Ruimtelijke opgaven in beeld - Planbureau voor de Leefomgeving

twee
Figuur 2.16
Indicatie van investeringskosten en schaderisico door overstroming, 2020 – 2050
300
Schaderisico (miljoen euro per jaar)
Veiligheidsopties
200
100
0
0 2 4 6 8 10 12
Investeringskosten (miljard euro)
Primair preventie
Ongewijzigd beleid
Beleid met aangepaste
normen
Beleid met Deltacommissienormen
Preventie en beperken gevolgen
Beleid met aanpassing
nieuwbouw vanaf 2010
Beleid met overstroombare
dijken en gevolgbeperking
Beleid met doorbraakvrije
dijken
Bron: PBL (2001b)
Doorbraakvrije dijken zijn het meest kosteneffectief als het gaat om schaderisico.
van het nu geldende veiligheidsniveau (Klijn et al. 2007).
De baten zijn zodanig dat de kosteneffectiviteit van de
investeringen in doorbraakvrije dijken erg gunstig is.
Hiermee kan de verwachte jaarlijkse schade met 35
procent worden gereduceerd en – afhankelijk van de
technische mogelijkheden – de slachtofferrisico’s met
mogelijk 70 procent. Dit betekent ook dat deze extra
veilige locaties nog meer in trek zullen komen en
economische groeicentra van Nederland kunnen worden.
Op andere locaties wordt dan wellicht niet langer
geïntensiveerd, of kan zelfs worden geëxtensiveerd (PBL
2011b).
Doorbraakvrije dijken en sturing van de ruimtelijke
ontwikkelingen in het rivierengebied vergen grotere
investeringen dan het huidige waterveiligheidsbeleid,
maar leveren een lager schaderisico op. Daarmee vormen
ze een doelmatige beleidsoptie. Doorbraakvrije dijken
leveren het grootste rendement in gebieden met een
hoge bevolkingsdichtheid en veel geïnvesteerd
vermogen.
Bij toepassing van doorbraakvrije dijken neemt het
directe overstromingsgevaar zodanig af dat in de
ruimtelijke inrichting van het achterliggende gebied
minder rekening hoeft te worden gehouden met de
mogelijke gevolgen van overstromingen. Het vergroten
van de veiligheid tegen hoog water betekent dan geen
extra ruimtelijke beperkingen (PBL 2011b).
Het realiseren hiervan zal de nodige tijd vergen. Het
verdient aanbeveling om in de tussentijd al voor een
robuuste verstedelijkingsstrategie te kiezen, om daarmee
direct al de mogelijke gevolgen van een overstroming te
beperken. Een robuuste strategie is om verstedelijking
vooral daar toe te staan waar de veiligheid al het grootst
is, dat wil zeggen in regio’s met hoge
bevolkingsconcentraties, en tegelijkertijd voorwaarden te
stellen aan de wijze waarop de verstedelijking mag
plaatsvinden in minder veilige gebieden (delen van het
rivierengebied; MNP 2007b).
2.4.4 Meer gedifferentieerde veiligheidsnormen
Zolang nog niet overal doorbraakvrije dijken zijn
aangelegd, is het raadzaam om verstedelijking vooral
daar toe te staan waar de veiligheid al het grootst is (in
regio’s met hoge bevolkingsconcentraties), en
tegelijkertijd voorwaarden te stellen aan de wijze waarop
de verstedelijking mag plaatsvinden in minder veilige
gebieden. Een meer gedifferentieerde
waterveiligheidsnormstelling kan verder bijdragen aan
het beperken van schaderisico’s. Hierbij zullen – meer dan
nu – de strengste veiligheidsnormen moeten worden
toegepast in de regio’s met de grootste
bevolkingsconcentraties (MNP 2007b).
2.4.5 Veiligheid op de veel langere termijn
Als de zeespiegel sneller stijgt dan verwacht, voldoet het
huidige beschermingsbeleid in het
benedenrivierengebied niet meer en zijn structurele
aanpassingen nodig (Kwadijk et al. 2008; MNP 2007). Het
Volkerak-Zoommeer en het Grevelingenmeer kunnen
ruimte bieden voor piekberging van hoge rivierafvoeren
tijdens een stormvloed op zee.
De levensduur van de huidige kustwerken is beperkt. De
Haringvlietdam (en ook de Oosterscheldekering) zullen
40 | Ruimtelijke opgaven in beeld. Achtergronden bij de Ex-ante evaluatie Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte