Ruimtelijke opgaven in beeld - Planbureau voor de Leefomgeving

More documents

Recommendations

Info

Ruimtelijke opgaven en beleidsimplicaties twee In dit hoofdstuk beschrijven we de acht belangrijkste ruimtelijke opgaven in Nederland voor de middellange en lange termijn. Bij elke opgave bespreken we ook enkele belangrijke beleidsimplicaties. 2.1 Ruimte en internationale concurrentiepositie Moet worden ingezet op belangrijke stedelijke regio’s of op specifieke sectoren? Op welke aspecten scoren Nederlandse regio’s beter of slechter ten opzichte van de directe concurrenten? 2.1.1 Agglomeratie-effecten van stedelijke regio’s In de ruimtelijk-economische literatuur wordt tegenwoordig veel aandacht besteed aan de effecten van de ruimtelijke concentratie van mensen en bedrijvigheid. Deze plekken (agglomeraties) zijn belangrijk, omdat juist daar zogeheten agglomeratie-effecten gedijen. Dit zijn voordelen die bedrijven ontlenen aan de nabijheid van toeleveranciers en afnemers, gunstige arbeidsmarktcondities en kennis-spillovers. Steden zijn de plekken waar agglomeratie-effecten het meest zichtbaar zijn, en stedelijke groei kan een zelfversterkend agglomeratieproces in gang zetten, wat resulteert in onder andere hogere lonen en grondprijzen (De Groot et al. 2010; Thissen et al. 2006). Figuur 2.1 laat zien dat ook het aantal banen in de laatste jaren het meest is toegenomen in de Randstad. Het zijn vooral grote agglomeraties met een sterke exportpositie, een hoge bevolkingsdichtheid en een hoog inkomen per inwoner die veel buitenlandse bedrijven en investeringen aantrekken. Uit een vergelijking met de top 10 van de belangrijkste Europese concurrenten, blijkt dat Nederlandse regio’s agglomeratiekracht missen bij het aantrekken van buitenlandse bedrijven (PBL 2010a). Agglomeratiegrenzen zijn overigens diffuus. Er is geen vaste manier om agglomeraties te begrenzen. Als het gaat om de reikwijdte van economische relaties kunnen bijvoorbeeld handelsstromen, goederenstromen en pendelstromen van belang zijn. Als indicator voor pendelstromen kan het woon-werkverkeer dienen. Uit figuur 2.2 blijkt dat het zelfs op basis van deze ene indicator niet mogelijk is om eenduidig agglomeraties aan te wijzen, zeker ook gezien het polycentrische karakter van de Randstad. Het is daarom weinig zinvol om in het beleid dat is gericht op het versterken van agglomeraties, met precies afgebakende grenzen te werken. 2.1.2 De Randstad vergeleken met de directe Europese concurrenten Het belang van agglomeratie-effecten wordt vooral zichtbaar in internationaal perspectief. Om een zinvolle vergelijking te maken, is het verstandig te kijken naar die regio’s waarmee Nederlandse regio’s daadwerkelijk concurreren. Zo concurreert de sterkste agglomeratie van Nederland, de Randstad, binnen de EU vooral met de 22 | Ruimtelijke opgaven in beeld. Achtergronden bij de Ex-ante evaluatie Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte
twee Figuur 2.1 Toename van banen, 2000 – 2008 Bron: LISA; bewerking PBL Binnen Nederland presteren de regio’s met de meeste agglomeratiekracht (Randstad) het beste in werkgelegenheidsgroei. Figuur 2.2 Woon-werkrelaties, 2005 Pendelsaldo (inkomend/uitgaand) Minder dan -0,30 -0,30 tot -0,15 -0,15 tot 0 0 – 0,15 0,15 – 0,30 Meer dan 0,30 Pendelstromen (x 1000) 1 2 5 10 15 20 Bron: De Groot et al. (2010) Agglomeratiegrenzen zijn diffuus, zo laat het woon-werkverkeer zien. Het pendelsaldo laat per gemeente de verhouding zien tussen het aantal inkomende en uitgaande forensen. De pendelstromen laten de omvang van de forensenstromen tussen gemeenten zien. regio’s Parijs, Milaan, Antwerpen, Dublin, Londen, Düsseldorf en München (figuur 2.3). Tabel 2.1 geeft een vergelijking van de Randstad met de directe Europese concurrenten. De directe concurrenten scoren voornamelijk beter op innovatie (gemeten op basis van het aantal patenten en R&D-investeringen) en slechter op bereikbaarheid. Voor het verbeteren van de innovatiekracht zijn ruimtelijke maatregelen minder relevant; met ruimtelijke maatregelen kan hooguit worden geprobeerd de randvoorwaarden te beïnvloeden, zoals het bieden van een aantrekkelijke leefomgeving voor (buitenlandse) kennisintensieve bedrijven en kenniswerkers (PBL 2010a). Ruimtelijke opgaven en beleidsimplicaties | 23
Page 1: Ruimtelijke opgaven in beeld Achter
Page 4 and 5: Ruimtelijke opgaven in beeld. Achte
Page 6 and 7: Samenvatting Het Planbureau voo
Page 8 and 9: 8 | Ruimtelijke opgaven in beeld. A
Page 10 and 11: Ruimtelijke opgaven in beeld Ru
Page 12 and 13: woningbehoefte tussen nu en 204
Page 14 and 15: Water zoals dat aan de Europese
Page 16 and 17: lagere overheden onvoldoende in
Page 18 and 19: 18 | Ruimtelijke opgaven in beeld.
Page 20 and 21: een Inleiding Het Planbureau voor d
Page 24 and 25: twee Figuur 2.3 Regio's waarmee de
Page 26 and 27: twee Figuur 2.5 Handelsrelaties Bes
Page 28 and 29: twee Figuur 2.6 Bereikbaarheid van
Page 30 and 31: twee Figuur 2.9 Bereidheid tot reiz
Page 32 and 33: twee Figuur 2.11 (On)zekerheid ontw
Page 34 and 35: twee de (nabije) toekomst toe aan g
Page 36 and 37: twee De overdrachtsbelasting fungee
Page 38 and 39: twee kantooreigenaren de mogelijkhe
Page 40 and 41: twee Figuur 2.16 Indicatie van inve
Page 42 and 43: twee landbouw. Alleen in het droogs
Page 44 and 45: twee Figuur 2.19 Onderzoeksconcessi
Page 46 and 47: twee Figuur 2.21 Agrarisch natuurbe
Page 48 and 49: twee bestaand natuurgebied, in het
Page 50 and 51: twee Planologische onduidelijkheid
Page 52 and 53: twee Figuur 2.25 Vrijetijdsactivite
Page 54 and 55: twee Figuur 2.28 Landschapskwalitei
Page 56 and 57: twee Figuur 2.30 Verstedelijkingsdr
Page 58 and 59: drie Ruimtelijke gevolgen van belei
Page 60 and 61: drie Figuur 3.1 Beleidsruimte voor
Page 62 and 63: drie Figuur 3.3 Verschilkaart belei
Page 64 and 65: drie Waard, West-Brabant) en in een
Page 66 and 67: drie Figuur 3.6 Ruimteclaims wonen
Page 68 and 69: drie Figuur 3.8 Waarschijnlijkheid
Page 70 and 71: drie Figuur 3.10 Waarschijnlijkheid
Page 72 and 73:
drie Figuur 3.12 Waarschijnlijkheid
Page 74 and 75:
vier Bestuurlijke aspecten In dit h
Page 76 and 77:
vier Omdat overstromingsrisico’s
Page 78 and 79:
vier 4.3.6 Het principe van twee be
Page 80 and 81:
vier ook voor een verkenning van de
Page 82 and 83:
vier 4.6.2 Aandacht voor betere bes
Page 84 and 85:
Literatuur Adviesgroep ‘Tuinb
Page 86 and 87:
Kuhlman, T. et al. (2010), Gron
Page 88:
Planbureau voor de Leefomgeving Pos
show all

Ruimtelijke opgaven in beeld - Planbureau voor de Leefomgeving

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?