5004202 MODULAIR 2 - Open Universiteit Nederland

8 ‘Doorgaan tot we het af hebben’
maandblad voor studenten van de Open Universiteit Nederland
12 CvB-voorzitter Wöltgens levert kritiek op kabinet
22 SRS: uw studiepad online
26 Visitatiecommissie: ‘Juristen aan de maat’
modulair
nummer 2 jaargang 20 6 oktober 2004
Agathe Oude Veldhuis en Miny Veldhuis
‘Je bent met wetenschappelijk
onderzoek bezig’

Open Universiteit Nederland begroet KMT-studenten
1
2
3
Zoals de reguliere universiteiten bij de start van het academisch jaar hun eerstejaars begroeten, zo heet de Open Universiteit Nederland studenten
welkom die beginnen met een kennismakingstraject (KMT). Het KMT is een inschrijvingsvorm voor studenten die bij de start met hun studie aan de
Open Universiteit een zowel oriënterend alsook inhoudelijk begeleidingstraject willen volgen. Het KMT bestaat uit de eerste twee modulen van de
propedeuse van één van de zeven bacheloropleidingen waarvoor de student opteert. Tijdens (vijf tot acht) groepsbijeenkomsten komen naast de
inhoud ook zaken als een effectieve studieaanpak, planning, tentaminering en het gebruik van Studienet/Internet aan bod. Soms gaat aan het KMT
een introductieavond vooraf tijdens welke studenten met elkaar persoonlijk kennis kunnen maken en formaliteiten regelen zoals toegang tot
Studienet.Per september 2004 zijn zo’n 1600 studenten begonnen met een KMT (in 2003: 2000). De KMT’s worden hetzij in elk studiecentrum of
steunpunt, hetzij clustergewijs georganiseerd. Op de foto’s ziet u, van boven naar beneden, KMT-studenten in de studiecentra/steunpunten: Zwolle,
Zeeland en Groningen. Overigens worden ook ná het KMT cursussen begeleid en bestaat de mogelijkheid tot contact via groeps-opdrachten,
Studienet en studentenverenigingen. Toch begint de student aan een overwegend autonoom traject.
Nota bene: de genoemde aantallen KMT-studenten zeggen niets over de ‘instroom’ middels jaar- of semesterinschrijving, cursus of inhaaljaar.

Inhoud modulair 2
8 De student
Familie Broeders
‘Doorgaan tot we het af hebben’
12 College van bestuur
CvB-voorzitter Wöltgens tijdens jaarrede
‘Kabinet ondergraaft haar eigen
doelstellingen’
22 Onderwijs algemeen
SRS-projectleiders Gordijn en Rothkranz
‘U hebt toch zeker uw studiepad al eens
online opgeroepen’
26 Onderwijs
Rechtswetenschappen
Oordeel visitatiecommissie
‘Juristen aan de maat’
4 Kort nieuws
5 Column
6 De student
8 Stelling
9 Lustrum
10 Innovatie
12 College van bestuur
15 Studentenraad
16 De scripties
18 Activiteitenagenda
20 Service en informatie
21 Alumni
22 Studieresultatensysteem
24 Onderwijs
28 Tentameninfo
29 Sys-tentamentijden
30 Studiebegeleiding
31 Afgestudeerden
32 Prikbord
Colofon

4
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
kort nieuws
Feestelijke opening sc Rotterdam
Op dinsdag 31 augustus is het gemoderniseerde studiecentrum
Rotterdam officieel geopend. Het studiecentrum ligt nu prominent
tegenover het stadhuis. Studenten, medewerkers en relaties van
het studiecentrum woonden de dag bij. In haar welkomstwoord
blikte coördinator Marijke Schoonderbeek terug op de diverse
locaties:‘Hier willen we echt blijven!’ Collegevoorzitter Wöltgens,
die diezelfde middag met een rede in het WTC het academisch jaar
had geopend, reikte de bul uit aan vier afgestudeerden.‘De scripties
zijn illustratief voor een koppeling tussen onderzoek en het
nut ervan voor de maatschappij’, aldus Wöltgens. De bekende
columniste Carrie Jansen (zie foto) sprak de genodigden toe in
haar onvervalste en oprechte Rotterdams zoals we dat o.a. gewend
zijn van het VARA-programma waaraan zij regelmatig meewerkt.
Uiteindelijk, nadat ze de grootsteedse en landelijke politiek op de
hak had genomen, riep ze een herinnering aan haar vader op. Toen
deze op 68-jarige leeftijd stopte met werken, meende ze eindelijk
zijn droom - ‘Later kan ik altijd nog rechten gaan studeren’ - te kunnen
verwezenlijken door hem de Basiscursus Rechten cadeau te
doen. Door ziekte echter kon hij zijn droom helaas niet meer verwezenlijken.
Met felicitaties aan het nieuwe studiecentrum verrichtte
Carrie tot slot de officiële openingshandeling, gevolgd door
een flitsende videoclip, waarvan de laatste beelden synchroon
samenvielen met een luide knal en confetti.
Prof. Wiley visiting researcher
David Wiley (Utah State University) komt binnenkort een vijftal
maanden naar het Onderwijstechnologisch expertisecentrum
(OTEC). Als visiting researcher zal hij in diverse projecten participeren.
Tijdens zijn verblijf zal hij tevens een aantal lezingen en presentaties
verzorgen. Prof. dr. Wiley is een prominent onderzoeker
op het gebied van het ontwerpen van herbruikbare leerinhouden
(Learning Object Design). Hij is associate professor of instructional
technology aan Utah State University en executive director van de
Open Sustainable Learning Opportunity (OSLO) Group van dezelfde
universiteit.
Carrie:‘Proficiat Rotterdam!’
NVAO op bezoek
Op uitnodiging van de faculteit Informatica heeft dr. Karl Dittrich,
vice-voorzitter van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie
Organisatie (NVAO), op 17 september een lezing verzorgd in het
kader van een themadag over kwaliteitszorg. In heldere bewoordingen
legde Dittrich uit waarin accreditatie zich onderscheidt van
visitatie. Weliswaar is het de verdienste van het huidige visitatiestelsel
dat kwaliteitszorg aandacht krijgt van de faculteiten, toch
wordt diezelfde visitatie nog te zeer gezien als iets incidenteels.
Ietwat overdreven gesteld: de organisatie maakt zich, weliswaar na
een kritische zelfevaluatie, als het ware op voor het bezoek van de
Visitatiecommisie. Accreditatie, die bovenop de visitatie volgt, wil
echter nadrukkelijker kijken naar het integrale systeem van kwaliteitszorg
doorheen de hele faculteit en haar curriculum. De
Visitatiecommissie werkt nog overwegend formeel, strikt volgens
een referentiekader, en vergelijkt alle opleidingen binnen één discipline.‘Bij
accreditatie bent ú als faculteit de opdrachtgever,
draagt u zélf de doelstellingen en ambitie aan van úw opleiding. U
moet kunnen aantonen en bewijzen. U bent de meester van uw
eigen opleiding!’ aldus een prikkelende Dittrich. Hij waarschuwde
tevens voor een al te vraaggestuurde (markt)benadering. Het gaat
weliswaar om kennis én vaardigheden, een academische opleiding
moet nog steeds een kennisantwoord vormen op de langere termijn.
Zie ook het verslag van de visitatie Rechtsgeleerdheid op
pagina 26.
Openingstijden psp Zeeland
Met ingang van 1 oktober zijn de openingstijden van provinciaal
steunpunt Zeeland (Vlissingen) gewijzigd: maandag: 18.00-21.30
uur; dinsdag: 13.00-21.30 uur; woensdag: 13.00-17.00 uur; donderdag:
13.00-21.30 uur; vrijdag: alleen sys; zaterdag: gesloten.

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
5
Professor Van Marle op symposium VU
kort nieuws
FOTOGRAFIE: KLAUS TUMMERS
Tijdens een tweetalig symposium van de Vrije Universiteit te
Amsterdam op 29 en 30 september heeft prof. dr. Jaap van Marle,
decaan van de faculteit Cultuurwetenschappen, een lezing verzorgd
met als titel:‘Het Nederlands in orthodox-gereformeerde
kerken in Amerika’. Het overkoepelende thema van het symposium
was:‘Klonten in de smeltkroes: duurzame Nederlandse gemeenschappen
in Noord-Amerika, 1800-2000’. Het congres richtte zich in
de eerste plaats op het in kaart brengen en analyseren van de
veelal verborgen groepen Nederlanders in Noord-Amerika. Aan het
thema is een speciale webpagina gewijd door het Roosevelt Study
Center te Middelburg: www.roosevelt.nl/rscuk16.htm.
Promotie Hinke Groothof
Op donderdag 30 september is drs. H.A.K (Hinke) Groothof, universitair
docent bij de faculteit Psychologie van de Open Universiteit
Nederland, gepromoveerd aan de Rijksuniversiteit Groningen
(RUG). De titel van haar proefschrift over sociale vergelijking luidt:
‘When others are doing better or worse: responses from the heart
and the head’. Bij het ter perse gaan van deze Modulair beschikte
de redactie nog niet over een persbericht www.rug.nl/Corporate
/nieuws/index.
Door schade en schande wordt men wijs
column
Van fouten kun je veel leren. Maar dan moet je wel weten wat je fout hebt gedaan. Bij sys-tentamens
is dat geen probleem. Meteen na het examen kun je inzien welke vragen je fout beantwoord
hebt en waar in het boek het juiste antwoord te vinden is. Dit heeft echter bij mij nog
nooit geleid tot diepere inzichten in de leerstof, het gaf meer inzicht in de effectiviteit van
mijn studiemethode. Ook interessant, maar of je daar nu echt wijzer van wordt?
Nee, dan de opdrachten. Zo heb ik onlangs drie opdrachten ingeleverd en de reacties daarop
verschillen opvallend. Van één vak ontving ik alleen de mededeling ‘voldoende’ (het alternatief
was ‘onvoldoende’). Van het volgende vak ontving ik een A4-tje met daarop een stuk of acht
beoordelingscriteria en per criterium of ik er wel of niet aan voldaan had, verder niets. Van het
derde werkstuk ontving ik een beoordeling van vier kantjes waarin elk punt van de te vergeven
100 punten werd verantwoord, mét de nodige toelichting. Onnodig te zeggen dat ik van
de laatste beoordeling het meest geleerd heb. Buitengewoon nuttig (maar ook een beetje
pijnlijk, ik kan slecht tegen kritiek) om precies te weten waar ik punten heb laten liggen en
welke punten ik goed gedaan heb. Deze opdracht was er één uit de reeks ‘onderzoeksvaardigheden’,
dus de op- en aanmerkingen zal ik zeker kunnen benutten bij een volgende aflevering
in de lange reeks, waardoor ik minder kans loop te zakken voor zo’n vak. Van zo’n beoordeling
word ik dus letterlijk en figuurlijk wijzer.
Waarom de andere vakken niet (zo uitgebreid) worden beoordeeld weet ik eigenlijk niet.
Wellicht zijn het meer gestandaardiseerde opdrachten, zodat de opgedane wijsheid over wat
goed en fout was ook ingezet zou kunnen worden om andere studenten die de opdracht nog
moeten maken gemakkelijk aan een voldoende te ‘helpen’. Daar heb ik wel begrip voor, van
overschrijven weet je in ieder geval zeker dat de student niets leert. Aan de andere kant is het
jammer. Ik moest mijn hersens behoorlijk laten kraken voor de opdrachten en dan wil ik toch
graag weten wat de juiste oplossing was. Want juist de punten waar ik lang over heb na moeten
denken blijken vaak fout gegaan te zijn. Daar kan ik dus veel van leren, maar dan moet je
wel weten wat je goed en fout hebt gedaan. Beoordelaars: gelieve mij schade en schande te
bezorgen!
Stuutje van Vulpen

6 www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
‘Doorgaan
tot we het
af hebben’
FOTOGRAFIE: BERT JANSEN
Op 5 oktober haalde Marie-Anne Broeders haar doctoraal Managementwetenschappen. Op zich
al een geweldige prestatie na jaren noeste arbeid, maar het opmerkelijke is dat haar beide broers
reeds eerder bij de faculteit Rechtswetenschappen waren afgestudeerd. Voor Peter Bluming,
coördinator studiecentrum Eindhoven, een goede reden om het drietal eens goed in de bloemetjes
te zetten en, hij was zo attent om hun moeder niet te vergeten.

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004 7
Studeren aan de Open Universiteit is een eenzame bezigheid,
hoor je vaak zeggen. Studenten zitten alleen op een
zolderkamertje te blokken, ontmoeten zelden collega’s en
maken de gang naar een studiecentrum dikwijls alleen om
tentamens te doen. Hun docenten kennen ze amper. Dat
laatste is ook omgekeerd het geval. Zo ontdekte Peter
Bluming enkele jaren geleden in een gesprek met een
vrouw op het studiecentrum in Eindhoven dat haar zoon
kort daarvoor zijn doctoraal Nederlands recht had gehaald,
dat een andere zoon op het punt stond om dat te doen en
dat een dochter in de eindfase van haar studie Managementwetenschappen
zat. Bluming had de drie studenten weleens
gezien, maar contact met hen had hij niet veel gehad.
Dat was ook niet zo eigenaardig, want de drie telgen uit de
familie Broeders hebben zich zelden op het studiecentrum
laten zien.‘Bij de tentamens zag ik weleens een bekend
gezicht, maar echt contact heb ik nooit gehad.’ Wim, de
oudste van het gezin (links op de foto), is het met zijn zus
eens:‘Op het heao heb ik al genoeg samengewerkt en
opdrachten met medestudenten moeten maken. Ook op
het werk stem ik zaken met anderen af. Ik was blij dat ik nu
zelf mijn studietempo kon bepalen en dat kon ook niet
anders met mijn drukke baan.’ Ook Jan, de jongste van de
drie, had geen enkel probleem met zijn solitaire studentenbestaan.‘Daarom
juist heb ik voor de Open Universiteit
gekozen. Je kunt studeren wanneer het je uitkomt en je zit
niet in een strak programma met colleges en werkgroepen
zoals op een reguliere universiteit. Dat bespaarde me een
hoop tijd. En de readers zijn zo geschreven dat ik er zelf wel
uit kon komen.’ Dat wil niet zeggen dat het drietal in totale
eenzaamheid heeft zitten ploeteren.‘Natuurlijk hadden we
het onderling vaak over de studie.’ Marie-Anne kan het niet
nalaten haar moeder de eer toe te zwaaien die deze volgens
haar kinderen toekomt:‘Laten we niet vergeten dat
onze moeder ons op allerlei manieren heeft gesteund en
dat gaat verder dan ons moed inspreken. Als het nodig was,
ving ze ook mijn kinderen op.’
Een normaal sociaal leven
Wim, Marie-Anne en Jan Broeders groeiden op in het
Brabantse Oostelbeers in een gezin waar vader al vroeg
stierf. Moeder stond er daardoor met drie kinderen alleen
voor. Toch kreeg ze het voor elkaar dat ze alledrie het heao
haalden. Moeder, die bij het interview met haar kinderen
aanwezig is, herinnert zich nog goed dat niet iedereen die
keuze respecteerde.‘Dikwijls kreeg ik te horen dat mijn kinderen
na de middelbare school maar moesten gaan werken,
zeker mijn dochter, want die zou later toch trouwen en
dan niets aan haar diploma hebben. Maar ik dacht daar
anders over.’ Haar kinderen hebben haar niet teleurgesteld.
In no time hadden ze hun heao-diploma - Marie-Anne zelfs
al op haar twintigste - en Wim en Jan kregen al gauw een
baan bij een woningcorporatie. Niet toevallig, want beiden
hadden in hun heao de nodige aandacht aan makelaardij
besteed.‘Rechten had me op het heao al getrokken en
daarom wilde ik in dat vak verder’, licht Wim zijn keuze toe.
‘Maar tegelijk wilde ik binnen de onroerendgoedsector blijven,
want daar zag ik mijn toekomst.’ Begin jaren negentig
startte hij aan de Open Universiteit voorzichtig met de
module Overeenkomstenrecht.‘Toen wist ik: dit ga ik afmaken.’
Dat betekende niet dat hij steeds in hetzelfde tempo
doorstudeerde.‘Het ging vak voor vak, soms drie, soms vijf
modules per jaar. Maar ik besloot mijn voornemen waar te
maken.’
Jan zag dat zijn broer een fulltime baan met een studie aan
de Open Universiteit goed kon combineren en volgde twee
jaar later zijn voorbeeld. Net als zijn broer koos hij een vrije
studierichting Rechten, zodat hij niet aan een vast programma
gebonden was, maar eerst die modules kon doen die
aansloten bij zijn werk.‘Ik heb me nooit dwangmatig aan
de studie gezet. Wielrennen is mijn grote hobby en ik maak
soms zo’n 12.000 kilometer per jaar. Dat heb ik me door
mijn studie niet laten ontnemen.’
‘Behalve karakter is studeren
vaak een kwestie van het hoofd
koel houden. Zit het in een
bepaalde periode wat tegen,
neem daar dan wat ruimte voor’
Wat betreft studiekeuze valt Marie-Anne ietwat uit de toon.
Bedrijfskunde, door de faculteit later getransformeerd tot
Managementwetenschappen, past beter bij haar baan als
senior financial controller bij de Rabobank in Veghel. Ook
zij deed zo’n tien jaar over haar studie.‘Tijdens mijn studie
kreeg ik drie kinderen en ik ben nogal traditioneel, want ik
ben thuis degene die kookt. En een normaal sociaal leven
bleef voor mij altijd vooropstaan.’ Haar weekprogramma
was dus beduidend lastiger dan dat van haar broers.
de student
Voor Peter Bluming, die ook bij het gesprek aanwezig is, is
de situatie waarin Marie-Anne studeerde, heel herkenbaar.
‘Het is een trend dat werkende vrouwen met kinderen én
een gezin gaan studeren. Het komt nogal eens voor dat die
studentes afhaken, omdat die combinatie te veel voor ze is,
doordat ze te rigoureus aan hun studieprogramma vasthouden.
Maar behalve karakter is studeren vaak een kwestie
van het hoofd koel houden. Zit het in een bepaalde periode
wat tegen, neem daar dan wat ruimte voor.’ Marie-Anne
beaamt dat volledig:‘Je kunt jezelf wel een ijzeren regime
opleggen, maar vóór je het weet, heb je de jonge jaren van
je kinderen gemist. En daar heb je later spijt van.’ pagina 9

8
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
Mevrouw L. van der Zande, psychologie
‘Ik heb het verslag over de oratie van René van
Hezewijk in de vorige Modulair met belangstelling
gelezen. En ik ben het zeker met hem eens.
Ik vind het heel belangrijk om samen met
anderen aan een opdracht te werken.
Bovendien vind ik het ook nog gewoon leuk
om met én van medestudenten te leren. Ik
geloof niet dat dit de zo geroemde vrijheid
aantast. Je kunt nog zó veel individueel afronden
dat gezamenlijk werken voor mij als een
verademing voelt.’
‘Samenwerken een
verademing’
‘Grote mate van vrijheid
zeer belangrijk’
De heer P. Brood, managementwetenschappen
‘Poeh...laat ik vooropstellen dat ik zeker het
belang zie om goed te kunnen samenwerken.
Dat is zelfs van essentieel belang, dat zie ik ook
op mijn werk met mijn collega’s. Toch is de
grote mate van vrijheid die de Open Universiteit
Nederland veelal biedt voor mij zeer belangrijk.
Ik zit in een positie dat ik behoorlijk zuinig met
mijn tijd moet omgaan. Ik sta op zich dan ook
open voor de ideeën van Van Hezewijk maar ik
heb niet de mogelijkheid om er te veel vrijheid
voor in te leveren.’
de stelling van de maand
Bereid enige studievrijheid
in te leveren?
Tijdens zijn recente oratie pleitte
onderwijsdecaan Psychologie René
van Hezewijk voor het leren in sociale
verbanden, niet alleen omdat de
mens een sociaal wezen is, maar
vooral ook maatschappelijk het
(academisch) samenwerken met
collega’s een essentiële competentie
is. Van Hezewijk noemt als mogelijkheden
de virtuele community maar
ook samenwerken tijdens cursussen
en participeren in studentenverenigingen.
Dat gaat onmiskenbaar ten
koste van de zo gekoesterde individuele
vrijheid. Bent u bereid ten gunste
van uw competentie-ontwikkeling
iets van die vrijheid in te leveren?
De heer R. Janssen, technische informatica
‘Ik hecht zeer aan het individueel bestuderen
van mijn modulen. Dat is één van de voornaamste
redenen dat ik destijds voor de Open
Universiteit heb gekozen. Het bevalt mij dan
ook prima. Voordeel blijft dat ik in mijn eigen
tempo kan studeren en mijn kostbare tijd efficiënt
kan gebruiken. Samenwerken is absoluut
een belangrijke competentie maar die breng ik
maatschappelijk in de praktijk. Bij deze studie
heb ik daar niet de behoefte aan.’
Mevrouw M. Wouters, rechtswetenschappen
‘Ik vind dat René van Hezewijk zinnige dingen
zegt over het leren in sociale verbanden.
Moeilijk blijf ik evenwel vinden om dit geheel
in de praktijk te brengen. Samenwerken gaat
alleen goed bij een juiste afstemming met
medestudenten. Voor mij is dan ook van belang
dat zo’n groep flexibel met elkaar kan omgaan.
Dan is het ook mogelijk om het goed in te passen
in mijn drukke agenda. Want het is natuurlijk
zo dat je in groepsverband veel van elkaar
kunt leren.’
‘Samenwerken niet
synoniem voor inleveren
studievrijheid’
Mevrouw N. de Bruin, cultuurwetenschappen
‘Mijn studie cultuurwetenschappen is eigenlijk
een uit de hand gelopen hobby. Ik besteed er
tegenwoordig menig uurtje per week aan. Ik
vind het heel prettig om cursussen samen met
medestudenten te bestuderen, dat zie ik als
een verrijking. Je discussieert samen met mensen
met dezelfde interesses, daar leer ik ontzettend
veel van. Bovendien leer je medestudenten
hierdoor beter kennen. Samenwerken staat
voor mij zeker niet synoniem voor het inleveren
van studievrijheid.’
Ramón Meessen

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004 9
Vervolg pagina 7
Op de vraag of ze weleens een dip in hun studie hebben
gehad, krijgt de interviewer vooral gelach als antwoord.
Wim, Marie-Anne en Jan komen uit een nuchter gezin dat
je het best zou kunnen omschrijven als niet praten, maar
werken. ‘Ik denk niet dat we voor dips tijd hebben gehad’,
zegt Jan met instemming van zijn broer en zus.‘We studeerden
alledrie onder het motto doorgaan tot we het af
hebben.’ Maar hij blijft een realist die niet de ogen sluit
voor het gecompliceerde leven van mensen die een fulltime
baan hebben én daarnaast aan een vaak bijzonder
lange studie zijn begonnen. Hij geeft dan ook een welgemeend
advies:‘Zorg ervoor dat je ondanks alles blijft
genieten van het leven.’ En broer Wim spreekt uit eigen
ervaring als hij medestudenten die moeilijk zitten, probeert
te troosten met de woorden ‘je ziet op een gegeven moment
licht aan het einde van de tunnel’.‘Heb je een paar modules
gehaald, dan weet je dat je het kunt. Uiteindelijk red je het
dan wel.’
Nu ze hun doctoraalexamen op zak hebben, krijgen ze het
respect dat ze verdienen. Marie-Anne:‘Een paar jaar geleden
moest ik collega’s op het werk nog uitleggen wat de
Open Universiteit is. Dat is verleden tijd. Ze weten nu dat
de Open Universiteit een volwaardige universiteit is. Het is
me trouwens opgevallen dat vooral het niveau van de
scripties hoog is. Mensen met een bul van de Open
Universiteit hebben veel discipline en hebben lang in hun
vrije tijd moeten zwoegen. Daarvoor krijg je een hoop
waardering.’
Paul Troost
‘Zorg ervoor dat je
ondanks alles blijft
genieten van het leven’
Activiteitenagenda Lustrum Open Universiteit Nederland 2004-2005
Hieronder staan nagenoeg álle lustrumactiviteiten genoemd, dus ook activiteiten die zich
niet (direct) richten tot studenten. Een aantal activiteiten is nog in voorbereiding. Op de
speciale lustrumwebpagina vindt u meer informatie: www.ou.nl/info-alg-lustrum4/index.htm
Recent lopende activiteiten
-Essaywedstrijd ‘Lang leve leren!’ 2004
-Dies natalis op vrijdag 24 september te Heerlen
-Landelijke dag Cultuurwetenschappen op zaterdag 25 september
te Nijmegen
Verslag van deze activiteiten volgt in Modulair 3 (10 november).
Donderdag 21 t/m zaterdag 23 oktober 2004: Conferentie EADTU
-De Open Universiteit Nederland is gastvrouw voor het jaarlijks
congres van EADTU, European Association of Distance Teaching
Universities
-locatie:Heerlen
-voor: Europese zusterinstellingen
Donderdag 28 t/m zaterdag 30 oktober 2004: Conferentie EUA
-De Open Universiteit Nederland is mede-organisator van de
conferentie van EUA, European University Association
-locatie:Maastricht
-voor:Europese universiteiten
Zaterdag 6 november 2004: Symposium Natuurwetenschappen
-symposium met als thema “geluid en geluidshinder”
-locatie:studiecentrum Utrecht
-voor:studenten
Vrijdag 12 november 2004: Studentendag Rechtswetenschappen
-symposium met als thema “De gekozen burgemeester:
consensuszoeker of commandant?”
-locatie:Jaarbeursgebouw Utrecht
-voor:studenten
Zaterdag 20 november: Symposium Managementwetenschappen
-symposium over ‘Community building’ en Alumnidebat
-locatie:Evoluon Eindhoven
-voor:studenten, alumni, Emergo-leden, docenten
Dinsdag 7 december 2004: Opening/lustrum studiecentrum Groningen
-opening vernieuwd studiecentrum en viering 20-jarig bestaan
studiecentrum Groningen
-locatie:studiecentrum Groningen
-voor:studenten, alumni, relaties, media, (oud)medewerkers
Nota bene: er zullen meer feestelijke (her-)openingen plaatsvinden
voor opnieuw gehuisveste studiecentra.
Juni 2005: Open dag/diploma-uitreiking
-locatie:Heerlen
-voor:studenten, alumni, relaties, omwonenden, media, politiek,
medewerkers

10
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
Wat rond 1997 begon als een competentiehype is anno 2004 uitgegroeid tot een competentierealiteit.
Binnen de faculteit Psychologie is men er in geslaagd nieuwe ICT-toepassingen
en theoretische beschouwingen over competentieverwerving te bundelen in een curriculum
voor de onderzoekscompetentie. Het opdoen van deze competentie was voor veel studenten
een haast onneembaar struikelblok. Door de vergaande integratie van specifieke
psychologievakken met methoden en technieken van onderzoek en met statistiek wordt
het studeren niet alleen leuker, maar wordt de student ook de zin van deze competentie
duidelijk gemaakt. De student krijgt op maat wat hij nodig heeft om onderzoek te doen.
Competentiegericht toetsen
Uiteraard zal een afgestudeerd psycholoog over meer dan alleen de onderzoekscompetentie dienen te beschikken.
Ook op het gebied van diagnostiek en interventies zal hij thuis moeten zijn. Binnen de faculteit Psychologie is echter
prioriteit aan de ontwikkeling van de onderzoekscompetentie toegekend. Het ligt voor de hand dat bij een eventuele
verdere uitwerking van de overige twee competenties ook voor de IMTO-benadering wordt gekozen. De geïntegreerde
opzet is van hoog innovatief niveau en in de Nederlandse universitaire wereld als uniek te kwalificeren. Ook de commissie
die in 2001 de faculteit Psychologie visiteerde was vol lof over IMTO. Een van de meest recente resultaten van
IMTO is de cursus Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse. Het practicum maakt studenten vertrouwd met de
belangrijkste statistische begrippen en technieken. Onlangs werd voor deze cursus, wederom op vernieuwende wijze,
een proeftoets gehouden. Houtmans:‘De studenten kregen thuis een casus toegestuurd waaraan een onderzoeksinnovatie
FOTOGRAFIE: FLIP BERNARD FRANSSEN DE MOL
IMTO: van hype tot realiteit
‘Voorheen gaven we gewoon losse cursussen Statistiek. Er was geen enkele relatie met het vak Psychologie. Stof en toepassing
stonden los van elkaar’, zegt drs. Hans van Buuren van de faculteit Psychologie. Samen met de psychologen dr.
Francine Dehue en dr. Tilly Houtmans stond deze statisticus aan de wieg van het in 1998 gestarte project “Innovatie van
Methoden en Technieken van Onderwijs” (IMTO). Bij IMTO zijn toekomstige beroepsrollen van de psycholoog gekoppeld
aan de materie van methoden, technieken en statistiek. Een van die rollen is het kunnen doen van onderzoek. Van
een afgestudeerd psycholoog mag worden verwacht dat die dat op een wetenschappelijk verantwoorde wijze weet te
doen. Francine Dehue:‘Wij willen de studenten gedoseerd en van het begin af aan die dingen leren die ze in de praktijk
echt nodig hebben, zoals bijvoorbeeld de variantieanalyse en regressietechnieken. Just-in-time leren noemen we dat.’
IMTO-cirkel
De M&T- en statistiekleerstof wordt gekenmerkt door een duidelijk hiërarchische structuur. Kennis van variantieanalyse
veronderstelt kennis van standaarddeviaties en deze weer van gemiddelden. Bij de opdeling van de leerstof is dan ook
rekening gehouden met dit cumulatieve aspect. Tilly Houtmans:‘Vroeger kregen studenten pas bij het maken van de
eindscriptie met onderzoeksvragen te maken. In de nieuwe opzet confronteren wij ze direct aan het begin met onderzoeksvragen
en met oplossingsmogelijkheden. Geen formules leren, maar leren hoe je formules kunt gebruiken.’ Van
Buuren verhaalt met enige trots over de IMTO-cirkel die het concentrische en cumulatieve karakter van de onderzoekscompetentie
symboliseert.‘De kern van de cirkel geeft de startsituatie aan, de kennis van onderzoek die een beginnende
student dient te hebben. De oppervlakte van de hele cirkel staat voor de kennis en vaardigheden die nodig zijn om
een compleet onderzoek uit te voeren. De ringen representeren de cumulatieve toename van kennis in relatie tot de
complexiteit van het onderzoek. De buitenste ring ten slotte representeert de eisen van het competentieniveau waaraan
de eindscriptie moet voldoen.’

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
11
FASE 4
Interpre
pretatie,
tie,
discu
cussie
en conclusie
competentieniveau
7
6
5
4
3
2
1
0
FASE
1
Onderzo
rzoeksvraag en
psycholog
ogische casus
Student rondt
academische
studie af
Student begint met
academische studie
FASE
3
Data-a
-analyse
(statistiek
iek
FASE 2
Dataverz
erzameling
(M&T)
onderzoeksproces
De IMTO-cirkel: de ringen representeren de cumulatieve toename van kennis
Vlnr: Van Buuren, Houtmans en Dehue
opdracht was verbonden. Zij mochten die thuis uitwerken en er een rapport van maken. Wij hebben begrepen dat
sommigen dat in groepjes hebben gedaan. Een aantal weken later volgde een examen waar wij ze een aantal multiplechoice
vragen hebben voorgelegd, waarbij ze hun eigen onderzoekresultaten moesten gebruiken. Een zeer competentiegerichte
toetsing die bovendien ook nog relatief weinig begeleiding vraagt.’
Statistiek: niet alleen sommetjes maken
Monique Bijker, studente Arbeids- en organisatiepsychologie illustreert haar positieve ervaringen met IMTO:‘De mate
van verantwoording die je zelf en als groep hebt om tot een goed eindproduct te komen, de uitdaging om zelf een
onderzoek - op steeds verschillende en in complexiteit toenemende niveaus - uit te voeren en het feit dat je in elke
IMTO-cursus met alle facetten van een werkelijk onderzoek te maken krijgt. Ook het samenwerken en uitwisselen van
ervaringen met andere studenten, die je meestal alleen virtueel kent, is heel fijn en een uitdaging op sociaal niveau.
De enige bottleneck vind ik wel de verscheidenheid aan persoonlijke planningen waardoor het vaak lastig is deadlines
te halen. Bij een IMTO-cursus is dat heel belangrijk. Het heeft allemaal te maken met de veelheid van de verschillende
individuele situaties van de cursisten.’ Voor Monique was statistiek aanvankelijk niet meer en niet minder dan het
maken van een paar sommetjes. Ze had er geen notie van hoe belangrijk het vak eigenlijk is voor Psychologie.
‘Statistiek 1 heb ik in de oude vorm gedaan. Dat ging best goed, maar ik had er helemaal niets mee. Technisch kon ik de
stof hanteren, maar de praktische notie ervan zag ik niet direct. Toen er vrijwilligers werden gevraagd voor een IMTOmodule
in het kader van Statistiek 2 heb ik daar meteen op ingehaakt. Van dat onderzoek en de bijbehorende uitwisseling
heb ik ontzettend veel geleerd over literatuuronderzoek, het operationaliseren van variabelen, de zorgvuldige
selectie van meetinstrumenten, de meest geschikte statistische technieken en over de wijze van verslaglegging.’
Weer perspectief op afstuderen
Medestudent Hans van Geel is opgelucht dat onderwijscoördinator Marjan Specker hem op het spoor van de nieuwe
cursus Statistiek heeft gezet.‘Het heeft mij weer perspectief gegeven en de verwachting dat ik binnen afzienbare tijd
alsnog als Arbeids- en organisatiepsycholoog kan afstuderen. De traditionele cursus heb ik nooit echt onder de knie
gekregen. Te veel formules en te veel mogelijkheden om te soleren en dus om af te haken. Hoewel ik geen hekel heb
aan het leren via modellen en concepten heb ik het leren via concrete casuïstiek als verhelderend en uitdagend ervaren.
Vooral het nauwkeurig formuleren van probleemstellingen en onderzoeksdoelen was voor mij heel leerzaam. In vergelijking
met het bestuderen van een boek is het oplossen van een casus directer, ook al omdat verwacht wordt dat je
met je oplossingen communiceert met docenten en medestudenten.’
Chester Bogaardt

12
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
Van links naar rechts: collegevoorzitter Wöltgens, rector magnificus Mulder en VNO-NCW-voorzitter Schraven
FOTOGRAFIE: KLAUS TUMMERS
Steun uit hoek VNO-NCW
CvB-voorzitter Wöltgens
levert kritiek op kabinet
De regering ondergraaft voortdurend haar eigen doelstellingen om het opleidingsniveau van de beroepsbevolking
te verhogen. Dit is de kern van de kritiek van collegevoorzitter drs. Thijs Wöltgens, opmerkelijk in de rol van oudpoliticus
en econoom, in zijn rede bij de opening van het academisch jaar op dinsdag 31 augustus in Rotterdam.
Het voornemen om studenten vanaf 30 jaar zelf hun studie te laten bekostigen, is slechts één voorbeeld waaruit
blijkt dat het kabinet het leven-lang-leren niet bepaald steunt. Wöltgens pleidooi is niet geheel belangeloos.
De collegevoorzitter noemt de Open Universiteit Nederland als het meest onderhevig aan budgettaire beknotting.
Even later zal VNO-NCW-voorzitter mr. Jac Schraven de collegevoorzitter bijvallen, niet alleen door de Open
Universiteit als lichtend voorbeeld te kwalificeren maar tevens door de bezuinigingen op onderwijs af te keuren.

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
13
Voor een universiteit die zich nationaal wil profileren,
mag het niet bevreemden dat zij de
opening van het academisch jaar op locatie
verricht, deze keer in het hart van Rotterdam, in
het World Trade Center (WTC). De Coolsingel
kan de kwalificatie skyline met gemak doorstaan.
In de nabijheid van het WTC blijkt ook
het nieuwe studiecentrum van Rotterdam te
liggen, boven het kantoor van de ANWB, schuin
tegenover het stadhuis, bepaald prominent.
De wapperende banieren aan de voorgevel
nodigen uit om de officiële opening bij te
wonen die diezelfde namiddag zal plaatsvinden.
Het college heeft de belofte van upgrading
van de studiecentra gestand gedaan.
Het WTC-gebouw - de lichtbalk aan de voorgevel
meldt de opening van het academisch jaar -
ademt helemaal de sfeer van business-to-business:
in het pak gestoken managers, een stevige
begroeting, altijd druk met elkaar in conclaaf,
handen in de zakken of aan het mobieltje. Er
zal ongetwijfeld ook worden gesproken over
het LEX-concept waarvoor belangstelling blijkt
van de kant van Digital Port, een aanbieder van
ict voor ondernemers die in het WTC is gehuisvest.
De ruimtelijkheid van het gebouw, het
vele glas, is indrukwekkend. De in chique blauw
gestoken dames en heren van de catering
maken zich op voor de ontvangst.
In verband met het vierde lustrum zal collegelid
drs. Theo Bovens aansluitend aan de lezingen
een aantal studenten van het eerste uur -
zij zijn in 1984 begonnen en zodoende de
levende bewijzen van life-long-learning - in de
bloemen zetten. Van deze 400 studenten wonen
zo’n 30 de opening van het academisch jaar bij.
Het is tijd voor de respectievelijke lezingen. Het
blijkt de laatste jaarrede van de collegevoorzitter
die medio 2005 de Open Universiteit zal
verlaten. Via negen stellingen wil Wöltgens de
zogeheten Lissabon-doelstelling toetsen: in
2010 moet de EU de meest competetieve economie
van de wereld zijn. Dat daartoe het
opleidingsniveau omhoog moet, onderschrijft
de Nederlandse regering weliswaar, maar dat
zou dan ook moeten blijken uit dienovereenkomstige
visie en randvoorwaarden zo zal de
polemiserende CvB-voorzitter even later betogen.
Is het trouwens toeval dat academische
jaarredes worden gehouden pal voor de derde
dinsdag in september? Een greep uit de
belangrijkste passages.
‘In Lissabon waren de Europese regeringsleiders
er terecht van overtuigd, dat hun ambitie
alleen kon worden bereikt door de omvorming
van onze economie tot een kennis-economie.
In de internationale vergelijking is geen sterker
verband te vinden dan het verband tussen
opleidingsniveau van de beroepsbevolking en
de nationale welvaart gemeten als inkomen per
hoofd van de bevolking.’ 2
‘Ook Nederland heeft zich gecommitteerd om
eind 2010 een beroepsbevolking te hebben,
die voor tenminste 50% over de competenties
beschikt, die bij een hbo- of wo-opleiding
behoren. In het Hoger Onderwijs en Onderzoeksplan
2004 staat dat van de huidige beroepsbevolking
minder dan 30% over een hboof
wo-opleiding beschikt. Het CPB kijkt meer
naar de kwalificaties, die bij de arbeidsplaatsen
behoren, en komt dan tot een cijfer dat altijd
nog een paar procent beneden de 40 ligt.’ 3
‘De regering kondigt aan om - in aanvulling op de
30-jaar-grens waarbij de rijksbekostiging eindigt -
te komen met een brief aan de Tweede Kamer,
waarin het beleid voor een leven-lang-leren
wordt uiteengezet. Deze brief lijkt mij beslissend
voor het oordeel over de vraag,of de regering
haar eigen doelstellingen serieus neemt.’ 6
‘Tot nu toe pakken de overheidsmaatregelen
alleen maar negatief uit voor werkende mensen
die zich een hogere opleiding eigen willen
maken. FiscaIe faciliteiten zijn of worden afgebroken
en geen universiteit is de afgelopen
jaren zo beknot als de Open Universiteit, de
life-long-learning-university.’ 7
‘In de begroting van Onderwijs vallen drie dingen
op: 1 Er is geen directoraat en bijbehorend
begrotingshoofdstuk voor onderwijs na het
reguliere onderwijs. Les 1 van elk managementhandboek:
als niemand verantwoordelijk is
voor een bepaalde taak, wordt die taak ook niet
uitgevoerd. 2 De bezuinigingen raken specifiek
het hoger onderwijs. 3 In het ho ligt niet de
prioriteit bij het onderwijs zelf, maar bij het
onderzoek (ca. 700 mln. euro voor innovatie).
Iedere euro extra voor onderzoek verdwijnt volgens
het CPB in een black-box zonder zichtbare
gevolgen voor de economische groei. Bij onderzoek
gaat het niet om meer geld, maar om een
selectievere, groeizamere inzet. Bij onderwijs
gaat het wel om meer, omdat iedere extra
hoger opgeleide telt voor onze economie.’ 8
‘Niet alleen het departement, maar het hele
onderwijs moet veranderen, als permanente
educatie de norm wordt. De reguliere organisaties
van onderwijs zijn maar beperkt geschikt
voor een leven-lang-leren. De werkende student
moet zich dus aanpassen aan hun studiejaar,
hun tentamentijd, hun vrije zaterdag en
hun studietempo. Dat past niet in de toenemende
flexibilisering van de arbeidsverhoudingen.
Die vragen juist dat de werkende studerende
zelf bepaalt, wanneer, waar en in welk
tempo hij studeert en welk gebruik hij bij zijn
studie maakt van nieuwe communicatie-mogelijkheden.
Dat is de flexibiliteit van de OUNL.’ 9
Wöltgens sluit aldus af:‘Op dit moment zijn we
evenwel onmisbaar. Uitgerekend daar, waar
reguliere universiteiten gevestigd zijn, heeft de
OUNL haar grootste studentenaantallen. Onze
studenten stellen prijs op dit flexibel alternatief,
ondanks de nabijheid van de klassieke en klassikale
alma mater. Want ons alternatief is niet aanbod-,
maar vraag-gestuurd. Daarom zijn we geen
diploma-fetisjisten, maar tonen respect voor
elders verworven competenties. We gaan ons
twintigste jaar in. In vergelijking tot andere universiteiten
hebben wij meer toekomst dan verleden.
Die toekomst past perfect in de Europese
agenda van Lissabon. Dan moet de regering die
agenda en dus zichzelf wel serieus nemen, zeker
nu de regering het voorzitterschap van de EU
bekleedt. Anders is het eerlijker om openlijk
afscheid te nemen van de ambities van Lissabon.’
Stellingen
1 Halverwege het Lissabondecennium
moet de rijksbegroting
voor 2005 getoetst
worden op de voortgang
bij het bereiken van de
afgesproken doelstelling.
2 Om de Lissabon-doelstelling
te halen zal het
Europees opleidingsniveau
moeten stijgen.
3 Op dit moment zitten we
nog ver onder het vereiste
opleidingsniveau. We zullen
dus extra inspanningen
moeten leveren.
4 Het overheidsbeleid is
geen bijdrage aan een
stijgende participatie in
het hoger onderwijs voor
jongeren.
5 De Lissabon-ambitie is
alleen haalbaar door extra
inspanningen om de
bestaande beroepsbevolking
hoger te scholen.
6 Als de regering haar eigen
doelstellingen serieus neemt,
dan moet zij een jaarlijks
toetsbaar en afrekenbaar
programma presenteren
voor het behalen van de
50%-norm in 2010.
7 Zelfs binnen de restrictieve
onderwijsbegroting in
ons land is het verleggen
van prioriteiten mogelijk.
8 In de onderwijsorganisatie
en in de onderwijsbegroting
moet de voorrang voor een
leven-lang-leren zichtbaar
gemaakt worden. Anders
blijft de Lissabon-agenda
steken in goede bedoelingen
en slechte resultaten.
9 Een leven-lang-leren vergt
een flexibeler onderwijsaanbod.
Je kunt de OUNL
zien als een nationale ‘pilot’
op dit terrein. Wij zijn graag
bereid onze expertise met
reguliere instellingen te
delen.

14 www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
‘Lichtend voorbeeld’
VNO-NCW-voorzitter Jac Schraven feliticeert
de Open Universiteit op de eerste plaats met
het 20-jarig bestaan ‘omdat u in die 20 jaar
bent uitgegroeid tot een innovatieve, flexibele
universiteit die mensen talloze mogelijkheden
biedt om een leven lang te leren.’ Vervolgens
gaat Schraven op een aantal van die ontwikkelingen
in. Ook hier een greep uit de
belangrijkste passages.
‘Voor een ondernemingsorganisatie als VNO-
NCW is kwalitatief hoogstaand onderwijs dat
voorbereidt op goed ondernemerschap, van
cruciaal belang. De huidige economische situatie
maakt overduidelijk dat groei en welvaart
niet vanzelfsprekend zijn. Meer en meer komen
we er ook achter dat ‘kennis’ de sleutel voor
groei is geworden. We moeten slimmer werken
aan slimmere producten en diensten. We moeten
dus meer en gerichter investeren in onderzoek
en meer en hogere kwalificaties bereiken
via het onderwijs. Uitstekend hoger onderwijs
dat aansluit op de behoeften in de markt is
daarbij een eerste vereiste.’
‘Instellingen voor hoger onderwijs zijn nog erg
sterk gericht zijn op het initieel onderwijs. Dat
is en blijft natuurlijk ook een belangrijke taak.
Maar de samenleving - en in het bijzonder het
bedrijfsleven - heeft deze instellingen ook
nodig als centra voor Leven Lang Leren. Een
groot deel van de huidige werknemers heeft
niet meer dan een MBO-opleiding. Zij zullen
hun kennis zeker moeten bijspijkeren. Niet
alleen de Open Universiteit Nederland (OUNL),
maar ook de andere hogescholen en universiteiten
moeten daar met hun aanbod op
inspelen.’
‘Meer flexibiliteit en minder plaatsafhankelijkheid
is ook in het regulier hoger onderwijs
gewenst. E-learning in combinatie met traditionele
vormen is daar een prima middel voor. Ik
vind het dan ook heel goed dat er een consortium
Digitale Universiteit is opgericht door de
OUNL samen met negen andere instellingen
van hoger onderwijs. Meer samenwerking in
het algemeen tussen OUNL en andere instellingen
van hoger onderwijs is in wederzijds
belang. De knowhow van de OUNL kan hogescholen
en universiteiten helpen bij het versterken
van hun rol als centrum van Leven Lang
Leren. Voor de OUNL kan het interessant zijn
om projecten samen met partnerinstellingen
aan te pakken of infrastructuur gezamenlijk te
benutten.’
‘Gewone universiteiten en hogescholen zouden
met minder studierichtingen, die dan wél flexibeler
in elkaar zitten, ook meer mogelijkheden
kunnen bieden. Studenten of bedrijven kunnen
dan meer zelf leerwegen inrichten. Daarom
steunen wij de ontwikkeling in het hbo naar
een kleiner aantal bachelordomeinen, waarvan
de kerncompetenties vastliggen, maar waarbinnen
hogescholen meer programmeervrijheid
hebben. Zo kunnen ze - bijvoorbeeld in
overleg met het regionale bedrijfsleven - inspelen
op behoeften in de regio of van individuele
studenten.’
‘Ik noem ook de aanpak van het lerarentekort,
een nog jonge loot aan de stam van de OUNL.
U sluit met uw activiteiten heel mooi aan bij
twee ontwikkelingen in het onderwijs: de
groeiende belangstelling voor opleiden op de
werkplek en het fenomeen van de “zij-instromers’
in het onderwijs. Bij beide ontwikkelingen
zien we dat theorie en praktijk meer met elkaar
in aanraking komen. Ik vraag u vooral daarbij
veel aandacht te besteden aan ondernemerschap.
Nog te veel scholen en instellingen leiden
vooral op tot een baan als werknemer.’
‘Ook hebben we een overheid nodig die óók,
vanuit een heldere visie, investeert in de kwaliteit
van het onderwijs. Met de voorgestelde
verhoging van het collegegeld met 100 euro
per jaar en het voornemen het hoger onderwijs
voor 30-plussers niet meer te bekostigen geeft
het kabinet mijns inziens geen blijk van een
dergelijke visie. Deze voorgenomen maatregelen
in de rijksbegroting zijn volkomen arbitrair
en worden slechts ingegeven door een bezuinigingsdoelstelling,
niet door een visie op de
kwaliteit van het onderwijs.’
‘Gelukkig investeert de OUNL al wél 20 jaar in
kwaliteit. Als jongste telg in het hoger onderwijs
in ons land weet u door uw innovatieve
optreden aan te sluiten bij belangrijke ontwikkelingen
op het snijvlak van onderwijs en
bedrijfsleven. U bent daarbij een lichtend voorbeeld
voor andere instellingen in het hoger
onderwijs.’
Perfect verhaal, maar...
‘De collegevoorzitter heeft een perfect verhaal
gehouden, of ze er in Den Haag wakker van zullen
liggen...,’ is de primaire reactie van prof. dr.
Herman van den Bosch, onderwijsdecaan
Managementwetenschappen.‘Budgettaire
overwegingen zijn in de onderwijsbegroting
op dit moment belangrijker dan inhoudelijke.
Als men mij toch vraagt om een inhoudelijke
reactie, en ik zou minister van onderwijs zijn, én
ik zou moeten bereiken dat straks 50% van de
bevolking een hoger opleidingsniveau heeft,
dan zou ik mijn geld zetten op het basisonderwijs,
het voortgezet onderwijs en de bacheloropleidingen,
uiteraard zonder leeftijdscriteria te
hanteren. Ik vind dat een verdedigbare invulling
van onderwijs als maatschappelijk versus
onderwijs als persoonlijk nut. De Open Universiteit
zou overigens baat hebben bij een dergelijke
keus. Als reguliere studenten enkel nog
voor hun bachelortraject financiering krijgen,
dan zullen velen van hen gaan werken. Vervolgens
zal blijken dat de studiemogelijkheden
van de Open Universiteit voor hen interessant
zijn vanwege de vrijheid in tempo, plaats en tijd.’
Prof. dr. ir. René Bakker, onderwijsdecaan
Informatica:‘Ik ben het voor honderd procent
eens met hetgeen Wöltgens constateert. De
enorme kloof tussen de nationale ambitie en
de ontbrekende uitwerking daarvan moet op
de politieke agenda. Als ik dat verder doortrek
naar mijn eigen faculteit, overigens is het bij
mijn collega-decanen niet anders, dan vraag ik
mij af hoe ik de door het CvB opgelegde forse
bezuinigingen moet realiseren - ik zal de cijfers
maar niet noemen. Ik wil ook wel een ander
punt aanhalen. Waar telkens gesproken wordt
van ‘hoger onderwijs voor velen’, zou ik wat
meer het academisch karakter van de Open
Universiteit benadrukt willen zien. Als het gaat
om het omhoog trekken van het nationale
opleidingspeil, liggen daar, met onze flexibiliteit,
nog steeds genoeg kansen.’
Bij het ter perse gaan van deze Modulair maakte
de politiek zich nog op voor de algemene
beschouwingen, die overigens uitgesteld waren
vanwege de ziekenhuisopname van premier
Balkenende. Nog vóór de traditionele tegenbegrotingen
van de oppositie leek er al eensgezindheid
bij de coalitiepartijen over het
verzachten van de voorgenomen bezuinigingen
op onderwijs. Zo zou het stopzetten van de vergoeding
die universiteiten krijgen voor studenten
ouder dan 30 jaar van tafel moeten...
Frans Bogaert
Nota bene: de lezingen van beide sprekers tijdens de jaarrede
én het ingezonden artikel van de rector magnificus
zijn oproepbaar via e-Modulair.

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
15
studentenraad
Anja Sio, (duo) voorzitter Studentenraad
De nieuwe Studentenraad is geïnstalleerd. Als herkozen duo-voorzitters zetten de ‘oud-gedienden’
Anja Sio en Carla Matze opnieuw hun ervaring in. Anja Sio reageert kort op de jaarrede van CvB-voorzitter
Wöltgens. De vorig jaar opgerichte nieuwe Studentenbond stelt zich voor.
Studentenraad en Studentenbond
trekken samen op
De eerste vergadering van de Studentenraad (SR) heeft
plaatsgevonden op 7 september. Met instemming van alle
SR-leden is de nieuwe uitvoerende raad benoemd. Deze
bestaat uit de duo-voorzitters Anja Sio en Carla Matze, en
Rikki Dijksman, de nieuwe secretaris. Ander verheugend
nieuws is dat de oud-SR-leden, onder wie Koos van der
Zwet, Martin Stam en Dirk Rutten, samen met Michel
Severijns zich actief als adviseur blijven inzetten in diverse
commissies.
Op de toespraak van onze collegevoorzitter Thijs Wöltgens
tijdens de opening van het academisch jaar in Rotterdam
heeft de SR zeer verheugd gereageerd. We zijn blij dat
onze collegevoorzitter opkomt voor de belangen van de
studenten! De SR is mét Wöltgens van mening dat de
maatregelen door de huidige regering, zoals het afschaffen
van de scholingsaftrek voor ondernemers per 2004, een
doodsteek is voor de eigen doelstellingen van deze regering,
zoals het feit dat de halve Nederlandse beroepsbevolking
in 2010 op bachelorniveau moet zijn geschoold. Juist
de OUNL kan hieraan een zeer belangrijke bijdrage leveren.
De SR is het met Wöltgens eens dat de regering eens
moet gaan nadenken over de consequenties van haar
eigen beleid en studeren juist moet stimuleren en te zorgen
dat het hoger (afstands) onderwijs voor iedereen toegankelijk
blijft. Ook de SR heeft zich op dit punt al gemeld
bij de betrokken bewindslieden in Den Haag.
Een andere ontwikkeling waar de SR graag aandacht aan
besteedt, is de nieuwe Studentenbond. Het is leuk om te
zien dat ook bij de OUNL studentenactivisme mogelijk is.
Wij denken dat we samen - SR en Studentenbond - nog
beter op kunnen komen voor de studentenbelangen.
Anja Sio
(duo) voorzitter
Even voorstellen
De Studentenbond Open Universiteit maakt graag van de gelegenheid gebruik zich aan
studenten voor te stellen. We zijn als onafhankelijke groep actief sinds november 2003.
In het afgelopen jaar zijn we voornamelijk bezig geweest met het geven van informatie
aan studenten (verenigingen) en het behandelen van individuele kwesties. We werken
samen met de Studentenraad (SR) en de Landelijke Studentenvakbond (LSVb). Onze
doelstelling is het behartigen van de belangen van studenten waar en wanneer dat
nodig is. Natuurlijk is dat ook de doelstelling van de Studentenraad, maar we denken dat
het nuttig én nodig is dat er een Studentenbond actief is naast de SR. Zo kan een studentenbond,
in tegenstelling tot de SR, ook actie voeren als het College van bestuur
onvoldoende rekening houdt met de belangen van studenten.
Studenten die kennis willen maken met de Studentenbond kunnen contact met ons
opnemen. Ook ben je van harte welkom op onze landelijke bijeenkomst van 10 oktober.
De bijeenkomst begint om 13.00 uur en vindt plaats bij ons kantoor, Neude 29bis in
Utrecht (centrum). Voor aanmelden of meer informatie: studentenbondou@lsvb.nl. Ons
contactadres is: Hastelweg 144, 5652 CK Eindhoven.
Tijdens de opening van het collegejaar heeft collegevoorzitter Wöltgens zich uitgesproken
tegen de voorgenomen bezuinigingsplannen van het kabinet. De verschillende
maatregelen zullen een dusdanige verhoging van het collegegeld tot gevolg hebben dat
het volgen van een studie voor veel mensen onbetaalbaar wordt. De Studentenbond
steunt de kritiek van het College van bestuur en andere initiatieven die proberen te
voorkomen dat de plannen door de Tweede Kamer heenkomen.
Staatssecretaris Rutte heeft o.a. het plan bekendgemaakt om de rijksbijdrage aan hogescholen
en universiteiten af te schaffen voor studenten die na hun dertigste zijn begonnen
met studeren. Rutte wil deze maatregel invoeren per 1 januari 2005. De maatregel
zal tot gevolg hebben dat dertigplussers de kosten van hun studie zelf via het collegegeld,
dat kan oplopen tot 6500 euro, op zullen moeten brengen. Het is - op het moment
dat we dit stukje schrijven - overigens de vraag wat precies de gevolgen zullen zijn voor
de Open Universiteit. Rutte heeft namelijk gesuggereerd dat de opleidingen aan de
Open Universiteit niet getroffen zullen worden door bovenstaande maatregel.
Henrike Koning & Bas Kuiper

16
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
‘Je bent wel met wetenschappelijk onderzoek
De een heeft enkele maanden geleden haar scriptie afgerond en is inmiddels
afgestudeerd, de ander zit midden in haar onderzoek. Agathe Oude Veldhuis
en Miny Veldhuis, twee psychologiestudenten, die elkaar toevallig ontmoetten
doordat Miny stage liep in de zorginstelling waar Agathe sectorhoofd is.
Een verhaal over scriptieplannen, meetinstrumenten en aanbevelingen. En:
‘laat me snel weten of je de scriptieprijs gewonnen hebt’.
FOTOGRAFIE: PETER STRELITSKI
de scripties
van Agathe Oude Veldhuis
en Miny Veldhuis
We hebben afgesproken op de werkkamer
van Agathe bij de Stichting Zorgcombinatie
Marga Klompé, een instelling voor ouderenzorg
in de Oost-Achterhoek. Vol trots - ‘maar
ook wel verrast’ - vertelt Agathe dat ze de
volgende dag in Groningen wordt verwacht.
Daar maakt de organisatie Noorderlink,
een samenwerkingsverband op het gebied
van P&O van veertien werkgevers in het
noorden van het land, bekend of ze de
‘Noorderlink scriptieprijs’ heeft gewonnen.
‘De Open Universiteit en derden attendeerden
mij op de prijs en ik dacht waarom
ook niet. De winnaar wordt bekend
gemaakt op een congres waar enkele honderden
mensen bij aanwezig zijn. Best wel
spannend hoor’, aldus Agathe.
Agathe, afstudeerrichting Arbeids- en
Organisatiepsychologie, deed onderzoek
naar veranderingsbereidheid van de
medewerkers van haar zorginstelling en
toetste daarbij de theorie van gepland
gedrag van Ajzen. Aanleiding waren de
plannen voor een reorganisatie binnen de
instelling. Agathe:‘Door een fusie en de
eisen van deze tijd moet er een organisatieverandering
in gang gezet worden. Daar
ben ik verantwoordelijk voor. Het was
natuurlijk zeer aantrekkelijk om de reorganisatie
tot onderwerp van mijn scriptie te
maken. Zo ving ik twee vliegen in één klap.
Met de verkregen kennis kan ik de reorganisatie
beter opzetten en uitvoeren.’ In haar
onderzoek maakt Agathe gebruik van de
Miny Veldhuis en Agathe Oude Veldhuis:‘Een goed scriptieplan is van wezenlijk belang’
vragenlijst van de Nederlandse psycholoog Metselaar:‘Deze heeft een meetinstrument - DINAMO -
ontwikkeld om de inspanning te meten die een medewerker bereid is te leveren om een organisatieverandering
in te voeren. Ik heb hem opgebeld en gevraagd of ik het voor mijn onderzoek
mocht gebruiken. Hij was enthousiast en stelde het ter beschikking. Ik heb hem gaandeweg nog
enkele tips kunnen aanreiken om zijn vragenlijst te verfijnen.’
Belevingsdiagnoses
Ook Miny, die nu midden in haar onderzoek zit, gebruikt een relatief jonge methode, het onderzoeksmodel
van de Belgische psycholoog Verdult.‘Daarmee begeef je je wel op glad ijs. Het
model wordt nog niet vaak gehanteerd en moet z’n waarde nog bewijzen’, aldus Miny.‘Dat maakt
je soms wel onzeker.’ Miny, afstudeerrichting Gezondheidspsychologie, doet onderzoek naar de
beleving van dementerende ouderen met probleemgedrag. Miny:‘ Doel is de communicatie tussen
verzorgers en cliënten te verbeteren. Betere communicatie leidt tot betere zorg, iets wat deze
mensen verdienen. Voor betere zorg is het wel van belang dat verzorgers veel van hun cliënten
weten, hun karakter goed kennen. Dan kun je hun huidige (probleem)gedrag beter begrijpen,

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
17
bezig’
waardoor je er beter op kunt reageren en anticiperen. Voor mijn onderzoek heb ik,
gebruikmakend van het model van Verdult, vragenlijsten opgesteld, zowel voor verzorgers
als familieleden. Uiteindelijk moet het onderzoek leiden tot een methode
om goede belevingsdiagnoses en benaderingsadviezen te kunnen opstellen.’ Miny
is werkzaam bij Mediant, een instelling van de GGZ, waar ze ook nog bezig is met
de uitvoering van een project dat er voor moet zorgen dat mantelzorgers niet aan
het eind van hun latijn raken en daardoor zelf een beroep moeten doen op de hulpverlening.
Miny:‘Dat project had ik wellicht ook tot onderwerp van mijn afstudeeronderzoek
kunnen maken, maar ik heb er bewust voor gekozen om niet iets te
nemen waar ik in mijn werk dagelijks mee te maken heb. Ik bewaar graag wat
afstand tot het onderwerp. Belevingsgerichte zorg heeft al enkele jaren mijn speciale
belangstelling en het plan om te proberen daar meer handen en voeten aan te
geven kreeg steeds meer vorm tijdens mijn praktijkstage bij deze instelling. Hier
ontmoette ik ook Agathe en bleek het maar weer eens een kleine wereld te zijn:
‘studeer jij ook aan de Open Universiteit, wat toevallig.’
Niet te enthousiast
Beiden zijn het er over eens dat het afstudeeronderzoek geen sinecure is en dat
vooral een goed scriptieplan van groot belang is. Agathe:‘Je bent van veel mensen
afhankelijk en moet dus een duidelijk stappenplan maken, met beschrijving van je
onderzoeksmethode en onderzoeksvragen. Dit plan moet je goed voor ogen houden.
Je moet oppassen, het klinkt misschien raar, om niet te enthousiast te worden.’
Miny herkent dat:‘je krijgt de neiging veel meer te willen doen met je gegevens en
de literatuur dan nodig is. Maar gelukkig is er ook nog een scriptiebegeleider die je
hierin stuurt.‘Zowel Miny als Agathe benadrukken dat je ook niet uit het oog mag
verliezen dat je met wetenschappelijk onderzoek bezig bent. Miny:‘De neiging
bestaat om teveel met de praktijk, de organisatie bezig te zijn, terwijl het natuurlijk
vooral om het onderzoek en de daarmee samenhangende vaardigheden en inzichten
gaat. Dat moet je je realiseren. Helemaal uitputtend kun je niet zijn, daarom zou
een vervolgonderzoek interessant zijn. Bij deze, als aanbeveling.’
‘Wat de medewerker voelt
is belangrijker dan wat
de medewerker denkt over
de verandering’
Inmiddels heeft Agathe de reorganisatie in gang gezet en profiteert ze van de
bevindingen van haar onderzoek.‘De resultaten (de organisatieverandering roept
overwegend positieve reacties op, FM) en aanbevelingen, die trouwens ook interessant
zijn voor andere organisaties die met een veranderingsproces te maken hebben,
worden verwerkt in het reorganisatietraject en zullen deze succesvol maken,
daar ben ik van overtuigd’, aldus Agathe. Uit haar onderzoek blijkt dat in de voorspelling
van de veranderingsbereidheid de ‘emoties die de verandering oproept’ en
‘de mate van betrokkenheid’ een grote rol spelen.‘Naarmate de attitude ten aanzien
van het veranderingsproces positiever is, zal de intentie om het gedrag te veranderen
toenemen. Wat de medewerker ‘voelt’ is belangrijker dan wat de medewerker
‘denkt’ over de verandering. Daarnaast spelen ‘kennis en ervaring met
voorgaande veranderingen’ en de ‘timing van de verandering’ ook een grote rol als
voorspellers voor de mate van veranderingsbereidheid. Op basis van het onderzoek
kan geconcludeerd worden dat de veranderingsbereidheid van de medewerkers
van onze zorginstelling redelijk groot is’, aldus Agathe. Vonden de medewerkers het
trouwens niet vreemd dat hun sectorhoofd, die de reorganisatie moet doorvoeren,
ook nog eens een onderzoek deed? ‘Nee’, zegt Agathe.‘Ze wisten gewoonweg niet
dat ik dat onderzoek deed. Dat was bewust niet naar mij te herleiden.’
Bij het afscheid nemen drukt Miny Agathe op het hart dat ze haar moet laten weten
of ze de scriptieprijs gewonnen heeft. Inmiddels is de uitslag bekend: Agathe heeft
de eerste prijs. Het juryrapport:‘prikkelende formuleringen, hoog wetenschappelijk
gehalte en goed toepasbaar in de praktijk’. Agathe wint 2000 euro en mag enkele
dagen meelopen met een directeur P&O van een groot bedrijf. Ze verheugt zich nu al.
Fred Meeuwsen

18
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
activiteitendata
Hier staan activiteiten vermeld (lezingen, symposia, bijeenkomsten van studentenverenigingen,
landelijke dagen e.d.) zoals die door studiecentra, faculteiten of
studentenverenigingen worden georganiseerd. Van in kleur vermelde activiteiten
treft u ook een beschrijving aan. Voor meer informatie verwijzen we u naar:
www.ou.nl/info-alg-studiecentra/aktief_stc.htm
Bezoek onze infoavonden van 25 oktober t/m 18 november!
OKTOBER
do 7 - ‘Migranten en psychische gezondheid’, lezing door
Astrid Kamperman (Corpus Callosum, sc Amsterdam)
-‘Giovanni Battista Tiepolo (1696-1770)’, lezing door
Edward Grasman (sc Enschede)
vr 8 - Najaarsreis naar Mainz/Frankfurt (is vol!) (Suster Bertken,
sc Utrecht)
-Lezing door prof. dr. J. van Marle (Si-Tard, sc Heerlen)
-Diploma-uitreiking (sc Groningen)
za 9 - Excursie Xanten (sc Nijmegen)
ma 11 - ‘Het damesleesmuseum’, lezing door Lizet Duyvendak
(Homo Ludens, sc Amsterdam)
di 12 - Poeziewerkgroep (Suster Bertken, sc Utrecht)
wo 13 - Filmavond Lux (sc Nijmegen)
-‘Wat betekent de jihad in de islam?’, lezing door dr. Hans Jansen
(Retor Den Bosch, sc Nijmegen)
do 14 - Bezoek aan het Frans Hals-museum (Suster Bertken, sc Utrecht)
-Bindingsactiviteit OU (De Pilaar, sc Alkmaar)
vr 15 - Lustrumviering (De Verlichting, sc Eindhoven)
-Leesclub:‘Arthur Japin, een schitterend gebrek’ (sc Heerlen)
di 19 - ‘De Weimar-republiek’, lezing van prof. Schönau (Suster Bertken,
sc Utrecht)
wo 20 - ‘Het verschil in schrijven voor kinderen en volwassenen’, lezing
door kinderboekenschrijver Dolf Verroen (psp Friesland)
za 23 - Architectuurexcursie naar Rotterdam (Si-Tard, sc Heerlen)
di 26 - Diploma-uitreiking (sc Utrecht)
wo 27 - Rondleiding kunstcollectie Rabobank Utrecht (Homo Ludens,
sc Amsterdam)
-Literatuurleesclub ‘Veronica wenst te sterven’ (Suster Bertken,
sc Utrecht)
za 30 - Rondleiding Universiteitsbibliotheek (sc Groningen)
NOVEMBER
ma 1
di 2
- Lezing door Johan de Vries (Den Dolech, sc Eindhoven)
- ‘Interculturaliteit’, lezing door Wouter Reynaert (Utile Dulci
Den Bosch, sc Nijmegen)
- Diploma-uitreiking (sc Amsterdam)
wo 3 - NIOC-congres 3 en 4 november (sc Groningen)
-‘High troughput Experimentation’, lezing door Hans de Vries
(CKZ, sc Zwolle)
-Lezing‘burgerleven 4: vrijen en trouwen’ door Pieter Stokvis
(sc Den Haag)
-‘Romantische liefde en partnerkeuze in de 19e eeuw’, lezing
door Pieter Stokvis (sc Den Haag)
-Inleiding operaclub (sc Utrecht, Suster Bertken)
zo 7 - Bijeenkomst in café Eijlders (Corpus Callosum, sc Amsterdam)
ma 8 - ‘Brain integration: een holistische secundaire revalidatie bij
niet-aangeboren hersenletsel’, lezing door drs. G.J. Geurtsen
(De Studiekamer, sc Den Haag)
di 9 - Luistergroep muziek (Suster Bertken, sc Utrecht)
wo 10 - Poeziewerkgroep (Suster Bertken, sc Utrecht)
do 11 - Bezoek aan het Frans Hals-museum (Suster Bertken, sc Utrecht)
vr 12 - Diploma-uitreiking (sc Nijmegen)
-‘Crisis in de kunst , filosofisch bekeken’, lezing door
drs. W. Fiévez (Si-Tard, sc Heerlen)
ma 15 - ‘Het kind in de kunst’, lezing (De Verlichting, sc Eindhoven)
di 16 - Tentoonstelling Nicholaas en Alexandra (Homo Ludens,
sc Amsterdam)
wo 17 - Vertoning DVD Opera (Suster Bertken, sc Utrecht)
-Liederencyclus ‘Die schöne Müllerin’, Schubert, lezing door
drs. Miene van Erven (Retor Den Bosch, sc Nijmegen)
vr 19 - Leesclub: Jeanette Winterson, De passie (Si-Tard, sc Heerlen)
za 20 - Lustrumfeest Managementwetenschappen (sc Eindhoven)
ma 22 - Lezing Jeroen Vanheste (Suster Bertken, sc Utrecht)
wo 24 - Lezing door Patricia Dietzel over ‘De Vrouwe en de Eenhoorn’
(De Pilaar, sc Alkmaar)
do 25 - ‘Eerstelijns psychologie’, lezing door GZ-psychologe Els Lamers
(Corpus Callosum, sc Amsterdam)
za 27 - Rondleiding Universiteitsbibliotheek (sc Groningen)
-Excursie Bonnefantenmuseum (Suster Bertken, sc Utrecht)
ma 29 - ‘Cultuur in Brabant’, lezing door prof. dr. Arnoud-Jan Bijsterveld
(Utile Dulci Den Bosch, sc Nijmegen)
DECEMBER
wo 1
vr 3
ma 6
- Janny Bloembergen-Lukkes over het nieuwste boek van
Huntington,‘Wie zijn wij’ (sc Nijmegen)
-Literatuurclub ‘Boetekleed’ (sc Utrecht)
- Excursie Noord-Brabants Museum (sc Heerlen)
- Lezing door Hendrik Faber (sc Eindhoven)

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
19
activiteitenbeschrijving
Bezoek aan het Frans Hals-museum (do 14 oktober en do11 november,
Suster Bertken, sc Utrecht)
In de maanden oktober en november zal er een vervolg zijn op de serie
Verdieping 17e eeuwse schilderkunst in Nederland. De plaats van handeling
is het Frans Hals Museum in Haarlem. In dit museum zullen een aantal
onderwerpen aan de orde komen. Deelnemers verzamelen om 11 uur
bij de ingang van het museum. Als er een tweede groep wordt gevormd
komt deze om 14.30 uur bijeen. De deelnemers ontvangen bericht over
de groepsindeling. De bijeenkomsten vinden plaats op donderdag 14
oktober en op donderdag 11 november. Op 11 november wordt de hele
dag uitgetrokken voor de behandeling van de resterende onderwerpen;
er is dan per groep zowel een ochtend- als een middagsessie. Het voordeel
hiervan is dat de reistijd voor de deelnemers sterk wordt beperkt.
In plaats van drie kan volstaan worden met twee reizen naar Haarlem.
Architectuurexcursie naar Rotterdam (za 23 oktober, Si-Tard, sc Heerlen)
Op zaterdag 23 oktober organiseert studentenvereniging Si-Tard een
architectuurexcursie naar Rotterdam. Men vertrekt met de trein van
08.45 uur uit Sittard. (Zoals gewoonlijk zo ver mogelijk voorin - tweede
klas.) Twee uur later arriveert men in Rotterdam, waar een architectuurstadswandeling
gemaakt wordt, met onderweg koffie. Om 3 uur ‘s middags
is er een rondleiding geboekt in het Nederlands Architectuurinstituut (NAI),
waar een gids zal vertellen over het gebouw (van Jo Coenen) en de tentoonstellingen.
Als studenten mogen wij ook in het archief rondkijken.
Daarna is er gelegenheid om met een audioguide het huis Sonneveld te
bekijken, een modern huis uit de jaren dertig, dat vlak bij het NAI ligt.
De kosten (€65; alles inclusief ) slaan we om over de groep. (15 personen
op één gids.) Ook hier moeten we dus weten hoeveel mensen er mee gaan.
Geef je daarom vóór 18 oktober op bij Elly van Malkenhorst of Gé Ostendorf.
Infoavonden
www.ou.nl/infoavond
Kent u iemand die (ook) studieplannen
heeft of bent u zelf onlangs gestart
met een opleiding of cursus en heeft u
nog vragen, kom dan naar een van de
infoavonden in onze studiecentra en
provinciale steunpunten in de laatste
week van oktober en in de maand
november. Tijdens zo’n avond verzorgen
medewerkers, onder wie studiebegeleiders
van de faculteiten, presentaties
over het studeren aan de OUNL.
‘Brain integration: een holistische secundaire revalidatie bij niet-aangeboren
hersenletsel’, lezing door drs. G.J. Geurtsen (ma 8 november, De
Studiekamer, sc Den Haag)
In Nederland komt NAH (niet aangeboren hersenletsel) veel voor, men
denke aan de gevolgen van ongevallen of bloedingen. Naast de medische
zorg behoeven patienten met NAH sociaal-maatschappelijke revalidatie.
Een geheel vernieuwde aanpak hiervan presenteerde in Nederland
het Revalidatiecentrum Groot Klimmendaal in 2001 in de vorm van het
Brain-integrationprogramma. Het programma bestaat eruit dat de
belangrijke levensgebieden wonen, dagbesteding en sociaal-emotioneel
welbevinden samen en in balans optreden in deze revalidatie, ergo,
holistisch. Drs. G.J. Geurtsen, neuropsycholoog en gz-psycholoog heeft
zich bereid gevonden als gastspreker op te treden op 8 november bij De
Studiekamer, de studiegroep voor psychologiestudenten voor de regio
Den Haag. Deze lezing vindt plaats in sc Den Haag en duurt van 19.30
tot 21.30 uur. Voor leden van De Studiekamer is de entree gratis. Ook
niet-leden zijn welkom: voor hen bedraagt de entree zes euro.
Aanmelden kan door een e-mail te sturen naar Nancy De Poorter: ndepoorter@planet.nl.
(De animo voor de activiteiten van De Studiekamer
blijkt keer op keer overweldigend, meld je dus meteen aan wanneer je
deze lezing wilt bijwonen!)
Lustrumfeest Managementwetenschappen (za 20 november, sc Eindhoven)
Onder het motto ‘lang leve leren’ viert de faculteit
Managementwetenschappen op zaterdag 20 november 2004 in
Eindhoven het 20-jarig bestaan van de Open Universiteit voor haar studenten
en alumni. Actieve en vergevorderde studenten in de diverse
MW-opleidingen, leden opleidingscommissies, leden Emergo en vele
alumni zullen persoonlijk worden uitgenodigd. In het ochtenprogamma
staat vanaf 10.45 uur een alumni-debat op het programma met als
thema “Waarde van een OU-studie”. Na de informele lunch gaan we uiteen
in de verschillende Master- en Bachelor-groepen. Dan wordt ook
(mede op verzoek van studenten) bijzondere aandacht besteed aan het
bachelorwerkstuk en aan nieuwe MW-initiatieven om de gang door het
afstudeerproces te vergemakkelijken door oprichting van ‘learning communities’,
onderzoeksgroepjes, afstudeerkringen, e.d. Wie hieraan wil
deelnemen en niet voor 30 september aanstaande een persoonlijke uitnodiging
heeft ontvangen, dient contact op te nemen met Susan Meyer,
tel. 045-5762465 of via e-mail; susan.meyer@ou.nl.
Investeer in kennis

20
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
onderwijs – Algemeen
Behulpzaam en vriendelijk - boodschap kan duidelijker
Nog niet helemaal tevreden over
tevredenheidsonderzoek
‘Behulpzaam en vriendelijk’, luidt het antwoord van een respondent op de vraag naar de dienstverlening
van Service en informatie. Een kwalificatie die ook terug te vinden is in het uiteindelijke
waarderingscijfer van 7,7. Daarmee lijkt het gevoel van de afdeling dat ‘het nu beter loopt’
te worden bevestigd. De verstrekte informatie kan wel nog duidelijker. Onduidelijk is ook de
klachtrechtpositie van de student, een conclusie die tevens wordt gedeeld door rechtenstudent
(mr.) Ben Bentem in zijn scriptie. Projectleider 1-loket, Natasja Peet: ‘Een formele klachtenregeling
en klachtencommissie komen er aan.’
Sinds de invoering van een aantal verbeteringsmaatregelen,
waaronder één centraal loket, wilde Service en informatie
weten hoe tevreden studenten zijn over de dienstverlening.
Daarom is in mei via Studienet een aantal vragen voorgelegd
waarop ruim 400 studenten hebben gereageerd. De belangrijkste
conclusie is dat veel studenten gebruikmaken van de
diensten van Service en informatie en dat de dienstverlening
hoog wordt gewaardeerd, met een gemiddeld cijfer van 7,7.
‘Op dat resultaat kunnen we zeker trots zijn. Slechts op één
aspect halen we de door ons gestelde norm van minimaal een
7 niet, namelijk op de snelheid van het schriftelijk contact dat
met gemiddeld een 6,6 wordt gewaardeerd. We gaan echter
niet achterover leunen. Hoewel we vooral op de relationele
aspecten - vriendelijkheid en behulpzaamheid - via alle kanalen
goed scoren met bijna een 8, kan nog wel wat verbeterd
worden aan de duidelijkheid van onze informatie en de snelheid
van beantwoording,’ aldus Peet.
De meeste vragen worden direct door eerstelijnsmedewerkers
beantwoord. Van de vragen wordt 18% doorgestuurd
naar de tweede lijn, omdat de vraag te specialistisch van aard
is. Toch gaat het in een aantal gevallen nog niet helemaal
goed: 6,5% valt onder de noemer van-het-kastje-naar-demuur.
Over de openingstijden is men over het algemeen
tevreden, zij het dat iets meer mensen ontevreden zijn over
de openingstijden van de studiecentra (14,1%) dan over die
van Heerlen (10,5%).‘Toch zien we vooralsnog geen reden om
de openingstijden van de studiecentra te verruimen. Slimme
doorschakeling van de studiecentra naar Heerlen en omgekeerd,
tijdens de avonduren en op zaterdag zou een oplossing
kunnen bieden.’ Bijna niemand vindt de wachttijd aan de
balie of aan de telefoon in het studiecentrum te lang (respectievelijk
0,7% en 2,8%). Wel vindt 16% de wachttijd aan de
telefoon in Heerlen te lang. Om die te verkorten, is er een
FAQ-lijst op Infonet gezet en is geprobeerd het personeel efficiënter
in te roosteren.
Via het schriftelijk kanaal wordt steeds minder gecommuniceerd.
Slechts 20% van de respondenten heeft in het afgelopen
jaar schriftelijk contact gehad.‘Daaraan is de opkomst
van de e-mail debet. Er worden nog maar weinig brieven op
maat geschreven. Alleen de meer officiële berichten gaan nog
per brief. E-mail is een sneller en informeler kanaal, dat niet
alleen door de student maar ook door ons graag wordt
gebruikt. Het schriftelijk contact wordt in zijn geheel genomen
laag gewaardeerd. Dat vraagt om nader onderzoek. We
gebruiken vaak standaardbrieven en die we gaan beoordelen
op diverse aspecten van klantvriendelijkheid,’ aldus Peet.
Van de respondenten is 40% wel eens ontevreden over de
dienstverlening.‘Dat is natuurlijk geen goed resultaat, maar
gezien de langdurige relatie die studenten met de instelling
hebben, bevreemdt dat niet. Wel is het belangrijk dát de student
een klacht meldt. Klachten leveren verbeterpunten op
en geven de organisatie de kans om een gemaakte fout te
herstellen. Een goed afgehandelde klacht betekent vaak een
extra tevreden klant. Service en informatie dient als loket voor
alle klachten over de hele organisatie, maar kennelijk is de
ingang nog te onbekend of de drempel nog te hoog, want
bijna 37% geeft aan de klacht niet te hebben geuit.

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
21
Bovendien geeft meer dan de helft van
de respondenten aan dat de klacht zelf
niet naar tevredenheid is opgelost. Hier
is echt nog een wereld te winnen,’ geeft
Peet toe. Dat concludeert ook student
Ben Bentem in zijn recente scriptie
waarin hij de klachtrechtpositie van
onze studenten onderzocht.
Bentem concludeert ‘dat de invoering
van een klachtenregeling voor studenten
van de Open Universiteit noodzakelijk
is. Niet omdat de studenten anders
rechteloos zouden zijn. De Open
Universiteit is namelijk op grond van
ongeschreven recht al verplicht om
klachten van studenten in behandeling
te nemen. Maar de klachtrechtpositie
van de studenten is door het ontbreken
van een klachtregeling niet helder. Het
is steeds maar de vraag bij wie je
terecht kunt met een klacht, of een
klacht wel een klacht is, en óf - en zo ja
hoe - een klacht in behandeling wordt
genomen. De rechtszekerheid van de
studenten is hierdoor in het gedrang.’
Volgens Bentem is de Open Universiteit
verplicht zich bij die klachtbehandeling
aan een aantal juridische spelregels te
houden. Zo mag de klacht niet worden
behandeld door de ambtenaar op wie
de klacht betrekking heeft, heeft de klager
het recht om te worden gehoord
over zijn klacht, en moet het oordeel
over de klacht binnen een redelijke termijn
en goed beargumenteerd worden
gegeven. Deze vier spelregels worden
de beginselen van het klachtprocesrecht
genoemd.‘De Open Universiteit
kan de klachtenregeling het beste
opnemen in het Studentenstatuut,
waarin ook de procedure voor het
indienen helder moet zijn verwoord,’
adviseert Bentem.‘Daarnaast moet aan
de klachtafhandeling niet alleen formeel
vorm en inhoud worden gegeven.
Een informele afhandeling van een
klacht kan zowel de student als de
Open Universiteit plezieren, voor zover
de klager met die afhandeling tevreden
is gesteld,’ en:‘Ook beveel ik de aanstelling
van een onafhankelijke klachtfunctionaris
aan.’
De aanbevelingen van Bentem, het
voortdurend appél van de Studentenraad
én uiteindelijk de projectgroep
hebben blijkbaar weerklank gevonden.
In juli namelijk heeft het College van
bestuur een formele klachtenregeling
voor studenten goedgekeurd. Het is de
bedoeling dat studenten van wie een
informeel ingediende klacht niet naar
tevredenheid is opgelost, een formele
klacht kunnen indienen bij een
Klachtencommissie. Dat gremium moet
nog worden benoemd, naar verwachting
dit najaar. Peet hoeft daar niet op te
Gemiddeld rapportcijfer
Gemiddeld rapportcijfer
Kanaal Balie/ Website/ Schriftelijk
Kenmerk telefoon e-mail
Snelheid 7,56 7,48 6,60
Duidelijkheid 7,41 7,54 7,31
Taalgebruik nvt 7,74 7,47
Toonzetting/ 7,98 7,62 7,20
vriendelijkheid
Deskundigheid 7,35 7,42 7,35
wachten:‘Wij proberen het kenbaar
maken van een klacht nu alvast beter te
faciliteren, bijvoorbeeld via de website
van Service en informatie. Hoe dan ook
zal, met enige voortvarendheid, de
dienstverlening bij een eerstvolgende
enquête opnieuw moeten zijn vergroot.’
U kunt het rapport met de resultaten
van het onderzoek downloaden via het
archief van e-Modulair (www.ou.nl/
modulair). Toets als trefwoord in documentnummer
‘20040903.’
Frans Bogaert
FOTOGRAFIE:
VERENIGING
10-daagse reis naar Frankrijk
Van 20 t/m 29 mei 2005 maakt de Alumnivereniging een 10-daagse reis naar Frankrijk. Wij gaan
op zoek naar het verleden van de Katharen en rijden daarvoor naar het zuiden van Frankrijk.
Wilt u rechtstreeks op de hoogte worden
gehouden van de activiteiten van de
Alumnivereniging, meld u dan aan als lid
of begunstiger. De kosten zijn voor beide
€23,- per jaar. U kunt zich aanmelden bij:
buro Schmitz: av-ou@secretariaten. Adres:
Alumnivereniging Open Universiteit, p/a
Postbus 31441, 6503 CK Nijmegen.
Op 16 maart 1244 werden onder aan de berg Monségur meer dan tweehonderd Katharen levend
verbrand. De kruistocht tegen de Katharen leek daarmee tot een ‘succesvol’ eind te zijn gebracht.
We zullen een bezoek brengen aan o.a. de Gotische kathedraal in Chartres, ook wel ‘een uit steen
gehouwen bijbel’ genoemd en de grotten van Lascaux II. Op beide plaatsen leggen we een verband
met de symboliek van de Katharen. Daarna gaat het naar Albi, Carcassone en Toulouse. We
bezoeken eveneens Montségur, het laatste bolwerk van de Katharen, en de drie kathaarse grotten:
de Eclise, de Betlehem en de Hermiet. Op de terugreis bezoeken we nog Avignon, de stad van
de paus tijdens de kerkscheuring, en Vienne met zijn vele historische gebouwen en Nancy.
Tijdens deze reis zullen er inleidingen worden gegeven over wie de Katharen waren. U kunt zich
opgeven voor de reis, vóór 1 december, via onze website: www.alumni-ou.nl.Inschrijving gaat
naar volgorde van binnenkomst. De reissom bedraagt €799 (bij minimaal 30 deelnemers), op
basis van tweepersoonskamer en halfpension. Leden en begunstigers Alumnivereniging krijgen
€12 korting. De toeslag voor een eenpersoons kamer is €125 (beperkt aantal beschikbaar). Een
reisverzekering is verplicht. Raadpleeg voor meer informatie de website of bel met Dirkje Mulder-
Boers, 0524 513706.

22
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
SRS > uw studiepad online
Met het Studieresultatensysteem (SRS) gaat een langgekoesterde wens
van de Open Universiteit en Studentenraad in vervulling. Miel Gordijn en
Maddy Rothkranz geven u een kijkje in de keuken.
We geven het ruiterlijk toe: deze nieuwe service aan studenten
heeft heel wat voeten in de aarde gehad. Maar nu het zover
is, zijn we er trots op. Volgt u een wo-opleiding van de Open
Universiteit Nederland, dan kunt u uw persoonlijke studiepad
raadplegen. En dat vanachter uw eigen pc, op elk gewenst
moment.
Onderwijs- en examenregeling (OER)
De Open Universiteit houdt het opleidingsaanbod zo actueel
mogelijk en cursussen worden zonodig gereviseerd of vervangen.
De onderwijsprogramma’s worden jaarlijks vastgelegd
in de OER. De OER is steeds geldig van 1 september tot
31 augustus en is de basis voor de opleidingsschema’s, het
tentamenrooster en de studiepaden in SRS.
Invoering BaMa: eerste versie SRS
Toen in Nederland de Bachelor-Masterstructuur (BaMa) werd
ingevoerd, hebben wij al onze diplomastudenten geadviseerd
al dan niet over te stappen. Deeltijdstudenten doen gemiddeld
langer over hun studie en ook komt het vaker voor dat
studenten een tijdje stoppen en daarna de draad weer oppakken.
OUNL-studenten krijgen dus te maken met diverse
programmawijzigingen en overgangsregelingen. Ook studeert
niet iedereen in de volgorde die de faculteit adviseert.
U kunt zich voorstellen dat het opstellen van individuele studievoortgangsoverzichten
voor al die duizenden studenten
een flinke klus is geweest. Per student moest uit verschillende
administratieve systemen de studiehistorie verzameld worden
en beoordeeld welke studieresultaten in hun opleiding
konden worden ingebracht volgens de op dat moment geldende
OER. Die klus kon alleen geklaard worden met een
geautomatiseerd systeem waarin alle studieresultaten per
student geïntegreerd werden. Vanwege de specifieke OUNLsystematiek
bleek nergens een geschikt systeem te koop en is
de eerste versie van SRS in eigen huis ontworpen en
gebouwd. Weliswaar nog een statische versie op basis van de
OER 2002-2003, maar de eerste, belangrijke stap was gezet.
Dynamische versie
Inmiddels is SRS een dynamisch werkend systeem. Om de
jaarlijkse OER-overgangen te kunnen verwerken, moesten
nog flink wat extra functies worden ontwikkeld. Ook wilden
we nog deze zomer - tijdens de inschrijfperiode voor het
nieuwe academisch jaar - online voor studenten. Dit is gelukt
door de inzet van velen, met name de projectgroep SRS en de
ICT-afdeling, en door uitbesteding van de bouw van de webapplicatie.‘Dynamisch’
impliceert dat uw studiepad bij elke
wijziging door het jaar heen automatisch wordt aangepast.
Een behaald certificaat, verleende vrijstelling of gekochte cursus
vindt u meteen terug in uw studiepad. Daarnaast worden
jaarlijks de OER-wijzigingen verwerkt en de bijbehorende uitvoeringsregels
toegepast. Ook eventuele individuele afspraken
en aanschuifonderwijs worden in uw studiepad vastgelegd.
Voordelen voor u als student
-U heeft steeds een actueel overzicht: een duidelijk pad naar
de afsluiting van een fase of blok van uw opleiding en
vervolgens naar het diploma.
-SRS geeft u online besteladvies: als u vóór inschrijving uw
studiepad raadpleegt, vermijdt u dat u per abuis cursussen
bestelt die niet in uw opleiding passen.
-En als u vragen heeft, roept de OUNL-medewerker uw
studiepad op en beschikt daarmee over exact dezelfde
informatie als u. Dat maakt de communicatie gemakkelijker.
Met SRS is een langgekoesterde wens van de Open Universiteit
en ook van de Studentenraad in vervulling gegaan. Wij hopen
dat SRS voor u een welkome aanvulling is op de service die
de OUNL aan haar diplomastudenten biedt. Heeft u vragen of
opmerkingen, aarzel dan niet deze aan ons kenbaar te maken.
En heeft u uw studiepad nog niet bekeken, dan is dit artikel
misschien aanleiding om snel in te loggen op:
www. studieaanbod.ou.nl
Miel Gordijn en Maddy Rothkranz

23
Hoe roep ik mijn persoonlijk studiepad op?
Uw online studiepad 2004-2005 vindt u op www.studieaanbod.ou.nl.
Als u nog niet eerder uw persoonlijke gegevens
heeft geregistreerd bij ‘mijn account’ (rechtsboven in het
scherm) dient u dit eerst te doen. Met uw gebruikersnaam en
wachtwoord logt u vervolgens in; u klikt op ‘mijn studiegegevens’
en kunt nu uw eigen, actuele studiepad oproepen.
Opbouw studiepad: tabbladen
Uw studiepad bestaat uit minimaal drie tabbladen:‘algemeen’
en ‘niet ondergebracht’ en daartussen een of meer tabbladen
van de opleiding(sfasen).
-Bij ‘algemeen’ vindt u uw naam en studentnummer, de
opleiding die u volgt en het reeds behaalde aantal ects
binnen die opleiding. Aan de peildatum studieresultaten
ziet u op welke datum uw studiepad het laatst is bijgewerkt.
-Het tabblad van de opleiding(sfase) geeft uw afgelegd,
lopend en resterend studiepad weer. Wijzigingen worden
dagelijks doorgevoerd; u heeft zo steeds een compleet en
up-to-date overzicht van uw studievoortgang.
-Het tabblad ‘niet ondergebracht’ geeft - indien van toepassing
- cursussen aan die niet in de betreffende opleiding zijn
ondergebracht. Cursussen onder het kopje niet ondergebracht
worden eventueel alsnog in uw studiepad ondergebracht;
daarover beslist de facultaire toetsingscommissie. Is dit niet
mogelijk, dan gaan de cursussen naar definitief niet ondergebracht.
En verder:
-Volgt u meerdere opleidingen, krijgt u eerst een keuzescherm.
-Moet uw studiepad worden aangepast, bijvoorbeeld vanwege
een individuele regeling, kunt u de melding ‘in onderhoud’
krijgen. In dat geval streven we er uiteraard naar uw
studiepad zo snel mogelijk weer beschikbaar te stellen.
Vragen/opmerkingen over uw studiepad?
Als u uw studiepad heeft geopend, ziet u rechtsboven in het
scherm een aantal icoontjes.
-Onder de ‘i’vindt u een nadere toelichting van de faculteit.
Wij adviseren u deze toelichting te printen.
-Verder kunt u via de e-mailicoon (het envelopje) direct
contact opnemen met Service en informatie. U komt dan
eerst terecht op een pagina met extra informatie per faculteit
waar uw vraag misschien al wordt beantwoord. Zo niet,
maak dan gebruik van het elektronische vragenformulier.
Vul daarin ook uw studentnummer in en kies in de onderwerpregel
uw faculteit.
Eventueel kunt u ook telefonisch contact opnemen (met
Service en informatie) 045-5762888, op ma t/m vrij tussen
9.00 en 16.30 uur.
Maddy Rothkranz, Miel Gordijn, Mattie Hermans, Guido Rovers, Bart van Geffen, Jeroen Liefhebber en Otto Wiersma
Switchen van opleiding of major/afstudeerrichting kiezen?
In SRS is het studiepad opgenomen van de opleiding(en) die
u volgens onze informatie volgt.
-Wilt u overstappen naar een andere opleiding, geef dit dan
door aan Service en informatie. Wij maken vervolgens een
nieuw studiepad voor u aan en verwerken daarin - uiteraard
voor zover mogelijk - reeds behaalde studieresultaten.
-Ook als u uw keuze voor een bepaalde major of afstudeerrichting
doorgeeft, passen wij uw studiepad aan.
Studiepunten van cursussen die in meerdere majors/afstudeerrichtingen
voorkomen, worden slechts éénmaal in het
studiepad vermeld. Heeft u voor uzelf wel al een keuze
gemaakt, maar die nog niet aan ons doorgegeven, is het
mogelijk dat deze punten niet in de door u gewenste
major/afstudeerrichting zijn opgenomen.
Voorbeeld studiepad bachelor Psychologie

24
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
onderwijs – Cultuurwetenschappen
Landelijke dag
Verzamelen
Op zaterdag 20 november 2004 vindt in het Van
Abbemuseum in Eindhoven de landelijke studiedag van
de cursus ‘Verzamelen. Van rariteitenkabinet tot kunstmuseum’
(C09312) plaats.
Deze cursus over het verzamelen en het presenteren van objecten - van
kunst en natuur (artificialia en naturalia) - bestrijkt de periode vanaf de
zestiende eeuw tot heden en schetst de ontwikkeling van de encyclopedische
verzameling tot de gespecialiseerde kunstverzameling van tegenwoordig.
Op de studiedag worden enkele capita selecta gepresenteerd
over het museale verzamelen in Nederland in de negentiende en twintigste
eeuw.
André Malraux werkend aan Le musée imaginaire,foto Paris Match.
Landelijke dag
Nederland moderniseert 1945-1975
Op vrijdag 19 november presenteren Janny
Bloembergen-Lukkes, Frank Inklaar en Toon Bosch
de landelijke studiedag van de cursus ‘Nederland
moderniseert’, (C36311) in studiecentrum Nijmegen.
In het ochtendgedeelte staat hoofdstuk 2 ‘Het geluid van Amerika’ uit
het handboek 1950. Welvaart in zwart-wit van K. Schuyt en E. Taverne
centraal. Bezien in de context van de moderniseringsthese van deze
onderzoekers gaan we via een introductie, een lezing en een debat in
op de vraag welke kracht zij toekennen aan de Amerikaanse invloed
op de naoorlogse modernisering van de natie. Stellen zij modernisering
gelijk aan Amerikanisering? Integreerden Nederlanders moeiteloos alle
Amerikaanse know-how en cultuur in hun dagelijkse leven? Of was
ook sprake van een betwiste invloed die kritiek en weerstand opriep
en werd uiteindelijk het ‘geluid van Amerika op zijn ‘Hollands’ vervormd?
In het middagprogramma verknopen we dit thema met studietaak 4
‘Het maken van een onderzoeksvoorstel’. We stellen ons daarbij de
vraag hoe we dit onderwerp op onderdelen zodanig kunnen problematiseren,
dat daar centrale probleemstellingen plus afgeleide onderzoeksvragen
uit voortvloeien. Daartoe oefent u na een inleiding in
kleine groepen in het ontwerpen daarvan. De resultaten worden
naderhand plenair besproken. Deelnemers wordt gevraagd vooraf
hoofdstuk 1 en 2 uit het handboek te bestuderen. Na aanmelding sturen
we u een kleine opdracht toe zodat u optimaal voorbereid aan de
dag kunt deelnemen. Voor aanmelden zie op de pagina hiernaast.
Ellinoor Bergvelt, universitair docent aan de Universiteit van Amsterdam
en mederedacteur van het tekstboek van de cursus, geeft een kijkje in
de keuken van haar onderzoek naar de geschiedenis van de kunstverzameling
van het Rijksmuseum in de negentiende eeuw. Zij heeft hiervan
verslag gelegd in hoofdstuk 13 van het tekstboek ‘Tussen geschiedenis
en kunst. Nederlandse nationale kunstmusea in de negentiende eeuw’
en in haar dissertatie Pantheon der Gouden Eeuw. Van Nationale Konst-
Gallerij tot Rijksmuseum van Schilderijen (1798-1896). In deze laatste
publicatie komt zij tot de conclusie dat niet, zoals door andere onderzoekers
wordt aangenomen, de schilderijen uit de Gouden Eeuw, maar
de beelden uit de klassieke oudheid en de schilderijen uit de Italiaanse
renaissance lange tijd het artistieke richtsnoer vormden voor de aanwinsten
van de rijkscollectie. Na de lezing is er gelegenheid tot het stellen
van vragen over hoofdstuk 13.
Mieke Rijnders, universitair docent aan de Open Universiteit, en begeleider
van de cursus Verzamelen, gaat nader in op het verzamelen van
moderne kunst in Nederland in de twintigste eeuw aan de hand van de
collectie van Helene Kröller-Müller (1869-1939). In 15 jaar tijd - van 1907
tot 1922 - bracht zij de grootste particuliere verzameling moderne kunst
in Nederland bijeen. Wat betekende kunst voor deze puisant rijke
vrouw? Haar verzameling illustreert haar persoonlijke opvatting van de
ontwikkeling de moderne kunst (in de Tekstbundel bij de cursus kunt u
daarvan kennis nemen). Na de Tweede Wereldoorlog komt het van overheidswege
gestimuleerde museale verzamelen van moderne kunst in
Nederland op gang. In hoeverre verschilt Helene Kröller-Müllers opvatting
van de ontwikkeling van de moderne kunst van die van overheidsmusea
van moderne kunst, bijvoorbeeld het Van Abbemuseum in
Eindhoven? Aansluitend wordt in discussievorm ingegaan op het verzamelbeleid
van het Van Abbemuseum in de jaren 1945-1955. U moet
daarvoor enkele documenten bestuderen die in de eerste week van
november worden verstuurd. De dag wordt afgesloten met een rondleiding
door de vaste collectie van het museum door medewerkers van het
museum. Voor aanmelden zie op de pagina hiernaast.

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
25
onderwijs – Cultuurwetenschappen
Landelijke dag
Expressionisme
Op zaterdag 27 november 2004 vindt de landelijke studiedag
van de cursus Expressionisme (C10311) plaats in het Van
Abbemuseum in Eindhoven. Op het programma van de studiedag,
die begint om 11.00 uur en eindigt om 16.00 uur, staan
twee lezingen.
Adi Martis, hoofddocent aan de Universiteit Utrecht en auteur van hoofdstuk 1
‘Expressie en primitivisme’ en hoofdstuk 4 ‘Het neo-expressionisme’ van Tekstboek
2, gaat nader in op aspecten van de hedendaagse niet-westerse kunst, in het bijzonder
de kunst uit de Antillen en het Caraïbisch gebied.
Alfred H. Barr, Chart of Modern Art, 1936
Aanmelden landelijke dagen
De procedure voor het aanmelden is voor alle
landelijke dagen nagenoeg hetzelfde. Let wel op
de uiterlijke termijnen voor aanmelding, de deelnamekosten
en de adressering. Aanmelden kan
schriftelijk: Open Universiteit Nederland, Service
en informatie, studiedag ‘x’ (vul in: naam studiedag),
Postbus 2960, 6401 DL Heerlen, per fax:
045-5762695 of via e-mail: info@ou.nl (vermeld
in de onderwerpregel: CW/’naam studiedag’).
Vermeld altijd uw naam, adres, postcode, woonplaats,
studentnummer en telefoonnummer én of
u staat ingeschreven voor de betreffende cursus.
Uiterlijk een week voor de studiedag ontvangt u
een bevestiging van uw inschrijving en informatie
over de te betalen deelnamekosten. Ingeschreven
studenten krijgen voorrang.
De respectievelijke sluitingstermijnen en
deelnamekosten zijn:
- Nederland moderniseert 1-10-2004 €15,-
- Verzamelen 6-10-2004 €15,-
- Expressionisme 13-10-2004 €15,-
Ans van Berkum, kunsthistoricus en auteur van hoofdstuk 6 ‘Outsider art’ van
Tekstboek 2, gaat in de middaglezing in op de kunst van geesteszieken. De kunst
van psychiatrische patiënten is van groot belang geweest voor de ontwikkeling van
de moderne kunst, in het bijzonder die van de uiteenlopende expressionismen van
de twintigste eeuw. Zij verduidelijkt wat er onder de term ‘outsider art’ wordt verstaan
aan de hand van voorbeelden uit deze categorie kunst.
Een rondleiding door de vaste collectie van het Van Abbemuseum met het accent
op de werken van expressionisten sluit de dag af. Voor een greep uit de collectie en
het tentoonstellingsaanbod van het museum kunt u de website van het Van Abbe
raadplegen: www.vanabbemuseum.nl.
T27221 Besturingssystemen
De tentamenvorm voor deze cursus verandert per
1 november 2004. De eerder vastgestelde data voor reguliere
schriftelijke tentamens komen te vervallen. In de nieuwe
opzet wordt het tentamen individueel, op afspraak.
Het tentamen kent dan twee verplichte componenten:
- een thuis uit te werken practicum (telt voor 30% van het
eindresultaat)
-kort schriftelijk tentamen van 90 minuten, bestaande uit
10 korte open vragen (telt voor 70% van het eindresultaat).
Aansluitend: vaststelling eindcijfer.
Studenten die al zijn begonnen aan de huidige practicumopdrachten
kunnen deze nog als onderdeel bij de nieuwe
tentamenvorm inbrengen.
onderwijs – Informatica

26
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
onderwijs – Rechtswetenschappen
Faculteit vraagt vervroegde accreditatie aan
Visitatie oordeelt: ‘juristen aan de maat’
Onlangs verscheen het definitieve visitatierapport Rechtsgeleerdheid. De belangrijkste bevindingen van de commissie
vloeien uit elkaar voort: een hoge kwaliteit van afstudeerscripties waardoor juristen worden afgeleverd die
aan de maat zijn. Zowel staf als studenten reageren verheugd: ‘We hebben vervroegde accreditatie aangevraagd.‘
Van tien universiteiten zijn in 2003 zo’n 35
rechtenopleidingen - Nederlands, Internationaal,
Notarieel en Fiscaal recht - gevisiteerd over de
periode 1996-2001. Vooraf wordt door de faculteiten
al een zelfstudie gemaakt. Dat gebeurt
aan de hand van een lijst met beoordelingspunten
zoals opbouw curriculum, onderwijsvorm,
toetsing, scripties en kwaliteitszorg.
Vervolgens beoordeelt de commissie - waarin
juristen uiteraard goed vertegenwoordigd - al
het verzamelde materiaal. Gedurende twee
dagen worden gesprekken gevoerd met studenten
uit alle fases van de opleiding, alumni, docenten/begeleiders,
hoogleraren en de decaan.
‘De visitatiecommissie heeft bij haar beoordeling
zoveel mogelijk gelet op het eigen karakter
van de opleiding,’ aldus begint achterin het
rapport de paragraaf die aan de Open Universiteit
is gewijd, om daar snel aan toe te voegen
dat daardoor een vergelijking ‘ook niet zinvol’
is. Het algemene deel ligt dan al zo’n 200 pagina’s
terug. Toch staan, op het gevaar af van
selectieve waarneming, juist in díe paragraaf
een aantal opmerkelijke zaken. Zo blijken de
over alle Nederlandse rechtenfaculteiten verspreide
studenten behoorlijk lang te doen over
hun studie. Na vijf jaar is gemiddeld nog geen
kwart afgestudeerd, na zes jaar net de helft. Dat
moet de rechtenstudenten alhier, met hun ‘van
nature’ lange afstandsstudie én doorgaans een
alleszins druk bestaan, op z’n minst een gevoel
van (h)erkenning schenken. Opvallend is ook
dat nog de helft van de faculteiten, dus niet
enkel de Open Universiteit, zich bedient van
mc-tentamens, hetgeen de commissie afkeurt.
De commissie constateert tevreden de aandacht
voor vaardighedenonderwijs: mondeling
en schriftelijk formuleren en presenteren, argumenteren
en discussie. Oefenrechtbanken
mogen zich daarbij verheugen in een grote
populariteit. De commissie beoordeelt de kwaliteit
van de afgestudeerden van alle faculteiten
als voldoende. Voor degenen die het naar ‘de
letter van de wet’ willen weten:‘de kwaliteit van
de afgestudeerden is voor de commissie ‘voldoende’
wanneer het eindniveau adequaat
wordt bewaakt en er geen reden is te twijfelen
aan aansluiting op de arbeidsmarkt,‘goed’
wordt om de genoemde reden niet gebruikt.’
Terug naar de paragraaf over de Open
Universiteit. De commissie heeft een wetenschappelijke
opleiding gezien die toegang
biedt tot specifieke togaberoepen dan wel
andere juridische functies waarvoor gedegen
juridische kennis is vereist. De (extra) lange
gemiddelde duur van de opleiding vraagt wel
speciale aandacht voor de samenhang in het
recht. De commissie is van oordeel dat de faculteit
veel zorg besteedt aan de kwaliteit van
het studiemateriaal, een hoge waardering die
wordt gedeeld door de studenten. Ofschoon
de faculteit inmiddels fors heeft geïnvesteerd
in academische, professionele (mondelinge en
schriftelijke) vaardigheden, waarschuwt de
commissie ervoor - de mogelijkheden van ict
ten spijt - het discussiëren en argumenteren
ook fysiek te oefenen. Opnieuw keert de positieve
waardering voor de afgestudeerden terug
in de scriptie, waarbij de studenten goed worden
begeleid. In de woorden van de commissie
zelf: ‘Dit valt ook te zien aan de hoge kwaliteit
van de scripties...waardoor ook vertrouwen kan
bestaan dat juristen worden afgeleverd die aan
de maat zijn.’
De periode waarop de visitatie betrekking
heeft, ligt al weer ver achter ons. Niet veel later
volgde de invoering van het BaMa-stelsel.
Daarbij koos de faculteit zelfbewust voor een
breed gevormde jurist met in de master aandacht
voor verdere verbreding en verdieping,
een doelstelling aldus die de commissie als
consistent kwalificeert. Modulair vroeg aan
decaan, prof. Huub Spoormans, en de voorzitter
van de Facultaire opleidingscommissie (FOR),
prof. Jac Rinkes, welke voor de faculteit de
belangrijkste aanbevelingen zijn.
De faculteit kan, in alle redelijkheid, tevreden
terugblikken op de visitatie...
Rinkes:‘Staf én studenten zijn tevreden met
gepaste trots. We moeten het toch maar opnemen
tegen rechtenfaculteiten die vele malen
groter zijn. Het was ook bijzonder dat zoveel
studenten bereid waren om aan de visitatie
mee te werken, zowel vanuit de FOR als daarbuiten.’
Welke aanbevelingen van de visitatiecommissie
zijn als speerpunt overgebleven?
Spoormans:‘Alle rechtenfaculteiten hebben
zich opnieuw moeten buigen over het (vierde)
keuzevakkenjaar dat in de master een “afzonderlijke
opleiding” moest worden. Die faculteiten
hebben echter zoveel keuzevakken dat zij
na de algemeen vormende bachelor ook meer
masters kunnen aanbieden. Die profilering van
de master is bij ons wat lastiger. Het stramien en
wat erin zou kunnen is duidelijk. Waar we nog
mee bezig zijn, is een weloverwogen invulling,
de keuze van modulen. In ieder geval willen we
de positieve visitatie doortrekken naar de accreditatie,
met natuurlijk bijzondere aandacht voor
de algehele kwaliteitszorg. Die accreditatie hebben
we dan ook vervroegd aangevraagd.’
Evenals de NVAO roert ook de QANU het
belang van onderzoek aan. Hoever is de faculteit
hiermee, niet alleen waar het gaat om de
eigen staf maar ook voor de studenten?
Rinkes:‘Het onderzoek aan onze faculteit is
bescheiden van omvang. Daarvoor krijgen we
als onderwijsgevende universiteit ook niet de

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
27
Vervolg programma
Studentendag én rectificatie
onderwijs – Rechtswetenschappen
In Modulair 1 (1 september) heeft op pagina 27 een
vooraankondiging gestaan over de studentendag
Rechtswetenschappen. De in de oproep genoemde
datum van 12 november is juist. De daarmee corresponderende
dag is echter een vrijdag.
In tweede instantie hadden studenten nog het middagprogramma
plus informatie over de aanmelding tegoed.
Programma
10.00 uur Ontvangst en koffie
10.30 uur Opening door de dagvoorzitter,
dhr. prof.mr.P.J.Boon,hoogleraar
staats- en bestuursrecht van de OUNL
10.40 uur ‘De gekozen burgemeester in de kleinere
en middelgrote gemeenten’
door mw. G.H. Faber, ex-burgemeester van
Zeewolde en (wnd) Wageningen,
ex-staatssecretaris van Landbouw,
Natuurbeheer en Visserij en studente aan
onze faculteit
10.50 uur ‘De gekozen burgemeester en de
handhaving van de openbare orde’
door dhr. drs. G.B.M. Leers, burgemeester
van Maastricht
11.00 uur ‘De gekozen burgemeester en de
wethouder’
door dhr. mr. J.M.L. Niederer, wethouder in
Breda
11.10 uur ‘De gekozen burgemeester in het
buitenland’
door dhr. prof. dr. H.C.G. Spoormans, decaan
van de Faculteit Rechtswetenschappen van
de OUNL
11.20 uur Forumdiscussie
12.45 uur Lunch
14.00 uur ‘Het Integratiepracticum; toonbeeld van
vaardighedenonderwijs’
14.30 uur Mogelijkheid tot het stellen van vragen
over de opleiding
15.30 uur Afsluiting en borrel
Alle studenten krijgen een persoonlijke uitnodiging.
Aanmelden kan tot en met 25 oktober. Studenten die
onverhoopt geen uitnodiging hebben ontvangen,
kunnen contact opnemen met Service en informatie
(045-5762888). De dag staat in principe niet open
voor niet-RW-studenten. Kosten van deelname: €10,-.
Stopzetting scriptie-aanvragen
In verband met capaciteitsproblemen kunnen voorlopig
geen nieuwe scriptie-aanvragen op het gebied van
het Milieurecht en het Ruimtelijk Bestuursrecht in
behandeling worden genomen.
middelen. De commissie stelt wel dat het
onderzoek meer profiel moet krijgen. Nu
reeds participeert een vijftal wetenschappelijk
medewerkers van onze relatief kleine
staf, in landelijke onderzoeksscholen. Dit
betreft mensen die gepromoveerd zijn en
regelmatig publiceren. Sinds de invoering
van BaMa hebben we tevens een begin
gemaakt met het vormen van een brede
onderzoeksgemeenschap waarbinnen
studenten en staf zich gezamenlijk buigen
over onderzoeksthema’s vanuit het
eigen curriculum, ook in het kader van de
masterscriptie.’
Is er inmiddels meer duidelijkheid over
de te gebruiken titulatuur?
Spoormans:‘De titulatuur - respectievelijk
LLB en LLM - moet worden geregeld in
een bezemwet. We zitten er op te wachten,
niet in de laatste plaats om ons te
onderscheiden tegenover hogescholen.
De in Nederland gevoerde mr.-titel zal
gewoon blijven bestaan.’
De commissie stelt dat andere faculteiten
ict-onderwijsmateriaal én afstandsonderwijs
van de OUNL kunnen betrekken en
daarmee hun eigen deeltijdonderwijs
verlichten. Zij zouden studenten zelfs
kunnen doorverwijzen naar ons...
Spoormans:‘Ik vermoed dat die transformatie
al zijn beslag heeft gekregen. Daar
waar reguliere faculteiten deeltijdonderwijs
aan het afbouwen zijn en dus op dat
punt met afname van studentenaantallen
te maken hebben, blijft onze populatie
nog redelijk op peil. Interessanter vind ik
dat wij veel meer zouden kunnen betekenen
door het ter beschikking stellen van
innovatieve leermaterialen, zaken waar
wij als universiteit goed in zijn. De commissie
was ook zeer te spreken over onze
bereidheid tot samenwerking. Binnen het
verband van de Digitale Universiteit werken
wij ook al nauw samen met de UvA.
Dáár liggen mogelijkheden die ook door
andere rechtenfaculteiten worden onderkend.
Aan één absolute voorwaarde echter
wordt aan onze kant nog steeds niet
voldaan, dat is een goed functionerende
elektronische leeromgeving.’
Enerzijds zouden (alle) faculteiten in het
kader van innovatie meer moeten doen
met ict. Van de andere kant vrezen studenten,
zeker die van de OUNL, dat men
de elektronische leeromgeving ziet als
het ultieme antwoord...
Spoormans:‘Ik heb de indruk dat het voor
een deel van de studenten gaat om een
soort koudwatervrees. Veel van hen hebben
leren werken met de uitstekende traditionele
materialen, zijn daaraan
gewend en vinden het verder prima. De
mensen die wel al werken met de meer
elektronische toepassingen - o.a.
Integratiepracticum, Procesrechten,
Regelgeving - zijn daarover tamelijk positief
doordat deze meer mogelijkheden
bieden die er vroeger binnen het afstandsonderwijs
niet waren. Studenten moeten
dat ook leren waarderen. Overigens kijken
we nu wat genuanceerder aan tegen de
ict-mogelijkheden; ze vormen veeleer een
instrument, een middel, om studenten te
begeleiden bij hun studie.’
Frans Bogaert
Visitaties zijn periodieke (zesjaarlijkse) beoordelingen
van de academische opleidingen van één
landelijke discipline. Visitaties vinden plaats
door onafhankelijke vbi’s: visiterende en beoordelende
instanties. De in 2004 uit de VSNU
voortgekomen stichting Quality Assurance
Netherlands Universities (QANU) is zo’n vbi. Die
onafhankelijkheid is een eis van de sinds 2003
ingestelde Nederlands Vlaamse Accreditatie
Organisatie (NVAO). Ofschoon de referentiekaders
van QANU en NVAO in elkaars verlengde
liggen, komt de accreditatie bovenop de visitatie.
Waar de visitatie zich buigt over (voorgestelde)
verbeteringen van alle opleidingen binnen één
discipline en deze onderling vergelijkt, beoordeelt
de accreditatie de daadwerkelijke uitvoering,
de integrale kwaliteit van één opleiding.
Accreditatie is van belang omdat hiervan niet
alleen de financiering door de overheid afhangt
maar tevens het recht om gewaarmerkte diploma’s
af te geven.

28
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
tentameninfo
Sys-tentamens worden altijd in het studiecentrum
afgenomen. Een aanmelding voor een sys-tentamen kunt
u sturen naar het studiecentrum waar u dit sys-tentamen
wilt afleggen.
tentamenuitslag bij het studiecentrum zijn ontvangen.
Verzoeken die na afloop van deze termijn worden
ontvangen, worden niet meer behandeld.
De daadwerkelijke inzage vindt daarna plaats.
In deze rubriek staan wijzigingen van tentamendata,
tentamenvorm en toegestane hulpmiddelen.
Deze wijzigingen kunnen het gevolg zijn van nieuwe
cursussen, uit roulatie genomen cursussen of cursussen
die in/uit sys zijn gegaan. De aanvullingen en wijzigingen
borduren voort op cursus- en/of tentameninformatie die
is opgenomen in de studiegids. De nieuwe informatie
wordt telkens één keer herhaald, dus noteer belangrijke
wijzigingen in uw agenda!
Alleen studenten die in het buitenland een sys-tentamen
maken of studenten die behoren tot speciale categorieën
(handicap of detentie) kunnen hun sys-aanmelding sturen
naar het Bureau tentaminering in Heerlen.
Hetzelfde geldt voor sys-inzages. Ook de verzoeken tot
inzage moeten worden gezonden naar het studiecentrum
waar de student inzage wil plegen. Deze verzoeken moeten
binnen twee weken na de datum van de voorlopige
Actuele wijzigingen met betrekking tot cursussen worden
tevens vermeld op de cursussite van Studienet.
Raadpleegt u deze site bij twijfel!
Heeft u toch nog vragen dan kunt u contact opnemen
met Service en informatie.
Aanmeldtermijnen Reguliere tentamens en
sluitingsdata
De aanmeldtermijnen voor reguliere tentamens zijn langer
dan voor sys-tentamens. U vindt deze in de studiegidsen
onder tentamenprocedures, schriftelijke tentamens.
Sluitingsdata van de tentamenperiode:
- 8-11 t/m 10-11-2004, sluitingsdatum 13-10-2004,
- 24-1 t/m 26-1-2005, sluitingsdatum 22-12-2004,
- 11-4 t/m 13-4-2005, sluitingsdatum 16-3-2005,
- 27-6 t/m 29-6-2005, sluitingsdatum 1-6-2005,
- 29-8 t/m 31-8-2005, sluitingsdatum 3-8-2005.
Uitzondering op besluit inzake zakrekenmachines
In de vorige Modulair en in het stukje hierboven is aangegeven
dat met onmiddellijke ingang alle typen zakrekenmachines
op tentamens zijn toegestaan. Dit zou betekenen dat ook
het onderscheid in programeerbare en niet-programmeerbare
zakrekenmachines is komen te vervallen. Inmiddels is gebleken
dat bij een aantal cursussen de tentaminering nog niet
aan dit besluit is aangepast. Daarom is besloten om voor de
volgende cursussen een uitzondering te maken en uitsluitend
geen programmeerbare zakrekenmachine toe te staan totdat
de tentamens zijn aangepast en dit in Modulair of anderszins
medegedeeld is. Omdat het merendeel van de studenten wellicht
reeds beschikt over een niet-programmeerbare zakrekenmachine
(in de cursus geadviseerd) verwacht de Commissie
voor de examens op dit punt gen problemen.
De uitzondering geldt voor de cursussen:
E08121 Wiskunde in (het) bedrijf 1
E12221 Wiskunde in (het) bedrijf 2
T07121 Discrete wiskunde A
T08121 Continue wiskunde 1
T33121 Discrete wiskunde B
Tentamendata uitlopende cursussen
Met klem adviseren wij studenten kennis te nemen van de
nadere informatie omtrent cursussen die uit het onderwijsaanbod
zijn genomen (dan wel gereviseerd) en waarvan de
laatste tentamenmogelijkheid plaatsvindt in het academisch
jaar 2004-2005. Deze vindt u achterin de studiegids onder het
hoofdstuk Tentamendata uitlopende cursussen en niet in
Modulair. Alleen aanvullingen hierop worden vermeld in de
rubriek van de Commissie voor de examens in Modulair. Deze
informatie vindt u ook op Studienet.
Cultuurwetenschappen
C38312 De canon in de kunst; theorie en geschiedenis van de
westerse beeldende kunst.
Zoals in de studiegids vermeld, zal de tentamenvorm met
ingang van het studiejaar 2004-2005 worden gewijzigd van
een regulier schriftelijk tentamen in een schriftelijke opdracht.
De omschrijving van de opdracht zal vanaf dat moment deel
uitmaken van het cursusmateriaal. Aan thans voor de cursus
ingeschreven studenten die nog tentamen moeten afleggen,
zal de omschrijving van de opdracht worden nagezonden.
Contact: Bram de Klerck (CW), 045-5762965,
bram.deklerck@ou.nl
Informatica
T27221 Besturingssystemen
De tentamenvorm voor deze cursus verandert per 1 november
2004. In de nieuwe opzet wordt het tentamen een bijzondere
verplichting dwz het betreft een individuele opdracht op
afspraak. De eerder vastgestelde data voor regulier schriftelijke
tentamens komen daarmee te vervallen. Het tentamen
kent in de nieuwe opzet twee verplichte componenten:
- een thuis uit te werken practicum (deze telt voor 30% van
het eindresultaat)
- kort schriftelijk tentamen van 90 minuten, bestaande uit 10
korte open vragen (telt voor 70% van het eindresultaat)
Aansluitend: vaststelling eindcijfer.
Cursisten die al zijn begonnen aan de huidige practicumopdrachten
kunnen deze nog als onderdeel bij de nieuwe tentamenvorm
inbrengen.
T32111 Context van informatica
In verband met de stroomlijning van de opleiding is het verplichte
Participatiepracticum ‘Overvol’ bij leereenheid 6 van
de cursus Context van informatica T32111 komen te vervallen.
Het met voldoende resultaat afleggen van het tentamen is
hiermee de enige vereiste voor het verkrijgen van het certificaat
geworden.
In plaats van het Participatiepracticum is er een extra
opdracht in de cursus ‘Propedeusepracticum ict’ T60112 bij
gekomen. De cursisten van de Contextcursus die het
Participatiepracticum al met een verklaring ‘voldoende’ hebben
afgelegd, hoeven deze extra opdracht uiteraard niet meer
uit te voeren.
Managementwetenschappen
B12131 Management en ICT: een introductie
Sinds 1 september 2004 in sys. Dit betekent dat u zich sinds 1
september kunt aanmelden voor een systentamen.
B26231 Management en ICT: informatiestrategie en toepassing
Sinds 1 september 2004 in sys. Dit betekent dat u zich sinds
1 september kunt aanmelden voor een systentamen.
Rechtswetenschappen
R06261 Rechtspersonenrecht 1
Sinds 1 september 2004 in sys. Dit betekent dat u zich sinds
1 september kunt aanmelden voor een systentamen.
R07361 Rechtspersonenrecht 2
Sinds 1 september 2004 in sys. Dit betekent dat u zich sinds
1 september kunt aanmelden voor een systentamen.
R10162 Inleiding strafrecht
Sinds 1 september 2004 in sys. Dit betekent dat u zich sinds
1 september kunt aanmelden voor een systentamen.
R19311 Huurrecht
Er is een extra tentamen gepland op 8 november 2004. Dit is
tevens de laatste tentamenmogelijkheid voor deze cursus.
R21261 Ondernemingsrecht
Sinds 1 september 2004 in sys. Dit betekent dat u zich sinds
1 september kunt aanmelden voor een systentamen.
R37321 Internationaal strafrecht in Europa
De vorm van het tentamen (van gedeeltelijk multiple-choicevragen
en gedeeltelijk open vragen) is gewijzigd in een
tentamen met uitsluitend open vragen.

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
29
sys-tentamentijden studiecentra
gedicht
Nederland
Studiecentrum Enschede
telefoon: 053-4871680
Provinciaal steunpunt Zeeland
telefoon: 0118-489700
STUDENT BIOCHEMIE
Studiecentrum Alkmaar
telefoon alg.: 072-5155114
telefoon sys: 072-5150806
di 18.00-21.00 uur,
wo 14.00-17.00 uur,
do 18.00-21.00 uur,
za 9.30-12.30 uur.
Studiecentrum Amsterdam
telefoon alg.: 020-5788411
telefoon sys: 020-5788429
ma 18.30-21.30 uur,
di 14.00-17.00/18.30-21.30 uur,
do 18.30-21.30 uur (even weken),
vr 10.30-13.30 uur,
za 10.00-13.0 0 uur.
do 18.30-21.30 uur,
vr 09.30-12.30.
Studiecentrum Groningen
telefoon: 050-3138300
di 18.30-21.30 uur,
do 14.30-17.30 uur,
za 10.30-13.30 uur.
Provinciaal steunpunt Friesland
telefoon: 058-2159019
wo 18.00-21.00 uur,
do 14.00-17.00/18.00-21.00 uur,
za 09.30-12.30 uur.
Studiecentrum Nijmegen
telefoon: 024-3612000
vr 09.00-12.00 uur.
Studiecentrum Zwolle
telefoon alg.: 038-4658333
telefoon sys: 038-4654635
wo 14.00-17.00/19.00-22.00 uur,
za 10.00-13.00 uur.
Vlaanderen
Studiecentrum Antwerpen
telefoon: 032-204771
di 13.00-16.00 uur,
wo 09.30-12.30 uur,
do 18.00-21.00 uur.
Studiecentrum Gent
Gebeten door de microbe
van microscopen buigt hij
zich over vraagstukken
is hij één en al oog
voor de nieuwe virussen
die hij in zijn vizier heeft
dan is hij in z'n element
want met z'n cursussen
als persoonlijk assistent
wordt hij zo nieuwsgierig
als een zoomlens.
Claude Aendenboom, student psychologie
Studiecentrum Breda
telefoon alg.: 076-5711608
telefoon sys: 076-5715288
ma 13.30-16.30 uur (even weken)/
18.00-21.00 uur,
di 13.30-16.30/18.00-21.00 uur.
di 18.30-21.30 uur,
wo 18.30-21.30 uur,
do 18.30-21.30 uur,
vr 09.30-12.30 uur.
Studiecentrum Rotterdam
telefoon: 010-2771480.
telefoon: 09-2648564
ma 18.00-21.00 uur,
wo 13.30-16.30 uur,
vr 09.30-12.30 uur.
Geen sys-tentamens op ma 1 november
en op ma 15 november 2004.
Studiecentrum Den Haag
telefoon: 070-3614701
ma 18.00-21.00 uur,
di 14.30-17.30 uur,
wo 18.00-21.00 uur,
do 10.30-13.30/14.30-17.30 uur,
za 09.30-12.30 uur.
ma 18.00-21.00 uur,
di 18.00-21.00 uur,
wo 14.00-17.00 uur,
do 14.00-17.00 uur,
za 09.00-12.00 uur (oneven weken).
Studiecentrum Sittard wordt
studiecentrum Heerlen
Studiecentrum Diepenbeek
telefoon: 011-268162
wo 13.30-16.30 uur,
za 9.30-12.30 uur
Studiecentrum Kortrijk
telefoon: 056-246139
di 18.15-21.15 uur.
Provinciaal steunpunt Drenthe
telefoon: 0591-853265
di 14.00-17.00 /18.00-21.00 uur,
wo 14.00-17.00/18.00-21.00 uur,
do 14.00-17.00 /18.00-21.00 uur,
vr 09.30-12.30 uur.
telefoon alg.: 046-4525656
telefoon sys: 046-4581126
Let op: het studiecentrum is per
5 oktober verhuisd naar Heerlen,
Open Universiteit Nederland,
Gebouw Pretoria,Valkenburgerweg
177, 6419 AT Heerlen,
Studiecentrum Brussel
telefoon 026-292439
do 13.00-16.00 uur.
Studiecentrum Leuven
telefoon: 016-327737
Studiecentrum Eindhoven
telefoon: 040-2472901
di 13.30-16.30 uur,
do 18.15-21.15 uur,
tel. 045-5762100
di 13.30-16.30/18.30-21.30 uur,
wo 18.30-21.30 u,
vr 09.30-12.30 u.
do 18.00-21.00 uur.
za 09.30-12.30 uur.
Studiecentrum Utrecht
telefoon: 030-2511827
ma 14.00-17.00/18.30-21.30 uur,
di 14.00-17.00 uur,
do 14.00-17.00/18.30-21.30 uur,
vr 9.30-12.30 uur.

30
www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
studiebegeleiding
Waarom deze rubriek raadplegen?
In de planning en organisatie van begeleidingsbijeenkomsten
kunnen op een later tijdstip altijd veranderingen of aanvullingen
optreden. Ook kan de standaardbegeleider van een cursus
wijzigen of de bereikbaarheid van een van de studiebegeleiders.
Waar mogelijk zal de studiebegeleider of het studiecentrum
u hiervan op de hoogte stellen. Wijzigingen of aanvullingen
op informatie worden in deze rubriek gepubliceerd
en één keer herhaald. Mocht u desondanks een bericht gemist
hebben, raadpleeg dan dezelfde rubriek ‘Studiebegeleiding’
op e-Modulair (www.ou.nl/modulair) alwaar alle berichten blijven
staan tot aan de verschijning van het nieuwe semesterrooster
bijeenkomsten groepsbegeleiding (respectievelijk in
juli en december). Bij Modulair 9 (juli 2004) was het begeleidingsrooster
voor het 1e semester 2004-2005 gevoegd. Berichten
staan op alfabetische volgorde van faculteit. Berichten
die nieuw zijn ten opzichte van de vorige Modulair staan in
rood.
Aanmelden
Studenten die aan de begeleidingsbijeenkomsten willen deelnemen,
moeten zich altijd aanmelden, in elk geval voor de
eerste bijeenkomst van een cursus. Bel uw studiecentrum, dus
niet uw begeleider, om u aan te melden.
Cultuurwetenschappen
Begeleiding
C44121 Oriëntatiecursus cultuurwetenschappen deel 1 (KMT)
Studiecentrum Nijmegen
De aanvangstijd van de bijeenkomsten is gewijzigd in 18.30
uur (was 20.00 uur). Studiebegeleider is dhr. dr. A. Bosch.
Studiecentrum Utrecht
De derde bijeenkomst is verplaatst naar di 19-10 (was 21-10).
Studiebegeleider is mw. drs. J. Bloembergen.
C12112 Inleiding letterkunde
Studiecentrum Nijmegen
De bijeenkomsten zijn verplaatst naar wo 18.30-20.30 uur;
resterende bijeenkomsten: 13-10 en 17-11. Studiebegeleider is
mw. drs. L. van den Bulck.
Studiecentrum Groningen
De bijeenkomsten zijn verplaatst naar do 19.00-21.00 uur;
de resterende bijeenkomsten zijn op 28-10 en 11-11.
Studiebegeleider: mevr. drs. R. de Oude.
Studiecentrum Heerlen (voorheen Sittard)
Begeleiding wordt overgenomen door dhr. drs. D. Disselkoen
De eerste bijeenkomst komt te vervallen en de datum van 09-
11 blijft en wordt éérste bijeenkomst; de overige 2 data worden
in overleg met de deelnemende studenten nader bepaald.
C09211 Het ancien régime 1
Standaardbegeleider is dhr. dr. P. Stokvis.
C38312 De canon in de kunst: theorie en geschiedenis van de
westerse beeldende kunst
Standaardbegeleider is dhr. dr. E. Grasman.
Bereikbaarheid
Mw. drs. J. Bloembergen: ma en di 16.00-18.00 uur in
sc Utrecht, telefoon 030-2511827.
Informatica
Begeleiding
T08121 Continue wiskunde 1
Standaardbegeleider is dhr. ir. D. van Oosten, e-mail: daan.
vanoosten@ou.nl
T21311 Gedistribueerd programmeren met Java
Standaardbegeleiders zijn mw. M.Witsiers en mw. drs. A. Herrewijn.
T25141 Visueel programmeren met Java
Studiecentrum Zwolle
De bijeenkomsten worden gegeven door dhr. drs. P. van Baalen.
T33121 Discrete wiskunde B
Standaardbegeleider is dhr. M. Wielders
T40211 Publiekgericht schrijven en spreken voor informatici
Standaardbegeleider is dhr. drs. H. Frederiks.
T46211 Kwaliteitsmanagement van ict
Standaardbegeleiders zijn mw. dr. A. Counotte en dhr. ir. T. Proot.
T49211 Documentinfrastructuur
Standaardbegeleiders zijn dhr. drs. M. van Veen en dhr. drs.
P. Mijnheer.
T52311, T53311, T54311 Academische informaticacompetenties
1, 2 en 3
Standaardbegeleider is dhr. prof. dr. ir. R. Bakker, bereikbaar via
e-mail: rene.bakker@ou.nl
T60112 Propedeusepracticum ict
Standaardbegeleiders zijn dhr. B. Pauw, dhr. M. Wielders en
mw. drs.J.van Wijnen.
T61317 Ontwerpproject
Standaardbegeleiders zijn mw. dr. ir. C. Crutzen en dhr. ir. P. Oord.
Bereikbaarheid
Dhr. drs. P. van Baalen: do 19.00-22.00 uur in sc Zwolle, telefoon
038-4658333.
Dhr. drs. P. Mijnheer: ma en do 16.00-17.00 uur en 18.00-19.00
uur in sc Amsterdam; telefoon 020-5788432 (Het spreekuur in
Den Haag komt hiermee te vervallen).
Managementwetenschappen
Begeleiding
B22321 Kwaliteitsmanagement
Standaardbegeleider is mw. ir. L. Cuijpers.
B25121 Marketing management
Standaardbegeleider is dhr. drs. C. Gelderman.
B35311 International marketing
Standaardbegeleider is dhr. drs. W. Jurg.
B45311 Essays on Strategy
Standaardbegeleider is dhr. dr. F. Kluijtmans.
E08121 Wiskunde in (het) bedrijf 1
Standaardbegeleider is dhr. drs. B. Diederen
E23111 Introductie management accounting
Standaardbegeleider is dhr. drs. H. Levink.
B18221 Organisatiecultuur
Standaardbegeleider: mevr. ir. C. Savelsbergh; e-mail:
chantal.savelsbergh@ou.nl
Natuurwetenschappen
Begeleiding
N35221 Geo Information Systems
Standaardbegeleider is mw. ir. A. Lansu.
Psychologie
Begeleiding
S12112 Inleiding in de psychologie (KMT)
Studiecentrum Groningen
Groep 1: wo 19.30-21.00 uur; resterende bijeenkomsten: 13-10,
03-11, 01-12, 12-1.
Groep 2: 19.30-21.00 uur; resterende bijeenkomsten: 27-10, wo
17-11, wo 08-12, do 20-1.
Provinciaal steunpunt Drenthe
De laatste bijeenkomst op 17-3 vervalt.
Provinciaal steunpunt Friesland
De derde bijeenkomst is verplaatst naar do 25-11 (was 18-11).
S04231 Onderzoekspracticum inleiding psychologische survey
Studiecentrum Den Haag
De eerste bijeenkomst is verplaatst naar ma 11-10 (was 4-10).
Bereikbaarheid
Mw. dr. H. Groothof: vr 14.00-16.00 uur in sc Groningen,
telefoon 050-3138300.
Dhr. dr. D. Hoek: wo 14.00-16.00 uur in SC Utrecht; tel 030-2511827.
Rechtswetenschappen
Begeleiding
R01152 Basiscursus recht
Studiecentrum Enschede en Zwolle
Standaardbegeleider is dhr. mr. drs. E. ter Horst.
R05141 Inleiding staatsrecht
Studiecentrum Enschede en Zwolle
Standaardbegeleider is dhr. mr. drs. E. ter Horst.
R10162 Inleiding strafrecht
Studiecentrum Enschede en Zwolle
Standaardbegeleider is dhr. mr. B. Wolkenfelt.
Provinciaal steunpunt Friesland
Standaardbegeleider is dhr. mr. E. Schurink.
R28221 Rechtsfilosofie
Standaardbegeleider is dhr. prof. mr . B. Sloot.
R32231 Europakunde
Standaardbegeleiders zijn mw. mr. H. Feth en dhr. mr.W. Offermans.
R34311 en R48311 Criminologie
Standaardbegeleider is mw. mr. M. de Bruijn.
R38252 Materieel strafrecht
Studiecentrum Den Haag
De bijeenkomsten zijn op di aanvang 19.30 uur; resterende
bijeenkomsten: 19-10, 02-11, 16-11, 30-11, 14-12.
Bereikbaarheid
Dhr. mr. A. van den Herik: via e-mail: arjen.vandenherik@ou.nl
Dhr. Dr. D. Hoek: wo 14.00-16.00 uur in SC Utrecht; tel 030-2511827

www.ou.nl/modulair 6 oktober 2004
31
Cultuurwetenschappen
Wo-opleiding Algemene cultuurwetenschappen
dhr. J.D.H. Boven (drs.) Brustem,
Scriptie: Het aangeklede ik
De cultuurkritiek in het werk van
Herman De Dijn.
dhr. R.L. Floor (drs.) Houten,
Scriptie: Metzelaars voor Justitie.
Perspectieven op de Nederlandse
Justitie-architectuur rond 1900.
dhr. G.T. van de Poel (drs.) Ravels-
Poppel. Scriptie: Huisarts in perspectief.
Gezondheidszorg vergeleken
in cultuurhistorisch perspectief
in de landen Groot-Brittannië,
België en Nederland.
dhr. M.B. Wilderom (drs.) Heerde,
Scriptie: Het overheidsbeleid bij de
industrialisatie van de regio
Noordoost-Overijssel in de jaren
1950 tot 1970. Een tijd van modernisering
van Nederland door overheid
en bedrijfsleven.
dhr. B. van Zijderveld (drs.)
Haarlem. Scriptie:‘De wonderdokter
van Goes’. A.W. van Renterghem
1845-1939, een geneeskundige tussen
natuurwetenschap en levenswetenschap.
Managementwetenschappen
Wo bacheloropleiding
Managementwetenschappen
dhr. M.H. Valk, Baarn (B.Sc.),
Management, organisatie en
bestuur.
Wo-opleiding
Bedrijfswetenschappen
dhr. R.P. Aertssen, Haarlem,
strategie en organisatie (drs.)
Afstudeeropdracht: Small Business
Scenarioplanning. Onderzoek naar
de rol van toekomstonderzoek bij
strategische planning in het
midden- en kleinbedrijf.
dhr. H.A. Berkhof, Rotterdam,
bedrijfsprocessen en informatietechnologie
(drs.)
Afstudeeropdracht: Het IT Service
CMM, getoetst op toepasbaarheid.
mw. E. Gardenier, Zuidlaren,
marketing en logistiek (drs.)
Afstudeeropdracht: Design
Evaluation of An Account
Management Program.
dhr. W.L.G. Hanssen, Someren,
strategie en organisatie (drs.)
Afstudeeropdracht: Wat is nodig
voor vernieuwing? Onderzoek naar
de kloof tussen gewenste en aanwezige
managementcompetenties
bij de gemeente Nederweert.
mw. D.A. Jongeneel, Rijnsburg,
strategie en organisatie (drs.)
Afstudeeropdracht: De invoering
van ketenmanagement binnen de
context van service centers in de
financiële dienstverlening.
dhr. R.R. Khemai, Dronrijp, strategie
en organisatie (drs.)
Afstudeeropdracht: Elk team is nog
geen `winning team’. Voorwaarden
voor het functioneren van teams.
dhr. J.P. Kuipers, Vrien, strategie en
organisatie (drs.) Afstudeeropdracht:
Ondernemerschap bij
lokale Rabobanken:‘Eenheid in
verscheidenheid?’
dhr. C. Lievers, Steenwijk, strategie
en organisatie (drs.) Afstudeeropdracht:
Kennisdelen en verzamelen
bij besluitvormingsprocessen.
dhr. M.J.B.V. Rijk, Sterksel, strategie
en organisatie (drs.) Afstudeeropdracht:
Een diagnoseinstrument
voor het meten van de toekomstgerichtheid
van besluitvorming bij
softwarehuizen.
dhr. V.L. Teuwen, Helmond,
marketing en logistiek (drs.)
Afstudeeropdracht: Onderzoek
naar succes en falen van innovatieprojecten.
Natuurwetenschappen
Wo-opleiding Milieu-
Natuurwetenschappen
dhr. G. Jungheim, Tiel,
Afstudeerrichting natuurwetenschappelijke
specialisatie (drs.)
Afstudeeropdracht: Door vergiftiging
van cadmium, koper en zink
van blootgestelde regenwormen
(Lumbricidae) naar de bosspitsmuis
(Sorex araneus).
Psychologie
Wo-opleiding Psychologie,
afstudeerrichting Arbeids- en
organisatiepsychologie
mw. C.Klut-Goos (drs.),Koog aan de
Zaan, Empirisch afstudeeronderzoek/scriptie:
Brengt de Pam
Werknemers in Beweging?
Evaluatie en Effectiviteitmeting van
een Persoonlijke Activiteitenmeter
bij Kantoorwerkers met Weinig
Beweging.
dhr. H. Overduin (drs.),Den Haag,
Empirisch afstudeeronderzoek/
scriptie: Correlaten van Klantgerichtheid
bij Verkopers van Bever
Zwerfsport.
Wo-opleiding Psychologie,
afstudeerrichting Gezondheidspsychologie
dhr. I.G. Valkenburcht (drs.), Zetten
Empirisch afstudeeronderzoek/
scriptie: De modererende Invloed
van Sociale Vergelijking, de Leeftijd
en Sekse op het Verband tussen
Body Esteem en Self-esteem.
mw. I.M. Verdonck-de Leeuw (drs.),
Almere, Empirisch afstudeeronderzoek/scriptie:
Gedragsproblemen
op 7-jarige leeftijd bij prematuur
geboren kinderen met een verhoogd
risico op ontwikkelingsproblematiek.
Rechtswetenschappen
Wo bacheloropleiding Nederlands
recht
dhr. D.A. van der Feltz (B.A.),Mount
Hawthorn, Australië
dhr. G.J.M. de Jong (B.A.),Groningen
Wo-opleiding Nederlands recht
dhr. J.J.H. Bekers (mr.),Prinsenbeek,
Scriptie: Wetsvoorstel `Wijziging
van het Wetboek van Strafrecht, het
Wetboek van Strafvordering en
enige andere wetten in verband
met de buitengerechtelijke afdoening
van strafbare feiten (Wet OMafdoening)’.
mw. J.M.M.A. Bolt-Los (mr.),
Ridderkerk, Scriptie: Klokkenluiden
als verschijningsvorm van de vrijheid
van meningsuiting. Genieten
klokkenluiders naar ambtenarenrecht
een betere bescherming dan
klokkenluiders naar civiel recht.
dhr. S.R. Cijntje (mr.),Hoogvliet,
Scriptie: Zonder recht op verblijf ter
beschikking gesteld: Een nijpend
dilemma.
dhr. C. van Esveld (mr.),
Heerhugowaard,
Scriptie: Van Primaat naar
Compromis. Onderzoek naar de
mogelijkheid van een compromis
tussen het georganiseerd overleg
en de ondernemingsraad in de
gemeente om een dreigende botsing
van een afzonderlijke belangen
te weerstaan.
dhr. R.E. Gout (mr.),Zoetermeer,
Scriptie: Goede grond voor archeologie
(de implementatie van het
Verdrag van Malta in de
Nederlandse wetgeving; een
onderzoek en advies).
dhr. A. den Hertog (mr.),
Waddinxveen, Scriptie: Het
intelligenceproces, een nieuwe
politietaak? Een onderzoek naar
de juridische grondslag van het
intelligenceproces.
dhr. R. Kelder (mr.),Leeuwarden,
Scriptie: Bestuurlijke ophouding:
nuttig instrument of overbodige
wetgeving?
mw. M.M. Keltering-Schothuis (mr.),
Rosmalen. Scriptie: De Wet Bibob.
Criminaliteitspreventie met haken
en ogen.
mw. L.C.C. de Lange (mr.),
Rotterdam. Scriptie: Ziek en toch
uitgezet?
dhr. A.J.G. Nijland (mr.),Losser,
Scriptie: Zelf voorzien bij bestuurlijke
discretie. Noodzakelijke oplossing
voor de onmogelijke spagaat
van de bestuursrechter.
dhr. W.B. van Rookhuijzen (mr.),
Voorburg. Scriptie: De aansprakelijkheid
van de faillissementscurator.
In hoeverre is de faillissementscurator
persoonlijk aansprakelijk
voor het aangaan van een boedelschuld
bij het voortzetten van de
onderneming?
dhr. W.G. van Wissen (mr.),
Heijningen. Scriptie: De wet klachtrecht
cliënten zorgsector: een lex
bulla? Een onderzoek naar de realisatie
van de doelstellingen van de
Wet Klachtrecht Cliënten.
Zorgsector in het Ruwaard van
Putten ziekenhuis.
Technische informatica
Wo bacheloropleiding
Technische informatica
dhr. P. Kattens (B.Sc.),Amsterdam.
Afstudeerrichting: ingenieursgericht
profiel.
dhr. C. Montes Portela (B.Sc.),
Eindhoven. Afstudeerrichting:
ingenieursgericht profiel.
dhr. G.J.P.Voorheijen (B.Sc.),
Hilversum. Afstudeerrichting:
bedrijfsgericht profiel.
Vrij-wo-opleidingen
Vrij-wo-opleiding
Personeelsmanagement
dhr. P.G.B. Romme (drs.),Oss,
Afstudeeropdracht: Employability:
interactie tussen medewerker en
organisatie.
mw. M.A.H. Snel (drs.),Den Haag,
Scriptie: Waarde(n)vol Leiderschap.
Een Verkennend Onderzoek naar
de Kernwaarden van de Ambtelijke
Top en de Institutionele Inbedding.
Foto-verslag
Van buluitreikingen worden door
de medewerkers van de studiecentra/steunpunten
dikwijls foto’s gemaakt.
Deze foto-verslagen worden
daarna spoedig geplaatst op de
webpagina van het betreffende
studiecentrum. Kijk op: www.ou.nl/
info-alg-studiecentra/.
afgestudeerden

prikbord
Gevraagd
Gevraagd
Gevraagd
Wie kan mij helpen aan een uittreksel van:
Te koop gevraagd: het boek Schaaltechnieken
Student(e) communicatie, die bereid is mee
Het ancien Regiem1, Veranderende grenzen.
van P.G. Swanborn. Plaats van uitgifte,
te denken over de algehele communicatie
Nationalisme in Europa 1815-1919 en
Meppel, uitgever: Boom, 1e druk 1982, 2e
van een makelaar in onroerende zaken,
Oriëntatiecursus cultuurwetenschappen.
druk 1988 of 3e druk 1993.
versus de markt en zijn klantenportefeuille
Gevraagd
Gevraagd
Dit tegen een redelijke vergoeding.
Frank Conjaerts
en die het als een uitdaging ziet zich te
lpen aan een uittreksel van:
Te koop gevraagd: het boek Schaaltechnieken
van P.G. Swanborn. Plaats van uitgifte,
te denken over de algehele communicatie
Student(e) communicatie, die bereid is mee
E-mail: mieke@compacnet.nl
024-3237915.
verdiepen in het bedenken van een nieuw
iem1, Veranderende grenzen.
concept, waarbij internet een belangrijke
n Europa 1815-1919 en
Meppel, uitgever: Boom, 1e druk 1982, 2e
van een makelaar in onroerende zaken,
rol speelt.
us cultuurwetenschappen.
druk 1988 of 3e druk 1993.
versus de markt en zijn klantenportefeuille
E-mail: hansjurgen.kuipers@ wanadoo.nl
edelijke vergoeding.
Frank Conjaerts
en die het als een uitdaging ziet zich te
Aangeboden
Gevraagd
compacnet.nl
024-3237915.
verdiepen in het bedenken van een nieuw
Burgerlijk wetboek voor het huidige studiejaar
2004-2005. Het boek is nieuw, schoon
ballade van Ari Hop? Het is een oud gedicht
Kan iemand mij de tekst bezorgen van: De
concept, waarbij internet een belangrijke
rol speelt.
en niet geannoteerd. Dit wetboek is onder
en gaat over een nagelbijtende jongen.
Gezocht
E-mail: hansjurgen.kuipers@ wanadoo.nl
meer nodig voor de cursus R23111,
We leerden het lang geleden met veel
Op zoek naar studiegenoten Cultuurwetenschappen,
samenvattingen en/of ander
Gevraagd
Inleiding Nederlands recht. Het boek is over
plezier op de lagere school.
oek voor het huidige studie-
Kan iemand mij de tekst bezorgen van: De
te nemen voor €11.25, dit is de helft van de
Agnes Kollasch
materiaal over vrijwel iedere CW-cursus?
. Het boek is nieuw, schoon
ballade van Ari Hop? Het is een oud gedicht
winkelprijs. Kluwer, ISBN 90-13-01429-1.
E-mail: jm.kollasch@skynet.be
Kom dan eens kijken bij de internetgroep
teerd. Dit wetboek is onder
en gaat over een nagelbijtende jongen.
Gezocht
Victoria Fens, Zwolle.
Cultuurwetenschappen. Webadres:
or de cursus R23111,
We leerden het lang geleden met veel
Op zoek naar studiegenoten Cultuurwetenschappen,
samenvattingen en/of ander
E-mail: zozo@home.nl
groups.msn.com/Cultuurwetenschappen
rlands recht. Het boek is over
plezier op de lagere school.
€11.25, dit is de helft van de
Agnes Kollasch
materiaal over vrijwel iedere CW-cursus?
Gevraagd
wer, ISBN 90-13-01429-1.
E-mail: jm.kollasch@skynet.be
Kom dan eens kijken bij de internetgroep
Ik zoek, tegen een redelijke vergoeding,
wolle.
Cultuurwetenschappen. Webadres:
Gevraagd
goede samenvattingen van de cursussen:
Wilt u ook een gratis berichtje (maximaal 50 woorden) dat
ome.nl
groups.msn.com/Cultuurwetenschappen
Ik ben op zoek naar een samenvatting voor
Oudnederlandse schilderkunst (C17311) en
met uw studie te maken heeft plaatsen op het Prikbord?
Het berichtje kan op uw verzoek geplaatst worden.
het vak Planning en Control (E19311). Dit
Ritueel en symboliek in het dagelijks leven
Gevraagd
U kunt na enige tijd verzoeken om herplaatsing.
natuurlijk tegen een redelijke vergoeding.
(C29211).
Schrijf dan naar de redactie van Modulair o.v.v.‘Prikker’, of
Ik zoek, tegen een redelijke vergoeding,
E-mail: raycar@zonnet.nl
E-mail: marinus.tenhagen@wxs.nl
e-mail: modulair.prikbord@ou.nl. Overigens is het vragen
goede samenvattingen van de cursussen:
en aanbieden van tentamens, vertalingen en cursussen
naar een samenvatting voor
g en Control (E19311). Dit
n een redelijke vergoeding.
zonnet.nl
Oudnederlandse schilderkunst (C17311) en
Ritueel en symboliek in het dagelijks leven
(C29211).
E-mail: marinus.tenhagen@wxs.nl
die nog in ons aanbod zijn, op het Prikbord verboden in
verband met de hierop rustende auteursrechten.
Kijk voor meer actuele informatie op www.ou.nl/modulair
colofon
Modulair verschijnt in een oplage
van 30.000 exemplaren en wordt
uitgegeven door de afdeling
Voorlichting en Inschrijving van de
Open Universiteit Nederland ISSN
0920-2560. Studenten en alumni
krijgen het blad toegestuurd.
Voor personeel wordt het verspreid
via de secretariaten.
Redactieraad
Modulair en e-Modulair worden
redactioneel bewaakt binnen de
uitgangspunten zoals geformuleerd
door de Redactieraad
Modulair.
Leden: voorzitter Koos Baas, ing.
(Technische informatica);
drs. Nanda Boers (Psychologie);
drs. Max van Luik (Managementwetenschappen);
ir. Angelique
Lansu (Natuurwetenschappen);
drs. John Dohmen (Rechtswetenschappen);
drs. Dick Disselkoen
(Cultuurwetenschappen);
drs. Olga Steijns (BBO/Communicatie);
drs. Maaike Hendriks
(OTEC); drs. Nelleke Eelman
(Scholing); Bernadette Kop
(Ondernemingsraad/Studentenraad);
Frans
Bogaert (Modulair/e-Modulair).
Redactieadres
Valkenburgerweg 177
Postbus 2960, 6401 DL Heerlen
telefoon: 045-5762888
fax: 045-5762766
e-mail: modulair.redactie@ou.nl,
internet: www.ou.nl/modulair
Hoofd- en eindredactie
Frans Bogaert
Bureauredactie
Ramón Meessen, Daniëlle
Haegens, Mirriam Raadschelders,
Nicolle Delnoy
Redactiesecretariaat
Nicolle Delnoy
Ontwerp
Judith Schlechtriem
Fotografie
Peter Strelitski (cover), The Image
House, driepoot fotografen, Klaus
Tummers, Bert Jansen
Teksten
Marijke te Hennepe, Fred
Meeuwsen, Chester Bogaardt,
Ramón Meessen, Paul Troost,
Frans Bogaert, Anja Sio, Bas Kuiper,
Henrike Koning, Maddy Rothkranz,
Natasja Peet, Melanie Bothof
Druk
OBT bv, Den Haag
Advertenties
Jetvertising
Laan van Zuidhoorn 37
2289 DC Rijswijk
telefoon: 070-3990000
fax: 070-3902488
e-mail: rob@jetvertising.nl
Voor mensen met een leeshandicap
wordt Modulair ook op audio-cd
ingesproken. Inlichtingen:
FNB, lectuur en informatie voor
mensen met een leeshandicap.
postbus 24, 5360 AA Grave
telefoon: 0486-486481
fax: 0486-476535
internet: www.fnb.nl
Algemene inlichtingen
Service en informatie
telefoon: 045-5762888
dagelijks van 09.00-16.30 uur
internet: info@ou.nl
5004202