Gebiedsdossier waterwinning Beerschoten - Provincie Utrecht

Gebiedsdossier
waterwinning
Beerschoten
De Leijen Bilthoven
Bilthoven
Overbosch
Tuindorp
Bosch en Duin
Brandenburg
De Bilt
Beerschoten
Zeist
Provincie Utrecht, Geo-informatie ondergrond: © 2010, Dienst voor het kadaster en openbare registers, Apeldoorn 19-12-2011 1187803

Gebiedsdossier
waterwinning
Beerschoten
In samenwerking met:
• Gemeente De Bilt
• Gemeente Zeist
• Vitens
• Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden
• Milieudienst Zuid Oost Utrecht
• Provincie Utrecht

INSERT YOUR PICTURE(S) IN THIS CELL
Gebiedsdossier Beerschoten
Provincie Utrecht
10 juni 2011
Definitief rapport
9V8070.B0

Boschveldweg 21
Postbus 525
5201 AM 's-Hertogenbosch
+31 (0)73 687 41 11 Telefoon
073-6120 776 Fax
info@den-bosch.royalhaskoning.com E-mail
www.royalhaskoning.com Internet
Arnhem 09122561 KvK
Documenttitel
Gebiedsdossier Beerschoten
Verkorte documenttitel
Status
Gebiedsdossier Beerschoten
Definitief rapport
Datum 10 juni 2011
Projectnaam
Projectnummer
Opdrachtgever
Referentie
Drie gebiedsdossiers voor de provincie
Utrecht
9V8070.B0
Provincie Utrecht
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Auteur(s)
Collegiale toets
Inge Folmer, Marius Schaeffer
Leon Brouwer
Datum/paraaf …………………. ………………….
Vrijgegeven door
Frans Jorna
Datum/paraaf …………………. ………………….

SAMENVATTING
Wat is dit gebiedsdossier?
In dit gebiedsdossier is informatie opgenomen welke van belang is voor de
(grond)waterkwaliteit ter plaatse van de waterwinning voor drinkwater Beerschoten. Het
gebiedsdossier is een belangrijk communicatie-instrument bij de gebiedsgerichte
bescherming van het grondwater inclusief de doorwerking naar ruimtelijke ordening en
de benodigde inzet van betrokken partijen voor een adequate bescherming. In het
gebiedsdossier zijn maatregelen gepresenteerd om de kwaliteit van het grondwater te
beschermen. De beschermingsmaatregelen zijn gericht op preventie en
risicobeheersing. De maatregelen zijn gebaseerd op een analyse van de huidige situatie
van de waterwinning.
Hoe kunnen we bij RO rekening houden met grondwaterbescherming?
Bij nieuwe ruimtelijke functies dient rekening te worden gehouden met het belang van
grondwaterbescherming door risicovolle functies bij voorkeur niet in de 100-jaarszone te
positioneren. Als het toch niet anders kan dan bij voorkeur in de minder kwetsbare delen
van de 100-jaarszone én in combinatie met emissiereducerende maatregelen om de
risico’s zoveel mogelijk te beperken. Niet risicovolle functies worden bij voorkeur juist
wel geplaatst in de kwetsbare delen van de 100-jaarszone. Het gebiedsdossier bevat
informatie om een eerste indruk te krijgen van de (on)mogelijkheden van nieuwe
ruimtelijke functies.
In welke mate voldoet de huidige situatie?
De feitelijke situatie van de winning Beerschoten is beschreven aan de hand van acht
beleidsindicatoren welke zijn weergegeven in een signaleringsdiagram. Het diagram
geeft een indicatie van de actuele en toekomstige risico’s voor de winning en de stand
van zaken met betrekking tot de bescherming. De score op de acht beleidsindicatoren is
in het kader beschreven.
Effect/resultaat (risico's)
Actie/prestaties (risicobeheersing)
8. Risico op
verontreiniging door
huidige functies
1. Planologische
bescherming mbt
bovengrondse
functies
bovengrond
7. Niveau zuivering
2. Milieuregelgeving
bovengrond
ondergrond
6. Kwaliteit ruwwater
3. Bescherming mbt
ondergrondse activiteiten
ondergrond
5. Kwaliteit
toestromend
grondwater
4. Aanpak
bestaande
verontreinigingen
Effect/resultaat (risico's)
Actie/prestaties (risicobeheersing)
Figuur 0.1. Signaleringsdiagram met de score voor de winning Beerschoten op de acht indicatoren
Gebiedsdossier Beerschoten - i - 9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

1) Planologische bescherming
De planologische bescherming is als onvoldoende geclassificeerd. In meerdere bestemmingsplannen staan de
grenzen van het grondwaterbeschermingsgebied niet ingetekend op kaart. In de toelichting en voorschriften (regels)
wordt wel aandacht besteed aan de geldende beleidsregels omtrent waterwinningen voor drinkwater en hun
beschermingsgebieden.
2) Milieuregelgeving
Toezicht en handhaving van milieuregelgeving zijn als matig geclassificeerd, omdat de PMV momenteel
geactualiseerd wordt. In de nieuwe PMV worden de grenzen van grondwaterbeschermingsgebieden verlegd. Tot de
tijd dat de nieuwe PMV in gaat is een deel van het intrekgebied (met name in de kern De Bilt) niet beschermd met
de status grondwaterbeschermingsgebied.
3) Bescherming met betrekking tot ondergrondse activiteiten
Beleid en regelgeving met betrekking tot het voorkomen c.q. beperken van de risico’s van ondergronds
ruimtegebruik zoals Koude Warmte Opslag is als matig geclassificeerd. De zes KWO’s die in het 100-
jaarsaandachtsgebied liggen, hebben allen een vergunning verkregen conform het beleid van de provincie, dit is
voldoende. Aandachtspunt zijn de gesloten systemen voor Koude Warmte opslag.
4) Aanpak bestaande verontreinigingen
Zelfs de voortvarende aanpak van bestaande spoedlocaties van bodemverontreiniging kan waarschijnlijk niet
voorkomen dat enkele antropogene verontreinigingen de winning bereiken. Met name de voormalige stortplaats op
Landgoed Houdringe en de locatie Holle Bilt 6 vormen nog een mogelijk risico voor de winning.
5) Kwaliteit toestromend grondwater (en risico’s ondergrondse activiteiten)
De kwaliteit van het toestromende grondwater is als onvoldoende geclassificeerd vanwege de aangetroffen
verontreinigingen. Er stroomt grondwater met verhoogde gehaltes VOCl’s naar de winning toe. Meerdere van deze
stoffen overschrijden de normen zoals opgenomen in het Waterleidingbesluit. Daarnaast vormen de ondergrondse
activiteiten een risico. Eventuele lekkage van riolering uit De Bilt vormt ook een bedreiging voor de winning,
specifiek vanaf het de kern De Bilt vanwaar het water een korte verblijftijd heeft tot de winning.
6) Kwaliteit ruwwater
Het ruwwater van de individuele pompputten van de winning Beerschoten overschrijdt voor zes parameters de
drinkwaternormen. In het geval van arseen gaat het om een stof uit tabel II van het Waterleidingbesluit. Op basis
van deze overschrijding is de kwaliteit van het ruwwater als onvoldoende beoordeeld. Ook de overschrijding van
cis- 1,2 dichlooretheen is zorgwekkend. De overige stoffen zijn van nature in de bodem aanwezige stoffen 1 :
mangaan en ijzer of worden van grote diepte aangetrokken met brak grondwater: ammonium en chloride.
7) Niveau zuivering
De zuivering van de winning Beerschoten bestaat uit een beluchting en zandfiltratie. Er zijn geen plannen voor
uitbreiding van de zuivering, hoewel de hoger wordende VOCl gehaltes zorgen baren. Het huidige niveau van
zuivering past bij de natuurlijke (grond)waterkwaliteit. Het niveau van de zuivering is daarom als goed
geclassificeerd.
8) Risico’s op verontreiniging door huidige functies
Met behulp van de Reflect methodiek zijn de actuele risico’s van de huidige functies bepaald. De kaart (figuur 2.14)
is omgezet naar één gebiedsgemiddelde score van de 100-jaarszone. Voor de winning Beerschoten is de
gemiddelde score 1.5 op een schaal van 1 tot 3. Daardoor scoort de winning als goed 2 .
In tabel 0.1 is per risico een (set) maatregel(en) benoemd met vermelding van de
actor(en) die daarvoor in eerste instantie ‘aan de lat’ staat/staan. De in deze tabel
1 Het betreft in alle gevallen organoleptische/esthetische indicatoren (tabel IIIb van het Waterleidingbesluit).
2 De volgende scores zijn gehanteerd: goed 1.0 – 1.75, matig 1.76 – 2.25, onvoldoende 2.26 – 3.0
9V8070.B0/R00001/902344/DenB - ii - Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 Definitief rapport

genoemde risico’s en maatregelen zijn winningspecifiek. Daarnaast zijn algemene
risico’s/aandachtspunten en hiermee samenhangende maatregelen te benoemen, die
naar verwachting voor meerdere – of alle - winningen binnen de provincie Utrecht
gelden.
Genoemde maatregelen zijn door de betrokken gebiedsactoren tijdens het opstellen van
dit gebiedsdossier benoemd als realistisch en haalbaar en vormen dan ook de basis
voor verdere bespreking en uitwerking in de gebiedsgesprekken.
Tabel 0.1. Overzicht winningspecifieke risico’s en voorstel maatregelen
Nr Risico Maatregel Actor(en)
1 Bedreiging winning door
percolaatpluim (o.a. VOCl en
medicijnstoffen) van voormalige
stortplaats Noord-Houdringe en
metaalwarenfabriek/stortplaats De
Holle Bilt 6. Eerstgenoemde locaties
is door de provincie beschikt als niet
ernstig en wordt daarom niet
gesaneerd. Bij de tweede locatie
heeft een grondsanering
plaatsgevonden, maar hier zijn nog
verontreinigingen in het grondwater
aanwezig die een bedreiging
vormen voor de winning.
In gesprek blijven Vitens en de
provincie over verontreinigingen
Noord-Houdringe en De Holle Bilt 6.
Afwachten resultaten lopend modelonderzoek
voor De Holle Bilt 6.
Betrekken Noord-Houdringe in
modelonderzoek.
Heroverwegen mogelijke,
aanvullende maatregelen voor het
grondwater (Holle Bilt en Noord-
Houdringe).
Provincie,
Waterbedrijf
2 Het op lange termijn aantrekken van Bewustwording particulieren ten Waterbedrijf,
een groot deel water afkomstig uit aanzien van functies van
Gemeente,
gebied dat momenteel niet wordt beschermingszones en gebruik van Provincie
beschermd met aanvullend beleid stoffen binnen deze zones.
en regelgeving.
3 Gevoeligheid voor de pompputten Handhaven overeen gekomen Provincie,
voor het aantrekken van
gemeentelijk beleid ten aanzien van Gemeente
verontreinigingen uit stedelijk onder meer bestrijdingsmiddelen
gebied (waaronder restanten zoals benoemd in beleidskader
bestrijdingsmiddelen).
‘Schoon grondwater Utrechtse
heuvelrug’
Bewustwording burger t.a.v. gebruik Waterbedrijf,
van stoffen zoals strooizout en Gemeente,
bestrijdingsmiddelen in
Provincie
grondwaterbeschermingsgebied.
4 Slechte staat van de riolering van Nulsituatie rioleringsstelsel in beeld Gemeentes
de gemeente De Bilt. Mogelijke brengen in grondwaterbeschermingsgebied
De Bilt en
beïnvloeding hierdoor van het
met overlap in
Zeist
grondwater en (op termijn) mogelijk stedelijk gebied. Onderzoek naar
effect op de winning.
eventuele beïnvloeding van
grondwater en mogelijke risico’s
Voor de gemeente Zeist is de voor de winning. Voorstel is om dit
riolering op orde.
te doen middels een
ouderdomskaart van de riolering.
Technisch
Beleidsmatig
Beleidsmatig
Beleidsmatig
Technisch
Gebiedsdossier Beerschoten - iii - 9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

Bij eventuele risico-gebieden
Gemeente
Beleidsmatig
(volgend uit vorige stap): Bij
prioritering renovatiewerkzaamheden
rekening houden met deze
gebieden.
5 Onvolledige weergave
Grondwaterbescherming beter laten
Gemeente
Beleidsmatig
beschermingszones/voorschriften in
doorwerken in de
de bestemmingsplannen van de
bestemmingsplannen (juiste
gemeenten Zeist en De Bilt.
weergave van begrenzingen en
voorschriften).
6 Te verwachten problemen met het
Monitoren invoering beleid door
Provincie
Beleidsmatig
implementeren van het nieuwe
gemeenten en specifiek hoeveel
beleid rond gesloten KWO
terugmeldingen van reeds
systemen
aangelegde gesloten KWO
systemen gedaan worden.
Algemene risico’s en maatregelen
- De huidige grondwaterbeschermingszones komen niet overeen met de meest
recente inzichten ten aanzien van de intrekgebieden. Aanpassen
beschermingszones in de nieuw op te stellen Provinciale Milieu Verordening (PMV)
- Complementeren overzicht van de aanwezige potentiële (spoed)locaties met
bodemverontreinigingen. Continueren aanpak spoedlocaties. Blijvende aandacht
voor uitvoering van het bodemsaneringsprogramma.
- Wat betreft het onderdeel ‘Toezicht en handhaving’ is in het verleden al
geconstateerd dat de taken en verantwoordelijkheden duidelijk zijn, maar dat er nog
nader afspraken moeten worden gemaakt over de gewenste omvang van toezicht
en handhaving binnen grondwaterbeschermingsgebieden. De provincie en
betrokken overheden werken aan afspraken.
- Provincie breed moet gekeken worden naar calamiteitenplannen.
- Jaarlijks bespreken van alle verwachte (nieuwe) autonome ontwikkelingen binnen
de 100-jaarszone om in een vroegtijdig stadium het grondwaterbeschermingsbelang
mee te wegen bij de uitwerking van deze ontwikkelingen.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB - iv - Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 Definitief rapport

INHOUDSOPGAVE
1 INLEIDING 1
1.1 Wat is een gebiedsdossier? 1
1.2 Waarom een gebiedsdossier? 1
1.3 Leeswijzer 2
2 BASISINFORMATIE 3
2.1 Inleiding 3
2.2 Waterwinning en zuivering 3
2.3 Ondergrond: beschermende werking 4
2.4 Ondergrond: grondwaterstroming en verblijftijden 5
2.5 Oppervlaktewater 9
2.6 Puntbronnen 10
2.7 Diffuse bronnen 14
2.8 Lijnbronnen 17
2.9 Ondergronds ruimtegebruik 18
2.10 Kwaliteit van ruwwater en grondwater 18
2.11 Meer informatie? 19
3 BESCHERMINGSBELEID EN PRAKTIJK 20
3.1 Inleiding 20
3.2 Beschermingszones, milieuregels en planologische doorwerking 21
3.2.1 Beschermingszones en milieuregels 21
3.2.2 Planologische doorwerking beschermingszones 23
3.3 Hoe omgaan met functieveranderingen? 24
3.4 Autonome ontwikkelingen 27
4 ANALYSE RISICO’S EN MAATREGELEN 28
4.1 Signaleringsdiagram 28
4.2 Analyse risico’s 30
4.3 Voorstel maatregelen 32
5 GEBIEDSGERICHTE AANPAK 36
5.1 Inleiding 36
5.2 Gebiedsgesprekken 36
5.3 Afspraken 38
Blz.
BIJLAGEN
Bijlage 1
Bijlage 2
Bijlage 3
Bijlage 4
Bijlage 5
Bijlage 6
Bijlage 7
Literatuurlijst
Kaarten in A3
Toetsing Waterkwaliteit
Notulen gebiedsgesprekken
Begrippenlijst
Beleid en regelgeving
Concept afspraken over adequate grondwaterbescherming
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

1 INLEIDING
Het gebiedsdossier bevat informatie over de waterwinning Beerschoten welke van
belang is voor een adequate grondwaterbescherming. In dit hoofdstuk is onder meer
beschreven waarom een dergelijk dossier is opgesteld en wat de status ervan is.
1.1 Wat is een gebiedsdossier?
In een gebiedsdossier wordt door de betrokken partijen informatie verzameld die van
belang is voor de (grond)waterkwaliteit ter plaatse van de waterwinning voor drinkwater.
Op basis van deze informatie worden mogelijke beschermingsmaatregelen, gericht op
preventie en risicobeheersing, ontwikkeld en in het dossier opgenomen. Vervolgens
nemen de betrokken partijen – uitgaande van het gebiedsdossier – een besluit over de
daadwerkelijk uit te voeren maatregelen. De (concept)afspraken over samenwerking en
te nemen maatregelen maken onderdeel uit van het gebiedsdossier.
1.2 Waarom een gebiedsdossier?
Wet- en regelgeving
In de Drinkwaterwet is het duurzaam veiligstellen van de openbare
drinkwatervoorziening aangemerkt als "dwingende reden voor groot openbaar belang".
En in de Kaderrichtlijn Water (artikel 4) is aanvullend opgenomen dat lidstaten
maatregelen moeten nemen om de inbreng van verontreinigende stoffen in het
grondwater te voorkomen of te beperken. Specifiek voor waterwinningen voor
drinkwater is opgenomen (artikel 7) dat lidstaten moeten zorgen voor de nodige
bescherming van grondwater om het niveau van zuivering dat voor de productie van
drinkwater is vereist, te verlagen. Met name dit laatste is leidend voor de te treffen
maatregelen, de prioritering ervan en de benodigde afspraken over een adequaat
beschermingsniveau.
Provinciaal beleid
De provincie Utrecht beschermt haar openbare drinkwatervoorziening via de
risicobenadering in het beschermingsbeleid en de voorkantsturing in de Ruimtelijke
Ordening. De risicobenadering houdt in dat voor de bescherming van de kwaliteit van
het grondwater risicovolle activiteiten worden geweerd. Voorkantsturing houdt in dat er
bij RO-ontwikkelingen naar gestreefd wordt dat de waterwinningen voor drinkwater
zoveel mogelijk omgeven zijn met harmoniërende, ‘grondwatervriendelijke’, functies. Dit
gebeurt in een zo vroeg mogelijk stadium van het RO-proces. Om goed invulling te
kunnen geven aan zowel de risicobenadering als de voorkantsturing is inzicht nodig in
de factoren die van belang zijn voor de kwaliteit van het onttrokken grondwater (Wuijts
e.a., 2007). De provincie Utrecht heeft ervoor gekozen om deze informatie voor de
kwetsbare winningen te bundelen in ‘Gebiedsdossiers’. Deze dossiers maken onderdeel
uit van de gebiedsaanpak per waterwinning. Dit houdt onder meer in dat het
gebiedsdossier actueel wordt gehouden inclusief de prioritering en afspraken die nodig
zijn om de winningen adequaat te beschermen.
Wat is de meerwaarde van het Gebiedsdossier?
Het gebiedsdossier bevat gebiedsinformatie die relevant is voor de grondwaterkwaliteit
nabij de waterwinning voor drinkwater Beerschoten. U kunt deze informatie gebruiken
als u bijvoorbeeld werkt aan een structuurvisie, een bestemmingsplan, een
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 1 - 10 juni 2011

estemmingsplanwijziging, een ruimtelijke ontwikkeling, een watergebiedsplan, een
waterplan, een watertoets, een ruimtelijke ontwikkeling, het afkoppelen van hemelwater
of het verlenen van milieuvergunningen/ontheffingen en de daarop volgende
handhaving.
1.3 Leeswijzer
Leeswijzer: hoofdstukindeling
Het Gebiedsdossier bestaat uit vier hoofdstukken:
1. Basisinformatie over de winning en het intrekgebied hoofdstuk 2
2. Beschermingsbeleid en praktijk hoofdstuk 3
3. Analyse risico’s en maatregelen hoofdstuk 4
4. Gebiedsgerichte aanpak hoofdstuk 5
Daarnaast is er een handleiding ‘Gebiedsdossiers’ opgesteld waarin onder meer is
beschreven op welke wijze dit gebiedsdossier tot stand is gekomen. Tevens bevat deze
handleiding achtergrondinformatie zoals een toelichting op het signaleringsdiagram
(hoofdstuk 4).
Welke hoofdstukken zijn voor mij met name relevant?
• Handhaving en toezicht: Hoofdstuk 3 en 4
• Ruimtelijke Ordening: Hoofdstuk 2 en 3 en 4
• Waterbeheer: Hoofdstuk 2, 3 en 4
• Beleidsmedewerkers: Hoofdstuk 4 en 5
Status en doelgroepen
Het gebiedsdossier is een ‘levend’ document en bevat geen nieuw beleid of regelgeving.
Met ‘levend’ wordt bedoeld dat het dossier regelmatig wordt aangevuld en
geactualiseerd. Bijvoorbeeld met de verslagen van de gebiedsgesprekken. Of met een
afsprakenlijst waarmee invulling wordt gegeven aan de benodigde adequate
bescherming van de waterwinning.
Informatievoorziening
Het gebiedsdossier bevat de gebiedsspecifieke informatie over de winning Beerschoten.
Op de website van de provincie is algemene informatie te vinden over beleid en
regelgeving met betrekking tot de bescherming van het grondwater waaruit drinkwater
wordt gewonnen. Via het loket van de website zijn interactieve kaarten van de
grondwaterbeschermingszones met een grote mate van detail te downloaden. De
provincie is voornemens om in 2011 / 2012 de website aan te passen zodat meer
gebiedsspecifieke informatie per winning beschikbaar komt.
Kader Actualisatie grondwaterbeschermingszones
In dit gebiedsdossier zijn de huidige vastgestelde grondwaterbeschermingszones gepresenteerd en
gebruikt 3 . Naar verwachting worden er in 2012 nieuwe (geactualiseerde) beschermingszones
vastgesteld met de vaststelling van het nieuwe PMV. Voor winning Beerschoten betekent dit een
wijziging van de huidige grenzen van de beschermingszones. Na het vaststellen van de nieuwe
beschermingszones wordt de inhoud van dit gebiedsdossier geactualiseerd.
3 De huidige PMV is vastgesteld in 1995. De nieuwe PMV wordt in 2012 verwacht.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 2 - Definitief rapport

2 BASISINFORMATIE
2.1 Inleiding
Dit hoofdstuk beschrijft de basisinformatie. In bijlage 2 zijn alle kaarten in groter formaat
opgenomen.
De grondwaterwinning Beerschoten is een winning van drinkwaterbedrijf Vitens. De
winning is gelegen ten oosten van De Bilt en Bilthoven en ten noordwesten van Zeist.
De winning ligt op de westflank van de Utrechtse Heuvelrug in een bosrijk gebied. De
maaiveldhoogte is circa 4 m+NAP. De ligging van de winning is weergegeven in figuur
2.1.
Figuur 2.1. Ligging winning Beerschoten met beschermingszones (bron: provincie Utrecht, geoloket)
2.2 Waterwinning en zuivering
De winning Beerschoten is een semi-gespannen, anaerobe winning. De winning is
gebouwd in 1962 en heeft een vergunningscapaciteit van 8 Mm 3 /jaar. In figuur 2.2 is de
werkelijk onttrokken hoeveelheid water weergegeven. Het grondwater wordt onttrokken
uit het tweede watervoerende pakket op een diepte van 55 tot 105 meter en uit het
derde watervoerende pakket op een diepte van 150 tot 175 meter onder het maaiveld.
De ondiepe winning is door Vitens gekwalificeerd als kwetsbaarder dan de diepe
winning uit het derde watervoerende pakket. Van het onttrokken grondwater wordt
drinkwater gemaakt met twee zuiveringsstappen bestaande uit beluchting en
zandfiltratie.
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 3 - 10 juni 2011

Onttrekking drinkwaterwinning Beerschoten
10 000 000
9 000 000
8 000 000
Onttrekking [m 3 /jaar]
7 000 000
6 000 000
5 000 000
4 000 000
3 000 000
2 000 000
1 000 000
0
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
Figuur 2.2. Onttrekking winning Beerschoten de afgelopen 10 jaren (bron: Vitens)
2.3 Ondergrond: beschermende werking
Bodemopbouw 4
Vanwege de beperkte beschermende werking van de ondergrond is de winning
Beerschoten aangemerkt als ‘kwetsbaar’ door de provincie Utrecht. De winning
Beerschoten onttrekt grondwater uit het 2 e en 3 e watervoerende pakket. De regionale
geohydrologische opbouw is weergegeven in figuur 2.4. In figuur 2.3 is de laagopbouw
van een nabije boring weergegeven (DINO, boring B32C0394). Deze boring geeft de
laagopbouw in meer detail weer.
Watervoerende pakketten
In het gebied van de Utrechtse Heuvelrug is geen deklaag
aanwezig. Aan maaiveld is dus direct het eerste (freatisch)
watervoerend pakket aanwezig. De bodem bestaat uit
duinvaaggronden. Het eerste watervoerende pakket bestaat
achtereenvolgens uit fijne stuif- en dekzanden van de
Formatie van Kootwijk (alleen aan de oostzijde van de
winning) en de Formatie van Twente, grove zanden en grind
van de Formatie van Drenthe en grove zanden van de
Formaties van Urk en Sterksel (0 tot 35 m diepte).
Onder de scheidende laag ligt het tweede watervoerend
pakket van 55 m tot een diepte van 100m. Dit pakket bestaat
uit de Formatie van Harderwijk en is opgebouwd uit zand en
fijn grind.
Maaiveld = NAP +4 m
Ondiepe
Diepe
Zand
Schelpen
Klei
pompputten
pompputten
Figuur 2.3. Laagopbouw diepe boring nabij de winning.
4 Beschrijving geohydrologie en bodemopbouw ontleent aan gegevens TNO en weergegeven boring.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 4 - Definitief rapport

Het derde watervoerende pakket bestaat uit de Formaties van Maassluis, een laag die
afwisselend uit schelphoudende klei- en silthoudende zandlagen bestaat. De Formatie
van Maassluis bevindt zich op een diepte van 110 m tot 185 m. Daaronder bevindt zich
de hydrologische basis, opgebouwd uit klei van de Formatie van Oosterhout.
Scheidende lagen
De eerste scheidende laag is de Formatie van Kedichem. Deze bevindt zich op circa 35
m tot 40 diepte. De kleilaag heeft een dikte van circa 3 tot 5 m en wigt uit tegen de
stuwwal. In zuidelijke richting neemt de dikte van deze laag sterk toe tot ongeveer 20 m.
De tweede scheidende laag is de Klei van Tegelen (100-110 m diep).
Beerschoten
Figuur 2.4. Geohydrologische dwarsdoorsnede winning Beerschoten (bron: Grondwateratlas
Provincie Utrecht, Tauw, 2005)
2.4 Ondergrond: grondwaterstroming en verblijftijden
Regionale grondwaterstroming
In regionaal opzicht is sprake van een (zuid)westelijk gerichte grondwaterstroming vanaf
de Utrechtse Heuvelrug naar het Amsterdam Rijnkanaal en de lagere gelegen westelijke
veenweidegebieden.
Intrekgebied
Het intrekgebied van een winning is het gebied waarbinnen het aan maaiveld
geïnfiltreerde water naar de winning toestroomt. Van het totale intrekgebied van de
winning Beerschoten is 26% van het oppervlak aangemerkt als
grondwaterbeschermingsgebied 5 en 23% van het oppervlak als 100-
jaaraandachtsgebied. Dit betekent dat 49% van het totale intrekgebied is beschermd
met aanvullend beleid en regelgeving (zie figuur 2.6). Binnen de 100-jaarszone wordt
46% van het volume drinkwater gewonnen (zie figuur 2.7) 6 . Doordat maar de helft van
het intrekgebied is beschermd, betekent dit dat op de lange termijn een groot deel van
het onttrokken grondwater afkomstig is uit een gebied dat momenteel niet wordt
beschermd met aanvullend beleid- en regelgeving.
5 Dit percentage is inclusief de ongeveer 2.5% van het drinkwater dat wordt beschermd door het
grondwaterbeschermingsgebied van de winning Bilthoven.
6 Royal Haskoning voert berekeningen uit in opdracht van de provincie Utrecht om de intrekgebieden opnieuw te
berekenen. Van deze nieuwe modelberekeningen is gebruik gemaakt. De intrekgebieden worden in de loop van
2011 vertaald naar nieuwe beschermingszones.
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 5 - 10 juni 2011

Figuur 2.5. Schematische weergave van een intrekgebied
Figuur 2.6. Intrekgebied van winning Beerschoten (bron: berekeningen Royal Haskoning, 2010). De
aangegeven beschermingszones zijn de wettelijk vastgestelde zones in de PMV 1995. Het
aangegeven intrekgebied betreft recente berekeningsresultaten t.b.v. de nieuw vast te stellen
beschermingszones.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 6 - Definitief rapport

Cumulatieve responscurve PS Beerschoten
110
100
90
80
70
Volume water (%)
60
50
40
46%
30
20
10
0
0.1 1 10 100 1000 10000 100000
tijd (jaren)
Figuur 2.7. Cumulatieve responscurve van waterwinning voor drinkwater Beerschoten (bron:
berekeningen Royal Haskoning, 2010)
Verblijftijd grondwater
De verblijftijd is de tijd tussen het moment van infiltratie aan maaiveld en het moment
waarop het water wordt onttrokken. De verblijftijd is relevant voor de kwetsbaarheid van
de winning. Een winning waarvan een groot aandeel van het onttrokken grondwater in
korte tijd toestroomt vanaf de plek waar het in de bodem infiltreert, is kwetsbaarder voor
verontreiniging dan een winning waarvan het water veel langer onderweg is. De
ruimtelijke verdeling van de verblijftijd is weergegeven in figuur 2.8.
Kwetsbaarheid van de winning voor bestrijdingsmiddelen (en andere mobiele
stoffen)
Voor mobiele stoffen zoals bestrijdingsmiddelen wordt de kwetsbaarheid van de
waterwinning bepaald door de verblijftijd van het grondwater. De eigenschappen van de
bodem, zoals het gehalte lutum of organische stof, spelen hierbij namelijk geen rol
vanwege het zandige, minerale karakter van de ondergrond. Figuur 2.9 bevat een meer
gedetailleerde weergave van de verblijftijd. In deze figuur zijn locaties met een verblijftijd
korter dan 50 jaar met een rood/oranje/gele kleur weergegeven. Dit zijn de meest
kwetsbare locaties voor het gebruik van mobiele stoffen zoals bestrijdingsmiddelen. Bij
de locaties met een groene kleur bedraagt de verblijftijd meer dan 50 jaar. Deze locaties
zijn minder kwetsbaar voor het gebruik van mobiele stoffen.
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 7 - 10 juni 2011

Figuur 2.8. Verblijftijd in jaren van winning Beerschoten (bron: berekeningen Royal Haskoning, 2010)
Figuur 2.9. Verblijftijd in jaren van winning Beerschoten (bron: berekeningen Royal Haskoning, 2010)
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 8 - Definitief rapport

Resumé en relevantie
De winning onttrekt grondwater vanuit een groot gebied. Een deel van het grondwater
(circa 50%) komt van buiten de 100-jaarszone, waarbij een deel van heel ver: tot meer
dan 500 jaar. Dit maakt grondwaterbescherming tot een regionale opgave. Bij nieuwe
ruimtelijke ontwikkelingen moet het lange termijn belang van een goede kwaliteit van het
grondwater (=grondwaterbescherming) worden meegewogen.
Het blijkt dat ten opzichte van de huidige beschermingsgrenzen het intrekgebied verder
naar het westen ligt en deels ook naar het noordoosten. Aan de westzijde heeft het
stedelijke gebied van De Bilt en Bilthoven een grotere invloed op de winning dan op
basis van de huidige beschermingszones verwacht wordt. Ook het grondwaterdeel met
korte verblijftijden (10-25 jaar) ligt dicht tegen De Bilt aan. Dit is een kwetsbaar gedeelte
van de winning. Naar het noordoosten toe is ook sprake van meer invloed van
bebouwing, maar deze bebouwing is extensief (Bosch en Duin).
2.5 Oppervlaktewater
Op het landgoed Beerschoten is een in het verleden gegraven sprengensysteem
aanwezig. Het sprengensysteem bestaat in de huidige situatie uit een waterloop die
uitmondt in een aantal met elkaar verbonden vijvers. In 1972 heeft de provincie Utrecht
besloten dat Vitens maatregelen moet treffen om een verhoging van de waterstand in de
vijver nabij het huis Beerschoten te realiseren. Dit in het kader van de uitbreiding van de
onttrekkingvergunning van 4 miljoen m 3 naar 8 miljoen m 3 . In eerste instantie werd
hiervoor 400.000 tot 800.000 m 3 grondwater per jaar opgepompt. In het kader van
duurzaam grondwatergebruik zijn rond het jaar 2000 de sprengen voorzien van een
kleiafdichting. Deze kleiafdichting is voldoende om de sprengen watervoerend te
houden. Vitens voert geklaard (=schoon) spoelwater van de zuivering af via de
sprengen.
In het grondwaterbeschermingsgebied zijn geen waterlopen gelegen die in beheer zijn
bij Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR), figuur 2.10. Het
sprengensysteem op het landgoed Beerschoten is niet opgenomen op de kaart van
HDSR.
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 9 - 10 juni 2011

Figuur 2.10. Oppervlaktewatersysteem in de omgeving van winning Beerschoten. Blauwe lijnen zijn
waterlopen, de pijlen wijzen de afvoerrichting (bron: HDSR).
2.6 Puntbronnen
Binnen de 100-jaarszone van de winning Beerschoten liggen 39 (potentiële)
bodemverontreinigingen 7 (zie figuur 2.11). De locaties zijn te onderscheiden in:
• bodemverontreiniging waarvan de sanering spoedeisend is in verband met
aanwezige verspreidingsrisico’s, humane of ecologische risisco’s
(‘spoedlocaties’) – 1 locatie
• potentieel spoedeisende bodemverontreiniging – 24 locaties
• overige (niet spoedeisende) bodemsanering – 14 locaties
Van de spoedlocaties is vastgesteld dat deze gesaneerd moeten worden, dit is bij
beschikking vastgelegd. De potentiële spoedlocaties worden momenteel onderzocht,
bijvoorbeeld door middel van archief onderzoek of oriënterend onderzoek. Van de lijst
met potentiële spoedlocaties vallen regelmatig locaties af, als uit onderzoek blijkt dat er
geen reden is om aan te nemen dat de bodem verontreinigd is. De provincie is volop
bezig met de potentiële spoedlocaties. Er is een klein deel van de spoedlocaties niet op
kaart weergegeven, omdat de coördinaten niet bekend zijn. Bij de actualisatie van de
gebiedsdossiers kan de kaart aangepast worden. Voor meer informatie over
spoedlocaties zie kader.
7 Let op: als uitgegaan wordt van de nieuwe berekeningen van het intrekgebied, zijn er meer
bodemverontreinigingen die binnen de 100-jaarszone vallen, omdat deze opschuift naar de kern Bilthoven.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 10 - Definitief rapport

Kader Spoedlocaties
Voortvloeiend uit het Convenant bodemontwikkelingsbeleid en aanpak spoedlocaties 1 en de
decentralisering van bodemtaken ligt bij de provincie (bevoegd gezag in het kader van de Wet
Bodembescherming) de taak om in 2010 voor elke bekende verontreinigde locatie vast te stellen of er
sprake is van onaanvaardbare risico’s voor de mens. Als dat het geval is dan wordt een
verontreiniging aangemerkt als ‘humane spoedlocatie’ en dient de provincie er op toe te zien dat de
locatie zo snel mogelijk en uiterlijk in 2015 wordt beheerst en/of gesaneerd (wegnemen humane
risico’s). Verontreinigde locaties met risico’s voor het ecosysteem en/of verspreidingsrisico’s
(bijvoorbeeld bedreiging van waterwinningen voor drinkwater) worden ook aangemerkt als
spoedlocaties en moeten in 2015 in beeld zijn gebracht. Daarnaast is in het convenant afgesproken
dat er naar gestreefd wordt deze risico’s eveneens in 2015 te hebben beheerst. Voor de aanpak van
overige, niet spoedeisende verontreinigingen, wordt geen saneringstermijn vastgesteld. Deze kunnen
in samenloop met maatschappelijke dynamiek worden meegenomen. In het convenant is afgesproken
dat de humane spoedlocaties met voorrang worden aangepakt. Daarnaast speelt bedreiging van
kwetsbare objecten (waaronder waterwinningen voor drinkwater) een belangrijke rol bij de prioritering
van bodemverontreinigingen.
1 Dit convenant over de aanpak van spoedeisende bodemverontreinigingen is op 10 juli 2009 ondertekend door
het rijk, IPO, de VNG en Unie van waterschappen.
Figuur 2.11. Bodemverontreinigingen in de omgeving van winning Beerschoten (bron: provincie
Utrecht).
In de 100-jaarszone van winning Beerschoten ligt één spoedlocatie. Dit betreft de locatie
De Holle Bilt 6 in De Bilt. Deze locatie heeft Vitens ook benoemd als belangrijk voor de
winning. Daarnaast heeft Vitens nog de voormalige Stortplaats op Landgoed Noord-
Houdringegenoemd als relevant. De Milieudienst Zuid Oost Utrecht heeft nog extra
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 11 - 10 juni 2011

twee locaties benoemd in Bilthoven (Rembrandtlaan 12-14 en 26 en Vinkenlaan). Deze
liggen buiten de 100-jaarszone, maar kunnen mogelijk relevant worden door het
verschuiven van het intrekgebied. Hierna is een korte omschrijving opgenomen van de
spoedlocatie De Holle Bilt 6 en de locatie Stortplaats Landgoed Noord-Houdringe.
De Holle Bilt 6 te De Bilt (UT03000012)
Van 1997 tot 1998 is een grondsanering uitgevoerd op de locatie De Holle Bilt 6 in De
Bilt. Het saneringsterrein maakt deel uit van het Landgoed Beerschoten. Op de locatie
zijn vanaf 1922 tot 1976 metaalbewerkingsactiviteiten uitgevoerd. De fabrieksgebouwen
waren gelegen ter plaatse van het huidige bosgebouw, de Franse tuin, moestuin en de
parkeerplaats. Ten westen van de Boerenlaan is in de loop van de tijd een stortterrein
ingericht voor de berging van vrijkomende bedrijfsafvalstoffen. Het afvalwater (water en
slijpolie) is geloosd op de vijver ten oosten van het voormalige bedrijf. Bij de sanering is
17.000 m 3 licht tot zeer sterk verontreinigde grond ontgraven en afgevoerd. De grond
was verontreinigd met koper, zink, olie en vluchtige organische gechloreerde
koolwaterstoffen (VOCl). In het grondwater worden op diverse plaatsen in het
gesaneerde terrein hoge tot zeer hoge concentraties aan VOCl (trichlooretheen (TRI) en
tetrachlooretheen (PER)), olie en zink aangetroffen [bron: Grontmij, 1998]. Uit
monitoring van deze peilbuizen in de periode 1998 t/m 2004 blijkt dat deze stoffen nog
steeds worden aangetroffen, echter in veel lagere concentraties. Incidenteel werd voor
PER nog een interventiewaarde overschrijding gemeten.
De locatie is in 1997 aangewezen als spoedlocatie, wat inhield dat er binnen 4 jaar
gesaneerd diende te worden. De locatie is in 1997 en 1998 gesaneerd en de nu in
uitvoering zijnde monitoring is een voortvloeisel van het saneringsplan. Dit is een
zogenaamde extensieve beheersmaatregel. De uitvoering van deze monitoring is in
samenspraak met Vitens in 2005 vastgesteld. Uit de in uitvoering zijnde monitoring
wordt de trend waargenomen dat de gehaltes in het ruwe water dalende zijn.
Uit de gegevens van Vitens blijkt dat de VOCl verontreiniging de winning inmiddels heeft
bereikt. Pompput 6 wordt ingezet als interceptieput. Dit water kan vooralsnog wel zonder
aanvullende zuivering gebruikt worden in het productieproces aangezien door
opmenging de gemiddelde concentratie in het ruwe water onder de drinkwaternorm blijft.
De provincie Utrecht is bezig met een onderzoek waarbij op basis van modellering
(geohydrologisch en stoftransport) wordt nagegaan of wat de bedreiging is voor de
waterwinning. Vitens is nauw betrokken bij de uitvoering van dit onderzoek.
Stortplaats Landgoed Noord-Houdringe(UT031000002)
Op landgoed Noord-Houdringe is van 1951 tot 1966 een stortplaats in gebruik geweest.
Het oppervlak van de stortlocatie bedraagt circa 3.5 ha met een laagdikte van 2.5 m. De
stortplaats is afgedekt met een deklaag van 0.5 m. Het stortmateriaal is matig tot sterk
verontreinigd met PAK en verschillende metalen. Het grondwater in de omgeving is
duidelijk beïnvloed door de percolaatpluim van de stort. Dit blijkt onder andere door
verhoogde gehaltes van macroparameters zoals kalium, natrium, magnesium,
ammonium, nitraat, sulfaat en bicarbonaat. Er is ook een licht verhoogd gehalte VOCl
aangetoond [bron: GroenHolland, 1998 8 ]. Vitens meldt dat in het percolaat het
geneesmiddel fenazon is aangetoond en dat zij verwachten dat nog meer
8 GroenHolland (1998) Nader bodemonderzoek fase 1 Stortplaats Beerschoten te De Bilt. In opdracht van de
provincie Utrecht. Kenmerk GH97062, 5 februari 1998.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 12 - Definitief rapport

geneesmiddelen uit de voormalige stortplaats uitspoelen naar de winning. In 1998 is
vastgesteld dat de verontreiniging wel ernstig is, maar niet urgent [beschikking Provincie
Utrecht, 1998 9 ].
Risico´s op nieuwe verontreinigingen door bedrijven
Binnen het grondwaterbeschermingsgebied van Beerschoten liggen vijf bedrijven (voor
de ligging, zie figuur 2.12) welke, op basis van de risico’s voor de grondwaterkwaliteit,
allen zijn ingedeeld in categorie 1.
Tabel 2.1. Bedrijven binnen de grondwaterbeschermingsgebieden (bron: Milieudienst Zuid Oost
Utrecht).
Categorie Aantal bedrijven in huidige
grondwaterbeschermingsgebied
Huidige bezoekfrequentie Milieudienst in relatie tot
toezicht en handhaving
4 0 Ca. 1 keer per jaar
3 0 Ca. 1 keer per 1 jaar (bij slecht naleefgedrag)
Ca. 1 keer per 3 jaar (bij goed naleefgedrag)
2 0 Onbekend
1 5 Onbekend
Totaal 5
Figuur 2.12. Bedrijven in de omgeving van winning Beerschoten (bron: Milieudienst Zuid Oost
Utrecht).
9 Ontwerp-beschikking ernst & urgentie betreffende de wet bodembescherming voor de bodemverontreiniging
locatie: Voormalige stortplaats beerschoten te De Bilt, 1998
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 13 - 10 juni 2011

2.7 Diffuse bronnen
Gebruiksfuncties
Het waterwingebied bestaat geheel uit bos- en natuurgebied. Ook het landgebruik in het
grondwaterbeschermingsgebied is grotendeels bos- en natuurgebied (73%). Daarnaast
zijn in het grondwaterbeschermingsgebied een aantal agrarische percelen (16%) en een
golfterrein gelegen. Het bebouwde gebied van de plaatsen Zeist, De Bilt en Bilthoven
valt in het 100-jaarsaandachtsgebied (31%). In figuur 2.13 zijn de gebruiksfuncties
weergegeven waaruit de diffuse belastingen kunnen worden afgeleid.
Figuur 2.13. Diffuse belasting van winning Beerschoten (bron: Bestand Bodemgebruik, CBS).
Actuele risico’s
Om meer inzicht te krijgen in de relatie tussen de kwetsbaarheid van de winning en de
gebruiksfuncties aan maaiveld, is de Reflect-methodiek gebruikt. Met behulp van Reflect
is een kaart vervaardigd die het actuele risico voor het huidige landgebruik weergeeft
(figuur 2.14). Deze kaart bestaat uit een combinatie van de belasting door huidig gebruik
en de kwetsbaarheid van de ondergrond (zie voor meer informatie het kader).
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 14 - Definitief rapport

Actuele risico’s van het huidige landgebruik via REFLECT
Om de actuele risico’s van het huidige landgebruik te duiden, zijn twee kaarten van de Reflect-methodiek
gecombineerd:
Kwetsbaarheidkaart
De kwetsbaarheid is samengesteld uit een aantal kenmerken van de winning, namelijk de dikte van de
slechtdoorlatende lagen boven het bepompte pakket, de kwetsbaarheid van de bovengrond (bodemtype)
en de verblijftijdzonering van het grondwater (‘afstand tot de winning in jaren’). Met deze benadering is
het mogelijk voor een winning een ruimtelijk gedifferentieerd beeld van de kwetsbaarheid te maken met
een score tussen 1 en 10. Deze kaart is opgenomen in de kaartenbijlage.
Belastingkaart
De belastingscore is berekend op basis van de grondgebruikfunctie. Het risico van de
grondgebruikfunctie voor de grondwaterkwaliteit is opgesplitst in drie factoren; diffuse belasting,
calamiteiten en handhaafbaarheid. De belasting is met REFLECT ingedeeld in drie categorieën functies
“harmoniserend”, “mogelijk risicovol onder voorwaarden” en “risicovol”, met een score 1, 2 of 3. Voor de
winning is vervolgens een kaart gemaakt met de actuele functies. De belastingkaart is opgenomen in de
kaartenbijlage.
Actuele risico’s huidige landgebruik
De belasting van bestaande activiteiten en de kwetsbaarheid van de winning zijn gecombineerd tot een
inschatting van de actuele risico’s. Zowel de belasting als de kwetsbaarheid zijn gescoord in drie
categorieën. Dit resulteert in een ruimtelijk beeld met als indeling drie kleuren: geen probleem, groen (I),
aandachtspunt, geel (II) en actuele risico’s, rood (III).
Figuur 2.14. Actuele risico’s van huidige landgebruik gecombineerd met de kwetsbaarheid van de
ondergrond voor winning Beerschoten volgens Reflect methodiek.
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 15 - 10 juni 2011

Uit figuur 2.14 blijkt op welke percelen de grootste actuele risico’s liggen voor de
winning. Deze percelen liggen vooral aan de westkant van de winning en bestaan uit het
stedelijk gebied van De Bilt en de agrarische percelen aan de westkant en zuidwestkant
van de winning. Daarnaast vormt de golfbaan een risico voor de winning.
Vanuit de agrarische en bospercelen infiltreert regenwater dat rijk is aan nitraat/en of
organisch stof naar het grondwater. Met name redoxprocessen en kationomwisseling in
de bodem leiden tot een toename van het ijzer-, mangaan-, sulfaat- en CO 2 gehalte en
de totale hardheid in de ondiepe winputten. Met de enige agrariër in het
grondwaterbeschermingsgebied was een overeenkomst afgesloten om minder
bestrijdingsmiddelen toe te passen. Deze overeenkomst is in 2009 afgelopen. Nog
nagegaan moet worden of het zinvol is nieuwe afspraken te maken.
De invloed van het stedelijke gebied is vooral merkbaar door de aanwezige
puntverontreinigingen (o.a. VOCl-verontreiniging en geneesmiddellen). Andere
invloeden van stedelijk gebied zijn verhoogde gehaltes chloride, sulfaat, nutriënten en
zware metalen in het ondiepe grondwater.
De gemeentes Zeist en De Bilt hebben aangegeven in het kader van Duurzaam
Terreinbeheer geen tot weinig bestrijdingsmiddelen te gebruiken. In het openbare groen,
openbaar terrein en op verhardingen wordt chemie vrij gewerkt. Alleen op sportvelden
worden bestrijdingsmiddelen toegepast (tabel 2.2). De gemeentes hebben aangegeven
dat het bestrijdingsmiddelen gebruik door particulieren aanzienlijk kan zijn, aangezien
het veelal grote huizen met omvangrijke tuinen betreft.
Tabel 2.2. Bestrijdingsmiddelen gebruik gemeentes De Bilt en Zeist (bron: Wareco (2009) Leidraad
afkoppelen en infiltreren op de Utrechtse Heuvelrug; inventarisatie en afstemming).
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 16 - Definitief rapport

2.8 Lijnbronnen
In het intrekgebied van de winning Beerschoten liggen diverse lijnvormige elementen die
de kwaliteit van het grondwater kunnen beïnvloeden, bijvoorbeeld bij calamiteiten. De
belangrijkste lijnvormige elementen zijn de snelweg A28 en provinciale wegen
(Amersfoortseweg N237) en Soestdijkseweg (N234). Daarnaast speelt de riolering van
het stedelijk gebied een rol als lijnelement. De gemeente De Bilt heeft aangegeven dat
de staat van de riolering verouderd is en dat lekkage een rol speelt. De riolering van de
gemeente Zeist verkeert in betere staat. Aanvullend op wegen en spoorlijnen als
lijnbronnen is gekeken naar buisleidingen voor transport van risicovolle stoffen, zoals
transportleidingen van gas, olie, benzine, kerosine, chemische producten en industriële
gassen. Maar binnen de 100-jaarszone van de winning zijn geen buisleidingen
aanwezig, ook niet vlak langs de grenzen. De belangrijkste lijnbronnen met
bijbehorende risico’s zijn opgenomen in figuur 2.15 en tabel 2.3.
Tabel 2.3. Lijnbronnen
Lijnbron
A28
Regionale wegen (zoals de
N237 en N234)
Riolering
Belangrijkste risico
Calamiteiten vormen een risico voor de winning.
Calamiteiten vormen een risico voor de winning.
Lekkage vanuit verouderde riolering zorgt voor een belasting van het grondwater
met stoffen zoals macroparameters en geneesmiddelen
Figuur 2.15. Lijnbronnen rondom winning Beerschoten (bron: Bestand Bodemgebruik, CBS).
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 17 - 10 juni 2011

2.9 Ondergronds ruimtegebruik
KWO installaties
In het100-jaarsaandachtsgebied van winning Beerschoten bevinden zich zes installaties
voor Koude Warmte Opslag (KWO). De kenmerken van de KWO systemen zijn
weergegeven in tabel 2.4. KWO installaties kunnen een risico vormen voor de
drinkwaterwinningen, mede als gevolg van de lokale opwarming van het grondwater.
In verband met de mogelijke risico's van KWO installaties voor de drinkwaterwinningen
heeft de provincie in haar beleid gesteld dat er minimaal een verblijftijd van 50 jaar
tussen de KWO installatie en de putten van de drinkwaterwinning moet zijn. Dit moet
aangetoond worden bij de vergunningaanvraag voor de KWO in het kader van de
vergunning Waterwet.
Alle in tabel 2.4 genoemde KWO installaties blijken, op basis van de (detail)studies bij
de vergunningaanvraag, een grotere verblijftijd te hebben dan 50 jaar.
Tabel 2.4. KWO systemen in de omgeving van de winning Beerschoten
Naam lokatie type opslag diepte
Adres lokatie
Plaats
Vergunde
bronnen
lokatie
hoeveelheid te
[m – NAP]
verpompen
water [m3/jaar]
Gemeentehuis De Bilt doublet (KWO) --57 tot -117 Soestdijkseweg Zuid 173 Bilthoven 150.000
RIVM - pilot uitbreiding doublet (KWO) -55 tot -101 A. van Leeuwenhoeklaan 9 Bilthoven 216.000
Grontmij recirculatie -27 tot -37 Holle Bilt 22 De Bilt 55.500
PGGM doublet (KWO) -47 tot -82 Kroostweg Noord Zeist 900.000
TNO-Zeist
doublet
(koudeopslag)
-19 tot -39
Utrechtseweg 48 Zeist 450.000
Triodosbank doublet (KWO) -16 tot -31 Utrechtseweg 60 Zeist 57.000
Overig ondergronds ruimtegebruik
Uitgezonderd de hierboven genoemde riolering en KWO-installaties is er, voor zover
bekend, geen sprake van risicovol ondergronds ruimtegebruik binnen de
grondwaterbeschermingszones. Van belang is om te noemen dat er nieuw beleid
aanstaande is met betrekking tot gesloten systemen voor Koude Warmte opslag. In
nieuw beleid van de provincie zullen deze systemen verboden worden in het
grondwaterbeschermingsgebied, en gemeld moeten worden in het 100-
jaarsaandachtsgebied. Met terugwerkende kracht moeten reeds aangelegde gesloten
systemen gemeld worden.
2.10 Kwaliteit van ruwwater en grondwater
Op basis van de KRW dienen waterwinningen voor drinkwater beoordeeld te worden op
het voldoen van het water aan de normen van het Waterleidingbesluit (toets cf art 7.2
KRW). Het ruwwater van de individuele pompputten van de winning Beerschoten
overschrijdt voor zes parameters de drinkwaternormen (zie bijlage 3). Het gaat om
arseen (tabel II Waterleidingbesluit), cis-1,2 dichlooretheen, chloride, ammonium, ijzer
en mangaan. De laatste viergenoemde stoffen zijn van nature aanwezig in de bodem.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 18 - Definitief rapport

Het reine water van de winning (dit is het water na zuivering) voldoet wel aan de
gestelde eisen voor drinkwater.
• IJzer, mangaan. In de omliggende landbouw- en bospercelen infiltreert regenwater
dat rijk is aan nitraat en/ of organische-stof naar het grondwater. Met name
redoxprocessen en kationomwisseling in de bodem leiden tot een toename van het
ijzer-, mangaan-, sulfaat-, en CO2-gehalte en de totale hardheid in het grondwater
(en afname van de pH) in de ondiepe winputten. De verwachte toename van het
ijzergehalte in het ruwe water zal leiden tot een verdere overschrijding van de
signaalwaarde van de zuiveringsinstallatie (figuur 2.15).
• Chloride, ammonium. In de diepe pompputten lopen de chloride en ammonium
gehalten op door het aantrekken van connaat marien grondwater (figuur 2.16).
• Arseen. Kan een natuurlijke herkomst hebben.
• Cis-1,2 dichlooretheen is een vluchtige alifatische chloorkoolwaterstof (VOCl)
afkomstig van bodemverontreiniging. Vitens stelt dat twee puntverontreinigingen de
ondiepe winning hebben bereikt: namelijk de VOCl-verontreiniging van Holle Bilt 6
en het percolaatpluim van de stortplaats. Voor VOCl dreigt een overschrijding van
de drinkwaternorm in de komende 3 jaar.
• Fenazon. In het percolaat van de stortplaats is ook het geneesmiddel fenazon
aangetoond. Vitens verwacht dat nog meer geneesmiddelen uit de voormalige
stortplaats uitspoelen naar de winning.
In de pompputten van Beerschoten worden milieuvreemde stoffen aangetroffen. Ook in
het grondwater dat onderweg is naar de pompputten worden dergelijke stoffen
aangetroffen [bron: monitoringsmeetnet Vitens]. Dit betreft VOCl, o.a. cis 1,2-
dichlooretheen en trichlooretheen. Als bron hiervoor noemt Vitens de verontreinigde
bodemlocatie De Holle Bilt 6. Maar er kan ook een relatie zijn met andere verontreinigde
bodemlocaties. Dit is niet onderzocht. Het feit dat zowel in de pompputten als in de
waarnemingsfilters milieuvreemde stoffen zijn aangetroffen toont aan dat de winning
Beerschoten kwetsbaar is voor ondergrondse- en bovengrondse activiteiten.
2.11 Meer informatie?
Dit hoofdstuk beschrijft de belangrijkste basisinformatie op hoofdlijnen. In onderstaande
tabel is opgenomen waar u meer aanvullende informatie kunt vinden (niet uitputtend).
Daarnaast vindt u in bijlage 1 een literatuurlijst.
Tabel 2.5. Enkele aanvullende informatiebronnen
Geo-informatie Bronhouder Website
Grondwaterbeschermingsbeleid Provincie Utrecht www.provincie-utrecht.nl/grondwaterbescherming
Bodemonderzoeken,
Provincie Utrecht www.bodemloket.nl
bodemsaneringen en
bodembelastende activiteiten
Bedrijven
Milieudienst Zuid Oost
Utrect
Geoloket milieudienst ZOU:
http://portaal.milieudienstzou.nl/milieudienstzou/
Geoloket/tabid/245/language/nl-NL/Default.aspx
Aardgasleidingen en
Milieudienst Zuid oost http://nederland.risicokaart.nl/risicokaart.html?prv=utrecht
brandstofleidingen
Utrecht/ risicokaart
Kabels en leidingen Kadaster http://www.kadaster.nl/klic/
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 19 - 10 juni 2011

3 BESCHERMINGSBELEID EN PRAKTIJK
3.1 Inleiding
Dit hoofdstuk bevat op hoofdlijnen een beschrijving van beleid en regelgeving voor
zover relevant voor de specifieke situatie van de winning Beerschoten. In bijlage 6 is
een uitgebreid overzicht opgenomen waarbij per verantwoordelijke overheid de
relevante wetgeving is weergegeven en de uitwerking daarvan in de praktijk naar
plannen, verordeningen en vergunningen weergegeven.
Figuur 3.1. Schematische weergave van het grondwaterbeschermingsbeleid. Een goede
voorkantsturing bij de ruimtelijke ordening heeft de eerste voorkeur.
Bij het bepalen of functies (huidig of toekomstig) samen gaan in de
grondwaterbeschermingszones kunt u als volgt aan de slag:
1. Mogelijkheid: bepaal op basis van de informatie (en verwijzingen) in paragraaf 3.2
en 3.3 of de activiteit is toegestaan op de betreffende locatie.
2. Risico’s: bepaal op basis van paragraaf 3.4 de (relatieve) risico’s van de functie.
3. Locatiekeuze: maak met behulp van de aanwijzingen in paragraaf 3.4 een keuze
voor een locatie (geldt alleen voor nieuwe locaties).
4. Mitigatie: reduceer de risico’s van de functie door het nemen van mitigerende
maatregelen zoals bijvoorbeeld het stoppen met toepassen van bestrijdingsmiddelen
(huidig) of een locatie zodanig in te richten dat toepassen van bestrijdingsmiddelen
niet nodig zal zijn. In paragraaf 3.3 is in de tabel een eerste aanzet gegeven voor
mitigerende maatregelen.
Het is belangrijk om op te merken dat de bodem op elke locatie anders is. En nieuwe
functies kunnen op veel verschillende manieren worden gerealiseerd (bv. duurzame
versus reguliere woningbouw). Dit betekent dat grondwaterbescherming maatwerk is.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 20 - Definitief rapport

De in het gebiedsdossier opgenomen informatie heeft als belangrijkste doel om een
eerste indicatie te geven van de risico’s en de (on)mogelijkheden maar vooral om op
basis van deze informatie het gesprek aan te gaan met de betrokken partijen.
3.2 Beschermingszones, milieuregels en planologische doorwerking
3.2.1 Beschermingszones en milieuregels
Beschermingszones
De winning Beerschoten heeft een waterwingebied, een grondwaterbeschermingsgebied
en een 100-jaarsaandachtsgebied. Daarnaast is er bij de winning Beerschoten
een 50-jaarszone aangewezen als signaleringszone 10 . Binnen de 50-jaarszone mogen
geen KWO-systemen worden aangelegd. Het verbod is vastgesteld in het
grondwaterplan van de Provincie Utrecht, vanwege de risico’s die open KWO-systemen
geven voor de winning. Figuur 3.2 bevat een overzicht met de besluiten die gelden in de
drie verschillende beschermingszones en de 50-jaarszone 11 .
Figuur 3.2. Overzicht regelgeving in de verschillende beschermingszones.
10 De 50-jaarszone wordt per watervoerend pakket bepaald. In het geval van de winning Beerschoten zijn er drie
watervoerende pakketten en dus drie 50-jaarszones. De 50-jaars signaleringszone die is weergegeven op de kaart
is de uiterste contour van de drie 50-jaarszones. Om te beoordelen of een KWO is toegestaan wordt gekeken naar
de geplande diepte van de KWO en de 50-jaarszone op die diepte.
11 De inhoud van de betreffende besluiten staat op: www.provincie-utrecht.nl/grondwaterbescherming
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 21 - 10 juni 2011

Toezicht en handhaving van bedrijven
Ter controle op de naleving van wettelijke milieuregels binnen de hiervoor beschreven
beschermingszones worden door de provincie Utrecht gebiedsschouwen uitgevoerd. Bij
een gebiedsschouw worden relevante inrichtingen en locaties bezocht. Een
gebiedsschouw bestaat globaal uit de volgende stappen:
1. Voorbereiding: gesprekken met relevante partijen, inventarisatie van
relevante/urgente onderwerpen, afspraken maken over de uitvoering, checklisten
opstellen etc.
2. Dossier onderzoek: gericht op controle van de verleende vergunningen etc.
3. Locatie bezoek
4. Vervolg en evaluatie: het betreft onder meer een rapportage van de gevolgde
werkwijze en de resultaten.
De provincie Utrecht is in gesprek met de betrokken overheden om vast te stellen
hoeveel toezicht en handhaving nodig is om een adequate grondwaterbescherming te
realiseren. De afspraken die zij hierbij maken worden vastgelegd in een contract. Het
concept van dit contract is opgenomen in bijlage 7.
Calamiteiten
In het geval dat er sprake is van een calamiteit binnen de hiervoor beschreven
beschermingszones (en ook daarbuiten) dient door de betrokken gebiedsactoren direct
handelend te worden opgetreden conform geldende calamiteitenplannen. In tabel 3.1 is
een overzicht opgenomen van organisaties die een rol spelen bij de afhandeling van
calamiteiten in het intrekgebied en is een korte beschrijving gegeven van de te volgen
procedures. In eerdere gebiedsdossiers is opgemerkt dat niet alle partijen over een
calamiteitenplan beschikken.
Tabel 3.1 Calamiteiten
Organisatie
Provincie
Utrecht
Milieudienst
Gemeente
Zeist
Gemeente De
Bilt
Adviseert om bij een
dringende milieucalamiteit te
bellen met:
0800-0225510
(milieuklachtentelefoon)
030 6999 555 tijdens
kantooruren en buiten kantoor
uren de milieuklachtentelefoon
van de provincie (0800 0225510)
Servicenummer van de
gemeente 14030
Geen informatie
Opmerking
- verwijst op internet onder andere naar het waterschap
voor waterverontreiniging
- provincie informeert direct het drinkwaterbedrijf
- het Kabinet van de provincie adviseert en ondersteunt de
commissaris van de Koningin in de uitoefening van zijn
rijkstaken, waaronder rampenbestrijding
- daarnaast is er een e-mailadres en een faxnummer.
- milieuklachten worden behandeld door een
klachtencoordinator
- beschikt over een incidentenplan riolering
- beschikt over een rampenplan
- overdag gaat melding naar ambtenaar via Melddesk
- ’s avonds gaat melding door naar de politie, die beslist om
de melding door te zetten naar storingsdienst van gemeente
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 22 - Definitief rapport

Waterschap 030-634 57 00
(alarmnummer Waterschap)
Vitens
Heeft wel een calamiteitenplan,
maar voor milieucalamiteiten is
de provincie aanspreekpunt
Veiligheidsregio Geen informatie
Utrecht (VRU)
- alarmnummer 24 uur per dag bereikbaar
- Vitens wordt geïnformeerd door de provincie
(milieuklachtentelefoon)
- er is wel een klachtlijn voor storingen
3.2.2 Planologische doorwerking beschermingszones
Bestemmingsplannen
De genoemde beschermingszones horen door te werken in de bestemmingsplannen
van de gemeentes. Uit tabel 3.2 blijkt dat er zes relevante bestemmingsplannen zijn,
waarvan één nog in ontwikkeling. Voor de bestemmingsplannen van Zeist geldt dat niet
de juiste contouren op kaart zijn weergegeven. De bestemmingsplannen van Bilthoven
geven ook geen contouren weer op de plankaart, maar dit is terecht, omdat alleen de
100-jaarsaandachtsgebied binnen de plangebieden valt. Voor de gemeente De Bilt geldt
dat het opschuiven van het intrekgebied en de daaropvolgende planologische
doorvertaling in beschermingszones gevolgen kan hebben voor de vigerende
bestemmingsplannen.
Tabel 3.2 Grondwaterbescherming in relevante bestemmingsplannen.
Bestemmingsplan Kaart Toelichting en voorschriften
Bestemmingsplan De Akker
vastgesteld door de raad op
28 mei 2009. 12 Bestemmingsplangebied valt
alleen samen met 100-
jaarsaandachtsgebied. Deze is
In de toelichting is opgenomen dat het
gebied geen onderdeel uitmaakt van het
grondwaterbeschermingsgebied. In de
niet op kaart weergegeven. voorschriften zijn geen verwijzingen
opgenomen.
Bestemmingsplan Bilthoven
Zuid vastgesteld door de
raad op 28 januari 2010
Bestemmingsplangebied valt
alleen samen met 100-
jaarsaandachtsgebied. Deze is
niet op kaart weergegeven.
In de toelichting is opgenomen dat het
gebied geen onderdeel uitmaakt van het
grondwaterbeschermingsgebied. Wel
wordt verwezen naar het deel 100-
jaarsaandachtsgebied. In de voorschriften
zijn geen verwijzingen opgenomen.
Bestemmingsplan
- -
Buitengebied De Bilt is in
ontwikkeling
Bestemmingsplan Zeist
Noord vastgesteld door de
raad op 24 februari 2009 13
Alleen het grondwaterbeschermingsgebied
van winning Zeist
staan op de kaart en niet van
Beerschoten
In de toelichting staat wel dat het
grondwaterbeschermingsgebied van
Beerschoten in het plangebied valt.
Toelichting op grondwaterbeschermingsgebied,
waterwingebied en verwijzing naar
de PMV zijn opgenomen in toelichting en
voorschriften.
Bestemmingsplan Bosch en
Duin e.o. vastgesteld door de
Het grondwaterbeschermingsgebied
van Beerschoten is niet
Niet toegezonden.
12 Zie voor de plankaart, toelichting en voorschriften http://www.debilt.nl/nlnl/algemeen/bestemmingsplannen/ruimtelijke-plannen/bestemmingsplannen
13 Zie voor de plankaart, toelichting en voorschrift: http://www.zeist.nl/Wonen_en_leven/Plannen_en_projecten
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 23 - 10 juni 2011

Bestemmingsplan Kaart Toelichting en voorschriften
raad op 3 februari 1997 14
opgenomen op de plankaart.
Bilthoven is wel opgenomen,
maar niet met de juiste contour.
Bestemmingsplan
Waterwingebied van Beerschoten
Buitengebied (Zeist)
is op de kaart aangegeven, het
vastgesteld door de raad op grondwaterbeschermingsgebied
14 juni 1982 15 niet.
3.3 Hoe omgaan met functieveranderingen?
Niet toegezonden.
Beoordeling ruimtelijke ontwikkelingen
In tabel 3.3 is de regelgeving beknopt samengevat voor zes veel voorkomende
ruimtelijke ontwikkelingen zoals woningbouw, afkoppelen en Koude Warmte Opslag. Uit
de praktijk blijkt dat dergelijke overzichten meerwaarde hebben, maar ook dat beleid en
regelgeving niet altijd voldoende concreet zijn om direct vast te stellen welke activiteiten
wel of niet zijn toegestaan (en zo ja, onder welke voorwaarden).
Tabel 3.3 Overzicht op hoofdlijnen van de regelgeving voor veelvoorkomende ontwikkelingen in de
beschermingszone van de winning Beerschoten. Voor een volledig overzicht wordt verwezen naar de
in Figuur 3.2 genoemde provinciale besluiten.
Activiteiten Waterwingebied Grondwaterbeschermingsgebied
(winning is kwetsbaar)
Regelgeving In het waterwingebied Bij nieuwe ruimtelijke
algemeen mag alleen water ontwikkelingen moet worden
worden gewonnen, getoetst of het risico voor het
alle andere activiteiten grondwater afneemt en in elk geval
zijn niet toegestaan. 16 niet verslechtert (stand-still
principe, Provinciale Ruimtelijke
Verordening). Een aantal
activiteiten is verboden (Provinciale
Milieu Verordening).
Afkoppelen Verboden (besluit Het Besluit verhardingen en
hemelwater waterwingebieden) gebouwen 17 is van toepassing:
Afkoppelen is verboden, behalve
als wordt voldaan aan in het Besluit
genoemde algemene voorschriften.
Woningbouw Verboden (besluit Het Besluit verhardingen en
waterwingebieden) gebouwen is van toepassing, zie
tevens ‘Afkoppelen hemelwater’.
Nieuwe Verboden (besluit Het Besluit verhardingen en
bovengrondse waterwingebieden) gebouwen is van toepassing:
100-jaars aandachtsgebied
Bij nieuwe ruimtelijke
ontwikkelingen moet worden
getoetst of het risico voor het
grondwater afneemt en in elk
geval niet verslechtert
(stand-still principe).
In het convenant Afkoppelen
Utrechtse Heuvelrug is beleid
geformuleerd voor
afkoppelen. Bij het hanteren
van dit beleid wordt binnen
het 100-
jaarsaandachtsgebied
voldaan aan de zorgplicht.
Zie ‘Regelgeving algemeen’
Zie ‘Regelgeving algemeen’
14 Dit bestemmingsplan is niet digitaal beschikbaar. Kaarten zijn analoog aangeleverd.
15 Dit bestemmingsplan is niet digitaal beschikbaar. Kaarten zijn analoog aangeleverd.
16 Besluit waterwingebieden (Provinciaal blad 2003, 45).
17 Besluit verhardingen en gebouwen (Provinciaal blad 2003, 48).
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 24 - Definitief rapport

infrastructuur
Parkeerterreinen (groter dan 150
(wegen)
m 2 ) en wegen binnen en buiten de
bebouwde kom moeten verhard zijn
met vloeistofkerend materiaal. Ook
moeten ze afwaterend liggen.
Er gelden regels voor afkoppelen
(‘zie Afkoppelen hemelwater’).
Nieuwe
Verboden (besluit
Het is verboden nieuwe
Zie ‘Regelgeving algemeen’
ondergrondse
waterwingebieden)
buisleidingen aan te leggen.
infrastructuur
Wijziging of vervanging van
bestaande leidingen moet vooraf
worden gemeld (besluit
buisleidingen).
Koude Warmte
Verboden (besluit
Verboden (Grondwaterplan
Open systemen verboden
Opslag en
waterwingebieden)
Provincie Utrecht)
binnen de 50 jaarszone.
bodemwarmte-
(Grondwaterplan Provincie
wisselaars
Utrecht)
Toepassing
Verboden (besluit
In aanvulling op het landelijke
Het landelijke Besluit
(licht)
waterwingebieden)
Besluit bodemkwaliteit geldt een
bodemkwaliteit is van
verontreinigde
verbod voor toepassing van
toepassing.
grond
(licht)verontreinigde grond indien
deze uitloogt (besluit licht
verontreinigde grond)
Boren in
Verboden (besluit
Verboden (Grondwaterplan
Toegestaan
verband met
waterwingebieden)
provincie Utrecht)
diepinfiltratie
Boren
Verboden voor niet
Niet toegestaan dieper dan 40 m-
Toegestaan
waterputten
drinkwater-
mv (besluit boringen en
toepassingen (besluit
funderingen)
waterwingebieden)
Risico’s en mitigerende maatregelen
Bij functieveranderingen in grondwaterbeschermingsgebied en het 100-
jaarsaandachtsgebied geldt het stand-still principe. Dit betekent dat de risico’s voor de
winning niet mogen toenemen en bij voorkeur dienen af te nemen. Uit hoofdstuk 2 blijkt
dat de winning met name kwetsbaar is voor bestrijdingsmiddelen en (het ontstaan van)
puntverontreinigingen met mobiele stoffen. De winning is minder kwetsbaar voor
nutriënten (bemesting) en zware metalen. In tabel 3.4 is een indicatieve risicoscore
opgenomen voor de twee stofgroepen waarvoor de winning kwetsbaar is. Als door een
functieverandering de risico-score daalt, is dat over het algemeen positief voor de
grondwaterkwaliteit. Met nadruk wordt opgemerkt dat de scores in de tabel indicatief
zijn.
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 25 - 10 juni 2011

Tabel 3.4 Relatieve risico’s van verschillende functies 18 . Een hoog getal betekent een relatief hoog
risico, een laag getal een laag risico. Met nadruk wordt opgemerkt dat het gaat om indicaties
uitgaande van een gemiddeld landgebruik. Ter indicatie zijn de scores voor bestrijdingmiddelen en
puntbronnen gekleurd: 1-3=groen, 4-6=geel en 7-10=rood.
Activiteit
Bestrijdingsmiddelen
Punt-bronnen 19 Maatregelen om risico’s van
bestrijdingsmiddelen en puntbronnen te
beperken (selectie)
Akkerbouw intensief 10 3 Locatiekeuze
Overstappen op biologische akkerbouw
Akkerbouw biologisch 2 1
Veeteelt intensief 6 2 Overstappen op biologische veeteelt
Veeteelt biologisch 2 1
Tuinbouw 10 2 Locatiekeuze
Reductie bestrijdingsmiddelen
Overstappen op biologische tuinbouw
Boomgaard 8 2 Reductie bestrijdingsmiddelen
Landgoed 3 2
Camping 2 6 Milieuvriendelijk ontwerp
Geen bestrijdingsmiddelen
Centrale parkeerplaats met voorzieningen
Centraal afkoppelen
Volkstuinen 8 4 Locatiekeuze
Voorlichting, biologische volkstuinen
Wonen, hoge dichtheid, regulier 3 5 Milieuvriendelijk ontwerp
Voorlichting, verbod op autowassen, centraal
afkoppelen
Geen bestrijdingsmiddelen
Wonen, hoge dichtheid, duurzaam 1 5 Idem
Kantoren, onderwijs 2 4 Milieuvriendelijk ontwerp
Geen bestrijdingsmiddelen
Centrale parkeerplaats
Centraal afkoppelen
Winkels, bedrijven, horeca (MKB) 2 5 Idem
Plantsoenen en stadspark 4 2 Milieuvriendelijk ontwerp
Geen bestrijdingsmiddelen,
Sportvelden 5 1 Alternatieve onkruidbestrijding, kunstgras
Industrie intensief 3 10 Locatiekeuze
Milieuvriendelijk ontwerp
Vloeistofdichte vloeren
Wegen 3 9 Locatiekeuze
Aansluiten op riolering
Centraal afkoppelen
Parkeerterrein, transferium 4 9 Locatiekeuze
Aansluiten op riolering
18 Bron: systeembenadering Provincie Utrecht. De in de systeembenadering gehanteerde scores zijn gebaseerd op
de Reflect methodiek (zie bijlage 1 van de Handleiding en Kiwa 1999)
19 Bij puntbronnen gaat het primair om calamiteiten en/of bewust storten/dumpen en niet om regulier gebruik.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 26 - Definitief rapport

Locatiekeuze
Uit tabel 3.4 kan op hoofdlijnen een indruk worden verkregen van de relatieve risico’s
van een nieuwe functie. Functies met relatief veel risico’s voor de grondwaterkwaliteit
worden bij voorkeur geplaatst op locaties die niet of minder kwetsbaar zijn. Bijvoorbeeld
een locatie buiten de 100-jaarszone of anders een minder kwetsbare plek in de 100-
jaarszone. Het gaat om de locaties die met een groene kleur zijn aangegeven in figuur
2.9. Voor functies met relatief weinig risico’s (zoals natuur) wordt bij voorkeur juist een
kwetsbare locatie gekozen (gele of rode kleur in figuur 2.9).
3.4 Autonome ontwikkelingen
De verwachte ontwikkelingen binnen de 100-jaarszone van de winning Beerschoten zijn
weergegeven in tabel 3.5. Het is belangrijk om in een vroeg stadium het
grondwaterbeschermingsbelang mee te wegen bij de uitwerking van autonome
ontwikkelingen. Tevens wordt aanbevolen om deze ontwikkelingen te bespreken en te
actualiseren tijdens de jaarlijkse gebiedsgesprekken.
Tabel 3.5 Relevante ontwikkelingen binnen de 100-jaarszone met een mogelijk effect op de
grondwaterkwaliteit. In de laatste kolom is de relatie van de ontwikkeling met grond-
waterbescherming” weergegeven volgens de volgende classificatie:
Knelpunt:
Aandachtspunt:
Neutraal:
Harmoniërend:
Versterkend:
Er is mogelijk sprake van een groot negatief effect op de grondwaterkwaliteit. Ook met
inrichtingsmaatregelen resteert er waarschijnlijk nog een negatief effect
Mogelijk is er sprake van een negatief effect op de grondwaterkwaliteit. Met de juiste
inrichtingsmaatregelen kan dit effect naar verwachting worden voorkomen.
Waarschijnlijk vrijwel geen effect op de grondwaterkwaliteit
Er is naar verwachting sprake van een positief effect op de grondwaterkwaliteit
Er is sprake van een sterk positief effect op de grondwaterkwaliteit
nr. Autonome Ontwikkeling Initiatiefnemer Planning Locatie Relatie met grondwaterbescherming
(indicatief!)
1 Onderzoek naar
Gemeente Zeist 2010-2020 A28 Aandachtspunt
mogelijkheden overkappen
A28 en daarna realiseren
sportfuncties
2 Onderzoek mogelijkheden Gemeente Zeist 2010-2020 Zeist Aandachtspunt
herstructurering wijk
Vollenhoven
3 Peil opzetten in wijk
Waterschap Vanaf 2008 Zeist Neutraal
Vollenhoven
4 Baggeren Beerschotervliet Waterschap, Vanaf 2008 Zeist Neutraal
eigenaar landgoed
5 Aanpassen schuif
Waterschap, Vanaf 2008 Zeist Neutraal
Achtervijver Beerschotervliet eigenaar landgoed
6 Aanpassing PMV Provincie 2012 Gehele
provincie
Harmoniërend
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 27 - 10 juni 2011

4 ANALYSE RISICO’S EN MAATREGELEN
4.1 Signaleringsdiagram
Figuur 4.1 bevat een schematische weergave van score van de winning Beerschoten op
acht beleidsindicatoren 20 , het zogenoemde signaleringsdiagram. Bij het linkerdeel van
deze figuur gaat het om de feitelijke situatie. Bij het rechterdeel van de figuur gaat het
om de inzet van instrumenten om de winning te beschermen. Bij het bovenste deel van
de figuur gaat het om de bovengrond en bij het onderste deel van de figuur om de
ondergrond. Het signaleringsdiagram is primair een communicatie-tool. Het geeft snel
een beeld hoe goed of hoe slecht het gaat met de winning. Het is een thermometer die
elke drie jaar vernieuwd wordt.
Effect/resultaat (risico's)
Actie/prestaties (risicobeheersing)
8. Risico op
verontreiniging door
huidige functies
1. Planologische
bescherming mbt
bovengrondse
functies
bovengrond
7. Niveau zuivering
2. Milieuregelgeving
bovengrond
ondergrond
6. Kwaliteit ruwwater
3. Bescherming mbt
ondergrondse activiteiten
ondergrond
5. Kwaliteit
toestromend
grondwater
4. Aanpak
bestaande
verontreinigingen
Effect/resultaat (risico's)
Actie/prestaties (risicobeheersing)
Figuur 4.1. Signaleringsdiagram met de score voor de winning Beerschoten op de acht indicatoren
Hierna worden alle indicatoren van het signaleringsdiagram besproken.
1) Planologische bescherming
De planologische bescherming is als onvoldoende geclassificeerd. In meerdere
bestemmingsplannen staan de grenzen van het grondwaterbeschermingsgebied niet
ingetekend op kaart. Het 100-jaarsaandachtsgebied is in geen enkel bestemmingsplan
aangegeven op kaart. In de toelichting en voorschriften (regels) wordt wel aandacht
besteed aan de geldende beleidsregels omtrent waterwinningen voor drinkwater en hun
beschermingsgebieden.
20 In de Handleiding Gebiedsdossiers (Tauw, 2010) is een algemene toelichting op dit diagram opgenomen.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 28 - Definitief rapport

2) Milieuregelgeving
Toezicht en handhaving van milieuregelgeving zijn als matig geclassificeerd, omdat de
PMV momenteel geactualiseerd wordt. In de nieuwe PMV worden de grenzen van
grondwaterbeschermingsgebieden verlegd. Tot de tijd dat de nieuwe PMV in gaat is een
deel van het intrekgebied (met name in de kern De Bilt) niet beschermd met de status
grondwaterbeschermingsgebied. Over toezicht en handhaving en de benodigde
inspanning voor adequate bescherming is de provincie in overleg met gemeenten en de
milieudienst. Momenteel is er een concept contract opgesteld. Daarom is dit aspect niet
beoordeeld.
3) Bescherming met betrekking tot ondergrondse activiteiten
Beleid en regelgeving met betrekking tot het voorkomen c.q. beperken van de risico’s
van ondergronds ruimtegebruik zoals Koude Warmte Opslag is als matig
geclassificeerd. De zes KWO’s die in het 100-jaarsaandachtsgebied liggen, hebben
allen een vergunning verkregen conform het beleid van de provincie, dit is voldoende.
Aandachtspunt zijn de gesloten systemen voor Koude Warmte opslag. In nieuw beleid
van de provincie zullen deze systemen verboden worden in het
grondwaterbeschermingsgebied, en gemeld moeten worden in het 100-
jaarsaandachtsgebied. Met terugwerkende kracht moeten reeds aangelegde gesloten
systemen gemeld worden. Het is de vraag of burgers systemen ook echt gaan melden.
Vandaar dat deze indicator als matig is geclassificeerd. Het is raadzaam om in de gaten
te houden of de meldingen met terugwerkende kracht gedaan worden.
4) Aanpak bestaande verontreinigingen
Zelfs de voortvarende aanpak van bestaande spoedlocaties van bodemverontreiniging
kan waarschijnlijk niet voorkomen dat enkele antropogene verontreinigingen de winning
bereiken. Met name de voormalige stortplaats op Landgoed Houdringe is niet als een
spoedlocatie aangemerkt, maar het geneesmiddel Fenazon dat in het percolaat is
aangetroffen, wordt ook aangetroffen in het grondwater van de winning. Ook de locatie
Holle Bilt 6 vormt nog een mogelijk risico voor de winning. Dit wordt momenteel door de
provincie en Vitens onderzocht. Vanwege deze resterende risico’s is dit criterium
daarom als matig geclassificeerd.
5) Kwaliteit toestromend grondwater (en risico’s ondergrondse activiteiten)
De kwaliteit van het toestromende grondwater is als onvoldoende geclassificeerd
vanwege de aangetroffen verontreinigingen. Er stroomt grondwater met verhoogde
gehaltes VOCl’s naar de winning toe. Meerdere van deze stoffen overschrijden de
normen zoals opgenomen in het Waterleidingbesluit. Het gaat in alle gevallen om
stoffen die zijn vrijgekomen bij bovengrondse activiteiten. Daarnaast vormen de
ondergrondse activiteiten een risico: de staat van de riolering in De Bilt is niet goed.
Eventuele lekkage van riolering vormt ook een bedreiging voor de winning, specifiek
vanaf het de kern De Bilt vanwaar het water een korte verblijftijd heeft tot de winning.
6) Kwaliteit ruwwater
Op basis van de KRW dienen waterwinningen voor drinkwater beoordeeld te worden op
het voldoen van het water aan de normen van het Waterleidingbesluit (toets cf art 7.2
KRW). Het ruwwater van de individuele pompputten van de winning Beerschoten
overschrijdt voor zes parameters de drinkwaternormen (zie bijlage 3). In het geval van
arseen gaat het om een stof uit tabel II van het Waterleidingbesluit. Op basis van deze
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 29 - 10 juni 2011

overschrijding is de kwaliteit van het ruwwater als onvoldoende beoordeeld. Ook de
overschrijding van cis- 1,2 dichlooretheen is zorgwekkend. De overige stoffen zijn van
nature in de bodem aanwezige stoffen 21 : mangaan en ijzer of worden van grote diepte
aangetrokken met brak grondwater: ammonium en chloride. Het gezamenlijk ruwwater
van de pompputten voldoet wel. Dit komt doordat het waterleidingbedrijf individuele
pompputten met sporen van verontreiniging kan uitschakelen of zover verdunnen dat
van verontreiniging geen sprake meer is.
7) Niveau zuivering
De zuivering van de winning Beerschoten bestaat uit een beluchting en zandfiltratie. Er
zijn geen plannen voor uitbreiding van de zuivering, hoewel de hoger wordende VOCl
gehaltes zorgen baren. Het huidige niveau van zuivering past bij de natuurlijke
(grond)waterkwaliteit. Het niveau van de zuivering is daarom als goed geclassificeerd.
8) Risico’s op verontreiniging door huidige functies
Met behulp van de Reflect methodiek zijn de actuele risico’s van de huidige functies
bepaald. De kaart (figuur 2.14) is omgezet naar één gebiedsgemiddelde score van de
100-jaarszone. Voor de winning Beerschoten is de gemiddelde score 1.5 op een schaal
van 1 tot 3. Daardoor scoort de winning als goed 22 .
4.2 Analyse risico’s
In deze paragraaf is een overzicht opgenomen van de (mogelijke) risico’s zoals die naar
voren zijn gekomen in dit gebiedsdossier. Deze risico’s zijn ‘verwerkt’ in het, hiervoor
besproken signaleringsdiagram (zie paragraaf 4.1). Onderstaand is een korte,
samenvattende analyse geven van deze risico’s.
Ligging intrekgebied versus ligging grondwaterbeschermingszones
Uit de recente herberekening van de intrekgebieden blijkt dat het water dat onttrokken
wordt door de winning Beerschoten voor circa 50% afkomstig is van het gebied buiten
de 100 jaarszone. Dit betekent dat op de lange termijn een groot deel van het water
waarschijnlijk afkomstig zal zijn uit gebieden die momenteel niet worden beschermd
door aanvullend beleid en regelgeving. Wel geldt in voor de gehele Utrechtse Heuvelrug
een extra grondwaterbescherming vastgelegd in de “Grondwatervisie Utrechtse
Heuvelrug”. Ook blijkt uit deze herberekening dat de gebieden met relatief korte
verblijftijden (10 tot 50 jaar) enigszins opschuiven in westelijke en noordoostelijke
richting. Daardoor heeft aan de westzijde het stedelijke gebied van De Bilt en Bilthoven
een grotere invloed op de drinkwaterwinning dan op basis van de huidige
beschermingszones verwacht wordt. Ook het grondwaterdeel met korte verblijftijden
(10-25 jaar) ligt dicht tegen De Bilt aan.
Overzicht van – en inzicht in – locaties met historische bodemverontreiniging
Binnen de huidige beschermingszones komen verschillende locaties voor met (mogelijk)
aanwezige bodemverontreinigingen. De locaties worden onderscheiden naar
spoedlocaties, potentiële spoedlocaties en overige Wbb-locaties. Een totaaloverzicht
van deze locaties met een beoordeling van de spoedeisendheid wat betreft
verspreidingsrisico’s is nog niet beschikbaar (maar hier wordt hard aan gewerkt binnen
21 Het betreft in alle gevallen organoleptische/esthetische indicatoren (tabel IIIb van het Waterleidingbesluit).
22 De volgende scores zijn gehanteerd: goed 1.0 – 1.75, matig 1.76 – 2.25, onvoldoende 2.26 – 3.0
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 30 - Definitief rapport

de provincie). Voor de locatie Noord-Houdringe (voormalige stortplaats) geldt dat deze
in 1998 door de provincie is beschikt als ernstig, maar niet urgent. Uit onderzoek blijkt
echter dat het grondwater in de omgeving van deze locatie is verontreinigd met
verhoogde gehalten macrochemische parameters, alsmede VOCl-verontreiningen en
medicijnstoffen. Verwacht wordt dat deze stoffen uiteindelijk in de winning Beerschoten
terecht zullen komen. En tweede locatie die een bedreiging vormt voor de winning
Beerschoten is de locatie De Holle Bilt 6 (metaalbewerkingsbedrijf en stortplaats voor
bedrijfsafval). Er heeft een grondsanering plaatsgevonden, maar in het grondwater
worden op diverse plaatsen op het gesaneerde terrein hoge tot zeer hoge concentraties
aan gechloreerde koolwaterstoffen, olie en zink aangetroffen. Vitens meldt dat het VOCl
gehalte in pompput 6 de drinkwaternorm overschrijdt en wordt sindsdien ingezet als
interceptieput. De provincie is bezig met een modelonderzoek om de relatie tussen de
bodemverontreiniging en de verhoogde gehaltes in het winveld vast te stellen. Ook
buiten de huidige beschermingszones zijn (potentiële) bodemverontreinigingen
aanwezig. Deze kunnen mogelijk ook invloed hebben op de winning gelet op het feit dat
het werkelijke intrekgebied iets westelijker/noordoostelijker ligt dan volgend uit de
huidige beschermingszones.
Risico’s bestaande bedrijven, omvang toezicht en handhaving
Wat betreft bestaande bedrijven binnen het huidige grondwaterbeschermingsgebied
worden slechts vijf bedrijven aangemerkt als bedrijven met een mogelijk risico voor
grondwater. In alle gevallen betreft het categorie 1 bedrijven. Voor deze categorie (en
categorie 2) bedrijven is onduidelijk wat controle en handhaving door de milieudienst
inhoudt. Ook is in algemeen opzicht de provincie nog in overleg met de betrokken
overheden om afspraken te maken over de omvang van toezicht en handhaving om een
adequate grondwaterbescherming te realiseren. Tenslotte is – gelet op de huidige
juridische grenzen van het grondwaterbeschermingsgebied – ook nog niet uitgezocht
hoeveel bedrijven (en van welke categorie) zich bevinden in het westen en noordoosten
van het huidige grondwaterbeschermingsgebied. Dit gebied zal in de toekomst naar
verwachting ook de status van grondwaterbeschermingsgebied zal krijgen.
Diffuse belasting vanuit stedelijk gebied
Vanuit het stedelijk gebied wordt de (mogelijke) belasting van het grondwater als gevolg
van de slechte staat van de riolering van De Bilt als een potentieel risico gezien.
Gegevens over de kwaliteit van het grondwater in de nabijheid van de riolen en de
eventuele invloed hiervan op de winning zijn echter nog niet voorhanden. Daarnaast
worden diffuse belastingen als gevolg van bestrijdingsmiddelen en gladheidbestrijding
als risico gezien. Het gaat hierbij om historische belasting vanuit openbare terreinen (de
gemeenten De Bilt en Zeist gebruiken momenteel geen chemische bestrijdingsmiddelen
meer en zijn zeer terughoudend met het gebruik van strooizout) en om historisch en –
naar verwachting ook huidig - gebruik op particulier terrein. Het gebruik door
particulieren kan omvangrijk zijn vanwege het vele particuliere groen/grote tuinen binnen
de gemeenten De Bilt en Zeist. De omvang hiervan is nog niet in beeld gebracht.
Lijnbronnen: provinciale wegen en rijksweg A28
Wat betreft lijnbronnen vormen de aanwezige provinciale wegen en de rijksweg A28 een
risico, dit vanwege mogelijke calamiteiten en middelen ten behoeve van
gladheidbestrijding.
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 31 - 10 juni 2011

Calamiteiten(plannen)
Wat betreft calamiteiten is geconstateerd dat er voor de meeste partijen te weinig
accurate calamiteitenplannen voorhanden zijn. Dit is al geconstateerd tijdens het
opstellen van het eerste gebiedsdossier Bunnik en inmiddels al als aandachtspunt
benoemd voor alle gebiedsdossiers (zie verder onder 4.3).
Aanwezigheid KWO-systemen in grondwaterbeschermingsgebied
In de 50-jaarszone van winning Beerschoten bevinden zich zes installaties voor Koude
Warmte Opslag (KWO). KWO installaties kunnen een risico vormen voor de
drinkwaterwinningen, mede als gevolg van de lokale opwarming van het grondwater.
De provincie heeft beleid opgesteld om KWO installaties te weren uit de 50-jaarszone.
De gedefinieerde 50-jaarszone geldt hierbij als een signaleringszone waarbinnen
nagegaan dient te worden of een KWO activiteit daadwerkelijk binnen de 50-jaarszone
van het watervoerend pakket ligt waarbinnen het grondwater wordt onttrokken. Alle
KWO installaties blijken, op basis van de (detail)studies bij de vergunningaanvraag, een
grotere verblijftijd te hebben dan 50 jaar. Aandachtspunt zijn de gesloten systemen voor
Koude Warmte opslag. In nieuw beleid van de provincie zullen deze systemen verboden
worden in het grondwaterbeschermingsgebied, en gemeld moeten worden in het 100-
jaarsaandachtsgebied. Met terugwerkende kracht moeten reeds aangelegde gesloten
systemen gemeld worden. Het is de vraag of burgers systemen ook echt gaan melden.
Vandaar dat deze indicator als matig is geclassificeerd. Het is raadzaam om in de gaten
te houden of de meldingen met terugwerkende kracht gedaan worden.
Staat van de planologische bescherming
Wat betreft de planologische bescherming van de winning geldt dat voor de
bestemmingsplannen van de gemeente Zeist niet de juiste beschermingszonecontouren
op de kaarten staan weergegeven. Voor de bestemmingsplannen van de gemeente De
Bilt is de 100-jaarsaandachtsgebied niet weergegeven binnen de plangebieden. Voor de
gemeente De Bilt geldt tevens dat het verschuiven van de intrekgebieden en de
planologische doorvertaling hiervan in gewijzigde beschermingszones gevolgen kan
hebben voor vigerende bestemmingsplannen.
Autonome ontwikkelingen
Tenslotte is een aantal autonome ontwikkelingen benoemd (aangedragen door de
gemeente Zeist) die een aandachtspunt vormen wat betreft de relatie met de winning.
4.3 Voorstel maatregelen
In tabel 4.1 is per risico, zoals beschreven in paragraaf 4.2, een (set) maatregel(en)
benoemd met vermelding van de actor(en) die daarvoor in eerste instantie ‘aan de lat’
staat/staan. Bij de maatregelen wordt onderscheid gemaakt tussen ‘technische’ en
‘beleidsmatige’ maatregelen. De in deze tabel genoemde risico’s en maatregelen zijn
winningspecifiek. Daarnaast zijn algemene risico’s/aandachtspunten en hiermee
samenhangende maatregelen te benoemen, die naar verwachting voor meerdere – of
alle - winningen binnen de provincie Utrecht gelden. Deze algemene
risico’s/maatregelen worden beschreven in aansluiting op tabel 4.1.
Genoemde maatregelen zijn door de betrokken gebiedsactoren tijdens het opstellen van
dit gebiedsdossier benoemd als realistisch en haalbaar en vormt dan ook de basis voor
verdere bespreking en uitwerking in de gebiedsgesprekken.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 32 - Definitief rapport

Tabel 4.1. Overzicht winningspecifieke risico’s en voorstel maatregelen
Nr Risico Maatregel Actor(en)
1 Bedreiging winning door
percolaatpluim (o.a. VOCl en
medicijnstoffen) van voormalige
stortplaats Noord-Houdringe en
metaalwarenfabriek/stortplaats De
Holle Bilt 6. Eerstgenoemde locaties
is door de provincie beschikt als niet
ernstig en wordt daarom niet
gesaneerd. Bij de tweede locatie
heeft een grondsanering
plaatsgevonden, maar hier zijn nog
verontreinigingen in het grondwater
aanwezig die een bedreiging
vormen voor de winning.
In gesprek blijven Vitens en de
provincie over verontreinigingen
Noord-Houdringe en De Holle Bilt 6.
Afwachten resultaten lopend modelonderzoek
voor De Holle Bilt 6.
Betrekken Noord-Houdringe in
modelonderzoek.
Heroverwegen mogelijke,
aanvullende maatregelen voor het
grondwater (Holle Bilt en Noord-
Houdringe).
Provincie,
Waterbedrijf
2 Het op lange termijn aantrekken van Bewustwording particulieren ten Waterbedrijf,
een groot deel water afkomstig uit aanzien van functies van
Gemeente,
gebied dat momenteel niet wordt beschermingszones en gebruik van Provincie
beschermd met aanvullend beleid stoffen binnen deze zones.
en regelgeving.
3 Gevoeligheid voor de pompputten Handhaven overeen gekomen Provincie,
voor het aantrekken van
gemeentelijk beleid ten aanzien van Gemeente
verontreinigingen uit stedelijk onder meer bestrijdingsmiddelen
gebied (waaronder restanten zoals benoemd in beleidskader
bestrijdingsmiddelen).
‘Schoon grondwater Utrechtse
heuvelrug’
Bewustwording burger t.a.v. gebruik Waterbedrijf,
van stoffen zoals strooizout en Gemeente,
bestrijdingsmiddelen in
Provincie
grondwaterbeschermingsgebied.
4 Slechte staat van de riolering van Nulsituatie rioleringsstelsel in beeld Gemeentes
de gemeente De Bilt. Mogelijke brengen in grondwaterbeschermingsgebied
De Bilt en
beïnvloeding hierdoor van het
met overlap in
Zeist
grondwater en (op termijn) mogelijk stedelijk gebied. Onderzoek naar
effect op de winning.
eventuele beïnvloeding van
grondwater en mogelijke risico’s
Voor de gemeente Zeist is de voor de winning. Voorstel is om dit
riolering op orde.
te doen middels een
ouderdomskaart van de riolering.
Bij eventuele risico-gebieden Gemeente
(volgend uit vorige stap): Bij
prioritering renovatiewerkzaamheden
rekening houden met deze
gebieden.
5 Onvolledige weergave
Grondwaterbescherming beter laten Gemeente
beschermingszones/voorschriften in doorwerken in de
de bestemmingsplannen van de bestemmingsplannen (juiste
Technisch
Beleidsmatig
Beleidsmatig
Beleidsmatig
Technisch
Beleidsmatig
Beleidsmatig
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 33 - 10 juni 2011

gemeenten Zeist en De Bilt.
weergave van begrenzingen en
voorschriften).
6 Te verwachten problemen met het
Monitoren invoering beleid door
Provincie
Beleidsmatig
implementeren van het nieuwe
gemeenten en specifiek hoeveel
beleid rond gesloten KWO
terugmeldingen van reeds
systemen
aangelegde gesloten KWO
systemen gedaan worden.
Algemene risico’s en maatregelen
De huidige grondwaterbeschermingszones komen niet overeen met de meest recente
inzichten ten aanzien van de intrekgebieden. De provincie is bezig om de
beschermingszones aan te passen en de gewijzigde grenzen op te nemen in de nieuw
op te stellen Provinciale Milieu Verordening (PMV) en Provinciale Ruimtelijke
Verordening 23 . In samenhang hiermee dient een aantal vervolgacties te worden
uitgevoerd door provincie, gemeenten en milieudiensten:
- Beoordelen huidige bedrijfsactiviteiten in de uit te breiden beschermingszones in
relatie tot de eisen vanuit de PMV.
- Definiëren van overgangsbeleid voor bestaande bedrijven, dit wordt in het PMV
uitgewerkt.
- Bij RO processen die momenteel worden opgestart in de nieuwe gebieden waar
mogelijk al anticiperen op de toekomstige status van deze gebieden.
- (Her)beoordeling van de spoedeisendheid van de aanpak van aanwezige
bodemverontreinigingen in de uit te breiden beschermingszones.
- Verwerken van de wijzigingen van PMV in de bestemmingsplannen.
De provincie is druk bezig om het overzicht van de aanwezige potentiële (spoed)locaties
met bodemverontreinigingen te completeren en te beoordelen van de spoedeisendheid
van locaties. Daarnaast geldt voor alle reeds als ‘spoed’ beoordeelde locaties dat de
aanpak hiervan dient te worden gecontinueerd. Dit vergt blijvende aandacht van de
provincie ten aanzien van de uitvoering van het bodemsaneringsprogramma.
Wat betreft het onderdeel ‘Toezicht en handhaving’ is in het verleden al geconstateerd
dat de taken en verantwoordelijkheden duidelijk zijn, maar dat er nog nader afspraken
moeten worden gemaakt over de gewenste omvang van toezicht en handhaving bij de
categorie 1 – 4 bedrijven binnen grondwaterbeschermingsgebieden. De provincie en
betrokken overheden hebben inmiddels een concept-contract opgesteld met afspraken
inzake de samenwerking, prioriteit handhaving en de gebiedsschouw (zie bijlage 7).
Wat betreft mogelijke calamiteitensituaties ten aanzien van het gebruik van provinciale
en rijkswegen, spoorwegen en transportleidingen (de laatste twee niet relevant voor
Beerschoten) dienen calamiteitenplannen te worden beoordeeld op actualiteit en waar
nodig te worden geactualiseerd. Ook dienen afspraken te worden gemaakt wat de
inhoud van het calamiteitenplan moet zijn (wat is de definitie van een calamiteit en waar
ligt welke bevoegdheid):
- Is een calamiteitenplan aanwezig?
- Is de informatie in dit calamiteitenplan voldoende voor een adequate bescherming
van de drinkwaterbelangen?
- Is het een integraal calamiteitenplan, is de afstemming tussen verschillende partijen
gewaarborgd?
23 De Provinciale Ruimtelijke Verordening is naar verwachting gereed op 1 januari 2013.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 34 - Definitief rapport

- Zo nee, welke verbeteringen dienen hierin te worden aangebracht?
Voor alle verwachte (nieuwe) autonome ontwikkelingen binnen het 100 jaarszone geldt
dat het belangrijk is om in een vroegtijdig stadium het grondwaterbeschermingsbelang
mee te wegen bij de uitwerking van deze ontwikkelingen. Hiertoe dienen deze
ruimtelijke ontwikkelingen minimaal jaarlijks te worden besproken en geactualiseerd
tijdens het gebiedsgesprek.
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 35 - 10 juni 2011

5 GEBIEDSGERICHTE AANPAK
5.1 Inleiding
In juni 2010 is landelijk afgesproken dat de provincies in de komende jaren
gebiedsdossiers opstellen voor de grondwaterwinningen voor drinkwater. De provincies
hebben hierin een regierol. De provincie Utrecht volgt de landelijke aanpak, maar
hanteert wel een Utrechts accent.
Utrecht heeft de filosofie dat je er met een gebiedsdossier alleen nog niet bent, het
proces erom heen met gebiedsgesprekken is minstens net zo belangrijk om
grondwaterbescherming tot een stevig fundament te maken. Bescherming van
kwetsbare winningen is een continu proces. De gebiedsaanpak is dat dus ook. Twee
typische elementen van de Utrechtse aanpak zijn de gebiedsschouw en het
signaleringsdiagram.
Het signaleringsdiagram is primair een communicatie-tool. Het geeft snel een beeld hoe
goed of hoe slecht het gaat met de winning. Het is een thermometer die elke drie jaar
vernieuwd wordt.
De gebiedsschouw is een rondgang door het gebied rond de winning om in praktijk te
zien wat er aan de hand is in het gebied. Dit kan zijn bij bedrijven of particulieren, tijdens
activiteiten en festiviteiten. De schouw vindt plaats in samenwerking met meerdere
partijen, ieder vanuit hun eigen invalshoek, deskundigheid of bevoegdheid. De
gebiedsschouw heeft zowel een element van toezicht, communicatie, voorlichting en
onderzoek in zich. De gebiedsschouw vindt eens per vier jaar plaats onder regie van de
provincie (zie verder paragraaf 3.2.1 onder ‘Toezicht en handhaving van bedrijven’).
5.2 Gebiedsgesprekken
Jaarlijks wordt er voor de winning Beerschoten een gebiedsgesprek georganiseerd. Aan
de hand van de acht indicatoren (zie figuur 4.1) en de tabellen in dit hoofdstuk
bespreken de betrokken partijen de (eerder vastgestelde en te actualiseren) knelpunten,
ontwikkelingen, maatregelen en afspraken. Een voorbeeld van een jaarlijks terugkerend
onderwerp is het grondwaterbeleid van de Utrechtse Heuvelrug. Dit beleid is vastgelegd
in de grondwatervisie. Onderwerpen voor het gebiedsgesprek is of het beleid concreet
wordt toegepast en of het effectief is. Onderstaande tabellen bevatten een overzicht van
de genodigden en verantwoordelijkheden. De gemaakte afspraken worden in bijlage 4
toegevoegd aan het dossier in de vorm van de notulen van het gebiedsgesprek.
De provincie Utrecht heeft de rol van gebiedscoördinator. De taken die bij deze rol horen
zijn: bijhouden informatie over het gebied, jaarlijks organiseren en voorzitten
gebiedsgesprek, het gebiedsdossier actualiseren, overzicht houden en voortgang
bewaken uitvoering maatregelen en afspraken, adviseren over gewenste ruimtelijke
ontwikkelingen in het gebied.
Ook de andere organisaties spelen een belangrijke rol, denk aan gemeente,
milieudienst, drinkwaterbedrijf en waterschap. Deze organisaties hebben taken en
bevoegdheden in het gebied. Het gaat erom ieders taken en verantwoordelijkheden
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 36 - Definitief rapport

optimaal te benutten en samen te werken waar deze elkaar overlappen. Bij het toedelen
van maatregelen, projecten of acties in de gebiedsaanpak is het principe dat de taak
volgt naar gelang de wettelijke bevoegdheden en verantwoordelijkheden. De kosten
voor de uitvoering van maatregelen komen in beginsel voor de partij die daarvoor
beleidsverantwoordelijkheid draagt. Ook het drinkwaterbedrijf kan als belangrijke
belanghebbende partij een bijdrage leveren. In de tabellen 5.1 en 5.2 zijn de
organisatorische aspecten rond de gebiedsgesprekken Beerschoten nader uitgewerkt.
Tabel 5.1. Gebiedsgesprekken Beerschoten: contactpersonen
Organisatie Contactpersonen Contactpersonen
Provincie Utrecht
Sandy Mensing Sandy.Mensing@provincie-utrecht.nl
(gebiedscoördinator)
Vitens Mark Elzerman Mark.Elzerman@vitens.nl
Milieudienst Zuid Oost Utrecht Gonneke Cornelisse g.cornelisse@milieudienstzou.nl
Gemeente Zeist Joost Burger j.burger@zeist.nl
Gemeente De Bilt C. Hollebeek hollebeekc@debilt.nl
Hoogheemraadschap de Stichtse Rijnlanden Dennis van de Waardt waardt.dgjc@hdsr.nl
Utrechts Landschap Hendrike Geessink Geessink@utrechtslandschap.nl
Tabel 5.2. Gebiedsgesprek Beerschoten: organisatorische aspecten
Onderdeel
Invulling
Frequentie
Jaarlijks
Organisatie
Provincie, de gebiedscoördinator
Verslaglegging en een jaarlijkse actualisatie van de digitale Provincie
versie van het gebiedsdossier (onder andere toevoegen van
verslagen)
Genodigden Zie tabel 5.1
Belangrijkste agendapunten - de acht indicatoren uit figuur 4.1.
- autonome ontwikkelingen (zie §3.4)
- aanbevelingen, (potentiële) maatregelen en
gemaakte afspraken (§4.2)
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 37 - 10 juni 2011

5.3 Afspraken
De provincie kiest ervoor om het gebiedsdossier inclusief concept maatregelen niet
formeel te laten vaststellen, maar ambtelijk in het gebiedsgesprek vast te stellen. Verder
kiest de provincie ervoor om de consequenties voor organisaties in uren en middelen op
management niveau vast te leggen. Dit betreft handhaving, toezicht, participeren in de
gebiedsaanpak, deelnemen aan de gebiedsschouw. Er is dus geen behoefte om alle
maatregelen en werkafspraken bestuurlijk vast te leggen. Wel is ervoor gekozen om
besturen te informeren en over de voortgang te blijven informeren. De
gebiedscoördinator bewaakt de voortgang en het is aan hem om niet nakoming van
maatregelen zoals besproken binnen het gebiedsgesprek te agenderen en naar een
hoger plan te tillen.
Tabel 5.3. Opzet voor afsprakenlijst
Maatregel Partij Verantwoordelijkheden
Beschrijving Provincie
maatregel Gemeente
Milieudienst
Waterschap
Geraamde inzet van middelen
Tijdsbesteding
Middelen
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 38 - Definitief rapport

Bijlage 1
Literatuurlijst
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

• Grontmij (2010) Bronnenonderzoek bestrijdings- en geneesmiddelen drinkwater
Utrecht.
• Trends en herkomst aangetroffen bestrijdingsmiddelen en geneesmiddelen in de
winningen Bethunepolder, Woerden-Kamerik, Groenekan en Bunnik
• Grontmij (2011, in voorbereiding) Handboek Grondwaterbescherming Provincie
Utrecht
• Kiwa (1999) Functieverweving en Duurzame Waterwinning REFLECT: bepaling van
risico’s van functies voor grondwaterwinningen
• Provincie Utrecht (2007) Grondwaterplan Provincie Utrecht 2008-2013
• RIVM (2007) Gebiedsdossiers voor drinkwaterbronnen, uitwerking van risico's en
ontwikkeling van maatregelen
• Royal Haskoning (2011, in voorbereiding) Beschermingszones drinkwaterwinningen
in de provincie Utrecht, begrenzingen berekend
• Tauw (2005) Grondwateratlas provincie Utrecht
• Tauw (2010) Handleiding Gebiedsdossiers Provincie Utrecht
• Tauw (2010) Gebiedsdossier waterwinningen Bunnik en Vrumona, Informatie voor
gebiedsgerichte grondwaterbescherming. In opdracht van Provincie Utrecht
• GroenHolland (1998) Nader bodemonderzoek fase I Stortplaats Beerschoten te De
Bilt. In opdracht van Provincie Utrecht.
• Grontmij (1996) Watersuppletie vijvers Beerschoten. Onderzoek naar alternatieven
voor de watersuppletie van het sprengensysteem op het landgoed Beerschoten te
De Bilt
• Grontmij (1998) Evaluatieverslag Grondsanering de Holle Bilt 6 te De Bilt (Wbb-code
UT0300012). In opdracht van Provincie Utrecht
• Hopman en Peters Holding B.V. (2001) Evaluatieverslag bodemsanering
spoelwatervijver Beerschoten te De Bilt. In opdracht van Hydron
• Kiwa (2000) Beïnvloeding ruwwaterkwaliteit Beerschoten door landbouwkundige
activiteiten. In opdracht van Waterleidingbedrijf Midden Nederland
• Wareco (2009) Leidraad afkoppelen en infiltreren op de Utrechtse Heuvelrug;
inventarisatie en afstemming
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 2 - Definitief rapport

Bijlage 2
Kaarten in A3
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

Zie losse kaarten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 2 - Definitief rapport

Bijlage 3
Toetsing waterkwaliteit
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

Tabel Ruw waterkwaliteit Beerschoten.
Overschrijdingen van stoffen in individuele winputten in de periode van 1990 tot en met
2009.
Parameter Eenheid Norm Overschrijding 75% Norm Overschrijding Tabel Wib Tabelomschrijving
1,1,1-TCE - - n.v.t. - n.v.t. - -
1,1,2,2-TCE - - n.v.t. - n.v.t. - -
1,1,2-TCE ug/l 10 nee 7.5 nee Tabel II Som met Tetra tabel II
1,1-DCE ug/l 1 nee 0.75 nee Tabel IIIc
Gehalogeneerde alifatische
koolw aterstoffen
1,1-DCE2 - - n.v.t. - n.v.t. - -
1,2-DCE - - n.v.t. - n.v.t. - -
Al ug/l 200 nee 150 nee Tabel IIIb
Indicatoren –
Organoleptische/ esthetische
parameters
Aldicarb - - n.v.t. - n.v.t. - -
Aldicarbsulfon - - n.v.t. - n.v.t. - -
Aldicarbsulfoxide - - n.v.t. - n.v.t. - -
Amidotrizoïnezuur - - n.v.t. - n.v.t. - -
Amitrol - - n.v.t. - n.v.t. - -
AMPA - - n.v.t. - n.v.t. - -
Anionen - - n.v.t. - n.v.t. - -
Aromatische aminen - - n.v.t. - n.v.t. - -
As ug/l 10 X 7.5 X Tabel II Chemische parameters
Atrazin - - n.v.t. - n.v.t. - -
B ug/l 500 nee 375 nee tabel II
Ba - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
BAM ug/l 1 nee 0.75 nee Tabel IIIc *
Bentazon ug/l 0.1 nee 0.075 nee Tabel II Chemische parameters
Br - - n.v.t. - n.v.t. - -
Bromacil ug/l 0.1 nee 0.075 nee Tabel II Bestrijdingsmiddel
Ca - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
Cd ug/l 5 nee 3.75 nee Tabel II Chemische parameters
Ce - - n.v.t. - n.v.t. - -
CH4 - - n.v.t. - n.v.t. - -
Chloorfenolen - - n.v.t. - n.v.t. - -
Chloorthalonil - - n.v.t. - n.v.t. - -
Chloraat - - n.v.t. - n.v.t. - -
cis 1,2-DCE ug/l 1 X 0.75 X Tabel IIIc
Gehalogeneerde alifatische
koolw aterstoffen
Cl mg/l 150 X 112.5 X Tabel IIIa
Indicatoren -
Bedrijfstechnische parameters
ClAFC - - n.v.t. - n.v.t. - -
Co - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
CO2 - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
Cr - 50 nee 37.5 nee -
CR2 - - n.v.t. - n.v.t. - -
Cu - 2000 nee 1500 nee -
DCM ug/l 1 nee 0.75 nee
DEET - - n.v.t. - n.v.t. - -
Desethylatrazin - - n.v.t. - n.v.t. - -
Desisopropylatrazin - - n.v.t. - n.v.t. - -
Dicamba - - n.v.t. - n.v.t. - -
Dichlobenil - - n.v.t. - n.v.t. - -
Diglyme - - n.v.t. - n.v.t. - -
Dikegulac - - n.v.t. - n.v.t. - -
Dinoseb - - n.v.t. - n.v.t. - -
Diuron ug/l 0.1 nee 0.075 nee Tabel II Chemische parameters
DOC - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
EGV mS/m 125 nee 93.75 nee Tabel IIIa
Ethoprofos - - n.v.t. - n.v.t. - -
ETU - - n.v.t. - n.v.t. - -
F - 1.1 nee 0.825 nee -
Factor - - n.v.t. - n.v.t. - -
Fe mg/l 0.2 X 0.15 X Tabel IIIb
Indicatoren –
Organoleptische/ esthetische
parameters
Fenazon - - n.v.t. - n.v.t. - -
Fenol-index - - n.v.t. - n.v.t. - -
FUH - - n.v.t. - n.v.t. - -
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 2 - Definitief rapport

Geneesmiddelen - - n.v.t. - n.v.t. - -
Glufosinaat-ammonium - - n.v.t. - n.v.t. - -
Glyfosaat - - n.v.t. - n.v.t. - -
HCO3 - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
HIT - - n.v.t. - n.v.t. - -
Isoproturon ug/l 0.1 nee 0.075 nee Tabel II Chemische parameters
Jotalaminezuur - - n.v.t. - n.v.t. - -
K - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
Kationen - - n.v.t. - n.v.t. - -
La - - n.v.t. - n.v.t. - -
Li - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
MBTE ug/l 1 nee 0.75 nee Tabel IIIc *
MCE - - n.v.t. - n.v.t. - -
MCPP ug/l 0.1 nee 0.075 nee Tabel II Chemische parameters
Methabenzthiazuron ug/l 0.1 nee 0.075 nee Tabel II Pesticide
Metolachloor - - n.v.t. - n.v.t. - -
Mg - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
MITC - - n.v.t. - n.v.t. - -
Indicatoren –
Organoleptische/ esthetische
Mn mg/l 0.05 X 0.0375 X Tabel IIIb parameters
Mo - - n.v.t. - n.v.t. - -
Na mg/l 150 nee 112.5 nee Tabel IIIb
Indicatoren –
Organoleptische/ esthetische
parameters
Nd - - n.v.t. - n.v.t. - -
NH4 mg/l 0.2 X 0.15 X Tabel IIIa
Indicatoren -
Bedrijfstechnische parameters
Ni ug/l 20 nee 15 nee Tabel II Chemische parameters
NO2 mg/l 0.1 nee 0.075 nee Tabel II Chemische parameters
NO3 mg/l 50 nee 37.5 nee Tabel II Chemische parameters
O2 - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
OClB - - n.v.t. - n.v.t. - -
ONPB - - n.v.t. - n.v.t. - -
o-PO4 - - n.v.t. - n.v.t. - -
Polyaromatische
PAK ug/l 0.1 nee 0.075 nee Tabel II koolw aterstof
PCB - - n.v.t. - n.v.t. - -
Pendimethalin - - n.v.t. - n.v.t. - -
Pentachloorfenol ug/l 0.1 nee 0.075 nee Tabel I,
pesticide en ook tabel IIIC,
(Chloor)fenolen
per - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
pH - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
Propoxur - - n.v.t. - n.v.t. - -
Rb - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
S - - n.v.t. - n.v.t. - -
Sa - - n.v.t. - n.v.t. - -
Sb - - n.v.t. - n.v.t. - -
Se - 10 nee 7.5 nee -
SI - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
Si2 - - n.v.t. - n.v.t. - -
Simazin - - n.v.t. - n.v.t. - -
Indicatoren –
Organoleptische/ esthetische
SO4 mg/l 150 nee 112.5 nee Tabel IIIb parameters
Sr - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
TAC - - n.v.t. - n.v.t. - -
TCE - - n.v.t. - n.v.t. - -
TCM ug/l 1 nee 0.75 nee Tabel IIIc
Gehalogeneerde alifatische
koolw aterstoffen
TCM2 - - n.v.t. - n.v.t. - -
TH - - n.v.t. - n.v.t. - -
tot. CN - - n.v.t. - n.v.t. - -
trans 1,2-DCE ug/l 1 nee 0.75 nee Tabel IIIc
Gehalogeneerde alifatische
koolw aterstoffen
Tritium - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
U - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
V - geen norm n.v.t. - n.v.t. - -
VAK - - n.v.t. - n.v.t. - -
Zn - 3000 nee 2250 nee -
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 3 - 10 juni 2011

Bijlage 4
Notulen gebiedsgesprekken
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

Bijlage 5
Begrippenlijst
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

Begrippenlijst
50-jaarszone
De 50 jaarzones zijn zones waarbinnen geen KWO-systemen mogen worden
aangelegd. Dit vanwege de risico’s die open KWO-systemen geven voor de
drinkwaterwinning. De grens van de 50-jaarszone wordt bepaald door de grootste
projectie van de punten per goeddoorlatende laag, van waaraf het grondwater een
periode van 50 jaar of minder nodig heeft om de pompputten te bereiken. Er kan dus
een aparte 50-jaarszone voor de eerste- en een aparte voor de tweede
goeddoorlatende laag worden afgeleid.
100-jaarsaandachtsgebied
De 100 jaar aandachtsgebieden zijn ingesteld rond kwetsbare winningen op plaatsen
waar het algemene beschermingsniveau onvoldoende is voor de drinkwaterwinning.
Hierbinnen richt het provinciale beleid zich op stimulering, samenwerking, ruimtelijk
beleid, wordt extra prioriteit / aandacht gegeven aan bestaande bodemverontreinigingen
en wordt extra aandacht gegeven aan handhaving van de algemene beschermende
regels. Het 100-jaarsaandachtsgebied is een 2-dimensionale zone aan het maaiveld.
Binnen dit gebied is de reistijd vanaf maaiveld naar de waterwinning 100 jaar of minder.
Het gebied binnen de 100-jaarszone, dat buiten het grondwaterbeschermingsgebied en
(eventueel) de boringsvrije zone ligt, is het 100-jaarsaandachtgebied.
100-jaarszone
De 100-jaarszone betreft het waterwingebied + grondwaterbeschermingsgebied +
(eventueel) de boringsvrije zone + het 100-jaarsaandachtsgebied. Binnen deze zone is
de reistijd vanaf maaiveld naar de winning 100 jaar of minder.
Bepompte pakket
Het watervoerende pakket waaruit grondwater onttrokken wordt.
Deklaag
De laag grond die zich tussen het maaiveld en het 1 e watervoerende pakket bevindt.
Diffuse bronnen
Dit zijn bronnen met een relatief groot oppervlak zoals de toepassing van
bestrijdingsmiddelen in de fruitteelt.
Freatisch water
Water afkomstig uit een niet afgesloten watervoerend pakket.
Grondwaterbeschermingsgebied
Met de term ‘grondwaterbeschermingsgebied’ duiden wij de zone aan die zich uitstrekt
van het waterwingebied tot de aan maaiveld geprojecteerde verblijftijdlijn van 25 jaar in
het watervoerende pakket waaruit wordt onttrokken. Er is om twee redenen gekozen
voor een verblijftijd van 25 jaar. Allereerst biedt een dergelijk lange periode de
mogelijkheid om in te grijpen als zich een verontreiniging voordoet. Daarnaast werd
deze periode nodig geacht om alternatieven voor een winning te ontwikkelen, wanneer
de bedreiging toch te groot zou worden.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 2 - Definitief rapport

Intrekgebied vanaf maaiveld
Het aaneengesloten gebied waarbinnen grondwater vanaf maaiveld in de winning
terecht komt. Het intrekgebied is daarmee gelijk aan het ‘voedingsgebied’ van de
winning. Inzicht in de ligging van dit gebied is nodig om het provinciale instrument van
voorkantsturing effectief in te zetten voor het verminderen van risico’s voor de
grondwaterkwaliteit.
KaderRichtlijn Water (KRW)
Europese richtlijn met betrekking met als doel het verkrijgen van een goede toestand
voor kwantiteit en kwaliteit van grond- en oppervlaktewater.
Kwetsbaarheid winning
De kwetsbaarheid van een winning is met name afhankelijk van de minimale,
gemiddelde en maximale verblijftijd van het water (dus ook de verblijftijdspreiding), de
bodemopbouw en bodemgeochemie cq. grondwaterkwaliteit.
Lijnbronnen
Dit zijn bronnen met een grote lengte. Hierbij kan gedacht worden aan
grondwaterverontreinigingen die het gevolg zijn van het gebruik van
onkruidbestrijdingsmiddelen langs spoorwegen of gerelateerd is aan (vracht)auto
verkeer.
Potentiele bodemverontreiniging
Een locatie waarbij er, vanwege het historische bodemgebruik, kans is op een
bodemverontreiniging. Bijvoorbeeld ter plaatse van een gedempte sloot en een
voormalige chemische wasserij. Of er daadwerkelijk sprake is van een verontreiniging is
nog onbekend.
Puntbronnen
Puntbronnen zijn bronnen die een zeer beperkt deel van het oppervlak betreffen. Hierbij
kan gedacht worden aan bodemverontreinigingen of lozingen
Reflect
Reflect is een risicobeoordelingsmethodiek waarmee het totale risico van (verschillende
vormen van) grondgebruik voor een grondwaterwinning kan worden geschat. Het gaat
om relatieve risico’s waarmee ruimtelijke differentiatie inzichtelijk wordt gemaakt en
waarmee een afweging kan worden gemaakt bij functieverandering (is er sprake van
verbetering of verslechtering?). Binnen Reflect heeft het risico betrekking op de kwaliteit
van de grondstof voor de drinkwatervoorziening. Dit wordt uitgedrukt in een relatieve
kans op een verontreiniging per type grondgebruik (functiegerelateerde belasting,
gebaseerd op scores voor diffuse belasting, calamiteiten en handhaafbaarheid). Reflect
is vooral bedoeld voor ‘eenvoudige’ situaties en geeft inzicht in het type risico en of er
sprake is van een (kwalitatieve) verbetering of verslechtering. Het is daarmee voor
gemeenten een handzaam instrument.
Ruwwater en reinwater
Ruwwater is het grondwater dat onttrokken wordt door de winning en de grondstof vormt
voor het afgeleverde drinkwater. Dit ruwwater wordt behandeld en gezuiverd. Dit
afgeleverde drinkwater wordt ook wel reinwater genoemd.
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 3 - 10 juni 2011

Verblijftijd
De tijd die het grondwater nodig heeft om vanaf een bepaald punt naar de winning toe te
stromen.
Waterwingebied
Binnen het grondwaterbeschermingsgebied wordt als aparte zone het waterwingebied
onderscheiden. Deze zone omvat de winputten en de directe omgeving.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 4 - Definitief rapport

Bijlage 6
Beleid en regelgeving
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

Overzicht beleid en regelgeving 24
Per verantwoordelijke overheid wordt in onderstaande tabel de relevante wetgeving en de uitwerking daarvan in de praktijk naar plannen,
verordeningen en vergunningen weergegeven. Het doel van dit overzicht is het bieden van inzicht in de mogelijkheden en beperkingen van de
verschillende wettelijke kaders en het constateren van eventuele leemtes in de huidige uitwerking in de praktijk voor het beschouwde gebied.
Tabel 6.1. Overzicht relevante wetgeving en beleidsplannen, verordeningen en vergunningen ten aanzien van provincie, gemeente en Rijk
Overheid Wet Plannen
Verordeningen
Vergunningverlening
Huidige Aanduiding
Rijk
Drinkwaterwet Regels en kaders voor een duurzame
veiligstellen van de drinkwatervoorziening
Wet bodembescherming Algemene regels
Provincie Kaderrichtlijn Water, Stroomgebiedskarakterisering,
Grondwaterlichamen met onttrekking voor
geïmplementeerd in
Beheersplan menselijke consumptie
Waterwet en Wet
Maatregelen-programma
milieubeheer
Wet ruimtelijke ordening Structuurvisie
Planologische bescherming
Waterwet
Provinciale ruimtelijke
beschermingszones.
Wet milieubeheer
verordening
Stand-still benadering.
Provinciaal Waterplan
Doorwerking naar gemeentelijke
Milieubeleidsplan
structuurvisies en bestemmingsplannen.
Preventie via verbodsbepalingen in de PMV
Wet milieubeheer
Grondwaterplan Utrecht Waterwingebied
Grondwaterbeschermingsgebied (25-
jaarszone in bepompt pakket), 50-jaarszone
(i.v.m. KWO)
Provinciale milieuverordeniing Waterwingebied.
Utrecht en
Grondwaterbeschermingsgebied.
Betekenis Bescherming
Hoge kwaliteit van het drinkwater. Leveringszekerheid.
Administratief, rapportage eenheid.
Op onttrekkingspunt moet worden voldaan aan
kwaliteitseisen.
Bevorderen van RO functies die bijdragen aan kwalitatief
goed grondwater.
Stellen van voorwaarden aan RO functies ter verkleining
risico grondwaterverontreiniging. Weren van functies
met risico op grondwaterverontreiniging.
Verbod/beperking risicovolle activiteiten/bedrijven.
Vastlegging begrenzing beschermingszones.
Instructie- en verbodsbepalingen voor activiteiten binnen
24 Deze bijlage is mede gebaseerd op de inleiding en handleiding voor de Gebiedsdossiers voor Overijssel (Royal Haskoning, 2010).
Gebiedsdossier Beerschoten 9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

Overheid Wet Plannen
Huidige Aanduiding
Betekenis Bescherming
Verordeningen
Vergunningverlening
uitvoeringsbesluiten
Grondwaterbescherming
100-jaarsaandachtsgebied.
Boringsvrije zone.
waterwingebieden, grondwaterbeschermings-gebieden
en boringsvrije zones.
Vergunningverlening en
Vergunningplichtige inrichtingen: regels in de PMV
handhaving
Gemeente Wet ruimtelijke ordening Bestemmingsplan
Planologische bescherming van de
beschermingszones
Vastleggen van het ruimtegebruik (rechtsgeldig).
Structuurvisie
Planologische bescherming van de
Strategische afstemming tussen functies.
beschermingszones
Wet milieubeheer
Vergunningverlening en
handhaving
Vergunningplichtige inrichtingen:
regels in de PMV
Waterwet Waterplan Verbeteren van de kwaliteit en de kwantiteit van gronden
oppervlaktewater op gemeentelijk niveau
Waterschap Waterwet Waterbeheerplan Bevat doelen en (KRW) maatregelen
9V8070.B0/R00001/902344/DenB Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 2 - Definitief rapport

Bijlage 7
Concept afspraken over adequate
grondwaterbescherming
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport 10 juni 2011

Concept afspraken over adequate grondwaterbescherming
Inleiding
Om de bescherming van het grondwater adequaat te maken voor de drinkwaterwinning
(naam gebied) is het nodig dat tussen partijen een afspraak wordt gemaakt over de
adequate grondwaterbescherming.
De adequate bescherming betreft de volgende elementen:
• Het effectueren van de ruimtelijke ordening in het waterwingebied,
grondwaterbeschermingsgebied en het 100-jaarsaandachtsgebied conform het/de
bestemmingsplan(nen)
• Het effectueren van de PMV-regels (verbodsregels, algemene voorschriften,
instructieregels voor gemeenten)
• Het effectueren van de generieke milieuregels (Besluit bodemkwaliteit, Nederlandse
Richtlijn bodembescherming, Waterwet, regels inzake lozingen etc) voor zover
relevant voor de bescherming van het (grond)water voor de drinkwaterwinning:
• In de beschermingszones van deze winning;
• Inzake het oppervlaktewater, zulks voor zover van belang voor zover dit water
direct of indirect de kwaliteit van het grondwater kan beïnvloeden dat dient of kan
dienen voor de onttrekking ten behoeve van drinkwater
Deze bijlage
Deze bijlage bevat een opzet voor het maken van afspraken over de inzet voor een
adequate bescherming. Over dit voorstel worden later definitief afspraken gemaakt en
vastgelegd op managementniveau. Er is dus nog na afronding van het gebiedsdossier
(naam gebied) de mogelijkheid om deze afspraken aan te passen en zonodig te
concretiseren.
Partijen:
De partijen (met de daaraan gerelateerde taken) zijn:
1. De gemeenten c.q. de milieudiensten belast met:
• de handhaving van de regels van de PMV (gemeentelijke inrichtingen);
• de toepassing van instructieregels uit de PMV resp. een adequate behandeling
van melding van het Activiteitenbesluit waarmee rekening wordt gehouden met
de aanvullende PMV-regels;
• Het toezicht op de uitvoering van het/de bestemmingsplan(nen).
2. De provincie Utrecht belast met:
• De handhaving van de PMV-regels voor activiteiten buiten inrichtingen en regels
voor de provinciale inrichtingen;
• De provincie Utrecht belast met de toepassing van de toepasselijke PMV-regels:
de verbodsregels en de algemene voorschriften al dan niet met een
meldingsplicht voor de provinciale inrichtingen en de activiteiten buiten
inrichtingen.
3. Het waterschap als bevoegd gezag voor de regels:
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 2 - Definitief rapport

• inzake het oppervlaktewater, zulks voor zover van belang voor zover dit water
direct of indirect de kwaliteit van het grondwater kan beïnvloeden dat dient of kan
dienen voor de onttrekking ten behoeve van drinkwater;
• in verband met het grondwater (hemelwater, lozingen, onttrekkingen), zulks voor
zover die regels effecten hebben of kunnen hebben voor de kwaliteit van het
grondwater dat dient of kan dienen voor de onttrekking ten behoeve van
drinkwater
De partijen spreken af:
Inzake de samenwerking
Met elkaar samen te werken bij de uitvoering van hun taken door middel van:
• Het uitwisselen van informatie over de eigen uitvoering en/of om de andere partij(en)
bij zijn/hun inzet te ondersteunen
• Uitwisselen van ervaringen en de uitvoering van de gemaakte afspraken in het
jaarlijkse gebiedsgesprek
• Het met regelmaat uitoefenen van een gebiedsschouw op basis van de in het
gebiedsgesprek aangegeven prioriteiten
• Het maken van een afspraak over de wijze waarop partijen elkaar informeren in
geval van calamiteiten nabij de drinkwaterwinning
Inzake prioriteit handhaving
1. Bij de uitoefening van ieders handhavingstaak en in de communicatie met
doelgroepen prioriteit te geven of extra aandacht te geven aan de
beschermingsgebieden, ondermeer door een extra score toe te kennen aan de
controlefrequentie bij bedrijven gelegen in het grondwaterbeschermingsgebied
Naam gebied en een bonus-malus-systeem te hanteren
2. Bij de uitoefening van ieders handhavingstaak en in de communicatie met
doelgroepen met name aandacht te geven aan de volgende onderwerpen, zulks
voor zover passend binnen de eigen bevoegdheden:
• Bestrijdingsmiddelengebruik
• Het treffen van bodembeschermende voorzieningen bij cat. 1 en 2 inrichtingen
met bodembedreigende activiteiten
• De risico’s i.v.m. calamiteiten en de daartoe benodigde zorgvuldigheid die van
ieder mag worden verwacht
• De verboden en regels op het gebied van boringen en bodemenergie
• De risico’s van lozingen en de verboden en regels inzake afkoppelen van
hemelwater
• Nader in het gebiedsgesprek aangegeven aandachtspunten
Inzake de gebiedsschouw
1. Bij de gebiedsschouw wordt gezamenlijk op basis van een afgesproken stramien
samengewerkt in de beschermingszones en voor zover nodig daarbuiten gelegen
locaties middels controles, in beeld brengen van activiteiten en de toepassing van de
relevante regels en het onder de aandacht brengen van die regels en het te
Gebiedsdossier Beerschoten
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Definitief rapport - 3 - 10 juni 2011

eschermen belang, alsmede van alternatieven voor bodembedreigende activiteiten
waarmee risico’s worden beperkt en duurzame bescherming ontstaat;
2. bij de gebiedsschouw en overige samenwerking worden waar zulks de effectiviteit
bevordert ook andere partijen betrokken, zoals de Algemene Inspectie Dienst en het
Drinkwaterbedrijf (naam bedrijf)
Inzake de PMV
Bij de toepassing van de PMV bewaken partijen de nakoming van de verbodsregels, de
juiste vertaling van de instructieregels, de adequate behandeling van meldingen en
toepasselijkheid van algemene voorschriften en het elkaar voldoende informeren
hierover, met de intentie om na vernieuwing van de regels van de PMV deze afspraken
te concretiseren.
9V8070.B0/R00001/902344/DenB
Gebiedsdossier Beerschoten
10 juni 2011 - 4 - Definitief rapport