Ruimtelijke opgaven in beeld - Planbureau voor de Leefomgeving

twee
Planologische onduidelijkheid en grondprijsverhogingen in de Bloemendalerpolder
De Bloemendalerpolder maakte tot aan de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening deel uit van de Rijksbufferzone
Amstelland-Vechtstreek en van het Groene Hart. Verschillende ontwikkelingen leidden ertoe dat de
grondprijzen zeer sterk stegen. Allereerst kwam de provincie Noord-Holland in januari 2001 met het idee om te
bouwen in de polder. In de zomer van 2001 volgde de gemeente Muiden met het plan om met woningbouw in
de polder de verdiepte aanleg van de snelweg A1 te financieren. De gemeente Amsterdam stelde in de herfst van
dat jaar voor om er 5.000 woningen te bouwen. En het Rijk haalde in de regeringsbeslissing over de Vijfde Nota
Ruimtelijke Ordening de Bloemendalerpolder uit het beschermende planologische regime van het Groene Hart.
De grondprijzen zijn zeer sterk gestegen zodra de bouwplannen van de overheden bekend raakten. In november
2000 was minder dan 20 hectare in handen van projectontwikkelaars, in maart 2002 lag het areaal boven de
60, en in januari 2003 op 160 hectare, ongeveer de helft van de Bloemendalerpolder. Projectontwikkelaars
reageerden direct op overheidsbeslissingen, terwijl de gemeenten zelf nog niet direct wilden of konden
aankopen of het voorkeursrecht konden vestigen. Was de gemiddelde prijs per hectare die projectontwikkelaars
betaalden in 2001 nog 150.000 euro, in 2003 schommelde die tussen de 230.000 en 500.000 euro. Dit is vijftot
tienmaal hoger dan de agrarische gebruikswaarde. Door ‘schaduwwerking’ is het recreatiegroen dat was
gepland onbetaalbaar geworden.
Figuur 2.23 laat de grondposities zien van onroerendgoedhandelaars en beleggers in de Bloemendalerpolder.
Deze waren in 2004 opvallend talrijker dan in het overige deel van de Rijksbufferzone Amstelland-Vechtstreek
(De Regt 2004).
Figuur 2.23
Verhandelde percelen in Rijksbufferzone Amstelland-Vechtstreek, 1998 – medio 2003
Verhandelde percelen
Rijksbufferzones
Bron: De Regt (2004)
De grondposities van onroerendgoedhandelaars en beleggers in de Bloemendalerpolder waren in 2004 opvallend talrijker dan in het overige deel
van de Rijksbufferzone Amstelland-Vechtstreek.
2.7.4 Ruimtelijke effecten van ontwikkelingen in
de landbouw
Een studie van Alterra (Agricola 2010) onderscheidt erfen
perceelsgerelateerde effecten op het landschap.
Erfgerelateerde effecten hebben betrekking op de
veranderingen die zich afspelen op de agrarische erven.
Het gaat vooral om de invloed van grotere
bedrijfsgebouwen en ondersteunende voorzieningen op
de erven. Landschappelijke effecten die daarmee
samenhangen zijn verdichting van het landschap en het
verspreid in buitengebied ontstaan van industriële
agrocomplexen. Anderzijds zijn er effecten op het
landschap van bedrijven die stoppen en een andere, nietagrarische
functie krijgen. Door functiemenging verliezen
erven hun agrarische karakter (figuur 2.24, kaart 1).
Perceelsgerelateerde effecten op het landschap zijn de
50 | Ruimtelijke opgaven in beeld. Achtergronden bij de Ex-ante evaluatie Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte