Evaluatie opleiding Industrieel Ontwerpen - SNT WESP

Evaluatie opleiding Industrieel Ontwerpen
Vak:
Vrije Opdracht
Vakcode: 280216
Programma:
B2
Periode: 2 e semester 2005
Aantal studiepunten:
5.6 EC
Aantal studenten: a) die de enquête hebben ingevuld: 22
b) die het vak hebben gevolgd: ca.100
Rapportage datum: 21 januari 2006
Rapporteur:
EVAcom, John Ouderling
Eindcijfer: Studenten: 7.4
Begeleiders: 8.1
Inleiding
Aan het einde van de Vrije Opdracht is er een enquête gehouden over het vak. Bij dit
vak zijn niet alleen de studenten geënquêteerd maar ook de begeleiders van het vak.
Dit zijn de meest opvallende conclusies die uit de evaluatie getrokken zouden
kunnen worden. Voor de interpretatie van de feiten is gebruik gemaakt van het
commentaar dat studenten bij de vragen gaven. De in dit Rapport verwerkte
commentaren komen in de resultaten van de enquête meerdere keren voor en het
betreft dan ook niet de mening van één enkele student. De enquête is naar 100
studenten verstuurd en is door 22 studenten ingevuld. Hierdoor komt het
responspercentage onder de studenten op 22% te liggen. Van de 21 begeleiders
hebben er 7 gereageerd en ligt het responsepercentage onder de begeleiders dus op
33%. Alle cijfers in dit rapport zijn op een schaal van 1 tot 10.
Resultaten
Aan het begin van het vak werd er een startcollege gegeven waarin uitgelegd werd
wat de vrije opdracht was en wat er precies de bedoeling van was. De studenten
vonden dit college informatief en nuttig en gaven het dan ook een ruime voldoende.
Bij dit college werd ook een korte toelichting op de vrije opdracht uitgereikt (deze
was ook te vinden op de teletop site). De studenten vonden dit uitreikstuk goed.
Een belangrijk onderdeel van de vrije opdracht is het zelf opstellen van een
opdracht. Om tot een goede opdrachtomschrijving te komen werd er op een aantal
manieren informatie aangereikt (het startcollege, het uitreikstuk en teletop). Volgens
de studenten was dit ruim voldoende (7.3), de begeleiders waren hier een stuk
positiever over en vonden dit zelf bijna uitmuntend (9.6). Het zelf opstellen van een
opdracht werd door de studenten dan ook niet als echt gemakkelijk noch echt
moeilijk ervaren. Als eenmaal de opdrachtomschrijving is ingeleverd werd aan de
student een begeleider toegewezen en werd deze opdrachtomschrijving met de
begeleider besproken. Op de stelling “het gesprek met de begeleider (student) over
de opdrachtomschrijving heb ik als nuttig ervaren” werd weer door de begeleiders
positiever gereageerd dan de studenten. De begeleiders waren het hier zeer mee
eens (9.0), de studenten reageerden iets gematigder (7.2). Bij iets meer dan de
helft van de studenten (14 van de 22) moest de opdracht nog enigszins aangepast
worden na dit gesprek. In de meeste gevallen betekende dit dat de opdracht nog
beter afgesteld moest worden en hoefde er geen drastische veranderingen gemaakt
te worden.

Sommige studenten hadden moeite met het opstellen van een planning. Vooral het
schatten van de tijd die het kost om iets te doen wat studenten nog niet eerder
hebben gedaan is moeilijk.
Citaat:
“Je maakt snel een planning zonder dat je de exacte tijdsbesteding daarvan weet,
zeker als je nieuwe dingen/vaardigheden wil oefenen”
en:
“Als je iets doet wat je (of niemand die je kent) ooit gedaan heeft is het moeilijk iets
over benodigde tijd te zeggen”
Op de vraag of de mogelijkheid tot uitloop in de vakantie handig was werd door de
studenten verschillend gereageerd. Aan de ene kant is het handig dat de studenten
meer de ruimte hebben om hun vrije opdracht af te maken en er eventueel als ze er
voor kiezen meer tijd in kunnen steken, maar aan de andere kant gaan studenten
het werk ook juist uitstellen omdat aan het einde van het jaar, met de vakantie in
het vooruitzicht, de motivatie onder de studenten niet al te groot is. Tevens vinden
sommige studenten het niet geheel eerlijk dat de uiteindelijke deadline per
begeleider verschillend was, meestal in verband met de vakantie van de
desbetreffende begeleider. Wederom zijn de begeleiders positiever dan de studenten
(6.8 tegenover 8.0).
Citaat (begeleider):
“Dubbel: ja, want daardoor is er meer ruimte om het werk ook af te maken op het
gewenste niveau (en niet te omdat de tijd om is). Nee, want er wordt nu bijna
automatisch vanuit gegaan dat de hele vakantie nog gebruikt kan worden waardoor
de druk eraf is, wat helaas soms eindigt in het niet afmaken van de opdracht.”
Citaat (student):
“Zeker handig, omdat ik hem daardoor nog wel heb kunnen doen dit jaar. Alleen
denk ik wel dat doordat iedereen ook weet dat het geen probleem is als je uitloopt,
iedereen hem uitstelt en de discipline in de weken voor de vakantie erg laag is.”
En:
“Ik vond het alleen jammer dat de deadlines voor iedereen verschillend waren, zo
hadden andere mensen langer de mogelijkheid om aan hun opdracht te werken
terwijl sommige hun verslag al eind juni moesten inleveren. Zo krijg je wel een
beetje een krom beeld.”
De faciliteiten die beschikbaar waren voor het maken van een model of prototype
waren volgens de studenten voldoende. Echter was het niet voor iedereen even
duidelijk dat er überhaupt faciliteiten voor waren om op de universiteit een prototype
te maken en werd het veelal thuis gedaan. Tevens wordt er opgemerkt dat voor
mensen die met CAD programma’s modellen maken geen rendercomputers
beschikbaar zijn, wat thuis meestal veel tijd kost. Ook werd er opgemerkt dat er wel
werd gekeken naar wat de mogelijkheden voor materialen waren die de universiteit
op dat moment had, maar niet naar de beste mogelijkheden. Als er werd gevraagd
waarom ze, indien dit zo was, er voor gekozen hebben om een opdracht te doen
waarbij geen prototype gemaakt werd reageerden de studenten dat dit kwam door of
tijdgebrek of geen interesse of het voegde niks toe aan de opdracht.

Op de vraag of het duidelijk was welke eisen er werden gesteld aan het schrijven van
het verslag reageerden de studenten dat het voldoende duidelijk was. Het hield
echter niet over. De studenten gingen voornamelijk uit van de ervaring die ze op
hebben gedaan bij het maken van de verslagen van vorige projecten.
Citaat:
“Het moest naar mijn mening een goed beeld geven van de gedane opdracht,
vergelijkbaar met eerder gemaakte verslagen.”
De studenten vonden de toegankelijkheid en de nuttigheid van de begeleiders ruim
voldoende. Er zijn echter wel enkele studenten die het hier niet mee eens zijn. Dat
lag meestal niet aan de begeleider, maar deze studenten hadden zelf niet zoveel
behoefte aan veel contact met hun begeleiders.
Degenen van de geënquêteerden die hun Vrije Opdracht nog niet af hadden (dit
waren er drie) gaven aan dat of ze hebben nog een aanvulling of ze beginnen met
een nieuwe opdracht omdat ze niet tevreden zijn met hun oude opdracht. Volgens de
begeleiders is het bij de meeste studenten een gebrek aan zelfdiscipline en dat ze
zichzelf overschatten de reden dat ze de opdracht vaak niet afkrijgen.
De studenten vonden het niet heel vervelend dat er zoveel tijd zat tussen het
inleveren van het verslag en het afronden van het vak met de presentaties. Een
groot aantal is er juist zeer positief over omdat men op deze manier beter afstand
kon nemen van eigen werk en het dan objectiever kunnen bekijken voor het
schrijven van een goede zelfreflectie.
Citaat:
“Op deze manier kun je afstand nemen van je eigen werk, zodat je er kritisch naar
kunt kijken. Goede zaak!”
Het was volgens de meeste studenten niet helemaal duidelijk op welke manier er
beoordeeld werd. Wel wie er moet beoordelen en wat er beoordeeld werd, maar niet
hoe en of de cijfers van de medestudenten meetellen.
Citaat:
“Wel wat er allemaal beoordeeld zou worden, maar niet duidelijk in welke verhouding
de beoordeling van medestudenten en begeleiders meetelden (nog steeds niet
trouwens...)”
Over het algemeen vonden de studenten de presentaties wel nuttig. Vooral om te
zien wat andere studenten gedaan hebben en hoe. Deze presentaties werden door
medestudenten beoordeeld en de studenten en begeleiders vinden het allebei nuttig
dat dit gedaan wordt (resp. 6.8 en 8.1). Op de vraag of het nuttig zou zijn als de
medestudenten ook het verslag mogen beoordelen reageren de begeleiders iets
gematigder dan de studenten. (resp. 7.5 tegenover 6.6). De studenten vinden het
voornamelijk moeilijk een oordeel te vellen als ze alleen maar 10 minuten
presentatie gezien hebben. Ze krijgen hierdoor geen goed beeld van de opdracht en
zouden daarom ook graag de mogelijkheid willen hebben om het verslag te mogen
beoordelen ook al kost dit wel veel meer tijd. Bovendien is het makkelijker om de
fouten van anderen te ontdekken waardoor men ook weer kritischer naar het eigen
werk kan kijken. Begeleiders vinden het over het algemeen ook wel een goed idee,
het zou zelfs de begeleiders kunnen helpen, maar het moet wel goed gecontroleerd
worden en de eindverantwoordelijkheid moet wel bij de docent blijven.

Citaat (student):
“Je krijgt tijdens een presentatie van 10 minuten niet echt een goed beeld van de
gedane opdracht. Dit vond ik erg jammer.”
En:
“Studenten hebben toch altijd een andere mening en het is altijd goed om kritisch te
worden bekeken door je mede studenten, dat helpt je alleen maar. Daarom zou het
ook wel nuttig zijn om het verslag te beoordelen, in alleen een presentatie kan je
toch niet alles laten zien.”
Citaat (begeleider):
“Voor de VO onderwerpen worden docenten/beoordelaars gevraagd binnen een
beperkte groep; een beoordeler hoeft niet altijd een expert op het gebied van het
onderwerp te zijn; studenten kunnen ook zeker een eigen inbreng in de beoordeling
hebben, mits daar een zorgvuldige procedure voor wordt opgesteld.”
De studenten en de begeleiders vinden het beide goed dat er een zelfreflectie
geschreven moest worden als afsluiting van het van (De begeleiders zijn weer wat
positiever: resp. 7.0 tegenover 9.3). Het dwingt te studenten na te denken over wat
er fout is gegaan en er zo ook echt wat van te leren.
Citaat:
“Goed om te reflecteren op je werk en vast te leggen wat beter kan. Dit kan in het
vervolg zeer nuttig zijn. Misschien een goed idee om dit bij alle projecten te laten
doen: kost niet veel tijd, maar is wel zeer nuttig.”
Er werd aan de studenten ook gevraagd hoeveel tijd ze schatten dat ze in de vrije
opdracht hebben gestoken. Sommigen durfden hier geen schatting van te maken,
maar gaven aan dat het meestal wel boven de 160 uur lag. Bij de studenten die wel
een schatting durfden te maken ligt het gemiddelde op ongeveer 190 uur, met
uitschieters naar boven van 300 uur en naar beneden van 110 uur.
Verder zijn er aan de begeleiders nog een aantal extra vragen gesteld en die worden
hieronder behandeld.
14.3 procent van de begeleiders heeft voor informatie over de vrije opdracht niet op
teletop gekeken. Sommige begeleiders zouden graag de vorderingen van de
studenten willen kunnen volgen via teletop. Dit moet dan natuurlijk wel alleen
toegankelijk zijn voor de begeleiders en niet voor de studenten. Verder was het ook
voor de begeleiders niet altijd even duidelijk wat nu precies de uiteindelijke deadline
was voor de studenten om hun verslag in te leveren.
Op de vraag wat de begeleiders vonden van de opdrachten werd gereageerd dat de
opdrachten in wel zeer varieerden en waarbij sommige heel origineel waren en
anderen weer iets minder. Ook vond men dat de kwaliteit van de opdrachten zeer
verschillend was.
De docenten vonden dat de vrije opdracht hen veel tijd vergde. Dit varieerde ook per
student, sommige kwamen te veel en sommigen ook weer te weinig. De tijd die men
schat dat het uiteindelijk gekost heeft is ongeveer 8-10 uur per student. De tijd die

hiervan contacturen waren met de student is bij de meeste gevallen minder dan de
helft van de totale tijd die men heeft besteed aan de student.
Het contact tussen de twee begeleiders was in alle gevallen goed. Het beoordelen
van de verslagen op zich werd door de meeste docenten als lastig ervaren, maar
doordat er steeds een duidelijker beeld komt van het te verwachten niveau wordt het
steeds gemakkelijker. Er werd eerst door de twee begeleiders onafhankelijk
beoordeeld en vervolgens met elkaar overlegd. In de meeste gevallen kwam men er
redelijk snel uit. Er werd wel opgemerkt dat het misschien handig was om de
studenten pas echt te beoordelen nadat de beurs heeft plaatsgevonden om zo beter
het werk te kunnen vergelijken met dat van andere studenten.
De vrije opdracht levert een nuttige en relevante bijdrage aan de opleiding
Industrieel ontwerpen volgens de studenten en begeleiders (resp. 8.2 en 9.3). Het
vak krijgt dan ook van de studenten een ruime voldoende en van de begeleiders een
goed.
Conclusie
De vrije opdracht wordt goed ontvangen door zowel studenten als docenten. Het is
wel duidelijk dat de docenten het vak over het algemeen een stukje positiever
beoordelen.
De informatievoorziening rond het vak is ruim voldoende. De enige twee punten van
kritiek zijn dat het niet voor iedereen duidelijk was wanneer de uiteindelijke deadline
was en hoe zwaar de beoordeling van medestudenten meetelt voor het eindcijfer.
Ook was het voor de begeleiders niet altijd even duidelijk wanneer de uiteindelijke
deadline was. Hierdoor wilde deze deadline per student nogal verschillen. Dit moet
duidelijk aangegeven worden, zodat iedere student evenveel tijd krijgt om zijn/haar
opdracht af te maken.
Studenten hebben over het algemeen niet al te veel moeite om zelf een opdracht op
te stellen. De grootste problemen doen zich voor bij het maken van een goede
planning. Veel studenten doen iets wat ze nog niet eerder gedaan hebben en vinden
het dan ook moeilijk om hiervoor in te schatten hoeveel tijd ze nodig hebben.
Hierdoor kan het ook komen dat de tijd die de studenten in de vrije opdracht steken
gemiddeld ruim boven de 160 uur uitkomt. De begeleiders zouden nog kritischer
moeten kijken naar de planning die de student heeft opgesteld, en waar nodig
duidelijk maken dat het niet haalbaar is. De begeleiders zijn immers zo verdeeld dat
ze opdrachten krijgen waarmee ze enige affiniteit hebben en zo in de meeste
gevallen een betere schatting kunnen geven over de benodigde tijd dan een student
die voor het eerst in aanraking komt met een bepaald onderwerp.
Doordat er mogelijkheden zijn tot uitloop in de vakantie zijn de studenten niet al te
gemotiveerd om in het begin veel te doen. Veel studenten stellen het werk uit naar
de vakantie en een aantal van hen komt daardoor later in de problemen en krijgen
het zelfs niet meer af. Het zou de studenten misschien wat motiveren om wat te
doen als er vlak voor de zomervakantie een bespreking met de begeleider zou zijn
en dat de student moet laten zien wat hij/zij tot dusver heeft gedaan. De begeleiders
hebben ook aangegeven dat ze graag de vorderingen van studenten via teletop
zouden kunnen volgen.
De beoordeling van het vak werd positief ervaren. De tijd die zat tussen het
inleveren van het verslag en de presentaties zorgde ervoor dat de studenten wat
afstand van eigen werk konden nemen en er zo kritischer naar kunnen kijken. Ook
het beoordelen van de medestudenten wordt als positief ervaren. Het zou voor de
studenten nuttig zijn om ook de verslagen door te kunnen kijken. Het is moeilijk om

uit een presentatie van 10 minuten inhoudelijks iets te zeggen over een opdracht.
Op het schrijven van een zelfreflectie wordt positief gereageerd. Het forceert de
studenten na te denken over het werk dat ze gedaan hebben en zo te leren van
eigen fouten. Het zou een goed idee zijn om dit ook bij andere projecten toe te
passen.
Aanbevelingen
• De uiteindelijke deadline hoort voor alle studenten hetzelfde te zijn. Deze
deadline moet dus duidelijk aangegeven worden bij het startcollege, op
teletop en in het uitreikstuk.
• Het moet duidelijk worden aangegeven hoe zwaar de beoordeling van de
medestudenten meetelt in het eindcijfer.
• Begeleiders zouden kritischer naar de ingeleverde planningen moeten kijken.
En eventueel de student adviseren om bepaalde onderdelen te laten vallen.
Tenzij de student er natuurlijk zelf meer tijd in wil steken.
• Duidelijk aangeven dat er faciliteiten zijn op de universiteit voor het maken
van een prototype, en dat de studenten eventueel aan hun begeleider moeten
vragen naar de mogelijkheden.
• Er zou vlak voor de zomervakantie een verplichte tussentijdse bespreking met
de begeleider moeten komen waarbij de student laat zien wat hij/zij tot zover
heeft en waarbij een nieuwe planning wordt gemaakt voor de rest van de
opdracht. Dit forceert de student om ook voor de zomervakantie wat te doen.
Hierdoor zouden er misschien wat minder “afvallers” zijn.
• De begeleiders zouden het handig vinden om de vorderingen van de
studenten ook via teletop te kunnen volgen. Er zou hierbij gedacht kunnen
worden aan de werkplaats waar de student om de zoveel tijd wat materiaal
achterlaat.
• Studenten zouden voordat ze de evaluatieformulieren moeten inleveren ook
de verslagen moeten kunnen zien. Deze zouden via email verstuurd kunnen
worden.
• De studenten zouden ook bij andere projecten een zelfreflectie moeten
schrijven.

Overzichtsgrafieken
• De meeste cijfers zijn gegeven op een schaal van 1-5 en vervolgens
omgerekend naar een 1-10 schaal. De “probleemgrens” ligt dus bij 5.5.
• De staven geven het cijfer aan, de dunne lijntjes geven de afstand van één
maal de standaarddeviatie als maat voor de spreiding.
Studenten
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
startcollege
uitreikstuk
informatie voor opdrachtomschrijving
opdracht opstellen moeilijk
gesprek begeleider mbt opdrachtomschrijving
moeilijk goede planning op te stellen
uitloop in vakantie handig
faceliteiten voor het maken van prototype/model
eisen voor maken verslag duidelijk
begeleiding nuttig en toegankelijk
lange tijd tussen inleveren verslag en afronden vak vervelend
manier van beoordelen duidelijk
beoordeling door medestudenten nuttig
beoordelen verslag door medestudenten nuttig
presentaties nuttig
schrijven zelfreflectie nuttig
VO nuttige en relevante bijdrage aan de opleiding IO
cijfer vak
Docenten
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
0
startcollege
gesprek student mbt opdrachtomschrijving
uitloop in vakantie handig
beoordeling door medestudenten nuttig
beoordelen verslag door medestudenten nuttig
schrijven zelfreflectie nuttig
VO nuttige en relevante bijdrage aan de opleiding IO
cijfer vak

Vergelijking Docenten - Studenten
10
9
8
7
6
5
4
3
2
1
docent
student
informatie voor opdrachtomschrijving
0
gesprek begeleider mbt opdrachtomschrijving
uitloop in vakantie handig
beoordeling door medestudenten nuttig
beoordelen verslag door medestudenten nuttig
schrijven zelfreflectie nuttig
VO nuttige en relevante bijdrage aan de opleiding IO
cijfer vak

Reactie docent
Ik ben uiteraard tevreden met de positieve waardering voor de Vrije Opdracht. Het
doet me goed dat de informatievoorziening goed beoordeeld wordt aangezien ik als
coördinator eigenlijk voornamelijk daar invloed op kan uitoefenen. Tegelijkertijd is
het merkwaardig dat diverse geënquêteerden niet voldoende op de hoogte dachten
te zijn van de deadlines en inleverregelingen. Zowel in de uitreikstukken, als op
teletop en zelfs in het teletoprooster is die informatie voor iedereen beschikbaar.
Veel meer kan ik niet doen om dat punt te verbeteren.
Dat de beoordeling van de studenten mee telt in het eindcijfer zal in de herziene
versie van de uitreikstukken extra benadrukt worden. Hoewel dat in de uitgereikte
toelichting wel reeds ter sprake kwam.
Een van de uitgangspunten van de vrije opdracht was dat studenten zelf
verantwoordelijk zijn voor hun tijdsbesteding en ook de kans krijgen om meer tijd te
besteden om zo tot een (voor hun) optimaal resultaat te komen. Daardoor zal niet
iedereen gedwongen worden exact dezelfde hoeveelheid tijd te besteden. Met de
eerste aanbeveling zal ik dus verder niets doen.
Inzicht door docenten in de voortgang van de opdrachten is nu reeds uitgebreid
mogelijk. Zelfs via Teletop indien de begeleider en studenten daar de voorkeur aan
geven. Maar dat blijft een kwestie van onderlinge afspraken tussen student en
begeleider.
Wat betreft het kritisch beoordelen van de planning zou ik dat nog eens kunnen
benadrukken richting de begeleiders, maar ook dat, is puur tussen de begeleider en
de student en medeafhankelijk van de oorspronkelijke, door de student, gemaakte
planning.
Qua tijdsbesteding is het helaas ondoenlijk om een verplichte tussentijdse
rapportage voor de zomer af te dwingen. Zowel voor de studenten als voor de
begeleiders is dat soms een onmogelijke zaak. Maar uiteraard kan zoiets prima
afgesproken worden tussen de individuele studenten en begeleiders. Dit valt onder
begeleiding. In de informatie stukken aan studenten en begeleiders staat duidelijk
dat alleen in onderling overleg vooraf (dus voor de zomervakantie) de begeleiders
met hun studenten onderling een alternatieve inleverdatum kunnen afspreken. Dit
zou dus de juiste aanleiding kunnen zijn voor een voortgangsgesprek en herziening
van de planning. Helaas blijkt in de praktijk dat zowel studenten als begeleiders het
vaststellen van een alternatieve inleverdatum soms ook pas na de zomervakantie
bespreken.
Persoonlijk ben ik een warm voorstander van het mede-beoordelen van verslagen
door studenten. Helaas is de opleiding niet bereidt daar ook tijd voor te budgetteren
binnen de studie. Ik kan uiteraard de ingeleverde verslagen via teletop digitaal ter
inzage beschikbaar te stellen. Maar ik vrees dat dat juist een verdere schreefgroei in
tijdbesteding tussen de studenten onderling in de hand kan werken. Maar in de
huidige situatie is het al zo dat studenten verzocht worden om hun verslag ter inzage
aan te bieden tijdens hun presentatie.
Marten Toxopeus