Ruimtelijke opgaven in beeld - Planbureau voor de Leefomgeving

twee
Figuur 2.28
Landschapskwaliteiten, 2007
Kwaliteit
Laag
Hoog
Bebouwd gebied in 2000
Bron: Snellen et al. (2007)
Polderlandschappen hebben de grootste landschappelijke waarde.
vaarroutes. Ook in de toekomst zullen verreweg de
meeste toeristen uit de buurlanden komen. Dat maakt
het extra belangrijk om die voorzieningen goed op peil te
houden. Gezien de motieven en voorkeuren van deze
toeristen zou een verdergaande investering in
landschapsgerelateerd toerisme en de bijbehorende
product-marktcombinaties gerechtvaardigd zijn (Breman
et al. 2008).
2.8.3 Polderlandschappen zijn internationaal
kenmerkend
Volgens de Commissie Herziening Voorlopige Lijst
Werelderfgoed (2010) is een sterk geloof in de beheersing
van de natuur een belangrijk kenmerk van de
Nederlandse geschiedenis, en daarmee van de
Nederlandse identiteit. In de selectie van voor te dragen
Werelderfgoederen door Nederland zijn in samenhang
daarmee drie thema’s richtinggevend: Nederland
Waterland, Nederland als ontworpen land en Nederland
als burgersamenleving. In Noordwest-Europees verband
zijn vooral de Nederlandse polderlandschappen uniek.
Zulke landschappen komen buiten Nederland weinig voor
en als ze daar wel voorkomen, speelden Nederlanders
met hun kennis van waterbeheersing een belangrijke rol
als projectontwikkelaar, ingenieur of kolonist. Dit geldt
vooral voor de landschappen van droogmakerijen,
waterlinies, oude zeekleipolders en het veenweidegebied.
Vrijwel alle droogmakerijen en waterlinies in Noordwest-
Europa liggen binnen Nederland. Ook
laagveenontginningen met strookvormige verkaveling en
oude zeekleipolders met terpen liggen vooral binnen
Nederland. Wanneer het landschap van Nederland wordt
gewaardeerd op de kenmerken van internationale
betekenis en de mate van zeldzaamheid (binnen
Nederland), dan blijken de hoogste landschapswaarden
nog voor te komen in het veenweidegebied en het
polderlandschap in de noordelijke helft van het land
(figuur 2.28).
2.8.4 Financiering van het beheer van
landschapselementen
Kleine landschapselementen, zoals houtwallen,
knotwilgenrijen en rietstroken, staan onder druk door
onvoldoende beheer. Dit geldt vooral voor kleine
landschapselementen in bezit en beheer van
landbouwbedrijven. Het voortbestaan van deze
elementen is afhankelijk van de mogelijkheden om de
beheeractiviteiten in te passen in de bedrijfsvoering.
Vooral de Noordelijke Wouden, Oost-Nederland, de
Gelderse Vallei, het rivierengebied en Zuid-Limburg
hebben een grote opgave om deze landschapselementen
op agrarische bedrijven adequaat te beheren (figuur
2.29).
In het beheer en herstel van de meest waardevolle
cultuurlandschappen is beduidend minder geïnvesteerd
dan de geschatte financieringsbehoefte van 418 miljoen
euro per jaar. Dit blijkt uit een onderzoek van KPMG (zie
Tholen et al. 2010) en uit informatie over investeringen
van het Rijk en de provincies.
Hoewel de woningmarkt dankzij de hoge prijzen in de
afgelopen vijftien jaar volop ruimte had om in de
54 | Ruimtelijke opgaven in beeld. Achtergronden bij de Ex-ante evaluatie Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte