Scenario's in kaart - Feweb - Vrije Universiteit Amsterdam

onderbouwd ontwerp te komen. Deze efficiëntie heeft – in deze casus – een
prijs, in de zin dat het instrument niet de volledige vrijheid en flexibiliteit kent
in het genereren van nieuwe oplossingen die agorawel kent. De technische
opzet van Rasterplan staat echter wel toe dat wordt gewerkt met andere celgroottes.
Bovendien is de databehoefte variabel, afhankelijk van het doel van
het ontwerp.
Op weg naar een nieuwe methode voor planvorming
Er zijn duidelijke verschillen in de manieren waarop wordt gewerkt met de
beschreven model- en ontwerpmethoden en in de toepassingen waarvoor de
instrumenten vaak worden gekozen. Een belangrijke bevinding uit dit onderzoek
is dat de methoden elkaar goed aanvullen in de verschillende typen toekomstverkenningen
die zijn onderscheiden: projecties, prognoses, verkenningen
en speculatieve verwachtingen.
De Ruimtescanner is met name geschikt om mogelijke, meer of minder plausibele
ruimtegebruiksontwikkelingen in regionale of nationale studies in beeld
te brengen. De eindbeelden zijn immers gebaseerd op een economisch gefundeerde
afweging tussen de ruimtevraag en het aanbod aan geschikte grond.
Het gaat hierbij vooral om projecties, prognoses en verkenningen: bijvoorbeeld
het doortrekken van bestaande ruimtelijke trends of het op een consistente
manier onderbouwen van de ruimtegebruiksbeelden bij toekomstscenario’s.
Een geheel andere toepassing is het bepalen van mogelijke effecten van ruimtelijke
ingrepen of beleidsvarianten. Voorbeelden van mogelijke studies
waarin de Ruimtescanner en vergelijkbare ruimtegebruikmodellen ingezet
kunnen worden betreffen:
– Hoe zal het grondgebruik in Nederland er over 20 jaar uitzien, als de
ruimtelijke ontwikkelingen van de afgelopen periode doorzetten?
– Welke integrale ruimtegebruikskaart past bij sectorale vooruitzichten die
in het kader van de nieuwe Welvaart-en-Leefomgevingstudie van de
gezamenlijke planbureaus worden ontwikkeld?
– Welk mogelijk effect op het toekomstige ruimtegebruik heeft het aanleggen
van nieuwe grootschalige infrastructuur?
Omdat ze minder gebonden zijn aan vastgelegde denkkaders, zijn de ontwerpbenaderingen
juist sterker in het creëren van nieuwe oplossingen. Ontwerp
sluit dan ook met name aan bij de toekomststudies waarin een groot element
van onzekerheid speelt, zoals verkennings- en speculatietoepassingen. Ontwerp
kan inspirerende ruimtegebruiksbeelden opleveren die het denken over
ruimtelijke vraagstukken prikkelen. Hierbij valt te denken aan studies over het
herinrichten van een bepaalde regio, het uitdenken van nieuwe beleidsalternatieven
of het verbeelden van toekomstscenario’s. Het op een aansprekende
wijze in kaart brengen van de ruimtelijke opgave is hier belangrijker dan het
nastreven van een waarschijnlijk toekomstbeeld. Het zal hier eerder gaan om
visionaire studies met een langere tijdshorizon dan om scenariostudies die
een plausibel toekomstbeeld willen opleveren. Voorbeelden hiervan zouden
kunnen zijn:
scenario’s in kaart