Programmaplan Wel Thuis! - Provincie Utrecht

Programmaplan Wel Thuis! van de provincie Utrecht, februari 2010
Wel Thuis!
programmaplan 2008 - 2011
Samen bouwen aan wonen
met welzijn en zorg

Inhoud:
Voorwoord 3
Een missie 4
Wel Thuis! 2008-2011 5
De aandachtsgebieden 6
De programmalijnen 7
Processturing 8
Inhoudelijke ondersteuning 8
Kennisdeling 9
Eigen verantwoordelijkheid 10
Organisatie en financiën 10
Toelichting op foto voorpagina
Jacqueline Kool (45) opleiding maatschappelijk werk. studie theologie. baan zelfstandig adviseur, publicist
en trainer op het gebied van gezondheidsvragen en levensbeschouwing, en participatie van mensen met een functiebeperking.
zelfstandig wonen Goed aangepast huis met voorzieningen op maat, een aangepaste woonomgeving:
Een buurt die rolstoelgebruikers mogelijkheden biedt voor een actief sociaal leven, adl-assistentie op afroep en een pgb
voor huishoudelijke hulp.

Wel Thuis! provincie Utrecht
Voorwoord
De visie op wonen,
welzijn en zorg is de
laatste decennia fors
veranderd
Als gevolg hiervan is niet alleen het denken, maar ook de praktijk van wonen met welzijn en zorg veranderd.
Ouderen willen zo lang mogelijk zelfstandig blijven wonen. Mensen met een beperking verhuizen niet
meer per definitie naar een zorginstelling. Voor mensen met psychiatrische problemen ontstaan speciale
woonvormen. Er is behoefte aan een grotere variatie aan woningen met welzijn en zorg. Door de vergrijzing
zal deze behoefte extra toenemen.
Sinds 2003 ondersteunt de provincie Utrecht met het programma Wel Thuis! gemeenten en andere locale
partijen om oplossingen te formuleren voor deze maatschappelijke vraagstukken. Er is al veel bereikt, maar
we zijn er nog niet.Ook de komende jaren willen wij een krachtige impuls blijven geven aan ontwikkelingen
op het gebied van wonen met welzijn en zorg.
In deze brochure leest u hoe de provincie Utrecht met Wel Thuis! het aantal en de variatie aan toegankelijke
woningen met welzijn en zorg met de mogelijkheid van 24-uurszorg wil vergroten en het samenspel tussen
partijen op lokaal niveau wil versterken. Want: alleen samen kunnen we bouwen aan wonen met welzijn en
zorg!
Chandra Gischler, programmamanager
Samen bouwen aan wonen met welzijn en zorg
3

Een missie
De provincie werkt mee aan het realiseren van de maatschappelijke ambitie om mensen met een lichamelijke,
verstandelijke of psychische beperking in staat te stellen zo lang mogelijk zelfstandig te blijven
wonen in hun eigen vertrouwde omgeving, met behoud van de regie over hun eigen leven en met diensten
die ze wensen en nodig hebben. Dat hebben we de afgelopen jaren gedaan en daar wil ik me de komende
periode voor blijven inzetten. Dat is ook nodig omdat we in de provincie nog niet voldoende geschikte
woningen met welzijn en zorg hebben gerealiseerd. Bovendien moeten we voorbereid zijn op de komen de
vergrijzing. In 2040 is maar liefst een kwart van onze bevolking ouder dan 65 jaar.
Het realiseren van voldoende toegankelijke woningen met welzijn en zorg die aansluiten op de vraag
vereist verregaande samenwerking van verschillende partijen op lokaal niveau. Als provincie willen en
kunnen we hieraan bijdragen door kennis en expertise beschikbaar te stellen, het samenwerkingsproces
te ondersteunen, waar nodig een financiële bijdrage te leveren en natuurlijk actief de voortgang van de
projecten volgen.
We staan met elkaar voor een opgave van formaat want het gaat om het bewerkstelligen van een integrale
aanpak op het gebied van wonen, welzijn en zorg. Iedere pijler is van wezenlijk belang en het uiteindelijke
resultaat wordt bepaald door een goede samenwerking van alle partijen. We zijn al goed op weg maar ik
ben pas tevreden als we daadwerkelijk kunnen zeggen dat we in kwalitatieve en kwantitatieve zin voldoende
aanbod hebben gerealiseerd.
Marjan Haak-Griffioen
Gedeputeerde Jeugd, Onderwijs, Zorg, Participatie & Bestuurlijke Organisatie
4

Wel Thuis! provincie Utrecht
Wel Thuis! 2008-2011
Wel Thuis! bouwt voort op het oorspronkelijke programma dat in 2003 is ingezet om te realiseren dat er in
2012 minimaal 24.000 extra toegankelijke woningen met welzijn en zorg bij zijn gekomen. Een belangrijke
basis voor Wel Thuis! 2008-2011 waren de aanbevelingen van de werkconferentie in oktober 2007.
Daarin hebben sleutelfiguren uit gemeenten, instellingen voor welzijn en zorg en woningcorporaties samen
met deelnemers uit de provincie de inhoud en het proces van het oorspronkelijke programma geëvalueerd.
De consultatiebijeenkomst van Cliëntenbelang heeft eveneens waardevolle informatie opgeleverd.
Met Wel Thuis! 2008-2011 sluiten we ook nadrukkelijk aan bij het landelijke beleid van VWS en VROM en
bij de WMO.
Doelstellingen en resultaten
De doelstellingen uit het eerste programma Wel Thuis! (2003-2007) blijven van kracht:
1. Vergroten van het aantal en de variatie aan toegankelijke woningen met welzijn en zorg met de
mogelijkheid van 24-uurszorg.
2. Versterken van het samenspel tussen partijen op lokaal niveau.
Deze doelstellingen moeten leiden tot de volgende kwantitatieve en kwalitatieve resultaten:
In 2012 zijn er in de provincie Utrecht ten opzichte van 2003 24.000 toegankelijke woningen met
wel zijn en zorg bijgekomen, waaronder 7.200 zorgwoningen.
(kwantitatief )
Vraag en aanbod op het terrein van wonen, welzijn en zorg is beter op elkaar afgestemd; er is
voldoende variatie in woonvormen (geclusterd/los, goedkoop/duur, huur/koop, landelijk/stedelijk).
Dienstverlening is afgestemd op de specifieke behoeften.
Op lokaal niveau is een integrale aanpak op het gebied van wonen, welzijn en zorg gerealiseerd.
De samenwerking tussen partners in het veld is verbeterd; er is sprake van een duidelijke regievoering
door gemeenten.
(kwalitatief )
Samen bouwen aan wonen met welzijn en zorg
5

Wel Thuis! 2008-2011:
de aandachtsgebieden
Wel Thuis! 2008-2011 gaat zich specifiek richten op de volgende aandachtsgebieden:
Ondersteunen gemeenten
Wel Thuis! ondersteunt gemeenten bij de invulling van hun regierol en bij de ontwikkeling en uitvoering
van plannen op het terrein van wonen, welzijn en zorg.
Versterken welzijn
De realisatie van een welzijnsinfrastructuur krijgt extra aandacht, omdat welzijn bij (nieuwe) woonzorgvormen
vaak nog onderbelicht blijft. Wel Thuis! stimuleert de verdere professionalisering van welzijnsorganisaties
en welzijnsaanbod.
Versterken van de vraagontwikkeling
Cliëntenorganisaties en belangengroeperingen spelen een belangrijke rol in een betere aansluiting van het
aanbod van wonen, welzijn en zorg op de vraag. Wel Thuis! stimuleert de actieve bijdrage van verschillende
doelgroepen.
Innovatieve ontwikkelingen
Wonen met welzijn en zorg vraagt om een nieuwe manier van denken. Wel Thuis! stimuleert innovatieve
ontwikkelingen om vernieuwing van wonen, welzijn en zorg te bevorderen.
Kennisoverdracht
Onder het motto ‘Leren van Elkaar’ stelt de provincie Utrecht kennis, informatie en reeds opgedane ervaringen
beschikbaar, onder andere op de Kennisbank.
Monitoren en bestendigen
Veel plannen op het terrein van wonen, welzijn en zorg zijn intussen ontwikkeld. Het komt nu aan op
realisatie en continuïteit. Wel Thuis! ziet toe op daadkracht en implementatie en maakt de feitelijke stand
van zaken zichtbaar.
6

Wel Thuis! provincie Utrecht
Wel Thuis! 2008-2011:
de programmalijnen
In Wel Thuis! 2008-2011 onderscheiden we drie programmalijnen. De eerste is gericht op processturing,
het faciliteren en ondersteunen van het samenwerkingsproces op lokaal niveau. De tweede is de inhoude
lijke ondersteuning op specifieke deelgebieden en de derde heeft betrekking op het tijdig en op maat
be schikbaar stellen van informatie (kennisdeling). Afhankelijk van de lokale situatie en behoeften kunnen
partijen op een of meerdere van deze lijnen een beroep doen.
Wel Thuis! 2008-2011 zal extra aandacht besteden aan het onderdeel welzijn. De bezuinigingen van
de af gelopen jaren hebben deze sector extra getroffen. Ook gaat Wel Thuis! de cliëntenorganisaties en
belangen groeperingen actiever bij het programma betrekken. De provincie Utrecht wil bereiken dat het
aanbod aansluit bij de feitelijke vraag. Dit geldt in het bijzonder voor groepen die in het verleden minder
in beeld waren zoals ouderen en mensen met een beperking van allochtone afkomst.
De ontwikkelingen op het gebied van wonen, welzijn en zorg vragen om een programmatische en integrale
aanpak. De komende jaren continueert of start Wel Thuis! 2008-2011 met in ieder geval de volgende projecten.
----------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------------------------------------------
1. Processturing 2. Inhoudelijke ondersteuning 3. Kennisdeling
----------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------------------------------------------
A) Ondersteunen gemeenten A) Toekomst Thuis A) Monitor Wel Thuis! 2008-2011
B) Stimuleren levensloop- B) Kleinschalige woonvormen B) Informatieuitwisseling
bestendige wijken
voor mensen met dementie
C) Stimuleringsregeling C) Versterken Welzijn
Wel Thuis! 2008-2011
D) Ouderen en allochtonen met
een beperking
E) Uw huis, uw toekomst
----------------------------------------------------------------------------------- ----------------------------------------------------------------------------------- -----------------------------------------------------------------------------------
Samenhang
De projecten in de programmalijnen kennen een onderlinge samenhang en versterken elkaar.
De provincie ondersteunt gemeenten (1A) bij de realisatie van lokale plannen en het verbeteren van lokale
samenwerking. Hiervoor hebben gemeenten vaste acoountmanagers bij de provincie. Waar nut tig of no dig
brengen we bovenlokale samenwerking tot stand. Met het project ‘Allochtone ouderen en allochtone men -
sen met een beperking ’ (2D) en het project ‘Stimuleringsregeling Wel Thuis! (1D) wordt voorkomen dat
bepaalde doelgroepen uit beeld raken of dat onvoldoende rekening wordt gehouden met de vraagkant.
Knelpunten die zich in de vervolgfase voordoen, worden ondersteund met gelden uit het project ‘ondersteuning
gemeenten’ (1A) of, afhankelijk het onderwerp, ondergebracht bij een van de inhoudelijke projecten.
Met de Monitor Wel Thuis! (3A) wordt de voortgang van de ontwikkelingen op het gebied van wonen met
welzijn en zorg gevolgd. De uitkomsten kunnen leiden tot specifieke acties. Succesvolle initiatieven worden
gepubliceerd op de Kennisbank en/of zijn onderwerp van een werkconferentie (3B).
Ze dienen als vliegwiel voor andere gemeenten en organisaties die het aantal toegankelijke woningen met
welzijn en zorg willen vergroten.
Samen bouwen aan wonen met welzijn en zorg
7

Processturing
Ondersteunen gemeenten
Waar nodig of gewenst, ondersteunt Wel Thuis! de gemeenten bij de uitwerking van de integrale aanpak
op het terrein van wonen, welzijn en zorg. Door een stevige regierol slagen gemeenten beter in het van de
grond krijgen van initiatieven en projecten. Wel Thuis! heeft accountmanagers aangesteld die de locale
ontwikkelingen volgen en gemeenten op maat kunnen adviseren.
Levensloopbestendige wijken
Met Wel Thuis! wil de provincie Utrecht de ontwikkeling van levensloopbestendige wijken stimuleren.
Zo biedt de wijk Zeist-Oost een unieke kans om tot vernieuwing te komen op het terrein van wonen met
welzijn en zorg. Toekomstig Zeist-Oost moet een (landelijk) voorbeeldproject van een levensloopbestendige
wijk worden.
Stimuleringsregeling Wel Thuis! 2008-2011
Met deze stimuleringsregeling worden ten minste vijftig lokale projecten en initiatieven ondersteund.
De projecten leveren een directe bijdrage aan de realisatie van de doelstellingen van Wel Thuis!.
Inhoudelijke
ondersteuning
Toekomst Thuis
Door het toepassen van hoogwaardige ICT-technologie – domotica – wordt het langer zelfstandig blijven
wonen van mensen met een zorgbehoefte mogelijk. Domotica biedt grote mogelijkheden voor de toekomst
van zorg en welzijn. Wel Thuis! stimuleert de verbreding en opschaling van domotica-toepassingen met
voldoende oog voor welzijnsaspecten.
Kleinschalige woonvormen voor mensen met dementie
Het aantal mensen met dementie stijgt. Met het stimuleringsprogramma ‘Kleinschalige woonvormen voor
mensen met dementie’ wil Wel Thuis! bijdragen aan de uitbreiding en betere spreiding van het aantal kleinschalige
woonvormen voor deze doelgroep.
Versterken welzijn
Met de komst van de WMO is de samenwerking tussen gemeente en welzijnsorganisaties veranderd.
Wel thuis! ondersteunt de ontwikkeling van een actief opdrachtgever-opdrachtnemerschap. In samenspraak
met de welzijnsorganisaties en gemeenten ondersteunt Wel Thuis! de ontwikkeling van innovatieve welzijnsdiensten.
Dit moet leiden tot een gevarieerd pakket aan welzijnsdiensten dat inspeelt op de actuele vraag.
8

Wel Thuis! provincie Utrecht
Allochtone ouderen en allochtone mensen met een beperking
De wensen van het groeiende aantal allochtone ouderen in Nederland zijn onvoldoende in beeld. Ditzelfde
geldt ook voor allochtonen met een beperking. Wel Thuis! heeft daarom een onderzoek laten uit voeren om
meer inzicht te krijgen in de zorgbehoefte van deze doelgroepen. Op basis van de uitkomsten zijn voorlichtingstrajecten
gestart en concrete stimuleringsmaatregelen geformuleerd om te komen tot een aanbod op
het terrein van wonen, welzijn en zorg dat aansluit bij de behoefte.
Uw huis, uw toekomst
Met Uw huis, uw toekomst willen we senior huizenbezitters informeren over de mogelijkheden om hun
woning aan te passen en aan het denken zetten over hun woontoekomst. Uiteindelijk moet dit leiden tot
meer geschikte woningen voor ouderen.
Kennisdeling
Monitor Wel Thuis! 2008-2011
Om de feitelijke stand van zaken en voortgang van het programma Wel Thuis! te kunnen meten, heeft de
provincie Utrecht de monitor Wel Thuis! 2008-2011 ontwikkeld. De monitor bestaat uit een algemene provinciale
rapportage en afzonderlijke rapportages per gemeente. Jaarlijks vindt er een actualisatie plaats.
Informatieuitwisseling
Via de Kennisbank ontsluit Wel Thuis! informatie over vernieuwende en integrale initiatieven binnen de
pro vincie Utrecht op het terrein van wonen, welzijn en zorg. De database is intussen gevuld met ruim 170
projecten. De informatie wordt elk kwartaal geactualiseerd.
Voor het uitwisselen van informatie organiseert Wel Thuis! ook thema- of werkbijeenkomsten en brengen
we periodiek een digitale nieuwsbrief uit.
Samen bouwen aan wonen met welzijn en zorg
9

Eigen
verantwoordelijkheid
Het Rijk, de provincie, gemeenten en lokale partijen hebben ieder een eigen verantwoordelijkheid als
het gaat om het realiseren van toegankelijke woningen met welzijn en zorg:
- Het Rijk heeft de verantwoordelijkheid om belemmeringen weg te nemen, bijvoorbeeld in de weten
regelgeving, om te stimuleren en te faciliteren en het onderwerp op de agenda te houden.
- Gemeenten zijn binnen de Wmo primair verantwoordelijk voor maatschappelijke ondersteuning en
regievoering.
- Woningcorporaties, welzijnsorganisaties en zorgorganisaties hebben een belangrijke verantwoor -
de lijkheid met betrekking tot het realiseren van voldoende geschikte woningen met welzijn en zorg.
- Cliëntenorganisaties en andere vertegenwoordigers formuleren de wensen en behoeften van de
doelgroepen.
- De provincie ondersteunt deze processen door, in lijn met het Rijk, te initiëren, aan te jagen,
te faci literen, te signaleren, de voortgang te bewaken en in beperkte zin ook te financieren.
Organisatie en
financiën
Programmaorganisatie
Het programma Wel Thuis! 2008-2011 is ondergebracht bij de afdeling Maatschappelijke Ontwikkeling en
Wonen en valt onder de verantwoordelijkheid van de gedeputeerde met de portefeuille Jeugd, Onderwijs,
Zorg en Participatie. De gedeputeerde Wonen is eveneens nauw betrokken bij het programma.
Het programma wordt aangestuurd door een programmamanager.
Financiën
Voor de uitvoering van het programma Wel Thuis! 2008-2011 is in totaal 11,2 miljoen euro gereserveerd.
Informatie
U vindt meer informatie over het programma via www.provincie-utrecht/welthuis. U kunt zich daar ook
abonneren op onze digitale nieuwsbrief.
Contact
E-mail wel-thuis@provincie-utrecht.nl
Telefoon 030 258 2099
10

Colofon
Deze brochure is een uitgave van de provincie Utrecht.
Aan de tekst in deze brochure kunnen geen rechten worden ontleend.
Vormgeving:
Druk:
Oplage:
Eindredactie:
Tekstproductie:
Fotografie:
Brand New id, Vleuten
Grafisch Centrum, provincie Utrecht
500 exemplaren
Chandra Gischler, provincie Utrecht
Irma van Zand, F-IRMA
Loes van Veen, Houten
februari 2010 - (GC 11414)

Provincie Utrecht
Pythagoraslaan 101
Postbus 80300
3508 TH Utrecht
T: 030-258 2353
www.provincie-utrecht.nl