Geschiedenis van de jacht - KU Leuven

Geschiedenis van de jacht - KU Leuven Geschiedenis van de jacht - KU Leuven

24.04.2014 Views

In het Egyptische Rijk kan men echter wel een groot verschil opmaken in verband met het jagen. De boer joeg waarschijnlijk voor het vlees, maar voor de farao’s was het eerder om het vermaak te doen. De jacht vanuit een wagen, getrokken door twee snelle paarden, schijnt een geliefkoosde methode te zijn geweest bij de jacht op groot wild. Voor de grotere dieren gebruikte de heerser een speer, voor kleinere prooien pijl en boog. De jagers doodden toen ook al klein wild, zoals eenden. Met behulp van een lange S-vormige stok werden de eenden vanuit een boot gedood. Voor deze vorm van jagen werd geen hond, maar wel een kat gebruikt. Dit dier moest de gedode eenden apporteren. De Assyriërs joegen ook vanuit een kar die gespannen was achter twee paarden, maar verkozen pijl en boog om op grotere dieren te jagen. Bij Assyrische heersers hield de jacht ook veel meer risico in. De jacht evolueerde van een sport naar een bloedbad. Ze bakenden het jachtgebied af zodat de koning kon jagen wanneer het hem uitkwam. Met de komst van het Griekse en Romeinse Rijk ging de jacht ongestoord verder. Een groot verschil is evenwel, dat we van de jacht in die tijden meer weten, omdat er veel meer documentatie van bewaard is gebleven. Naast de gebruikelijke kunstwerken van weleer beschikken we nu ook over uitgebreide literatuur. Uit de geschreven werken kunnen we afleiden dat vooral de hogere standen fervente liefhebbers waren van de jacht. Zoals we al eerder vermeld hebben, hechtten de Romeinen en Grieken veel belang aan de jacht als onderdeel van de training van de mannelijke jeugd. De jacht bleek een goed middel, volgens hen, om lichamelijke en geestelijke eigenschappen bij de jeugd te helpen ontwikkelen. Terwijl Plato en Socrates de jacht een goed medium vonden voor de geestelijke ontwikkeling 6 , vond Xenofoon, Grieks soldaat-historicus, juist de lichamelijke en militaire invloed van de jacht lovenswaardig 7 . Doordat de jager in deze tijd teruggreep naar een speer bewijst Xenofoon’s stelling. Een goede lichamelijke ontwikkeling was zeker nodig als men oog in oog stond met een wild zwijn en enkel een speer in de hand. Speren waren er in twee soorten: lichte werpsperen en zwaardere voorstoten en steken op kortere afstand. De jachttechniek om op wilde zwijnen te jagen berustte op de hulp van honden. Zij joegen deze beesten in de netten waarin ze verstrengeld raakten en daarna konden de jagers de zwijnen doodsteken. Doordat de jagers te voet waren en enkel gewapend waren met een speer, kan men niet beweren dat deze jacht een of andere vorm van slachtpartij was. Xenofoon weet ons ook te vertellen in zijn boek dat het al eens mis kon lopen. De dieren hadden dus een kans om te ontsnappen. Bij het verval van het grote rijk begon ook de ontaarding van de jacht. De gruwelijke verhalen die zich voordeden in het Colosseum – gebouwd tussen 80 en 72 v.Chr. – bewijst dat de jacht 6 In Plato’s republiek zegt zijn leermeester Socrates tegen een collega filosoof: “Nu dan Glaucon, we moeten met een waakzame geest postvatten, zoals jagers de buit omsingelen, zodat recht en rechtvaardigheid ons niet ontsnappen… Houd de ogen goed geopend en probeer ze bij de eerste waarneming in mijn richting te drijven”. 7 In zijn boek Cynegeticus, het allereerste handboek over de jacht, schrijft hij: “Mensen die van sport houden zullen er niet geringe vruchten van plukken. Hun lichamelijke gezondheid zal er wel bij varen; hun zintuigen zullen worden gescherpt en helder blijven tot op hoge leeftijd. Bovenal is de jacht een uitzonderlijk goede training voor de oorlogvoering”. Bio-ethiek De Jacht 8

ontaardde in een bloedvergietende sensatiebelust theater. Dieren van overal werden naar de arena gebracht om daar afgeslacht te worden voor de ogen van zo’n 50 000 toeschouwers. De val van het West-Romeinse rijk in 476 n.Chr. kenmerkt het begin van de Middeleeuwen. De valkenjacht heeft hier zijn stempel achtergelaten. Diezelfde valkenjacht bestond al veel eerder in Azië, maar is pas in de Middeleeuwen doorgedrongen naar Europa. Uitrusting valkenjacht Aan de valkenjacht waren 2 voorwaarden verbonden: een voldoende aantal valken en een open terrein om van het spektakel in de lucht te kunnen genieten. Ook hier bleek het bloedvergieten niet op de eerste plaats te komen. De havik liet soms de prooi ongedeerd vrij. In Europa vormden de reigers in het algemeen de prooi. Oorspronkelijk was de valkenjacht bestemd voor iedereen. Maar algauw bleek het wederom een bezigheid voor de bevoordeelde klasse. De soort roofvogel bepaalde de rangorde tijdens het jagen. Een keizer was de enige die mocht jagen met een steenarend of een rode wouw. De Engelse wet schreef voor de koningen witte Groenlandse valk voor, voor een hertog een slechtvalk en voor een ridder een havik. In 1486 werd het eerste boek over de jacht in het Engels “The Book of St. Albans” gedrukt. Daarin werd uitvoerig de valkjacht behandeld. Ondanks de toewijding van de edelen nam uiteindelijk de valkjacht in betekenis af. De achteruitgang werd versneld doordat er steeds meer land werd omgeploegd. De jacht met geweren en buksen (kort geweer met getrokken loop). verdrong de jacht met valk of havik en het idee van natuurbeheer en –behoud werd steeds populairder. De valkenjacht kende ook zijn teloorgang door de industrialisering en verstedelijking waardoor er geen plaats meer was. Rode Wouw Steenarend Niet alleen de valkenjacht was voor de aristocratie van die tijd een voorrecht, ze eigenden zich nog andere privileges toe. De ‘Boswet’ in de zevende eeuw liet toe dat enkel de koning en zijn edelen het recht hadden te jagen. In 1016 vaardigde Koning Canoet de allereerste officiële jachtwet uit: wie jaagde in de bossen van de koning, wachtte de doodstraf. In deze tijd jaagde men met behulp van heggen in trechtervorm. Het wild werd in de trechter gedreven naar de jagers toe. Pijlen of speren doodde de dieren. Bio-ethiek De Jacht 9

In het Egyptische Rijk kan men echter wel een groot verschil opmaken in verband met het<br />

jagen. De boer joeg waarschijnlijk voor het vlees, maar voor <strong>de</strong> farao’s was het eer<strong>de</strong>r om het<br />

vermaak te doen.<br />

De <strong>jacht</strong> <strong>van</strong>uit een wagen, getrokken door twee snelle paar<strong>de</strong>n, schijnt een geliefkoos<strong>de</strong><br />

metho<strong>de</strong> te zijn geweest bij <strong>de</strong> <strong>jacht</strong> op groot wild. Voor <strong>de</strong> grotere dieren gebruikte <strong>de</strong><br />

heerser een speer, voor kleinere prooien pijl en boog. De jagers dood<strong>de</strong>n toen ook al klein<br />

wild, zoals een<strong>de</strong>n. Met behulp <strong>van</strong> een lange S-vormige stok wer<strong>de</strong>n <strong>de</strong> een<strong>de</strong>n <strong>van</strong>uit een<br />

boot gedood. Voor <strong>de</strong>ze vorm <strong>van</strong> jagen werd geen hond, maar wel een kat gebruikt. Dit dier<br />

moest <strong>de</strong> gedo<strong>de</strong> een<strong>de</strong>n apporteren.<br />

De Assyriërs joegen ook <strong>van</strong>uit een kar die gespannen was achter twee paar<strong>de</strong>n, maar<br />

verkozen pijl en boog om op grotere dieren te jagen. Bij Assyrische heersers hield <strong>de</strong> <strong>jacht</strong><br />

ook veel meer risico in. De <strong>jacht</strong> evolueer<strong>de</strong> <strong>van</strong> een sport naar een bloedbad. Ze baken<strong>de</strong>n<br />

het <strong>jacht</strong>gebied af zodat <strong>de</strong> koning kon jagen wanneer het hem uitkwam.<br />

Met <strong>de</strong> komst <strong>van</strong> het Griekse en Romeinse Rijk ging <strong>de</strong> <strong>jacht</strong> ongestoord ver<strong>de</strong>r. Een groot<br />

verschil is evenwel, dat we <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>jacht</strong> in die tij<strong>de</strong>n meer weten, omdat er veel meer<br />

documentatie <strong>van</strong> bewaard is gebleven. Naast <strong>de</strong> gebruikelijke kunstwerken <strong>van</strong> weleer<br />

beschikken we nu ook over uitgebrei<strong>de</strong> literatuur. Uit <strong>de</strong> geschreven werken kunnen we<br />

aflei<strong>de</strong>n dat vooral <strong>de</strong> hogere stan<strong>de</strong>n fervente liefhebbers waren <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>jacht</strong>.<br />

Zoals we al eer<strong>de</strong>r vermeld hebben, hechtten <strong>de</strong> Romeinen en Grieken veel belang aan <strong>de</strong><br />

<strong>jacht</strong> als on<strong>de</strong>r<strong>de</strong>el <strong>van</strong> <strong>de</strong> training <strong>van</strong> <strong>de</strong> mannelijke jeugd. De <strong>jacht</strong> bleek een goed mid<strong>de</strong>l,<br />

volgens hen, om lichamelijke en geestelijke eigenschappen bij <strong>de</strong> jeugd te helpen<br />

ontwikkelen. Terwijl Plato en Socrates <strong>de</strong> <strong>jacht</strong> een goed medium von<strong>de</strong>n voor <strong>de</strong> geestelijke<br />

ontwikkeling 6 , vond Xenofoon, Grieks soldaat-historicus, juist <strong>de</strong> lichamelijke en militaire<br />

invloed <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>jacht</strong> lovenswaardig 7 .<br />

Doordat <strong>de</strong> jager in <strong>de</strong>ze tijd teruggreep naar een speer bewijst Xenofoon’s stelling. Een<br />

goe<strong>de</strong> lichamelijke ontwikkeling was zeker nodig als men oog in oog stond met een wild<br />

zwijn en enkel een speer in <strong>de</strong> hand. Speren waren er in twee soorten: lichte werpsperen en<br />

zwaar<strong>de</strong>re voorstoten en steken op kortere afstand.<br />

De <strong>jacht</strong>techniek om op wil<strong>de</strong> zwijnen te jagen berustte op <strong>de</strong> hulp <strong>van</strong> hon<strong>de</strong>n. Zij joegen<br />

<strong>de</strong>ze beesten in <strong>de</strong> netten waarin ze verstrengeld raakten en daarna kon<strong>de</strong>n <strong>de</strong> jagers <strong>de</strong><br />

zwijnen doodsteken. Doordat <strong>de</strong> jagers te voet waren en enkel gewapend waren met een<br />

speer, kan men niet beweren dat <strong>de</strong>ze <strong>jacht</strong> een of an<strong>de</strong>re vorm <strong>van</strong> slachtpartij was.<br />

Xenofoon weet ons ook te vertellen in zijn boek dat het al eens mis kon lopen. De dieren<br />

had<strong>de</strong>n dus een kans om te ontsnappen.<br />

Bij het verval <strong>van</strong> het grote rijk begon ook <strong>de</strong> ontaarding <strong>van</strong> <strong>de</strong> <strong>jacht</strong>. De gruwelijke verhalen<br />

die zich voor<strong>de</strong><strong>de</strong>n in het Colosseum – gebouwd tussen 80 en 72 v.Chr. – bewijst dat <strong>de</strong> <strong>jacht</strong><br />

6 In Plato’s republiek zegt zijn leermeester Socrates tegen een collega filosoof: “Nu dan Glaucon, we moeten<br />

met een waakzame geest postvatten, zoals jagers <strong>de</strong> buit omsingelen, zodat recht en rechtvaardigheid ons niet<br />

ontsnappen… Houd <strong>de</strong> ogen goed geopend en probeer ze bij <strong>de</strong> eerste waarneming in mijn richting te drijven”.<br />

7 In zijn boek Cynegeticus, het allereerste handboek over <strong>de</strong> <strong>jacht</strong>, schrijft hij: “Mensen die <strong>van</strong> sport hou<strong>de</strong>n<br />

zullen er niet geringe vruchten <strong>van</strong> plukken. Hun lichamelijke gezondheid zal er wel bij varen; hun zintuigen<br />

zullen wor<strong>de</strong>n gescherpt en hel<strong>de</strong>r blijven tot op hoge leeftijd. Bovenal is <strong>de</strong> <strong>jacht</strong> een uitzon<strong>de</strong>rlijk goe<strong>de</strong><br />

training voor <strong>de</strong> oorlogvoering”.<br />

Bio-ethiek De Jacht 8

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!