Scenario's in kaart - Feweb - Vrije Universiteit Amsterdam

aantrekkelijke gebieden, terwijl in het meer beleidsgestuurde regionale
scenario gekozen wordt voor nieuwe dorpen. Dit is echter slechts één mogelijke
invulling. In de praktijk zijn de teams die met de verschillende methoden
de ruimtelijke beelden hebben gemaakt, vrijgelaten in de wijze waarop ze de
kwalitatieve kenmerken van de scenario’s hebben uitgewerkt. Wel is bij de
uitwerking van de scenario’s bijzondere aandacht gevraagd voor twee functies
die in de actuele ontwikkelingen centraal staan: landelijk wonen en natuur. Bij
de behandeling van de casus in het volgende hoofdstuk worden deze functies
dan ook als voorbeelden gebruikt.
In figuur 7 is de kwantitatieve opgave voor Noord-Brabant aangegeven.
Wat opvalt, is dat de ruimteclaimcijfers voor 2030 op provincieniveau geen
sluitende balans opleveren. In beide scenario’s is het saldo van de claims voor
Noord-Brabant positief, hetgeen resulteert in een tekort van 4.834 hectare
in het mondiale scenario en een tekort van maar liefst 49.078 hectare in het
regionale scenario. Dit probleem kan binnen de verschillende methoden
op verschillende wijzen worden opgelost.
Operationalisering van de opgave
Ruimtescanner
De Ruimtescanner is een ruimtelijk allocatiemodel dat toekomstig ruimtegebruik
simuleert op basis van vraag (ruimteclaims) en aanbod (geschikte
locaties). Zoals in het hoofdstuk ‘Het simuleren van ruimtegebruiksveranderingen’
al is besproken, worden vraag en aanbod tegen elkaar afgewogen
middels een economisch biedproces. Hier gaan we nader in op de manier
waarop de casus in het model is opgenomen. De nadruk ligt daarbij op de
keuzen die zijn gemaakt om tot de uiteindelijke, integrale toekomstbeelden
te komen.
Vertrekpunt voor de simulatie is een regionale ruimtevraag. De veronderstelde
toekomstige extra ruimtevraag voor de verschillende ruimtegebruikstypen is
afkomstig uit diverse sectorale modellen. Deze kwantitatieve ruimtelijke
opgave is voor de landbouwcategorieën gegeven op provincieniveau en voor
de overige veranderlijke functies (wonen, werken, recreatie en natuur) op
corop-niveau. De additionele ruimtevraag wordt opgeteld bij het huidige
ruimtebeslag per grondgebruikstype. Deze som wordt in de simulatie gebruikt
als een totale, toekomstige ruimtevraag. Om geschikte locaties voor de onderscheiden
grondgebruiksfuncties te kunnen definiëren, gebruikt de Ruimtescanner
een uitgebreide set aan geografische basiskaarten. Belangrijke onderdelen
in de definitie van geschiktheid zijn: huidig grondgebruik, fysieke
geschiktheid, ruimtelijk beleid en nabijheidsrelaties. Bij deze laatste categorie
kan bijvoorbeeld worden gedacht aan het belang van de nabijheid van stations
voor de functie werken.
De kwantitatieve ruimtelijke opgave in de Ruimtescanner komt in typologie
en omvang geheel overeen met de beschrijving in de opgave van de casus. In
beide scenario’s is er sprake van een ruimtetekort. Het model lost dat tekort
Achtergronden bij de casus Noord-Brabant 44 • 45