Ruimtelijke opgaven in beeld - Planbureau voor de Leefomgeving


Ruimtelijke opgaven in
beeld
Ruimtelijke opgaven
In deze studie staan de belangrijkste ruimtelijke opgaven
in Nederland centraal. Het gaat om beleidsopgaven in de
fysieke leefomgeving die worden gekenmerkt door een
intersectoraal karakter. Daarvan is sprake als
ontwikkelingen en maatregelen in een beleidssector
ruimtelijke gevolgen hebben voor een andere sector. De
afstemming van belangen tussen sectoren op basis van
inzicht in de wederzijdse afhankelijkheden vormt de kern
van de Nederlandse ruimtelijke ordening.
De acht geselecteerde ruimtelijke opgaven hebben alle in
de afgelopen jaren op de ruimtelijke agenda gestaan, en
zijn gekozen op basis van literatuur en gesprekken met
deskundigen. Het gaat om de volgende opgaven – van
economie via wonen en werken naar water en groen:
1 ruimte en internationale concurrentiepositie;
2 bereikbaarheid en verstedelijking;
3 ruimte voor wonen en werken;
4 veiligheid tegen hoog water, klimaatverandering en
verstedelijking;
5 energietransitie, ruimte en verkeer;
6 internationale natuurverplichtingen en ruimte;
7 landbouw en ruimte;
8 landschap, toerisme en recreatie.
Het betreft hier opgaven die op bovenlokale schaal
spelen. De selectie staat los van de vraag of het oppakken
van de opgaven tot het takenpakket van de Rijksoverheid
behoort. In hoofdstuk 4 van dit rapport worden criteria
aangereikt om dat te toetsen.
Naast deze inhoudelijke opgaven, is er nog een aantal
bestuurlijke opgaven, zoals het doelmatig toedelen van
taken en verantwoordelijkheden aan de diverse
overheidslagen en de vereenvoudiging van de
regelgeving. Deze bestuurlijke opgaven worden na de
ruimtelijke opgaven besproken.
1 Ruimte en internationale concurrentiepositie
Vooral grote agglomeraties met een sterke exportpositie,
een hoge bevolkingsdichtheid en een hoog inkomen per
inwoner trekken veel buitenlandse bedrijven en
investeringen aan. Uit een vergelijking met de top tien
van de belangrijkste Europese concurrenten blijkt dat
Nederlandse regio’s gemiddeld genomen
agglomeratiekracht missen bij het aantrekken van
buitenlandse bedrijven (PBL 2010a).
De Randstad scoort door de centrale ligging in Europa
goed op Europese bereikbaarheid – dat wil zeggen de
multimodale bereikbaarheid van een regio van/naar alle
andere regio’s in de Europese Unie. De Randstad scoort
op dit schaalniveau zelfs net zo goed als de best scorende
regio’s in Europa (ESPON 2009). Op een lager
schaalniveau is de bereikbaarheid van de Randstad
problematischer. In de internationaal vergelijkende
studies van de Organisatie voor Economische
Samenwerking en Ontwikkeling (OECD 2007, 2010) – die
zijn gericht op de kortere woon-werkafstanden
(reistijden) en niet op de interregionale geografische
bereikbaarheid – wordt de bereikbaarheid in de Randstad
als een serieus probleem voor deze regio gezien.
10 | Ruimtelijke opgaven in beeld. Achtergronden bij de Ex-ante evaluatie Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte