Download - Hartmann

KORT PORTRET 2009 - 2010
van de HARTMANN GROEP

Onze missie
We helpen mensen gezondheid
makkelijker en effectiever te managen.
Zowel professioneel als thuis. Dat doen
we samen door middel van partnership,
met passie en professionaliteit.
Ons productassortiment
Wound Management
Wondbehandeling
Compressietherapie
Eerste hulp (medisch)
Functionele therapie/
Immobilisatie
Diagnostische producten
Incontinence Management
incontinentieverzorging
Patiëntenverzorging
Medische huidverzorging
2

Onze producten en diensten
De HARTMANN GROEP is een
internationale onderneming actief op het
gebied van medische producten en hulpmiddelen
voor de gezondheidszorg.
Ons succes is gebaseerd op onze jarenlange medische ervaring en de
voortdurende dialoog met onze klanten. Het welbekende HARTMANNmerk
vormt het hart van ons productportfolio, dat bestaat uit professionele
oplossingen voor wondverzorging, incontinentieverzorging en infectiebescherming.
Ons aanbod van medische producten en hulpmiddelen
wordt gecompleteerd door aanvullende producten en ondersteunende
diensten.
Infection Management
Custom procedure trays
Operatiedoeken
Operatiekleding
Operatieverbandstoffen
Suctie- en drainageproducten
Ontsmettingsmiddelen voor de
huid, instrumenten en
oppervlakken
Overige producten en diensten
Dameshygiëne
Cosmetische wattenproducten
Eerste hulp (consument)
Kneipp-productlijnen
Niet-medische diensten
3

HARTMANN GROEP Kerncijfers
in miljoen euro 2008 2007
Resultaat
Omzet 1) 1.377,0 1.281,4
Waarvan buiten Duitsland in % 66,1 65,4
Geconsolideerde nettowinst 25,7 35,8
Geconsolideerde operationele winst 42,0 38,8
Nettorendement op omzet in % 2) 3,0 3,0
Materiaalkosten 638,9 592,4
Personeelskosten 332,7 315,1
EBITDA 103,0 106,0
Operationele EBITDA 114,1 109,2
Rendement op EBIT in % 2) 8,3 8,5
Afschrijvingen op vaste activa 51,5 46,8
EBIT 51,6 65,8
Operationele EBIT 70,2 64,1
Rendement op EBIT in % 2) 5,1 5,0
Kasstroom 96,4 87,0
Vrije kasstroom3 3) –61,7 38,4
Balans
Balanstotaal 1.042,6 885,2
Niet-vlottende activa 444,4 376,4
Investeringen in activa 83,6 34,4
Vlottende activa 555,9 506,9
Eigen vermogen 458,1 445,0
Eigen vermogen/totaal vermogen in % 43,9 50,3
Rendement op eigen vermogen in % 2) 9,2 8,7
Langlopende verplichtingen 317,8 213,6
Vlottende passiva 258,9 226,6
Medewerkers per 31 december 4) 9.582 8.935
1) Valutaomrekening vindt plaats tegen de gemiddelde wisselkoers over het gehele jaar.
2) Rendement gebaseerd op resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening.
3) Cijfers voor vorig jaar aangepast.
4) Exclusief medewerkers met ouderschapsverlof en bestuursleden van PAUL HARTMANN AG.
4

Percentage van de omzet naar bedrijfssegment
in miljoen euro en %
Wound Management 29,8%
Incontinence Management 37,3%
Infection Management 15,5%
Overige producten en diensten 17,4%
410,5
513,7
214,0
238,8
Percentage van de omzet naar regio
in miljoen euro en %
Duitsland 33,9%
Europa excl. Duitsland 57,8%
Amerika 2,7%
Afrika, Azië, Oceanië 5,6%
467,5
795,5
37,3
76,7
5

Raad van Commissarissen, Raad van
Bestuur, GROEP Management team,
Adviesraad
Erevoorzitter van
HARTMANN
Dr. Friedrich-Wilhelm
v. Seydlitz-Kurzbach
Ulm
Raad van
Commissarissen
Fritz-Jürgen Heckmann
Voorzitter van de Raad
van Commissarissen
Andreas Strobel*
Vice-voorzitter van de
Raad van Commissarissen
Raad van Bestuur
Dr. Rinaldo Riguzzi
CEO
Dr. Felix Fremerey
Product Supply
Management
Michel Kuehn
Operations
Dr. Wolfgang
Neumann
Solution
Management
GROEP Management team
Dr. Michael Banz
Werner Benz
Dieter Buschmann
Dr. Werner Casper
Dr. Ralf Fenske
Andreas Gisler
Peter Halbauer
Krzysztof-Daniel Malowaniec
Jörg Müller
L’ubomír Páleník
Jürgen Rauter
Wolfgang Röhrl
Dr. Hendrik Rosenboom
Dr. Klaus Ruhnau
Christian Stenske
Helmut Althammer
Dr. Werner Casper*
Peter Donath*
Ulrich Gärtner
Christine Geppert*
Gerhard Hirth
Roland Lanzinger*
Joachim E. Schielke
Eduard Schleicher
Wolfgang Schwarz*
Adviesraad
Fritz-Jürgen Heckmann
Voorzitter van de Adviesraad
Dr. Heinz Ahrens
Wolfgang Feil
Hans Kahlich
Max Maier
Status per april 2009
* Gekozen personeelsvertegenwoordigers
6

Naast klantspecifieke operatiedoeken en -kleding biedt HARTMANN logistieke diensten die
helpen om processen te optimaliseren, waardoor de efficiëntie van werkzaamheden op de
operatiekamer verbetert. Ontsmettingsmiddelen van Bode Chemie, eind 2008 overgenomen
door HARTMANN, vormen een perfecte aanvulling op het HARTMANN-assortiment en bieden
kansen voor verdere groei.
Onze doelstelling
We streven ernaar de voorkeurspartner van
onze klanten te zijn op het gebied van
geneeskunde en gezondheidszorg.
We bieden innovatieve totaaloplossingen
met gebruiksvriendelijke producten en
diensten op maat – om de dagelijkse zorg
om het welzijn van patiënten op efficiënte
en kosteneffectieve wijze te verbeteren.
● Onze oplossingen zijn gebaseerd op diepgaande medische kennis,
jarenlange praktijkervaring en een grondig inzicht in de werkstromen
van onze klanten.
● Als betrouwbare partner creëren we duurzame relaties met onze
klanten.
● Met onze kernassortimenten streven we naar een leidende positie in
onze belangrijkste Europese markten.
● De sleutel tot ons succes wordt op al onze locaties gevormd door
gemotiveerde en goed opgeleide medewerkers die klantgericht werken.
7

Wound Management
Het segment Wound Management
beslaat het uitgebreide HARTMANNassortiment
voor wondbehandeling,
producten voor compressie- en ondersteunende
therapie, en zonder recept
verkrijgbare producten voor apotheken.
Dubbelcijferige groei voor wondverbanden
2008 heeft laten zien dat HARTMANN een sterke marktpositie heeft in
wondbehandeling, met een breed productaanbod dat op talloze manieren
gecombineerd kan worden. Ondanks de aanhoudende prijsdruk wist de
onderneming nog steeds winstgevende groei te realiseren. Met een
marktaandeel van 14,5% in Europa wist HARTMANN zijn leidende positie
in wondverbanden te verstevigen. We slaagden erin een dubbelcijferige
groei te realiseren voor het volledige assortiment voor wondbehandeling,
dat traditionele en hydroactieve verbanden omvat, evenals absorberende
producten, postoperatieve verbanden en kant-en-klare procedure trays.
Met meer dan 20% was met name de omzetgroei in hydroactieve wondverbanden
enorm. Verder lanceerde HARTMANN de 'Classics'-campagne
om aandacht te vestigen op bewezen effectieve wondbehandelingsproducten
die onmisbaar zijn in de dagelijkse medische praktijk. Hoewel de
markt voor gazen, synthetische depdoekjes en tampons stagneert, hielp
de campagne ons verdere groei te genereren. Saphenamed ucv, de dubbellaagse
therapeutische kous om patiënten met beenzweren (ulcus cruris
venosum) te behandelen, is goed ontvangen en wordt door klanten in
steeds meer markten gebruikt.
Productie van medische verbanden door KOB
In 2008 heeft HARTMANN-dochteronderneming Karl Otto Braun (KOB)
hard gewerkt aan de implementatie van een nieuwe strategie.
KOB vervaardigt producten onder de eigen merknaam van klanten en zit
in de afrondingsfase van het opzetten van een internationaal productienetwerk
voor medische verbanden met faciliteiten in Duitsland, India en
China. In dit kader nam KOB vorig jaar de activiteiten in Qingdao, China
over van HARTMANN.
Innovaties voor zonder recept verkrijgbare producten in apotheken
Het succesverhaal van de innovatieve Tensoval Duo Control-bloeddrukmeter,
die twee verschillende meetmethodes combineert, zette ook in 2008
door. In de Europese apothekersmarkt heeft HARTMANN momenteel een
aandeel van circa 20% in bloeddrukmeters.
8

HARTMANN biedt een breed assortiment wondverbanden
voor de fasespecifieke behandeling van chronische en acute
wonden. Hydrofilm is een nieuwe transparante en waterdichte
folie om wondverbanden op hun plaats te houden.
De folie is eenvoudig af te rollen en op maat te knippen.
HARTMANN wist ook de verkoop van klinische thermometers een impuls
te geven. In januari 2008 breidden we ons assortiment uit met de Thermoval
Rapid Flex. Deze heeft een flexibel meetpunt, waardoor de tempera -
tuur eenvoudig, snel en nauwkeurig kan worden gemeten. In september
2008 kwam de klinische thermometer Thermoval Rapid van HARTMANN
als beste uit een test van de Duitse consumentenbond Stiftung Warentest.
Ook de pleisters van HARTMANN deden het goed bij apotheken, dankzij
de vele innovaties. Ons ruime assortiment werd verder uitgebreid met een
spraypleister en blarenpleister die op maat kan worden geknipt. Deze producten
zijn internationaal te koop onder de merknamen DermaPlast, Tiritas
en Cosmos.
Productoverzicht
Wondbehandeling
– Gazen en synthetische depdoekjes
– Tule verbanden
– Hydroactieve wondverbanden
– Sponsjes en tamponnades
– Gaas, katoenwatten, cellulose
watten
– Zwachtels
– Wondhechtstrips
Therapeutische zwachtels
– Compressiezwachtels
– Zinklijmzwachtels
– Synthetische gipszwachtels en
toebehoren
– Plaster of Paris-zwachtels en
toebehoren
– Tubulaire zwachtels
– Braces en sportbandages
– Compressiekousen
Eerste hulp
– Klevend wondverband en
chirurgische tape
Diagnostische producten
– Klinische thermometers
– Bloeddrukmeters
9

Incontinence Management
Absorberende incontinentieproducten zijn
goed voor het grootste deel van de omzet
in het segment incontinentieverzorging.
Deze productlijnen worden gecompleteerd
door producten op het gebied van patiëntenzorg
en persoonlijke hygiëne, evenals
onze medische huidverzorgingsproducten.
Omzet segment in 2008 boven 500 miljoen euro grens
In 2008 wist HARTMANN de omzet uit incontinentieverzorging te verhogen,
ondanks de hevige concurrentie en prijsdruk. De omzet steeg tot
513,7 miljoen euro. Dankzij dit resultaat hebben we onze tweede positie
in absorberende incontinentieproducten in Europa met een half procent
verder verstevigd tot een marktaandeel van 23,5%. Voor ons is dit een bevestiging
dat onze positionering als deskundige partner op het gebied van
medische zorg en verpleging goed ontvangen wordt door de markt.
Stijgende verkopen verschillende incontinentieproducten
Het afgelopen boekjaar zagen we twee duidelijke trends: verpleeginstellingen
kiezen steeds vaker voor één productsysteem met het oog op de
kosten, maar in de groeiende thuiszorgmarkt daarentegen stijgt de vraag
naar incontinentiebroekjes die op ondergoed lijken en betrouwbaar en
discreet zijn. In lijn met deze markttrends verkochten zowel de eendelige
als de tweedelige productsystemen van HARTMANN goed in 2008. Dankzij
wederom een dubbelcijferige groei voor MoliCare Mobile deden met
name de incontinentiebroekjes het goed. MoliCare all-in-one incontinentiebroekjes
profiteerden van het onderscheid tussen de drie uitvoeringen
Premium, Comfort en Classic, waar de markt positief op reageerde.
Tot slot zijn we ook tevreden over de omzetontwikkeling van MoliForm
anatomisch gevormde incontinentie-inleggers.
Uitbreiding activiteiten in Noord-Amerika met overname Whitestone
Met de overname van Whitestone Acquisition Corp. in Bloomington, VS in
2008 legden we de basis voor uitbreiding van onze activiteiten op het
gebied van absorberende incontinentieproducten in Noord-Amerika.
In de Verenigde Staten is Whitestone een gevestigde onderneming met
eigen productiefaciliteiten. De onderneming verkoopt hoofdzakelijk aan
ziekenhuizen, bejaardenhuizen en poliklinieken.
10

HARTMANN’s incontinentieproducten zijn ontwikkeld om maximale
absorptie te bieden en tegelijkertijd de huid zo droog
mogelijk te houden. De producten zijn vriendelijk voor de
huid en dat staat nu ook duidelijk op de verpakkingen. Voor
zorginstellingen biedt HARTMANN een logistieke service, met
het zogenaamde ‘rolcontainer’-systeem, waarbij de incontinentieproducten
direct in de voorraadkamer van afdelingen
worden afgeleverd zodat ze meteen gebruikt kunnen worden.
In combinatie met de know how van de HARTMANN GROEP en de activiteiten
van onze Amerikaanse dochter HARTMANN, Inc. zorgt de overname
van Whitestone voor belangrijke synergievoordelen bij de uitbreiding van
onze activiteiten in de Noord-Amerikaanse markt.
Onderzoeken bewijzen dat HARTMANN-producten vriendelijk voor
de huid zijn
Voor zorginstellingen wordt het welzijn van de patiënt en een gezonde
huid steeds belangrijker. De ontwikkeling en implementatie van zorgstandaarden,
onder andere met betrekking tot incontinentieproducten, om het
patiëntwelzijn te waarborgen spelen hier een grote rol in. Verschillende
onderzoeken hebben aangetoond dat de incontinentieproducten van
HARTMANN zacht zijn voor de huid. Onze incontinentieproducten onder -
steunen de pH neutrale waarde van de huid en bevorderen een gezond
huidklimaat. Het feit dat onze producten vriendelijk voor de huid zijn,
is nu de belangrijkste boodschap van een grootschalige internationale
campagne.
Productoverzicht
Incontinentieverzorging
– Incontinentie-inleggers
– Elastische fixatiebroekjes
– Eendelige incontinentieslips en
broekjes
– Incontinentie-onderleggers
Patiëntenverzorging
– Wegwerpproducten voor
persoonlijke hygiëne
– Verpleegproducten
Medische huidverzorging
– Huidverzorgingslijn voor
belaste huid
11

Infection Management
Het segment Infection Management omvat
alle productlijnen die tot doel hebben
patiënten en verplegend personeel te beschermen
tegen infecties.
HARTMANN blijft inspelen op de trend van wegwerpproducten
In 2008 stapten ziekenhuizen in steeds meer landen geleidelijk over op
wegwerpproducten voor de operatiekamer. Dit resulteerde bij HARTMANN
in een dubbelcijferige groei voor infectiebeschermingsproducten.
Wederom was dit het snelst groeiende segment binnen de groep.
HARTMANN’s marktaandeel bleef stabiel op 16%.
Tweevoudige lijn met succes in de markt gezet
In 2008 slaagde HARTMANN erin om voor alle productgroepen voor operatiekamerbescherming
groei te realiseren. Dit was hoofdzakelijk te danken
aan ons vermogen om passende producten te bieden die steeds het
specifieke risico op infectie minimaliseren en daarmee voldoen aan alle eisen
gesteld door de klant en de markt. Voor kleinere ingrepen kan bijvoorbeeld
– in plaats van uit drie lagen bestaand materiaal – een goedkoper
materiaal bestaande uit twee lagen worden gebruikt, dat nog steeds voorkomt
dat bacteriën worden overgedragen. Voorbeelden hiervan zijn onze
Comfort- en Protect-lijn voor Foliodrape-operatiedoeken en Foliodressoperatiekleding.
Hiermee optimaliseren we onze productmix, bieden we
klanten en kostenefficiënt alternatief en spelen we in op de verschillende
behoeften van operatiekamers in ziekenhuizen en poliklinieken.
Nieuw chirurgisch operatieschort voor urologische ingrepen
In 2008 werd de chirurgische kledinglijn van HARTMANN uitgebreid met
een operatieschort voor urologische ingrepen: het Foliodress urologieoperatieschort.
De plooien aan de voorkant bieden maximale bewegingsvrijheid
voor de benen, ook tijdens operaties die zittend worden
uitgevoerd. Onder het borstpand is het schort gemaakt van vloeistofdicht
materiaal, zodat zelfs tijdens operaties waarbij grote hoeveelheden vloei -
stof vrijkomen de chirurg niet in contact komt met besmet materiaal.
CombiSets van Foliodrape wederom drijvende kracht achter groei
In 2008 boekte HARTMANN wederom een dubbelcijferige omzetgroei in op
maat gemaakte custom procedure trays op de markt gebracht onder de
merknaam Foliodrape CombiSet – deze set bevat alle wegwerpproducten
die benodigd zijn voor een ingreep. In aanvulling op de vraag naar trays
op maat voor specifieke ingrepen van verschillende klanten hebben we onze
adviesdiensten uitgebreid voor het optimaliseren van logistieke processen
en hebben we onze leveringsservice voor operatiekamerbenodigdheden
internationaal naar een hoger niveau getild.
12

In 2008 introduceerde HARTMANN een operatieschort speciaal
geschikt voor operaties waarbij veel vloeistoffen vrijkomen. De
mouwen bieden extra bescherming tegen vloeistoffen terwijl de
ruime pasvorm en plooien aan de voorkant zorgen voor maximale
bewegingsvrijheid als de operatie zittend wordt uitgevoerd.
Producten van Bode Chemie, zoals het ontsmettingsmiddel
Sterillium, gaan ‘hand in hand’ met de HARTMANN-productlijn
voor het voorkomen van infecties in de operatiekamer.
Overname van hygiënespecialist Bode leidt tot zeer complete lijn
beschermingsproducten tegen infectie
Eind 2008 namen we van Beiersdorf AG, Bode Chemie GmbH & Co over,
dat nu een 100%-dochter is van HARTMANN. Bode Chemie werd in 1924
opgericht en is een van Europa’s specialisten op het gebied van desinfectering,
hygiëne en huidbescherming. De onderneming is marktleider in
Europa met Sterillium, de eerste handdesinfectant op basis van alcohol op
de markt. Op het gebied van producten die bescherming bieden tegen infecties
op de operatiekamer kunnen we aanzienlijke synergievoordelen
realiseren. De wegwerpproducten van HARTMANN en desinfectanten voor
de huid, instrumenten en oppervlakken van Bode vullen elkaar perfect aan
voor ontsmetting en tegen besmetting. Bovendien biedt HARTMANN’s uitgebreide
internationale verkoopnetwerk van apotheken, particuliere praktijken
en zorginstellingen nieuwe afzetmogelijkheden voor desinfecterende
producten.
Productoverzicht
Operatiekamerproducten
– Operatiedoeken
– CombiSet custom procedure
trays
– Operatiekamerkleding
– Operatiehandschoenen
– Chirurgische absorbentia
– Suctie- en drainageproducten
Patiëntenverzorging
– Onderzoekshandschoenen
Ontsmettingsmiddelen
– voor de huid
– voor instrumenten
– voor oppervlakken
13

De inzet en betrokkenheid van onze medewerkers staan aan de basis van oplossingen op maat
voor elke behoefte van onze klanten.
Medewerkers
Het bedrijfsmodel van de HARTMANN
GROEP is gericht op het aangaan en onderhouden
van duurzame relaties met onze
klanten op het gebied van geneeskunde
en gezondheidszorg. Onze medewerkers
zetten zich volledig in om deze doelstelling
te verwezenlijken. Om dit tot een
succes te maken ondersteunt Human Resources
Management alle medewerkers
door trainingsprogramma's op maat aan
te bieden.
Prestatiegerichte HR-systemen binnen de groep
Met het Performance Management System (PMS) heeft de HARTMANN
GROEP een tool ontwikkeld waarmee we de inzet van personeel efficiënt
kunnen afstemmen op het verwezenlijken van onze bedrijfsstrategie.
Elementen van het PMS zijn gezamenlijk overeengekomen targets gekoppeld
aan variabele beloningssystemen voor het midden- en hogere management,
en bedrijfsbreed competentiemanagement. Het PMS is een
essentiële tool voor een toekomstgericht personeelsbeleid,
14

waarbij de nadruk ligt op het implementeren van beoordelingssystemen
en het nemen van gerichte maatregelen om de competenties van medewerkers
te vergroten.
HARTMANN Global en HARTMANN Move
Bij HARTMANN streven we naar loopbaanontwikkeling met de mogelijkheid
om ervaring op te doen buiten Duitsland. In december 2008 verleende
de Raad van Bestuur haar goedkeuring aan ‘HARTMANN Global’
en ‘HARTMANN Move’, programma’s die medewerkers de gelegenheid
bieden om voor korte of langere tijd in het buitenland te werken. Een onderneming
kan tenslotte alleen succesvol internationaal uitbreiden als de
medewerkers flexibel en mobiel zijn en over interculturele vaardigheden
beschikken. Bovendien kunnen de uitgezonden medewerkers vaak als tussenschakel
tussen culturen fungeren. En ze kunnen de bedrijfscultuur en
waarden van HARTMANN overbrengen naar andere landen en continenten.
Hoge prioriteit voor ondersteuning van jong talent
Vanwege demografische verschuivingen is het essentieel dat we pas
afgestudeerden aantrekken en deze goede opleidingsmogelijkheden
bieden, om als onderneming klaar te zijn voor de toekomst. HARTMANN
heeft jongeren in dienst van de onderneming altijd de gelegenheid gegeven
een degelijke commerciële of technische opleiding te volgen. In 2008
profiteerden 189 medewerkers van deze kans, waarvan 162 in Duitsland.
Daarnaast hebben 297 studenten de kans benut om de HARTMANN
GROEP beter te leren kennen door middel van een stageplaats of afstudeerproject.
We bieden bovendien een internationaal traineeprogramma
voor veelbelovende pas afgestudeerden. Als trainees maken ze kennis met
verschillende werkgebieden en kunnen ze zich voorbereiden op een
gespecialiseerde of leidinggevende functie in de toekomst.
HARTMANN GROEP loonlijst
per 31 december 2008
Duitsland 38,2%
Europa excl. Duitsland 41,8%
Regio’s buiten Europa 20,0%
3.665
4.005
1.912
15

Proces- en kwaliteitsmanagement
Procesmanagement is een integraal onderdeel
van ons ondernemingsbeleid en
vormt een cruciale factor voor het succes
van de HARTMANN GROEP. De procesoptimalisering
wordt ondersteund door de
afdeling Kwaliteitsmanagement, die bedrijfsrisico’s
afwendt en zodoende de langetermijndoelen
van de onderneming veiligstelt.
Het Kwaliteitsmanagement is gebaseerd
op zowel producten als bedrijfs -
processen.
Voldoen aan de richtlijnen voor medische producten en internationale
kwaliteitsstandaards
Door middel van interne audits houdt de afdeling Kwaliteitsmanagement toezicht
op de implementatie van de internationale richtlijnen en kwaliteitsstandaards.
Daarnaast is de afdeling verantwoordelijk voor de externe certificering.
Alle productielocaties zijn gecertificeerd volgens de industriële ISO 9001- en
ISO 13485-normen. De HARTMANN GROEP voldoet tevens aan de eisen voor
het CE-keurmerk voor medische producten. Bovendien houdt HARTMANN zich
aan alle lokale en nationale wet- en regelgeving voor productregistratie.
Effectief procesmanagement binnen de HARTMANN GROEP
De HARTMANN GROEP heeft maatstaven vastgesteld om de kwaliteit van de
interne bedrijfsprocessen te garanderen en deze binnen de gehele groep te implementeren.
De HARTMANN GROEP-procedures en de verschillende productielocaties
staan omschreven in handboeken. Daarnaast werkt Kwaliteitsmanagement
nauw samen met het managementsysteem van de HARTMANN
GROEP op het gebied van milieu en veiligheid.
16

Bij het maken van de absorberende kern voor incontinentieproducten vertrouwt HARTMANN op
superabsorptiemiddelen – milieuvriendelijke synthetische korrels die meerdere malen hun gewicht
aan vloeistoffen kunnen absorberen en vasthouden. Hierdoor kan de hoeveelheid cellulose
die tijdens het productieproces gebruikt wordt, aanzienlijk worden teruggedrongen. Een kleinere
hoeveelheid van het synthetische materiaal kan dezelfde hoeveelheid vloeistof opnemen
als een aanzienlijk grotere hoeveelheid cellulose.
Milieubescherming
Onze onderneming draait niet alleen om
economisch succes en kwalitatief hoogwaardige
producten. Wij vinden het net zo
belangrijk om bij te dragen aan een beter
milieu. Door onze milieu-inspanningen
leveren we een bijdrage aan het behoud en
het verbeteren van de bedrijfswaarde.
Duurzame economische activiteiten
De HARTMANN GROEP heeft efficiënt gebruik van grondstoffen en energie
hoog in het vaandel staan. Ongeveer 90% van de grondstoffen die we voor
het maken van onze producten gebruiken, is duurzaam. Van alle grondstoffen
is 70% afkomstig van cellulose en 20% van katoen.
HARTMANN haalt haar cellulose met name uit duurzaam beheerde bossen
waar snel groeiend hout wordt gecultiveerd. Slechts 10% van de grondstoffen,
zoals plastic, is afkomstig van niet-recyclebare bronnen. Ook met ons
energiebesparingsprogramma leveren we een bijdrage aan de bescherming
van natuurlijke hulpbronnen. Onze prestaties op het gebied van milieu worden
door derden gecertificeerd in overeenstemming met internationale
industrie-eisen voor milieubeheersystemen aan de hand van de industriële
ISO 4001-norm.
17

Systematisch coördineren van het milieubeheer binnen de
onderneming
Wij zorgen voor efficiënte en economische productieprocessen door de
negatieve gevolgen voor het milieu, onze medewerkers en onze omgeving
voortdurend te voorkomen en verkleinen. Hiertoe evalueren, verbeteren en
monitoren wij de milieuaspecten en –effecten van onze activiteiten. Onze
productie- en leveringscapaciteiten worden gerealiseerd aan de hand van
een efficiënte milieuorganisatie en een efficiënt milieubeheersysteem conform
de wettelijke eisen. Gekwalificeerde professionele milieumedewerkers
ondersteunen de mensen die verantwoordelijk zijn voor het milieu binnen
de nationale en internationale vestigingen. Naast het geven van advies
hebben milieumedewerkers coördinerende en toezichthoudende taken.
Innovatieve inkoop-, recycle- en afvalconcepten
HARTMANN voelt zich gedurende het volledige productie- en logistieke
proces verantwoordelijk voor haar producten. Vanaf het moment dat het
product wordt ingekocht, totdat het wordt weggegooid. In onze fabrieken
streven we er dan ook naar om zo min mogelijk afval te genereren en
zoveel mogelijk te recyclen bij de productie, de verpakking en de distributie.
Onze secundaire grondstoffen worden intern opnieuw gebruikt in de
productiecyclus of extern door gespecialiseerde ondernemingen. Als fabrikant
van absorberende hygiëneproducten moedigt HARTMANN haar klanten
aan om gebruikte producten op milieuvriendelijk wijze weg te gooien.
De HILMAS-controlesoftware helpt zorginstellingen bijvoorbeeld bij het
inzetten van incontinentieproducten op een klantvriendelijke manier door
te zorgen voor de juiste productselectie, waardoor de hoeveelheid afval
en de negatieve gevolgen voor het milieu vanaf het begin worden teruggedrongen.
In 2000 heeft HARTMANN een fabriek geopend in Herbrechtingen (Duitsland) voor het
scheiden van afval dat tijdens de productie van incontinentieproducten ontstaat.
18

Hulp bij noodgevallen: dit is wat HARTMANN
bedoelt met snelle, directe en persoonlijke
hulp.
Sociaal betrokken
Onze sociale betrokkenheid komt niet
alleen tot uiting in de traditionele sponsoring
van sport-, culturele en sociale activiteiten,
maar ook in onze steun aan geselecteerde
maatschappelijke projecten
waarbij wij onze slogan “HARTMANN
helps healing” nooit uit het oog verliezen.
Sponsoring ondersteunt het merk
Naast het sponsoren van culturele en sociale projecten, zorgt het sponsoren
van sportactiviteiten er al jaren voor dat het HARTMANN- merk sterk blijft en
nationaal als internationaal gecommuniceerd wordt. Zo is HARTMANN
bijvoorbeeld hoofdsponsor van het eerste elftal van voetbalclub FC Heidenheim.
Hieruit blijkt tevens HARTMANN’s band met de stad Heidenheim, waar
het hoofdkantoor van de GROEP gevestigd is.
Hulp aan slachtoffers van natuurrampen
HARTMANN voelt met name een verantwoordelijkheid als het gaat om hulpverlening
bij natuurrampen. In het geval van een ramp komen onze medewerkers
direct of indirect in actie voor de voorziening in en levering van de noodzakelijke
hulpmiddelen. HARTMANN maakt hierbij gebruik van haar efficiënte
netwerk van bekende hulporganisaties. Toen begin januari 2010 Haïti getroffen
werd door een alles verwoestende aardbeving, heeft HARTMANN snel gereageerd
door 50 pallets verbandmiddelen en chirurgische producten ter beschikking
te stellen voor de urgente behandeling van de vele slachtoffers.
HARTMANN ondersteunt maatschappelijke projecten
HARTMANN ondersteunt talloze maatschappelijke projecten van non-profitorganisaties
op het gebied van medische en gezondheidszorg. Onze onder -
steuning maakt dat deze zorg bij HARTMANN past. Neem HARTMANN-Rico,
onze dochtermaatschappij in Tsjechië, die al jaren gehandicapten helpt.
In 2008 bundelde de onderneming haar krachten met verenigingen voor
gehandicapten, toerisme en natuurbehoud om zo het aantal
rolstoelvriendelijke wandelroutes te verhogen.
19

Gipsproductie in de jaren ’20 van de twintigste eeuw.
Geschiedenis
De geschiedenis van HARTMANN gaat meer
dan 190 jaar terug. Het is een geschiedenis
van bijzondere mensen en hun ideeën. Door
de jaren zijn er altijd toegewijde medici geweest
die aan de wieg hebben gestaan van
nieuwe productontwikkelingen en deze ook
hebben toegepast in de praktijk.
Ludwig von Hartmann Paul Hartmann sen. Victor von Bruns Joseph Lister
1818 Na de opheffing van de door Napoleon ingestelde Continentale
Blokkade lijden textielverwerkers grote verliezen. Ludwig von Hartmann,
de oprichter van de onderneming, laat zich niet uit het veld slaan en
neemt een spinnerij in Heidenheim over. Deze groeit onder zijn leiding uit
tot de grootste katoenspinnerij in Württemberg.
1867 Zijn zoon Paul Hartmann Sr. koopt de zogenaamde Scheckenbleicheblekerij
en begint zijn eigen bedrijf in het bleken, verven en weven van katoen:
Paul Hartmann–Bleiche, Färberei und Appreturanstalt.
1870 Paul Hartmann Sr. is gefascineerd door de medische wetenschap en
wijdt zich aan een nieuwe tak in de textielindustrie: de productie van verbanden.
20

1873 Hartmann Sr. start de industriële productie van absorberend katoen
en opent de eerste fabriek voor verbandmiddelen in Duitsland.
De productie is gebaseerd op de laatste bevindingen van chirurg
prof. dr. Victor von Bruns in Tübingen, die kort daarvoor een proces heeft
ontwikkeld om vet uit katoen te verwijderen.
1874 In een brief aan Hartmann Sr. beschrijft de Schotse arts Joseph Lister
tot in detail hoe het eerste antiseptische wondverband geproduceerd
moet worden en hij verleent Hartmann de vergunning voor industriële
productie. Lister’s met carbolzuur behandelde verbanden betekenden een
doorbraak in antiseptische wondbehandeling.
Als eerste bedrijfslogo koos Paul
Hartmann voor een variant op het
Rode Kruis-symbool in combinatie
met de staf van Aesculapius, dat in
1883 werd geregistreerd als
handelsmerk.
1882 De opening van een eerste dochteronderneming in Pavia, Italië,
markeert het begin van de internationale uitbreiding van de onderneming.
Paul Hartmann Jr. werkt voortdurend aan verdere uitbreiding van het
netwerk van vestigingen: productielocaties in Hohen-elbe/Bohemen
(1883) en Barcelona (1888), en verkoopkantoren in Parijs (1884),
Londen (1887), New York (1889) en Brussel (1891).
1883 Tijdens de nationale expositie over hygiëne en veiligheid in Berlijn
presenteert de onderneming zich als Duitslands oudste fabriek voor verbandmiddelen
en krijgt de onderneming een onderscheiding van de staat.
1912 Walther Hartmann brengt de snel groeiende onderneming naar de
beurs.
Historische poster
‘Engel en
soldaat’,
circa 1900.
In de jaren ’30 van
de twintigste eeuw
introduceert HART-
MANN de slogan
"HARTMANN hilft
heilen", tot op de
dag van vandaag
bekend.
21

1945 Aan het einde van WO II verliest de onderneming al haar buitenlandse
fabrieken en verkoopkantoren. HARTMANN maakt een nieuwe
start en breidt alweer snel uit.
1964 Pur-Zellin, zijn gebruiksklaar voorgestanste celstofdeppers, die zijn
ontwikkeld om hun vorm te behouden. Ze zitten in een praktische plastic
dispenser en zijn sinds de jaren 60 in bijna elke medische praktijk te vinden.
Dankzij de bariumsulfaat röntgencontrastdraad
hebben chirurgen
naast het tellen van de gebruikte
tampons tijdens de ingreep
ook nog röntgen als extra
controlemiddel.
1965 HARTMANN ontwikkelt een röntgencontrastdraad genaamd Telatrast
en verwerkt deze in alle deppers en tampons die in operatiekamers worden gebruikt.
Het mooie van Telatrast is dat het de chirurg röntgen als extra controlemiddel
biedt naast de standaardprocedure van het tellen van de gebruikte
tampons.
1967 HARTMANN ontwikkelt de gaasdepper ES-kompres, zonder draadjes
langs de randen. Zeer sterk absorberend maar toch ademend, dit gaaskompres
met omgevouwen rand is ook vandaag de dag nog een veelgebruikt hulpmiddel
bij de behandeling van wonden.
1972 HARTMANN richt haar eerste dochteronderneming sinds de Tweede Wereldoorlog
op in Châtenois, Frankrijk. Deze dochter genereert tot op de dag
van vandaag de grootste omzet van alle HARTMANN-dochterondernemingen.
1974 Molinea Plus D, een incontinentie-inlegger met vulling van zachte cel -
stofpulp, is het eerste incontinentieproduct in zijn soort dat zo dicht op het
lichaam wordt gedragen en is de voorloper van andere succesvolle producten
in deze categorie.
1976 Met de ontwikkeling van operatiedoeken voor eenmalig gebruik onder
de naam Folioplast wordt de basis gelegd voor een nieuwe belangrijke productcategorie:
operatiedoeken ter voorkoming van infecties.
Wat in 1970 begon is inmiddels uitgegroeid tot de belangrijkste tak van productie, namelijk de
productie van incontinentieproducten.
22

Sterillium is het meest vooraanstaande handdesinfectiemiddel van Europa. Desinfectiemiddelen van Bode
Chemie vormen een perfecte aanvulling op de HARTMANN-producten op het gebied van wondverzorging.
1991 HARTMANN profiteert van de val van het IJzeren Gordijn om de Oost-
Europese markt te betreden en richt eigen dochterondernemingen op.
1995 De eerste 100%-dochter buiten Europa opent haar deuren in Hongkong.
1997 HARTMANN ontwikkelt een geïntegreerd therapieconcept voor
vochtige wondbehandeling, op basis van drie hydroactieve verbanden.
1999 HARTMANN bouwt een ultramoderne productiefaciliteit in Qingdao,
Sinds 1995 is HARTMANN
ook aanwezig op de Chinese markt.
voor alle productiestadia: bleken, productie, maken van gaasproducten,
en sorteren en verpakken.
2006 Het hydroactieve wondverband Hydrotul combineert de positieve eigenschappen
van conventioneel geïmpregneerd verband met de positieve
eigenschappen van hydroactieve verbanden. Operatiedoeken van Foliodrape
Protect en operatiekleding van Foliodress Protect worden op de
markt gebracht als voordelige oplossingen voor poliklinische ingrepen.
2007 Het productaanbod voor vochtige wondbehandeling wordt gecompleteerd
door Hydrosorb Gel, dat eenvoudig direct kan worden
aangebracht met de direct te gebruiken doseerspuit.
In 2008 koopt HARTMANN Whitestone Acquisition Corp., een grote fabrikant
van incontinentieproducten in de Verenigde Staten.
Met de overname van Bode Chemie GmbH in 2009 haalt HARTMANN één
van Europa’s meest vooraanstaande specialisten op het gebied van
desinfectieproducten in huis
23

Grote dochterondernemingen in de
HARTMANN-regio’s
Centraal-Europa
DE
Bode Chemie GmbH
Melanchthonstraße 27
22525 Hamburg
Telefon +49 40 540060
Dir: Dr. Ulrich Möllers
Karl Otto Braun
GmbH & Co. KG
Lauterstraße 50
67752 Wolfstein
Telefon +49 6304 740
Dir: Dr. Gerhard F. Braun
24
CMC Consumer Medical
Care GmbH
Nordstraße 125
52353 Düren
Telefon +49 7321 361550
Dir: Dr. Rainer Mangold
Kneipp-Werke
Kneipp-Mittel-Zentrale
GmbH & Co. KG
Steinbachtal 43
97082 Würzburg
Telefon +49 931 80020
Dir: Dietmar Salein

Sanimed GmbH
Gildestraße 68
49479 Ibbenbüren
Telefon +49 5451 9230
Dir: Rainer Uhlhorn
Vivello GmbH
Rosengasse 5
89073 Ulm
Telefon +49 731 40016500
Dir: Raimund Koch
AT
PAUL HARTMANN Ges.mbH
IZ-NÖ-SÜD, Straße 3
2355 Wiener Neudorf
Telefon +43 2236 646300
Dir: Friedrich Thomasberger
CH
IVF HARTMANN AG
Victor-von-Bruns-Straße
8212 Neuhausen
Telefon +41 52 6743111
Dir: Andreas Gisler
25

West/Zuid-Europa
BE
N.V. PAUL HARTMANN S.A.
1, Avenue Paul Hartmann
1480 Saintes
Telefon +32 2 3914444
Dir: Francis Mathot
DZ
Laboratoires
PAUL HARTMANN S.A.R.L.
Villa N o 10,
Lotissement communal N o 3
Rouiba
Telefon +213 21 855330
Dir: Mohamed Achaibou
ES
Laboratorios
HARTMANN S.A.
Polígono Industrial Pla d’en Boet II
c/Carrasco i Formiguera, 48
08302 Mataró
Telefon +34 93 7417100
Dir: Marc Perez
FR
PAUL HARTMANN S.A.
9, Route de Sélestat
67730 Châtenois
Telefon +33 388 824343
Dir: Michel Kuehn
GR
PAUL HARTMANN Hellas A.E.
L. Vouliagmenis 140
16674 Glyfada/Athina
Telefon +30 210 8986630
Dir: Dr. Panos Koronakis
IT
PAUL HARTMANN S.p.A.
Via della Metallurgia, 14 - ZAI 2
37139 Verona
Telefon +39 045 8182411
Dir: Dr. Giovanni Renna
MA
PAUL HARTMANN S.A.R.L.
7, rue Ibn El Jaouzi
20100 Casablanca
Telefon +212 22 483923
Dir: Ilyass Alami
NL
PAUL HARTMANN B.V.
Kerkenbos 11-03d
6546 BC Nijmegen
Telefon +31 24 3723610
Dir: Rudolf Marinus Krouwel
PT
PAUL HARTMANN LDA
Av. Severiano Falcão, 22 - 2°
2685-378 Prior Velho
Telefon +351 21 9409920
Dir: José Manuel Toscano
De Mendonça
Oost-Europa
CZ
HARTMANN-RICO a.s.
Masarykovo nám. 77
66471 Veverská Bítýška
Telefon +420 549 456262
Dir: L’ubomír Páleník
HR
PAUL HARTMANN d.o.o.
Radoslava Cimermana 64a
10000 Zagreb
Telefon +385 1 4812844
Dir: Marin Matulic
HU
HARTMANN-RICO Hungária Kft.
Budapark, Paul Hartmann u. 8
2051 Biatorbágy
Telefon +36 23 530900
Dir: László Hornyák
PL
PAUL HARTMANN Polska
Sp. z o.o.
ul. Partyzancka 133/151
95-200 Pabianice
Telefon +48 42 2252260
Dir: Gra yna eromska-Tiszler
RO
S.C. PAUL HARTMANN S.R.L.
str. Kos Károly nr. 1A
540297 Târgu Mures
Telefon +40 265 210928
Dir: Fritz Mader
RU
PAUL HARTMANN OOO
Kozhevnicheskaya 7-1
Moskwa 115114
Telefon +7 495 7969961
Dir: Jury Wiktorowitsch Kalabin
SI
PAUL HARTMANN Adriatic
d.o.o.
Letališka cesta 3c
1000 Ljubljana
Telefon +386 1 5484581
Dir: Marin Matuli
26

SK
HARTMANN-RICO spol. s r.o.
Einsteinova 24
85101 Bratislava
Telefon +421 268 299101
Dir: L’ubomír Páleník
TR
PAUL HARTMANN Ltd. Sti.
Köyba i Caddesi Keresteci
Zühtü Sokak No: 28
34464 Yeniköy/Istanbul
Telefon +90 212 3638129
Dir: Jens Marquard
Noord-Europa, Amerika
DK
PAUL HARTMANN A/S
Huginsvej 1 F
3400 Hillerød
Telefon +45 48 220400
Dir: Bengt Gustafson
GB
PAUL HARTMANN Ltd.
Heywood Distribution Park
Pilsworth Road
Heywood/Lancashire OL10 2TT
Telefon +44 1706 363200
Dir: Roger Keith Styles
NO
PAUL HARTMANN AS
Hoffsveien 48
0377 Oslo
Telefon +47 221 33110
Dir: Bengt Gustafson
SE
HARTMANN-ScandiCare AB
Depågatan 2
33421 Anderstorp
Telefon +46 371 587400
Dir: Bengt Gustafson
US
HARTMANN, Inc.
481 Lakeshore Parkway
Rock Hill, SC 29730
Telefon +1 803 3257600
Dir: John Gilbert
Afrika, Azië, Oceanië
AE
PAUL HARTMANN Middle East FZE
Al Tawar Road
Dubai Airport Free Zone
West Wing 3, Office 222
Dubai
Telefon +971 4 2996996
Dir: Alexander Burger
AU
PAUL HARTMANN Pty. Ltd.
Unit 27-28
Homebush Business Village
11-21 Underwood Road
Homebush NSW 2140
Telefon +61 2 87627000
Dir: David Clarke
CN
KOB (Qingdao)
Medical Devices Co., Ltd.
71, Zhufeng Street, Jiaonan
Qingdao 266400
Telefon +86 532 86185805
Dir: Yubai Gao
PAUL HARTMANN (Shanghai)
Trade Co., Ltd.
Rm. 702, Shenergy Int. Building
1, Fu Xing Road (M)
Shanghai 200021
Telefon +86 21 33070222
Dir: Zhian Zhou
HK
PAUL HARTMANN
Asia-Pacific Ltd.
Unit 1801, 18F,
Skyline Tower
39 Wang Kwong Road
Kowloon Bay, Kowloon
Hong Kong/China
Telefon +852 27988999
Dir: David Clarke
ZA
HARTMANN-Vitamed (Pty) Ltd.
Northlands Production Park
Corner New Market/Epsom Avenue
Northriding 2068
Randburg
Telefon +27 11 7047420
Dir: Bill Kelly
27

PAUL HARTMANN B.V.
Postbus 26
6500 AA Nijmegen
T 024 372 36 10
F 024 377 82 84
E. algemeen@nl.hartmann.info
www.paulhartmann.nl
KORTPORTRET2009/2010.02/1000/V1