Scenario's in kaart - Feweb - Vrije Universiteit Amsterdam

duidelijk maken dat een locatie die maximaal geschikt is voor zowel wonen als
grondgebonden veeteelt, de functie wonen zal krijgen. Het effect van deze
nieuwe aanpak wordt verduidelijkt in figuur 33. Het linkerdeel van de figuur
toont een simulatie van toekomstig ruimtegebruik op basis van gelijkgeschaalde
geschiktheden, het rechterdeel het resultaat wanneer de geschiktheden zijn
gekoppeld aan indicatieve biedprijzen. In het laatste geval krijgt de functie landelijk
wonen (roze) duidelijk meer locaties van haar eerste keuze (Utrechtse
Heuvelrug, Veluwe, Rijk van Nijmegen) toegewezen dan in het linkerdeel van
de figuur. De functie natuur (donkergroen) wordt door landbouw (lichtgroen)
verdrongen van enkele van de meest geschikte locaties (bijvoorbeeld Zuid-
Hollandse Waarden), omdat de landbouwfunctie bij deze simulatie koopkrachtiger
is.
Een andere keuze die grote invloed heeft op de uiteindelijke simulatieresultaten,
is de gebruikte regio-indeling van de ruimteclaims. In navolging van de
sectorale modellen die de woon-, werk- en landbouwclaims aanleveren, wordt
vaak gebruik gemaakt van standaard administratieve indelingen, zoals provincies,
corop-, of lei-14-gebieden. Door deze harde grenzen op te nemen
wordt de ruimtevraag in de oorspronkelijke claimgebieden vastgehouden, ook
als er net over de grens heel geschikte locaties beschikbaar zijn. Aangezien de
sectorale modellen niet volledig op elkaar zijn afgestemd, kan het zelfs gebeuren
dat de totale ruimtevraag in een bepaald gebied de beschikbare ruimte
overschrijdt, terwijl in een ander gebied de vraag juist kleiner is dan de hoeveelheid
ruimte die beschikbaar is. Bij wijze van experiment is in deze studie
daarom ook een simulatie gedaan waarbij de ruimteclaims niet gebonden zijn
aan regio-indelingen. In dat geval wordt de ruimtevraag voor elke functie op
heel Nederland geprojecteerd. De lokale definitie van geschiktheid en de
onderlinge concurrentie met de andere claims is dan bepalend voor de uitkomsten.
Figuur 34 laat zien wat de resultaten van de simulatie zijn wanneer
gebruik wordt gemaakt van de standaardindeling in provincies en coropgebieden
(links) en wanneer zo’n indeling niet is gebruikt (rechts). Het grootste
verschil is dat in het laatste geval de minst koopkrachtige functie (natuur)
verdrongen wordt van de landbouwgronden in het westen van het land, die
voor die functie wel goed geschikt zijn (bijvoorbeeld de Haarlemmermeer).
Verder valt op dat de functie landelijk wonen zich minder concentreert op
de Utrechtse Heuvelrug (waarvoor een heel hoge regionale claim geldt) en
andere geschikte locaties opzoekt, bijvoorbeeld in Noord-Brabant.
Zoals uit het voorgaande blijkt, zijn de resultaten van de simulatie sterk afhankelijk
van de keuzen die tijdens het allocatieproces zijn gemaakt. Maar ook bij
het presenteren van de eindresultaten worden keuzen gemaakt. Allereerst
wordt de uitkomst van de simulatie voor elke cel – van 500 bij 500 meter, dus in
totaal 25 ha – omgezet in het aantal hectaren grondgebruik dat door elke functie
wordt ingenomen. De simulatie betreft in essentie alleen de waarschijnlijkheid
dat een bepaalde functie op een bepaalde locatie voorkomt. Een lage kans
van bijvoorbeeld 10 procent mondt dan uit in een grondgebruik van 2,5 hectare
(0,1 x 25 ha). Aan de andere kant had er ook voor gekozen kunnen worden
slechts in één van de tien gevallen een cel aan deze functie toe te wijzen.
Evaluatie van uitkomsten 102 • 103