Scenario's in kaart - Feweb - Vrije Universiteit Amsterdam

De gekozen opzet heeft enkele aantrekkelijke kenmerken:
– de aanpak sluit aan bij bestaande economische theorieën over keuzegedrag
van individuen en biedprijzen;
– er wordt rekening gehouden met onzekerheid (waarschijnlijkheid) in
keuzegedrag;
– de grondboekhouding (balans tussen vraag en aanbod) is sluitend;
– de interactie tussen verschillende typen grondgebruik is meegenomen; toewijzing
vindt immers plaats na een integrale beoordeling van geschiktheid;
– het model is eenvoudig te koppelen aan bestaande sectorspecifieke modellen
op macro- of mesoniveau.
Huidig en toekomstig onderzoek
De Ruimtescanner is de afgelopen jaren ingezet om het ruimtelijk beleid in
Nederland te toetsen en voor te bereiden. Het model werd voor het eerst toegepast
om de ruimtelijke perspectieven voor de inrichting van Nederland in
2030 te simuleren (Schotten et al. 1997) en de ruimtelijke invloed van verschillende
alternatieve locaties voor een nieuwe nationale luchthaven in kaart te
brengen (van de Velde et al. 1997). Deze eerste toepassingen zijn uitgebreid
beschreven in Scholten et al. (2001).
Recentelijk is de Ruimtescanner ingezet ten behoeve van de Vijfde Nota over
de Ruimtelijke Ordening, om inzicht te krijgen in mogelijke ecologische effecten
van wonen, werken en infrastructuur (Milieu- en Natuurplanbureau 2001).
Hiervoor is met het model nagegaan waar de grootste ruimtelijke spanning zal
ontstaan tussen wonen, werken, infrastructuur en de kwaliteit van milieu,
natuur en waardevolle landschappen. Daarbij is gebruik gemaakt van de zogenaamde
trendvariant, een toekomstscenario waarin een hoge ruimtedruk is
verondersteld. De enige ruimtelijke restrictie in deze variant is dat niet in de
ecologische hoofdstructuur mag worden gebouwd. Door het gesimuleerde
toekomstige ruimtegebruik in 2020 te confronteren met de huidige waardevolle
landschappen kunnen de knelpunten worden geïdentificeerd. Tot slot is
beoordeeld in hoeverre deze knelpunten worden weggenomen of verminderd
door het voorgenomen beleid in de Vijfde Nota.
Het model Ruimtescanner is nog volop in ontwikkeling. Hier beschrijven we
enkele van de recente ontwikkelingen en plannen om het instrument aan te
passen. De Ruimtescanner berekent het mogelijke toekomstige grondgebruik
voor Nederland zonder rekening te houden met eventuele grensoverschrijdende
effecten. Daarom wordt onderzocht of het mogelijk is het grondgebruik
van de buurlanden Duitsland en België in de basiskaart van de Ruimtescanner
op te nemen. In de tot nu toe uitgevoerde onderzoeken betroffen de berekeningen
steeds één tijdstap (van 1996 naar 2020, van 2000 naar 2030 enzovoort).
Het is de bedoeling in de nabije toekomst het resultaat voor meerdere (tussenliggende)
tijdstappen te berekenen.
De Ruimtescanner berekent de kans dat een bepaald type grondgebruik voorkomt
in een cel van 500 bij 500 meter. In het eindresultaat wordt dit vertaald in
aantal hectaren. Zo wordt een kans van 10 procent omgezet in een areaal van
2,5 hectare. Bestaat in een groot gebied een geringe kans dat een type grond-
Het simuleren van ruimtegebruiksveranderingen 22 • 23