Modulair 2 - Open Universiteit Nederland

m
dulair
nummer 2 29 oktober 2010 jaargang 26 www.ou.nl
Student
onderzoek
onderwijs
tentamen
Kelly Franssen:
‘Hobby werd
verslaving’
7 10 14 20
Prof. Lilian Lechner:
‘Graduate
School bundelt
onderzoek’
Prof. Lex Bijlsma en Ben Janssen:
‘Met nieuw
concept hbomarkt
op’
André van den Akker en Mark Marees:
‘Wekelijks
druk met
tentamens’

c
lofon
Modulair verschijnt maandelijks, telt
32 pagina’s, in een oplage van 33.000
exemplaren. Het blad wordt uitgegeven
door de afdeling Voorlichting, Service
en Informatie van de Open Universiteit
Nederland (ISSN 0920-2560). Studenten
en alumni krijgen het blad (gratis)
bezorgd. Er is ook een digitale editie
(inclusief archief): www.ou.nl/modulair
6
Studentenraad
Internationale mobiliteit
Redactie
Hoofdredactie/eindredactie:
Frans Bogaert
Redactionele bijdragen
Marijke te Hennepe, Zweitze W. Hofman,
Fred Meeuwsen, Frans Bogaert, Leon
Mussche (cartoon), Paul Troost, Ramona
Ghijsen, Ton Reijnaerts, Miranda de Kort,
Janneke Kingma, Janny de Jonge, Gijske
Meijerink, Jeroen Liefhebber
Overige bijdragen
Walter Bazen, Nanda Boers, Bep Franke,
Paul Franck, Peter Nederlof, José
Muijtjens, Paul van de Boorn, John
Dohmen, Linda Vosbeek, Johan van den
Boomen, Frank de Langen
Grafische vormgeving
Visuele communicatie en documentverwerking,
Vivian Rompelberg
Basisontwerp: Exit Communicatie,
Wessem
11
Onderwijs
OU wil ook hbo-markt op
Onderzoek
Fotografie
Peter Strelitski, Chris Peeters, André van
den Akker, Janny de Jonge, Art Design
Fotografie, Marjolein Herten
Druk
OBT, Den Haag
Terrapress mat 80gr
Advertenties
Voor advertenties kunt u rechtstreeks
contact opnemen met de hoofdredactie
Redactieraad
Modulair (en e-Modulair) worden redactioneel
bewaakt binnen de uitgangspunten
zoals geformuleerd door de
Redactieraad.
Leden: voorzitter Koos Baas, ing.
(Informatica); drs. Nanda Boers
(Psychologie); Frans Bogaert MA
(Voorlichting, service en informatie);
drs. Dick Disselkoen (Cultuurwetenschappen);
drs. John Dohmen (Rechtswetenschappen);
Peter Honig (studiecentra);
dr. Marga Winnubst (CELSTEC);
Bernadette Kop (Ondernemingsraad/
Studentenraad); drs. Max van Luik
(Managementwetenschappen); Henny
Schut (Marketing en communicatie);
drs. Bep Franke (Natuurwetenschappen).
Redactieadres
Secretariaat:
Nicolle Delnoy (045-5762645) of
Romy Ewoldt (045-5762858)
Postadres: Valkenburgerweg 177
Postbus 2960, 6401 DL Heerlen
t 045-5762670 (hoofdredactie)
f 045-5762766
e-mail: modulair.redactie@ou.nl
www.ou.nl/modulair
4 Nieuws
Prof. dr. Lilian Lechner,
dean Graduate School
‘Toename onderzoek
vraagt om centraal
gecoördineerde
aanpak’
Maandelijks
5 column Stuutje
6 studentenraad
7 De Student
12 en dan nog de studie
14 onderzoek
16 actiViteiten
17 start en support
column zweitZe
18 service
20 op tentamen
22 onderwijs
30 tentameninfo
31 AFGESTUDEERDEN
Open Universiteit

inh
ud
De Student
Student Psychologie Kelly Franssen BSc
‘Elk moment dat het kan,
moet ik achter de boeken
zitten’
De OU achter de cijfers ...
28545 toetsen
13
Onderzoek
‘Zien is geloven’
14
Op tentamen
‘We kennen de meeste
trucjes onderhand wel’20
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
3

nie
ws
Decaan VU, prof. Anja Oskamp,
nieuwe rector OU
Prof. mr. Anja Oskamp, nu nog decaan van de faculteit der Rechtsgeleerdheid
van de Vrije Universiteit (VU) Amsterdam, is door de
Raad van toezicht van de OU benoemd tot rector magnificus.
Zij volgt prof. dr. ir. Fred Mulder op, die na tien jaar zijn rectoraat
beëindigt. De benoeming gaat in op 1 februari 2011 en geldt voor
een periode van vijf jaar. Anja Oskamp (Rotterdam, 1957) studeerde
rechten in Rotterdam en verbleef na haar studie een jaar aan
het Norwegian Research Center for Computers and Law in Oslo,
waar zij onderzoek deed op zowel het domein informaticarecht
als rechtsinformatica. Vervolgens werkte zij enkele jaren bij de
Databank Kamers van Koophandel, alvorens in 1983 naar de VU
te gaan. Daar begon ze als universitair docent en was in 1984 één
van de oprichters van het Computer/Law Institute. Oskamp promoveerde
in 1990 en werd in 2001 benoemd tot hoogleraar Juridisch
kennisbeheer en IT. Van 1997 tot 2005 was ze tevens bijzonder
hoogleraar Fiscale rechtsinformatica en fiscaal informaticarecht aan
de Katholieke Universiteit Nijmegen. In 2005 werd ze decaan aan
de VU. Anja Oskamp is o.m. voorzitter van: de Adviesraad van het
Platform vrouwen en ict; de Adviesgroep maatschappelijke vraagstukken
van ICTRegie; Computerrecht, en sinds 1997 de managing
editor van Artifical Intelligence and Law.
Prof. mr. Anja Oskamp
Onderzoek inkooprol
zorgverzekeraars
’Zorgverzekeraars slagen er nog te weinig in scherp te onderhandelen
bij de inkoop van zorg, en zo de zorg betaalbaar te houden.
Toegepast wetenschappelijk onderzoek kan het selectieve zorginkoopproces
van zorgverzekeraars verbeteren. Bovendien moet de
overheid de randvoorwaarden aanscherpen’ aldus prof. dr. Emile
Curfs in zijn oratie aan de OU op 1 oktober. Zorgverzekeraars
voeren strijd om de gunst van verzekerden, door kwalitatief goede
en betaalbare zorg in te kopen bij zorgaanbieders. Zorgaanbieders
bieden deze zorg aan in een onderlinge strijd om de contracten
van de zorgverzekeraars en om de gunst van de zorggebruikers.
De rol van de zorgverzekeraars is daarbij cruciaal. Idealiter kopen
zij alléén zorg in die kwalitatief goed en betaalbaar is, en zo
prikkelen zij de zorgaanbieders om aan die criteria te voldoen.
Uit evaluaties blijkt echter dat de zorginkoop nog niet goed uit de
verf komt. Nationaal en internationaal is er bovendien nog weinig
kennis over zorginkoop. Het is dus de hoogste tijd om vooruitgang
te boeken, zeker gezien de door de politiek aangekondigde
bezuinigingen. Een verbeterde zorginkoop kan de gezondheidszorg
ook in de toekomst betaalbaar houden. Met zijn oratie aanvaardde
Curfs de bijzondere leerstoel Maatschappelijk ondernemen
door zorgverzekeraars, gefinancierd door zorgverzekeraar Univé-
VGZ-IZA-Trias (UVIT).
Voorzitterswisseling Commissie
voor de examens
Per 1 september is een nieuwe termijn van de Commissie voor
de examens (CvE) ingegaan. Het College van bestuur heeft op
voordracht van de faculteiten en CELSTEC de leden (her)benoemd.
Prof. mr. Jac Rinkes neemt afscheid als voorzitter. Hij wordt opgevolgd
door dr. ir. Karel Lemmen. De nieuwe secretaris is drs. Dick
Disselkoen. De OU heeft één centrale CvE voor al haar opleidingen.
De CvE bestaat uit docenten van alle faculteiten. De taken
en bevoegdheden van de CvE, vastgesteld in de WHW, betreffen
vooral de kwaliteitszorg van de tentaminering, waaronder ook
het voorkomen van fraude. Ook benoemt de CvE op voordracht
van de decanen de examinatoren die verantwoordelijk zijn voor
de inhoud van de tentamens. De CvE telt de volgende leden:
drs. Johan van den Boomen (MW); drs. Dick Disselkoen (CW);
dr. Joseph Leinders (NW, tijdelijk vervangen door dr. Wilfried
Ivens); dr. ir. Karel Lemmen (Informatica); dr. George Moerkerke
Onderwijswetenschappen); dr. Aart Mudde (Psychologie);
mr. Tonnie Starren-Weijenberg (RW).
4 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010

c
lumn
Proefschrift over wegwijzers door
leven-lang-leren-land
Wie een leven lang wil leren moet zich een weg banen door een
wirwar van mogelijkheden zoals: opleidingen, trainingen, workshops,
boeken, discussiefora, video-instructies. Dr. José Janssen (op
foto), onderwijstechnoloog bij CELSTEC, verdedigde op vrijdag 17
september bij de OU haar proefschrift over dit onderwerp. Levenlang-lerenden
hebben een concrete vraag (leerdoel) en zoeken
een passend leerpad. Dat kan een ‘gewone’ opleiding (vmbo, hbo,
wo) zijn, formeel onderwijs. Maar vaker is voor hen een informeel
of non-formeel leerpad meer geschikt: een korte cursus, een workshop,
een documentaire, een videoinstructie, internetbronnen,
noem maar op. Janssen heeft twee technologische oplossingen
uitgewerkt. De eerste, een adviessysteem, kijkt naar de keuzen die
lerenden in het verleden hebben gemaakt en geeft op basis daarvan
een advies aan mensen die voor dezelfde keuze staan. Een dergelijk
advies draagt bij aan een effectiever leerproces. In de tweede,
een leerpadspecificatie, wordt zowel de inhoud als de structuur van
alle mogelijke leer-paden beschreven. Dit maakt het eenvoudiger
om leerpaden te vergelijken en te selecteren, het wordt mogelijk
om ondersteuning bij het kiezen van activiteiten te automatiseren
en het wordt gemakkelijker om leerpaden aan te passen, rekening
houdend met eerder verworven competenties.
In memoriam Werner Buck
Oud-CvB-voorzitter drs. Werner Buck is op 9 oktober overleden.
Hij is 85 geworden. Als politicus van de KVP en later het CDA was
hij wethouder in zijn geboortestad Kerkrade en daarna staatssecretaris
van volkshuisvesting onder premier Biesheuvel. Terug
in Limburg was hij dertien jaar gedeputeerde, onder meer van
economische zaken. De laatste jaren van zijn actieve loopbaan had
hij een centrale rol in het bestuur van de Open Universiteit. Eerst
als voorzitter van de toenmalige Bestuursraad en daarna, sinds
september 1987 bijna drie jaar als voorzitter van het College van
bestuur. In juni 1990 ging hij met pensioen. Werner Buck was een
robuuste bestuurder die respect afdwong binnen de universiteit
en daarbuiten. Als financieel-economisch expert heeft hij na de
turbulente pioniersfase harde bekostigingsafspraken gemaakt met
het ministerie van Onderwijs en een gezond financieel fundament
onder de Open Universiteit gelegd. Tijdens zijn afscheid van de
Open Universiteit werd Buck gememoreerd als een charmante
gesprekspartner die als no-nonsense bestuurder maar beperkt
geduld had met de wetenschappelijke staf. Ieder zijn taak en
specialiteit, en zonder werkkapitaal geen wetenschap. Typerend
voor hem sloot hij zijn afscheid af met een volkswijsheid: wie de
eindjes aan elkaar wil knopen, moet voortdurend in touw zijn.
Studiegids
Kort geleden kreeg ik een vragenlijst over de studiegids die
we ieder jaar toegezonden krijgen. Als ik de vragen juist
geïnterpreteerd heb, was het doel van de vragenlijst te ontdekken
of ik nog prijsstelde op een papieren versie of dat
de informatie op internet voldoende is. Tja, dat is inderdaad
een goede vraag. Ieder jaar krijgen we een pak papier in de
bus. Ik kan me goed voorstellen dat de Open Universiteit
zich afvraagt of ze ieder jaar duizenden studenten zo’n
boek toe moeten sturen. Het kost ongetwijfeld veel geld aan
druk- en verzendkosten. En het is slecht voor het milieu:
het zal de nodige bossen kosten. Jammer als het ding dan
ongelezen de prullenbak ingaat.
Maar het geeft mij ieder jaar weer een feestelijk gevoel,
zo’n glanzend nieuwe studiegids die zo lekker nieuw ruikt.
Ieder jaar maken ze er weer een mooie nieuwe layout van,
zoals blijkt als ik, voor een buurvrouw die aan de Open
Universiteit wil gaan studeren, in mijn kast duik en die uit
2006/2007 en die van 2010/2011 vind. Zo’n studiegids is toch
een soort tastbaar bewijs van het feit dat je student bent
aan de Open Universiteit. Bovendien kun je ‘m nog eens aan
iemand meegeven als je in de omgeving reclame maakt (de
buurvrouw is inderdaad gaan studeren ...).
Maar gebruik ik de studiegids vaak? Nou nee, als ik iets wil
weten dan zoek ik het op op internet. Met één uitzondering:
het opleidingsschema. Het zal vast op internet te vinden
zijn, maar ik vond het opleidingsschema in de studiegids
een stuk duidelijker. Wat ik wel jammer vind, is dat alleen
de vakken die in de opleiding aan de orde komen besproken
worden, terwijl er nog zoveel meer leuke en interessante
vakken zijn (wist u bijvoorbeeld dat je aan de OU het vak
Criminologie kan volgen, voordat de nieuwe hoogleraar
Criminologie werd aangesteld)? En ik volg nu geen studie
meer maar losse vakken uit allerlei studierichtingen. Dan
zou het handig zijn om een mooie studiegids met alle vakken
te kunnen krijgen, niet een per studierichting. Zou ook
handig zijn voor het kiezen van vakken in de vrije ruimte.
Moet de Open Universiteit ieder jaar zo’n studiegids blijven
toesturen? Vind ik dat de kosten opwegen tegen het nut en
het genoegen dat ik eraan beleef? Weet ik niet. Zou ik hem
zelf bestellen als hij niet meer automatisch werd toegezonden?
Misschien. Zou ik ervoor willen betalen? Nee (tenzij
ik ‘m zelf aanvraag). Zou ik ‘m missen als hij niet meer
automatisch wordt toegestuurd? Ja.
Stuutje van Vulpen
Studenten
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
5

st
dentenbelangen
De afgelopen periode was een tijd van veel activiteit voor de
Studentenraad. Naast de reguliere vergadering was er o.a. een bijeenkomst
met de Raad van toezicht en een eerste kennismaking met
de (toen nog kandidaat) nieuwe rector. Ook woonden een aantal
SR-leden de EADTU-conferentie bij. Van laatstgenoemd evenement
een korte impressie van de hand van Janny de Jonge:
‘Netwerken, van gedachten wisselen, en nadrukkelijk
de ontwikkelingen over virtuele mobiliteit volgen.’
Internationale mobiliteit
EADTU staat voor the European Association of Distance Teaching Universities.
Het is de koepelorganisatie waarbinnen de afstandsuniversiteiten binnen Europa
vertegenwoordigd zijn. Jaarlijks vindt er onder auspiciën van de EADTU de
Annual Conference plaats, deze keer van 27 tot 29 september. Gastheer was de
Fernstudien Schweiz te Zermatt (Zwitserland), aan de voet van de Matterhorn, in
de adembenemende omgeving van de Zwitserse Alpen. Doel van deze conferentie
is dat door vertegenwoordigers uit politiek en educatie de verdere ontwikkeling
van afstandsonderwijs gestimuleerd en bevorderd wordt. De president van
de EADTU, prof. dr. Carlos Reis, tevens rector van de Universidade Aberta Lisboa
(Portugal), benadrukte het grote belang van afstandsonderwijs als middel voor het
verhogen van het (wetenschappelijke) opleidingspeil voor mensen, en de positieve
(economische) gevolgen daarvan ook voor (werkgevende) organisaties.
Programma
– Open Educational Resources: Cooperation, development and implementation
models in higher education
– Quality Assurance: Including quality assurance in higher education and
benchmarking the quality of open and flexible learning
– Virtual Mobility and Virtual Erasmus: Raising the numbers and quality of
mobility of staff and students by the integration of Virtual Erasmus
– Academic Cooperation: Including academic cooperation for international
master spaces and joint doctorates and networked teaching and learning
at the undergraduate and graduate level
– Employability & Entrepreneurship: Education and training for employment
and entrepreneurship through open and flexible provisions, combining
informal and formal learning for innovation.
De conferentie is een platform voor de universiteiten, waarbij ervaringen en
ideeën uitgewisseld kunnen worden. Naast de opening, waarbij verschillende
keynote speakers de programma-onderdelen inleidden, waren er een aantal
parallelsessies waar naar behoefte en interesse voor gekozen kon worden.
Helaas was de afgevaardigde uit China moeilijk te verstaan, ook de tolk
maakte het bepaald niet gemakkelijker.
Namens de OU-Studentenraad, Nederland en Vlaanderen, waren vertegenwoordigd:
Rikki Dijksman, voorzitter, Hans Egberts, secretaris, en twee SR-leden Katrien
Leyers en ondergetekende. De aanwezigheid van de SR kende verschillende
doelen: netwerken, van gedachten wisselen binnen de European Student Council
– het Europese platform van studenten in het afstandsonderwijs – en het volgen
van de ontwikkelingen bij EPICS (zie hierna). Getracht is de European Student
Council (meer) vorm te geven en uit te breiden naar (nog) meer landen.
Virtuele mobiliteit
EPICS staat voor the European Portal for Courses and Services on line, en vormt
een zoekmachine voor on line courses, en dat voor het project Virtual Erasmus dat
s t u d e n t e n
De Matterhorn bij Zermatt
De Studentenraad (SR) is het formele, namens alle
studenten sprekende medezeggenschapsorgaan.
De huidige SR telt zeven leden (er zijn negen zetels).
De leden spreken in diverse samenstellingen mee over
domeinen zoals: Student meer centraal, profilering OU,
financiën, kwaliteit van het onderwijs, Vlaamse studenten.
Met de recente wijziging van de WHW (september
2010) beschikt de SR, in de gezamenlijke vergadering
met de OR, nu over de belangrijke bevoegdheid van
instemmingsrecht op het OU-instellingsplan.
In Modulair spreekt de Studentenraad steeds op eigen
gezag.
Wilt u eens een vergadering bijwonen, bel dan met
het ambtelijk secretariaat 045-5762737/2215 of mail
naar studentenraad@ou.nl. Wilt u meer weten over de
SR, ga dan naar Studienet > Studentenraad.
op haar beurt virtuele mobiliteit tracht te bevorderen.
Denk aan de uitwisseling van virtuele cursussen,
seminars en andere leerprojecten. Dit systeem
ambieert een wereldwijde toegankelijkheid te bieden
aan studenten. Tijdens de conferentie zijn een
aantal mogelijkheden maar ook barrières genoemd.
Voordeel is natuurlijk een ongekende mogelijkheid
en hoeveelheid van beschikbare courses, geen kosten
voor de student, uitgezonderd studiemateriaal
en boeken. De onduidelijkheden betreffen vooral de
(voor)financiering en tentaminering. Inmiddels hebben
een aantal open én reguliere universiteiten een
convenant ondertekend voor een Virtual Exchange
model. De verwachting is dat de participerende universiteiten
eind 2010 starten met virtuele mobiliteit
voor studenten. Het zal niet verwonderen dat de
Studentenraad deze voor de student positieve (internationale)
ontwikkelingen toejuicht. De implementatie
zal de SR dan ook nauwlettend blijven volgen.
raad
6 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010

de st
dent
‘Mijn hobby werd
een verslaving’
Het steekt psychologiestudente
Kelly Franssen dat haar omgeving
soms met de nodige scepsis
over haar lange studie oordeelt.
‘Waar ben je toch aan begonnen,
wat ga je ermee doen?’ zijn allesbehalve
stimulerende opmerkingen.
Bij het studiecentrum in
het Belgische Diepenbeek weten
ze wat het is om jarenlang, meestal
in alle eenzaamheid, te zwoegen.
Daarom werden tijdens de
afgelopen dies natalis Kelly en
enkele andere studenten die
hun bachelor- of masterdiploma
behaald hadden,
eens goed in het zonnetje
gezet. ‘Dat stukje in de krant
is ook een beetje erkenning.’
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
7

de st
dent
Tekst: Paul Troost
Beeld: Peter Strelitski
In haar speech bij de uitreiking van haar bachelorsbul moesten de toehoorders even
lachen, toen Kelly Franssen (29) haar studie psychologie met een verslaving vergeleek. ‘Zo
zie ik het wel. Elk moment dat het kan, moet ik achter de boeken zitten. Ik leef ernaartoe
en wil zoveel mogelijk tijd aan mijn studie besteden.’ Maar ze lijdt wel aan een goedaardige
verslaving, die ze als haar hobby beschouwt en een positief resultaat lijkt te gaan
opleveren. ‘Begin ik ergens aan, dan maak ik het af.’ Het diploma blijft haar ultieme doel.
Orthopedagogie als tussenstap
Psychologie heeft Kelly altijd geïnteresseerd. Ze had na haar middelbare school direct naar
de universiteit willen gaan, maar er waren wat obstakels. In Leuven moederziel alleen op
kamers gaan wonen, zag ze niet zitten, want ze wilde per se niet uit haar geboorteplaats
Overpelt weg. Elke dag met het openbaar vervoer naar Leuven reizen was geen optie,
want dat zou nogal wat tijd kosten. Ook zag ze op tegen het niveau van een academische
opleiding. Kan ik dat wel? vroeg ze zich af. Daarom koos ze voor de hbo-studie
orthopedagogie vlak bij haar woonplaats. ‘Een mooie tussenstap die maar drie jaar
duurde.’ Psychologie zou later wel komen.
Maar van uitstel dreigde afstel te komen. Ze ging samenwonen met haar vriend en ‘dan
heb je andere prioriteiten’. Bovendien ging ze na haar opleiding aan het werk. In een
instituut voor volwassenen met een geestelijke beperking begeleidt ze als opvoedster de
bewoners bij hun dagelijkse activiteiten als eten, werken en ontspanning. Af en toe moet
ze conflicten tussen de bewoners oplossen en het is haar taak nieuwe collega’s in te
werken. Negen jaar doet ze tot haar volle tevredenheid dit werk al, intussen is ze tot
hoofdopvoedster gepromoveerd. Voor haar psychologieplannen had ze even geen tijd.
Wel voor een eenjarige parttime opleiding bedrijfsbeheer. ‘Je weet maar nooit of zo’n
managementcursus me later van pas komt.’
8 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010

Psychologie was dan wel op een zijspoor beland, maar Kelly was
haar oude liefde niet vergeten. Het begon weer te kriebelen. Ze
informeerde bij de Universiteit van Leuven, maar een fulltime studie
én een baan van 28,5 uur per week was niet te doen. Een familielid
studeerde al een tijdje psychologie bij de Open Universiteit,
en een deeltijdopleiding waar je de boeken openslaat op tijdstippen
die je zelf bepaalt, leek haar een geschikt alternatief.
’Zoek bij een studiedip andere
studenten op. Ze trekken je door
een moeilijke periode heen’
Kosten wegen zwaar
Maar ze moest nóg een drempel nemen. ‘Ik ben niet bang voor een
lange en zware opleiding, maar de kosten van 56 modules wegen
zwaar. Voor mij is de Open Universiteit best duur.’ België kent geen
belastingaftrek voor studiekosten en alleen studenten die lessen
volgen, kunnen van het Betaald Educatief Verlof gebruik maken.
Dankzij de alertheid van onder andere de Studentenraad van de
OU zijn de Opleidingscheques niet afgeschaft (zie Modulair van 10
september, pagina 12; red.). Maar 125 euro per jaar is geen vetpot.
Gelukkig is haar man enthousiast over haar opleiding en betaalt
mee. ‘Mijn vakantiegeld gaat grotendeels naar de studie. Niet zo
erg, want aan vakanties heb ik weinig behoefte.’
De financiële investeringen zijn tot nu toe niet vergeefs geweest.
Afgelopen april haalde ze na vijfenhalf jaar haar bachelor. Met een
gemiddelde van zes modules per jaar wil ze zichzelf geen turbostudent
noemen. ‘Er moet een beetje tempo in zitten, want met
mijn master wil ik straks een baan zoeken. En wil ik nog een kind,
dan moet de studie af zijn.’
Met tranen in de ogen
In het begin zag het er niet naar uit dat Kelly een snelle student
zou worden. ‘Mijn eerste tentamen was een ramp, met tranen in de
ogen kwam ik thuis.’ Moeite met leren had ze nooit gehad.
De middelbare school en orthopedagogie had ze zonder enig
probleem doorlopen. Maar een multiplechoicetentamen was ze
niet gewend. ‘Ze vragen veel details en om die te weten, had ik de
stof te oppervlakkig bestudeerd.’ Ze liet het er niet bij zitten en
pakte de studie anders aan. ‘Ik ben zelf uitgebreide samenvattingen
gaan maken en bestudeerde die tot in detail. De helft van de
tijd gaat in de samenvatting zitten en de andere helft in het
bestuderen ervan.’ De resultaten van deze aanpak bleven niet uit.
Maar het ging niet altijd van een leien dakje. Zestien maanden
geleden werd ze moeder van een zoontje en de bevalling viel
samen met een verhuizing. ‘We hadden de verhuizing gepland drie
weken voordat ik uitgeteld was. Maar de kleine kwam drie weken
te vroeg. Na de bevalling kwam ik thuis in een nieuwe woning waar
veel spullen nog in dozen gepakt stonden. Toen heb ik het een
paar weken erg moeilijk gehad.’
Haar stevige inzinking loste ze op door te reageren op een oproep
waarin medestudent Bert Verleysen deelnemers aan een onderzoek,
de zogenoemde bachelorthesis, zocht. ‘Iedere student kan ik
aanraden bij een dip samen te gaan werken. Je collega’s trekken je
dan door een moeilijke periode heen.’ Het onderzoek ging over de
effectiviteit van de Appreciative Inquiry (zie Modulair van 10 september,
pagina 27; red.). Heel summier samengevat gaat het hierbij
om een methode om met alle betrokkenen een organisatie te
veranderen waarbij de nadruk op de positieve kanten van de
organisatie wordt gelegd. In hun onderzoek hebben de vier
studenten de invloed van de methode op verschillende psychologische
variabelen als psychologisch kapitaal en burnout gemeten.
Zo nam ook Kelly een deel van het onderzoek voor haar rekening.
Door het onderzoek kreeg haar studie weer vaart.
Ze heeft nu één module van haar masteropleiding gehaald, met
twee tentamens is ze bezig en stage en scriptie wachten. Als alles
loopt zoals ze hoopt, dan is ze half 2012 master in de psychologie
en schrijft de lokale krant van Overpelt net als bij haar bachelordiploma
weer een artikeltje over haar succes.
Nóg een barrière
Zover is het nog niet, want er wacht nog een barrière. In België
wordt een Nederlandse master in de psychologie niet als gelijkwaardig
aan de Vlaamse master erkend. Beide landen stellen
andere eisen. Onlangs keurde de Vlaamse regering weliswaar het
besluit goed dat de academische gelijkwaardigheid van Nederlandse
diploma’s vaststelt, maar een concrete regeling moet nog
uitgewerkt worden. Voor Kelly heeft dat consequenties voor haar
stage. Ze heeft bij de Universiteit van Leuven geïnformeerd, maar
ondanks overleg op regeringsniveau blijven Belgische universiteiten
(vooralsnog) bij hun standpunt en erkennen een stage in
de psychologie, van een Nederlandse universiteit, niet. Dat is
vervelend nieuws voor Kelly, want binnenkort wil ze voor haar
stage van de regeling gebruikmaken haar loopbaan een half jaar
te onder-breken. ‘Ik ga nu in Nederland een stageplaats zoeken en
hoop daar ook werk te vinden. Zo omzeil ik het probleem. Of ik
half 2012 mijn bul heb, hangt daarvan af.’
Naam:
Leeftijd:
Woonplaats:
Vooropleiding:
Beroep:
Begonnen:
Afgerond:
Bezig met:
Studiecentrum:
Kelly Franssen
29 jaar
Overpelt (B)
Katholieke Hogeschool Limburg
(graduaat Orthopedagogie, nu
bachelor genaamd), Diepenbeek
Hoofdopvoedster
2005, Gezondheidspsychologie
Bachelor (33 modulen, met
vrijstelling)
Master (14 modulen), module
Gezondheid in perspectief,
Patiëntenvoorlichting en chronische
ziekten
Diepenbeek
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
9

Tekst: Frans Bogaert Beeld: Chris Peeters
Toename onderzoek vraagt om centraal gecoördineerde aanpak
Open Universiteit
start Graduate School
Het wetenschappelijk onderzoek bij de
OU neemt instellingsbreed toe en de
ambitie is dat dit nóg meer groeit. Naast
promotie-onderzoeken van medewerkers
en aio-onderzoeksplaatsen ligt het in de
bedoeling om meer buitenpromovendi
binnen te halen. De toenemende onderzoeksinitiatieven
vragen tegelijkertijd
om het bundelen van de good practices.
Bij de OU staat wetenschappelijk onderzoek
voor een groot deel in dienst van de vernieuwing
van het hoger onderwijs. Daarnaast
geldt voor faculteiten de regel van 20 procent
onderzoekstijd (ook) ten behoeve van
vakgericht onderzoek. Sinds het bestaan in
2003 van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie
Organisatie (NVAO) is het belang van facultair
onderzoek echter alleen maar toegenomen.
Dat namelijk is één van de eisen van de NVAO,
wil een wo-opleiding in aanmerking komen
voor accreditatie. En dát keurmerk heeft een
universiteit nodig om in aanmerking te komen
voor overheidsfinanciering en het recht tot het
afgeven van erkende diploma’s. Vooral binnen
de wetenschappelijke staf van faculteiten heeft
dat geleid tot toename van PhD-trajecten, zowel
in de vorm van eigen promoties alsook onderzoeksplaatsen
voor aio’s. Van meer recente
datum is de heropleving van het fenomeen
buitenpromovendus, waarbij studenten kunnen
promoveren naast werk of zorgtaken. Inmiddels
is het doctoraatsprogramma van de OU – zo’n
100 actuele promotieplaatsen – ook ingebed in
de promotiefinanciering van Nederlandse
10 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
Modulair sprak met de zojuist
benoemde decaan van de nieuwe
Graduate School, prof. dr. Lilian Lechner,
(op foto) tevens hoogleraar psychologie.
Wat biedt de OU zoal aan buitenpromovendi?
– academisch klimaat
– participatie in onderzoeksgroep
– samenwerking met een co-promotor
– wetenschappelijke begeleiding van
promotor (hoogleraar)
– een (deels verplicht) scholingsprogramma
– toegang tot (online) bibliotheken
universiteiten. De toenemende onderzoeksinitiatieven
vragen nu om een centraal
gecoördineerde aanpak. Vandaar de oprichting,
onlangs per 1 september, van een
Graduate School als integrale infrastructuur.
Wat gaat de Graduate School precies doen?
‘De Graduate School zal vooral randvoorwaardelijk
en coördinerend opereren. Waar
de faculteiten en onderzoeksafdelingen
zélf de feitelijke promoties begeleiden,
zal de Graduate School zich richten op
integrale kwaliteitszorg, het bieden van
voorzieningen zoals scholing en leeromgevingen,
monitoring. Samen met de Raad
van decanen zal het faculteitsoverstijgend
onderzoeksbeleid worden bepaald. De
Graduate School is tevens platform voor
het uitwisselen van ervaringen tussen faculteiten,
het Centre for Learning Sciences
and Technologies en het Ruud de Moor
Centrum. Overigens gaan wij, in het kader
van de internationalisering, de onderzoekstrajecten
tweetalig aanbieden.’
Wat is de actuele stand van zaken?
‘Op dit moment inventariseren we binnen
faculteiten wat er aan extra onderzoek
wordt gedaan: met hoeveel buitenpromovendi
zijn ze bezig? Hoe faciliteren ze dat?
Welke hoogleraren heb je daarbij nodig?
Is er zicht op interesse van alumni? Wat zijn
de good practices? Dat willen we vervolgens
naar een groter plan trekken.’
Wat is jouw eerste indruk?
‘Het onderzoek is de laatste jaren al stevig
ingeweven in de bachelor- en masteropleidingen.
Nu de OU zich nog meer wilt
profileren als ook een disciplinaire onderzoeksuniversiteit,
ligt het doortrekken naar
promotietrajecten voor de hand. Je ziet
ook nu al dat masterstudenten participeren
in onderzoek van aio’s, kijk bijvoorbeeld
naar de faculteiten Psychologie en
Managementwetenschappen. Ook de groep
buitenpromovendi Bestuurskunde van
prof. Arno Kosten is een goed voorbeeld.
OU-studenten, met typische kenmerken
als grote zelfredzaamheid en discipline, en
vertrouwd met kritisch afstudeeronderzoek,
zijn daartoe vaak uitstekend toegerust.
Binnen mijn eigen faculteit komen wekelijks
e-mails binnen van studenten die geïnteresseerd
zijn in promotieonderzoek.’
Beschikt de OU over middelen om deze extra
promotietrajecten te financieren?
‘Wij krijgen voor onderzoek ook nu al subsidie.
Vergeet niet dat faculteiten 20 procent van de tijd
reserveren voor onderzoek. Wat je feitelijk doet, is
planmatig anticiperen op succesvol en rendabel
onderzoek. Dat is dus ook een kwestie van goede
bedrijfsvoering, waartoe ook het verrekenen van
overheidssubsidies hoort. Eerlijk is eerlijk: eerst
moet er aantoonbaar succes zijn. Maar, faculteiten
respectievelijk hoogleraren willen natuurlijk graag
aan onderzoek in hun vakgebied doen. We denken
tevens aan tweede en derde geldstromen
(respectievelijk komend van zelfstandige publieke
organisaties zoals de NWO, dan wel uit private
projecten; red.). Ook daar zijn al goede voorbeelden
van zoals het door de EU gefinancierde project
TenCompetence van CELSTEC. Voor de duidelijkheid:
het budget blijft een aangelegenheid
van faculteiten en onderzoeksafdelingen zelf.’
Wordt van buitenpromovendi een eigen
financiële bijdrage gevraagd?
‘De algemene regel is dat buitenpromovendi
geen inschrijvingskosten betalen.’
Buitenpromovendi zou je als de high potentials
binnen het afstandsonderwijs kunnen typeren.
Hoe vindt selectie plaats?
‘Op dit moment bekijken we binnen de faculteiten
welke procedures zij reeds ontwikkeld
hebben. Daar zijn al goede mechanismen bedacht.
In grote lijn rust de selectie op een aantal pijlers.
Studenten worden eerst kritisch bevraagd op
zaken als: haalbaarheid van het vierjarige traject,
beschikbaarheid van respondenten en data, de
wetenschappelijk state of the art, de haalbaarheid
in praktische zin zoals met betrekking tot
privé-omstandigheden, werk en beschikbare tijd.
Vervolgens wordt de student gevraagd om, onder
begeleiding, binnen zes tot twaalf maanden een
onderzoeksplan op te leveren. Als dat is goedgekeurd,
dan heeft de promovendus-in-spe een
goede kans op een succesvol promotietraject.’
Over onderzoek door buitenpromovendi publiceerde
Modulair eerder reeds artikelen/interviews: Modulair 8,
juli 2010 (pagina’s 14-15, 26); Modulair 5, maart 2010
(pagina 28) en Modulair 8, juli 2009 (pagina 14-15).
U kunt deze artikelen ook raadplegen in het digitale
archief: www.ou.nl/modulair.

Tekst: Frans Bogaert
Accreditatie voor geheel nieuwe hbo-bachelor aangevraagd
OU op hbo-markt met innovatief
netwerkconcept
De Open Universiteit wil (ook) de markt van hbo-opleidingen betreden met
het innovatieve concept Netwerk Open Hogeschool (NOH). Sleutelbegrip
is blended learning: een mix van afstands- én contactonderwijs, inbreng
van werkervaring, en werkplek-leren. De eerste loot aan de NOH-stam is de
hbo-bacheloropleiding Informatica, waarin wordt samengewerkt met vier
hogescholen. NOH-Informatica kreeg onlangs het groene licht van OCW en
is nu voor accreditatie ingediend bij de NVAO. Modulair sprak met drs. Ben
Janssen, namens de OU programmamanager NOH, en prof. dr. Lex Bijlsma,
decaan van de faculteit Informatica. Beiden zijn zeer enthousiast: ‘We weten
waar we naartoe willen, en hebben samen die weg afgesproken.’
Het kan verkeren… Vanaf de oprichting
(1984) van de OU was het feitelijk al de
bedoeling om, naast innovatief universitair
(afstands)onderwijs, ook hbo-onderwijs te
verzorgen. Om allerlei redenen kwam dat
echter nauwelijks van de grond, onder meer
doordat deze toen nog jonge instelling
vooraleerst een volwaardige universiteit
wilde worden. En dat kun je aan wetenschappers
wel overlaten, want die universiteit
– alle academische rituelen incluis – is
er gekomen: geaccrediteerd en in nationale
rankings bepaald goed scorend. Tijd aldus
om ook de oude belofte in te lossen. Daarbij
hoeft niet te worden ontkend dat de markt
voor het ‘traditionele’ tweedekansonderwijs
nog maar traag groeit. Meer specifiek op
de arbeidsmarkt speelt de sinds 2000 sterk
opkomende, ook door de politiek onderschreven
noodzaak tot leven-lang-leren
(lees: bijscholen). Tegen die achtergrond
transformeert het OU-onderwijs ook steeds
meer naar tweedewegonderwijs (alternatieve
route én flexibele vorm) waarin alle
expertise en samenwerking van de voorbije
jaren cumulatief samenkomen.
Het ministerie van OCW heeft positief
beslist … u zult blij zijn?
Janssen: ‘Ontzettend blij … de eerlijkheid
gebiedt te zeggen dat er op departementaal
niveau beleidsmatig nogal lang geaarzeld
is, en dat vanuit de principiële vraag of
dit een zaak is voor het bekostigde onderwijs.
Mede op advies van de Commissie
Doelmatigheid erkent het ministerie als
zodanig dat de OU ook in het veld van de
leven-lang-lerenden respectievelijk werkenden
een complementaire taak heeft
ten opzichte van het bestaande aanbod.
Het wachten is nu op de accreditatie.’
Maar er zijn toch ook andere aanbieders?
Janssen: ‘Dat valt wel mee … we spreken
hier over 14 bekostigde en geaccrediteerde
opleidingen. Als je de arbeidsmarktprognoses
bekijkt, dan moeten er jaarlijks 10.000
diploma’s éxtra komen om aan de toekomstige
vraag naar hoger-opgeleiden te voldoen.
Meer specifiek wordt bij informatica
uitgegaan van de noodzaak tot minimaal
2000 hoger-opgeleiden jaarlijks, oplopend
tot ongeveer 7000. Aan die zogeheten
vervangingsvraag kan niet worden voldaan,
noch door de initiële opleidingen, noch
door het duale onderwijs of het deeltijdonderwijs.’
Bijlsma: ‘Bij het bestaande ict-deeltijdonderwijs
speelt ook mee dat het aantal
deelnemers per locatie gering is, terwijl er
wel gewerkt wordt met programma’s van
de dagopleiding, wat voor de student neerkomt
op heel veel niet-begeleide zelfstudie.
Dát nu proberen wij juist te ondervangen
door het concept van blended learning.’
Dat moet u nader toelichten ….
Bijlsma: ‘Om te beginnen, is er geen sprake
van zuiver afstandsonderwijs. Er zijn namelijk
ook structureel face-to-face contactmomenten
voorzien. Door het landelijk
netwerk van geografisch gespreide hogescholen,
kunnen studenten zich redelijk
dicht bij hun eigen regio tot een hogeschool
richten. Ofschoon geen expliciete
eis, zal het hebben van een baan de leercurve
ook positief beïnvloeden, in het gunstige
geval als voor de reeds opgedane competenties
vrijstellingen (EVC) kunnen worden
afgegeven. Het werkplek-leren maakt
bovendien het doen van projecten en het
oefenen van allerlei vaardigheden mogelijk.
Voorts wordt binnen deze opleiding
Toetsing nieuwe opleidingen
Zowel in Vlaanderen als in Nederland moeten nieuwe
opleidingen in het hoger onderwijs aan een aantal
voorwaarden voldoen. Deze voorwaarden hebben
betrekking op de potentiële kwaliteit van de aangevraagde
opleiding en de macrodoelmatigheid ervan.
Een hoger-onderwijsinstelling moet de macrodoelmatigheid
van de nieuwe opleiding laten toetsen
bij de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs
(CDHO). Dat gebeurt op een zodanige wijze dat de
middelen die de overheid voor het hoger onderwijs
ter beschikking stelt, doelmatig worden besteed.
Vervolgens beslist de minister van OCW, op advies van
de CDHO, over de aanvragen. Daarna wordt de nieuwe
opleiding voorgelegd aan de NVAO (Nederlands-
Vlaamse accreditatieorganisatie). Deze is verantwoordelijk
voor het toetsen van een nieuwe opleiding op
haar potentiële kwaliteit. Met een positieve toetsing
geeft de NVAO te kennen dat de opleiding potentieel
aan eisen van basiskwaliteit voldoet. Wanneer de
toets positief is, kan de universiteit of hogeschool
die opleiding als nieuwe opleiding laten registreren
in het CROHO (Centraal Register Opleidingen Hoger
Onderwijs) en is de opleiding wettelijk erkend.
optimaal gebruikgemaakt van digitale leeromgevingen,
wat ook de communityvorming
ten goede zal komen.’
Waarin verschilt hbo-informatica inhoudelijk
van de wo-bacheloropleiding informatica?
Bijlsma: ‘Binnen de hbo-opleiding wordt vooral
de status quo van ict bestudeerd. Je leert hoe
je de dingen in de praktijk kunt toepassen, met
welke tools, kortom: wat de state of the art van
het aanpakken van problemen is. Binnen het
wo-programma onderzoek je veel meer de
achterliggende principes, kijk je naar de volgende
generatie ontwikkelingen. Daardoor ben
je ook meer bestand tegen zogeheten paradigmawisselingen.’
Dus u maakt niet een-op-een gebruik van
OU-modules?
Janssen: ‘Voor de NOH-Informatica-opleiding
wordt geheel nieuw materiaal ontwikkeld, voor
elk semester afzonderlijk. Voor de volledigheid:
een deel van diezelfde materialen willen wij op
termijn ook beschikbaar stellen als open educational
resources, opdat (nog) niet deelnemende
partijen daar ook gebruik van kunnen maken.
Lees verder op pagina 13
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
11

en dan (nog) de st
die
Michel van den Nieuwendijk
Studeren bij de Open Universiteit kan vanuit verschillende motieven.
Interesse, vergroten van de deskundigheid of gaan voor die felbegeerde
academische titel. Al of niet om de kansen op de arbeidsmarkt te vergroten.
Zo’n solistische studie vereist echter ook de kunst van het
inpassen in een leven dat zich in velerlei opzicht kenmerkt door drukte.
En dan nog de studie. Hoe inventief zijn onze studenten? De redactie
vroeg dat aan Michel van den Nieuwendijk (48), student Informatica.
Tekst: Ramona Ghijsen
Belangrijkste bezigheden overdag?
’Ik ben als ontwikkelaar werkzaam bij het Centrum voor applicatieontwikkeling
van de Belastingdienst in Apeldoorn. Hier wordt de
software ontwikkeld waarmee de Belastingdienst haar taken uitvoert,
zoals applicaties voor de Douane en voor het verwerken van
toeslagen, inkomstenbelasting, omzetbelasting en loonheffing.’
Studeer bij de Open Universiteit sinds …
’2002. De wijze van studeren bij de Open Universiteit is voor mij
de meest ideale manier. Het zelfstandig, in eigen tempo studeren
bevalt mij goed. Mede door het duidelijke en complete studiemateriaal
kan ik mij de inhoud van de cursus goed eigen maken.’
Blijft wekelijks (gemiddeld) over voor de studie?
’Gemiddeld studeer ik 10 uur per week. Als een tentamendatum
naderbij komt, nemen de studie-uren toe.’
Studieproblemen?
’Eigenlijk geen. Ik zorg ervoor dat het studietempo niet te laag ligt,
anders blijf ik te veel herhalen en gaat mijn studietempo eruit.’
Leukste opmerking van de achterban over mijn studie?
‘Mijn vrouw zegt vaak “De studiegids van de OU is de meest
gelezen gids in huis.” Ik ben schijnbaar altijd bezig met de
volgende cursus die ik wil gaan bestuderen.’
Wo-studie of een enkele cursus?
’Aanvankelijk ben ik met een paar losse cursussen begonnen, al
snel had ik de smaak te pakken. Een-leven-lang-leren is ook op mij
van toepassing en daarnaast noodzakelijk om in mijn vakgebied
mijn kennis op peil te houden. Nu is het mijn streven de hele
wo-studie Informatica af te ronden.’
Nog te gaan?
’Nu nog 11 cursussen in de bachelor. Ik volg binnen Informatica
de Bedrijfskundige variant. Deze variant stopt echter in 2011. Er is
sprake van een nieuwe bacheloropleiding Informatiekunde waar
ik zou kunnen instromen. Of deze bachelor doorgaat is op dit
moment nog onduidelijk. De toekomst zal leren hoe ik mijn studie
kan vervolgen.’
‘Studie naast baan, gezin met drie
dochters, gezamenlijk sporten’
Andere bezigheden waarvoor de studie moet wijken?
’Naast mijn full-time baan heb ik een gezin met drie dochters in de
basisschoolleeftijd. Met hen probeer ik zoveel mogelijk vrije tijd
door te brengen door mee te gaan naar sporten en naar andere
activiteiten. Zelf doe ik twee keer per week aan fitness. Regelmatig
ben ik te vinden in de bossen op de Veluwe, vaak op mijn mountainbike.’
Lees altijd in Modulair?
‘Ik lees graag de verhalen van andere studenten. Bij iedereen proef
ik wel een persoonlijke drive om hun studie te volgen. Het is mooi
om te lezen hoe mensen in verschillende omstandigheden de
studie weten in te passen in hun dagelijks leven.’
Binding met de Open Universiteit?
’Zonder dat ik veel mensen persoonlijk ken, voel ik mij thuis bij de
OU. Wanneer mensen in mijn omgeving geïnteresseerd zijn in een
studie, raad ik ze studeren bij de OU aan.’
Wat de Open Universiteit vooral (niet) moet doen?
’Wat de OU niet moet doen, is drempels verhogen om te studeren.
Bijvoorbeeld door kosten van cursussen te verhogen of door aanvullende
ingangseisen voor een vak te stellen. Die ingangseisen
hebben soms meer te maken met een kostenaspect dan met de
vereiste voorkennis. Wat de OU wel moet doen, is zoveel mogelijk
digitaal lesmateriaal aanbieden en verder vooral blijven innoveren
en cursussen actualiseren.’
Ultieme tip(s) voor medestudenten?
’Ik heb twee jaar geleden een workshop gedaan “Train your brain
en map your mind.” Hier heb ik veel bruikbare tips opgedaan zoals
mindmapping, snellezen en tips voor effectieve informatieverwerking.
Bedenk ook: élke behaalde cursus is er weer een die je dichter
bij de eindstreep brengt, volhouden dus.’
12 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010

Dat namelijk is de andere dimensie van het open
concept van NOH: dat met publieke middelen
betaalde materialen ten goede komen aan
diezelfde gemeenschap.’
Samenwerken met externe partijen is niet altijd
gemakkelijk. Zijn informatici wat praktischer?
Bijlsma: ‘Ik durf te spreken van een hecht samenwerkingsverband,
er zijn weinig hooglopende
discussies geweest. Dat komt door de beheersbare
omvang van product en proces. De vier
hogescholen zijn bovendien in alle teams en
deelcommissies vertegenwoordigd. Maar ook
bij de uitvoering zullen alle partijen docenten
leveren.’
Janssen: ‘Het is een vrij bewuste insteek om
samen te werken door samen te doen. We hebben
ook geen last van ideologische stellingnames.
Wij gaan uit van een vraag in de markt, we
weten waar we naartoe willen, en hebben samen
die weg afgesproken, dát is het NOH-concept!’
Is de faculteit niet bang dat zittende wo-studenten
straks willen terugschakelen?
Bijlsma: ‘Die vrees bestaat bij de faculteit in het
geheel niet. Een behoorlijk percentage van onze
studenten heeft trouwens al een hbo-opleiding.
Overigens kunnen NOH-ers wel doorstromen
naar de wo-opleidingen. De twee richtingen,
Software engineering (SE) en IT Service
Management (ITSM), corresponderen ook
met ons wo-masteraanbod.’
Janssen: ’Het is in principe mogelijk, maar
dat gaat mij iets te snel … in het NOHmodel
is namelijk een wat logischer tussenstap
voorzien, te weten die van Associate
Degree, dat zijn tweejarige opleidingen, en
ook die vormen een antwoord op de vraag
van het bedrijfsleven. Die nieuwe wettelijke
graad van AD kan vervolgens leiden
tot de bachelorgraad. Een meer logische
vervolgstap zou dan nog de professional
master zijn. Op termijn voorzien we dus een
volwaardig, geaccrediteerd hbo-traject binnen
het NOH-concept. Al die tussenstappen
passen ook uitstekend in de levenscyclus
van werkende volwassenen, die heel wat
life-events moeten zien te managen, zoals
beroepsperspectief, gezin, sociaal leven.’
Voor wie is deze opleiding precies bedoeld?
Bijlsma: ‘NOH-i richt zich op een instroom
van ambitieuze IT-medewerkers die functioneren
op mbo-niveau of iets daarboven. Zij
kunnen werkzaam zijn als systeem-, applicatie-
of netwerkbeheerder, IT-supportmedewerker
of IT-Helpdeskmedewerker. Vanwege
het beheerskarakter in deze functies,
ligt de ITSM-variant voor de hand. Halverwege
kunnen de studenten kiezen voor de
SE-variant, voor diegenen die zich veel meer
met het ontwerpen, bouwen en testen van
programmatuur bezighouden.’
Is er straks plaats voor nieuwe partners?
Janssen: ‘First things first … er wordt straks naar
de OU gekeken door de partners, juist vanwege
onze expertise op het gebied van onderwijskunde,
technologie, innovatie. Met de eerste
én principiële goedkeuring van OCW voor dit
concept is het nu zaak die verwachtingen volop
waar te maken. Dat is de wat meer specifieke rol
van de OU binnen het NOH-concept. Daarom
hebben we ook in corporate termen gekozen
voor een afzonderlijke branding.’
Bijlsma: ‘Bij het toetreden van nieuwe partners
gelden opnieuw criteria zoals macrodoelmatigheid.
Op z’n minst horen daar nieuwe, geografische
locaties bij. Alle partijen moeten er
gezamenlijk voordeel van hebben. Het is in die
zin een open consortium, waar kan worden toegetreden,
mits aan bepaalde randvoorwaarden
wordt voldaan.’
Binnen NOH participeren, met de OU als penvoerder,
Fontys Hogescholen, De Haagse Hogeschool, Hanzehogeschool
Groningen, Hogeschool van Arnhem en
Nijmegen. De beoogde start van de NOH-i-opleiding is
februari 2011. Op de rol staat NOH-Bedrijfskunde.
De OU achter de cijfers …
28545
toetsen heeft de OU in 2009 bij haar studenten afgenomen. Dit betrof
8402 schriftelijke toetsen, 323 mondelinge toetsen, 12329 sys- en computergebaseerde
toetsen en 7491 opdrachten, werkstukken en afstudeerscripties.
Afgezien van de concrete cijfers blijkt uit het bovenstaande dat de
toets in de terminologie van de OU een breed begrip is. Eigenlijk mag
de term niet worden verward met het tentamen, dat staat voor de
verzameling van toetsen die moeten worden behaald om voor een
cursus te slagen. Omdat in de praktijk echter de meeste cursussen
één toetsverplichting hebben, verwarren we zelf de twee termen ook
veelvuldig. Iets om rekening mee te houden als het over de precieze
aantallen gaat.
In de loop van 2009 heeft een belangrijke verandering plaatsgevonden
in de normaliter zo onveranderlijke toetsorganisatie van de OU: de
introductie van computergebaseerde toetsen (CBT). Van de groepsgewijze
variant (CBT-groepsgewijs) zijn er in het eerste jaar 73 afgenomen,
en van de individuele variant (CBT-individueel) 576. De invoering verloopt
zeer voorspoedig want bij het schrijven van dit stukje stond de
teller voor 2010 al op respectievelijk 486 en 3904 aanmeldingen.
In de lopende reeks ‘Op tentamen’ berichtte Modulair al uitvoerig over
zaken als: het 10-tal medewerkers dat op de centrale vestiging
in Heerlen belast is met de algehele logistiek; de docenten/
examinatoren die, samen met de toetsdeskundigen, verantwoordelijk
zijn voor de vragen; de afname in het studiecentrum (zie deze Modulair,
pagina 20 red.). Voor administratieve beroepen en klachten kunnen
studenten terecht bij het College van beroep voor examens respectievelijk
de Klachtencommissie. Kortom: er zijn heel wat OU-medewerkers
bezig met de tentaminering.
Eén van de doelstellingen van de introductie van CBT was het vereenvoudigen
van deze omvangrijke en vaak complexe organisatie. Eerste
ervaringen leren dat met name de CBT-groepstentamens een nieuw
logistiek probleem hebben geïntroduceerd. Waar in het verleden bij
een grote hoeveelheid aanmeldingen voor een schriftelijke toets simpelweg
werd uitgeweken naar een grotere toetslocatie, is het vooralsnog
lastig (lees: bijna onmogelijk) om bij grote belangstelling meer pc’s
beschikbaar te maken op een studiecentrum. Dit zijn lastige (gedrags)
voorspellingen, niet in het minst omdat de student niet gebonden is
aan een specifiek studiecentrum.
Andere interessante vragen voor de nabije toekomst zijn: wat is de
invloed van CBT op de slagingspercentages? Hoe beleven studenten
CBT, ook in sociale zin (waar de studiecentra een sterk afnemend
contact na het tentamen signaleren; zie opnieuw deze Modulair; red.)?
Jeroen Liefhebber
Open Universiteit 13
Modulair 29 oktober 2010

onderz
ek
Baukje Bruinsma MSc deed onderzoek naar de
impact van de toenemende biodieselproductie uit
oliepalm en jatropha voor de duurzaamheid. Voor
haar onderzoek trok ze naar het Amazonegebied
in Peru. ‘Ik wilde graag ter plekke zijn, ik wilde de
boeren ontmoeten en zo de informatie uit eerste
hand krijgen.
Spannend. Dat was het zeker. Maar ook en bovenal boeiend en
indrukwekkend. Ook al is ze al weer een tijdje terug, toch moet ze
nog vaak aan haar zeven weken durende verblijf in Peru denken.
Het smaakt zelfs naar meer. ‘De kans is groot dat, als de kinderen
straks uit huis zijn, ik weer naar Midden- of Zuid-Amerika trek, het
bevalt me daar prima.’
Het was niet de eerste keer dat Bruinsma (45) voor langere tijd in
het buitenland verbleef, integendeel. Van 1992 tot 2002 werkte
ze verschillende periodes als landbouwdeskundige in Bolivia,
Sri Lanka en Ecuador. In het eerste land ontmoette ze ook haar
Boliviaanse man, met wie ze intussen drie opgroeiende pubermeiden
heeft. ‘Ik werkte in die landen met kleine boerenorganisaties
op het gebied van duurzame landbouwontwikkelingsprojecten.
Landbouw, ontwikkelingssamenwerking en milieu zijn mijn
passie, daar loop ik warm voor en ik ben vooral geïnteresseerd in
de positie van boeren en kleine boerenorganisaties. Niet voor niets
heb ik tropische landbouwstreekontwikkeling aan de Internationale
Agrarische Hogeschool Larenstein in Deventer gestudeerd. Waar
de passie vandaan komt weet ik niet, geen flauw idee. Ik ben geen
boerendochter, dus dat is het niet.’
Impact regenwoud
Toen ze voor haar scriptie Milieu-en natuurwetenschappen stond –
‘ik wilde graag een academische graad’ – was het vanzelfsprekend
dat ze iets zou doen op terrein van landbouw en de positie van
boeren en hun organisaties. ‘Een onderwerp dat op dat moment
speelde, was de biodieselproductie uit palmolie. En dan vooral
de negatieve impact daarvan voor het tropische regenwoud. Hoe
duurzaam is biobrandstof per saldo? Die vraag leefde heel erg, daar
werd veel over gediscussieerd, en terecht. Want het mocht dan
wel goed zijn voor het terugdringen van broeikasgassen, aan de
andere kant zorgde de productie ook weer voor ontbossing, met
alle gevolgen voor het milieu.’ Bruinsma wilde graag met eigen
ogen – ‘zien is geloven’ – gaan bekijken hoe het er in de praktijk
aan toe ging en zelf checken of de verhalen klopten. ‘Dus enerzijds
wilde ik onderzoeken of de productie van biobrandstoffen leidt tot
rurale ontwikkeling en armoedebestrijding’, legt Bruinsma uit. ‘En
anderzijds wilde ik bekijken of de biodieselproductie wenselijk is
vanuit ecologische aspecten.’
Een land dat in toenemende mate bezig is met de productie van
biobrandstoffen is Peru, vooral op basis van oliepalm en sinds
kort ook jatropha, een inheemse plant. Dus daar, en dan vooral in
het Amazonegebied, moest ze zijn. Zo gezegd, maar niet zomaar
gedaan. Hoe kom je in contact met de boeren, en hoe zorg je
ervoor dat ze je straks te woord willen staan? Voor de praktische
invulling, zo’n onderzoek vergt heel wat organisatie, klopte
Bruinsma aan bij Agriterra, een organisatie die zich sterk maakt
voor de positie van kleine boeren in ontwikkelingslanden. ‘Zij
hadden contacten met boerenorganisaties in Peru en konden me
dus prima op weg helpen. En zij konden weer profiteren van mijn
onderzoek.’
14 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010

SCRIPTIE
‘Zien is geloven’
Tekst: Fred Meeuwsen Beeld: Art Design Fotografie
Zwervende landbouw
Nadat alles geregeld was, reisde Bruinsma vorig jaar juli af naar
Peru. Het werden zeven volle weken, weken die volledig in het
teken van het onderzoek stonden. Na een verblijf van enkele
dagen in Lima, waar ze sprak met landbouwdeskundigen van
universiteiten en ministeries, reisde ze af naar de departementen
Ucayali en San Martin, diep in het Amazonegebied, waar de kleinschalige
teelt van oliepalm en jatropha plaatsvindt. ‘In het gehele
Amazonegebied is meer dan tien miljoen hectare land ontbost.
Slechts twee miljoen daarvan is in productie. De rest ligt braak en
is bedekt met secundair bos. Zwerflandbouw is het overheersende
landbouwsysteem. Hierbij wordt primair of secundair bos gekapt
voor de teelt van gewassen. Na een aantal jaren teelt van gewassen
ligt het perceel braak en trekken de boeren naar een ander stuk
grond.’
Zestig interviews
Bruinsma onderzocht de eerste drie stappen in de productieketen
op duurzaamheid: de teelt van oliepalm c.q. jatropha, de olieextractie
en de biodieselproductie. Ze sprak met direct betrokkenen,
onder wie producenten van oliepalm en jatropha, bedrijfsleiders
van olie-extractiebedrijven en biodieselproductiebedrijven
en bestuursleden van boerenorganisaties. In totaal hield ze zo’n
zestig interviews, waarvan de helft met boeren en boerinnen. ‘Het
was leuk en interessant om met die mensen te praten. Gaandeweg
kreeg ik steeds meer het gevoel dat ik dichter bij de antwoorden
op mijn onderzoeksvragen kwam. Dat is ook het mooie van zo’ n
praktijkonderzoek. Het geeft veel meer resultaat dan alleen een
literatuuronderzoek. Je stapt erin met niets en je sluit af met een
hoop uitkomsten.’
Niet alles verliep trouwens vlekkeloos. Zo moest ze soms extra
dagen reizen omdat een bepaalde route werd afgeraden vanwege
de onveiligheid. ‘Ik werd nogal eens gewaarschuwd voor gewapende
bendes. Dat betekende dat je je tocht moest wijzigen en
interviews moest afzeggen. Dat was wel balen. Maar goed, dat
hoort erbij. Je moet flexibel zijn.’ Ook waren het klimaat, de cultuur
en de omgangsvormen in de Amazone van Peru wat anders dan ze
gewend was in de bergen van Ecuador en Bolivia. ‘Maar ook daar
wen je aan.’
Productie biodiesel uit oliepalm gunstiger
Terug in Nederland was er weinig tijd om na te genieten. Bruinsma
moest aan de slag om de vele gegevens te verwerken en te analyseren.
Samenvattend kan gesteld worden dat de impact van de
kleinschalige productie van biodiesel uit oliepalm gunstiger is voor
de verschillende aspecten van duurzaamheid dan die van jatropha.
‘Kleine boeren hebben hogere inkomens bij de productie uit oliepalm
dan uit jatropha. Door de hogere opbrengsten is de milieubelasting
lager en de organisaties van kleinschalige oliepalmproducenten
maken kleinschalige teelt mogelijk. Wel moet gezegd
worden dat de productie alleen duurzaam is in de al ontboste
gebieden van het Amazonegebied, vooral met laag secundair bos.‘
’Ik mis nu al het contact met de
mensen die met hun handen in
de aarde wroeten’
Bruinsma presenteerde haar onderzoek voor Agriterra en schreef
er tevens een artikel over in NW-nieuwsbrief. Nu heeft ze zich voorgenomen
een tijdje vooral niets aan onderzoek of studie te doen.
Maar dat zal niet meevallen. ‘Het kriebelt eerlijk gezegd alweer. Ik
zou best wel weer onderzoek willen doen. Maar ik realiseer me ook
dat dat nu moeilijk te combineren is met mijn drukke baan bij de
gemeente Hellevoetsluis en mijn gezin. Misschien later. In ieder
geval ga ik zeker weer een keer naar die regio. Ik mis het nu al, ik
mis de mensen en de omgeving en dan vooral het contact met de
mensen die met hun handen in de aarde wroeten.’
In deze rubriek komt beurtelings een hoogleraar/docent of een scriptiestudent
aan het woord. Onderzoek bij de OU staat vooral in dienst van
het onderwijs. Bij onderwijstechnologisch onderzoek gaat het om de
vernieuwing van het onderwijs. Zulk onderzoek wordt gedaan bij het
Centre for Learning Sciences and Technologies (e-learning), het Ruud
de Moor Centrum (onderwijspraktijk) en het Netherlands Laboratory for
Lifelong Learning (leven-lang-leren).
Bij faculteiten wordt vakgericht onderzoek verricht, in samenwerking
met de al genoemde onderzoeksafdelingen. Daarbinnen krijgt ook het
afstudeeronderzoek een plek, maar dat kan per faculteit verschillen
zoals: individueel, groepsopdracht, onderzoekskring.
Binnen dit algehele onderzoeksklimaat van eigen (promotie)onderzoek,
past tevens een toenemende participatie van aio’s en buitenpromovendi.
De faculteit Natuurwetenschappen heeft gekozen voor een centraal
domein van onderzoek onder de noemer ‘Naar een duurzame samenleving:
verkennen, leren, sturen’. Daarmee richt het facultaire onderzoek
zich, net als haar onderwijs in de Bachelor- en Masteropleiding, op
complexe milieuvraagstukken in de context van duurzame ontwikkeling.
Daarnaast zet de faculteit in op het verrichten van experimenteel
milieu-natuurwetenschappelijk onderzoek via detacheringen bij andere
universiteiten. Al het onderzoek wordt uitgevoerd in samenwerking met
partners binnen en buiten de OU.
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
15

activiteitenr
oster
In deze rubriek staan (decentrale)
activiteiten, georganiseerd door
studentenverenigingen, faculteiten
of regionaal voorlichters. Voor
de meest actuele informatie en
aanmelden, verwijzen wij u naar
de webpagina’s van uw faculteit, studiecentrum of
de online Studiecoach op: www.ou.nl.
november
ma 1 • Rechtbankexcursie meervoudige strafkamer Rechtbank
groningen (sc Groningen)
• Lezing door prof. dr. A. van der Does: ‘Psychologische
oorlogsvoering in de verkiezingsstrijd’ (sc Den Haag)
• Lezing door dr. Jeroen Vanheste: ‘Humanisme en het
avondland’ (Utile Dulci, sc Den Bosch)
di 2 • Workshop Timemanagement (sc Groningen)
• Culturele Contactgroep (sc Zwolle)
• Presentatie door Edward Meijer over bergbezinkbassins
(sc Rotterdam)
• Operaclub, Der Freischütz van Carl Maria von Weber
(Suster Bertken, sc Utrecht)
do 4 • Workshop Presenteren (sc Den Haag)
vr 5 • De 28ste Van Der Leeuw Lezing, door Lilja Trojanow
(Mentoraat CW, sc Groningen)
za 6 • Workshop Mindfulness (sc Utrecht)
• 3e Voorronde, pleitsessie Bestuursrecht (UPGA,
VU Amsterdam)
di 9 • Bezoek Alexander de Grote tentoonstelling, Amsterdam
(Si-tard, sc Parkstad Limburg)
do 11 • Workshop Mindmappen 1 (sc Vlissingen)
• Leesclub, Het winterjaar van Ton van Reen
(De Verlichting, sc Eindhoven)
za 13 • Symposium NW (sc Eindhoven, zie déze Modulair)
• TouW-symposium Informatica (sc Amsterdam, zie déze
modulair)
ma 15 • Stephan Wetzels over de Deense filosoof Søren
kierkegaard (Retor, sc Nijmegen)
di 16 • Operaclub, zie bij 2 november
• Lezing door Inge Kockmann ‘Procesrecht in de praktijk’
(RER, sc Zwolle)
wo 17 • Workshop Mindmappen 1 (sc Almere)
• Introductie nieuwe studenten, Studienet (sc Eindhoven)
• Workshop Creatief Denken door drs. Wil Michels
(sc Enschede)
do 18 • Workshop tentamenvrees (sc Zwolle)
• Leesclub Faustinas kus van Hanns-Josef Ortheil
(Si-tard, sc Parkstad Limburg)
vr 19 • Symposium ‘Ethiek en Praktijk’ (sc Groningen)
• Excursie Vredespaleis Den Haag, en museum
(AJV, sc Amsterdam)
za 20
• Rondleiding Universiteitsbibliotheek (sc Groningen)
ma 22 • Meeting Point Psychologie (sc Zwolle)
di 23
• Introductiebijeenkomst (sc Parkstad Limburg)
• Algemene ledenvergadering (De Verlichting,
sc Eindhoven)
• Lezing (Suster Bertken, sc Utrecht)
wo 24 • Workshop Mindmappen 1 (sc Eindhoven)
• Filosofiegroep (sc Emmen)
• Lezing ‘Paaseiland, mythen en feiten?’ door prof. dr. M. de
dapper (sc Gent)
do 25 • Workshop Stressmanagement (sc Den Haag)
vr 26
za 27
di 30
• Kenniscafé (sc Almere)
• Lezing door drs. Wouter Steffelaar ‘de Goldbergvariaties
van Bach (sc Nijmegen)
• Diploma-uitreiking Rechten (sc Zwolle)
• Juridische filmavond (sc Utrecht)
• Workshop Mindfulness, verdieping (sc Utrecht)
• Lezing en poetry reading door Gandolfo Cascio:
‘De Italiaanse liefdespoëzie’ (Homo Ludens, sc
amsterdam)
• MW- alumni- en studentendag (Den Bosch, zie déze
modulair)
• Studentendag RW (sc Eindhoven, die déze Modulair)
• Lezing over Autisme (sc Eindhoven)
• Workshop Leerstrategieën (sc Parkstad Limburg)
• Excursie naar de Groninger Archieven (sc Groningen)
december
wo 1 • Luisterclub (Suster Bertken, sc Utrecht)
• Culturele Contactgroep (sc Zwolle)
do 2 • Lezing (Suster Bertken, sc Utrecht)
ma 6 • Twee lezingen door leden van Utile Dulci (sc Den Bosch)
• Lezing ‘Moreel beraad’ door Helma van Tol (De Studiekamer,
sc Den Haag)
di 7 • Workshop Mindmappen 1 (sc Den Haag)
• Boekpresentatie en lezing ‘Van scriptie tot publicatie’
door drs. Lizzy Wiggers-van Schoot (sc Enschede)
do 9 • Avond Studentenvereniging PUB (sc Breda)
• Filmclub (Suster Bertken, sc Utrecht)
• Workshop Inspirerend Presenteren II (sc Den Haag)
vr 10 • Combi, symposium ‘Vrede van Nijmegen’ (De Verlichting,
sc Eindhoven)
za 11 • Lezing over Melchior d’Hondecoeter (Homo Ludens
sc Amsterdam)
zo 12 • Bezoek tentoonstelling Oriëntalisme, Brussel (Si-tard,
sc Parkstad Limburg)
di 14 • Lezing door Wim van Zant, advocaat over faillissementsrecht
(RechtEvenRedig, sc Zwolle)
do 16 • Literatuurclub Sunny Boy van Annejet van der Zijl
(sc Nijmegen)
• Leesclub Poëziemorgen (Si-tard, sc Parkstad Limburg)
Tussen Kerst en Oud-en-Nieuw zijn alle studiecentra gesloten.
Academische zittingen
– 5 november, promotie drs. Danny D.N.M. Kostons (CELSTEC)
– 19 november, promotie drs. Albert W.T. Kampermann (BDG)
16 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010

start en s
pport
c
lumn
‘Mindfulness helpt mij rust
in het hoofd te houden’
Eugenetica ...
Mindfulness krijgt de laatste jaren steeds meer aandacht. In een onderzoekstraditie
van ruim 30 jaar heeft mindfulnesstraining veel positieve
effecten laten zien op de gezondheid: het vermindert stress, het maakt
chronische pijn beter hanteerbaar en het versterkt het concentratievermogen.
Sinds een jaar worden de mindfulnesstrainingen ook via de
(online) Studiecoach aangeboden; zowel basis- als vervolgtrainingen.
En met succes: de workshops zijn steeds volgeboekt. Uit evaluaties blijkt
dat deze trainingen voorzien in een duidelijke behoefte van de student,
ze krijgen een goed beeld van wat mindfulness precies inhoudt en wat
het voor hen kan betekenen. ‘In stress-situaties rust krijgen in het hoofd’
is een veelgenoemde opmerking.
De training is opgebouwd uit diverse aandachtsoefeningen. Hierdoor
leer je aandacht te hebben voor wat moment na moment plaatsvindt
aan lichaamssensaties, gevoelens, gedachten en waarnemingen.
Eenmaal hierin geoefend, maak je piekergedachten, zorgen, pijn,
angsten, wanhoop en boosheid beter hanteerbaar. In plaats dat deze
gedachten en gevoelens de baas over je zijn, leer je ze met aandacht te
observeren. Hierdoor verliezen ze hun kracht. Ook helpen de oefeningen
de mooie dingen van het leven intenser te beleven. Hierdoor is
het mogelijk gevoelens van geluk en blijdschap te putten uit ervaringen
die heel eenvoudig en alledaags zijn.
Studenten die de training hebben gevolgd, geven aan in de thuis- en
werksituatie de methodieken te gaan toepassen, zoals: ‘beter omgaan
met tegenstand, met werkdruk, met spanningsmomenten’ en ‘de
momenten nemen en de techniek gebruiken om tot rust te komen en
situaties te accepteren’.
Nieuwe meerdaagse training
Tijdens de basis- en vervolgtrainingen (workshops 1 en 2) bleek dat
er ook behoefte is aan een training die zich uitstrekt over een wat
langere termijn. Daarom komt er nu een mindfulnesstraining van 8 sessies
(weken) in het voorjaar van 2011. Basis voor de training vormt het
Mindfulness-Based Stress Reduction programma dat ruim 30 jaar geleden
werd ontwikkeld. Het accent ligt vooral op het leren evenwichtig
te handelen bij het aangaan van de uitdagingen in het dagelijks leven.
De training heeft dus eerst en vooral een praktisch en heel concreet
karakter.
In 8 sessies van elk 2,5 uur leert u verschillende mindfulnessoefeningen
en de achtergronden daarvan. De regelmaat van de sessies maakt het
mogelijk mindfulness in de diepte te verkennen. Dit biedt bij uitstek
gelegenheid tot het maken van een nieuwe, frisse start in uw leven,
waarbij u stress, boosheid, verdriet, angst en onrust op een ontspannen
wijze en met vertrouwen leert hanteren. Zo’n nieuwe oriëntatie
op uw leven en uw relaties met anderen kan leiden tot het zetten van
uitdagende en moedige stappen, die positief kunnen bijdragen aan uw
gezondheid, welzijn en toekomstperspectief.
De training is steeds op een zaterdagochtend, van 10.00 tot 12.30 uur.
De workshops worden verzorgd door dr. André Brouwers, universitair
docent van de faculteit Psychologie. Voor nadere informatie over plaats,
tijd, kosten en aanmelding, ga naar: www.studiecoach.ou.nl.
Het was ooit Francis Galton 1 die uit het Grieks de titel van dit
kolommetje formuleerde. Hij kende niet eens Modulair en ook
niet de Open Universiteit (OU) natuurlijk, want hij leefde 150 jaar
geleden. Hij liet wel een erfenis achter. Zijn opvattingen leidden
in de loop der tijden tot het idee dat je iets met het menselijk
lichaam moest doen om betere mensen te krijgen. Iets toevoegen
of weglaten was beide goed. En dan ‘maten’ 2 . Die vorm van
genetica, die sleutelde aan mensen, is als een gevaarlijk idee in
het duister verdwenen. Vooral nadat het vóór en in de Tweede
Wereldoorlog werd gepraktiseerd. Als Francis geweten had van
de OU en haar systeem, had hij volgens mij het ware licht meteen
gezien. Mensen tillen naar een hoger plan is immers geen slecht
idee. Nog sterker, in de educatie ligt de oplossing voor de mensheid.
Dat doe je dan door ‘mending’ van de geest natuurlijk om
te komen tot een ‘galaxy of genius’ zoals de door mij aangehaalde
schrijver in zijn werk stelde. Het is nu dagelijks werk, Francis. De
OU doet aan positieve eugenetica en dit ‘must be extended to all
who, by having offspring would – otherwise 3 – seriously damage
future generations’. En nu gaat ook het trouwe lezertje hopelijk
een licht op. De bestrijding van het kwade in de mens is ter hand
genomen (ook) door onze OU en moet worden uitgebreid tot het
oneindige. Hoe meer mensen zij kan beleren en vormen, hoe
beter voor de samenleving van mensen. Zo brengen we eugenetica
op een vriendelijke manier tot succes en evolueren wij allen
tot ‘well born’. Voed de mensen met kennis en cultuur! Wij zijn
geen gewone dieren en ik geloof er vast in dat het werkt. Door
het voortdurend schaven en beitelen aan de geest – ook kijkend
naar de thans bestaande kennis van de erfelijkheid – móet het
wel zo zijn dat de verbetering en evolutie van de mens ligt in
‘permanent education’. O, ja, we zijn er nog lang niet, het zal
generaties duren, maar het zich bewust zijn van dit hogere doel
is op zichzelf waardevol en richtinggevend. Ik formuleer nog
geen nóg-hogere intentie maar dat zou ik best in een volgend
kolommetje willen doen. Deze eerste inval neigt naar uitwerking
en verder studie. Het begin is er toch. In ieder geval tot zover, de
OU vast bedankt. We veranderen nu de term leven-lang-leren dus
voorshands in Ougenetica.
Zweitze
Alumni
Drs. Gijske Meijerink, regionaal voorlichter
1 Galton F. (1864) ‘Heredity, Talent and Character’, MacMillan’s
Magazine 11, 157-166.
2 ‘to mate’ uit het Amerikaans: paren, koppelen ter voortplanting
3 ‘otherwise’, ingevoegd door auteur
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
17

service en inf
rmatie
Inlichtingen
Er zijn diverse kanalen voor het (snel) verkrijgen van informatie:
• Algemeen over: verzendingen, (niet)bezorgen van Modulair,
inschrijving, kosten, procedures en regelgeving.
– www.ou.nl/vragen, 24 uur per dag (van daaruit kunt u alsnog een
mailtje sturen)
– 045-5762888. Maandag 10.00-16.30 uur; dinsdag tot en met
vrijdag 9.00-16.30 uur.
• Voor meer specifieke vragen – vrijstelling/toelating, EVC, besteladvies,
studievoortgang, diplomering, studeren met een beperking – kiest u
eveneens genoemd telefoonnummer; u wordt dan (doorgaans) doorverbonden
met een onderwijsadviseur die nauw contact onderhoudt
met de faculteit.
• Over een cursus: met de docent (zie de studiegids c.q. Studienet).
• Voor contact met een studiecentrum: www.ou.nl/studiecentra.
Studiebegeleiding
De laatste (actuele) informatie over studiebegeleiding vindt
u steeds op de desbetreffende webpagina van een cursus op
Studienet of het publieke ‘studieaanbod’ op de centrale webpagina
(www.ou.nl). In dit bericht maken wij studenten alleen attent op
cursussen waarvan recent wijzigingen zijn opgetreden. Voor
precieze informatie moet u de cursussite zelf raadplegen.
Het gaat om de volgende cursussen:
B6661C Premaster managementwetenschappen
C06122 Kunst
C19112 Inleiding kunstgeschiedenis
C44122 Oriëntatiecursus cultuurwetenschappen
R16262 Constitutioneel recht
R38282 Materieel strafrecht
S13121 Onderzoekspracticum kwantitatieve data-analyse
S48112 Inleiding in de psychologie
T28141 Inleiding informatica
T35231 XML: theorie en toepassingen.
11e in bereikbaarheidsonderzoek
In het jaarlijkse (anonieme) bereikbaarheidsonderzoek door ITO
– deze keer naar de snelheid van reageren op e-mail – scoort de
afdeling Service en informatie (SenI) een fraaie 11e plaats, op een
lijst van 242 onderzochte bedrijven. Het ging daarbij om de bereikbaarheid
gedurende de zomervakantie. Lilian Janssen, hoofd SenI,
steekt haar trots niet onder stoelen of banken: ‘Ik ben vooral trots
op mijn mensen!’
Binnen 48 uur
Voor het onderzoek naar de snelheid van reageren op een e-mailverzoek
werden zo’n 250 bedrijven getest in twee fasen. Eerst
ontvingen zij drie mails verspreid over één week. Vervolgens werd
een ranking gemaakt op basis van twee factoren: het krijgen van
een ontvangstbevestiging en een inhoudelijk antwoord. Daarna
ontvingen de 100 best scorende bedrijven nog eens zeven e-mails.
Op basis van vier factoren is gekeken hoeveel procent van de
onderzochte bedrijven voldoet aan de ITO-norm: ontvangstbevestiging;
reactietermijn in ontvangstbevestiging; mail beantwoord;
snelheid van beantwoorden. De ITO-richtlijn voor klantvriendelijke,
snelle beantwoording is 48 uur.
Bedrijven van grote naam
De afdeling Service en informatie biedt voor het antwoorden van
e-mails twee kanalen: de speciale website ‘Vraag en antwoord’
(FAQ-systematiek) of een afzonderlijke e-mail. Het ITO-onderzoek
heeft zich op beide kanalen gericht. Zo is ruim tweederde van de
vragen gesteld via een webform. Van de webforms wordt 63 procent
beantwoord en daarmee scoort dit kanaal 5 procent beter dan
rechtstreeks gestuurde e-mails. Overigens mag een 11e plaats ook
anderszins goed worden genoemd, zeker als daarbij wordt gekeken
naar de vele bedrijven van ‘grote naam’ die benaderd zijn, of naar
een enigszins aanverwante organisatie als de Dienst Uitvoering
Onderwijs (voorheen IB-groep) die niet onder de eerst geselecteerde
100 instellingen scoort.
ITO, Instituut voor Telecom Organisatie (www.itoklantenservicecentrum.nl)
doet al jaren onderzoek naar bereikbaarheid en de mate
van klantgerichtheid van de overheid, bedrijven en not-for-profit
organisaties. Organisaties die voldoen aan de ITO-normen voor een
goed bereikbaar en klantvriendelijk telefonisch loket, hebben recht
op het ITO-certificaat. Dit is een objectief kwaliteitskeurmerk en
wordt aanbevolen door een groot aantal overheids- en consumentenorganisaties.
Adobe-faciliteiten voor studenten
Als student heeft u de mogelijkheid om tijdens uw studie gebruik
te maken van de allernieuwste versies van diverse Adobe-pakketten
door middel van speciale licenties. U loopt zo geen risico meer
op virussen, op vastlopen van apparatuur door eventuele illegale
versies. Bovendien kunt u rekenen op volledige support vanuit
Adobe. U krijgt een reductie van ongeveer 80% op de commerciële
prijs. De licentie is een jaar geldig. Na afloop van de studie is
het mogelijk tegen de upgradeprijs de commerciële versie van de
software aan te schaffen. De meeste licenties zijn verkrijgbaar in
Nederlandse en Engelse versies, voor zowel Windows als Mac.
Het gaat o.a. om de volgende licenties:
– Adobe Acrobat Pro: onmisbaar om documenten te beschermen
en informatie uit te wisselen. Stel een portfolio samen voor een
studieopdracht, maak snel en handig formulieren voor een
onderzoek en exporteer de gegevens voor analyse en rapportage.
18 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010

– Adobe Student Essentials: speciaal
samengestelde bundel met alles wat u als
student nodig heeft. Handzame software
voor foto- en videobewerking (Photoshop
en Premiere Elements) en inclusief Adobe
Acrobat Pro.
– Andere programma’s zijn Adobe Design
Premium CS5, Adobe Master Collection
CS5, voor creatieve toepassingen.
Kijk voor meer informatie én prijzen op:
www.ou.nl > studeren > studie-informatie
> computergebruik.
Wegwijs op de elektronische snelweg
Op 5 juli 2010 is de inlogprocedure voor Studienet en Studiemail vernieuwd. De inlogpagina
van beide systemen heeft niet alleen een nieuw jasje gekregen, maar er is ook
technisch een en ander veranderd. U heeft eenmalig een nieuw wachtwoord moeten aanmaken.
Door het zogeheten ‘single sign on’ is het voortaan niet meer nodig om apart in te
loggen voor Studienet en Studiemail.
Ondanks de berichtgeving over deze veranderingen merken de medewerkers van de
ondersteunende afdelingen dat zich nog regelmatig inlog- en registratieproblemen voordoen.
Het is niet altijd even duidelijk welk account men voor welk systeem moet gebruiken
of wat men moet doen als er problemen ontstaan. De belangrijkste systemen en de daarbij
behorende inlog- en registratieprocedures hebben wij voor u samengevat in onderstaand
overzicht.
Toegang Registreren Inloggen Wachtwoord vergeten
Studienet
Elektronische leeromgeving
van de OU, met toegang tot
uw online cursussen en
faculteits-informatie
tot 12 maanden na
het verlopen van uw
inschrijfrechten of het
afronden van uw
cursus
http://studienet.ou.nl
– klik links op ‘Geen account?’
– kies ‘Ik heb al een studentnummer’
– vul alle velden in
– klik op ‘Maak account’
Noteer de controlevraag en het
antwoord, deze heeft u nodig bij
het wijzigen van uw wachtwoord.
http://studienet.ou.nl
uw studentnummer als
gebruikersnaam en uw zelfgekozen
wachtwoord
http://studienet.ou.nl
– ga naar ‘Wachtwoord wijzigen’
– vul uw gebruikersnaam in
– kies een nieuw wachtwoord
– vul het wachtwoord nogmaals in bij
‘Wachtwoord(controle)’
– selecteer de controlevraag die u
bij uw registratie heeft gekozen
– geef antwoord op deze vraag
– typ de bevestigingscode over
– klik op ‘Reset wachtwoord’
Mijn account
Voor het digitaal aanmelden
van tentamens, inschrijven
voor cursussen en online
raadplegen van uw Studiepad
onbeperkt
www.ou.nl/mijnaccount
– klik bij ‘Heeft u nog geen
account bij de Open Universiteit’
op ‘Registreren’
– vul eenmalig uw gegevens in
bij optie ‘B’
– klik op ‘Registreren’
www.ou.nl/mijnaccount
Uw studentnummer als
gebruikersnaam en uw
zelfgekozen wachtwoord
www.ou.nl/mijnaccount
– klik op ‘Wachtwoord wijzigen’
– vul uw gebruikersnaam (studentnummer)
in
– klik op ‘Verder’
– de hinttekst voor uw wachtwoord
(deze heeft u bij registratie ingevuld)
wordt naar het bij ons bekende e-mail
adres gestuurd
Studiemail
Uw e-mailadres voor alle e-mailberichten
van de OU
Tip: U vindt op www.ou.nl/
vragen de instructies om binnenkomende
berichten automatisch
door te laten sturen naar een
ander e-mailadres. U zoekt in de
linker zoekbalk op ‘studiemail
automatisch’.
onbeperkt
www.ou.nl/mijnaccount
– het scherm ‘Registreren
Studiemail’ verschijnt
– vink ‘Ja, ik wil een studiemailadres
en ga akkoord met de
voorwaarden’ aan
– klik op ‘Versturen’
http://mail.studie.ou.nl
of
http://mail.studie.openuniversiteit.be
(Vlaamse studenten)
óf
rechtstreeks in Studienet bij ‘Handige
links’ via ‘Studiemail’ of ‘Studiemail
BE’.
U gebruikt de inloggegevens
van Studienet.
http://studienet.ou.nl
– ga naar ‘Wachtwoord wijzigen’
– vul uw gebruikersnaam in
– kies een nieuw wachtwoord
– vul het wachtwoord nogmaals in bij
‘Wachtwoord(controle)’
– selecteer de controlevraag die u bij
uw registratie heeft gekozen
– geef antwoord op deze vraag
– typ de bevestigingscode over
– klik op ‘Reset wachtwoord’
Surffederatie
Via Surffederatie toegang tot de
Digitale Bibliotheek, Academia
en Surfspot
alleen met geldige
inschrijfrechten
u moet zich eerst geregistreerd
hebben voor Studienet
www.ou.nl/ub
(Digitale bibliotheek)
www.surfspot.nl
(Surfspot)
www.academia.nl
(Academia)
U gebruikt de inloggegevens
van Studienet.
U kunt ook inloggen via Studienet.
http://studienet.ou.nl
– ga naar ‘Wachtwoord wijzigen’
– vul uw gebruikersnaam in
– kies een nieuw wachtwoord
– vul het wachtwoord nogmaals in bij
‘Wachtwoord(controle)’
– selecteer de controlevraag die u bij
uw registratie heeft gekozen
– geef antwoord op deze vraag
– typ de bevestigingscode over
– klik op ‘Reset wachtwoord’
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
19

p tentamen
’Contactmomenten gaan verloren door
computergebaseerde tentamens’
Tentaminering in
de studiecentra
wekelijks ritueel
De core business van een OU-studiecentrum is het afnemen van
tentamens. Daarbij is een dusdanige expertise ontwikkeld dat
studiecentra in toenemende mate worden ingehuurd door o.a.
banken, makelaars en horeca. ‘Prioriteit voor ons blijft natuurlijk
de OU-student’ zeggen Mark en André, die elk afzonderlijk verantwoordelijk
zijn voor een groot en middelgroot studiecentrum.
De studiecentra ontvangen van de afdeling Tentaminering in
Heerlen de tentamenpakketten, en dan …
‘Op dinsdag komen de pakketten binnen. Aan de balie wordt het
aangetekende pakket in ontvangst genomen en vervolgens in de
kluis opgeborgen. Het is van belang om binnen één á twee dagen
te controleren of al het noodzakelijke aanwezig is. De opgaven
natuurlijk, maar ook presentielijsten, uitwerkpapier etc. Op de tentamendag
worden, op tafelnummer, mapjes klaar gelegd voor de
surveillant. Die deelt alles uit.’ Glimlachend: ‘Tot de koffie toe.’
Wat is het verschil in werkwijze tussen de sys-tentamens en de
vijf keer per jaar afgenomen reguliere tentamens?
’Het verschil is levensgroot! Bij de reguliere tentamens komt een
in Heerlen “voorgebakken” pakket aan. De verzegelde enveloppen
worden in de zogenaamde maandag-, dinsdag- of woensdagdoos
gedaan, dé dagen waarop deze tentamens worden afgenomen.
Veelal doen in een keer 40 tot 100 studenten zo’n tentamen. Het
sys-tentamen daarentegen is nagenoeg individueel. Bij sys kunnen
maar maximaal tien studenten per keer tentamen doen, vooral
omdat voor deze wekelijkse cyclus de sys-coördinator de tentamens
afzonderlijk moet afdrukken, en dan op meerdere dagen in
die week. Overigens denken studenten vaak dat ze allemaal met
hetzelfde tentamen bezig zijn, maar op een avond kunnen er kandidaten
van allemaal verschillende cursussen in een zaal zitten.’
Een student die opvallend vaak naar het toilet moest en een
toiletplafond vol spiekmateriaal. André van den Akker, hoofd
studiecentra Oost (Enschede/Zwolle) en Mark Marees, hoofd
studiecentra Noordwest (Amsterdam/Alkmaar), hebben in de
26 jaar dat ze aan de OU verbonden zijn zo ongeveer alles meegemaakt.
Maar ‘creatieve’ pogingen om op een minder inspannende
manier succesvol te zijn, blijven de uitzondering, weten
20 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
de ervaringsdeskundigen.
Tekst: Ton Reijnaerts
Foto: André van den Akker
Welke functionarissen zijn er zoal betrokken bij de
tentamenafname?
‘Op elke locatie gaat dat anders. Maar in principe zijn dat de syscoördinator
en de surveillant. De hoofdsurveillant is in de regel
een vaste OU-medewerker. De tweede surveillant kan een uitzendkracht
zijn die door ons is gescreend en geïnstrueerd. Vaker is het
ook een student van een andere universiteit of hogeschool die
klaar is met zijn studie, of de zoon of dochter van een begeleider.’
Hoe streng gaat het er tijdens een tentamen aan toe?
‘Te laat komen mag niet. Dat staat in het reglement. We zijn daarin
streng, maar niet onmenselijk. Het is wel erg sneu om iemand, die
maanden heeft geleerd, weg te sturen omdat hij of zij in de file
heeft gestaan. Of het verkeer daadwerkelijk vaststaat, controleren
we overigens altijd via ondermeer ANWB.nl. Als er overmacht in het
spel is, proberen we een aparte ruimte te maken, maar dan moet
het in het desbetreffende studiecentrum wel uitvoerbaar zijn. Meer
in extreme zin kun je het natuurlijk niet maken om mensen aan te

laten schuiven bij een tentamen dat al een half uur aan de gang is.
Dan ga je al die andere studenten storen.’
Wat zegt het reglement over te laat komen?
’We vragen studenten om een kwartier voor aanvang van het
tentamen aanwezig te zijn. Officieel is het aanvangstijdstip van een
examen zeven uur ‘s avonds. Als iemand dus om tien voor zeven
aanwezig is, is hij dus eigenlijk al vijf minuten te laat. Helaas is dat
in de beleving van de student niet het geval. Als iemand om vijf
over zeven aankomt, horen we vaak: “ik ben maar vijf minuten te
laat.” Dan zeggen wij: nee, u bent 20 minuten te laat!’
Jullie lopen ongetwijfeld tegen bijzondere zaken aan …
Van den Akker: ‘Bij mij meldde zich een student Rechten die geen
oproep en geen tafelnummer bij zich had. Maar hij vertelde zo
overtuigend dat hij zich had aangemeld dat ik dacht: ik kan die
man toch niet naar huis sturen als de OU een fout heeft gemaakt.
Ik heb hem een reserve examen laten maken. Dat hebben we altijd
in de kluis liggen. Na het tentamen heb ik hem op het hart gedrukt
om de volgende morgen terug te komen met de examenoproep,
omdat ik anders zijn tentamen niet kon versturen. De volgende
dag bleek dat hij al in alle vroegte naar Heerlen had gebeld met
de mededeling: “ik heb tentamen gedaan en ik wil dat het geldig
wordt verklaard!” De OU heeft bakzeil moeten halen, omdat ik
hem als vertegenwoordiger van de OU examen had laten doen.
Vervolgens heb ik écht ontzettend op de blaren gezeten. Ik ben
maanden, zo niet jaren, boos geweest op die student.’
En daadwerkelijke fraudepogingen?
Van den Akker: ‘Als surveillant blader je alle wetboeken altijd globaal
door. Onlangs nog ontdekte ik bij de eerste de beste allemaal
geplakte bladen in het wetboek. Ik zeg tegen die student: “dat is
toch niet de bedoeling, hé!”. Hij liep rood aan! Ik heb vervolgens
demonstratief voor de hele club al die ingeplakte bladeren eruit
gescheurd. Omdat het examen nog niet begonnen was en hij nog
niet had kunnen spieken, heb ik het verder maar zo gelaten. Ik
heb die persoon toch examen laten maken. Bij een tentamen via
de computer (CBT; red.) heb ik het meegemaakt dat iemand een
Mars bij zich had. De verpakking ervan was open, en ik ontdekte
een spiekbriefje aan de binnenkant. Ook hier wist ik zeker dat de
student er nog geen gebruik van had kunnen maken. Dit soort
zaken komt overigens niet vaak voor. Maar als surveillant moet je
wel altijd goed controleren. Dat schrikt ook af om fraudepogingen
te wagen.’
Marees: ‘Bij ons is eens iemand betrapt die spiekmateriaal boven
het plafond van het toilet had verstopt. Die persoon ging ieder half
uur naar de WC, dus op een bepaald moment liep dat in de gaten.
Voordat mensen overigens op verkeerde ideeën komen, we kennen
de meeste trucjes onderhand wel!’
U draait zelf mee als toezichthouder?
Van den Akker: ‘In Zwolle nemen we ook op zaterdag tentamens
af. Eens in de drie á vier weken draai ik mee. De evaluatie, de reacties
en de gesprekken zijn altijd heel leuk, zelfs als de mensen zijn
gezakt. Zaterdag was er iemand die het laatste vak van een propedeuse
had. Ze had er vier jaar over gedaan om de propedeuse
te halen, maar ze stopte er nu mee. “Ik heb er af en toe slapeloze
nachten van. Als dit nu al vier jaar duurt dan krijg ik mijn bul als ik
achter de rollator loop”, zei ze letterlijk. Helaas gaan dit soort persoonlijke
gesprekken nu vervallen.’
U doelt op de toename van computergebaseerde tentamens …
‘Voorheen gaf je persoonlijk de uitslag mee aan de student en kon
je er ook op anticiperen. Nu is het zo dat als de student zijn laatste
antwoord heeft ingevuld, hij op het beeldscherm de mededeling
krijgt: “U heeft een 7” Of: “U heeft een 2!” De student pakt zijn boeltje,
zegt “Ajuus” – als dat er tenminste nog af kan – en gaat weg.’
De student heeft jullie (dus) niet meer nodig …
‘Daarover kun je twisten. Het nieuwe systeem van computergebaseerd
toetsen heeft vrijwel alleen maar voordelen, maar het nadeel
is dat het contactmoment en de evaluatie met de contactpersoon
erdoor verloren is gegaan. In de nieuwe vorm zien we het cijfer niet
eens!’
De OU weet toch zeker welk cijfer een student heeft behaald?
‘Jawel, maar dan praat je over de centrale vestiging in Heerlen. Op
het moment dat een student na een examen de deur achter zich
dicht doet, is het voor ons in het studiecentrum heel veel werk
om die student te traceren. Je kunt dit simpel ondervangen door
het eindcijfer bij de toezichthouder op het beeldscherm te laten
verschijnen. De meeste studenten zijn na een tentamen gevoelig
voor positieve feedback. Als je een week later contact zoekt, is het
momentum veelal voorbij.’
Hoe gaat het nakijken van schriftelijke tentamens in zijn werk?
‘De examenuitwerkingen worden zo snel mogelijk in de kluis opgeborgen.
De volgende morgen wordt het pakket via een speciale
koerier in Heerlen bezorgd. Daar worden alle pakketten van de
diverse studiecentra gesorteerd per vak. De gesloten vragen kunnen
met behulp van een scanapparaat meteen worden nagekeken.
De open vragen gaan naar de examinator, expert op een bepaald
vakgebied. Om de objectiviteit te waarborgen, wordt ook een klein
deel naar een tweede corrector gestuurd. De beoordelingen mogen
niet significant afwijken. Uiteindelijk gaat alles weer terug naar het
examenbureau.’
En bij gesloten vragen?
’Daarbij kan de examinator in principe van te voren aangeven wat
de cesuur (grens tussen een voldoende of onvoldoende; red.) is en
dergelijke. Ieder bestaand computertentamen bevat een itembank,
waarin 600 tot 1000 vragen zitten, die vooraf zijn gescreend door
toetsdeskundigen. De student kan ook bij zó’n tentamen meteen
een uitslag krijgen. Tentamens met actuele vragen moeten daarentegen
achteraf nog door een toetsdeskundige worden bekeken.
Daar krijgt de kandidaat dus niet meteen de uitslag. Omdat het
meerkeuzevragen zijn, is dat overigens vaak verwarrend voor de
student.’
Dat hele circuit zal met computergebaseerd toetsen
overbodig worden?
‘Er wordt dan inderdaad niks meer per post heen en weer gestuurd.
Dat hoeft niet meer. De examinator heeft op zijn laatst om tien
over tien het hele tentamen in zijn mail zitten. Er ontstaat dus een
gigantische tijdwinst.‘
De reeks ‘Op tentamen’ belicht diverse onderwerpen rondom tentaminering.
Tot nog toe behandeld: Toename computergebaseerde toetsing (Modulair 1,
september 2010); Tentamen doen in het buitenland (Modulair 8, juli 2010);
Struikelvakken (Modulair 7, juni 2010); Administratie en beheer (Modulair
6, mei 2010). In e-Modulair kunt u de artikelen raadplegen via het speciale
dossier.
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
21

nderwijs
cultuurwetenschappen www.ou.nl/cultuurwetenschappen
Zomerschool Roma Caput Mundi 2011
De faculteit Cultuurwetenschappen
organiseert van zaterdag 14 mei
tot en met zondag 22 mei 2011 de
Zomerschool Roma Caput Mundi.
Inschrijving staat open voor studenten
Algemene cultuurwetenschappen die
hun propedeuse hebben afgerond of
nog dit studiejaar (2010-2011) zullen
afronden. Ook alumni kunnen
zich inschrijven.
’Roma, caput mundi, mundi decus’ ofwel: Rome, hoofdstad en sieraad van de wereld, aldus
dichtte Alcuinus van York na de kroning in Rome van Karel de Grote tot keizer (kerstmis
800). Zelfs al was de stad tot ruïnes vervallen, Rome sprak nog altijd tot de verbeelding.
Meer dan twintig eeuwen daarvoor waren kleine hutdorpen ontstaan op heuveltoppen
bij een doorwaadbare plaats in de Tiber. Samen zouden zij uitgroeien tot Rome, hoofdstad
van een wereldrijk. Ook na de val van het West-Romeinse Rijk en het vertrek van de
keizers bleef Rome een belangrijke rol spelen, omdat de stad inmiddels het centrum van de
christenheid was geworden. Caput Mundi, ‘hoofdstad van de wereld’, kreeg zodoende een
gelaagde betekenis: centrum van geestelijke én van wereldlijke heerschappij. Refererend
aan het verleden werden machtsclaims voor heden en toekomst kracht bijgezet – niet
alleen door Karel de Grote. De invloed en uitstraling van Rome gold niet alleen het politieke
bedrijf: als brandpunt voor kunst en wetenschap trok de stad gedurende vele eeuwen
beeldend kunstenaars, schrijvers, verzamelaars en geleerden aan.
Monumenten en hun context
De gelaagdheid van Rome staat centraal in deze zomerschool. Continuïteit en transformatie
zijn daarbij de sleutelwoorden. Het verleden was en is in Rome tastbaar, zelfs onontkoombaar,
meer dan in welke andere stad ter wereld ook. Weinig steden zijn immers gedurende
zo’n lange tijd van hun bestaan als universele hoofdstad beschouwd. Het verleden is in
Rome steeds weer ingezet en hergebruikt, waarbij oude vormen een nieuwe betekenis
kregen. Wie door Rome loopt, loopt door meer dan één verleden, en door de verschillende
interpretaties daarvan. In deze cursus wordt daarom ruime aandacht besteed aan urbanistische
ontwikkelingen en ingrepen, aan monumenten en hun context. Op die manier wordt
niet alleen de complexe stadsgeschiedenis van Rome duidelijker, maar wordt bovendien
meer inzicht verkregen in vele eeuwen westerse cultuurgeschiedenis.
Colleges en rondleidingen
De cursus wordt voorbereid in Nederland door literatuurstudie en een tweetal verplichte
bijeenkomsten (zaterdag 5 februari en zaterdag 2 april). In Rome vinden gedurende een
week colleges en rondleidingen op locatie plaats, die worden gegeven door de CW-docent
in samenwerking met stafleden van het Koninklijk Nederlands Instituut te Rome (KNIR). Ook
verzorgen de deelnemers een korte presentatie van een monument, gebouw of plein in
Rome. Over hetzelfde onderwerp schrijven zij een werkstuk waarmee de zomerschool wordt
afgesloten. De zomerschool heeft een studielast van 120 uur (1 module; 4,3 studiepunten).
De organisatie en begeleiding is in handen van dr. Nathalie de Haan, universitair docent
Oude Geschiedenis aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Van 2000–2006 was zij als
medewerker en later als hoofd van de afdeling Oudheid aan het KNIR verbonden.
Kosten en procedure
De exacte cursusprijs is op dit moment nog niet bekend, maar u moet rekenen op een
bedrag van circa € 1600, (de reguliere moduleprijs is in dit bedrag verdisconteerd). Hierbij
zijn inbegrepen de vliegreis Amsterdam-Rome v.v., vervoer vliegveld-hotel v.v., verblijf op
basis van logies en ontbijt (toeslag eenpersoonskamer), één gezamenlijk diner, toegangskaarten
tot de musea en een reader. Niet inbegrepen zijn de toegang tot verzamelingen die
niet tot het programma behoren evenals het vervoer ter plaatse.
Wilt u deelnemen aan deze Zomerschool? Meld u dan vóór 16 december 2010 aan bij Petra
de Munnik (petra.demunnik@ou.nl). Vermeld uw naam, adres, postcode en woonplaats,
studentnummer en telefoonnummer, en of u uw propedeuse reeds behaald hebt. Het minimum
aantal deelnemers is tien, het maximum vooralsnog achttien. Zodra zeker is dat de
zomerschool doorgaat, ontvangt u nadere informatie omtrent de inschrijvingsprocedure,
het programma en de precieze kosten.
22 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010

Amusante keynote lezing ‘Angst en onheil’ door Maarten van Rossem
CW-studenten overspoelen plenaire collegezaal
tijdens landelijke dag
Bijna 400 studenten bezochten zaterdag 9 oktober de jaarlijkse landelijke studiedag van de faculteit Cultuurwetenschappen
in Nijmegen. De organisatie moest nogal wat studenten teleurstellen, doordat de grote collegezaal van de Radboud
Universiteit veel te klein was om het enorme aantal geïnteresseerden te herbergen. Het programma was dan ook bijzonder
aantrekkelijk. Twaalf workshops die alle refereerden aan het thema van de dag: angst en onheil. In zijn lezing gaf prof.
dr. Maarten van Rossem, gepensioneerd hoogleraar in de Amerikanistiek, op bijzonder amusante manier zijn visie op de
rampspoed die ons in de nabije toekomst zou bedreigen. De uitslag van de essay- en scriptieprijs was een verrassing.
Dikwijls is een welkomstwoord op een
studiedag niet meer dan een formaliteit.
Maar decaan prof. dr. Jaap van Marle maakte
daarop een uitzondering. Hij verraste de
honderden studenten met de mededeling
dat de faculteit Cultuurwetenschappen de
komende vijf jaar van het Ministerie elk jaar
2,3 ton tegemoet mag zien. ‘We hebben in
Den Haag goed gelobbyd en nog net voor
het aantreden van het nieuwe kabinet kunnen
aantonen dat we al jaren voor het grote
aantal masterstudenten dat we opleiden, te
weinig financiën ontvangen.’ Zo is het de
bedoeling dat er meer keuzemogelijkheden
komen in de masterfase.
Historische en actuele thema’s
Minder optimistisch was de toonzetting
van de workshops. ‘Guillaume de Marchaut
over de Zwarte Dood en ander onheil’ en
‘De verbeelding van angst ‘ waren de titels
van twee van de twaalf workshops waaraan
studenten ‘s ochtends en ‘s middags
konden deelnemen. Johan Thüss, 72 jaar en
masterstudent, koos voor de workshop van
dr. Lizet Duyvendak: ‘De vuurwerkramp in
Enschede verbeeld’. ‘Dat onderwerp gaat
me bijzonder ter harte, want ik was op zes
kilometer van het centrum van Enschede,
toen de boel ontplofte.’ De impact van de
ramp was groot. Een hele woonwijk werd
weggevaagd en het leven van gewone
mensen in een gewone stad werd voorgoed
verstoord. Dat inspireerde Klaas de Vries
om over de gebeurtenis een opera te componeren
en Bert Natter om een roman te
schrijven. Wat is de functie van kunst bij het
weergeven van angst en onheil? vroeg Lizet
zich af. Voor Johan Thüss is het antwoord
duidelijk: ‘Deze invalshoek draagt bij tot
mijn verwerking van die gebeurtenis.’
We zijn bang en verkrampt
De lunchpauze van een landelijke studiedag
is elk jaar weer voor veel studenten hét
moment om met andere studenten of met
wetenschappelijk medewerkers een praatje
te maken. Voor de afstandstudent, die
weliswaar ook regionale bijeenkomsten
bezoekt, krijgt de (centrale) OU die dag een
gezicht. Maar behalve contacten en een
aantrekkelijk workshopprogramma was er
nóg een goede reden om naar Nijmegen af
te reizen: de bekende Nederlander Maarten
van Rossem. Van Rossem is emeritus hoogleraar
Amerikanistiek, schreef enkele
boeken over actuele thema’s en is vooral
bekend door zijn markante optreden in
tv-programma’s. Van Rossem stelde zijn
toehoorders niet teleur en ontlokte hen het
ene na het andere lachsalvo. ‘Waarom zijn
we een bange en verkrampte natie geworden?’
vroeg hij zich af. Hij somde een aantal
angstvisioenen op die dagelijks de gemoederen
in ons land bezighouden: de islamisering,
terrorisme, dodelijke virussen, de
Europese Unie, vergrijzing, de toenemende
misdaad en niet te vergeten het weer.
Van Rossem zou Van Rossem niet zijn, als
hij deze thema’s niet stuk voor stuk tot hun
ware proporties zou reduceren.
Vooroordelen weerlegd
Neem onze angst voor de islam. Onheilsprofeten
houden ons dagelijks voor dat niet
alleen Nederland maar zelfs heel Europa
en de USA binnen dertig jaar geïslamiseerd
zijn. Maarten van Rossem gelooft daar niet
in en houdt zich liever bij de statistieken
waaruit blijkt dat het met de verspreiding
van die godsdienst nogal meevalt. ‘Waarom
toch die focus op de islam en vergeten we
al die christelijke sekten in de Verenigde
Staten?, vraagt hij zich af. ‘De katholieke kerk
is trouwens de enige godsdienst die centraal
geleid wordt, de andere zijn hopeloos verdeeld.’
Dan zijn de clichés over de invasie van immigranten
aan de beurt. Met veel gevoel voor
understatement en de nodige uithalen naar het
aanstaande kabinet-Rutte vertelt Van Rossem
zijn verhaal. ‘Waanideeën’, weet hij. Weer
beroept hij zich op harde cijfers die aantonen
dat de immigratie van Marokkanen in ons land
juist terugloopt.
Ook onze kennis van de EU kan volgens hem
een stuk beter. Met enkele vragen brengt hij
zijn intellectuele gehoor in verlegenheid. Bijna
niemand weet hoeveel iedere Nederlander jaarlijks
aan de EU bijdraagt en hoeveel ieder van
ons ervoor terugkrijgt. Hoewel de resultaten
van de berekeningen verschillen, is de winst
per inwoner ongeveer €1400,-. Ondanks deze
schrobbering amuseert de volle collegezaal zich
uitstekend.
’En de winnaar is …’
De landelijke studiedag werd afgesloten met de
uitreiking van de essay- en scriptieprijs 2010.
Er waren drie genomineerden. André Kruijf
schreef een essay over schrijven als therapie.
Chris Rosema betoogt dat onheil vanuit de bedstede
te bestrijden is, en Frank Ramacher vindt
dat we in een fobofobische cultuur leven waarin
angst een overheersend referentiekader is. Aan
universitair docent drs Lieke van den Bulck de
eer de winnaar bekend te maken. Dat werd een
verrassing. ‘De jury was unaniem van mening
dat geen van de essays onderdeed voor de
andere twee en dat geen van de essays beter
was dan de andere. De drie delen daarom de
prijs.’ Helaas moeten ze ook de geldprijs delen.
Paul Troost
Open Universiteit
23
Modulair 29 oktober 2010

1 2 3
rechtswetenschappen www.ou.nl/rechtswetenschappen
’Neem eigen rechtssysteem niet zomaar als gegeven’
Summerschool on law: rechten studeren in Berlijn
Studeren aan de OU doe je toch zelfstandig? Doorgaans wel, maar van 28 juni t/m 9 juli studeerde ik met 35
Nederlandse, Spaanse en Duitse rechtenstudenten in de wereldstad Berlijn. Voor alweer het derde jaar op rij werd
de Summerschool on Law georganiseerd, een samenwerking tussen de rechtenfaculteiten van de OU, de Duitse
Fernuniversität en het Spaanse UNED. Twee weken aaneen, iedere dag van negen tot vijf uur colleges volgen, in
groepjes aan opdrachten werken en presentaties geven. Dit alles in het Engels.
Het was twee weken lang prachtig zomerweer in Berlijn. Iedere
ochtend om half negen wandelden we vanaf ons hotel in de wijk
Kreuzberg in een half uurtje langs de Spree naar het studiecentrum
van de Fernuniversität, naast de Alexanderplatz. Over de rechtsgebieden
Constitutional law, Civil law, Penal law en Economic
law kregen we steeds per land een college. Zodoende leerden wij
Nederlanders de rechtssystemen van Duitsland en Spanje kennen,
en konden deze vergelijken met ons eigen rechtssysteem. De theorie
over elk rechtsgebied werd afgesloten met een groepsopdracht
en een seminar. Uit het team van internationale docenten kregen
we tevens iedere ochtend anderhalf uur les van een Ierse docent in
Legal English. De lunch genoten we dagelijks in de mensa van de
naastgelegen Humboldt Universität. Terug in de collegebanken was
best wennen, zeker met colleges van zo’n vijf tot zes uur. Hoe geïnteresseerd
je ook bent; uren achter elkaar luisteren in een vreemde
taal – gesproken door niet-native speakers – is wat veel van het
goede. Hoewel het studieprogramma positief werd gewaardeerd,
zijn een aantal verbetertips gedaan zoals: less is more, meer pauzes
en meer afwisseling in didactiek.
Waarom-vragen
Wat heb je er als aankomend jurist nu aan om twee weken lang te
leren over het Duitse en Spaanse rechtssysteem? Een anekdote.
In mijn ‘vorige’ studententijd besloot een vriendin, die net als
ik geschiedenis studeerde, in ons tweede jaar de studie rechten
ernaast te doen. Ze haakte na een half jaar gedesillusioneerd af
omdat ze voor haar gevoel nauwelijks reactie kreeg op alle waarom-vragen
die continu in haar opkwamen. Waarom is onze grondwet
op deze manier geformuleerd? Waarom is ervoor gekozen ons
strafrechtsysteem zus en zo in te richten? Ze vond het enorm frustrerend
dat je als jurist slechts geacht wordt de wet te kennen (en
toe te passen) zoals die is. Door de Summerschool leer je de rechtssystemen
van andere landen kennen en te vergelijken met dat van
je eigen land, en word je gedwongen je eigen rechtssysteem niet
langer voor gegeven aan te nemen, maar deze met een continue
waarom-vraag te beschouwen. Zo werd tevens duidelijk dat er voor
dezelfde vraagstukken in alle landen verschillende oplossingen zijn
gekozen (die overigens soms tot hetzelfde resultaat leiden).
Invloed geschiedenis
Bij Constitutional law moesten we met studenten uit drie verschillende
landen een voorstel voor een nieuwe grondwet voor een
denkbeeldig land ontwerpen. Dat leidde tot verhitte discussies
over de voor- en nadelen van onze eigen kiesstelsels, regeringsvormen
en de vraag hoe ge(de)centraliseerd dat land moest
worden. Dat ook de eigen geschiedenis van een land van invloed
is op de inrichting van het rechtsstelsel en staatsbestel kwam
treffend naar voren tijdens de colleges Criminal law. Het Spaanse
sanctiesysteem blijkt behoorlijk af te wijken van het Nederlandse
en Duitse. Dit heeft onder meer te maken met het feit dat Spanje
lang (tot 1975) een dictatuur was, waarin de individuele grondrechten
zwaar geschonden werden. Mensen konden zonder
proces levenslang achter de tralies belanden. Daarom hecht
Spanje nu grote waarde aan de vrijheid van en kansen voor het
individu, ook het ‘criminele’, dat altijd kans op rehabilitatie moet
krijgen. Hierdoor kent Spanje geen levenslange gevangenisstraf.
Spanje legt evenmin gevangenisstraf op in combinatie met wat
wij in Nederland tbs noemen. Bovendien kan de tbs-periode daar
nooit langer zijn dan de maximum gevangenisstraf die op een
delict staat. Een persoon die een groot gevaar vormt voor de
samenleving, komt altijd weer op vrije voeten.
Dit staat lijnrecht tegenover het Nederlandse uitgangspunt dat
de samenleving beschermd moet worden tegen individuen die er
een gevaar voor vormen. Een tot tbs veroordeeld persoon kan hier
dus levenslang opgesloten blijven. Interessant blijft de vraag wat
zwaarder weegt: de vrijheid van het individu of de bescherming
van de samenleving tegen een mogelijke criminele daad.
Blik verruimd
Natuurlijk was er naast het drukke studieprogramma tijd om van
de prachtige stad Berlijn te genieten zoals een bezoek aan de
Reichstag, het Jüdisches Denkmal en een rechtbank. ’s Avonds
gingen we gezellig in groepjes uit eten. De dag werd meestal
afgesloten met een drankje op de binnenplaats van ons hotel,
waarna we uitgeput en met onze hoofden tollend van informatie
neerstortten op ons bed. De Summerschool heeft mijn blik
verruimd en mij tal van leuke (inter)nationale contacten opgeleverd.
Ik hoop dat veel studenten van de OU, de Fernuniversität
en UNED dit programma de komende jaren mogen meemaken
(navraag leert dat voor 2011 in Madrid een Summerschool zal
worden gehouden van 27 juni tot en met 8 juli; red.). Namens alle
Nederlandse deelnemers: veel dank voor de organisatie!
Janneke Kingma, bachelorstudent rechtsgeleerdheid
24 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010

Op foto’s links: (1) prof. mr. Evert Stamhuis geeft
college; (2) aandachtig luisterende studenten; (3)
Janneke Kingma (in donker topje) naast Stamhuis
Nieuwe student-leden
gezocht voor FOC
In de Facultaire Opleidingscommissie
Rechtswetenschappen is plaats voor een
tweetal nieuwe student-leden. Deze commissie
praat mee over het onderwijs en
adviseert de decaan op het gebied van de
opleidingen. Nadere informatie kan worden
gevraagd aan Miriam Wigman (miriam.
wigman@ou.nl). Op dit mailadres kunnen
belangstellenden zich tevens aanmelden.
Studentendag Rechtswetenschappen
Op zaterdag 27 november a.s. zal de jaarlijkse studentendag van de faculteit Rechtswetenschappen
plaatsvinden. De studentendag wordt dit jaar georganiseerd in het studiecentrum
Eindhoven en heeft als thema ‘Jeugdrecht’. Dit thema is onder andere gekozen
omdat met ingang van het studiejaar 2010-2011 de Open Universiteit een nieuwe (master)
cursus Jeugdrecht zal aanbieden, waarin (o.a.) het civielrechtelijke jeugdbeschermingsrecht,
het jeugdstraf(proces)recht en het jeugdzorgrecht aan bod zullen komen.
Prof. Ernes spreker
op conferentie
Op donderdag 23 en vrijdag 24 september
vond aan de Rechtenfaculteit van de
Universiteit van Maribor (Slovenië) de
internationale wetenschappelijke conferentie
‘Access to Civil Justice’ plaats. Meer
specifiek was de conferentie toegespitst
op het onderwerp ‘Simplification of Debt
Collection in the EU’. Sprekers uit diverse
EU-lidstaten hielden lezingen in het Engels,
Duits of Sloveens.
De conferentie was groots opgezet met
een twintigtal lezingen, verspreid over
twee dagen en trok veel belangstelling
van advocaten en leden van de rechterlijke
macht. De sfeer was bijzonder inspirerend.
Ervaringen werden uitgewisseld over de
inning van schulden in grensoverschrijdende
zaken. Terwijl men wil komen tot
een homogene aanpak, bleek tevens dat de
problematiek in de verschillende lidstaten
uitermate divers is.
Prof. mr. dr. Anka Ernes sprak over ‘The
European Order for Payment Procedure
in the Netherlands’. Haar bijdrage over de
Europese betalingsbevelprocedure belichtte
hoe deze Verordening (EC) No 1896/2006
van het Europese Parlement en de Raad in
Nederland via de Uitvoeringswet van 29 mei
2009 gelding heeft gekregen.
Op het programma staat een lezing van prof. dr. J.E. Doek over de rechten van het kind.
Prof. Jaap Doek was tot voor kort voorzitter van het VN-comité voor de Rechten van het
Kind en is emeritus-hoogleraar privaatrecht, in het bijzonder het familie- en jeugdrecht.
Na de lunch zal mr. A. Wolthuis het programma voortzetten met een lezing over de mogelijkheden
van toepassing van het herstelrecht in jeugdstrafzaken. Mr. Annemieke Wolthuis
is als promovendus verbonden aan de Open Universiteit en hoopt binnen afzienbare
tijd te promoveren op het onderwerp ‘vormen van dader-slachtofferbemiddeling in het
jeugdstrafrecht’. Op deze dag wordt ook de scriptieprijs 2009-2010 uitgereikt en zal prof.
mr. Evert Stamhuis, decaan, kort stilstaan bij actuele ontwikkelingen binnen de faculteit
Rechtwetenschappen van Open Universiteit. De dag wordt afgesloten met een borrel.
De landelijke dag duurt van 11.00 tot 17.00 uur, de kosten bedragen 25 Euro. Studenten,
alumni en medewerkers van de faculteit Rechtswetenschappen zijn van harte uitgenodigd
om op deze dag aanwezig te zijn. Voor nadere inlichtingen en aanmelding, zie de facultaire
nieuwspagina op www.ou.nl.
managementwetenschappen
www.ou.nl/management
Vooraankondiging stopzetting cursus
Enterprise modelling
Op 30 juni 2011 wordt de cursus Enterprise modelling (B46311) uit het aanbod
genomen. Na deze datum kunt u de cursus nog een jaar afronden (laatste tentamendatum
is in juni 2012). De cursus Enterprise modelling maakt al enkele jaren geen deel
meer uit van de opleidingen van de faculteit Managementwetenschappen. Echter, een
aantal studenten mag de cursus onder bepaalde voorwaarden inbrengen in de masteropleiding
Management. Het gaat om studenten die oorspronkelijk zijn gestart met de
(inmiddels stopgezette) masteropleiding Strategy and Organization (S&O), dan wel de
masteropleiding Supply Chain Management (SCM) én (let wel!) vóór 1 juli 2008 hebben
ingeschreven voor een (of meer) van de volgende cursussen:
– Bedrijfsprocessen (2 modulen), cursuscode B44322/B44312 (S&O en SCM)
– Organisatiecultuur, cursuscode B18321/B18221 (S&O)
– Practicum marketing, cursuscode B82321 (SCM).
Deze studenten mogen de cursus Enterprise modelling samen met 3 modulen
van de bovengenoemde cursussen in de opleiding inbrengen in de plaats van de
4-moduuls cursus Advanced studies in management. Bent u een van deze studenten
en wilt u de cursus Enterprise modelling in de masteropleiding Management inbrengen,
dan adviseren wij u om de cursus tijdig (in ieder geval vóór 30 juni 2011) te
bestellen. Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de onderwijsadviseur
Managementwetenschappen (info@ou.nl of 045-5672888).
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
25

Druk bezocht afscheid prof. Arno Korsten
managementwetenschappen
Op vrijdag 10 oktober nam prof. dr. Arno Korsten (63) als hoogleraar
Bestuurskunde afscheid van de Open Universiteit. Als gevolg
van het grote aantal van meer dan 400 (oud)collega’s dat zich
gemeld had voor het afscheid, werd de zitting gehouden in het
nabij gelegen Theater Heerlen. Voorafgaand aan zijn afscheidsrede
– ‘Deugdelijk bestuur’ – vond een debat plaats over maatschappelijke
ontwikkelingen die de effecten en het democratisch gehalte
van het openbaar bestuur aantasten en wat daartegen te doen is.
Onder leiding van prof. dr. Herman van den Bosch, decaan van de
faculteit Managementwetenschappen, namen aan het debat deel
minister van staat, prof. dr. Jos van Kemenade – hij stond aan de
wieg van de OU – oud-burgemeester van Maastricht, drs. Gerd
Leers, bestuurskundige prof. dr. Roel in ’t Veld, en drs. Cees
Versteden, oud-provinciedirecteur/adviseur. Tijdens het debat vielen
opvallend vaak termen als (meer) burgerparticipatie/mondigheid,
inspirerend leiderschap, fatsoen, beschaving, moraliteit.
Tussen de vele lauweringen en lofredes door werd Korsten getracteerd
op twee Libers amicorum. Naast dat van zijn klas buitenpromovendi,
was de hoogleraar bijzonder verguld met het boek (foto
rechts) waaraan 50 bevriende vakgenoten hadden meegewerkt, als
‘eerbetoon aan een van de meest veelzijdige Nederlandse
bestuurskundigen’. Korsten blijft overigens als onbezoldigd hoogleraar
aan de OU verbonden. Hij is tevens bijzonder hoogleraar
bestuurskunde van de lagere overheden aan de Universiteit
Maastricht.
Studenten- en alumnidag met als thema: LEF
Op zaterdag 27 november vindt in de (fraaie) Verkadefabriek
in ’s Hertogenbosch de studentendag voor (oud)
studenten van de faculteit Managementwetenschappen
plaats. Deze dag heeft als motto: LEF. Managen is beslissen,
handelen en communiceren. Daarbij is de opstelling
van de persoon cruciaal. Opvattingen, inzichten en
gedragskenmerken zijn vaak belangrijke factoren. LEF
om te managen en LEF om onderzoek te doen.
De faculteit meent dat het goed is om deze dag te besteden aan
het onderwijs en onderzoek van onze medewerkers en studenten
en daarbij LEF als rode draad te hanteren. Tijdens de plenaire sessie
in het ochtendprogramma zal dit thema vanuit verschillende
invalshoeken worden belicht door prof. dr. Nol Groot en prof. dr.
Emile Curfs. Na de lunch zijn er workshops rond verschillende afstudeergroepen.
Aan de orde komt zowel het afstudeeronderzoek als
het onderzoek van de faculteitsmedewerkers en hun studenten op
het gebied van:
– Innovatie en kennisoverdracht, door prof. dr. Marjolein Caniëls
– Human Resource Management en competenties, door prof.
dr. Frits Kluijtmans
– Managementaccounting, door prof. dr. Bernard Verstegen.
Daarnaast zal er een sessie gewijd worden aan de rol van
promotieonderzoek – de PhD-school – door prof. dr. Ron Tuninga.
De dag zal worden afgesloten met de traditionele uitreiking van
de Scriptieprijs Managementwetenschappen!
Als u als (oud)MW-student nog geen mailbericht heeft ontvangen,
kijk dan naar het programma en meld u aan d.m.v. het insturen
van een deelnameformulier. Voor meer informatie, zie: www.ou.nl/
studentendagmw. Aldaar vindt u tevens alvast een korte case van
keynote-spreker prof. Groot. Wellicht voor u nóg meer reden om
die dag af te reizen naar Den Bosch.
Wij hopen op een grote opkomst van studenten en oud-studenten:
LEF om te komen. Vorig jaar was een zeer succesvolle editie; we
verwachten dit jaar niets anders.
Graag tot ziens op zaterdag 27 november in Den Bosch bij de
Verkadefabriek!
Johan van den Boomen en Frank de Langen

Afstudeerplek experimenteel design,
survey-onderzoek en statistiek
Binnen de Arbeids- & Organisatiepsychologie is het al bijna een feit dat wanneer wij ons
eerlijk behandeld voelen, dit positieve uitkomsten heeft voor onszelf, maar ook voor de
organisatie waarin wij werken en voor onze collega’s. Werknemers die eerlijk behandeld
worden, identificeren en binden zich meer aan de organisatie, ze vertrouwen beslissingen
van de organisatie, ze zetten zich in ten behoeve van hun collega’s en werkgever en ze
zijn meer bereid om beleid en beslissingen van de organisatie te volgen. Kortom, mensen
die eerlijker behandeld worden, lijken zich automatisch socialer en meer naar de normen
van de organisatie te gaan gedragen.
Wat is de norm?
Maar wat nu als de norm binnen de organisatie competitief gedrag behelst? Dan zal een
eerlijke behandeling dus naar verwachting niet zorgen voor meer inzet om anderen (bijv.
collega’s en klanten) te helpen, maar mogelijk juist een meer competitieve opstelling naar
die anderen toe. Het huidige onderzoek richt zich dus op dit soort mogelijke nadelige
effecten van procedurele rechtvaardigheid. Gezien de bekende schandalen met banken
waarin medewerkers alles deden om eigen gewin te bereiken, kunnen we stellen dat een
dergelijke omgeving ook rotte appels kweekt. Echter, een feit dat vaak genegeerd wordt, is
dat deze mensen werkten in een omgeving die zij prettig vonden en vaak juist handelden
naar de doelen van hun respectievelijke organisaties. Als het doel binnen de groep waar je
graag bij hoort winst behalen is, dan zou men kunnen zeggen dat de huidige bankiers juist
erg hun best gedaan hebben voor de organisatie de norm te volgen.
Afstudeerderonderzoek
In eerder onderzoek hebben wij gevonden dat, wanneer werknemers meer inspraak
psychologie www.ou.nl/psychologie
krijgen in de procedures binnen een organisatie,
zij meer geven in een situatie waarin hen
gevraagd wordt te geven aan de organisatie,
maar ook dat zij meer nemen in een situatie
waarin van hen gevraagd wordt te nemen van
de organisatie. Dit intrigerende resultaat gaan
wij nu verder onderzoeken en daarvoor bieden
wij de mogelijkheid aan 1 of 2 studenten om
af te studeren binnen dit project. Wij zoeken
gemotiveerde masterstudenten die binnen dit
veld en deze onderzoeksvraag hun afstudeeronderzoek
willen doen. Gezien de aard van dit project
zoeken wij studenten die zich interesseren
voor experimentele designs maar ook surveyonderzoek
en een goede statistische kennis hebben.
Studenten kunnen zich melden bij drs. G.
Langendijk (gerben.langendijk@ou.nl), ook voor
meer informatie.
KHO Preventiemanager in vrije ruimte Bachelor
Sinds 2006 draait binnen de faculteit Psychologie het Kort Hoger Onderwijsprogramma
Preventiemanager (420 studiebelastingsuren, ca. 8 uur studie per week). Een preventiemanager
coördineert en ondersteunt de wettelijk verplichte arbo-preventiemedewerkers
in een grote organisatie. In de opleiding worden individueel studietaken gemaakt, die
gebruikmaken van reguliere cursussen binnen Psychologie, zoals Psychologie van Arbeid
en Gezondheid en Ergonomie. Daarnaast wordt in plenaire bijeenkomsten met de docent
en in intervisiebijeenkomsten met medestudenten geoefend met vaardigheden als
rapporteren, adviseren, voorlichten en projectmatig werken. De opleiding wordt afgerond
met een werkstuk over een praktijksituatie.
Als bachelorstudent Natuurwetenschappen of Psychologie kunt u het programma inbrengen
voor vier modulen binnen de vrije ruimte. U krijgt daarvoor een praktijkgerichte,
arbo-brede opleiding op post-HBO niveau met een certificaat van OU en Stichting Post-
HBO Nederland. Mocht u zich verder willen specialiseren tot arbeidshygiënist, dan krijgt u
vrijstelling voor 6 van de 13 modules van de parttime opleiding in Deventer. Voor nadere
info kunt u bellen of mailen met mw. dr. Diny van Faassen, docent Preventiemanager
(06-51717810 of postmaster@biosafetyconsult.nl).
SPS-NIP breidt diensten voor OU-studenten uit
De Sectie Psychologie Studenten van het Nederlands Instituut van Psychologen (SPS-NIP)
is onderdeel van de beroepsvereniging van psychologen: het Nederlands Instituut van
Psychologen (NIP). Het SPS-NIP zet zich o.a. in om de kloof tussen het werkveld en de
studie te verkleinen. Eén derde van onze leden studeert aan de OU en wij als SPS-NIP
vinden het belangrijk dat ook u voorbereid het werkveld in gaat. Vandaar dat we dit jaar
ons willen richten op het uitbreiden van de diensten voor de OU-student. Het afgelopen
jaar zijn we begonnen met het organiseren van post-master lezingen om u te informeren
over de mogelijkheden na uw studie. Het streven is om het aankomende jaar op elk studiecentrum
deze lezing te geven. In november en december zijn tot nu toe drie data gepland:
9 november in Leeuwarden, 24 november in Groningen en 1 december in Nijmegen.
Een ander project waar we mee bezig zijn, is het
opzetten van OU-Platforms. Voor de reguliere
studenten zijn er tien Platforms verspreid over
heel Nederland. Een Platform bestaat uit 5 of 6
studenten die lezingen, excursies en andere activiteiten
organiseren die gerelateerd zijn aan het
werkveld van de psycholoog. Het aankomende
jaar willen we ook drie Platforms (regio Noord,
Midden, Zuid) oprichten voor de OU-student.
Wij zoeken nog enthousiaste studenten die zich
willen inzetten voor een nieuw OU-Platform!
Overigens kunt u binnen het SPS-NIP ook actief
zijn als Student in Sectie (SiS). Als student-lid
van een sectie binnen de sectoren Arbeids &
Organisatie, Jeugd, Gezondheidszorg of de
Intersector, neemt u deel aan de vergaderingen
van het bestuur van die sectie. Dit bestuur
bestaat uit psychologen die werkzaam zijn
binnen dat werkveld.
Meer informatie over het SPS-NIP en de vacatures
kunt u vinden op: www.spsnip.nl. Voor meer
informatie over de lezingen en SiS-vacatures
kunt u contact opnemen met Klaske Bakker,
sectorcoördinator van het Landelijk Bestuur:
sectorcoordinator@spsnip.nl of 06-26512380.
U kunt terecht bij Lisanne de Barse, secretaris
van het Landelijk Bestuur, voor meer informatie
over de OU-Platforms, algemene informatie
over het SPS-NIP en andere vacatures:
secretaris@spsnip.nl of 06-26512379.
Open Universiteit
27
Modulair 29 oktober 2010

www.ou.nl/informatica
informatica
‘Games en IT’ op
TouW-Symposium Informatica
Op zaterdag 13 november wordt in het studiecentrum
Amsterdam het jaarlijkse TouW-Symposium Informatica
gehouden. Het thema is ‘Games en IT’. Ook komen nieuwe
cursussen aan bod, vertellen studenten over hun afstudeerwerk
en docenten over de opleidingen, nieuwe cursussen en
onderzoek. De hele dag is er een onderwijsmarkt voor
allerlei vragen en adviezen. Net als voorgaande jaren
belooft het een interessante en inspirerende dag te worden
met veel gelegenheid tot het leggen van contacten met
studenten en docenten.
De ontwikkelingen bij de computergames zijn de laatste jaren zeer snel
gegaan. Naast de ‘entertainment games’, zijn er ook steeds meer ‘serious
games’, die ingezet worden bij onderwijs en training. Technologisch
gezien maken de games een interessante ontwikkeling door. Ze worden
steeds geavanceerder en intelligenter, terwijl veel internettechnologie
wordt toegepast. De games worden steeds sneller ontwikkeld, ontwerpen
ontwikkel methodes worden steeds geavanceerder. Nederland speelt
wereldwijd gezien een vooraanstaande rol in de game-industrie. Volop
interessante ontwikkelingen om een dag daarover in te duiken.
Bart van de Garde van Ranj Games zal belichten hoe in de praktijk de
ontwikkeling en implementatie van games gaat; dr. Wim Westera,
programmadirecteur Learning Media (CELSTEC) gaat in op de paradoxen
bij serious games, en dr. ir. Pieter Spronck, universitair docent bij de
faculteit, focust op de manier waarop virtuele spelers in games steeds
intelligenter gemaakt kunnen worden.
Naast bijdragen van de gastsprekers zijn er presentaties op het symposium
van studenten en docenten van de OU-opleidingen Informatica.
Ivo Klinkert vertelt over zijn masterafstudeeronderzoek. Studenten van
de Facultaire opleidingscommissie vertellen over hun werk in de commissie.
Anda Counotte en Frank Wester maken bekend welke ontwikkelingen
er zijn te verwachten in de masteropleidingen en de bacheloropleiding.
Marleen Sint, Lloyd Rutledge en Rogier van Eijk vertellen
over nieuwe cursussen die dit studiejaar starten: Webapplicaties: de
serverkant; Semantic web; Kunstmatige intelligentie 2. Ella Roubtsova en
Harrie Passier gaan in op onderzoek naar Aspect oriented modelling en
Modelling XML content. En de hele dag is er de ‘onderwijsmarkt’: Henk
Frederiks is beschikbaar voor studieadviezen. Ook worden de studenten
die afgelopen jaar hun bachelor- of masterdiploma haalden, gehuldigd.
Het symposium wordt, voor wie wil, afgesloten met een borrel en een
buffet. Volledige informatie over het programma en de wijze van aanmelden
is te vinden op: www.open.ou.nl/touw.
Webapplicaties: de clientkant
Op 1 november verschijnt de nieuwe cursus Web-applicaties: de
clientkant (T58211). De cursus is verplicht in de propedeuse van
de Bachelor informatica. Deze cursus belicht twee aspecten van de
clientkant van web-applicaties. In de eerste plaats geeft de cursus
een inleiding in een aantal technieken voor de ontwikkeling van
webapplicaties, zoals HTML, CSS, JavaScript en Ajax. Per techniek
komt een aantal basisconcepten aan bod, waardoor u voldoende
kennis opdoet om zich verder zelfstandig in de technieken te kunnen
verdiepen. Daarnaast krijgt u een overzicht over het betreffende
vakgebied. U kunt de technieken in een breder kader plaatsen,
waardoor u ook andere – bestaande of toekomstige – technieken
met dezelfde conceptuele achtergrond kunt plaatsen en begrijpen.
kan via JavaScript gecontroleerd worden of het format klopt. Er wordt
in dit blok de nodige aandacht besteed aan regels en gewoonten om
JavaScript-code te schrijven die goed leesbaar en goed onderhoudbaar
is. Daarna volgt een inleiding in Ajax. Ajax maakt het mogelijk om gegevens
van de server op te vragen en webpagina’s te veranderen zonder
dat de gebruiker daarvoor expliciet de opdracht geeft. Een pagina kan
dus veranderen terwijl de gebruiker ernaar blijft kijken. Een voorbeeld
daarvan is Google. Typt u een of meer letters in, dan verschijnt er een
lijst woorden die daarbij past. Die woorden worden zonder dat u daar
expliciet om vraagt door de server naar de browser gestuurd. Ook in dit
blok wordt het belang van standaarden aangegeven. Via opdrachten
kunt u zelf ervaring opdoen met webapplicaties. Op Studienet is een
omgeving gecreëerd die u kan ondersteunen bij die activiteiten.
De cursus begint met het statische deel van het web: pagina’s die
kant-en-klaar staan en alleen nog maar gepresenteerd hoeven te
worden. Centraal daarbij staat HTML, de taal die u kunt gebruiken
om de structuur van documenten te beschrijven. Bij dit onderdeel
hoort ook een inleiding in CSS; dat kunt u gebruiken om te bepalen
hoe documenten worden gepresenteerd. Daarnaast wordt het
belang benadrukt om standaarden te gebruiken bij het ontwikkelen
van webapplicaties. Het volgende blok geeft een inleiding in
JavaScript. Javascript maakt het mogelijk webpagina’s dynamisch
te maken en de gebruiker meer mogelijkheden tot interactie te
bieden. Als u bijvoorbeeld een postcode in een formulier intypt,
Overigens besteedt de cursus geen aandacht aan alles wat zich aan de
serverkant afspeelt, bijvoorbeeld JSP, JSTL, CGI en frameworks (zoals
Ruby on Rails). Die onderwerpen komen aan de orde in Webapplicaties:
de serverkant (T21331), die verschenen is in juli 2010.
De cursus veronderstelt als voorkennis het beheersen van minstens
één objectgeoriënteerde programmeertaal en globale kennis van
internet. Opleidingsstudenten voldoen aan de voorkenniseisen als
ze de cursussen Inleiding informatica en Objectgeoriënteerd programmeren
in Java 1 hebben gehaald. Daarnaast is de cursus geschikt om
als ‘losse’ cursus bestudeerd te worden, voor wie (meer) kennis wil
opdoen in dit vakgebied.

SYMPOSIUM
NW-symposium over Water als bron
van conflicten
Heeft u zich al ingeschreven voor het jaarlijkse symposium van de
faculteit Natuurwetenschappen op zaterdag 13 november in studie-
centrum Eindhoven? Het wordt zoals ieder jaar een dag waarop u uw
medestudenten en docenten kunt ontmoeten, en waarop u uw kennis kunt
uitbreiden, dit jaar over water als bron van conflicten. U kunt zich voor het
symposium opgeven via www.ou.nl/nw-symposium.
Om 9.30 uur staat de koffie/thee voor u klaar. In het ochtendprogramma wordt het thema
waterconflicten door drie sprekers belicht vanuit verschillende kanten. ’s Middags spelen
we een waterspel waarin elke groep voor een duurzaam waterbeheer in eigen gebied
moet zorgen, zonder dat dit negatieve gevolgen heeft voor de watervoorziening in andere
gebieden. Daarna huldigen we alle bachelor- en mastergediplomeerden van het afgelopen
jaar. We eindigen met een borrel. Dagvoorzitter is prof. dr. Piet Glasbergen (Open
Universiteit en Universiteit Utrecht). Hieronder vindt u een toelichting op de lezingen.
Waterconflicten vroeger en hun oplossingen
Berichten over conflicten vanwege waterkrapte duiken al ver voor het begin van de jaartelling
op in het Nabije Oosten. Prof. dr. Lucas Reijnders, hoogleraar natuurwetenschappelijke
milieuwetenschappen aan de Open Universiteit en hoogleraar milieukunde aan de
Universiteit van Amsterdam, opent het ochtendprogramma. Hij vertelt over waterconflicten
in het verleden en hun oplossingen. Rivier en rivaliteit hebben dezelfde stam. In lijn
daarmee wordt sinds 1321 touwgetrokken tussen Antwerpen en de Noord-Nederlandse
steden over de vaart op de Westerschelde. In 1349 werden in de IJsselsteden joden levend
verbrand vanwege de (vermeende) vergiftiging van waterputten. In de vijftiende eeuw
woedde er een zalmoorlog in de delta van de Rijn en de Maas. Over wie wat moet doen
tegen teveel water, wordt in Nederland al zeker sinds de zestiende eeuw getwist.
Veranderingen in techniek, bevolkingsdruk, onbedoelde effecten van menselijke activiteiten
en sociale en economische arrangementen, beïnvloedden de conflicten. Voor verbazend
veel waterconflicten zijn in de loop van de geschiedenis vreedzame oplossingen
gevonden. Deels gaat het om technische oplossingen (bijvoorbeeld het putdeksel uit het
Bijbelverhaal over (aartsvader) Jacob en Rachel. Deels betreft het juridische arrangementen
(bijvoorbeeld de eeuwenoude waterrechtbanken in Spanje, verdragen). Vaak gaat het
om sociale en economische arrangementen (bijvoorbeeld: rotatiesystemen irrigatie, aanleg
voedselvoorraden, import van virtueel water).
Op wereldschaal
Prof. dr. Pieter van der Zaag, hoogleraar Waterbeheer UNESCO-IHE Institute for Water
Education, Delft & Sectie waterbeheer, Technische Universiteit Delft, bekijkt waterconflicten
in een globale context. Globale trends in wateraanbod en watervraag zijn onlosmakelijk
verbonden met (1) gestage economische groei in veel regio’s; (2) klimaatverandering;
en (3) beleidswijzigingen ten aanzien van diezelfde klimaatverandering. Vraag en aanbod
zijn steeds minder in evenwicht. Conflicten over water worden dan waarschijnlijker. Die
kunnen plaatsvinden op verschillende schaalniveaus: tussen watergebruikers (bijvoorbeeld
boeren langs één kanaal), tussen sectoren (landbouw versus stad), tussen gemeenschappen,
provincies, regio’s en landen. Om potentiële waterconflicten te overstijgen, zoeken
we naar een rationele oplossing. Het onderkennen, en actief creëren, van wederzijdse
afhankelijkheden is een logische benadering: (1) koppel kwesties (issue linking) (voorbij
het specifieke riviersysteem/stroomgebied, voorbij het water), (2) beloon milieudiensten
(reward environmental services) en (3) ontwikkel gemeenschappelijke infrastructuur
om vervolgens de profijten te delen (benefit sharing). Voor het vinden van dergelijke
oplossingen is een goed begrip nodig van het watersysteem, van onze eigen aspiraties
en belangen met betrekking tot de rivier, van de wijze waarop wij vervlochten zijn met,
natuurwetenschappen www.ou.nl/milieu
en afhankelijk zijn van, medewatergebruikers
(individuen, gemeenschappen, landen) en van
de baten van samenwerken. Bovenstaande zal
geïllustreerd worden met voorbeelden, voornamelijk
uit zuidelijk Afrika.
Waterrecht
Prof. mr. Marleen van Rijswick, hoogleraar
Europees en nationaal waterrecht aan de
Universiteit Utrecht, belicht waterconflicten
in Europese en nationale context en richt zich
op mechanismen om conflicten op te lossen.
Kenmerkend voor water is dat het zich niets
aantrekt van grenzen: niet tussen staten, niet
tussen provincies of gemeenten, en niet tussen
verschillende beleidsterreinen. Water stroomt
en wordt op zijn weg naar zee voor allerlei
functies gebruikt. Om dit probleemloos te laten
verlopen is een juridisch systeem nodig dat
rekening houdt met alle belangen - drinkwater,
vervoer, landbouw, energievoorziening, afvoer,
veiligheid, industrie en natuurlijk die van water
en natuur zelf - en zorgt voor een eerlijke verdeling
van de watergebruiksruimte en de watervervuilingsruimte
binnen een stroomgebied.
Dit juridisch systeem is in Nederland gebaseerd
op zowel het Europese recht als het nationale
recht. Dat juridisch systeem heeft verschillende
onderdelen: er moet voorzien worden in doelen,
normen, bevoegd gezag, en bevoegdheden
en instrumenten om het voorgenomen beleid
uit te voeren. Omdat de werkelijkheid altijd
weerbarstiger is dan de theorie en de systemen,
moet een goed juridisch systeem ook beschikken
over conflictoplossingsmechanismen, die
kunnen variëren van verplichte samenwerking,
prioritering van functies, handhaving en
rechtsbescherming. In deze bijdrage wordt een
mogelijk conflict tussen Europees en nationaal
recht en tussen verschillende belanghebbende
functies geïllustreerd aan de hand van een
casus: het besluit om de Haringvlietsluizen in de
Zuidwestelijke delta van Nederland op een kier
te zetten.
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
29

tentameninf
Aanmelden, tentamenperioden en
sluitingsdata
Aanmelden voor een tentamen doet u door in
te loggen in Mijn account in Studieaanbod en
te klikken op Mijn tentamenaanmeldingen of
door gebruik te maken van een aanmeldingsformulier.
Maakt u gebruik van een formulier
dan stuurt u de aanmelding voor een computergebaseerd
en een regulier tentamen naar
de afdeling Tentaminering en certificering in
Heerlen. Een aanmelding voor een sys-tentamen
stuurt u naar het studiecentrum waar
u dit sys-tentamen wilt afleggen. Alleen studenten
die in het buitenland een sys- of CBItentamen
maken of studenten die behoren tot
speciale categorieën (bijvoorbeeld handicap of
detentie) kunnen hun sys- of CBI-aanmelding
sturen naar de afdeling Tentaminering en
certificering in Heerlen. U vindt uitgebreidere
informatie hierover op de website www.ou.nl/
tentamen.
Tentamenperioden en sluitingsdata:
– 24-1 t/m 26-1-2011, sluitingsdatum
29 december 2010,
– 4-4 t/m 6-4-2011, sluitingsdatum 9 maart
2011,
– 20-6 t/m 22-6-2011, sluitingsdatum 25 mei
2011,
– 29-8 t/m 31-8-2011, sluitingsdatum 3 augustus
2011.
De geleidelijke invoering van computergebaseerde
toetsing kan van invloed zijn op
het tentamenrooster.
Tentamensessies individuele tentamens
Kijkt u op www.ou.nl/studiecentra voor de
individuele tentamensessies in het studiecentrum
van uw keuze. Als u zich via www.ou.nl/
mijnaccount aanmeldt voor een individueel
tentamen, worden de beschikbare sys- en cbisessies
getoond nadat u het studiecentrum
heeft gekozen.
Samenvallende tentamens
Volgens vast beleid van de Commissie voor
de examens (CvE) mogen er niet meerdere
(regulier schriftelijke) tentamens op één dag
afgelegd worden. In uitzonderlijke omstandigheden
kan de Commissie hiervan afwijken.
Zij beoordeelt dit aan de hand van een schriftelijk,
gemotiveerd, verzoek van de student.
De CvE kan een hardheidsclausule toepassen
voor die studenten die gehinderd worden
in hun studievoortgang door het hanteren
van drie tentamenavonden. Het kan namelijk
voorkomen dat twee cursussen in elke ronde
op dezelfde dag worden afgenomen. Neemt u
bij dergelijke situaties contact op met de afdeling
Service en informatie. Het gaat dan om
studenten die in de problemen komen die niet
te wijten zijn aan de eigen planning. Mocht u
uiteindelijk tot de conclusie komen dat er een
aantoonbaar probleem is, dan kunt u een
verzoek indienen bij de Commissie.
Alternatieve tentamenvorm
Tentamens worden afgelegd op de wijze zoals
gepubliceerd in de jaarlijks verschijnende
studiegids en zoals op de cursussite vermeld.
In uitzonderlijke gevallen kan de Commissie
voor de examens (CvE) op basis van een schriftelijk,
gemotiveerd verzoek van een student
besluiten dat die student een bepaald tentamen
op een andere wijze dan vastgesteld
kan afleggen. De CvE kan tot deze beslissing
komen indien bij een student sprake is van
een functiebeperking of als een student drie
of meer keren met aanwijsbare reden zakt
voor een bepaald tentamen waardoor hij of zij
gehinderd wordt om de studie op een goede
wijze voort te zetten. Voordat de CvE in deze
een beslissing neemt, wordt de examinator
om een reactie gevraagd. Het oordeel van de
examinator weegt bij de beslissing van de CvE
zwaar mee. Benadrukt dient te worden dat het
een mogelijkheid betreft en geen verplichting
voor de CvE is om dit verzoek te honoreren.
Tentamendata uitlopende cursussen
en errata
Met klem adviseren wij studenten kennis te
nemen van de nadere informatie omtrent
cursussen die uit het onderwijsaanbod zijn
genomen (dan wel gereviseerd) en waarvan de
laatste tentamenmogelijkheid plaatsvindt in
het academisch jaar 2010-2011. Deze vindt u
op www.ou.nl/tentamen > Laatste tentamendata
en niet in Modulair. Aanvullingen hierop
worden wel vermeld in Modulair. De informatie
vindt u ook op de cursussite. Een overzicht van
de errata op de studiegidsen vindt u op www.
ou.nl/vraagenantwoord.
cultuurwetenschappen
C06122 Kunst
Met ingang van het tentamen van 10 november
2010 mag u bij het tentamen ook gebruikmaken
van een loep.
C14222 Van Babylon tot Brugge
De tentamenvorm is sinds 11 juni 2010 veranderd
in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
C17311 Oudnederlandse schilderkunst
In het Overzicht stopgezette cursussen 2010-
2011 in de Modulair van juni 2010 is opgenomen
dat de cursus uit het cursusaanbod wordt
genomen en dat de laatste tentamenmogelijkheid
van deze cursus in november 2011 is.
Dat is niet juist. De cursus blijft in het cursusaanbod.
Informatica
T26241 Datastructuren en algoritmen
Sinds 1 juli 2010 zijn de volgende hulpmiddelen
toegestaan: een ‘schoon’ exemplaar van
het tekstboek en een ‘schoon’ exemplaar van
het werkboek.
T31311 Onderzoeksontwerp voor bedrijfskundige
informatica
De cursus wordt stopgezet. De laatste inleverdatum
voor de opdracht is 31 augustus 2011.
T41221 Logica en informatica
Het tekstboek dat u bij het tentamen mag
gebruiken moet met ingang van het tentamen
van november ‘schoon’ zijn.
Managementwetenschappen
B10111 Onderzoek en presentatie (AV1)
De laatste inleverdatum van de opdracht is
30 juni 2011.
B34111 Administratieve organisatie
De tentamenvorm is sinds 1 juli 2010 veranderd
in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
natuurwetenschappen
N43211 Gedrag en effecten van
contaminanten
Met ingang van het tentamen van januari 2011
mag u bij het tentamen ook gebruikmaken van
een ‘schoon’ Binas tabellenboek, een zakrekenmachine
en een ‘schoon’ Engels-Nederlands
woordenboek.
Psychologie
S30211 Groepen in organisaties
Op 9 november 2010 is het laatste regulier
schriftelijke tentamen. Daarna verandert de
tentamenvorm in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak
plaatsvindt.
S32331 Klinische psychologie 2:
diagnostiek en therapie
De tentamenvorm is sinds 31 augustus 2010
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak
plaatsvindt.
S36111 Biologische grondslagen:
evolutionaire psychologie
De tentamenvorm is sinds 26 augustus 2010
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak
plaatsvindt.
S45311 Psychogerontologie
De tentamenvorm is sinds 25 augustus 2010
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak
plaatsvindt.
S49111 Biologische grondslagen: cognitie
De tentamenvorm is sinds 20 juli 2010 veranderd
in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
S67321 Klinische psychologie 3:
de ambulante praktijk
De tentamenvorm verandert per medio
november in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak plaatsvindt.
Het is niet meer mogelijk om u voor een
regulier schriftelijk tentamen voor deze cursus
aan te melden.
Rechtswetenschappen
R04242 Overeenkomstenrecht
In het Overzicht stopgezette cursussen 2010-
2011 in de Modulair van juni 2010 en op
pagina 5 van de studiegids is opgenomen dat
een van de laatste tentamenmogelijkheden
van deze cursus 26 januari 2011 is. Dat moet
25 januari 2011 zijn.
R32231 Europakunde
De tentamenvorm is sinds 25 augustus 2010
veranderd in een individueel computergebaseerd
tentamen dat volgens afspraak
plaatsvindt.
R64342 Consumentenrecht
In het Overzicht stopgezette cursussen 2010-
2011 in de Modulair van juni 2010 en op
pagina 5 van de studiegids is opgenomen dat
de laatste tentamenmogelijkheid van deze
cursus 30 juni 2011 is. Dat is niet juist. De
laatste inleverdatum van de opdracht is 30
september 2011.
30 Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010

afgest
deerden
CULTUURWETENSCHAPPEN
Wo bacheloropleiding Algemene cultuurwetenschappen
mw. P.G.G.M. Peeters BA,
Afstudeeropdracht: Fraenger, Stranger in
Paradise? Ontvangst en invloed van Fraengers
‘Das Tausendjährige Reich’.
mw. G.C.A. Ramaekers-Struijk BA
Afstudeeropdracht: Het integratiebeleid van
Koning Willem I en in het bijzonder de
religiepolitiek tijdens zijn koningschap van
het Vereenigd Koninkrijk der Nederlanden
1815-1830.
mw. K.J. Vonk-Uitgeest BA, Oudeschild-Texel
Afstudeeropdracht: ‘Waerachtighe
Beschrijvinghen’, journalen en reisverhalen van
zeevarenden uit de 17e eeuw.
Wo masteropleiding Algemene cultuurwetenschappen
dhr. J.M.H. Vromen MA, Geleen P
Afstudeeropdracht: De uil van Minerva
vliegt uit in de schemering. De Lineaire
Bandkeramiek: aspecten van beeldvorming.
INFORMATICA
Wo bacheloropleiding Informatica
mw. E.W.J. van Rumpt BSc, Utrecht
Managementwetenschappen
Wo masteropleiding Management
mw. Y. Stauthamer-Niël MSc, Berkel en
Rodenrijs, keuzevariant Public management
Afstudeeropdracht: Invloed van managementstijl
op de relatie tussen managementrol en de
functies van prestatiemeting.
dhr. A.J. Terpstra MSc, Amsterdam, keuzevariant
Implementation and change management
Afstudeeropdracht: De effectiviteit van de
Relatiebeheerder bij ICCO Faciliteren van
programmatisch werken.
Wo masteropleiding Accounting and Finance
dhr. J. Bosch MSc, Purmerend, keuzevariant
Management Control (accounting and control)
Afstudeeropdracht: Prestatiemanagement in
ziekenhuizen.
dhr. R.F. Hubers MSc, Sliedrecht,
keuzevariant Accounting and control
Afstudeeropdracht: Isomorphism van actiegerichte
en resultaatgerichte controls door
ERP. Een onderzoek onder productiebedrijven
naar het microproces van isomorphism van
actiegerichte en resultaatgerichte controls
door de implementatie van SAP.
dhr. F.H. Zänker MSc, De Meern, keuzevariant
Management Control (accounting and control)
Afstudeeropdracht: Gedragsverandering door
DBC’S (‘Illusion of Control’). Een onderzoek
naar gedragsverandering door DBC’S in de
Geestelijke Gezondheidszorg.
Wo masteropleiding Strategy and Organization
dhr. J.A.A.P.M. de Beer MSc, Helmond,
keuzevariant Veranderen en Implementeren
Afstudeeropdracht: Maatschappelijk
Verantwoord Ondernemen als sleutelfactor van
corporate reputatie. Het begrijpen van klantverwachtingen
in de bouwmaterialen sector.
mw. E.J. Bosch MSc, Amsterdam
Afstudeeropdracht: Can I trust you to trust me?
De invloed van vertrouwen in de middenmanager
op de effectiviteit van een verandering.
mw. M.I. Geertsma MSc, Leeuwarden
Afstudeeropdracht: A further investigation into
the relative importance of behavioral factors
on performance management systems’use.
dhr. R.P. Maan MSc, Amersfoort
Afstudeeropdracht: Informele groepen
medewerkers en hun kijk op organisatorische
veranderingen: een verkennende case study.
mw. W. Schenk MSc, Lelystad
Afstudeeropdracht: Innovatie door het jonge
en gevestigde bedrijf. De invloed van bestuursduur
op het innovatiegedrag van kleine en
middelgrote bedrijven.
Wo masteropleiding Supply chain management
dhr. R.J.J.M. Bakens MSc, Asten
Afstudeeropdracht: The effects of the use of
Project Management Information Systems in
the decision making in a multi project environment
empirical identification and quantification.
dhr. G.F.J. Ebbers MSc, Doesburg
Afstudeeropdracht: Typology of useful
knowledge. External Professionals knowledge
transfer.
dhr. E.W.F. Geltink MSc, Maarssen
Afstudeeropdracht: Lean of Responsive Supply
Chain Strategy for Service Parts.
Wo masteropleiding Public Management and Policy
mw. M.H. van den Aardweg MSc, Bodegraven
Afstudeeropdracht: Met de kennis van nu ...
Een kwalitatief onderzoek naar de invloed van
evaluatieonderzoek.
Natuurwetenschappen
Wo bacheloropleiding Milieu-natuurwetenschappen
dhr. J. van Belzen BSc, Sas van Gent
Afstudeeropdracht: 1 Optimalisatie van
de interpretatie van meetgegevens uit
de waterkwaliteitsbewaking bij Eijsden.
Afstudeeropdracht: 2 Effecten van TBTalternatieve
biociden op het aquatische milieu.
Multicriteria beoordelingen van biociden en
hun metabolieten in aangroeiwerende
coatings.
mw. T. Krijgsman BSc, Sloten
Afstudeeropdracht: Verwerking van kustverontreinigingen:
paraffinevondsten.
Open Universiteit
31
Modulair 29 oktober 2010

afgest
deerden
dhr. J.F. Oldenhuizing BSc, Cannes la Bocca,
Frankrijk
Afstudeeropdracht: An approach to involve
dive centers in efforts to collect research data
and to inform the public on environmental
challenges.
dhr. F.F. Van Landeghem BSc, Brugge, België
Afstudeeropdracht: Ruimtelijke planning
ondergrond. Inventarisatie planningsinformatie
ondergrond.
mw. N.A. Wiedijk BSc, Amsterdam
Afstudeeropdracht: Zonne-energie potentie in
de gemeente Apeldoorn.
Wo masteropleiding Milieu-natuurwetenschappen
mw. E.J.M. van der Harst-Wintraecken MSc,
Nuland P
Afstudeeropdracht: Met dierlijk afval de boer
op. Vergelijking van de duurzaamheid van
verwerkingsmethoden voor dierlijk afval.
dhr. R.M.A. Nagtegaal MSc, Zeist
Afstudeeropdracht: Introducing hydrophobic
interactions in the BioSwitch® ‘Release on
demand’ concept.
Psychologie
Wo bacheloropleiding Psychologie
mw. W. op de Beek BSc, Breda
mw. M. Benedik-Vonk BSc, Maastricht
mw. A.J.P. Brombacher BSc, Nuenen
mw. N.A.M. Decoene BSc, Oostkamp, België
mw. A.J. Deen BSc, Lelystad
mw. H.M.J. Hagebeek BSc, Stadskanaal
mw. M.M. Harskamp BSc, Veenendaal
mw. L. Joosen BSc, Utrecht
mw. S.M. Kestens BSc, Westmeerbeek, België
mw. C.P. Marcelis BSc, Vught
dhr. N. Mujkic BSc, Meppel
mw. A.Y.V. Nierich BSc, Maastricht
mw. J.T. van Roest- de Boer BSc, Lunteren
mw. A.K.M. Schulte BSc, Leek
mw. C.E.I. Sluijter-Tichelaar BSc, Naaldwijk
mw. I.Y. Smit BSc, Amsterdam
mw. G. Tenkink BSc, Winterswijk
mw. J.E. Verhage BSc, Schiedam
dhr. A.L.J. Verleysen BSc, Bilzen, België
mw. J.M. van der Veur-Bartelet BSc,
Maastricht
mw. E.M.J.M. de Vries-Schillings BSc,
Schimmert
mw. F.S. de Vries BSc, Nijmegen
mw. H.D. de Vries-Kuip BSc, St. Michielsgestel
mw. C.A.A. Vrouwe BSc, Obdam
Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting
arbeids- en organisatiepsychologie
mw. M.C.B. Kampert MSc, Roosendaal
Afstudeeropdracht: De paradoxale gevolgen
van rechtvaardigheid: Rechtvaardigheid
en Wangedrag van Employees binnen
Organisaties: de invloed van Machtsgevoelens.
mw. C.H. Klijnsoon-Koelman MSc, Dordrecht
Afstudeeropdracht: Regelopvolging en
Regelovertreding bij Bijstandsgerechtigden;
Motieven en de Rol van Waargenomen
Pakkans, Rechtvaardigheid en Normbesef.
Wo masteropleiding Psychology, afstudeerrichting
gezondheidspsychologie
mw. I.H. Ariens MSc, Zeewolde
Afstudeeropdracht: De Bijdrage van
Opleiding Ouders, Beroep Ouders en Sociaaleconomische
Status in de Voorspelling van het
Intelligentieniveau van het Kind.
mw. U.A. Breedijk-Szybinska MSc,
Hellevoetsluis
Afstudeeropdracht: Het verschil in persoonlijkheidskenmerken
van kinderen die al dan niet
betrokken zijn bij cyberpesten en traditioneel
pesten.
mw. S.M.J.F. Daamen-Raes MSc, Sittard
Afstudeeropdracht: Behandeleffecten in
Forensisch Psychiatrisch Center de Rooyse
Wissel.
mw. M.J.T. Masolijn MSc, Oss
Afstudeeropdracht: ‘Emo-eten’: Een kwestie
van Gevoelens & Macht der Gewoonte? Een
ESM-studie naar Affect en Gewoonte als
Predictoren van Snackgedrag.
mw. J.H. van der Plank-Thielman MSc,
Hooiberg/St. Cruz, Aruba
Afstudeeropdracht: De relatie tussen Stress
Negatief Affect en Opvoedstijl.
Rechtswetenschappen
Wo bacheloropleiding Rechtsgeleerdheid
dhr. W. van de Koot LLB, Putten
dhr. J.W. Meijers LLB, Landgraaf
dhr. W.W. de Mes LLB, Noord Scharwoude
mw. S.A. Nuyens LLB, Rosmalen
mw. H.J.C. Pijnenburg-Schevers LLB, Boxtel
dhr. W.A.J. Prins LLB, Hendrik Ido Ambacht
mw. I. van Vogelpoel LLB, ’s-Hertogenbosch
Wo masteropleiding Rechtsgeleerdheid
mw. P.M. te Boekhorst LLM, Maastricht
Scriptie: Wie geven wij het allerlaatste woord?
De Hoge Raad en de herziening in de 21e
eeuw.
mw. G.A. Dekker LLM, Padova, Italië
Scriptie: De Quaestio anglica. Het recht dat
van toepassing is op de internationale erfopvolging
volgens de commentatoren.
mw. B.P.H.M. Geelen LLM, ’s-Gravenhage
Scriptie: Bewijsnood bij kunstfouten. Wat
zijn, bij een (vermeende) medische fout, de
juridische problemen die een in bewijsnood
verkerende patiënt ontmoet in zijn zoektocht
naar vergoeding van zijn schade, en in hoeverre
neemt het nieuwe wetsvoorstel WCZ
de problemen weg?
dhr. E. de Lint LLM, Kranenburg, Duitsland
Scriptie: Actieve en passieve legitimatie
bij zeevervoer onder cognossement
(Bill of lading).
mw. M. Metin LLM, Arnhem
Scriptie: De gedragsbeïnvloedende maatregel:
een goede ontwikkeling?
dhr. R.M. Stouten LLM, Nijmegen
Scriptie: Staatsregeling 1798 van het volk voor
het volk.
dhr. F.A.P. van der Veer LLM, Leeuwarden
Scriptie: De privaatrechtelijke betekenis van
Wft zorgplichten voor de tussenpersoon. In
hoeverre spelen de publiekrechtelijke gedragsregels
in en krachtens de Wft een rol bij de
beoordeling of de verzekeringstussenpersoon
zorgvuldig heeft gehandeld naar zijn klant
(privaatrechtelijke verhouding)?
Business Process Management and IT
Wo masteropleiding Business Process
Management and IT
dhr. R.L.J. Berger MSc, Geleen
Afstudeeropdracht: Motieven voor en succesfactoren
van een ict-uitbestedingsproces in het
voortgezet onderwijs.
dhr. T. Hakvoort MSc, Woudenberg
Afstudeeropdracht:
Onderhoudbaarheidsverbetering door procesverbetering.
Een verkennend onderzoek naar
best practices op procesniveau die leiden tot
beter onderhoudbare software.
dhr. P. van der Valk MSc, ’s-Gravenhage
Afstudeeropdracht: Innoveren door
IT-outsourcing.
P Bij deze student werd aan het behaalde
getuigschrift de waardering 'met Lof' toegekend
(gewogen gemiddelde cijfer 8 of hoger, geen
cijfer lager dan 7).
32
Open Universiteit
Modulair 29 oktober 2010
5710494