Ruimtelijke opgaven in beeld - Planbureau voor de Leefomgeving


lagere variabele kosten. Dit kan tot een toename van
de mobiliteit leiden. Zonder een precies inzicht te
hebben in deze kosten, is nu echter nog geen uitspraak
te doen over het effect ervan op de ontwikkeling van
de mobiliteit.
• Europese en andere internationale regelgeving
verplicht Nederland tot het halen van verscheidene
doelen op het gebied van natuur en water. Deze
internationale afspraken hebben ook buiten de Natura
2000-gebieden ruimtelijke gevolgen, vooral voor de
landbouw. Het gaat dan om beïnvloedingsgebieden
rondom Natura 2000-gebieden, delen van de
Ecologische Hoofdstructuur die van belang zijn voor
het behalen van doelen in Natura 2000-gebieden,
delen van de Ecologische Hoofdstructuur die van
belang zijn voor het behalen van doelen van de
Europese Kaderrichtlijn Water, en om gebieden met
veel Europees beschermde soorten.
• De greenports zijn slechts ten dele plaatsgebonden. De
teelt van groenten, bollen en (deels) sierteelt verplaatst
zich op dit moment al uit de greenports. Een minder
grote ruimtebehoefte in de greenports is op termijn
vooral denkbaar in Aalsmeer en in de Bollenstreek. Hier
lijkt dan ook in beperkte mate ruimte te zijn om grond
voor andere functies te bestemmen.
• Planologische duidelijkheid – en daarmee beheersing
van de agrarische grondprijzen – is een noodzakelijke
voorwaarde voor het behoud en de ontwikkeling van
de grondgebonden landbouw als beheerder van het
cultuurlandschap. Alleen met een continue beleidsinzet
blijkt de overheid het vertrouwen van boeren en
burgers te kunnen krijgen.
• Wandelen, fietsen en buiten recreëren zijn de
belangrijkste vrijetijdsactiviteiten in de buitenlucht. De
vraag naar zulke activiteiten is het grootst rond de
grote steden. Nu is besloten om geen nieuwe gebieden
in te richten specifiek voor recreatie om de stad, blijft
versterking van de recreatieve gebruiksmogelijkheden
van het agrarische cultuurlandschap als optie over. De
mogelijkheden hiertoe zijn echter beperkt. De
opvangcapaciteit voor recreanten is een stuk kleiner
dan die van specifiek ingerichte recreatiegebieden.
• Het overgrote deel van de buitenlandse toeristen komt
uit de directe buurlanden van Nederland, en dat zal ook
in de toekomst zo zijn. Deze toeristen bezoeken
Nederland juist ook vanwege het landschap. Niet alleen
de aantrekkelijkheid van het landschap is hierbij van
belang, maar ook de toegankelijkheid via wandel-,
fiets- en ruiterpaden en vaarroutes. Gezien de
motieven en voorkeuren van deze toeristen, is
ondersteuning van landschapsgerelateerd toerisme en
de bijbehorende product-marktcombinaties
gerechtvaardigd.
Ruimtelijke gevolgen van beleidskeuzes
• In een situatie waarin op alle bestuursniveaus een
minder restrictief beleid voor woningbouwlocaties
wordt gevoerd, wordt waarschijnlijk in vergelijking met
voortzetting van het beleid uit de Nota Ruimte een
groter deel van de vraag naar wonen en werken in de
Randstad zelf geaccommodeerd. Binnen de Randstad
gaat dit mogelijk samen met minder verdichting en
herstructurering in bestaand stedelijk gebied, en een
relatief sterkere groei van de suburbane gebieden.
• Berekeningen van de gevolgen van het op alle
bestuursniveaus loslaten van planologische restricties
op woningbouwlocaties laten zien dat de
verstedelijkingsdruk in Flevoland en Gelderland ten
opzichte van de Randstad afneemt, en de krimp in
krimpregio’s wordt versterkt. De trend van een
concentratie van ontwikkelingen in de Randstad wordt
geïntensiveerd, waardoor er meer agglomeratieeffecten
kunnen worden verwacht.
• Bij een minder restrictief beleid op alle bestuursniveaus
lijkt de kans op verstedelijking het grootst in de
gebieden nabij en tussen de grote steden, waar de
restrictieve beleidscategorieën uit de Nota Ruimte
komen te vervallen en de ruimtedruk groot is. Een
sterkere suburbanisatie binnen de Randstad kan leiden
tot een extra belasting van reeds zwaarbelaste
infrastructuur. Daarmee zou de infrastructuuropgave
voor de Randstad worden vergroot.
Bestuurlijke aspecten
• Welke ruimtelijke opgaven het Rijk moet oppakken, is
een politieke keuze. Het consequent toepassen van een
aantal inhoudelijke criteria uit onder andere de
welvaartstheorie en het subsidiariteitsbeginsel kan
helpen bij het meer systematisch beantwoorden van
deze vraag.
• De overdracht van taken, bevoegdheden of middelen in
het kader van decentralisatie kan verschillende vormen
aannemen, zoals afstoten, privatiseren, dereguleren of
beëindigen. Het is wenselijk om bij elke taak die wordt
overgedragen duidelijk aan te geven welke variant
wordt gehanteerd en hoe die wordt ingevuld.
• Het kabinet wil de wet- en regelgeving vereenvoudigen
teneinde bestuurlijke drukte en trage besluitvorming
tegen te gaan. Politiek-bestuurlijke en contextuele
factoren zorgen echter vaak voor meer vertraging dan
juridische.
• De kans bestaat dat een aantal nationale of provinciale
ruimtelijke belangen bij decentralisatie onvoldoende
doorwerken of worden gehandhaafd op gemeentelijk
niveau. Omdat de beroepsmogelijkheden van burgers
en actiegroepen de laatste tijd zijn ingeperkt, zullen
Rijk en provincies zich veel actiever dan voorheen
moeten gaan opstellen als ze hun belangen ook
daadwerkelijk gehandhaafd willen zien.
Samenvatting |
7