Scenario's in kaart - Feweb - Vrije Universiteit Amsterdam

Twee scenario’s
In deze studie staat de mogelijke toekomstige ruimtelijke ontwikkeling van
het landelijke gebied in de provincie Noord-Brabant centraal. Het gaat er niet
om de meest waarschijnlijke ontwikkeling maar verschillende mogelijkheden
in beeld te brengen. Veranderingen op het platteland en in de landbouw
worden namelijk beïnvloed door diverse factoren, waaronder economische
en demografische ontwikkelingen, trends in de voorkeuren van woningzoekenden,
bedrijven en voedselconsumenten en het provinciale, nationale en
Europese beleid ten aanzien van landbouw, natuur en ruimtelijke ordening.
Hierdoor is de toekomst in hoge mate onzeker.
Om de gevolgen van de verschillende onzekere factoren in beeld te brengen,
hebben het Milieu- en Natuurplanbureau (mnp) en het Landbouw-Economisch
Instituut (lei) vier scenario’s uitgewerkt (Berkhout 2002). Deze scenario’s
zijn geconstrueerd op basis van twee assen waarlangs zich verschillende
trends aftekenen. Langs de ene as wordt de oriëntatie op materiële waarden
afgezet (grofweg van ecologisch tot economisch), langs de andere wordt de
oriëntatie op ruimtelijke schaalniveaus gemeten (van regionaal tot mondiaal).
Vervolgens wordt voor elk scenario op basis van de dominante economische
en maatschappelijke trend een samenhangend geheel van toekomstverwachtingen
opgesteld. Deze wijze van denken is afkomstig van het International
Panel on Climate Change (ipcc).
Hier behandelen we de twee scenario’s die met betrekking tot de landbouw
en het landelijk gebied in Nederland de meest uiteenlopende gevolgen hebben.
Het gaat hierbij om een mondiaal scenario (mnp/lei: Individualistische
Wereld) – voor de situatie waarin een versterkte marktwerking samengaat
met mondialisering –, en een regionaal scenario (mnp/lei: Samenwerkende
Regio) – waar de oriëntatie kleinschaliger is en de staat en de eueen grotere
rol spelen. Hierbij moet wel worden bedacht dat de gevolgen van deze twee
scenario’s niet in alle opzichten sterk van elkaar verschillen. Zo is in beide
scenario’s de ruimtevraag voor natuur hoog – hoger dan in de beide andere,
hier niet besproken, scenario’s. Echter, de achtergrond van die grote vraag naar
natuur en de wijze waarop die natuur wordt vormgegeven, verschilt in beide
scenario’s wel aanzienlijk. Zo is er meer ‘publieksnatuur’ door particulier initiatief
in het mondiale scenario, tegenover meer ‘reservaatsnatuur’, verworven
door de overheid, en vooral meer ‘agrarisch natuurbeheer’ door overeenkomsten
met boeren in het regionale scenario. Tabel 1 vat de veronderstellingen
en verwachte ruimtelijke gevolgen van de twee scenario’s samen.
scenario’s in kaart