFVAART<br />
NAAR TOERVAART<br />
april 2009<br />
In het nieuwsbulletin<br />
<strong>Van</strong> <strong>Turfvaart</strong><br />
<strong>naar</strong> <strong>Toervaart</strong><br />
melden wij achtergronden<br />
en vorderingen<br />
van het<br />
project. Het<br />
nieuwsbulletin is<br />
bedoeld voor<br />
mensen en organisaties<br />
die verantwoordelijk<br />
zijn<br />
voor beleid en uitvoering<br />
en voor<br />
bewoners langs de<br />
vaarverbindingen.<br />
Gedeputeerde Hans Gerritsen:<br />
‘Een fantastisch moment: de<br />
vaarverbindingen zijn klaar!’<br />
Ruim zeven jaar was hij voorzitter van de Stuurgroep Vaarverbindingen<br />
Zuidlaardermeer – Oost-<strong>Groningen</strong>. Tevreden blikt Hans Gerritsen nu terug.<br />
Ondanks hobbels en tegenslagen ligt er een prachtige vaarweg die goed is<br />
voor toervaarders, het cultuurhistorisch erfgoed van de Veenkoloniën en de<br />
leefbaarheid van de kanaaldorpen.<br />
Tevreden<br />
Het project <strong>Van</strong> <strong>Turfvaart</strong> <strong>naar</strong><br />
<strong>Toervaart</strong> ging van start vlak nadat<br />
Gerritsen gedeputeerde werd. ‘Alle<br />
voorbereidingen meegerekend zijn<br />
we als overheden zo'n zeven jaren<br />
met het project bezig geweest. Ik<br />
vond het een geweldig project om aan te<br />
werken. Natuurlijk hebben we een aantal<br />
flinke hobbels moeten nemen. Maar het<br />
is nu eenmaal niet mogelijk om zo'n<br />
groot infrastructureel project uit te voeren<br />
zonder dat ook maar iets of iemand<br />
daar last van heeft. Het belangrijkste is<br />
dat deze turfroute weer in oude staat<br />
hersteld is, en dat <strong>Groningen</strong> weer een<br />
mooie vaarroute rijker is. Daar ben ik<br />
zeer tevreden mee.’<br />
Vier pluspunten<br />
Het hoogtepunt van het project vindt<br />
Gerritsen met afstand de officiële opening<br />
van de vaarverbinding, begin mei<br />
vorig jaar. ‘Dat was écht een fantastisch<br />
moment. Toen ging er wat door me heen:<br />
al die mooie bruggen en bruggetjes, de<br />
sluizen, de blije gezichten van de bewoners.’<br />
NIEUWSBULLETIN<br />
Vervolg op pagina 2
De laatste loodjes<br />
waren van gewicht<br />
Zo vlot als het ging met de Leinewijk, het Kieldiep en het Grevelingskanaal, zo veel<br />
tegenslag kende de aanleg van het Westerdiepsterdallenkanaal. Maar het ligt er.<br />
Met milieuvriendelijke oevers, een groene sluis en twee prachtige bruggen.<br />
Vertraging<br />
Jannes Kamphuis en André van de<br />
Vendel zijn allebei projectleider bij de<br />
afdeling Beton en Waterbouw van de<br />
provincie <strong>Groningen</strong>. Als projectleider<br />
heeft Kamphuis de hele voorbereiding<br />
en uitvoering van de vaarverbinding<br />
meegemaakt. Ook het laatste stuk.<br />
‘Eigenlijk had het Westerdiepsterdallenkanaal<br />
er in mei vorig jaar al<br />
moeten liggen. Maar we liepen vertraging<br />
op. Eerst duurde de grondaankoop<br />
langer dan verwacht, daarna<br />
hield een bijzondere libelle ons op.<br />
Vervolgens werd de kap van de bomen<br />
voor de op- en afritten van de brug in<br />
de Kielsterachterweg vertraagd. En ten<br />
slotte kwamen we met de bouw van<br />
de bruggen in de winter terecht en<br />
dan gaat het allemaal niet zo vlot. Zo<br />
hadden we de grootste moeite om het<br />
zand voor de op- en afritten droog te<br />
krijgen en moesten we de winter door<br />
zonder toplaag op het asfalt. Een wonder<br />
eigenlijk dat het allemaal binnen<br />
de aangepaste ruimte van tijd en budget<br />
is gelukt.’<br />
Landelijke uitstraling<br />
Het kanaal tussen de Molenwijk en de<br />
bocht <strong>naar</strong> de Kielsterachterweg lijkt op<br />
het Kieldiep: een smal kanaal met steile<br />
oevers. Het stuk van de bocht tot het<br />
Langebosschemeer biedt een heel andere<br />
aanblik. ‘De oevers zijn flauw en worden<br />
beschermd door een rietkraag, die de<br />
komende jaren vorm moet krijgen’, vertelt<br />
van de Vendel. ‘De landelijke uitstraling<br />
hebben we ook in de Westerverlaat<br />
doorgezet. Daar hebben we alleen bij de<br />
sluisdeuren beton toegepast en daar tussenin<br />
een stenen bekleding waar groen<br />
op kan groeien. <strong>Van</strong>daar dat we dit een<br />
“groene sluis” noemen. Met de bouw van<br />
de beide bruggen konden de aannemers<br />
pas in mei vorig jaar beginnen. We hebben<br />
geprobeerd om ze in 2008 klaar te<br />
krijgen, maar dat is niet gelukt. Omdat<br />
we de winter in moesten, heeft het extra<br />
tijd en geld gekost. De overlast van<br />
omwonenden en weggebruikers bleef<br />
gelukkig beperkt. Alleen op de<br />
Kielsterachterweg moest het verkeer af<br />
en toe even wachten.’<br />
Bijzonderheden<br />
Al met al een mooi stuk werk. Bijzonder<br />
was dat twee gasleidingen moesten worden<br />
omgelegd en drie een nieuwe coating<br />
moesten hebben. Bijzonder was ook<br />
dat het zand, dat nodig was voor de open<br />
afritten van de beide bruggen, is<br />
gewonnen uit de kanalen. Dat is goedkoper<br />
en beter voor het milieu. Bovendien<br />
betekende dit een minder groot beroep<br />
op de schaarse hoeveelheid zand.<br />
‘<strong>Van</strong>uit een zweefvliegtuig is het heel<br />
mooi om terug te zien op een paar jaar<br />
werk’, besluit Kamphuis.<br />
Vervolg voorpagina<br />
De vaarverbinding heeft volgens de gedeputeerde vier grote<br />
pluspunten. ‘Op de eerste plaats geeft ze een impuls aan de<br />
recreatieve toervaart. Daarnaast voegt ze echt iets toe aan<br />
het cultuurhistorisch erfgoed van de Veenkoloniën.<br />
Vervolgens is de leefbaarheid van de kanaaldorpen erop voor-<br />
uit gegaan: water dat eerst overbodig werd bevonden, is nu<br />
de levensader in de dorpen. Ten slotte gaat er een economische<br />
stimulans van uit: naast de werkgelegenheid tijdens de<br />
aanleg van de verbinding denk ik dan vooral aan economische<br />
activiteiten op het gebied van toerisme en horeca.’<br />
Dé toervaartprovincie<br />
<strong>Groningen</strong> is een heel andere waterprovincie dan Friesland.<br />
‘We vullen het op onze eigen manier in, en mikken op de<br />
recreatieve toervaart. Je kunt hier kilometers door schilderachtige<br />
kanalen varen, die ooit zijn aangelegd voor het<br />
transport van turf.’<br />
De aanleg van de vaarverbinding Erika – Ter Apel is een volgende<br />
stap in het netwerk van Groninger kanalen. ‘Ik ben er<br />
vanuit het project Zuidlaardermeer – Oost-<strong>Groningen</strong> meteen<br />
bovenop gesprongen toen het plan werd geboren. Als provincie<br />
hebben we 1,9 miljoen euro in het project gestopt en toen<br />
de provincie Drenthe ook meeging, konden de gemeenten en<br />
het waterschap niet achterblijven.’<br />
Gerritsen ziet nog meer kansen in <strong>Groningen</strong>. Bijvoorbeeld<br />
het Beertsterdiep tussen Beerta en het Oldambtmeer, dat nu<br />
in aanleg is. Of een vaarverbinding tussen het Oldambtmeer<br />
en de Dollard. ‘<strong>Groningen</strong> is gewoon dé toervaartprovincie,<br />
daar gaat niets boven!’
Wethouder Henk Jan Schmaal:<br />
‘Dit jaar bruggen ook op<br />
zondag open.’<br />
Met de opening van het Westerdiepsterdallenkanaal krijgt de vaarrecreatie dit jaar<br />
opnieuw een impuls. Wildervank en Veendam horen er nu écht bij. Toervaarders kunnen<br />
een rondje varen en het recreatiegebied Borgerswold binnengaan.<br />
Toegevoegde waarde<br />
‘Het Westerdiepsterdallenkanaal heeft duidelijk iets toegevoegd’,<br />
vindt de Veendammer wethouder Henk Jan Schmaal,<br />
die het kanaal tussen het Langebosschemeer en de<br />
Westerverlaat zelf al voor een deel gevaren heeft. ‘Het is een<br />
mooie vaarverbinding geworden. Dat ging echter niet zonder<br />
slag of stoot; we hebben veel leermomenten gehad, in het<br />
bijzonder waar het gaat om communiceren met de burgers.’<br />
Hierbij doelt Schmaal onder meer op de grondaankoop en de<br />
kap van de bomen in de Kielsterachterweg. ‘Voor Veendam<br />
betekent de vaarverbinding een enorme toeristische impuls.<br />
Veendammers kunnen nu <strong>naar</strong> het Zuidlaardermeer varen en<br />
vice versa. In het centrum hebben we een passantenhaven<br />
aangelegd, maar de meeste effecten verwacht ik toch in en<br />
rondom het gebied Borgerswold. Daar kunnen de schepen<br />
aanleggen bij de kinderboerderij. In het gebied is van alles te<br />
doen; van kinderboerderij tot waterskibaan en van camping<br />
tot skatebaan. Bewoners kunnen nu ook een rondje varen,<br />
met Borgerswold als start- en aankomstpunt. Er hebben zich<br />
al verschillende ondernemers gemeld, die zich willen richten<br />
op vaarrecreatie.’<br />
Nieuwe plannen<br />
De vaarverbinding is nog niet open, of Schmaal kijkt alweer<br />
<strong>naar</strong> verdere ontwikkelingen. ‘Borgerswold is 350 ha groot<br />
en heeft onder meer 25 kilometer fietspad. Alle voorzieningen<br />
zijn er wel, maar leiden nu nog een marginaal bestaan.<br />
Daarom willen we meer mensen <strong>naar</strong> het gebied halen. We<br />
hebben een plan gemaakt voor verblijfsrecreatie: op de voormalige<br />
vuilstort willen we goedkope, wigwamvormige vakantiehuisjes<br />
bouwen. Het Indianendorp moet in het begin 120<br />
wigwams tellen en na verloop van tijd en afhankelijk van de<br />
vraag uit kunnen bereiden <strong>naar</strong> 500. Als de afdekking gereed<br />
is en het inrichtingsplan klaar is hebben we al een mogelijke<br />
investeerder.’<br />
Een ander plan omvat het realiseren van een vaarweg tussen<br />
het Langebosschemeer via Tripscompagnie en Hoogezand<br />
<strong>naar</strong> het Kieldiep. ‘Zo ontstaat een nieuwe mogelijkheid om<br />
te varen. De vaarweg gaat dan door het nieuwe woongebied<br />
aan de zuidelijke rand van Hoogezand. De kavels worden<br />
dan meer waard en dat levert geld op voor de aanleg van de<br />
vaarverbinding.’<br />
Watersportgemeente<br />
Schmaal heeft de smaak te pakken. ‘Varen geeft reuring. Ik<br />
verwacht een grote toeloop van schippers, onder meer in de<br />
beide haventjes van Wildervank. Dit stimuleert ondernemers<br />
hopelijk om activiteiten te ontwikkelen op het gebied van<br />
bijvoorbeeld horeca of bootverhuur. Als gemeente geven we<br />
in ieder geval hiervoor ruimte in de bestemmingsplannen.<br />
Verder gaan we de recreatievaart bevorderen door in het<br />
Oosterdiep ook op zondag de bruggen te bedienen. Dat zijn<br />
er nogal wat: 27 op een traject van 7 kilometer om precies te<br />
zijn. Op de waterkaart hebben die daarom geen naam; ze<br />
worden “vele bruggen” genoemd.’<br />
Ten slotte is Schmaal alvast aan het kijken of het Langebosschemeer<br />
richting Bareveld kan worden vergroot. En zo ontwikkelt<br />
Veendam zich als een echte watersportgemeente.<br />
Grieto Visser (Watersportbedrijf<br />
Vertrouwen in Wildervank):<br />
‘Wij verkopen en repareren boten en motoren. Daarnaast<br />
verkopen we watersportaccessoires en duikmaterialen, onder<br />
meer aan de brandweer. Het is een goede zet om de kanalen<br />
weer te openen. Goed voor de watersporters en goed voor de<br />
werkgelegenheid. Daarbij denk ik aan brugwachters, horeca,<br />
onderhoud en watersport. Maar het duurt nog wel een paar<br />
jaar voordat het hier een écht vaargebied is. Een knelpunt is<br />
nu nog de brugbediening in Veendam en Stadskanaal. Op<br />
zondag gebeurt dit niet. Terwijl dat nou net de dag is waarop<br />
de mensen erop uit willen.’
Westerdiepsterdallenkanaal open op 8 mei<br />
Vrijdagmiddag 8 mei is het zover. Dan<br />
gaat de verbinding tussen de Molenwijk<br />
in Annerveenschekanaal en het<br />
Langebosschemeer open.<br />
• Eerst worden de genodigden ontvangen<br />
in de Borgerswoldhoeve in het<br />
recreatiepark Borgerswold in Veendam,<br />
waarna het gezelschap met een bus via<br />
Wildervank en Bareveld <strong>naar</strong> de<br />
Molenwijk in Annerveenschekanaal<br />
gaat. De Veendammer wethouder Henk<br />
Jan Schmaal vertelt dan iets over de<br />
rijke nautische historie van Wildervank<br />
en Veendam.<br />
• In Annerveenschekanaal gaan ze aan<br />
boord van meerdere schepen, die hen<br />
door het spiksplinternieuwe Westerdiepsterdallenkanaal<br />
onder de brug<br />
Kielsterachterweg door <strong>naar</strong> de<br />
Westerverlaat varen. Het 50-koppige<br />
chantykoor De Scheepsjoagers uit<br />
Muntendam zorgt voor de muzikale<br />
omlijsting.<br />
• Bij de sluis verricht gedeputeerde<br />
Hans Gerritsen van de provincie<br />
<strong>Groningen</strong> rond 15.00 uur de openingshandeling<br />
samen met wethouder Henk<br />
Jan Schmaal van de gemeente<br />
Veendam. Daarbij wordt het boek<br />
gepresenteerd van Nico Erents, waarin<br />
de historie van de Westerdiepsterdallen<br />
staat beschreven. Bij de opening is<br />
iedereen van harte welkom.<br />
Na de officiële opening varen de boten<br />
verder <strong>naar</strong> het Langebosschemeer.<br />
Via het nieuwe Toeristisch Informatie<br />
Centrum, de kinderboerderij en de<br />
waterskikabelbaan fietst het gezelschap<br />
<strong>naar</strong> de Borgerswoldhoeve. Dan<br />
is het ondertussen op het pas geopende<br />
Westerdiepsterdallenkanaal vast al<br />
heel erg druk…<br />
Nico Erents doet een boekje open<br />
Als Nico Erents losbrandt over de historie van Veendam weet hij niet van ophouden. ‘Ik<br />
ben nu bezig met de vijfde uitgave in een serie van de honderd mooiste ansichtkaarten<br />
van Veendam en Wildervank. Na uitgaven over het dorpsbeeld, de kerken, de scholen en<br />
de architectuur zijn nu de verdwenen industrieën aan de beurt.’<br />
Het idee voor het boekje over de geschiedenis van Westerdiepsterdallen ontstond tijdens<br />
een gesprek met de Veendammer wethouder Henk Jan Schmaal. ‘Het is een boekje over<br />
de verbinding tussen het Kieldiep en het Langebosschemeer. Ik heb me verdiept in de<br />
geschiedenis. <strong>Van</strong>uit het Oosterdiep en het Westerdiep liepen vroeger wijken (zijkanalen)<br />
het landbouwgebied in. De pramen, die de aardappelen <strong>naar</strong> de grote kanalen voeren,<br />
brachten stenen het gebied in. Daarmee is Westerdiepsterdallen gebouwd. Vroeger stonden<br />
er vijf huizen. Ik heb de namen van twaalf families achterhaald en onder meer<br />
gesproken met een vrouw, die als meisje uit het gebied is “weggetrouwd”. Ook heb ik met<br />
Egbert de Gries van de beroemde kunste<strong>naar</strong>sgroep De Ploeg gesproken. Die heeft een<br />
aantal mooie schilderijen van het gebied gemaakt. Nu is Westerdiepsterdallen het kleinste<br />
dorpje van Nederland, met twee huizen en vijf bewoners.’<br />
De geschiedenis van Westerdiepsterdallen staat op boeiende wijze beschreven in het<br />
boekje dat op 8 mei verschijnt.<br />
Op zondag rimpelloos water?<br />
De vaarverbinding tussen het Zuidlaardermeer<br />
en het Stadskanaal/Oosterdiep<br />
trok het afgelopen vaarseizoen<br />
honderden plezierboten. Op topweken<br />
bijna honderd. Vooral op zaterdag was<br />
het druk. Dan was een retourtje Zuidlaardermeer-Bareveld<br />
of omgekeerd<br />
heel populair. Met de opening van het<br />
Westerdiepsterdallenkanaal wordt het<br />
nog drukker. Vooral in de weekenden,<br />
wanneer toervaarders uit de omgeving<br />
een dagtochtje willen maken.<br />
Toervaarders kunnen zich op de vaarverbindingen<br />
tussen het Zuidlaardermeer<br />
en het Oost-Groninger vaarcircuit<br />
zeven dagen in de week uitleven. Op<br />
het Stadskanaal en het Oosterdiep kon<br />
dit vorig jaar niet, omdat daar op zondag<br />
geen brugbediening was. Was,<br />
want de gemeente Veendam heeft<br />
besloten om de bruggen in het Oosterdiep<br />
vanaf nu ook op zondag te bedienen.<br />
Nu de gemeente Stadskanaal<br />
nog…. Het bedieningsregime in de<br />
Leinewijk, het Kieldiep, het Grevelingskanaal<br />
en het Westerdiepsterdallenkanaal<br />
komt dan pas goed tot zijn<br />
recht.<br />
<strong>Van</strong> mei tot oktober, zeven dagen in de<br />
week, is de vaarverbinding tussen het<br />
Zuidlaardermeer en Bareveld open. Er<br />
is dan begeleide vaart met brugwachters.<br />
De afvaarttijden staan op de borden<br />
bij de entrees aan het Zuidlaardermeer<br />
en in Bareveld. Dagelijks zijn er<br />
vanaf de beide entrees vier opvaarten.<br />
De eerste begint om 08.00 uur en de<br />
laatste om 15.30 uur. Tussendoor zijn<br />
extra opvaarten mogelijk: de schipper<br />
kan dan met een druk op de rode knop<br />
een brugwachter aanvragen.<br />
De tocht tussen het Zuidlaardermeer en<br />
Bareveld duurt ongeveer tweeënhalf<br />
uur. Er zijn negen vaste brugwachters.<br />
Normaal gesproken zijn er vier in touw,<br />
op topdagen zes.
Toen er nog geen aannemer aan de<br />
slag was, ontstond in Kiel-Windeweer<br />
tumult over de sloop van de<br />
Klapbrug. Na een enquête onder de<br />
bewoners werd besloten de brug te<br />
vervangen door een replica. Met<br />
genoegen zien zes bestuursleden<br />
van de dorpsvereniging nu schepen<br />
door het kanaal varen.<br />
Kielsters zijn<br />
tevreden<br />
Overleg<br />
Begin 2005 hing achter menig raam in<br />
het dorp een poster van een actiegroep,<br />
die ontstemd was over het plan<br />
van de gemeente om de Klapbrug te<br />
slopen. Het plan viel de bewoners rauw<br />
op het dak; ze wilden meepraten.<br />
Tegen de heropening van de vaarweg<br />
hadden ze geen bezwaren. ‘Sterker<br />
nog, we zagen heel goed in dat de<br />
vaarweg zou zorgen voor extra levendigheid<br />
in het dorp en nieuwe kleinschalige<br />
bedrijvigheid zou stimuleren’,<br />
stelt Mariken Ligtvoet van de<br />
Vereniging Plaatselijke Belangen Kiel-<br />
Windeweer en Nieuwe Compagnie<br />
(VPBK). In goed overleg met de bewoners<br />
is de Klapbrug uiteindelijk vervangen<br />
door een fraaie replica. Ook over<br />
de andere werkzaamheden, waaronder<br />
de renovatie van de sluis, de vervanging<br />
van de dam door een brug, de<br />
bouw van grote bruggen en de zo<br />
karakteristieke fietsvoetbruggetjes,<br />
vond overleg plaats.<br />
Leven in de brouwerij<br />
‘Het dorp ligt er mooi bij’, vindt<br />
Margreet Tangerman. ‘Er is leven in de<br />
brouwerij, al die bootjes maken het<br />
hier heel gezellig. In het begin dacht<br />
niemand dat er zo veel vaarverkeer zou<br />
zijn. Ook waren de mensen bang dat<br />
de schippers vanaf hun boten zo op<br />
hun tafels konden kijken. Maar dat valt<br />
allemaal erg mee.’<br />
Harald van Leeuwen doet er nog een<br />
schepje bovenop: ‘Op een gegeven<br />
moment was hier een heuse rage aan<br />
de gang. Steeds meer kinderen hadden<br />
een roei- of een motorbootje; ze voeren<br />
fanatiek heen en weer door het<br />
kanaal. Heel leuk.’<br />
Recreatieve impuls<br />
De nieuwe vaarweg brengt volgens<br />
Wim Meeldijk ook al bedrijvigheid met<br />
zich mee. ‘Er is een kanoverhuurbedrijf<br />
geopend, Peddel & Zo, en een andere<br />
ondernemer is de minicamping<br />
Dieverdoatsie begonnen. De eerste<br />
schapen zijn over de dam!’<br />
Een andere recreatieve impuls is het<br />
dorpsommetje. Chris Kamphuis legt uit:<br />
‘We zijn bezig met het uitzetten van<br />
een wandelroute van een paar kilometer.<br />
Die gaat ook langs het kanaal,<br />
maar voert vooral door de landerijen.<br />
Dorpsbewoners en toeristen kunnen<br />
daar straks gebruik van maken.’ Een<br />
nieuwe impuls moet komen van de<br />
aanleg van een fiets-voetpad langs het<br />
Westerdiepsterdallenkanaal. Zo krijgt<br />
Kiel-Windeweer ook recreatief gezien<br />
steeds meer profiel.<br />
Doeke Schrage besluit: ‘We blikken met<br />
een tevreden gevoel terug op het grote<br />
openingsfeest van 2 mei 2008. We zijn<br />
trots dat dit in ons dorp plaatsvond.<br />
Eind vorig jaar hebben we met de<br />
besturen van alle dorpsverenigingen tijdens<br />
het Dorpenoverleg het project<br />
geëvalueerd. We constateerden allemaal<br />
dat we tevreden zijn en dat het<br />
Dorpenoverleg op standby kan.’<br />
Vol trots doorvertellen...<br />
Met de voltooiing van de vaarverbinding tussen het Zuidlaardermeer<br />
en Oost-<strong>Groningen</strong> krijgt het toeristisch product<br />
Veendam een impuls van jewelste. In zowel het stadscentrum<br />
als in het recreatiegebied Borgerswold gaan we dat merken.<br />
In beide gebieden is de afgelopen jaren al veel geïnvesteerd.<br />
Centrum steeds leuker<br />
De afgelopen jaren heeft het centrum van Veendam een<br />
ware metamorfose ondergaan. Tussen het Museumplein en<br />
het STAR-station is een fraaie wandelpromenade gecreëerd:<br />
van plein <strong>naar</strong> trein. Tegenover het STAR-station komt een<br />
nieuwe OV-terminal, van waar volgend jaar een passagierstrein<br />
<strong>naar</strong> <strong>Groningen</strong> rijdt.<br />
Een tweede opvallende ingreep in het stadscentrum is de<br />
Blauwe Loper, een stukje van het voormalige Beneden<br />
Oosterdiep dat is uitgegraven. ‘Het centrum van Veendam<br />
wordt steeds leuker’, vindt Gert Westerman, de keurslager<br />
die in het bestuur zit van de Ondernemersvereniging<br />
Veendam Centraal. ‘In de passantenhaven Molenstreek in de<br />
vaarweg Wildervank-Veendam-Eemskanaal is plaats voor in<br />
totaal zo’n dertig tot veertig boten. We huldigen hier ieder<br />
jaar de 1000ste schipper. Het centrum gaat zeker profiteren<br />
van de toervaarders. En andersom, want ze zijn van harte<br />
welkom tijdens evenementen zoals de Turfdagen en het<br />
Blankensteijnkadeconcert.’<br />
Naamsbekendheid<br />
Ook Borgerswold plukt de vruchten van de vaarverbinding.<br />
‘De boten kunnen nu varen tot het scoutinggebouw’, aldus<br />
Erik Nijkamp, eige<strong>naar</strong> van de Borgerswoldhoeve. ‘Daar kun-<br />
nen ze aanleggen. Het zou leuk zijn om van daar een informatieroute<br />
uit te stippelen voor varende bezoekers. Die kunnen<br />
dan een wandeling maken van vier, vijf kilometer en op<br />
informatieborden lezen hoe het gebied is ontstaan en wat er<br />
te zien en te beleven valt. De afgelopen jaren is het gebied<br />
grondig gerenoveerd. Mensen die hier voor het eerst komen,<br />
staan versteld van wat ze zien. Jammer genoeg schort het<br />
nog aan naamsbekendheid. Het Zuidlaardermeer en het<br />
Leekstermeer kent iedereen, maar van Borgerswold heeft<br />
nauwelijks iemand gehoord. Dat zouden we beter moeten<br />
vertellen.’<br />
Trots<br />
Vertellen, dat is Oost-Groningers niet op het lijf geschreven.<br />
Westerman: ‘De mentaliteit hier is een beetje: de kat uit de<br />
boom kijken en eerst zien, dan pas geloven. Dat zag je ook<br />
heel goed toen de waterskibaan en het cultuurcentrum werden<br />
gebouwd. Scepsis alom. Het wordt eens tijd dat we hier<br />
de bescheidenheid voorbij gaan.’<br />
Nijkamp vult aan: ‘De vaarverbindingen hebben veel geld<br />
gekost. Er ligt iets moois, je kunt er een heleboel bij halen:<br />
het Zuidlaardermeer, de kanalen, Borgerswold, STAR, noem<br />
maar op. Alleen, we vergeten trots te zijn en het te vertellen.<br />
Dat moeten we beslist meer doen.’
Ruim achthonderd<br />
schepen<br />
‘Het wordt niks, ik denk dat we nog geen tien bootjes zullen zien.’ Scepsis onder de bewoners<br />
was niet van de lucht toen een paar jaar geleden het bouwen en renoveren van sluizen en<br />
bruggen begon. Ondertussen weten we beter: we telden vorig jaar maar liefst 813 schepen.<br />
Populariteit<br />
Met de feestelijke opening van de vaarverbinding<br />
tussen het Zuidlaardermeer<br />
en het Oost-Groninger vaarcircuit op 2<br />
mei vorig jaar werd een traditie hersteld<br />
die dertig jaar daarvoor werd verbroken:<br />
varen door de dorpen Kiel-<br />
Windeweer, Annerveenschekanaal en<br />
Eexterveenschekanaal. De plannenmakers<br />
gingen en gaan uit van 1.500 schepen<br />
per jaar. Dan zijn 813 in het eerste<br />
jaar niet gek. Want de populariteit<br />
onder schippers moet via mond-opmond<br />
reclame en verdere promotie<br />
nog komen. Bovendien wordt de vaarverbinding<br />
met de opening van het<br />
Westerdiepsterdallenkanaal extra aantrekkelijk.<br />
De vaarweg kan de schepen prima aan.<br />
Op topdagen voeren er vorig jaar wel<br />
25, in topweken wel 100 door. Een<br />
enkele schipper strandde. Zo kwam een<br />
boot vast te liggen in het begin van de<br />
Leinewijk. De schipper had het bord,<br />
waarop een maximale diepgang van<br />
1.20 meter stond, even over het hoofd<br />
gezien.<br />
Prachtige omgeving<br />
Bewoners van de dorpen zien de boten<br />
ongeveer door hun voortuin varen. Een<br />
heel aparte ervaring. Maar ook voor<br />
schippers is het een bijzondere belevenis.<br />
Jan Radsma (Radsma Charters in<br />
Muntendam) heeft de route vorig jaar<br />
een paar keer gevaren. ‘Op mijn De<br />
Vries kruiser uit 1964 kan ik twaalf passagiers<br />
aan boord hebben. Het is een<br />
prachtige vaarweg. De Leinewijk is heel<br />
mooi, maar het is ook een groot genot<br />
om door de dorpen te varen. Je vaart<br />
door een prachtige omgeving en in<br />
gedachten ben je zo vijftig jaar terug in<br />
de tijd. De vaarroute zou voor veel<br />
schippers aantrekkelijker zijn als het<br />
Oosterdiep ook op zondag zou zijn<br />
geopend.<br />
‘Dan zou ik een dagtocht kunnen<br />
maken vanaf het Zuidlaardermeer via<br />
Kiel-Windeweer, Annerveensche- en<br />
Eexterveenschekanaal, Bareveld,<br />
Wildervank, Veendam en dan via het<br />
Langebosschemeer of Winschoterdiep<br />
terug <strong>naar</strong> het Zuidlaardermeer. Ik ben<br />
er alleen niet zeker van of dat met de<br />
diepgang en de hoogte van de bruggen<br />
wel goed komt.’<br />
Zigzaggende Duitser<br />
De brugwachters staan in weer en wind<br />
klaar om de bruggen open en dicht te<br />
doen en de sluizen te schutten: in<br />
totaal zo’n veertig hobbels in de vaarweg.<br />
Een van hen is Bennie Bosman.<br />
Samen met drie collega’s van Alescon<br />
en vijf van Trio Bedrijven zorgt hij<br />
ervoor dat de schepen de hobbels probleemloos<br />
kunnen nemen. ‘Als een<br />
schipper op de rode knop drukt bij een<br />
brug of een sluis, krijg ik een smsberichtje.<br />
Ik kijk dan bij welke brug of<br />
sluis hij ligt en overleg met een collega<br />
wie hem gaat helpen.’<br />
De brugwachter gaat dan op een scooter<br />
op pad en begeleidt de schipper tijdens<br />
zijn vaart. Af en toe was er vorig<br />
jaar een incidentje. ‘Een van de grote<br />
bruggen heeft een tijdje nukken<br />
gehad, die wilde niet goed sluiten.<br />
Maar dat probleem is voorbij. En ik heb<br />
een keer de politie gebeld over een<br />
Duitse schipper die zigzaggend door<br />
het kanaal voer, terwijl verderop een<br />
kinderfeest met bootjes aan de gang<br />
was. Maar hij kwam de blaastest goed<br />
door.’<br />
Bosman ziet uit <strong>naar</strong> het begin van het<br />
vaarseizoen op 1 mei. Dan verruilt hij<br />
zijn werk in de groenvoorziening weer<br />
voor de bruggen en de sluizen.<br />
Colofon<br />
Uitgave: Projectgroep Vaarverbindingen<br />
Zuidlaardermeer - Oost-<strong>Groningen</strong><br />
Productie: Comm’Art, Assen<br />
Oplage: 2.250<br />
<strong>Groningen</strong>, april 2009<br />
In de Projectgroep Vaarverbindingen<br />
Zuidlaardermeer - Oost-<strong>Groningen</strong> zijn<br />
vertegenwoordigd de provincies Drenthe<br />
en <strong>Groningen</strong>, Waterschap Hunze en Aa’s<br />
en de gemeenten Aa en Hunze,<br />
Hoogezand-Sappemeer en Veendam.<br />
Informatie:<br />
www.varen.veenkolonien.nl<br />
Eric Mulder (0599 631 798)<br />
Publieksinformatienummer 050 316 4160<br />
Dit project wordt medegefinancierd<br />
door de Europese gemeenschap<br />
Europees Fonds voor Regionale<br />
Ontwikkeling en het samenwerkingsverband<br />
Noord-Nederland EZ/Kompas.