Scenario's in kaart - Feweb - Vrije Universiteit Amsterdam

achtergronden bij de casus noord-brabant
Inleiding
De casus aan de hand waarvan we de onderzoeksvragen uit de inleiding
bestuderen, betreft de toekomst van het landelijk gebied in Noord-Brabant.
De keuze voor deze casus is voor een deel bepaald door de mogelijkheden
van de gehanteerde techniek. We verwachten dat de Ruimtescanner, met zijn
basisrooster van 500 bij 500 meter, het best tot zijn recht komt op het schaalniveau
van landsdelen of provincies. In het geval van kleinere gebieden biedt
dit basisrooster onvoldoende ruimtelijk detail. Daarbij lijkt de Ruimtescanner
op voorhand geschikter voor het modelleren van landelijk dan voor het modelleren
van stedelijk ruimtegebruik. Gegeven deze focus op het landelijk gebied
op provinciaal schaalniveau lijkt Noord-Brabant een interessante casus. De
provincie kent een grote verstedelijkingsdruk en het Brabantse platteland wordt
gezien als een aantrekkelijke omgeving voor landelijk wonen. Bovendien
maakt de landbouwsector er momenteel grote veranderingen door en staat
de leefbaarheid van verschillende kleine kernen onder druk. Door dit alles is
ruraal Noord-Brabant zozeer in beweging dat de provincie deze ontwikkeling
in goede banen wil leiden door het platteland te herstructureren. Het zal duidelijk
zijn dat er juist in een dergelijke situatie behoefte kan bestaan aan
verschillende scenario’s die de toekomstige ontwikkeling van het landelijk
gebied ruimtelijk verbeelden.
In dit hoofdstuk behandelen we de achtergronden voor deze casus. Allereerst
beschrijven we enkele belangrijke recente ontwikkelingen van het
Brabantse platteland: ontwikkelingen in de landbouw, het natuurbeheer en
het landelijk wonen. Voor elk van deze velden gaan we ook kort in op het
huidige beleid en op verwachtingen voor de nabije toekomst. Vervolgens
beschrijven we twee scenario’s die mogelijke richtingen aangeven waarin het
platteland zich kan ontwikkelen. Tot slot beschrijven we kort de vraagstukken,
opgaven en randvoorwaarden voor de casus, evenals de operationalisering.
Het studiegebied
In deze paragraaf beschrijven we de ruimtelijke ontwikkelingen in het landelijk
gebied van Noord-Brabant. Hiertoe gaan we eerst kort in op een aantal karakteristieke
kenmerken van het Noord-Brabantse platteland en vervolgens op de
actuele ontwikkelingen in de landbouw, het natuurbeheer en het landelijk
wonen in deze provincie.
Karakteristieken
Het grootste deel van het Brabantse platteland bestaat uit de zuidelijke zandgronden.
Deze beslaan vrijwel geheel Noord-Brabant en Noord-Limburg, en
zetten zich naar het oosten over de Maas tot in Duitsland voort en naar het
Achtergronden bij de casus Noord-Brabant 34• 35