oratie Prins 1..21 - Oratiereeks

pietrouw, of dat dit ook bij 100% effectieve therapie onvermijdelijk is. Dat kan
bijvoorbeeld het geval zijn omdat sommige cellen heel lang leven en heel lang
HIV blijven produceren, of omdat de middelen niet in alle cellen even goed
doordringen. De door Marijn verzamelde data lijken erop te wijzen dat betere
therapietrouw ook bij een onmeetbaar lage viral load bijdraagt aan het verder
onderdrukken van de viral load.
De residual replication is dus in ieder geval deels afhankelijk van therapietrouw.
Aangezien virusreplicatie in aanwezigheid van therapie vragen om problemen
is, suggereert dit dat bij een levenslange behandelduur therapietrouw
levenslang een kwestie blijft. Dat is een uitdaging voor zowel de patiënt als de
behandelaar. Het is verheugend dat ZON-MW een zogenoemde ‘Doelmatigheidssubsidie’
heeft toegekend om de uitvoerbaarheid en kosteneffectiviteit
van de begeleiding met die elektronische pillendeksels – de MEMScaps – verder
uit te zoeken in een landelijke studie.
De eerlijkheid gebiedt te zeggen dat MEMS-caps de beste methode is om
therapietrouw te meten, maar dat het niet de makkelijkste manier is. Zeker
niet als het om grote groepen gaat en in het bijzonder niet als het om patiënten
van allochtone afkomst gaat, waar stigmatisering ook in Nederland helaas nog
steeds een grote rol speelt. MEMS-potjes zijn niet klein en onopvallend, en
gebruik ervan kan dus tot vragen leiden. Jeannine Nellen heeft in haar proefschrift
indertijd laten zien dat juist stigmatisering slechte therapietrouw in de
hand werkt. In deze groep zien we dan ook vaker therapiefalen. Vooral voor
deze groep zoeken we dus goed bruikbare manieren om therapietrouw in de
gaten te houden. Het bestuderen van apotheek afhaalgedrag lijkt zo’n methode.
De methode houdt in dat de apotheek de behandelaar een signaal geeft
als een patiënt niet tijdig langskomt om een herhaalrecept af te halen. De komende
tijd zullen we gaan kijken of dit ook een effectieve manier is om therapietrouw
te bevorderen bij een grote groep patiënten die met hun therapie
starten.
Het moge duidelijk zijn dat we met al deze interventies in therapietrouw het
gebied van de traditionele infectieziekten al enigszins achter ons hebben gelaten,
en dat bij de behandeling van infectieziekten menselijk gedrag en beïnvloeding
daarvan eigenlijk steeds belangrijker wordt. Hieruit volgt dat we bij
deze studies de hulp nodig zullen hebben van medisch psychologen en gedragsdeskundigen.
Het zal u dan ook niet verbazen dat we bovengenoemde
projecten uitvoeren in samenwerking met deze disciplines. In het bijzonder
wil ik in dit verband noemen de groep van prof. Mirjam Sprangers in het
AMC, de faculteit Psychologie van de Universiteit Maastricht, en Marijn de
Bruin, thans verbonden aan de afdeling Maatschappijwetenschappen van de
Hogeschool in Wageningen.
8 JAN PRINS