Activiteitenverslag 2004 (PDF, 946.5 Kb) - Buitenlandse Zaken

DGOS
Activiteitenverslag 2004 ////////
FOD Buitenlandse Zaken,
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
DGOS - Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking

Het activiteitenverslag 2004 van DGOS is een uitgave van
de Federale Overheidsdienst Buitenlandse Zaken,
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
Gratis verkrijgbaar in het Nederlands, Frans en Engels
Op www.dgos.be vindt u de pdf-versie van het activiteitenverslag
van 2004

Inhoudstafel
Voorwoord 2
1
2
3
4
5
6
Inleiding 2
Gouvernementele samenwerking 4
Niet-Gouvernementele samenwerking 12
Multilaterale samenwerking 20
Belgisch Overlevingsfonds 32
Speciale programma’s 38
Sensibilisering 46
//////////////////////////////////////////////
Bijlagen 52
Organigram 64
Lijst met afkortingen
binnenflap
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l

Voorwoord
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
Ontwikkeling als vredesstrategie
In de 21e eeuw heeft het ontwikkelingsbeleid een heel
ander gezicht gekregen. De samenwerking tussen Noord
en Zuid, ontwikkelde landen en ontwikkelingslanden is
voor regeringsleiders en staatshoofden van primordiaal
belang.
Ontwikkelingshulp is niet langer het gulle gebaar van
rijke landen die hun geweten sussen met goede werken
voor de armen. Ontwikkelingshulp getuigt vandaag van
een strategische aanpak die bijdraagt tot vrede en veiligheid,
bestrijding van terrorisme en het verminderen
van de migratiedruk in de wereld.
In deze nieuwe context neemt Europa het voortouw
met vijfenvijftig procent van de totale ontwikkelingshulp
wereldwijd. Ons land staat met 1,2 miljard euro
officiële ontwikkelingshulp elfde op de wereldranglijst
voor de hulp in absolute cijfers en zesde voor de hulp
per hoofd van de bevolking.
In 2000 op de Algemene Vergadering van de Verenigde
Naties hebben 187 staatshoofden en regeringsleiders
zich gezamenlijk verbonden tot het halveren van de
grootste armoede in de wereld door het realiseren van
acht meetbare ontwikkelingsdoelstellingen tegen 2015.
Meer dan 3 miljard mensen moeten leven met minder
dan 2 dollar per dag in erbarmelijke omstandigheden.
De kloof tussen Noord en Zuid moet worden gedicht wil
men conflicten voorkomen. Volgens vooraanstaande
deskundigen, vormt armoede vandaag een grotere
bedreiging voor de wereldveiligheid dan de conflicten
tussen landen in de 20 e eeuw.
Daarom is van het grootste belang dat het ontwikkelingsbeleid
globaal wordt aangepakt. Het kan niet los
gezien worden van het defensie- en veiligheidsbeleid,
want in conflictlanden is immers geen ruimte voor ontwikkeling.
Het kan niet los gezien worden van het migratiebeleid,
want de diaspora spelen een sleutelrol in de
ontwikkeling van het land van herkomst. Het ontwikkelingsbeleid
maakt geen enkele kans zonder economische
ontwikkeling en zonder steun van de privé-sector.
Alleen economische groei staat garant voor duurzame
ontwikkeling. Het moet ook rekening houden met klimaat-
en milieuproblemen, want een goed milieubeheer
draagt eveneens bij tot duurzame ontwikkeling.
U ziet, het ontwikkelingsbeleid uitgevoerd in partnerschap
met de begunstigde landen, is een strategische
inzet geworden. Het welslagen ervan hangt niet alleen
van ons af. De partnerlanden van hun kant moeten
zich eveneens inzetten voor hervormingen en capaciteitsversterking,
een goed bestuur en de bestrijding van
corruptie, maatregelen die een intense politieke dialoog
met onze partners veronderstellen.
Armand DE DECKER
Minister van Ontwikkelingssamenwerking
Inleiding
In juli 2004 werd Armand De Decker, tot dan
Voorzitter van de Senaat, benoemd tot minister van
Ontwikkelingssamenwerking in opvolging van Marc
Verwilghen. In zijn algemene beleidsnota bevestigt hij
het engagement van de regering om tegen 2010 de
Belgische ontwikkelingshulp te verhogen tot 0,7% van
het bruto nationaal inkomen (BNI). Prioritaire aandacht
gaat naar de ontwikkeling van levensnoodzakelijke
basisvoorzieningen op vlak van voeding, drinkwater,
onderwijs en gezondheidszorg. Minister De Decker
wijst ook op een aantal basisprincipes die de doeltreffendheid
van de Belgische ontwikkelingssamenwerking
moeten verbeteren:
• gericht zijn op de reële noden;
• concentratie van de middelen;
• betere coördinatie met andere donoren;
• harmoniseren en vereenvoudigen van de procedures;
• streven naar coherentie en continuïteit;
• rekening houden met de realiteit op het terrein;
• ondersteunen van goed bestuur en de strijd tegen
corruptie.
De Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen blijven de
stuwende kracht van de Belgische ontwikkelingssamenwerking,
waarbij de gelijkheid tussen vrouwen en
mannen en de bestrijding van HIV/aids, malaria en
andere armoedeziekten prioritair zijn. Eind 2004 legde
DGOS de laatste hand aan het eerste voortgangsrapport
van België in het raam van Millenniumdoelstelling
8, “Mondiaal partnerschap voor ontwikkeling”.
De Belgische officiële
ontwikkelingshulp in 2004
De Belgische officiële ontwikkelingshulp (ODA)
bedroeg in 2004 bijna 1,2 miljard euro of 0,41% van het
BNI. Dat is aanzienlijk minder dan de 1,6 miljard euro
of 0,61% van het BNI in 2003, waarin de schuldkwijtschelding
voornamelijk aan de Democratische
Republiek Congo begrepen is.
DGOS beheert rechtstreeks of onrechtstreeks ongeveer
60% van de Belgische officiële ontwikkelingshulp.
De overige 40% wordt grotendeels verdeeld over
andere directies van de FOD Buitenlandse Zaken, de
FOD Financiën, Delcredere, de gemeenschappen en
gewesten, provincies en gemeenten.

De begroting van DGOS blijft een aparte organisatieafdeling,
hoewel de personeels- en werkingskosten,
conflictpreventie en noodhulp in 2004 zijn overgeheveld
naar de begroting van de FOD Buitenlandse
Zaken waar ontwikkelingssamenwerking een wezenlijk
onderdeel van uitmaakt. Het regeerakkoord van 2003
heeft geleid tot de creatie van een horizontale begrotingslijn
voor uitgaven van ontwikkelingssamenwerking
van andere departementen op de begroting van
DGOS, meer bepaald de leningen aan vreemde Staten,
rentesubsidies en bepaalde bijdragen aan internationale
organisaties. De beheersbevoegdheid voor de kredieten
blijft bij de betrokken departementen.
Bijlage 1: Belgische officiële ontwikkelingshulp (ODA)
2000-2004
Begroting van DGOS
DGOS beschikte in 2004 over 721 miljoen euro voor
de financiering van ontwikkelingsprogramma’s op
vlak van de gouvernementele samenwerking, niet-gouvernementele
samenwerking en multilaterale samenwerking.
Daarnaast zijn er nog de sensibiliseringsacties,
de interventies van het Belgisch Overlevingsfonds
en de speciale programma’s die bijdragen tot herstel
en wederopbouw.
De uitgaven voor de gouvernementele samenwerking
bedroegen 136 miljoen euro. Een belangrijk deel gaat
naar Rwanda, Burundi en de Democratische Republiek
Congo, twintig procent naar gezondheidsprogramma’s
en tien procent naar plattelandsontwikkeling. De budgettaire
steun aan het onderwijs in onze partnerlanden
werd in 2004 verhoogd.
De niet-gouvernementele samenwerking beschikte
over 179 miljoen euro waarvan meer dan de helft
bestemd is voor de cofinanciering van Belgische ngo’s.
Het grootste budget van 324 miljoen euro is voor
de multilaterale samenwerking, waarvan 92 miljoen
voor het Europees Ontwikkelingsfonds; ook de
Wereldbankgroep en het Ontwikkelingsprogramma
van de Verenigde Naties zijn prioritaire partnerorganisaties.
Bijlage 2: ODA-uitgaven van DGOS per land
2000-2004
Bijlage 3: ODA-uitgaven van DGOS per sector
2000-2004
Steun aan de privé-sector
In maart 2004 heeft de ministerraad de beleidsnota
“Ondernemen tegen armoede en voor ontwikkeling”
van toenmalig minister van Ontwikkelingssamenwerking
Marc Verwilghen goedgekeurd. Daarin worden
acties voorgesteld die een gunstig investeringsklimaat
moeten helpen creëren voor de economische ontwikkeling
van de privé-sector in ontwikkelingslanden.
Naast het vergemakkelijken van de investeringen in
het Zuiden, is nodig dat de Belgische onderneming op
hun sociale verantwoordelijkheid worden gewezen en
ook warm gemaakt voor investeringen in duurzame
ontwikkeling. Als gevolg van deze beleidsnota is op de
begroting van DGOS een nieuwe basisallocatie ingeschreven
voor de financiering van de sensibiliseringsacties
inzake ondernemen voor ontwikkeling.
In 2004 heeft de Belgische Investeringsmaatschappij
voor Ontwikkelingslanden (BIO) een Steunfonds
gecreëerd waardoor leningen tegen bepaalde voorwaarden
kunnen worden toegekend aan KMO’s in de
armste landen, rekening houdend met de principes
van ethisch en duurzaam ondernemen. Eind 2004
bedroeg het totale bedrag door DGOS ter beschikking
gesteld van BIO sinds haar oprichting 134 miljoen
euro. BIO werd in 2001 opgericht als een nieuwe vorm
van publiek-privé-partnerschap tussen de Belgische
Staat en de Belgische Maatschappij voor Internationale
Investeringen ter ondersteuning van het bedrijfsleven
en de economische ontwikkeling in het Zuiden meer
bepaald via participaties in lokale financiële instellingen.
BIO moet zich strikt houden aan het principe van
ongebonden hulp dat door de wet inzake de internationale
samenwerking van 1999 wordt voorgeschreven.
Op 26 december 2004 werd Azië getroffen door de tsoenami. De Belgische Ontwikkelingssamenwerking
reageerde snel: op 7 januari 2005 werd 30 miljoen euro noodhulp ter beschikking gesteld.
////////////////////////////////////////
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l

Gouvernementele
samenwerking
Concentratie van de middelen en meer

doeltreffende hulp //////////////////////////////////////
1
• Concentratie van de hulp in Centraal-Afrika 8
• Sectorale concentratie 8
• Nieuwe instrumenten voor meer doeltreffende hulp 9
• Ondersteunen van democratisering en goed bestuur 9
• Nieuwe engagementen met partnerlanden 10
• Opvolgingscommissie met Algerije 11
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l

l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
In uitvoering van het regeerakkoord van 2003 concentreert
België de ontwikkelingshulp van staat tot staat
op achttien partnerlanden, waaronder dertien
Afrikaanse landen. Tien van deze landen behoren tot
de groep van Minst Ontwikkelde Landen (MOL).
Als gevolg van deze concentratiepolitiek heeft DGOS
zich intussen als donor uit een aantal landen en de
Southern African Development Community (SADC)
teruggetrokken, maar de aangegane bilaterale verbintenissen
worden evenwel nageleefd. Zo werden in
2004 in de niet-partnerlanden nog acht nieuwe projecten
opgestart die op de DGOS-begroting zijn ingeschreven.
De opvolging ervan gebeurt door de attachés
voor ontwikkelingssamenwerking van de Belgische
ambassades, terwijl de uitvoering in handen is van de
Belgische Technische Coöperatie (BTC), het agentschap
dat gemandateerd is voor de uitvoering van
alle gouvernementele samenwerkingsprogramma’s.
www.btcctb.org
In 2004 sloot België een zestigtal nieuwe financieringsovereenkomsten
voor bijna 173 miljoen euro af ter
uitvoering van de meerjarenprogramma’s in het kader
van de gouvernementele samenwerking. Daarnaast
werden zes nieuwe overeenkomsten ondertekend ter
waarde van 19,5 miljoen euro voor financiële hulp hetzij
in de vorm van budgethulp, hetzij als bijdrage aan
fondsen die door de donoren gezamenlijk beheerd
worden.
Bijlage 4: overzicht van de nieuwe programma’s en projecten
in de partnerlanden
Achttien partnerlanden
Algerije 5
Benin* 8
Bolivia 3
Burundi* 11
Democratische Republiek Congo* 10
Ecuador 1
Mali* 6
Marokko 4
Mozambique* 14
Niger* 7
Palestijnse gebieden 17
Peru 2
Rwanda* 12
Senegal* 9
Tanzania* 13
Uganda* 15
Vietnam 18
Zuid-Afrika 16
* Minst Ontwikkelde Landen

1
l
1
2
9
4
5
6 7
8
10
11
15
12
13
18
17
3
14
16
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l

Concentratie van de hulp in Centraal-Afrika
Het grootste deel van de gouvernementele hulp gaat
naar het gebied van de Grote Meren in Centraal-
Afrika, meer bepaald Rwanda, Burundi en de
Democratische Republiek Congo. Om de Belgische
ontwikkelingssamenwerking beter af te stemmen op
de reële noden van de Congolese bevolking, heeft
DGOS in 2004, in overleg en samenwerking met de
Congolese partner, vier Rondetafels georganiseerd.
Deze conferenties, waarop alle betrokken actoren uitgenodigd
waren, zijn een bijdrage tot een betere formulering
van de armoedebestrijdingstrategieën en de
ontwikkelingsprogramma’s op vlak van volksgezondheid,
onderwijs, landbouw en basisinfrastructuur. Bij
deze gelegenheid werd ook het belang onderstreept
van een transparant en verantwoordelijk overheidsapparaat
en van goed bestuur.
In 2004 is een akkoord afgesloten tussen de FOD
Financiën, de Nationale Delcrederedienst en de
minister van Ontwikkelingssamenwerking om de
schuldverlichting ten voordele van de Democratische
Republiek Congo te verhogen van 67% tot 90% tijdens
de interim-periode, d.w.z. tussen ‘decision point’ en
‘completion point’ zoals vastgelegd in het kader van
het HIPC-programma. Het Heavily Indebted Poor
Countries-initiatief heeft tot doel de schuldenlast van
de meest behoeftige ontwikkelingslanden te verlichten.
Het gaat hier om een bijkomende schuldkwijtschelding
ten belope van 192 miljoen euro.
Sectorale concentratie
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
Overeenkomstig de wet inzake de internationale
samenwerking (1999), moet de gouvernementele
samenwerking gericht zijn op armoedebestrijding en
duurzame menselijke ontwikkeling in de sectoren
gezondheidszorg, onderwijs, landbouw en voedselzekerheid,
basisinfrastructuur en maatschappijopbouw.
Gelijke kansen voor vrouwen, aids-bestrijding en milieu
zijn transversale thema’s waarmee in alle hulpprogramma’s
rekening moet worden gehouden.
De programma’s die in 2004 werden goedgekeurd,
hebben voornamelijk betrekking op gezondheidszorg
en goed bestuur. Ongeveer twintig procent van de
lopende en nieuwe overeenkomsten met de partnerlanden
is bestemd voor het verbeteren van de gezondheidstoestand
van de bevolking. Naast de bestrijding
van tropische ziekten en van HIV/aids, beogen de
meeste projecten ook een verbetering van de basisvoorzieningen.
Ter ondersteuning van de decentralisering,
gaat de hulp steeds vaker naar de institutionele
capaciteitsversterking van de lokale besturen op het
vlak van de gezondheidszorg. Ongeveer tien procent
van de gouvernementele hulp gaat naar programma’s
ter verbetering van de landbouwproductie en het verhandelen
van de landbouwproducten. Deze steun
moet niet alleen bijdragen tot meer voedselzekerheid,
maar ook een hoger inkomen voor de bevolking kunnen
verzekeren. De milieugerichte projecten die door
de Belgische overheid worden gefinancierd hebben
veelal betrekking op de afvalproblematiek in de steden.
Een vijftal projecten is expliciet op de gelijke
behandeling van vrouwen gericht.
Voor meer informatie over de lopende projecten van
de Belgische gouvernementele samenwerking wordt
verwezen naar het jaarverslag van de BTC.

Nieuwe instrumenten voor meer doeltreffende hulp
Het is voor DGOS een dagelijkse uitdaging om de
dynamiek te volgen van de internationale samenwerkingsagenda
voor betere en meer doeltreffende hulp.
Binnen de donorgemeenschap van de OESO/DAC
nam DGOS in 2004 actief deel aan de debatten in de
werkgroep ‘harmonisering’, waarin men onderzoekt
hoe de procedures van alle donoren beter gestroomlijnd
kunnen worden en de hulp beter afgestemd op
het nationale beleid van de ontwikkelingslanden.
Nu de partnerlanden meer beleidsverantwoordelijkheid
toegewezen krijgen voor het bepalen en uitvoeren
van de armoedebestrijdingprogramma’s, gaat de
financiële hulp steeds vaker rechtstreeks naar de
begroting van de partnerlanden ofwel naar een door
de donoren gezamenlijk beheerd fonds dat een welbepaalde
beleidssector ondersteunt. Een en ander vereist
evenwel dat het partnerland een transparant financieel
en sectoraal beleid voert, desgevallend met de
Meer en meer wordt de verantwoordelijkheid voor de
uitvoering van de programma’s overgedragen aan lokale
overheden, ervan uitgaand dat de besturen van
gemeenten en steden beter de noden van de bevolking
kennen en makkelijker aanspreekbaar zijn dan de
nationale overheid. Sterke lokale besturen kunnen ook
de aanzet zijn tot een democratisch beleid in het land.
Omdat de beheerscapaciteiten vaak zwak en
onvoldoende aangepast zijn aan die nieuwe verantsteun
van de donorgemeenschap en dat het bereid is
een beleidsdialoog met de donorgemeenschap aan te
gaan. Sinds 2003 heeft België financiële hulp ter
beschikking gesteld van de onderwijsbegrotingen van
enkele partnerlanden. Gratis onderwijs voor alle kinderen
en verbetering van het onderwijssysteem zijn
immers topprioriteiten in de nationale armoedebestrijdingstrategieën.
Binnen DGOS werd eind 2004 een speciale werkgroep
opgericht die intern advies verleent inzake de toekenning
van deze nieuwe hulpvormen. Vermits budgethulp
vertrekt van een grondige analyse van het politieke,
economische en financiële beleid van het
partnerland, gaat ze gepaard met een intensere beleidsdialoog
tussen partnerland en donor. De attachés van
ontwikkelingssamenwerking in onze ambassades kregen
door deze nieuwe aanpak ook bijkomende taken
en verantwoordelijkheden toegeschoven.
///////////////////////////////////////
1
l
Ondersteunen van democratisering en goed bestuur
Samenwerking met gemeenten in Ecuador
woordelijkheden, investeert België steeds vaker in de
institutionele versterking van de lokale besturen. Tal van
projecten in de basisgezondheidszorg die door DGOS
gefinancierd worden, ondersteunen tegelijkertijd de districten
of gemeenten bij de uitvoering van de nieuwe
opdrachten. Zo heeft België, in het kader van de decentraliseringspolitiek
van Ecuador, samenwerkingsakkoorden
getekend ten gunste van gemeentelijke overheden in
dit partnerland.
DGOS financiert ontwikkelingsprogramma’s in:
• Quito, de uitbouw van de sociale zekerheid en gezondheidszorg (2003-2007);
• Esmeraldas, de organisatie van het gemeentelijk gezondheidsbeleid (2005-2010);
• Ibarra, de ondersteuning van de gemeentelijke capaciteit inzake basisgezondheidszorg, ruimtelijke ordening,
milieu en toerisme (2005-2007).
D GOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l

Nieuwe engagementen met partnerlanden
In 2004 werden drie Gemengde Commissies georganiseerd
met Rwanda, Benin en Mali. Als voorbereiding
hierop heeft DGOS met deze drie landen uitgebreid
de programma’s besproken die België de komende
jaren zal financieren. Dat gebeurde op basis van enerzijds
het nationale armoedebestrijdingsbeleid van de
landen en de prioriteiten bepaald door de wet op de
Belgische internationale samenwerking anderzijds. De
voorgestelde programma’s werden ook getoetst op
hun complementariteit met de programma’s van
andere donoren. De Gemengde Commissies, die om
de drie à vier jaar, alternerend in het partnerland of in
België plaatshebben, worden geleid door de minister
van Ontwikkelingssamenwerking.
De eerste Gemengde Commissie sinds 1991 met
Rwanda (Kigali, 17-18 mei 2004) heeft geleid tot een
nieuw samenwerkingsprogramma voor de periode
2004-2006. Van de 75 miljoen euro aan vastleggingen
die zijn geprogrammeerd, gaat 35 miljoen euro naar
ontwikkelingsprogramma’s in de landbouwsector.
Negentig procent van de Rwandese bevolking is immers
afhankelijk van de landbouwproductie. Er is 20 miljoen
euro voorzien voor de financiering van gezondheidsprogramma’s,
waaronder de institutionele ondersteuning
van het ministerie van Volksgezondheid en de
opleiding van verpleegsters. De Rwandese overheid
heeft België ook gevraagd op te treden als leider van de
donorgemeenschap op het vlak van de gezondheidsprogramma’s.
België zal verder financiële en technische
steun verlenen voor de institutionele capaciteitsversterking
van het ministerie van Justitie, in het bijzonder aan
het netwerk van de traditionele volksrechtbanken, de
“gacaca”, die de verdachten van de genocide berechten.
voor de ondersteuning van het ministerie van Justitie,
de institutionele versterking van de verzoeningsrechtbanken
en voor de sensibilisering inzake vrouwen- en
kinderrechten. België geeft ook 1,9 miljoen euro financiële
steun voor de oprichting van bloedbanken die
een veilige bloedtransfusie moeten waarborgen.
Tijdens de derde Gemengde Commissie met Mali
(Brussel, 29-30 juni 2004) werden eveneens de grote
lijnen van het nieuwe samenwerkingsprogramma voor
2004 tot 2007 vastgelegd. België voorziet in totaal
30 miljoen euro voor de financiering van nieuwe programma’s
inzake onderwijs, decentralisering en
geweldpreventie, alsook voor landbouw, veeteelt en
voedselzekerheid. Zo werd 2 miljoen euro toegezegd
voor de tweede fase van het programma “Wapens
voor Ontwikkeling” in een dertigtal dorpen van de
streek van Timboektoe. In ruil voor de ingeleverde
wapens krijgt de bevolking, in het bijzonder de vrouwen,
financiële steun voor kleinschalige projecten die
de lokale economie ten goede komen. Dit programma
moet bijdragen tot het herstel van de vrede en veiligheid
in een regio die jaren te lijden had onder de separatistische
acties van Toeareg-rebellen. Verder is 1 miljoen
euro toegewezen aan het Expertenfonds voor
institutionele capaciteitsversterking en een half miljoen
euro aan het Studie- en Consultantenfonds voor
de identificatie van nieuwe ontwikkelingsprojecten.
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
10
De minister van Ontwikkelingssamenwerking leidde
ook de Gemengde Commissie met Benin (Brussel,
24-25 mei 2004), waarop het samenwerkingsprogramma
voor 2004 tot 2007 werd goedgekeurd. Hierin zijn 30
miljoen euro voorzien voor de ondersteuning van de
volksgezondheid, de maatschappijopbouw en de landbouw,
visvangst en veeteelt in de armste departementen
van het land. Op vraag van Benin, in het kader
van zijn decentraliseringsbeleid, financiert België
twee gemeentelijke ontwikkelingsfondsen a rato van
5,7 miljoen euro elk. Er is 3,6 miljoen euro ingeschreven

Opvolgingscommissie met Algerije
In 2004 werd een eerste opvolgingscommissie gehouden
met Algerije (Brussel, 8-9 juni 2004) om de uitvoering
te evalueren van het meerjarenprogramma
dat goedgekeurd werd tijdens de Gemengde
commissie van 2002. Het opvolgingscomité stelde vast
dat het meerjarenprogramma globaal bekeken nog
altijd aansluit bij de beleidsprioriteiten van Algerije en
dat geen herziening van de toen gemaakte afspraken
nodig was. Naast de institutionele ondersteuning van
het Ministerie van Justitie, het Ministerie voor
Vrouwenrechten en de Raad van State, financiert
België programma’s voor de verbetering van de watervoorziening,
de gezondheidsvoorzieningen, het openbaar
vervoer en ook een project voor de verwerking
van medisch afval.
///////////////////////////////////////
1
l
Tien jaar Commissie Vrouw en Ontwikkeling (CVO)
Dit overlegorgaan, in 1994 opgericht, waarin vrouwenorganisaties, ngo’s, universiteiten, DGOS en BTC vertegenwoordigd
zijn, ziet erop toe dat de gelijke behandeling van vrouwen toegepast wordt in het Belgische ontwikkelingsbeleid.
Belangrijkste aanbevelingen:
• de integratie van reproductieve gezondheid in de basisgezondheidszorg;
• een juridisch kader voor de bestraffing van genitale verminking;
• meer aandacht voor de situatie van vrouwen in gewapende conflicten;
• een grotere rol voor vrouwen in conflictbestrijding en vredesopbouw;
Belangrijke activiteiten in 2004:
• de conferentie ‘Vrouwen, oorlog en vrede’ over de VN-Resolutie 1325 (2000) ter bescherming van vrouwen in
gewapende conflicten: een beleidsinstrument voor vredesopbouw, gelijkberechtiging van vrouwen en duurzame
ontwikkeling;
• de publicatie van het verslagboek van de conferentie ‘Vrouwen gaan verder dan de Millenniumdoelstellingen’
(Brussel, oktober 2003).
De aanbevelingen van deze conferenties staan op de DGOS-website:
http://www.dgos.be/nl/themas/gender/cvo_publicaties.html
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
11

Niet-
Gouvernementele
samenwerking
Kwaliteitscontrole ////////////

2
• Partnerschap met de Belgische civiele maatschappij 14
• Cofinanciering van meer dan duizend acties van Belgische ngo’s 15
• Institutionele universitaire samenwerking 15
• Beleidsondersteunende samenwerking met Belgische universiteiten 17
• Samenwerking met wetenschappelijke instellingen 18
• Samenwerking met andere niet-gouvernementele partners 18
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
13

De opkomst van maatschappelijke organisaties is een
van de belangrijkste trends in de moderne samenleving
in het Noorden maar ook in het Zuiden. Deze
organisaties spelen een belangrijke rol in onze samenleving
omdat ze de stem van de burgers laten horen
over beslissingen die iedereen aanbelangen. Ook de
partnerschappen die gesloten worden tussen civiele
maatschappij en overheid, internationale organisaties,
bedrijven uit de openbare en privé-sector, wijzen op
een gemeenschappelijk streven naar duurzame menselijke
ontwikkeling. De maatschappelijke organisaties
in Noord en Zuid dragen evenzeer bij tot een meer
doeltreffende ontwikkelingssamenwerking, een doorzichtig
en goed overheidsbestuur; daarenboven zetten
ze regeringen en politici aan om verantwoording af te
leggen aan hun bevolking over het gevoerde beleid.
Partnerschap met de Belgische civiele maatschappij
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
14
DGOS is zich bewust van de nood aan capaciteitsversterking
van de maatschappelijke krachten in het
Zuiden, en van de Belgische niet-gouvernementele
organisaties bij de overdracht van kennis en knowhow
aan de lokale ontwikkelingsactoren.
DGOS zet zich daarom resoluut in voor de versterking
van de institutionele capaciteiten van de partnerorganisaties
uit het Zuiden en voor een betere kwaliteitscontrole
op basis van een planmatige programmatische
aanpak. Het overleg tussen DGOS en haar
niet-gouvernementele partners is met name gestoeld
op meerjarenprogramma’s waarvan de duur varieert
van drie jaar voor de nieuwe organisaties tot vijf jaar
voor de organisaties die op dat vlak al ervaring hebben
opgedaan.
In dit meerjarenprogramma ontwikkelt de niet-gouvernementele
partner, vanuit zijn eigen visie op de
ontwikkelingsproblematiek, een planmatige interventiestrategie
als antwoord op een duidelijk geformuleerd
probleem of een specifieke behoefte.
Het actieprogramma, dat wordt opgesteld in samenwerking
met diverse partners uit het Zuiden volgens
een specifieke methodologie, mobiliseert alle geschikte
middelen om de doelstellingen te halen die ten gunste
van de doelgroepen werden vastgelegd. Deze meerjarenprogramma’s
worden concreet uitgewerkt in de
vorm van jaarlijkse actieplannen op basis waarvan de
subsidies uiteindelijk worden toegekend.
In de loop van 2004 heeft DGOS dit beleidsproces
ondersteund door een sterkere financiële en boekhoudkundige
controle op het goede gebruik van de
subsidies en door de harmonisering van haar subsidiecontrolepraktijken.
Verder werd het aantal terreinmissies
van de beheerders van de niet-gouvernementele
samenwerkingsprogramma’s verhoogd en zijn er geografische
contactpunten aangewezen ter versterking
van de geografische coördinatie.

Cofinanciering van meer dan duizend acties
van Belgische ngo’s
In 2004 werd 95 miljoen euro toegewezen voor de
financiële ondersteuning van de actieprogramma’s van
de niet-gouvernementele partners. DGOS werkt
samen met 135 erkende ngo’s die zich van mekaar
sterk onderscheiden door omvang, filosofie en dynamiek.
Elke ngo heeft een meerjarenprogramma ingediend
plus de jaarlijkse actieplannen die eruit voortvloeien.
In de loop van 2004 evalueerde DGOS in
totaal 87 actieplannen met meer dan 1500 ontwikkelingsacties
in 85 landen. DGOS subsidieert tot 85% van
de activiteiten van de ngo’s op het terrein, maar de
cofinanciering heeft ook betrekking op educatieve en
sensibiliseringsprogramma’s die bestemd zijn voor de
Belgische bevolking.
De huidige regelgeving verleent de ngo’s een grote
autonomie in het bepalen van hun acties. Zo kunnen
zij een cofinanciering krijgen voor hulpacties in de
meeste ontwikkelingslanden, terwijl de Belgische gou-
vernementele samenwerking bij wet beperkt is tot
achttien partnerlanden. Bovendien houden de regels
geen enkele beperking in wat de sector betreft. In 2004
werd deze aanpak extern geëvalueerd. Omdat de
besluiten van het evaluatierapport wezen op de nood
aan een duidelijk gedefinieerd cofinancieringsbeleid,
werden richtlijnen opgesteld voor een hervorming van
de regelgeving inzake de cofinanciering van ngo’s. Deze
hervorming die de regelgeving beter moet aanpassen
aan de complexe realiteit van de ngo’s in België, zou in
2006 gedeeltelijk en in 2007 volledig operationeel
moeten zijn.
In 2004 werden, in het kader van de huidige regelgeving,
de procedures voor de evaluatie van de actieplannen
herzien, meer bepaald om tegemoet te komen aan
twee belangrijke eisen van de niet-gouvernementele
ontwikkelingssector: een doorzichtig subsidiebeleid en
een snellere uitbetaling van de eerste subsidieschijf.
///////////////////////////////////////
2
Institutionele universitaire samenwerking
De universitaire samenwerking wordt geregeld door
een algemene overeenkomst van de overheid
met de Vlaamse universiteiten, vertegenwoordigd in
de Vlaamse Interuniversitaire Raad (VLIR) en met de
Franstalige universiteiten, vertegenwoordigd in de
Conseil Interuniversitaire de la Communauté Française
(CIUF-CUD). De VLIR en de CUD treden op als contactpunt
tussen de subsidiërende overheid en de
gesubsidieerde universiteiten.
DGOS financiert verschillende samenwerkingsvormen
met de Belgische universiteiten: institutionele samenwerking
ter ondersteuning van de universiteiten in
ontwikkelingslanden, eigen universitaire initiatieven in
de vorm van projecten, internationale cursussen en
opleidingsprogramma’s voor deelnemers uit ontwikkelingslanden,
beleidsondersteunende studies, studiereizen
voor Belgische studenten, studiebeurzen voor
studenten uit de ontwikkelingslanden die ingeschreven
zijn aan Belgische universiteiten.
In 2004 ging 46,5 miljoen euro naar de ontwikkelingsprogramma’s
van de universiteiten. Daarvan was ruim
15 miljoen euro bestemd voor de Institutionele
Universitaire Samenwerking (IUS) van de VLIR en
CIUF-CUD met hun universitaire partners uit het
Zuiden. Sinds 1997 hebben de twee Belgische
universitaire koepels samenwerkingsprogramma’s met
zevenentwintig universiteiten uit twintig ontwikkelingslanden.
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
15

Deze vijfjarenprogramma’s zijn gericht op de institutionele
versterking van de academische, wetenschappelijke
en ook administratieve capaciteiten van de
partneruniversiteiten. Bijzondere aandacht gaat naar
de maatschappelijke rol van universitaire instellingen
in de ontwikkeling van hun land.
De 27 partneruniversiteiten van de Institutionele Universitaire Samenwerking (IUS)
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
16
Afrika
Partneruniversiteit
Benin Université d’Abomey-Calavi CIUF
Burkina Faso Université de Ouagadougou CIUF
Burundi Université du Burundi CIUF
Congo (DRC) Université de Kinshasa (UNIKIN) CIUF
Université de Lubumbashi (UNILU)
Ethiopië Mekelle University VLIR
Kenya University of Nairobi VLIR
Marokko Université d’Oujda CIUF
Rwanda Université Nationale du Rwanda CIUF
Tanzania Sokoine University of Agriculture VLIR
Zambia University of Zambia VLIR
Zimbabwe University of Zimbabwe VLIR
Zuid-Afrika University of the Western Cape VLIR
Latijns-Amerika en Caraïben
Azië
Ondersteunende
instelling
Bolivia Universidad Mayor de San Simon CIUF + VLIR
Cuba Universidad Central Marta Abreu de Las Villas VLIR
Ecuador Escuela Superior Politécnica del Litoral VLIR
Haïti Université d’Etat d’Haïti CIUF
Peru Pontifica Universidad Catolica del Peru CIUF
Universidad Peruviana Cayetano Heredia
Universidad Nacional Agraria La Molina
Filipijnen Netwerk van Saint Louis University en Benguet State University VLIR
Laos Université National du Laos CIUF
Vietnam Université Agronomique n°1 de Hanoi CIUF
Centre Universitaire de Formation de personnels de Santé à HoChiMinh Ville
Hanoi University of Technology
Can Tho University
CIUF
CIUF
CIUF
CIUF
VLIR
VLIR

Beleidsondersteunende samenwerking met
Belgische universiteiten
Door de invoering van de armoedebestrijdingstrategieën
(Poverty Reduction Strategies) als hoeksteen van
het ontwikkelingssamenwerkingsbeleid, voelt DGOS
sterker de nood aan van wetenschappelijk onderbouwd
beleidsadvies. Om de academische wereld
meer te betrekken bij het beleid van de Belgische ontwikkelingssamenwerking,
is DGOS in 2004 een nieuwe
vorm van samenwerking met de universiteiten begonnen.
Terwijl de beleidsondersteuning vroeger via tijdelijke
onderzoeken van beperkte duur gebeurde, wordt
in de nieuwe benadering gestreefd naar een duurzame
en dynamische samenwerking van de politieke overheid
en de administratie met de Belgische universiteiten.
Het beleidsondersteunende advies wordt voortaan
voorbereid in universitaire onderzoeksgroepen
die gedurende langere tijd, zo’n vier à vijf jaar, rond een
bepaalde ontwikkelingsthematiek werken.
De Beleidsondersteunde Samenwerking (BOS) met de
VLIR en de Groupes de Recherche en Appui à la
Politique (GRAP) met de CUD krijgen voor deze
nieuwe beleidsondersteunde activiteiten aangepaste
financiering.
In 2004 werden door de CIUF-CUD al drie interuniversitaire
werkgroepen opgericht die adviezen voorbereiden
voor het ontwikkelingssamenwerkingbeleid op vlak van
gezondheid, vredespolitiek en de organisatie van de
civiele maatschappij in het Zuiden. De VLIR gaf er de
voorkeur aan om in een eerste fase bij wijze van pilootproject
slechts één BOS-steunpunt op te richten.
Het gaat om een onderzoeksgroep van de Universiteit
Antwerpen die beleidsadviserend werk voorbereidt op
vlak van de armoedebestrijdingstrategieën. Binnen
DGOS werden voor elk van deze onderzoeksgroepen
ambtenaren aangeduid die optreden als aanspreekpunt
en tussenpersoon voor alle betrokken partijen.
///////////////////////////////////////
2
Beleidsondersteunende interuniversitaire werkgroepen
Groupes de Recherche en Appui à la Politique (GRAP)
• GRAP-SWAP: Modalités et instruments de coopération en appui aux politiques sectorielles. Le cas de la santé;
(Samenwerkingsmodaliteiten en -instrumenten ter ondersteuning van het sectorale beleid. De problematiek
van de gezondheidszorg); Université Catholique de Louvain (UCL), Université Libre de Bruxelles (ULB),
Université de Liège (ULg);
• GRAPAX: Groupe de recherche en appui aux politiques de paix (Onderzoeksgroep ter ondersteuning van het
vredesbeleid); Facultés universitaires Saint-Louis (FUSL), Université Libre de Bruxelles (ULB), Université
Catholique de Louvain (UCL), Facultés Universitaires Notre-Dame-de-la-paix (FUNDP);
• GRAP-OSC: Organisations des sociétés civiles au Sud - développement, économie sociale et coopération
(Organisaties van de civiele maatschappij in het Zuiden - ontwikkeling, sociale economie en samenwerking),
Université de Liège (Ulg), Université Catholique de Louvain (UCL), Université Libre de Bruxelles (ULB) et
Université Mons Hainaut (UMH).
Beleidsondersteunende Samenwerking (BOS)
• BOS – PRSP: Poverty Reduction Strategy Papers;
Instituut voor Ontwikkelingsbeleid- en Beheer van de Universiteit Antwerpen (IOB/UA)
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
17

Samenwerking met wetenschappelijke instellingen
Om in aanmerking te komen voor subsidies, moeten
de samenwerkingsprogramma’s van de wetenschappelijke
instellingen bijdragen tot armoedebestrijding en
duurzame ontwikkeling en van hoog wetenschappelijk
niveau zijn. DGOS moet erop toezien dat de gefinancierde
programma’s aan deze doelstellingen van ontwikkelingssamenwerking
beantwoorden. Dat is geen
eenvoudige opdracht gezien de diversiteit van de
wetenschappelijke benaderingen maar ook omdat het
gunstige effect van deze acties op de ontwikkeling,
althans op korte termijn, veeleer zwak is. De klemtoon
wordt vooral gelegd op de complementariteit van de
acties die binnen eenzelfde programma gefinancierd
worden, om zo de impact ervan te verbeteren op de
wetenschappelijke, financiële en menselijke capaciteit
van de ondersteunde wetenschappelijke instellingen in
het zuiden.
In 2003 heeft DGOS nieuwe overeenkomsten voor de
financiering van onderzoeks- en opleidingsactiviteiten
ten gunste van de ontwikkelingslanden ondertekend
met het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG)
in Antwerpen, het Koninklijk Museum voor Midden-
Afrika (KMMA) in Tervuren en het Koninklijk Instituut
voor Natuurwetenschappen (KINW) in Brussel.
Samenwerking met andere niet-gouvernementele
partners
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
18
In 2004 heeft DGOS ruim 25 miljoen euro toegewezen
aan een groot aantal Belgische vzw’s die ontwikkelingsacties
uitvoeren op het vlak van onderwijs, opleiding
en sociale actie. De Vlaamse Vereniging voor
Ontwikkelingssamenwerking en Technische Bijstand
(VVOB) en de Association pour la Promotion de
l’Education et de la Formation à l’Etranger (APEFE),
hebben in 2003 hun acties ter ondersteuning van het
technisch, hoger en universitair onderwijs in een vijfjarenprogramma
(2003-2007) vastgelegd Overeenkomstig
het Belgische ontwikkelingsbeleid, stemmen
beide verenigingen hun samenwerkingsprogramma’s
prioritair af op Subsaharaans Afrika en de Minst
Ontwikkelde Landen. In 2004 financierde DGOS
onderwijs- en opleidingsprojecten van de VVOB en
APEFE in dertien landen.
Ook de drie Belgische vakbonden kregen financiële
steun voor hun actieprogramma’s ter bevordering van
de syndicale activiteiten en de sociale dialoog in het
Zuiden. Er zijn intussen samenwerkingsverbanden
gegroeid met Belgische ngo’s die eveneens de ontwikkeling
van de sociale sector ondersteunen.
DGOS ondersteunt verder nog de samenwerkingsprogramma’s
van de Belgische steden en gemeenten met
de lokale overheden in ontwikkelingslanden. Deze
samenwerking, die verder gaat dan verbroederingsprojecten
of kleinschalige acties, is vooral gericht op de
ondersteuning van het decentraliseringsproces. Door
het versterken van de institutionele capaciteiten en
het doeltreffender maken van de gemeentelijke administratie
willen de Belgische gemeenten hun steentje
bijdragen tot een betere dienstverlening aan de bevolking.
De gemeentelijke samenwerking, die in 2001
gelanceerd werd door de Vereniging van Belgische
Steden en Gemeenten en haar drie regionale geledingen,
kende een vrij moeilijke start door de zwakke kennis
van zowel de methodologie als het terrein. DGOS
wil de gemeentelijke samenwerking blijven ondersteunen
maar ook doeltreffender maken door een herziening
van de uitvoeringsmodaliteiten.

Internationale Gemeentelijke Samenwerking tussen Luik en Lubumbashi
Sinds 2001 werken Luik en Lubumbashi samen aan de verbetering van de lokale administratie en de versterking
van de rechtsstaat in de Democratische Republiek Congo.
De eerste concrete resultaten hebben betrekking op de registratie van de burgerlijke stand en de samenstelling
van een bevolkingsregister:
///////////////////////////////////////
• de organisatie van een algemene volkstelling,
• het ontwerpen van een model van geboorteakte, huwelijks- en overlijdensakte, overeenkomstig de
Congolese wetgeving,
• de ontwikkeling van software voor het beheer van de burgerlijke stand en de verfijning van de bevolkingssoftware,
• het ontwerpen en verspreiden van een document voor de gezinssamenstelling.
De internationale erkenning van deze gemeentelijke samenwerking heeft ertoe geleid dat ook de Europese Unie,
de Verenigde Naties en de Organisation Internationale de la Francophonie een beroep doen op de expertise van
de stad Luik in deze materie.
2
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
19

Multilaterale
samenwerking
Concentratiebeleid voor meer

impact /////////////////////////////////////////////////// 3
• Betere sturing en opvolging voor betere resultaten 22
• Strategische rol in het humanitaire hulpbeleid 23
• Multilaterale samenwerking met de Verenigde Naties 24
• Samenwerking met internationale financiële instellingen 28
• Aanverwante milieu- en landbouwprogramma’s 29
• Migratie en ontwikkeling 29
• Samenwerking met de Europese Unie 30
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
21

DGOS beschikte in 2004 over een budget van 324 miljoen
euro voor de multilaterale samenwerking met de
Europese Unie, de organisaties behorend tot de
Verenigde Naties en internationale financiële instellingen.
De multilaterale samenwerking financiert ook een
aantal aanverwante milieu- en landbouwprogramma’s.
Ruim twee derde van het multilaterale budget bestaat
uit “verplichte” bijdragen, in het kader van internationale
akkoorden die België heeft goedgekeurd. Voor de
“vrijwillige” bijdragen, toegekend aan internationale
organisaties die ontwikkelingsrelevante activiteiten
uitvoeren, voorziet de wet inzake de internationale
samenwerking een concentratiebeleid dat gericht is
op meer impact. Ter uitvoering van deze wet werden
in het KB van 2 april 2003 23 partnerorganisaties vastgelegd.
In 2004 heeft minister Verwilghen, binnen deze lijst
van 23 partnerorganisaties, twaalf prioritaire organisaties
aangeduid. In zijn beleidsnota bevestigde ook
minister De Decker deze concentratiepolitiek die naast
een grotere financiële bijdrage aan de twaalf prioritaire
organisaties ook een meer actieve rol van België in het
beleid beoogt.
Lijst van de internationale partnerorganisaties
BOAD • CGIAR* • CICR* • FAO* • Global Fund to fight Aids, Tuberculosis and Malaria* • HABITAT • IDEA • ILO • IUCN •
OCHA* • OHCHR • UNAIDS* • UNCDF • UNCTAD • UNDP* • UNEP* • UNESCO • UNFPA* • UNHCR • UNICEF* • UNIFEM •
Wereldbank* • WHO*
* is prioritaire partnerorganisatie
Betere sturing en opvolging voor betere resultaten
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
22
Met het oog op meer inspraak in het strategisch beleid
van de partnerorganisaties, werkt DGOS gestadig verder
aan een betere sturing en opvolging van de samenwerkingsprogramma’s.
Zo werden begin 2004 aan de
Permanente Vertegenwoordigingen en Belgische
ambassades richtlijnen overgemaakt voor het bepalen
van een coherent Belgisch standpunt in de multilaterale
beheerraden waarin ze zetelen. Een coherente
beleidskeuze van de Belgische bijdragen aan de multilaterale
programma’s wordt ook nagestreefd tijdens
het jaarlijks overleg met de internationale partners. In
2004 heeft DGOS zo’n vijftien ‘annual consultations’
gehouden, die ook bijgewoond werden door andere
geïnteresseerde Belgische partners, waarop nieuwe
meerjarenprogramma’s werden vastgelegd en strategienota’s
goedgekeurd, zoals voor de samenwerking
met de FAO en de Wereldgezondheidsorganisatie.
Richtinggevend bij de toewijzing van de vrijwillige bijdragen
zijn de samenwerkingsprogramma’s in de
Belgische partnerlanden en in het bijzonder de regio
van de Grote Meren.
In april 2004 werden binnen DGOS elf beginselen
voorgesteld voor een algemene verbetering van de
voorbereiding, rapportering en opvolging van de multilaterale
samenwerking. Er is ook geoefend met een
experimenteel systeem van kwaliteitsbewaking voor
de opvolging van haar activiteiten.
DGOS mag trouwens prat gaan op de goede resultaten
van haar strategie om de toegewezen (earmarked) fondsen
vooral te gebruiken voor vernieuwende acties en
pilootprogramma’s. Dank zij de Belgische financiering
wordt het pilootproject van UNICEF ter bestrijding van
moeder- en kindersterfte in drie West-Afrikaanse landen,
opgenomen in het nationale gezondheidsbeleid
van Guinee. Het land kreeg van de Wereldbank een
lening om dit nationaal programma te financieren. Het
UNICEF-project begon kleinschalig in Guinee, Burkina
Faso en Benin met de verbetering van het transport
naar het medisch centrum, een betere opleiding van
het personeel en de oprichting van solidariteitskassen.

Strategische rol in het humanitaire hulpbeleid
In het kader van zijn concentratiepolitiek speelt België
sinds kort een grotere strategische rol in het programmabeleid
van de humanitaire organisaties. In 2004 is
ons land, als een van de veertien belangrijkste donoren,
voor het eerst toegetreden tot de “Donor Support
Group” van het Internationale Rode Kruis. België
zetelt reeds in de beleidsgroep van het VN-Bureau
voor Humanitaire Zaken (OCHA) en is ook lid van
het uitvoerend comité van het Hoog Commissariaat
voor de Vluchtelingen (UNCHR). Actieve deelname
aan deze internationale fora is belangrijk voor het
overleg met de andere donoren over beleid, thema’s
en uitdagingen. Ook de opvolging van de programma’s
op het terrein is van groot belang. In 2004 heeft
DGOS deelgenomen aan de zending met het internationale
Rode Kruis naar Sudan en met OCHA naar
Noord-Uganda.
Vanaf 2004 past DGOS actief de principes toe van het
‘Good Humanitarian Donorship’ voor meer efficiënte
humanitaire hulpverlening.
Zo wordt de financiële steun aan de humanitaire organisaties
voortaan vastgelegd voor een periode van vier
jaar. De bijdrage van DGOS aan het Internationale
Rode Kruis voor 2004-2007 werd gevoelig opgetrokken
tot bijna 5 miljoen euro per jaar voor de twee multilaterale
programma’s.
Het eerste is gericht op de bescherming van de slachtoffers
in de Afrikaanse conflictgebieden Burundi, Rwanda
en D.R. Congo. Het tweede programma ondersteunt
het “Mijnenprogramma” dat wereldwijd bijdraagt tot
de fysieke rehabilitatie van de slachtoffers van landmijnen.
Het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen
kreeg 3 miljoen euro per jaar toegewezen voor de
vluchtelingenhulpprogramma’s in Centraal-Afrika.
Naast de bijdrage van 300 000 euro per jaar aan de
algemene middelen van het VN-Bureau voor
Humanitaire Zaken (OCHA), wordt 500 000 euro toegekend
aan de coördinatie in de Democratische
Republiek Congo. België speelt ook een leidende rol in
het OCHA-pilootproject ‘Consolidated Appeal Process’
(CAP) in de D.R. Congo. Daarbij organiseert ons land
samen met de Verenigde Staten het overleg met alle
partners, om vanuit een juiste inschatting van de noden
van de bevolking in een conflictgebied, de humanitaire
acties beter op elkaar af te stemmen. DGOS volgt dit
project in 2005 verder op.
ochaonline.un.org
www.unhcr.ch
www.icrc.org
///////////////////////////////////////
3
Good Humanitarian Donorship
De principes van een goed humanitair donorbeleid die in 2003 in Stockholm door de donoren werden
goedgekeurd, moeten zorgen voor een betere internationale respons bij humanitaire crisissen. Daarbij ligt
de nadruk op:
• respect voor de principes van humanitaire actie: onpartijdigheid, neutraliteit en onafhankelijkheid;
• een coherente en gecoördineerde aanpak van de crisis;
• een geplande, soepele en tijdige financiering afgestemd op de noden;
• het zo vroeg mogelijk betrekken van de begunstigden bij de hulp.
De volledige tekst van de principes is beschikbaar op de site www.reliefweb.org.
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
23

Multilaterale samenwerking met de Verenigde Naties
Een belangrijk moment in de samenwerking met de
Verenigde Naties was de officiële voorstelling van het
UNDP-jaarrapport “Culturele diversiteit in een gediversifieerde
wereld” in juli 2004 in het Brusselse
Egmontpaleis. België treedt ook op als pionier voor
een meer doeltreffende operationele samenwerking
tussen de VN-organisaties, in samenwerking met de
UN Development Group die de hervorming op dit
vlak leidt. Zo is DGOS in 2004 overgegaan tot de financiering
van een gezamenlijke VN-programma ter
“bestrijding van seksueel geweld” in de Democratische
Republiek Congo.
DGOS heeft in 2004 ook 11 miljoen euro uitgetrokken
om Belgische deskundigen ter beschikking te stellen van
de VN: 52 assistent-deskundigen en 22 senior-deskundigen
en 43 vrijwilligers voor het VN-vrijwilligersprogramma.
Er werden ook een aantal assistent-deskundigen
uit het Zuiden gefinancierd (Junior programme).
De Belgische bijdragen aan de Verenigde Naties kaderen
in de nieuwe meerjarenovereenkomsten die voor
de periode 2004-2007 met de verschillende organisaties
zijn afgesloten. Ze hebben betrekking op duurzame
ontwikkeling in de volgende prioritaire sectoren.
Maatschappijopbouw
UNDP United Nations Development Programme
Deze bevoorrechte VN-partner van de Belgische multilaterale
samenwerking in landen in een overgangssituatie
en wederopbouw, kreeg in 2004 van DGOS
ruim 20 miljoen euro, waarvan driekwart als bijdrage
tot het algemene armoedebestrijdingbeleid.
De Belgische overheid vernieuwde tevens haar engagement
in het ambitieuze UNDP-programma ter ondersteuning
van de parlementaire democratie en de politieke
participatie van vrouwen, met een vastlegging
van 6 miljoen euro voor de tweede fase (2004-2007).
De Belgische bijdrage gaat heel concreet naar de institutionele
ondersteuning van de parlementen van
Algerije, Marokko, Niger en Benin. Daarnaast werd op
het budget van DGOS nog eens 5 miljoen euro toegekend
voor de reconstructie van Afghanistan en Irak.
www.undp.org
Versterking van de parlementaire capaciteiten
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
24
Dit UNDP-programma werd in 2000 gelanceerd om de parlementsleden van vijftien Afrikaanse en Aziatische
landen te ondersteunen in de uitoefening van hun wetgevend en controlerend mandaat. Alleen een internationale
organisatie gemandateerd door de landen van de Verenigde Naties, kan de onpartijdigheid en neutraliteit
van een dergelijk ambitieus initiatief waarborgen. Het programma organiseert:
• op nationaal niveau, opleidingen in activiteiten die een directe impact op de ontwikkeling van het land hebben,
zoals de voorbereiding en bespreking van de nationale begroting;
• op regionaal niveau, workshops voor de uitwisseling van ervaringen en goede voorbeelden;
• op mondiaal niveau, de ontwikkeling van communicatie- en vormingsmiddelen ter ondersteuning van het
democratiseringsproces.

Landbouwproductie en
voedselzekerheid
FAO Food and Agriculture Organization
IFAD International Fund for Agricultural Development
Op de jaarlijkse overlegvergadering van DGOS met de
Voedsel- en Landbouworganisatie werd de nieuwe
strategienota voor de samenwerking van 2004-2007
goedgekeurd. De helft van de 12 miljoen euro die voor
de FAO werd vrijgemaakt is bestemd voor de hervorming
van de nationale landbouwpolitiek in de
Democratische Republiek Congo. Dat was ook overeengekomen
tijdens de Rondetafel over landbouw die
in maart 2004 gezamenlijk door België, FAO en de D.R.
Congo was georganiseerd. België ondersteunt verder
nog de lopende FAO-programma’s voor de ontwikkeling
van de tuinbouwproductie in de Congolese steden
Kinshasa en Lubumbashi en de capaciteitsversterking
van lokale landbouworganisaties in onze
partnerlanden Bolivia, Senegal en Niger.
Ook de samenwerking met het Internationaal Fonds
voor Landbouwontwikkeling (IFAD), dat leningen voor
landelijke ontwikkeling aan gunstige voorwaarden
financiert, is voor 2004-2007 in een nieuwe strategienota
vastgelegd. Daarin wordt onder meer aangedrongen
op herziening van het strategisch kader, versterking
van de politieke dialoog, beter gebruik van de
budgetten en meer synergie tussen de multilaterale
partners.
www.fao.org
www.ifad.org
Bescherming van kinderrechten
UNICEF United Nations Children’s Fund
ILO International Labour Organization
De Belgische bijdrage van 12 miljoen euro voor de
periode 2004-2007 aan het Kinderfonds van de
Verenigde Naties gaat grotendeels naar de algemene
middelen, maar er zijn ook bijdragen toegewezen aan
specifieke programma’s. Zo heeft België 4 miljoen euro
voorzien voor het UNICEF-programma ter bestrijding
van kinderhandel in West-Afrika (2004-2007), dat uitgevoerd
wordt in samenwerking met de nationale
overheden en de civiele maatschappij van Mali, Niger,
Ghana en Togo.
In 2004 betaalde DGOS de beloofde 1 miljoen euro
aan UNICEF voor een programma van kinderbescherming
in Irak. Verder kende DGOS financiële steun toe
aan het Bestrijdingsprogramma van kinderarbeid
(IPEC) van de Internationale Arbeidsorganisatie, dat
wordt uitgevoerd in Marrakech in het partnerland
Marokko.
www.unicef.org
www.ilo.org
Vrouwenrechten
UNIFEM United Nations Development Fund for Women
DGOS mag terecht trots zijn op nog meer internationale
erkenning van Belgische steun aan vernieuwende
projecten. Dank zij haar financiële steun vanaf 2001 aan
Gender Responsive Budgeting van het Ontwikkelingsfonds
voor Vrouwen, heeft dit pilootprogramma er
namelijk toe bijgedragen dat in de nationale budgetten
effectief rekening gehouden wordt met de belangen en
rechten van vrouwen. Het UNIFEM-programma liep in
twintig ontwikkelingslanden en was vooral gericht op
de sensibilisering van overheden voor de genderthematiek
in armoedebestrijdingsstrategieën. Het succes van
dit nieuwe budgettaire instrument in de gelijkberechtiging
van vrouwen en de armoedebestrijding heeft
nieuwe geldschieters aangetrokken en het programma
werd ook verlengd. DGOS legde voor de tweede fase
(2004-2007) een aanzienlijke jaarlijkse bijdrage
van 620 000 euro vast. In deze fase wordt het
Genderbudgetprogramma opgevolgd in de landen
Mozambique, Senegal, Ecuador en Marokko. Hierbij
wordt nog meer aansluiting gezocht bij de armoedebestrijdingsprogramma’s
en nauwer samengewerkt
met de nationale ministeries en multilaterale ontwikkelingsbanken.
In 2004 werd ook besloten verder bij te dragen aan het
UNIFEM-programma in Afghanistan dat sinds 2002 de
capaciteitsversterking van het ministerie van Vrouwenzaken
financiert. België heeft hiervoor 500 000 euro
per jaar uitgetrokken. Het geld gaat eveneens naar de
versterking van zes vrouwencentra waar plattelandsvrouwen
vormingskansen en aangepaste dienstverlening
krijgen.
www.unifem.org
///////////////////////////////////////
3
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
25

l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
26
Strijd tegen seksueel geweld
UNFPA United Nations Fund for Population Activities
In 2004 heeft België zich geëngageerd voor een jaarlijkse
bijdrage van bijna 2 miljoen euro aan het multilateraal
samenwerkingsprogramma ter bestrijding van
seksueel geweld in drie provincies van de Democratische
Republiek Congo. Dit veelomvattend programma
bestrijkt verschillende actiedomeinen gaande van preventie
en zorgverstrekking tot juridische bescherming
en reïntegratie van de slachtoffers. Het wordt, onder
leiding van UNFPA, gezamenlijk uitgevoerd door het
UNFPA, UNICEF, het Hoog Commissariaat voor de
Mensenrechten en Congolese ngo’s.
www.unfpa.org
www.ohchr.org
Sociale bescherming
ILO International Labour Organization
Als lid van de Internationale Arbeidsorganisatie draagt
België bij tot de gewone begroting. Deze verplichte
bijdrage werd in 2004 voor het eerst door DGOS
betaald (vroeger door FOD Werkgelegenheid, Arbeid
en Sociaal Overleg).
België kende opnieuw steun toe aan het vernieuwende
en succesvol gebleken ILO-programma “Strategieën
tegen Sociale Uitsluiting en Armoede” (STEP), dat de
uitbreiding van de sociale zekerheid vooral op vlak van
gezondheidszorg in ontwikkelingslanden ondersteunt.
De activiteiten van STEP, zo heeft de evaluatie van de
eerste fase (1998-2003) uitgewezen, leidde tot de
oprichting van tal van mutualiteiten en de capaciteitsversterking
van sociaal kwetsbare groepen. Dank zij de
internationale erkenning van de impact, heeft dit programma
een vaste plaats verworven binnen de organisatie.
De Belgische bijdrage aan de tweede fase (2004-
2007), ten bedrage van 1,2 miljoen euro per jaar, is
vooral bestemd voor de uitvoering van het sociale
beschermingsprogramma op het terrein in Senegal,
Burkina Faso, Benin, Marokko, D.R. Congo en Rwanda.
Een bijkomende financiering van een half miljoen euro
werd toegewezen aan PRODIAF, het programma ter
promotie van de sociale dialoog tussen regeringen,
werkgevers en werknemersorganisaties in Franstalig
Afrika. Om de armste bevolkingsgroepen te bereiken
wordt speciale aandacht besteed aan een grotere vertegenwoordiging
van de landbouwsector en de informele
sector in het sociaal overleg.
www.ilo.org
Gezondheidszorg
UNAIDS United Nations Joint Programme on HIV/AIDS
WHO World Health Organization
In 2004 heeft de werkgroep gezondheid van DGOS
samen met het overlegorgaan Aids Platform aan een
nieuwe strategienota voor aids-bestrijding gewerkt.
De Belgische bijdrage aan UNAIDS werd ook aanzienlijk
verhoogd tot een globaal bedrag van 14 miljoen euro
voor 2004-2007, waarvan 10 miljoen voor de algemene
middelen. Vier miljoen euro gaat naar het UNAIDSprogramma
in de regio van de Grote meren, dat technische
assistentie verleent aan de Afrikaanse landen
die het meest door HIV/aids getroffen zijn. De bijdrage
van DGOS komt specifiek ten goede aan de voorbereiding
van de projecten die door het Wereldfonds voor
de bestrijding van Aids, Tuberculose en Malaria gefinancierd
worden (zie kader GFATM). België heeft geen
specifieke overeenkomst met dit Fonds, maar het is
wel een prioritaire partnerorganisatie waarvoor de
bijdrage aanzienlijk werd opgetrokken tot meer dan
20 miljoen euro voor de periode 2004-2007.
DGOS heeft verder nog 2,5 miljoen euro toegewezen
aan bepaalde programma’s van de Wereldgezondheidsorganisatie
(WHO) die samenvallen met de Belgische
prioriteiten inzake gezondheidszorg. Deze financiering
ondersteunt de capaciteitsversterking van de gezondheidsstructuren
in de minst ontwikkelde landen, het
onderzoek naar tropische ziekten en het verbeteren
van de toegang tot de generische geneesmiddelen.
www.unaids.org
www.who.int
www.theglobalfund.org

Global Fund to Fight Aids, Tuberculosis and Malaria
Het Wereldfonds ter bestrijding van Aids, Tuberculose en Malaria is een internationaal partnerschap dat in 2002 gecreëerd
werd om bijkomende financiële middelen te mobiliseren die de verspreiding van de ziekten moeten tegenhouden.
Het fonds financiert programma’s in alle werelddelen, maar de meeste fondsen zijn bestemd voor Subsaharaans Afrika.
Ongeveer twee derde van de subsidies gaat naar aids-bestrijding, maar de middelen dienen ook voor de aankoop van
geïmpregneerde muskietennetten en de opleiding van gezondheidsambtenaren. Het Wereldfonds financiert tegelijk
preventieve acties en sensibiliseringscampagnes.
///////////////////////////////////////
Verdeling van de middelen
Per regio
Per ziekte
6% 1%
7%
10%
14%
3
17%
3% 1% 65%
15%
61%
u Subsaharaans Afrika
u Oost-Azië & Pacific
u Latijns-Amerika en
Caraïben
u Europa & Centraal-Azië
u Zuid-Azië
u Midden-Oosten &
Noord-Afrika
u HIV/aids
u Malaria
u Tuberculose
u HIV/tbc
u Alle
Milieu
UNEP United Nations Environment Programme
UNESCO United Nations Educational, Scientific and
Cultural Organization
DGOS heeft in 2004 een strategienota uitgewerkt
waarin de krachtlijnen van de samenwerking met het
Milieuprogramma van de Verenigde Naties voor de
volgende vier jaren zijn vastgelegd. België blijft zich
inzetten voor een versteviging van de wetenschappelijke
samenwerking en technologische overdracht
zowel tussen de donoren als tussen Noord en Zuid,
ondersteunt ontwikkelingslanden bij het uitwerken
van een milieupolitiek in overeenstemming met de
internationale milieuconventies en ijvert voor een grotere
synergie tussen alle actoren van de multilaterale
milieuprogramma’s.
Het financiële engagement van DGOS in het VN-
Milieuprogramma voor 2004-2007 bedraagt 12 miljoen
euro. De bijdragen zijn bestemd voor drie prioritaire
beleidsacties: behoud en beheer van de
waterkwaliteit, wetenschappelijke ondersteuning voor
een doeltreffender milieubeheer, integratie van duurzaam
milieu in de nationale actieplannen ter bestrijding
van armoede. De bijdragen gaan prioritair naar
UNEP-programma’s in de Belgische partnerlanden.
DGOS geeft tevens financiële steun aan twee milieuprogramma’s
van UNESCO in de Democratische
Republiek Congo. Een meerjarenprogramma (2004-
2007) ter bescherming van de biodiversiteit in de
Congolese sites die tot het Wereldnatuurpatrimonium
behoren en een programma ter ondersteuning van de
regionale school voor Tropisch Bosbeheer in Kinshasa
(2004-2007). Dit zijn trouwens de enige UNESCO-programma’s
die in het kader van het concentratiebeleid
gefinancierd worden.
www.unep.org
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
27

Samenwerking met internationale financiële
instellingen
Hoewel de Federale Overheidsdienst Financiën de
hoofdverantwoordelijkheid draagt voor de relaties
met internationale financiële instellingen (IFI), krijgt
DGOS sinds 2002 een alsmaar grotere rol toegespeeld
voor het budgettair beheer van praktisch alle verplichte
bijdragen aan IFI’s. Sedert 2003 wordt DGOS
ook nauwer betrokken bij de formele bijeenkomsten
van de Wereldbank. In 2004 heeft de minister van
Ontwikkelingssamenwerking voor de eerste maal deelgenomen
aan het Ontwikkelingscomité van de
Wereldbank en het IMF. Er wordt nu regelmatig overleg
georganiseerd tussen beide overheidsdiensten.
De Wereldbankgroep is een belangrijke partner van
de Belgische ontwikkelingssamenwerking, gezien het
volume van de Belgische verplichte bijdrage die in
2004 ruim 74 miljoen euro bedroeg. DGOS werkt ook
op vrijwillige basis nauw samen met de Wereldbank.
In de geest van het concentratiebeleid werd in 2004
overigens beslist de vrijwillige bijdragen toe te wijzen
aan nog slechts drie programma’s die gericht zijn op
de Millenniumdoelstellingen. Zo werd voor de periode
2004-2006 in totaal 6 miljoen euro toegewezen
voor de nieuwe fase van het zogenaamde “Belgische
Partnerschap voor Armoedevermindering”. Via dit
Wereldbankprogramma ondersteunt België de voorbereiding
en uitvoering van de armoedebestrijdingsplannen
in de zes Afrikaanse partnerlanden Mali, Niger,
Mozambique, Rwanda, Burundi en DR Congo.
Sinds 2003 heeft België zijn financiële hulp aan het
basisonderwijs gevoelig verhoogd via gouvernementele
programma’s en budgethulp aan de nationale
onderwijsbegrotingen van onze partnerlanden. Maar
ons land neemt ook actief deel aan het Fast Track
Initiative dat ingezet wordt voor de Millenniumdoelstelling
“gratis lager onderwijs voor alle jongens en
meisjes”. DGOS heeft op zijn multilateraal samenwerkingsbudget
een jaarlijkse bijdrage van 1 miljoen euro
voor 2004 tot 2007 vastgelegd om het onderwijsbeleid
te financieren van de landen die onvoldoende steun
krijgen via de gewone bijstandskanalen.
De Belgische bijdrage aan het Watertoevoer- en
Afvoerprogramma van de Wereldbank voor de voorziening
van zuiver water in de randsteden en op het
platteland, wordt vanaf 2004 beperkt tot de
Democratische Republiek Congo.
Fast Track Initiative – Education for All
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
28
“Fast Track Initiative – Education for All” werd in 2002, onder impuls van de G8 en het Ontwikkelingscomité,
door de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds opgericht om de internationale gemeenschap te
mobiliseren voor het toegankelijk maken van het basisonderwijs voor alle kinderen, de meisjes in het bijzonder.
Dit wereldwijde partnerschap tussen ontwikkelingslanden en vijfentwintig donoren is gebaseerd op gedeelde
verantwoordelijkheden:
Donor
• Meer hulp geven aan basisonderwijs
• Afstemmen van hulp op prioritaire onderwijsnoden
• Coördineren van steun aan het nationale
onderwijsbeleid
Partnerland
• Ontwikkelen van een geloofwaardig onderwijsbeleid
• Bewijzen van de resultaten
• Leider in de uitvoering van het onderwijsbeleid

Aanverwante milieu- en landbouwprogramma’s
De waterproblematiek is een van de traditionele
milieuthema’s die meer aandacht krijgt sinds de
Belgische ontwikkelingssamenwerking een gestructureerd
beleid op het vlak van duurzaam milieu in ontwikkelingslanden
is beginnen voeren. DGOS financiert
via de multilaterale begroting een aantal aanverwante
milieuprogramma’s die betrekking hebben op klimaatwijziging
en biodiversiteit.
België is voor de periode 2004-2005 opnieuw raadslid
van het multilateraal milieufonds Global Environment
Facility (GEF), dat fondsen ter beschikking stelt van de
ontwikkelingslanden voor het naleven van hun milieuverplichtingen.
De Belgische bijdrage die uitsluitend
door DGOS gedragen wordt, is sinds 2003 aanzienlijk
verhoogd tot meer dan 10 miljoen euro per jaar. Op
die manier komt België ook zijn verplichtingen na
inzake de internationale milieuverdragen.
In 2004 organiseerde de Belgische deskundigengroep
inzake Woestijnvorming een colloquium omtrent
woestijnvorming. Dit Overlegcomité voor de
Conventie Desertificatie (OCD) werd opgericht om
het Belgisch beleid te bepalen inzake de strijd tegen
landdegradatie in landen die onderhevig zijn aan
droogte. DGOS volgt ook de werkzaamheden op de
voet van het Verdrag inzake Biodiversiteit en het
Carthagena Protocol omtrent Bioveiligheid. Verder
wordt inhoudelijke begeleiding verzekerd aan het
project Biodiversiteit en Ontwikkelingssamenwerking
van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen
(KBIN), dat een voortrekkersrol speelt
in de ontwikkeling en het in werking stellen van het
Clearing House Mechanism in de minst ontwikkelde
landen. De bijdrage voor 2004 ten bedrage van
375 000 euro kadert in de algemene overeenkomst die
tussen DGOS en KBIN is gesloten voor de financiering
van het nieuwe vierjarenprogramma tot 2007.
Een prioritaire en sinds 1971 ook trouwe partner van
de Belgische multilaterale samenwerking is het
Internationaal Landbouwkundig Onderzoek
(Consultative Group On International Agricultural
Research - CGIAR). Deze ‘Groep’ van vijftien landbouwkundige
onderzoekscentra met labo’s en proefvelden
in meer dan honderd landen, wil via steun aan
landbouwkundig onderzoek de voedselproductie stimuleren
en de voedselzekerheid verhogen in ontwikkelingslanden.
Vanaf 1999 droeg DGOS jaarlijks bijna 6
miljoen euro bij aan de CGIAR en financierde via
diverse samenwerkingskanalen Belgische landbouwonderzoeksprojecten
en expertise, voor o.a. de kwaliteitsverbetering
van graangewassen en bananen. In het
kader van de Belgische concentratiepolitiek is in 2004
beslist de DGOS-bijdragen niet langer te versnipperen
over alle CGIAR-onderzoekscentra maar ze te concentreren
op een beperkt aantal, waarbij voorrang gegeven
wordt aan onderzoek dat relevant is voor de landbouwproblematiek
van Centraal-Afrika.
www.gefweb.org
www.cgiar.org
///////////////////////////////////////
3
Migratie en Ontwikkeling
Sinds geruime tijd erkent België dat migranten een
bijdrage kunnen leveren tot de ontwikkeling van het
land van herkomst. Daarom werd 1 miljoen euro financiële
steun toegekend aan de International Organization
for Migration (IOM) voor het programma MIDA
(Migration and Development for Africa), waardoor
Afrikanen uit Rwanda, Burundi en D.R. Congo die legaal
in Europa verblijven, geld en middelen krijgen om hun
kennis en ervaring te investeren in de socio-economische
ontwikkeling van het land van herkomst.
www.iom.int
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
29

Samenwerking met de Europese Unie
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
30
In 2004 bedroeg de Belgische bijdrage aan het
Europees Ontwikkelingsfonds (9e EOF 2002-2007)
bijna 92 miljoen euro, ongeveer één derde van het
budget multilaterale samenwerking. Dat fonds financiert
de armoedebestrijdingsprogramma’s van de ACSlanden
(Afrika, Caraïben en de Stille Zuidzee), overeenkomstig
het Akkoord van Cotonou dat na goedkeuring
van de lidstaten in 2003 van kracht werd.
De directie Multilaterale en Europese Programma’s
van DGOS heeft in de loop van 2004 hard gewerkt aan
het stelselmatig voorbereiden en opvolgen van de vele
bijeenkomsten van de diverse beleidscomités en werkgroepen
die de Europese samenwerkingsprogramma’s
goedkeuren. DGOS maakt deel uit van het
comité Europees Ontwikkelingsfonds voor de
samenwerking met de 78 ACS-landen, het comité
MED dat de samenwerking met de partnerlanden
rond de Middellandse Zee opvolgt en van het comité
ALA voor de samenwerking in Azië en Latijns-
Amerika. Hierbij wordt telkens bijzondere aandacht
besteed aan de achttien Belgische partnerlanden en
aan prioritaire programma’s zoals de Vredesfaciliteit
voor Afrika waarmee de Afrikaanse Unie vredeshandhavingsoperaties
kan leiden in nauwe samenwerking
met de Europese Unie.
DGOS is ook actief betrokken bij de werkgroepen die
de beslissingen van de Europese ministerraden voorbereiden.
Binnen de werkgroep ACS nam DGOS
onder meer deel aan de voorbereiding van de herziening
van het Akkoord van Cotonou. Ze volgt er
ook de onderhandelingen op over de Economische
Partnerschapsakkoorden (EPA) met de zes regio’s van
de ACS-landen. De ‘wegenkaart’ voor die onderhandelingen
werd in 2004 goedgekeurd. Deze werkgroep
bereidt ook de beslissingen voor van de Raad over de
opschorting of hervatting van de hulp aan sommige
ACS-landen (Zimbabwe, Togo, Haïti, Guinee-
Bissau, Ivoorkust,…).
In de werkgroep Ontwikkelingssamenwerking werd
gewerkt aan de harmonisering van de procedures, met
het oog op het Forum op Hoog Niveau van de DAC in
Parijs (maart 2005). In het debat over de integratie van
het Europees Ontwikkelingsfonds in de EU-begroting,
erkende België de voordelen inzake flexibiliteit en
transparantie in het beheer van de fondsen, maar ons
land drong wel aan om de fondsen bestemd voor
Afrika te vrijwaren. Na bespreking in de werkgroep
Ontwikkelingssamenwerking nam de Raad in november
2004 een Mededeling van de Commissie aan over
HIV/aids, tuberculose en slaapziekte. Daarin wordt
aangedrongen op concrete maatregelen inzake de
investering in de lokale productie van geneesmiddelen,
een verlaging van de prijzen en de ondersteuning van
wetenschappelijk onderzoek naar nieuwe vaccins. Als
aanloop naar de VN-Top over de Millenniumdoelstellingen,
vijf jaar na de Millennium Verklaring, is de werkgroep
in 2004 begonnen met de voorbereidingen van
het Europese voortgangsrapport over de bijdragen van
de lidstaten aan de acht Millenniumdoelstellingen.
Dat rapport werd in mei 2005 door de Ministerraad
goedgekeurd.
Bij de voorbereiding van de werkzaamheden in deze
comités en werkgroepen is overleg met alle betrokken
Belgische partijen cruciaal, zowel intern met de andere
DGOS-directies als op het terrein met de attachés
van ontwikkelingssamenwerking, maar ook met de
Belgische Permanente Vertegenwoordiging bij de
Europese Unie, de Directie-Generaal Europese Zaken
en Coördinatie en de Beleidscel van de minister van
Ontwikkelingssamenwerking. Om de coherentie van
het Europese optreden te versterken, is er eveneens
geregeld informeel overleg van de Directeurs-
Generaal Ontwikkelingssamenwerking van de 25
Europese lidstaten. DGOS neemt ook deel aan het
comité Medefinanciering van de Europese ngo’s
waar ondermeer aandacht wordt besteed aan het
thema Microfinanciering.

In het kader van de samenwerking met de Europese
Unie, is de Belgische ontwikkelingssamenwerking een
van de belangrijkste promotoren van de ondersteuning
van de parlementaire democratie in de ACSlanden.
Het programma Versterking van de parlementaire
capaciteiten in de ACS-landen, dat onder
het Belgisch voorzitterschap van de EU werd gelanceerd,
krijgt Europese financiering voor de tweede
fase. Vanaf 2002 financierde DGOS, in samenwerking
met het Europese studiecentrum voor Ontwikkelingssamenwerking
(ECDPM) in Maastricht, een reeks
informatieseminaries in tien Afrikaanse landen over de
nieuwe rol en bevoegdheden van de nationale parlementen
in uitvoering van het Akkoord van Cotonou.
In 2004 werden deze informatieseminaries in de
Democratische Republiek Congo en Uganda georganiseerd.
De Belgische inzet voor dit door de vijftienhonderd
deelnemers erg gewaardeerde vormingsprogramma,
werd trouwens uitdrukkelijk erkend in het
evaluatierapport van de eerste fase.
///////////////////////////////////////
3
Het Gele en het Groene boek
Deze twee referentiedocumenten van DGOS bevatten alle activiteiten van de Belgische multilaterale samenwerking:
• het Gele boek geeft een overzicht van de bijdragen van DGOS aan de internationale organisaties, naast een
bondige beschrijving van haar partners en de mechanismen die de Belgische ontwikkelingssamenwerking
bij het beleid betrekken.
• het Groene boek geeft de cijfers over de financiële bijdragen van alle Belgische overheden aan de multilaterale
ontwikkelingsorganisaties.
Beide publicaties kunnen geconsulteerd en gedownload worden op www.dgos.be en/of besteld bij de FOD
Buitenlandse Zaken.
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
31

Het Belgisch
Overlevingsfonds
Voor meer voedselzekerheid

in Afrika ///////////////////////////////////////////////// 4
• Multisectorale programma’s gericht op de hele voedselketen 34
• Meer aandacht voor Centraal-Afrika 35
• Huidige stand van uitvoering 35
• Coalitie van partners voor de uitvoering 36
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
33

DGOS is de beheerder van het Belgisch
Overlevingsfonds (BOF), dat in 1983 op initiatief van
het Belgische parlement als “Overlevingsfonds voor
de Derde Wereld” opgericht is om de voedselzekerheid
te verbeteren in Afrikaanse landen met een
chronisch voedseltekort of waar de bevolking door
honger en ondervoeding bedreigd wordt. Toen de
eerste dotatie van 248 miljoen euro uitgeput was,
werd het Fonds in 1999 bij wet omgevormd tot het
Belgisch Overlevingsfonds en kreeg het nieuwe middelen
toegewezen ten bedrage van 250 miljoen euro.
Deze middelen zijn rechtstreeks afkomstig van de
Nationale Loterij.
In 2004 heeft de Werkgroep Belgisch Overlevingsfonds
voor de eerste keer vergaderd in een nieuwe
samenstelling. De parlementaire vertegenwoordiging
in het Fonds werd bij KB van 19 januari 2004 uitgebreid
tot alle politieke fracties in de Kamer. Voortaan
zetelen dus zeven in plaats van zes parlementsleden in
dit adviesorgaan dat aanbevelingen formuleert ter
attentie van de minister van Ontwikkelingssamenwerking.
De andere leden van de gemengde werkgroep
blijven evenwel onveranderd. Dat zijn drie vertegenwoordigers
van DGOS, één vertegenwoordiger van de
vier internationale partnerorganisaties UNICEF, FAO,
UNCDF, IFAD en van de twee Belgische federaties van
niet-gouvernementele organisaties COPROGRAM en
ACODEV. Tijdens de eerste vergadering van de verruimde
werkgroep werd onder andere een opvolgingsmissie
naar Niger voorbereid. De reis zelf werd uitgesteld
tot in 2005.
Multisectorale programma’s gericht op de hele
voedselketen
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
34
De wet tot oprichting van het Belgisch Overlevingsfonds
opteerde voor een geïntegreerde multisectorale aanpak
van de programma’s. De strategienota voor de
periode 2000-2010, die tot stand kwam na diepgaand
overleg met de verschillende partnerorganisaties,
werkte die aanpak verder uit. Dit betekent dat het
Fonds geen voedsel- of noodhulp verstrekt, maar wél
dient om langetermijnprojecten te financieren die de
problemen van de voedselzekerheid aan de wortel
aanpakken. De programma’s zijn dus in de eerste
plaats gericht op de plattelandsontwikkeling door de
ondersteuning van acties ter verbetering van de landbouw-
en voedselproductie, maar ook van de basisinfrastructuur
inzake gezondheidszorg, drinkwatervoorziening,
basisonderwijs en andere sociale voorzieningen.
Er wordt eveneens op toegezien dat de prioriteiten,
door de werkgroep vastgelegd, gerespecteerd worden:
een verbetering van de positie van de vrouw en haar
kinderen, bestrijding van de armoede in stedelijke
gebieden en hulpverlening aan de armste bevolkingsgroepen.

Meer aandacht voor Centraal-Afrika
Einde 2004 was het Belgisch Overlevingsfonds actief in
éénentwintig Afrikaanse landen. Ongeveer drie vierde
van alle projecten wordt uitgevoerd in tien Belgische
partnerlanden: Benin, Burundi, Democratische
Republiek Congo, Mali, Mozambique, Niger, Rwanda,
Senegal, Tanzania en Uganda. Het Belgisch
Overlevingsfonds was in het verleden weinig aanwezig
in Centraal-Afrika. Aangezien door de conflicten de
voedselonzekerheid in deze regio sterk is toegenomen,
heeft het Fonds de laatste jaren meer projecten gefinancierd
in Burundi, de Democratische Republiek
Congo en Rwanda. Het BOF volgt daarmee de inspanningen
van de Belgische ontwikkelingssamenwerking
voor de regio. In 2004 is ongeveer zeventig procent
van het toegezegde budget voor nieuwe projecten
gebruikt voor Centraal-Afrika. Dat is een groot verschil
met 2000 toen geen enkel nieuw project in deze regio
gefinancierd werd.
///////////////////////////////////////
4
Huidige stand van uitvoering
Van de beschikbare middelen die de Nationale Loterij
sinds 1999 ter beschikking stelde, is een bedrag van
152,5 miljoen euro effectief aan 65 projecten toegewezen.
Daar komen nog tien projecten in uitvoering bij
die gefinancierd werden via het eerste Overlevingsfonds
van 1983. Gewoonlijk worden elk jaar zo’n dertien tot
vijftien nieuwe projecten goedgekeurd, maar in 2004
waren dat er slechts elf omdat de voorbereiding van
enkele bilaterale projecten niet ver genoeg gevorderd
was. Die projecten zijn opgenomen in het programma
van 2005. Er werden bijgevolg ook minder middelen
toegewezen dan de vorige jaren. In 2004 was dat 27
miljoen euro.
De effectieve bestedingen van het Belgisch
Overlevingsfonds daarentegen stegen aanzienlijk
tegenover de periode 2000-2003. In 2003 waren de uitgaven
gedaald tot een zeer laag niveau van 14,5 miljoen
euro, te wijten aan een trage opstart en/of uitvoering
van projecten op het terrein. In 2004 echter is
het programma volop op kruissnelheid gekomen, met
stijgende bestedingen tot 20 miljoen euro.
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
35

Coalitie van partners voor de uitvoering
De programma’s door het Fonds gefinancierd, worden
uitgevoerd door een netwerk van vier internationale
partnerorganisaties en zestien Belgische partners, met
name de Belgische Technische Coöperatie en vijftien
ngo’s. Elke organisatie heeft een specifiek strategisch
kader of programma uitgewerkt voor het partnerschap
met het BOF, waarin ze eigen accenten leggen en waarbinnen
alle afzonderlijke projecten dienen te passen.
De verdeling van de programma’s volgens de partners
is in de loop van de jaren vrijwel dezelfde gebleven.
Van 1999 tot 2004 werden 44,4% van de fondsen toegewezen
aan projecten van multilaterale organisaties,
42,7% aan projecten van de ngo’s en 11,3% aan bilaterale
projecten met de BTC.
Elf nieuwe BOF-projecten goedgekeurd of opgestart in 2004
Land Project Partner
Benin Steun aan maniokteelt in het departement Zou (2005-2009) Vredeseilanden
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
36
Burkina Faso
Ondersteuning lokale ontwikkelingsdynamiek in Diapangou (2004-2007) Iles de Paix
Steun aan de veeteelt in de Sahel (2005-2008)
Dierenartsen Zonder Grenzen
Voedselzekerheid in de streek van Kananga (2004-2009)
Caritas
DR Congo
Geïntegreerde plattelandsontwikkeling in Lubero (2005-2009)
VIC
Voedselzekerheid in de streek van Beni en Lubero (2005-2009)
Vredeseilanden
Heropstarten van de landbouwsector in de Evenaarsprovincie (2004-2009) IFAD
Mali Aanleggen van zaaigoedcircuits op het platteland (2005-2008) OXFAM
Mozambique Bestaanszekerheid en gezondheid in kader HIV/aids (2005-2008) FAO
Rwanda
Steun aan de gedecentraliseerde financiële sector (2004-2009)
Aquadev
Gemeenschapsontwikkeling in Byumba (2004-2009)
UNCDF

l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
///////////////////////////////////////
4
37

Speciale
programma’s
Bijdragen Concentratie tot van herstel de middelen en wederopbouw en meer

5
doeltreffende na een crisis //////////////////////////////////////////// hulp • Voedselhulp 40
• Noodhulp en wederopbouwhulp op korte termijn 43
• Conflictpreventie en vredesopbouw 43
• Overgangshulp 44
• Samenwerking met lokale niet-gouvernementele organisaties 44
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
39

DGOS financiert een reeks acties die niet rechtstreeks
aansluiten bij de doelstellingen en de logica van ontwikkelingshulp.
Het zijn programma’s die een bijdrage
leveren tot strategieën die na een crisis oplossingen en
perspectieven voor wederopbouw bieden. Voedselhulp
en noodhulp helpen op korte termijn het leed verzachten
van de slachtoffers van een natuurramp of
een conflict. Maar bij programma’s ter ondersteuning
van lokale ngo’s, conflictpreventie en overgangshulp
gaat het meestal om meer complexe en zeer uiteenlopende
doelstellingen.
Voedselhulp
België geeft voedselhulp aan landen die een beroep
doen op externe hulp om hun tijdelijke voedselschaarste
te overwinnen, ter ondersteuning van de
voedselzekerheid en om de postcrisissituaties te helpen
beheren. Dit programma omvat dus veel meer
dan voedselhulp in de strikte zin van het woord.
Voedselhulp wordt toegekend in de vorm van geldelijke
giften en is ongebonden. De aankoop van producten
die ggo’s bevatten is verboden. De meeste door
België gefinancierde voedselaankopen zijn lokale of
regionale aankopen.
Voedselonzekerheid en voedselhulp
Voedselonzekerheid kan te wijten zijn aan onvoldoende voedsel, te lage koopkracht, distributieproblemen of
een onevenwichtig voedingspatroon binnen de gezinnen.
Voedselhulp heeft als doel de voedselzekerheid te verhogen.
Er zijn drie categorieën:
• Noodvoedselhulp wordt verstrekt in onvoorspelbare crisissituaties die het gevolg zijn van natuurlijke of
menselijke rampen. Gratis voedsel wordt uitgedeeld aan wie het zwaarst onder de voedselonzekerheid lijdt;
• Voedselhulp voor wederopbouwprojecten helpt de voedselproductie te verhogen door het herstellen van
de landbouwproductiesystemen en het uitdelen van zaden, meststoffen en klein landbouwmateriaal;
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
40
• Structurele voedselhulp ondersteunt het voedselzekerheidsbeleid van een partnerland.

DGOS financierde in 2004 voor 18,5 miljoen euro
voedselhulpprojecten. Dat bedrag ligt hoger dan wat
België toegezegd had in het kader van de afspraken
binnen de Europese Unie. Die bepalen dat België jaarlijks
minstens 30.000 ton graanequivalent, de standaardeenheid
voor voedselhulp, moet leveren aan
ontwikkelingslanden en -gebieden die door het
Ontwikkelingshulpcomité (DAC) van de OESO zijn
opgenomen in de lijst van de begunstigden van officiële
ontwikkelingshulp.
Bijlage 5: Overzicht van de voedselhulpprojecten in
2004
Van de voedselhulpprojecten die de Belgische ontwikkelingssamenwerking
in 2004 heeft gefinancierd gaat
86% naar Afrika en 12% naar het Midden-Oosten.
De eerste begunstigden zijn de Democratische Republiek
Congo, Burundi, Sudan en de Palestijnse gebieden.
///////////////////////////////////////
5
Verdeling van de voedselhulp per begunstigd land in 2004 (in euro)
u DR Congo
u Burundi
u Palestijnse gebieden
u Sudan
u Uganda
u Ivoorkust
u Rwanda
u Algerije
u Kaapverdië
u Internationaal
u Afghanistan
2.250.000
500.000 187.500 5.560.417
1.000.000 400.000
184.167
1.750.000
1.000.000
2.262.500
3.410.417
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
41

Partners
De belangrijkste partners van DGOS voor de uitvoering
van de noodvoedselhulp zijn de gespecialiseerde
instellingen van de Verenigde Naties, ngo’s en de BTC.
Het UNRWA kreeg ongeveer 2 miljoen euro voor de
distributie van voedsel in de Palestijnse vluchtelingenkampen.
Het Internationale Rode Kruis en Oxfam
Solidariteit werden financieel gesteund voor voedselprojecten
in Rwanda en Algerije.
De voedselhulp voor wederopbouwprojecten wordt
verleend via de dienst voor speciale noodopdrachten
van de FAO (TCEO), in samenwerking met lokale ngo’s.
Deze dienst kreeg in 2004 iets meer dan 3 miljoen euro
vooral voor de distributie van zaaigoed aan Burundi
en de Democratische Republiek Congo. Wanneer
DGOS structurele voedselhulp toekent, gebeurt
dat via de geïntegreerde programma’s voor schoolkantines
van het Wereldvoedselprogramma (WFP), de
belangrijkste partner van DGOS in 2004. WFP kreeg
iets meer dan 10 miljoen euro voor zijn voedselhulpprogramma’s.
Inspraak in het beleid
De rol van DGOS is niet langer beperkt tot de financiering
van projecten die door haar partners worden
uitgevoerd. Door de verhoogde bijdrage aan het budget
van verschillende organisaties, heeft België voortaan
ook meer inspraak in de beleidsstrategieën. Zo
pleitte DGOS bij het Wereldvoedselprogramma voor
de aankoop van eetwaren op de lokale markten en
tegen de aankoop van eetwaren die ggo’s bevatten,
zoals overeengekomen in het Cartagena-protocol.
DGOS neemt ook deel aan verschillende werkgroepen
binnen de Europese Unie die onder andere moeten
onderzoeken hoe noodhulp en ontwikkelingshulp
beter op mekaar afgestemd kunnen worden. De wil
om noodhulp te verankeren in een proces van heropbouw
en ontwikkeling na de crisis, werd alvast geïllustreerd
door de overeenkomst tussen DGOS en de
FAO om de humanitaire operaties die door België gefinancierd
worden op lange termijn te programmeren.
Verdeling van de voedselhulp per partnerorganisatie in 2004 (% van het totaal bedrag)
7%
5%
3%
12%
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
42
17%
56%
u WVP
u FAO/TCEO
u UNRWA
u BTC
u ICRK
u Oxfam-Solidariteit

Noodhulp en wederopbouwhulp op korte termijn
DGOS kende in 2004 22 miljoen euro subsidies toe in
het kader van noodhulp en wederopbouwhulp op
korte termijn. Twee derde van dat bedrag ging naar
Afrika, vooral naar de regio van de Grote Meren,
meer bepaald naar de Democratische Republiek
Congo (25%), Burundi (18%) en Uganda (8%). Een
derde werd verdeeld over Iran (8%), de Palestijnse
gebieden (7%), Haïti (7%) en Cuba (5%).
Noodhulp omvat zeer uiteenlopende interventies om
te voorzien in de vitale behoeften van de slachtoffers
van de crisis. Hygiëne is een cruciale overlevingsfactor
in crisissituaties, zoals blijkt uit het project ‘Water en
sanering’ in Uganda, dat door DGOS gefinancierd en
door UNICEF uitgevoerd wordt. Bij een dreigende
ramp kan noodhulp er ook toe bijdragen om de blootgestelde
bevolking beter voor te bereiden op de schok;
zoals bijvoorbeeld het project ‘Aanleg van een strategische
voorraad humanitaire medische bijstand’, uitgevoerd
door de ngo Memisa in de Democratische
Republiek Congo.
Na de noodperiode kan wederopbouwhulp op korte
termijn voorkomen dat de gevolgen van de crisis verergeren.
De hulpprogramma’s die nogal sterk uiteenlopend
zijn, helpen niet alleen het fysieke en psychosociale
leed van de slachtoffers als gevolg van de crisis te
verlichten, ze zorgen ook voor de repatriëring van
vluchtelingen en ontheemden naar het land van herkomst
en het opstarten van heropbouwwerken. De
sensibiliseringscampagnes van UNICEF over niet-ontplofte
munitie in de Palestijnse gebieden helpen bij
het herstel van de sociale en politieke stabiliteit.
Bijlage 6: Overzicht van de noodhulpprojecten in 2004
///////////////////////////////////////
5
Conflictpreventie en vredesopbouw
Conflictpreventie en vredesopbouw zijn absolute prioriteiten
in het Belgische ontwikkelingssamenwerkingsbeleid.
In 2004 financierde DGOS in totaal 34 projecten
voor een bedrag van 22,4 miljoen euro, waarvan
80% bestemd voor 22 projecten in Afrika. Zo gaat
Belgische steun naar de organisatie van de verkiezingen
in Burundi, de Democratische Republiek Congo
en Irak, de versterking van de rechtsstaat in het
gebied van de Grote Meren, naar ontmijningsoperaties
in Mozambique, Cambodja en Laos en de opvang
van kinderen in de conflictlanden van de Grote Meren.
De meeste subsidies worden toegewezen aan Belgische
en internationale ontwikkelingshulporganisaties, vooral
het UNDP.
Er werden ook drie ontwerpovereenkomsten gesloten
met het Ministerie van Defensie voor ontmijningsoperaties
in Laos en Cambodja en voor de herdenking van
de tiende verjaardag van de genocide in Rwanda. In
dat verband werd een openbare aanbesteding gegund
aan een aannemer voor de levering van een gedenkzuil
in Rwanda.
Bijlage 7: Overzicht van de conflictpreventieprojecten in
2004
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
43

Overgangshulp
Overgangshulp maakt het mogelijk om interventies te
financieren die niet meer onder noodhulp of wederopbouwhulp
op korte termijn vallen maar tijdens de
periode waarin de structurele hulp nog niet hervat is.
In 2004 financierde DGOS een project van 5 miljoen
euro in de Democratische Republiek Congo, via een
door de Verenigde Naties beheerd fonds ter ondersteuning
van het verkiezingsproces. Daarnaast financiert
DGOS in de D.R. Congo een technische studie
voor de heraanleg van de spoorwegbrug van Nyemba.
In Congo Brazzaville investeert België ruim een half
miljoen euro in de opleiding van televisietechnici in
digitale videotechnieken.
Samenwerking met lokale niet-gouvernementele
organisaties
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
44
In 2004 gaf DGOS 5,5 miljoen euro financiële steun
aan bijna honderd projecten die uitgevoerd werden
door een brede waaier van lokale organisaties, ngo’s,
vrouwen- en jeugdverenigingen, vakbonden, werkgeversorganisaties,
religieuze organisaties, media. De
ondersteuning van de civiele maatschappij betekent
een belangrijke bijdrage aan het democratiseringsproces
vooral in conflictlanden of landen die een conflictperiode
achter de rug hebben.
In een eerste fase werden subsidies toegekend aan
lokale niet-gouvernementele organisaties in het gebied
van de Grote Meren (Burundi, Democratische
Republiek Congo en Rwanda) en in Zuid-Afrika.
Vervolgens werd het programma uitgebreid tot nietgouvernementele
organisaties gevestigd in Ethiopië,
Senegal en de Palestijnse gebieden. In 2004 werd de
steun verder uitgebreid naar Benin, Bolivia, Marokko
en Peru. De gefinancierde projecten zijn erg divers en
afhankelijk van de in elk land gekozen strategie voor
de versterking van de civiele maatschappij.
De samenwerking met lokale niet-gouvernementele
organisaties in de elf landen die aan dit programma
deelnemen, is een vorm van gedecentraliseerde samenwerking.
Het zijn de Belgische ambassades en attachés
voor ontwikkelingssamenwerking die een meerjarenprogramma
opstellen met de doelstellingen en prioritaire
interventiesectoren. Vervolgens kunnen de lokale
ngo’s financiële steun krijgen, binnen de jaarlijks vastgelegde
budgettaire grenzen. De ambassades zijn ook
bevoegd voor de opvolging en financiële controle van
de toegekende subsidies.

5
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
45

Concentratie van de middelen en meer
Sensibilisering
Voor meer maatschappelijke

6
doeltreffende betrokkenheid hulp ///////////////////////////////////////// • Opiniepeiling over ontwikkelingssamenwerking 48
• De Millenniumcampagne 49
• Steun aan ontwikkelingseducatie 49
• Africalia 50
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
47

Naast armoedebestrijding en duurzame ontwikkeling,
is het informeren en sensibiliseren van de Belgische
bevolking over ontwikkelingssamenwerking een
belangrijke opdracht die aan DGOS is toegewezen. In
de managementplannen van de voorzitter van de
FOD en van de Directeur-Generaal van DGOS, worden
het verbreden van het maatschappelijk draagvlak
en het bevorderen van het partnerschap met de
publieke opinie hoog in het vaandel gedragen.
Om de zichtbaarheid van de Belgische ontwikkelingssamenwerkingacties
bij het publiek te vergroten, werd
in 2004 een nieuw logo gecreëerd. Het is geïnspireerd
op ‘gelijkheid, dialoog en dynamiek’, drie essentiële
waarden van de Belgische ontwikkelingssamenwerking.
Dit logo prijkt voortaan op alle informatie- en
promotiemateriaal van DGOS (publicaties, balpennen,
bladwijzers, spandoeken, kalenders, affiches,…), en
uiteraard ook op het promotiemateriaal van de manifestaties
en audiovisuele producties die door DGOS
worden gesubsidieerd. Het logo moet ook bijdragen
tot een verbetering van de zichtbaarheid van de
Belgische ontwikkelingssamenwerking in onze partnerlanden.
De directie Sensibiliseringsprogramma’s beschikte in
2004 over een budget van ruim 7 miljoen euro voor de
financiering van de eigen activiteiten en de subsidiëring
van de educatieve activiteiten van derden. Het
was alweer een druk jaar voor deze directie die naast
de sensibilisering van het grote publiek ook verantwoordelijk
is voor de organisatie van internationale
congressen en manifestaties. De belangrijkste manifestaties
in 2004 waren ongetwijfeld de wereldpremière
van het UNDP-jaarrapport in het Brusselse
Egmontpaleis en de Week van de Fair Trade, gewijd
aan het thema “Produceren en consumeren met respect
voor mens en milieu”. Daarnaast organiseerde
DGOS nog de internationale donorconferentie over
Burundi, de herdenking van 10 jaar genocide in
Rwanda en het seminarie van de Wereldbank over een
internationaal demobilisering- en reïntegratieprogramma.
Het succesvolle colloquium over de waterproblematiek
dat plaats had in de senaat, werd georganiseerd
in samenwerking met de parlementaire
commissie Globalisering van het federale Parlement.
Opiniepeiling over ontwikkelingssamenwerking
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
48
In 2004 heeft DGOS ter voorbereiding van haar nationale
sensibiliseringscampagne over de Millennium
Ontwikkelingsdoelstellingen (MOD), een opiniepeiling
laten uitvoeren naar de kennis en houding van het
Belgische publiek inzake ontwikkelingssamenwerking.
Uit dat onderzoek is gebleken dat een groot deel van
de Belgen, ongeveer twee derde, wel degelijk belangstelling
heeft voor ontwikkelingssamenwerking, maar
ook dat de kennis van de Belgische ontwikkelingssector
bij de publieke opinie erg beperkt is.
Dertig procent van de ondervraagde Belgen kent wel
het begrip ‘ngo’; de rol van de federale overheid en van
DGOS in de Belgische ontwikkelingssamenwerking
daarentegen zijn praktisch niet gekend. Amper drie
procent van de ondervraagde Belgen vermeldde spontaan
de overheid als bevoegde instantie voor ontwikkelingssamenwerking.
Slechts dertien procent van de
ondervraagde Belgen weet dat DGOS de administratieve
structuur is van de Belgische federale ontwikkelingssamenwerking.

De Millenniumcampagne
Uit deze opiniepeiling bleek ook dat de Millennium
Ontwikkelingsdoelstellingen door amper 5% van de
ondervraagden gekend zijn. Daarom heeft DGOS in
de loop van 2004 verschillende sensibiliseringsacties
opgezet om de zogenaamde MOD’s ruimer bekend
te maken. Zo werden tienduizend minifoldertjes met
de tekst ‘De Belgische ontwikkelingssamenwerking
steunt de Millenniumdoelen van de Verenigde Naties’
verspreid. Dimensie 3, dat in 2004 in een nieuw
kleedje werd gestoken, wijdde een speciaal nummer
aan de millenniumdoelen. En in de nieuwsbrieven
DGOS-info en DGCD-Contacts worden al sinds de
Millennium Verklaring in 2000 geregeld bijdragen over
de MOD’s gepubliceerd. Ook de DGOS-informatiestand
op de Boekenbeurs in Brussel en de Filmfestivals
van Namen en Bergen, die door DGOS worden gefinancierd,
stond in het teken van de millenniumdoelstellingen.
De twee reizende fototentoonstellingen
over de waterproblematiek en het leven van straatkinderen
in Burkina Faso, deden meer dan twintig scholen,
verenigingen en gemeenten aan.
///////////////////////////////////////
5
6
Steun aan ontwikkelingseducatie
Om de publieke opinie zoveel mogelijk te betrekken
bij de ontwikkelingssamenwerking, sponsort DGOS
een brede waaier van uiteenlopende informatieve en
educatieve activiteiten die door Belgische niet-gouvernementele
organisaties en socioculturele instellingen
georganiseerd worden. Zo werden in 2004 artistieke
manifestaties ondersteund zoals de tentoonstelling
van Zuid-Afrikaanse kunstenaars in Charleroi en de
reeks Ushaka-concerten n.a.v. tien jaar afschaffing van
de apartheid. Ook publiekstrekkers zoals het
Wereldmuziekfestival Couleur Café in Brussel en het
Wereldculturencentrum Zuiderspershuis in Antwerpen
genieten jaarlijks financiële ondersteuning. DGOS subsidieert
ook tal van filmfestivals die bijdragen tot de
promotie en distributie van filmproducties uit het
Zuiden zoals Cinema Novo in Brugge, Open Doek in
Turnhout, het Afrika Filmfestival in Leuven en Dilbeek,
Cinéma Méditerranéen in Brussel.
In 2004 heeft DGOS financiële steun toegekend aan
meer dan twintig audiovisuele producties die handelen
over actuele ontwikkelingsvraagstukken en Noord-
Zuid relaties. Deze films werden gerealiseerd door de
VRT-programma’s OverLeven, Kwesties, Vlaanderen
Vakantieland en Karrewiet en het RTBF-programma
Planète en Question.
DGOS financiert verder nog het educatieve programma
Kleur Bekennen/Annoncer la Couleur, dat
gericht is op de promotie van mondiale vorming en
actief wereldburgerschap in het onderwijs, alsook de
informatiecyclus voor kandidaat-coöperanten en personen
die belangstelling hebben voor ontwikkelingssamenwerking.
De coördinatie van beide initiatieven is
toegewezen aan de BTC.
www.kleurbekennen.be
www.annoncerlacouleur.be
.
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
49

Africalia
DGOS geeft jaarlijks 2 miljoen euro financiële steun
aan de vzw Africalia, die in 2001 werd opgericht voor
de promotie van de hedendaagse Afrikaanse cultuur
in België én in Afrika. In 2003 kon het Belgische publiek
uitgebreid kennismaken met de Afrikaanse culturele
rijkdommen dank zij de ‘Karavaan Africalia’ die het
hele land doorkruiste met voorstellingen, films en
voordrachten. In 2004 was het culturele aanbod in
België beperkt tot de lancering van een nieuwe driemaandelijkse
nieuwsbrief en de creatie van een nieuwe
website. De activiteiten ter ondersteuning van de culturele
projecten in Afrika daarentegen werden flink
uitgebreid. Van de 225 projecten die in 2004 voor subsidiëring
bij Africalia werden ingediend, kwam 75% in
aanmerking voor financiële steun.
Een greep uit de in 2004 geselecteerde projecten:
• het Woestijnfestival van de traditionele culturen uit
de Sahara in Mali,
• het 9de Internationaal Theaterfestival voor
Ontwikkeling in Burkina Faso,
• de Biënnale van de hedendaagse Afrikaanse kunst
‘Dak’Art’ in Senegal,
• de 8ste editie van het Festival “Ecrans Noirs” voor de promotie
van de Afrikaanse film in D.R. Congo, Kameroen,
Gabon en de Centraal-Afrikaanse Republiek,
• de ontwikkeling van een website voor de gemeenschapsradio’s
in Kenya.
www.africalia.be
Vernieuwde DGOS-website
www.dgos.be
De website van DGOS, die de publieke opinie informeert over de Belgische ontwikkelingssamenwerking,
kreeg in 2004 een modernere look, geïnspireerd op het nieuwe logo van de Belgische Ontwikkelingssamenwerking.
De site blijft aangepast aan de WAI-normen (Web Accessibility Initiative), waardoor ook blinden en slechtzienden
de site kunnen raadplegen. De DGOS-website kreeg hiervoor het BlindSurfer-label.
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
50
Sinds de lancering van de website in 2001 blijft het aantal bezoekers stijgen.
In december 2004 bezochten meer dan 46 000 personen www.dgos.be.

l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
///////////////////////////////////////
56
51

Bijlagen /////////////////////////

1. Belgische officiële ontwikkelingshulp (ODA) 2000-2004 54
2. ODA-uitgaven van DGOS per land 2000-2004 56
3. ODA-uitgaven van DGOS per sector 2000-2004 57
4. Overzicht van de nieuwe programma’s en projecten in 2004 58
5. Overzicht van de voedselhulpprojecten in 2004 60
6. Overzicht van de noodhulp- en wederopbouwprojecten in 2004 61
7. Overzicht van de conflictpreventieprojecten in 2004 63
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
53

Bijlage 1
Belgische officiële ontwikkelingshulp (ODA) 2000-2004
2000 2001 2002 2003 2004
Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGOS)
Technische Samenwerking en beurzen 72.821.105 80.831.185 85.272.095 84.171.234 83.204.751
Sectoraal en investeringen 30.373.755 28.449.775 23.533.444 29.535.768 24.288.827
Micro-projecten 1.483.138 3.148.302 2.469.419 551.106 2.862.476
Beheerskosten BTC 8.651.484 13.944.011 16.451.564 18.747.194 9.472.500
Schuldkwijtschelding 21.466.836 19.637.116 37.145.364 0 16.634.004
Totaal Gouvernementele Samenwerking 134.796.318 146.010.389 164.871.886 133.005.302 136.462.558
NGO projecten en programmafinanciering 78.623.626 80.676.656 80.265.333 83.812.958 80.116.058
NGO programmafinanciering - sensibilisering in België 10.083.314 10.644.549 11.144.538 12.084.745 12.795.067
NGO noodhulp 13.416.989 18.939.044 14.510.621 12.738.859 2.074.129
NGO lokaal 0 0 0 43.938 264.349
VVOB 6.702.792 7.151.272 7.567.881 7.660.102 7.875.062
APEFE 6.661.146 6.911.899 8.032.947 8.100.000 7.905.188
VLIR 21.775.709 16.987.592 25.454.669 24.916.413 23.683.804
CIUF/CUD 18.792.807 16.866.933 21.471.398 22.197.646 22.858.532
Wetenschappelijke Instellingen 5.308.144 6.886.793 10.181.882 9.015.951 11.249.727
Andere 4.983.898 10.026.065 24.541.069 15.828.537 10.107.672
Totaal Niet-Gouvernementele Samenwerking 166.348.425 175.090.803 203.170.338 196.399.149 178.929.588
Multilateraal vrijwillige bijdragen - toegewezen 70.994.223 52.047.845 60.954.758 65.593.499 63.125.926
Multilateraal VN vrijwillige bijdragen - algemeen 35.861.768 27.605.145 32.697.962 28.106.345 32.816.069
Multilateraal VN verplichte bijdragen (% ODA) 0 0 3.493.791 2.762.320 5.614.040
Europees Ontwikkelingsfonds (EOF) 73.120.657 30.878.268 58.610.692 86.257.918 91.771.261
Wereldbankgroep 55.237.121 55.180.437 55.155.649 260.287 75.448.052
Multilaterale schulden (HIPC) 0 0 0 0 5.395.916
Regionale ontwikkelingsbanken 0 0 20.235.665 20.570.631 19.710.918
Andere financiële en onderzoeksinstellingen 12.105.738 15.889.201 16.413.108 13.092.754 30.492.829
Totaal Multilaterale Samenwerking 247.319.507 181.600.896 247.561.625 216.643.754 324.375.011
Belgisch Overlevingsfonds via overheidsdiensten 127.913 264.186 187.175 187.421 596.016
Belgisch Overlevingsfonds via NGO 4.391.930 8.185.634 6.610.444 10.022.369 7.743.240
Belgisch Overlevingsfonds via multilaterale instellingen 12.248.418 9.151.522 8.712.711 4.447.267 6.365.365
Totaal Belgisch Overlevingsfonds 16.768.261 17.601.342 15.510.330 14.657.057 14.704.621
Sensibiliseringsprogramma’s door DGOS 3.897.877 3.542.568 2.446.266 5.013.526 6.956.617
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
54
Staatsleningen (DGOS vanaf 2004) 0 0 0 0 22.706.037
Interestbonificaties (DGOS vanaf 2004) 0 0 0 0 6.992.181
BIO nv 0 18.592.014 24.398.365 24.266.325 29.796.925
Andere 295.490 328.683 167.679 70.324.546 319.147
Totaal DGOS 569.425.878 542.766.695 658.126.489 660.309.659 721.242.685

Buitenlandse Zaken (uitgez. DGOS)
Noodhulp gouvernementeel via overheidsdiensten 0 0 0 0 1.069.036
Noodhulp via NGO 694.102 694.102 704.000 704.000 9.578.383
Noodhulp via multilaterale instellingen 2.280.124 1.318.346 1.308.574 2.668.410 10.411.117
Conflictpreventie, preventieve diplomatie 4.904.821 7.722.965 10.892.617 12.063.359 24.265.315
Multilateraal vrijwillige bijdragen - algemeen 4.085.285 4.181.285 4.334.653 4.400.419 3.547.543
Multilateraal VN verplichte bijdragen (% ODA) 3.316.072 3.612.730 3.918.137 3.549.627 1.448.321
Interestbonificaties (DGOS vanaf 2004) 3.109.329 3.532.699 4.374.530 5.963.432 0
Andere 0 0 0 0 1.325.768
Totaal Buitenlandse Zaken (uitgez. DGOS) 18.389.733 21.062.127 25.532.511 29.349.247 51.645.483
///////////////////////////////////////
Administratieve kosten Buitenlandse Zaken (incl. DGOS)
Administratieve kosten op begroting DGOS 29.558.080 24.448.214 23.636.163 25.439.289 3.158.357
Administratieve kosten op begroting Buitenlandse Zaken 0 0 0 4.140.000 26.419.934
Totaal Buitenlandse Zaken (uitgez. DGOS) 29.558.080 24.448.214 23.636.163 29.579.289 29.578.291
Overheidshulp - Andere bronnen
FOD Financiën 32.975.542 70.563.229 -11.322.080 -8.778.942 -54.210.063
Belgische bijdrage aan ODA Europese Commissie (excl. EOF) 133.153.280 180.909.874 161.519.244 164.618.276 184.352.790
Nationale Delcredere Dienst / staatsgarantie 34.234.096 41.190.000 171.400.000 664.790.000 148.850.000
Andere Federale Overheidsdiensten 7.410.034 7.754.853 11.709.857 2.369.438 37.673.287
Gewesten en Gemeenschappen 32.880.201 39.039.158 40.766.867 44.428.100 49.650.272
Provincies en gemeenten 7.307.158 8.104.754 8.665.314 8.718.170 9.036.853
Totaal Overheidshulp - Andere bronnen 247.960.311 347.561.868 382.739.202 876.145.042 375.353.139
Totale Overheidshulp 865.334.002 935.838.904 1.090.034.365 1.595.383.237 1.177.819.598
% Totale ODA / Bruto Nationaal Inkomen 0,36% 0,37% 0,43% 0,60% 0,41%
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
55

Bijlage 2
ODA-uitgaven van DGOS per land 2000-2004
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
56
MOL 2000 2001 2002 2003 2004
Partnerlanden
Dem. Rep. Congo * 27.625.498 37.287.180 33.479.208 43.153.581 69.413.498
Ecuador 6.595.954 6.257.509 8.971.261 11.689.062 14.901.687
Burundi * 9.541.008 7.947.347 17.435.507 13.962.340 13.663.622
Bolivia 9.343.847 10.219.074 8.638.532 13.856.368 13.448.046
Rwanda * 16.505.989 12.042.998 22.249.655 17.363.598 13.305.514
Tanzania * 7.794.600 9.889.842 31.983.381 8.595.741 10.816.413
Vietnam 17.048.877 9.408.841 10.887.649 9.909.393 9.452.551
Benin * 4.861.933 4.539.640 8.503.730 7.884.728 9.007.773
Marokko 4.733.282 2.143.344 4.272.542 8.010.544 8.735.848
Palestijnse gebieden 5.168.579 3.617.691 8.747.940 9.573.733 8.695.923
Peru 2.812.848 4.649.217 7.456.465 6.051.249 8.332.267
Mali * 3.449.191 7.355.615 4.885.478 3.873.576 7.361.374
Mozambique * 4.273.023 10.455.400 1.176.285 5.888.326 7.082.820
Niger * 10.327.489 14.022.607 4.416.528 9.292.371 6.966.752
Senegal * 4.843.836 6.863.892 6.755.536 10.786.598 6.461.823
Zuid-Afrika 2.636.595 2.401.732 4.748.226 4.329.515 5.151.382
Uganda * 7.355.002 3.743.154 2.222.041 5.916.420 4.397.990
Algerije 1.177.990 1.382.996 1.118.156 2.791.654 1.238.552
Andere landen
Burkina Faso * 9.564.971 8.909.738 11.140.904 10.191.054 13.343.021
India 3.850.033 5.561.896 9.418.319 8.020.524 9.899.878
Ethiopië * 3.620.980 6.728.956 1.771.921 7.054.133 7.577.281
Kenya 8.920.940 4.375.316 7.427.561 6.005.710 7.134.156
Ivoorkust 8.039.925 2.614.195 2.530.017 4.056.062 5.213.932
Filipijnen 7.148.258 8.555.078 5.623.566 5.668.207 4.667.376
Laos * 1.683.940 2.198.735 3.362.822 3.552.507 4.248.726
Cambodja * 3.660.643 2.927.940 3.307.769 4.635.438 4.168.696
Afghanistan * 0 4.437.293 7.034.057 2.647.818 4.135.420
Brazilië 4.949.441 2.856.573 2.840.513 3.757.541 3.682.862
Irak 0 22.150 0 3.725.678 3.356.120
Guatemala 1.635.107 1.939.628 2.537.484 2.852.601 2.992.753
Kameroen 5.494.807 11.243.403 11.438.528 4.133.102 2.796.979
Zambia * 3.325.739 2.968.095 2.779.289 3.028.418 2.782.050
Zimbabwe 3.789.795 2.491.727 3.097.321 6.936.393 2.771.552
Nicaragua 3.361.434 1.856.689 2.626.653 2.791.201 2.473.901
Colombia 1.435.798 1.433.886 1.808.215 1.970.319 2.360.168
Haïti * 3.381.268 1.225.657 1.264.707 2.071.359 2.229.751
El Salvador 762.518 2.942.236 1.973.266 1.550.878 1.774.120
Cuba 1.478.438 2.233.813 2.957.503 2.089.551 1.707.912
Bangladesh * 1.315.572 1.609.292 1.974.357 1.671.837 1.598.970
SADC * 2.473.236 3.350.465 3.287.719 2.297.820 1.072.934
Chili 1.396.880 1.151.065 1.141.949 1.857.749 892.164
Iran 0 0 0 0 50.000
Jamaïca 19.336 0 0 0 4.055
Turkije 609.074 4.168 4.251 0 0

Bijlage 3
ODA-uitgaven van DGOS per sector 2000-2004
2000 2001 2002 2003 2004
Opvoeding/vorming 67.876.711 67.166.729 87.524.999 77.132.267 98.963.254
Gezondheidszorg 53.243.409 54.080.800 51.240.948 45.910.094 42.451.996
Bevolking/vruchtbaarheid 17.772.227 17.324.198 23.721.393 18.666.245 30.577.815
Water en sanering 9.729.323 9.161.078 12.520.918 18.774.173 14.940.916
Civiele maatschappij 26.562.778 27.450.637 44.202.023 43.105.692 33.333.755
Sociale diensten 35.685.753 32.747.652 29.097.723 31.705.489 36.580.826
Transport en stockage 3.934.072 13.469.466 3.741.358 4.803.833 5.697.308
Communicatie 874.568 1.859.239 1.315.597 504.697 122.530
Energie 640.555 736.973 803.990 2.577.549 2.029.637
Formele banksector 55.415.854 54.920.150 75.801.602 21.066.418 95.734.585
Informele banksector/micro-krediet 3.380.523 23.358.545 29.193.439 27.697.999 23.140.073
Ondernemingen 582.552 635.278 781.563 360.281 315.462
Landbouw, veeteelt, visvangst 53.308.909 50.681.760 48.100.037 46.519.304 44.241.368
Industrieën 6.439.777 4.628.259 5.567.858 4.623.142 11.745.010
Handel en toerisme 1.454.144 1.955.808 1.804.678 1.415.517 890.688
Multisector leefmilieu 11.393.293 10.671.138 11.202.318 14.770.481 15.082.521
Multisector landelijke ontwikkeling 11.102.406 13.864.661 10.385.658 11.938.731 12.631.263
Multisector andere 11.381.040 9.448.645 10.128.764 14.041.348 14.013.973
Noodhulp (zonder noodvoedselhulp) 33.851.099 27.169.637 30.858.650 92.924.133 12.077.161
Voedselzekerheid (nood en programma) 10.193.629 8.264.229 12.432.075 13.949.951 15.286.482
… waarvan voedselzekerheidprogramma’s 10.193.629 7.024.762 8.458.073 8.312.503 2.638.771
… waarvan noodvoedselhulp 0 1.239.467 3.974.002 5.637.448 12.647.711
Programmahulp (zonder voedselhulp) 10.171.816 7.618.276 13.070.730 16.114.303 5.775.178
Schuldvermindering 21.466.836 19.637.116 37.145.364 0 22.029.920
NGO (niet gespecificeerd) 10.113.311 11.041.808 11.241.193 16.289.328 21.530.245
Sensibilisering Belgische bevolking 13.981.191 16.024.299 14.694.976 19.462.080 20.027.405
Niet gespecificeerd 98.870.102 58.850.314 91.548.635 115.956.604 112.325.096
Leningen van Staat tot Staat en interestbonificaties 29.698.218
Totaal sectortabel 569.425.878 542.766.695 658.126.489 660.309.659 721.242.685
///////////////////////////////////////
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
57

Bijlage 4
Overzicht van de nieuwe programma’s en projecten in de partnerlanden in 2004
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
58
Land Sector Titel Projecthulp Financiële hulp
Algerije Goed bestuur Versterking van de opleiding over de kennis van het Gerecht 750.000
Institutionele steun aan de Raad van State 165.255
Water Institutionele steun aan “l’Algérienne des Eaux” 578.125
Technische steun aan de opleidings- en vervolmakingscentra voor
waterberoepen
Geïntegreerd beheer van de waterrijkdommen in het hydrografisch bekken
Côtier 2A - Oued Mazafran
2.789.858
4.780.793
Gezondheid Geïntegreerd project voor volksgezondheid in Tamanrasset 2.778.211
Benin Goed bestuur Steun aan Justitie in 2 departementen 3.597.370
Gezondheid
Project voor de verbetering van de transfusieveiligheid in 4 departementen
(PASTAM)
1.918.323
Burundi Goed bestuur Trustfondsen Schuldverlichting 3.000.004
2de aanvulling FBBR (Fonds belgo-burundais de réemploi, Belgisch-Burundees
Fonds voor Hertewerkstelling)
Steun bij de tweede uitgave van de Burundese wetboeken 1.428.382
Onderwijs Steun aan het secundair technisch en beroepsonderwijs 10.840.941
Studiefonds 500.000
D.R. Congo Gezondheid Steun aan de Directie Studie en Planning van het ministerie van
Volksgezondheid (verlenging)
576.851
Nationaal Bestrijdingsprogramma tegen Tuberculose 2.636.707
Steun aan de regionale centrales voor de distributie van generische
basisgeneesmiddelen
6.694.266
Onderwijs Steun aan het technisch en beroepsonderwijs 4.100.000
Landbouw
Steun aan het INERA (Institut National pour l’Etude et la Recherche
Agronomique, Nationaal Instituut voor Landbouwonderzoek)
3.009.070
Basisinfrastructuur Heraanleg van de secundaire wegen in de regio “Bas Fleuve” 8.000.000
Mali Gezondheid Strijd tegen Seksueel Overdraagbare Infecties (SOI’s) 380.865
Goed bestuur /
decentralisatie
Expertisefonds 1.000.000
Steunprogramma voor de uitvoering van Studies en Consultaties 500.000
Steun aan de lokale commissies voor het inleveren van lichte wapens in de
streek van Timboektoe - Fase III
2.045.527
Marokko ONEP - Technische bijstand 130.000
4.000.009
Mozambique Armoedebestrijding Algemene begrotingshulp 2.000.000
Goed bestuur SISTAFE 1.500.000
Gezondheid
Technische bijstand aan GACOPI (Investeringseenheid van het ministerie van
Volksgezondheid)
400.000
Niger Gezondheid Steun bij de uitvoering van het Plan voor Sanitaire Ontwikkeling 11.114.085
Rwanda Gezondheid Steun aan het programma voor geestelijke gezondheid in Rwanda
(verlenging)
127.000
Institutionele steun aan het ministerie van Volksgezondheid 4.478.214
School voor verpleegwetenschappen 703.521
Geestelijke gezondheid 2.710.575
Landbouw Steun aan de zaaigoedsector in Rwanda 6.592.230
Goed bestuur
Steun aan de versterking van de Rechtsstaat en het Gerecht in Rwanda: Cour
suprême
Tanzania Milieu Gemeenschapsgericht duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen in
geselecteerde dorpen van het “Selous Game Reserve”
Milieu
Ontwikkeling en uitvoering van een geïntegreerd beheersplan voor de
“Kilombero Valley Flood Plain Ramsar Site”
1.698.357
1.352.112
2.001.487
Infrastructuur Technische bijstand aan de Tanzaniaanse Spoorwegmaatschappij 84.000

Land Sector Titel Projecthulp Financiële hulp
Zuid-Afrika Gezondheid Capaciteitsopbouw in het departement Volksgezondheid 3.535.000
Bevordering van de werkzaamheden van de Commissie voor Landteruggave 6.050.000
Bolivia Landbouw Project voor duurzame landbouwontwikkeling in de provincie Chayanta,
departement Potosi
Ecuador Goed bestuur /
decentralisatie
Integrale plattelandsontwikkeling van de stroombekkens van de Cordillera
Tunari - PROMIC
Integrale en duurzame exploitatie van bosbouwrijkdommen in de regio
Tropico de Cochabamba (CHAPARE)
4.550.000
3.800.000
3.720.000
Gezondheid Uitgebreider en beter netwerk van gezondheidsvoorzieningen in El Alto 6.050.000
Landbouw
Inheems fonds 200.728,20
Steun aan gedecentraliseerd bestuur inzake milieu, gezondheid en toerisme
in Ibarra
Bouw van sociale en productieve infrastructuur in de provincies Loja en
Zamora Chinchipe
3.000.000
7.500.000
Ontwikkeling van de vleesproductie in El Norte 4.000.000
Sociale economie Opzetten, in ere herstellen en promoten van traditionele ambachten 599.352
Steun aan families van kleine koffieplanters van Manabi 4.187.886
Peru Milieu Steunprogramma voor duurzame ontwikkeling in de regio binnen de
invloedssfeer van Santuario Nacional
7.500.000
Goed bestuur Institutionele versterking van de Defensoria del Pueblo - Fase II 3.000.000
Landbouw Valorisatie van plantages in Cajamarca en Sierra Norte del Perú 3.222.615
Vietnam Landbouw Ontwikkeling en uitbreiding van de zuivelactiviteiten rond Hanoi-tweede fase 2.000.000
Palestijnse
gebieden
Onderwijs Leerkrachtenopleiding in de noordelijke Hooglanden 4.000.000
Infrastructuur
Goedkope sanitaire technologieën in Artas 404.910
TOTAAL 157.782.616,20 10.500.013
///////////////////////////////////////
Overzicht van de nieuwe programma’s en projecten in niet-partnerlanden in 2004
Land Sector Titel Projecthulp Financiële hulp
Bangladesh Gezondheid International Centre for Diarrhoal Diseases Research (ICDDR’B, Internationaal
Centrum voor Onderzoek naar Diarreeziekten) - verlenging
Burkina Faso Gezondheid Steun aan het DAF van het ministerie van Volksgezondheid 521.318
44.900
Steun aan het Nationale Multisectorale Plan voor HIV- en Aids-Bestrijding 5.000.000
Steun aan de gezondheidsdistricten (PPOKK - Fase II) 4.500.000
Onderwijs Steun aan het Tienjarenplan voor Onderwijs 5.000.000
Ethiopië Onderwijs Programma voor Leerkrachtenopleiding 4.000.000
Kameroen Maatschappij Economische en sociale ontwikkeling van de pygmeeëngemeenschap van
Baka
800.000
Gezondheid Steun aan 7 gezondheidsdistricten in de provincie Extrême Nord 1.940.424
Water Herstel van de watersector in Maroua 304.898
Laos Water Versterking van de nationale drinkwater- en saneringsstrategieën voor
Champone
300.000
Onderwijs Versterking van het beroepsopleidingsaanbod in de provincie Champasak 1.750.000
TOTAAL 15.161.540 9.000.000
ALGEMEEN TOTAAL 172.944.156 19.500.013
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
59

Bijlage 5
Overzicht van de voedselhulpprojecten in 2004
Begunstigd land Titel van het project Uitvoerende partner Bedrag van de DGOS-steun
Afrika
Algerije niet gespecificeerd Oxfam-Solidariteit 500.000 €
Burundi Allerlei zaaigoed FAO/TCEO 580.000 €
Groentezaad FAO/TCEO 370.000 €
Bonenzaad FAO/TCEO 350.000 €
Maïs, bonen WVP 1.100.000 €
niet gespecificeerd WVP 833.333 €
Kaapverdië niet gespecificeerd WVP 400.000 €
Ivoorkust
Zout, sorghum, granen, CSB
(mengeling maïs-soja)
WVP 1.000.000 €
Uganda Maïs WVP 500.000 €
Maïs WVP 1.250.000 €
DR Congo Maïs BTC 1.143.500 €
Overschot project 2002 BTC 244.128 €
Zaaigoed maïs/rijst/bonen/soja FAO/TCEO 725.000 €
Basiszaad/groentezaad FAO/TCEO 975.000 €
Maïs e.a. WVP 1.462.372 €
Maïs WVP 833.333 €
Rwanda Erwten ICRK 1.000.000 €
Sudan Coördinatie FAO/TCEO 62.500 €
Logistiek WVP 1.000.000 €
Sorghum WVP 1.000.000 €
Humanitaire vlucht / C130
Belgisch Leger
WVP 200.000 €
Midden-Oosten
Afghanistan Lokale aankoop van tarwe WVP 184.167 €
Palestijnse gebieden Rijst en linzen UNRWA 1.250.000 €
Meel UNRWA 1.000.000 €
Mondiaal
Studie - niet gespecificeerd WVP 187.500 €
Studie - DRC - Burundi WVP 354.167 €
Totaal 18.505.000 €
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
60

Bijlage 6
Overzicht van de noodhulp- en wederopbouwprojecten in 2004
Begunstigd land Titel van het project Uitvoerende partner Bedrag van de DGOS-steun
Afrika
Burkina Faso Noodhulp voor de preventie van gele-koortsepidemieën WGO 50.000 €
Burundi
Bouw van huizen voor de getroffen, ontheemde en gerepatrieerde
bevolking in de provincies Ruyigi en Cankuso
Caritas 642.231 €
Tsjaad
Eritrea
Landbouwherstel en wederopbouw van scholen in Makamba Protestantse Solidariteit 501.175 €
Woningbouw en landbouwherstel in Nyanza Lac, Makamba TEARFUND 403.903 €
Vrijwillige terugkeer en reïntegratie van Burundese vluchtelingen
uit kampen in Tanzania
UNRWA 500.000 €
Opvang van nieuwe Congolese vluchtelingen (Banyamulenge) UNRWA 541.033 €
Hulp bij de levering van schoolboeken aan de leerkrachten en
leerlingen van het basisonderwijs
Herstel van de waterbevoorradingsinfrastructuur, sensibilisering
rond hygiëne en verbetering van het basissanitair in de scholen
en gemeenschappen in de provincies Rutana, Bururi, Ruyigi en
Cankuzo
Levering van niet-voedselhulp aan de ontheemde bevolking in
Bujumbura platteland
Opvang van Sudanese vluchtelingen in Tsjaad: transport en
aankoop van geneesmiddelen en medisch materiaal
Distributie van voedsel aan 50.000 kwetsbare personen in de
provincie Anseba
UNICEF 580.000 €
UNICEF 420.000 €
UNICEF 393.133 €
AZG 600.000 €
RKV 300.000 €
Ivoorkust Gezondheidszorg in de regio Man AZG 350.000 €
Transport van medische kits van Brindisi naar Abidjan WGO 60.800 €
Marokko Wederopbouw na de aardbeving in de regio Al Hoceima BRK 7.333 €
Uganda Strijd tegen ondervoeding in Noord-Uganda FAO 387.534 €
DR Congo
Levering van essentiële landbouwinputs aan 48.000 ontheemden
in Noord- en Oost-Uganda
Internationale bescherming van en humanitaire bijstand aan
vluchtelingen
FAO 425.258 €
UNRWA 500.000 €
Water en sanering in Noord-Uganda UNICEF 525.000 €
Herstel en uitrusting van de gezondheids- en schoolinfrastructuur
in de regio Mahagi, Ituri
Herstel van de gezondheidsinfrastructuur, water en voeding in de
gezondheidszone Kasongo, Maniema
Caritas 579.900 €
FOMETRO 500.000 €
Herstel van de medische infrastructuur in de stad Bukavu Louvain Dév. 658.511 €
Malariaprogramma: preventie en curatieve zorg in Ituri Memisa 500.000 €
Aanleg van een strategische voorraad voor humanitaire medische
bijstand
Bouw van 1 500 woningen en heropbouw van 4 basisscholen in
Fizi in Uvira, Zuid-Kivu
Memisa 499.000 €
Protestantse Solidariteit 820.103 €
Programma voor de repatriëring van vluchtelingen UNRWA 950.000 €
Schoolhulp aan kinderen in Ituri en Zuid-Kivu UNICEF 81.553 €
Geneesmiddelen, medisch materiaal en vaccins voor de
basisgezondheidszorg in Kasaï en Zuid-Kivu
UNICEF 800.000 €
Sahel Hulp in de strijd tegen de treksprinkhaan FAO 436.475 €
Sudan
Tanzania
Transport van pesticiden per C130 FAO 83.519 €
Transport per C130 van de humanitaire VN-hulp voor de crisis in
Darfoer
Gezondheidszorg, logistiek en waterbevoorrading voor de
vluchtelingen in Noord-Darfoer
Humanitaire bijstand aan de vluchtelingen (uit Burundi en de
DRC) in de kampen in Tanzania
Nationale Defensie 500.000 €
AZG 429.000 €
UNRWA 500.000 €
///////////////////////////////////////
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
61

Bijlage 6 - vervolg
Begunstigd land Titel van het project Uitvoerende partner Bedrag van de DGOS-steun
Latijns-Amerika
Cuba Noodhulp tegen de droogte in de provincie Las Tunas Oxfam 600.000 €
Heropbouw van huizen en landbouwinfrastructuur na de orkanen
Ivan en Charly
Oxfam/FOS 500.000 €
Haïti Noodhulp na de orkanen - geneesmiddelen, tenten en kits BRK 297.898 €
Azië
Medische bijstand aan de slachtoffers Oxfam 500.000 €
Overstromingen op Haïti en de Dominicaanse Republiek RKV 150.000 €
Noodhulp na de orkaan Jeanne: schoolhulp aan kinderen UNICEF 500.000 €
Bangladesh Uitdeling van kits aan 18.000 gezinnen (overstromingen) RKV 300.000 €
Filipijnen
Aankoop en levering van bouwmateriaal en gereedschap voor
1.400 noodwoningen na de tyfoon Luzon
RKV 346.500 €
Indonesië Uitzonderlijke noodhulp aan de slachtoffers van de tsunami RKV 110.000 €
Sri Lanka Uitzonderlijke noodhulp aan de slachtoffers van de tsunami RKV 247.188 €
Midden-Oosten
Afghanistan Strijd tegen de leishmaniasis-epidemie in Kaboel WGO 200.000 €
Irak Revalidatie voor gehandicapten in Noord-Irak Handicap International 330.630 €
Iran Herstel van de gezondheidsinfrastructuur in Bam WGO 1.250.000 €
Palestijnse
gebieden
Waterbevoorrading in Bam UNICEF 507.606 €
Gezinshulp in Rafah FOS 125.050 €
Mobiele klinieken voor de Palestijnse bevolking in de
plattelandsdorpen ten westen van Ramallah
Gaza Crisis Appeal: bescherming van kinderen en sensibilisering
rond niet-ontplofte munitie
Oxfam 108.700 €
UNICEF 95.000 €
Scheppen van banen UNRWA 1.000.000 €
Bijkomende oproep UNRWA 300.000 €
Totaal 21.994.033 €
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
62

Bijlage 7
Overzicht van de conflictpreventieprojecten in 2004
Begunstigd land Titel van het project Uitvoerende partner Bedrag van de DGOS-steun
Afrika
Zuid-Afrika
Regularisatie “Center for conflict prevention” (Centrum
voor conflictpreventie)
CCR 26.940 €
Burundi Steun aan de Burundese Nationale Radio en Televisie Vzw “Kabondo” 526.107 €
Bewustmaking van de risico’s van antipersoonsmijnen Handicap International 400.000 €
Steun bij de organisatie van verkiezingen UNDP 2.000.000 €
Vrouwen en Bestuur Search for Common Ground 652.000 €
DR Congo Steun bij de organisatie van verkiezingen UNDP 5.000.000 €
Mozambique
Steun aan het “Accelerated Demining Programme”
(Programma voor versnelde ontmijning)
UNDP 800.000 €
Uganda Regularisatie diversen 361.768 €
Rwanda Bouw van het kamp in Kigali Nationale Defensie en INIG 138.478 €
Ceremonie op 2 april 2004 ter herdenking van de genocide diversen 5.700 €
Herdenking van de tiende verjaardag van de genocide Rwanda-Genocide 10 1.350.220 €
Levering gedenkzuil in België Tom Franzen 127.000 €
Tanzania Gebruik van ratten van detectie APM APOPO 500.000 €
Programma “ESPERER III” - Middelbare scholen voor de
vrede
RET 500.000 €
Grote-Merengebied Steun aan Justitie RCN 750.000 €
Latijns-Amerika
Cuba
Azië
Gerechtigheid voor iedereen in Centraal-Afrika Advocaten zonder Grenzen 750.000 €
Steun aan de versterking van het parlement en de
verkiezingsprocessen in de DRC, Burundi en Rwanda
Steun aan de conferentie van Ibrahim Fall over het Grote-
Merengebied
Steunprogramma voor Burundese, Congolese en
Rwandese leerkrachten
Regionaal programma voor kinderen die getroffen worden
door gewapende conflicten
Steun bij de hervorming van het strafrecht en het
penitentiair recht
Programma voor de bescherming van de slachtoffers van
gewapende conflicten
AWEPA 500.000 €
UNDP Nairobi 1.200.000 €
Vzw “Partenaire” 300.000 €
UNICEF 900.000 €
Penal Reform International 576.071 €
ICRK 500.000 €
Top van Nairobi voor een wereld zonder wapens Top van Nairobi 50.000 €
Conflictpreventie door de versterking van de
productiecapaciteit in de zone Velasco
FOS 960.000 €
Cambodja Detachering van 4 militaire ontmijningsexperts Nationale Defensie 400.000 €
Laos Detachering van 2 militaire ontmijningsexperts en UXO Nationale Defensie 220.000 €
Midden-Oosten
Palestijnse gebieden
Werkingskosten van de Palestijnse algemene delegatie in
Brussel
Algemene delegatie 50.000 €
Irak Post-conflict journalism: opleiding voor journalisten Internews Europe 108.064 €
Jemen
Steun bij de organisatie van verkiezingen UNDP 1.000.000 €
Wederopbouwhulp UNODC 500.000 €
Steun aan het programma “Strengthening National
Capacity for mine Action” (Versterking van de nationale
ontmijningscapaciteit) fase II
UNDP 500.000 €
Centraal- en Oost-Europa 717.098 €
Totaal 22.369.446 €
///////////////////////////////////////
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
63

Organigram
FOD Buitenlandse Zaken, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
DG
Bilaterale Zaken
(B)
SO.1
Crisiscentrum
DG
Consulaire Zaken
(C)
SO.4
Bijzondere evaluator
SO.2
Inspectie van
de Posten
B&B
Begroting en
Beheerscontrole
DG
Ontwikkelingssamenwerking
(D)
Minister
Voorzitter
Directiecomité
SO.3
Kruispunt Gewesten
en Gemeenschappen
P&O
Personeel en
Organisatie
DG
Europese Zaken
en Coördinatie
(E)
Beleidscel
l DGOS l DGOS Ac Ac tiviteitenversl ag ag 2004 2004 l l
64
64
P&C
Pers en
Communicatie
P&S
Protocol en
Veiligheid
ICT
Informatie- en
Communicatietechnologie
DG
Juridische Zaken
(J)
DG
Multilaterale Zaken
en Mondialisering
(M)

Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking (DGOS)
Noord-Afrika en
Midden-Oosten
D 1.1.1.a
Centraal
Afrika
D 1.1.1.b
West-
Afrika
D 1.1.1.c
Zuidelijk Afrika,
Oost-Afrika
D 1.1.2
Latijns-
Amerika
D 1.2
Azië
D 1.3
J. Bruylandt
L. Timmermans
M. Doffagne
R. Vandeputte
G. Schueremans
M. Aerts
Algemene Zaken en
Secretariaat
D 0.0
E. Adriaensens
Adjunct van de
Directeur-Generaal
Gouvernementele
programma’s
D 1
A. Vanderauwera
DG
Ontwikkelingssamenwerking
(D)
Beleidsondersteuning
D 0.1
L. Callewaert
Speciale
programma’s
D 2
J.-P. Loir
Spoedhulp -
Rehabilitatie -
Voedselhulp
D 2.1
P. Decuypere
Overlevingsfonds
D 2.2
D. Teerlinck
Maatschappijopbouw
D 2.3
E. Squilbin
Directeur-Generaal
Martine Van Dooren
Opvolging, evaluatie
en statistieken
D 0.2
M. Tierens
Niet-gouvernementele
programma’s
D 3
P. Jalet
NGO’s
D 3.1
F. Van Thournout
Universiteiten -
Wetenschappelijke
instellingen
D 3.2
D. Molderez
Andere partners
D 3.3
E. d’Adesky
Budgetvoorbereiding
D 0.3
L. De Greef
Multilaterale
en Europese
programma’s
D 4
K. Panneels
Ontwikkelingsbanken
D 4.1
C. Bois d’Enghien
Europese
Unie
D 4.2
F. De Wispelaere
Verenigde
Naties
D 4.3
P. Avontroodt
Sensibiliseringsprogramma’s
D 5
M. Buys
Sensibilisering
door derden
D 5.1
T. Loncke
Sensibilisering
door DGOS
D 5.2
M. De Winter
l DGOS Ac tiviteitenversl ag 2004 l
65

Lijst met afkortingen
Acodev
ACS
AIDS
ALA
APEFE
BBP
BNI
BIO
BOAD
BOF
BOS
BTC
CAP
CGIAR
CIUF
Coprogram
CSB
CUD
CVO
DAC
DGOS
DRC
ECDPM
EOF
EPA
EU
FAO
FOD
GEF
GGO
GHD
GRAP
HABITAT
HIPC
HIV
IDEA
IFAD
IFI
ILO
IMF
IOM
IPEC
IRKC
ITG
IUS
IUCN
KB
KBIN
KMMA
MED
MIDA
MOD
MOL
NGO
OCD
OCHA
ODA
OESO
OHCHR
ONEP
PRODIAF
PRSP
RTBF
SADC
STEP
TCEO
UNAIDS
UNCDF
UNCHS
UNCTAD
UNDP
UNEP
UNESCO
UNFPA
UNHCR
UNICEF
UNIFEM
VIC
VLIR
VN
VRT
VVOB
WAI
WFP
WHO
Action Concertée pour le Développement
Afrika, Caraïben & Stille Oceaan
Acquired Immunodeficiency Syndrome
Asia & Latin America
Association pour la. promotion de l’éducation et de la formation à l’étranger
Bruto Binnenlands Product
Bruto Nationaal Inkomen
Belgische Investeringsmaatschappij voor Ontwikkelingslanden
Banque Ouest-Africaine de Développement
Belgisch Overlevingsfonds
Beleidsondersteunde samenwerking
Belgische Technische Coöperatie
Consolidated Appeal Process
Consultative Group on International Agricultural Research
Conseil Interuniversitaire de la Communauté Française
Vlaamse federatie van ngo’s voor ontwikkelingssamenwerking
Proteïnerijk voedsel op basis van maïs en soja
Commission Universitaire pour le Développement
Commissie Vrouwen en Ontwikkeling
Development Assistance Committee
Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking
Democratische Republiek Congo
European Centre for Development Policy Management
Europees Ontwikkelingsfonds
Economische Partnerschap Akkoorden
Europese Unie
Food and Agriculture Organization
Federale Overheidsdienst
Global Environment Facility
Genetisch gemodificeerd organisme
Good Humanitarian Donorship
Groupes de Recherche en Appui à la Politique
zie UNCHS
Highly Indebted Poor Countries Initiative
Human Immunodeficiency Virus
International Institute for Democracy and Electoral Assistance
International Fund for Agricultural Development
Internationale financiële instellingen
International Labour Organization
International Monetary Fund
International Organization for Migration
International Programme on the Elimination of Child Labour
Internationale Rode-Kruiscomité
Prins Leopold Instituut voor Tropische Geneeskunde
Institutionele Universitaire Samenwerking
International Union for the Conservation of Nature
Koninklijk besluit
Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen
Koninklijk Museum voor Midden-Afrika
Europees hulpprogramma voor landen rond de Middellandse Zee
Migration for Development in Africa
Millennium Ontwikkelingsdoelstellingen
Minst Ontwikkelde Landen
Niet-Gouvernementele Organisatie
Overlegcomité voor de Conventie Desertificatie
UN Office for the Coordination of Humanitarian Affairs
Official Development Assistance
Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling
Office of the High Commissioner for Human Rights
Office National de l’Eau Potable
Programme Régional de Promotion du Dialogue Social en Afrique Francophone a
Poverty Reduction Strategy Paper
Radio-Télévision Belge de la communauté française
Southern African Development Community
Strategies and Tools against social Exclusion and Poverty
FAO’s Emergency Operations Service
The Joint United Nations Programme on HIV/AIDS
UN Capital Development Fund
United Nations Centre for Human Settlements
UN Conference on Trade and Development
UN Development Programme
UN Environment Programme
UN Educational, Scientific and Cultural Organization
United Nations Fund for Population Activities
United Nations High Commissioner for Refugees
UN Children’s Fund
United Nations Development Fund for Women
Vlaams Internationaal Centrum
Vlaamse Interuniversitaire Raad
Verenigde Naties
Vlaamse Radio- en Televisieomroep
Vlaamse Vereniging voor Ontwikkelingssamenwerking en Technische Bijstand
Web Accessibility Initiative
World Food Programme
World Health Organization

Redactie: Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking
Coördinatie: Patrick Englebert
Eindredactie: Madeleine Sergooris en Jeroen François
Ontwerp en realisatie: www.cibe-cvo.be
Vertaling: Orakel
Productie: Dienst Communicatie
Contact: 02/501 81 11 - www.diplomatie.be/nl/contact
Verantwoordelijke uitgever: Jan Grauls, Karmelietenstraat 15, 1000 Brussel
September 2005
D/0218/2005/2

FOD Buitenlandse Zaken,
Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking
DGOS - Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking
Dienst Communicatie
Karmelietenstraat 15
B-1000 BRUSSEL
België
www.diplomatie.be
www.dgos.be