Modulair 2 - Open Universiteit Nederland

More documents

Recommendations

Info

Tekst: Frans Bogaert Beeld: Chris Peeters Toename onderzoek vraagt om centraal gecoördineerde aanpak Open Universiteit start Graduate School Het wetenschappelijk onderzoek bij de OU neemt instellingsbreed toe en de ambitie is dat dit nóg meer groeit. Naast promotie-onderzoeken van medewerkers en aio-onderzoeksplaatsen ligt het in de bedoeling om meer buitenpromovendi binnen te halen. De toenemende onderzoeksinitiatieven vragen tegelijkertijd om het bundelen van de good practices. Bij de OU staat wetenschappelijk onderzoek voor een groot deel in dienst van de vernieuwing van het hoger onderwijs. Daarnaast geldt voor faculteiten de regel van 20 procent onderzoekstijd (ook) ten behoeve van vakgericht onderzoek. Sinds het bestaan in 2003 van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) is het belang van facultair onderzoek echter alleen maar toegenomen. Dat namelijk is één van de eisen van de NVAO, wil een wo-opleiding in aanmerking komen voor accreditatie. En dát keurmerk heeft een universiteit nodig om in aanmerking te komen voor overheidsfinanciering en het recht tot het afgeven van erkende diploma’s. Vooral binnen de wetenschappelijke staf van faculteiten heeft dat geleid tot toename van PhD-trajecten, zowel in de vorm van eigen promoties alsook onderzoeksplaatsen voor aio’s. Van meer recente datum is de heropleving van het fenomeen buitenpromovendus, waarbij studenten kunnen promoveren naast werk of zorgtaken. Inmiddels is het doctoraatsprogramma van de OU – zo’n 100 actuele promotieplaatsen – ook ingebed in de promotiefinanciering van Nederlandse 10 Open Universiteit Modulair 29 oktober 2010 Modulair sprak met de zojuist benoemde decaan van de nieuwe Graduate School, prof. dr. Lilian Lechner, (op foto) tevens hoogleraar psychologie. Wat biedt de OU zoal aan buitenpromovendi? – academisch klimaat – participatie in onderzoeksgroep – samenwerking met een co-promotor – wetenschappelijke begeleiding van promotor (hoogleraar) – een (deels verplicht) scholingsprogramma – toegang tot (online) bibliotheken universiteiten. De toenemende onderzoeksinitiatieven vragen nu om een centraal gecoördineerde aanpak. Vandaar de oprichting, onlangs per 1 september, van een Graduate School als integrale infrastructuur. Wat gaat de Graduate School precies doen? ‘De Graduate School zal vooral randvoorwaardelijk en coördinerend opereren. Waar de faculteiten en onderzoeksafdelingen zélf de feitelijke promoties begeleiden, zal de Graduate School zich richten op integrale kwaliteitszorg, het bieden van voorzieningen zoals scholing en leeromgevingen, monitoring. Samen met de Raad van decanen zal het faculteitsoverstijgend onderzoeksbeleid worden bepaald. De Graduate School is tevens platform voor het uitwisselen van ervaringen tussen faculteiten, het Centre for Learning Sciences and Technologies en het Ruud de Moor Centrum. Overigens gaan wij, in het kader van de internationalisering, de onderzoekstrajecten tweetalig aanbieden.’ Wat is de actuele stand van zaken? ‘Op dit moment inventariseren we binnen faculteiten wat er aan extra onderzoek wordt gedaan: met hoeveel buitenpromovendi zijn ze bezig? Hoe faciliteren ze dat? Welke hoogleraren heb je daarbij nodig? Is er zicht op interesse van alumni? Wat zijn de good practices? Dat willen we vervolgens naar een groter plan trekken.’ Wat is jouw eerste indruk? ‘Het onderzoek is de laatste jaren al stevig ingeweven in de bachelor- en masteropleidingen. Nu de OU zich nog meer wilt profileren als ook een disciplinaire onderzoeksuniversiteit, ligt het doortrekken naar promotietrajecten voor de hand. Je ziet ook nu al dat masterstudenten participeren in onderzoek van aio’s, kijk bijvoorbeeld naar de faculteiten Psychologie en Managementwetenschappen. Ook de groep buitenpromovendi Bestuurskunde van prof. Arno Kosten is een goed voorbeeld. OU-studenten, met typische kenmerken als grote zelfredzaamheid en discipline, en vertrouwd met kritisch afstudeeronderzoek, zijn daartoe vaak uitstekend toegerust. Binnen mijn eigen faculteit komen wekelijks e-mails binnen van studenten die geïnteresseerd zijn in promotieonderzoek.’ Beschikt de OU over middelen om deze extra promotietrajecten te financieren? ‘Wij krijgen voor onderzoek ook nu al subsidie. Vergeet niet dat faculteiten 20 procent van de tijd reserveren voor onderzoek. Wat je feitelijk doet, is planmatig anticiperen op succesvol en rendabel onderzoek. Dat is dus ook een kwestie van goede bedrijfsvoering, waartoe ook het verrekenen van overheidssubsidies hoort. Eerlijk is eerlijk: eerst moet er aantoonbaar succes zijn. Maar, faculteiten respectievelijk hoogleraren willen natuurlijk graag aan onderzoek in hun vakgebied doen. We denken tevens aan tweede en derde geldstromen (respectievelijk komend van zelfstandige publieke organisaties zoals de NWO, dan wel uit private projecten; red.). Ook daar zijn al goede voorbeelden van zoals het door de EU gefinancierde project TenCompetence van CELSTEC. Voor de duidelijkheid: het budget blijft een aangelegenheid van faculteiten en onderzoeksafdelingen zelf.’ Wordt van buitenpromovendi een eigen financiële bijdrage gevraagd? ‘De algemene regel is dat buitenpromovendi geen inschrijvingskosten betalen.’ Buitenpromovendi zou je als de high potentials binnen het afstandsonderwijs kunnen typeren. Hoe vindt selectie plaats? ‘Op dit moment bekijken we binnen de faculteiten welke procedures zij reeds ontwikkeld hebben. Daar zijn al goede mechanismen bedacht. In grote lijn rust de selectie op een aantal pijlers. Studenten worden eerst kritisch bevraagd op zaken als: haalbaarheid van het vierjarige traject, beschikbaarheid van respondenten en data, de wetenschappelijk state of the art, de haalbaarheid in praktische zin zoals met betrekking tot privé-omstandigheden, werk en beschikbare tijd. Vervolgens wordt de student gevraagd om, onder begeleiding, binnen zes tot twaalf maanden een onderzoeksplan op te leveren. Als dat is goedgekeurd, dan heeft de promovendus-in-spe een goede kans op een succesvol promotietraject.’ Over onderzoek door buitenpromovendi publiceerde Modulair eerder reeds artikelen/interviews: Modulair 8, juli 2010 (pagina’s 14-15, 26); Modulair 5, maart 2010 (pagina 28) en Modulair 8, juli 2009 (pagina 14-15). U kunt deze artikelen ook raadplegen in het digitale archief: www.ou.nl/modulair.
Tekst: Frans Bogaert Accreditatie voor geheel nieuwe hbo-bachelor aangevraagd OU op hbo-markt met innovatief netwerkconcept De Open Universiteit wil (ook) de markt van hbo-opleidingen betreden met het innovatieve concept Netwerk Open Hogeschool (NOH). Sleutelbegrip is blended learning: een mix van afstands- én contactonderwijs, inbreng van werkervaring, en werkplek-leren. De eerste loot aan de NOH-stam is de hbo-bacheloropleiding Informatica, waarin wordt samengewerkt met vier hogescholen. NOH-Informatica kreeg onlangs het groene licht van OCW en is nu voor accreditatie ingediend bij de NVAO. Modulair sprak met drs. Ben Janssen, namens de OU programmamanager NOH, en prof. dr. Lex Bijlsma, decaan van de faculteit Informatica. Beiden zijn zeer enthousiast: ‘We weten waar we naartoe willen, en hebben samen die weg afgesproken.’ Het kan verkeren… Vanaf de oprichting (1984) van de OU was het feitelijk al de bedoeling om, naast innovatief universitair (afstands)onderwijs, ook hbo-onderwijs te verzorgen. Om allerlei redenen kwam dat echter nauwelijks van de grond, onder meer doordat deze toen nog jonge instelling vooraleerst een volwaardige universiteit wilde worden. En dat kun je aan wetenschappers wel overlaten, want die universiteit – alle academische rituelen incluis – is er gekomen: geaccrediteerd en in nationale rankings bepaald goed scorend. Tijd aldus om ook de oude belofte in te lossen. Daarbij hoeft niet te worden ontkend dat de markt voor het ‘traditionele’ tweedekansonderwijs nog maar traag groeit. Meer specifiek op de arbeidsmarkt speelt de sinds 2000 sterk opkomende, ook door de politiek onderschreven noodzaak tot leven-lang-leren (lees: bijscholen). Tegen die achtergrond transformeert het OU-onderwijs ook steeds meer naar tweedewegonderwijs (alternatieve route én flexibele vorm) waarin alle expertise en samenwerking van de voorbije jaren cumulatief samenkomen. Het ministerie van OCW heeft positief beslist … u zult blij zijn? Janssen: ‘Ontzettend blij … de eerlijkheid gebiedt te zeggen dat er op departementaal niveau beleidsmatig nogal lang geaarzeld is, en dat vanuit de principiële vraag of dit een zaak is voor het bekostigde onderwijs. Mede op advies van de Commissie Doelmatigheid erkent het ministerie als zodanig dat de OU ook in het veld van de leven-lang-lerenden respectievelijk werkenden een complementaire taak heeft ten opzichte van het bestaande aanbod. Het wachten is nu op de accreditatie.’ Maar er zijn toch ook andere aanbieders? Janssen: ‘Dat valt wel mee … we spreken hier over 14 bekostigde en geaccrediteerde opleidingen. Als je de arbeidsmarktprognoses bekijkt, dan moeten er jaarlijks 10.000 diploma’s éxtra komen om aan de toekomstige vraag naar hoger-opgeleiden te voldoen. Meer specifiek wordt bij informatica uitgegaan van de noodzaak tot minimaal 2000 hoger-opgeleiden jaarlijks, oplopend tot ongeveer 7000. Aan die zogeheten vervangingsvraag kan niet worden voldaan, noch door de initiële opleidingen, noch door het duale onderwijs of het deeltijdonderwijs.’ Bijlsma: ‘Bij het bestaande ict-deeltijdonderwijs speelt ook mee dat het aantal deelnemers per locatie gering is, terwijl er wel gewerkt wordt met programma’s van de dagopleiding, wat voor de student neerkomt op heel veel niet-begeleide zelfstudie. Dát nu proberen wij juist te ondervangen door het concept van blended learning.’ Dat moet u nader toelichten …. Bijlsma: ‘Om te beginnen, is er geen sprake van zuiver afstandsonderwijs. Er zijn namelijk ook structureel face-to-face contactmomenten voorzien. Door het landelijk netwerk van geografisch gespreide hogescholen, kunnen studenten zich redelijk dicht bij hun eigen regio tot een hogeschool richten. Ofschoon geen expliciete eis, zal het hebben van een baan de leercurve ook positief beïnvloeden, in het gunstige geval als voor de reeds opgedane competenties vrijstellingen (EVC) kunnen worden afgegeven. Het werkplek-leren maakt bovendien het doen van projecten en het oefenen van allerlei vaardigheden mogelijk. Voorts wordt binnen deze opleiding Toetsing nieuwe opleidingen Zowel in Vlaanderen als in Nederland moeten nieuwe opleidingen in het hoger onderwijs aan een aantal voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden hebben betrekking op de potentiële kwaliteit van de aangevraagde opleiding en de macrodoelmatigheid ervan. Een hoger-onderwijsinstelling moet de macrodoelmatigheid van de nieuwe opleiding laten toetsen bij de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs (CDHO). Dat gebeurt op een zodanige wijze dat de middelen die de overheid voor het hoger onderwijs ter beschikking stelt, doelmatig worden besteed. Vervolgens beslist de minister van OCW, op advies van de CDHO, over de aanvragen. Daarna wordt de nieuwe opleiding voorgelegd aan de NVAO (Nederlands- Vlaamse accreditatieorganisatie). Deze is verantwoordelijk voor het toetsen van een nieuwe opleiding op haar potentiële kwaliteit. Met een positieve toetsing geeft de NVAO te kennen dat de opleiding potentieel aan eisen van basiskwaliteit voldoet. Wanneer de toets positief is, kan de universiteit of hogeschool die opleiding als nieuwe opleiding laten registreren in het CROHO (Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs) en is de opleiding wettelijk erkend. optimaal gebruikgemaakt van digitale leeromgevingen, wat ook de communityvorming ten goede zal komen.’ Waarin verschilt hbo-informatica inhoudelijk van de wo-bacheloropleiding informatica? Bijlsma: ‘Binnen de hbo-opleiding wordt vooral de status quo van ict bestudeerd. Je leert hoe je de dingen in de praktijk kunt toepassen, met welke tools, kortom: wat de state of the art van het aanpakken van problemen is. Binnen het wo-programma onderzoek je veel meer de achterliggende principes, kijk je naar de volgende generatie ontwikkelingen. Daardoor ben je ook meer bestand tegen zogeheten paradigmawisselingen.’ Dus u maakt niet een-op-een gebruik van OU-modules? Janssen: ‘Voor de NOH-Informatica-opleiding wordt geheel nieuw materiaal ontwikkeld, voor elk semester afzonderlijk. Voor de volledigheid: een deel van diezelfde materialen willen wij op termijn ook beschikbaar stellen als open educational resources, opdat (nog) niet deelnemende partijen daar ook gebruik van kunnen maken. Lees verder op pagina 13 Open Universiteit Modulair 29 oktober 2010 11
Page 1 and 2: m dulair nummer 2 29 oktober 2010 j
Page 3 and 4: inh ud De Student Student Psycholog
Page 5 and 6: c lumn Proefschrift over wegwijzers
Page 7 and 8: de st dent ‘Mijn hobby werd een v
Page 9: Psychologie was dan wel op een zijs
Page 13 and 14: Dat namelijk is de andere dimensie
Page 15 and 16: SCRIPTIE ‘Zien is geloven’ Teks
Page 17 and 18: start en s pport c lumn ‘Mindfuln
Page 19 and 20: - Adobe Student Essentials: speciaa
Page 21 and 22: laten schuiven bij een tentamen dat
Page 23 and 24: Amusante keynote lezing ‘Angst en
Page 25 and 26: Op foto’s links: (1) prof. mr. Ev
Page 27 and 28: Afstudeerplek experimenteel design,
Page 29 and 30: SYMPOSIUM NW-symposium over Water a
Page 31 and 32: afgest deerden CULTUURWETENSCHAPPEN

Modulair 2 - Open Universiteit Nederland

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?