Ketentransacties - Tijd voor een vereenvoudiging? - - Europese ...

Ketentransacties
- Tijd voor een vereenvoudiging? -
Door: Wachtel, L.
2010/2011
1

Inhoudsopgave
1. Inleiding .......................................................................................................................................... 3
2. Grensoverschrijdende ABC transacties en vereenvoudigde ABC regeling .................................... 5
2.1 Grensoverschrijdende ABC transacties ........................................................................................ 5
Heffing bij ABC transacties – levering of dienst? .......................................................................... 5
Heffing bij grensoverschrijdende ABC-transacties ........................................................................ 6
2.2 Vereenvoudiging ABC regeling .................................................................................................... 9
3. Ketentransacties met meer dan drie partijen ................................................................................. 11
3.1 Algemeen .................................................................................................................................... 11
3.2 Splitsing ...................................................................................................................................... 12
3.3 Teruggaaf .................................................................................................................................... 14
Reguliere nummerverwerving en nummerverwerving onder de vereenvoudigde ABC regeling . 14
Fiscale eenheid Facet BV/Facet Trading BV van 22 april 2010 ................................................... 14
Gevolgen in de praktijk ................................................................................................................. 15
3.4 Fraude ......................................................................................................................................... 16
BTW-carrouselfraude - hoe werkt het? ......................................................................................... 16
Hof van Justitie uitspraken ter bestrijding van fraude .................................................................. 17
Wet-implementaties ter bestrijding van fraude ............................................................................. 17
Gevolgen van carrouselfraude op de gemeenschap en bonafide ondernemers ............................. 18
4. Vereenvoudiging voor ketentransacties met meer dan drie partijen ............................................. 19
4.1 Uitbreiding vereenvoudigde ABC regeling ................................................................................ 19
Beschrijving vereenvoudiging ...................................................................................................... 19
Analyse ......................................................................................................................................... 20
4.2 Verleggingsregeling .................................................................................................................... 21
Beschrijving vereenvoudiging ...................................................................................................... 22
Analyse ......................................................................................................................................... 22
4.3 Belasten van intracommunautaire leveringen ............................................................................. 25
Beschrijving vereenvoudiging ...................................................................................................... 25
Analyse ......................................................................................................................................... 25
4.4 Digitale overheidsfactuur ............................................................................................................ 26
5. Conclusie....................................................................................................................................... 26
6. Geraadpleegde bronnen................................................................................................................. 28
2

1. Inleiding
In 1993 werden de grenzen in de Europese Unie opgeheven en werd een nieuwe btw
regelgeving geïmplementeerd. In de nieuwe regelgeving zijn niet alleen intracommunautaire
leveringen en verwervingen opgenomen, maar ook een vereenvoudiging voor
ketentransacties met drie partijen die onder strikte voorwaarden kan worden toegepast
(vereenvoudigde ABC-levering). De vereenvoudigde ABC-transactie is ingevoerd om de
werking van de interne markt te verbeteren en de administratieve lasten van
belastingplichtigen te verlagen. Maar in tegenoverstelling tot ketentransacties met drie
partijen, bestaat er geen vereenvoudigingsregeling voor de btw voor grensoverschrijdende
ketentransacties met meer dan drie partijen.
Grensoverschrijdende ketentransacties waarvoor geen vereenvoudiging kan worden toegepast
resulteren in administratieve lasten zoals btw-registraties in andere lidstaten en daarmee
samenhangende vereisten zoals het indienen van periodieke aangifte. Bij
grensoverschrijdende ketentransacties met drie partijen (waarvoor geen vereenvoudiging kan
worden toegepast) moet vaak één ondernemer in een ander lidstaat registreren terwijl bij
grensoverschrijdende ketentransacties met meer dan drie partijen vaak meer dan één
ondernemer uit de keten in een ander lidstaat voor de btw moet registreren. Ook is het vaak
niet duidelijk in welke schakel de intracommunautaire levering plaatsvindt en daarom welke
ondernemer in welk lidstaat moet registreren.
Naast administratieve lasten die met de registraties samenhangen en onduidelijkheden in de
wetgeving heeft het Hof van Justitie recentelijk in de zaak Facet BV/Facet Trading BV 1
beslist dat een nummerverwerving niet onder het algemene recht op aftrek valt en dat de
verwervings btw derhalve niet meer op basis van aangiften maar op basis van
teruggaafverzoeken terug gevraagd moet worden. Aangezien nummerverwervingen vaak
samen gaan met internationale ketentransacties heeft deze beslissing van het Hof van Justitie
de administratieve lasten voor Nederlandse ondernemers die deelnemen in ketentransacties
nog verder verzwaard.
Wellicht dat een vereenvoudiging voor ABC-transacties bij het openen van de grenzen in
1993, op een moment dat 12 lidstaten onderdeel van de EU waren, voldoende was om de
werking van de interne markt met betrekking tot ketentransacties te verbeteren. Maar
inmiddels telt de EU 27 lidstaten, zijn veel bedrijven meer gespecialiseerd, en hebben veel
bedrijven hun productiefaciliteiten ter kostenbesparing naar lidstaten in Oost-Europa
verplaatst. Hierdoor komen internationale ketentransacties, waaronder ketentransacties met
meer dan drie partijen, steeds vaker voor. Om de werking van de interne markt niet te
belemmeren zouden bedrijven die in internationale ketentransacties met meer dan drie
1 HvJ EG van 22 april 2010, nr. C-536/08 en nr. C-539/08, (Fiscale eenheid Facet BV/Facet Trading BV)
3

partijen geïnvolveerd zijn niet met hoge administratieve kosten voor registraties en
teruggaafverzoeken moeten worden opgezadeld.
Het is mijns inziens tijd om over een nieuwe regeling na te denken die de btw-gevolgen voor
de internationale ketentransacties met meer dan drie partijen vereenvoudigt. De
probleemstelling van deze verhandeling is derhalve:
Welke problemen komen voor bij ketentransacties met meer dan drie partijen en wat zijn
mogelijke oplossingen voor deze problemen?
Om deze vraag te beantwoorden zal ik in hoofdstuk 2 eerst de regelgeving bij
grensoverschrijdende ketentransacties met drie partijen beschrijven om op basis hiervan in
hoofdstuk 3 de regelgeving en problemen bij grensoverschrijdende ketentransacties met meer
dan drie partijen toe te lichten. Ten slotte zal ik in hoofdstuk 4 mogelijkheden ter
vereenvoudiging van de btw behandeling en daarmee samenhangende problemen van
grensoverschrijdende ketentransacties met meer dan drie partijen bespreken.
4

2. Grensoverschrijdende ABC transacties en vereenvoudigde ABC
regeling
2.1 Grensoverschrijdende ABC transacties
Onder ABC leveringen worden transacties verstaan waarbij goederen diverse malen worden
verhandeld en vervolgens door de eerste verkoper rechtstreeks aan de laatste afnemer worden
afgeleverd.
Heffing bij ABC transacties – levering of dienst?
In een ABC transactie waarbij A een goed aan B verkoopt die het goed op eigen naam
doorverkoopt aan C, terwijl A het goed rechtstreeks aan C aflevert, vindt civielrechtelijk één
levering plaats van A aan C. Voor de omzetbelasting zij er twee transacties omdat elke
schakel in een ABC transactie op basis van Art. 3, lid 4 Wet OB een relevante levering
inhoudt.
A B C
goederen
Een dergelijk artikel is niet opgenomen in de Btw Richtlijn. 2 In artikel 14 van de BTW
Richtlijn wordt bepaald dat van een levering pas sprake is wanneer de macht om als eigenaar
te beschikken wordt overgedragen. Dit betekent dat de vraag gesteld moet worden of en in
hoeverre in een ABC transactie er een levering van een goed plaatsvindt in de zin van Artikel
14 van de BTW Richtlijn. Op basis van de zaak HvJ EG van 8 februari 1990 nr. C-320/88
(Safe) kan worden afgeleid dat elke doorverkoop van goederen, zonder dat die goederen in
civielrechtelijke zin worden geleverd, als een levering voor de omzetbelasting kan worden
aangemerkt. Het is dan aan de nationale rechter om van geval tot geval te beslissen of sprake
is van de overdracht om als eigenaar over een goed te beschikken.
Indien sprake is om als eigenaar over een goed te beschikken, dient derhalve elk van de
transacties in een ABC transactie afzonderlijk als een levering te worden beschouwd. Indien
geen sprake is van de overdracht om als eigenaar over een goed te beschikken vindt mijns
inziens slechts één levering plaats - in schakel AB of in schakel BC. De andere schakel kan
dan niet als een levering van een goed kwalificeren, maar zou als de levering van een dienst
moeten worden aangemerkt (indien een transactie geen levering is, is het op basis van de wet
een dienst).
2 M.E. van Hilten en H.W.M. van Kesteren, Omzetbelasting, Deventer: Kluwer 2005.
5

Het zou misschien zelfs gesteld kunnen worden dat in ABC transacties helemaal geen
leveringen plaatsvinden omdat de macht om als eigenaar over de goederen te beschikken niet
overgaat tussen partijen A en B en tussen B en C en ook niet tussen partijen A en C. Partij B
zal de goederen niet ontvangen en tussen partij A en C bestaat immers geen contract op basis
waarvan de beschikkingsmacht over zou kunnen gaan.
In het volgende zal ik ervan uitgaan, dat zoals in de Nederlandse Wet OB, elke schakel in een
ABC transactie als een levering kan worden aangemerkt.
Heffing bij grensoverschrijdende ABC-transacties
Een grensoverschrijdende ABC transactie is een transactie waarbij bijvoorbeeld A in
Duitsland een goed aan B in Nederland verkoopt, die het goed op eigen naam doorverkoopt
aan C in Spanje, terwijl A het goed rechtstreeks aan C aflevert. In deze transactie dienen twee
leveringen te worden onderscheiden. De eerste levering is die van A naar B en de tweede
levering is die van B naar C.
Uit de parlementaire geschiedenis en jurisprudentie blijkt dat er in bovenstaande transactie
één lokale levering en één intracommunautaire levering plaatsvindt. In het arrest EMAG (HvJ
EG 6 april 2006, zaak C-245/04), een zaak waarin partij A in Nederland is gevestigd en partij
B en C in Oostenrijk en de goederen van partij A rechtstreeks naar partij C worden vervoerd,
beslist het Hof van Justitie, dat alleen de schakel aan welke de intracommunautaire
verzending of vervoer is toe te rekenen als intracommunautaire levering kan worden
aangemerkt. Het Hof van Justitie voegt daaraan toe dat de plaats van de andere (nietcommunautaire)
levering in het land van vertrek van de goederen plaatsvindt. Omgekeerd, als
de andere levering een op de intracommunautaire levering volgende levering betreft, vindt
deze levering in het land van aankomst plaats. Het Hof van Justitie verschaft echter geen
duidelijkheid hoe bepaald moet worden welke van de transacties binnen een keten de
intracommunautaire is. Niet duidelijk is of partijen dit zelf kunnen bepalen, of dat de
autoriteiten van de lidstaten hiervoor regels moeten stellen.
In tegenstelling tot het Hof van Justitie gaat AG Kokott 3 in haar conclusie over de EMAG
zaak wel in op de specifieke toerekening van de intracommunautaire transacties. AG Kokott
geeft aan dat de intracommunautaire verwerving wordt verricht door degene die het initiatief
met betrekking tot het vervoer neemt of door degene die indirect de beschikkingsmacht over
de goederen tijdens het vervoer heeft. Iemand heeft ook de (indirecte) beschikkingsmacht
over de goederen tijdens het vervoer indien het vervoer door een derde wordt verricht.
Ook in de Nederlandse wetsgeschiedenis zijn rechtszaken met betrekking tot ABC leveringen
behandeld, bijvoorbeeld de zaken Hof Amsterdam 22 mei 1996, nr. 96/0059 en Hoge Raad
29 oktober 1997, nr. 32 395. In de zaak Hof Amsterdam van 22 mei 1996 is sprake van een
ABC transactie waarbij partijen B en C in Nederland zijn gevestigd en partij A in een ander
3 Conclusie Kokott, 10 november 2005, zaak C-245/04 (EMAG)
6

EU-land. Hof Amsterdam beslist dat in ABC transacties waarbij het vervoer door partij A
wordt verricht, de intracommunautaire levering in de eerste schakel en de nietcommunautaire
levering in de tweede schakel plaatsvindt. De Hoge Raad bevestigt in de zaak
Hoge Raad 29 oktober 1997, nr. 32 395 de uitspraak van de Hof Amsterdam in cassatie.
Op basis van bovenstaande rechtspraken kan een grensoverschrijdende ABC transactie,
waarbij de goederen twee keer worden verkocht, en partij A, partij B en partij C in andere
lidstaten zijn gevestigd, en waarbij de goederen rechtstreeks van partij A naar partij C worden
vervoerd, de volgende uitwerking hebben:
1. Partij A zorgt voor het vervoer
Indien Partij A het vervoer verzorgt en de goederen direct naar partij C vervoert, wordt de
grensoverschrijdende transactie toegerekend aan de schakel AB. Dat betekent dat A met
toepassing van het nultarief (vgl. Tabel II, onderdeel a,6) kan leveren en dat B verwerft in het
land van aankomst van de goederen. Partij B verricht vervolgens een lokale levering in het
land van aankomst van de goederen aan Partij C. Partij B dient zich derhalve in het aankomst
land te laten registreren in verband met de intracommunautaire verwerving en de
binnenlandse levering aan Partij C en dient voor deze transacties aangifte te doen.
ICL
A B C
goederen
2. Partij B zorgt voor het vervoer
Indien Partij B het vervoer verzorgt en de goederen naar partij C worden vervoerd, kan Partij
B mijns inziens kiezen of het intracommunautaire vervoer wordt toegerekend aan de schakel
AB of aan de schakel BC. Dit betekent dat Partij B zich of in het aankomst land of in het
vertrek land van de goederen dient te laten registreren en daar aangifte moet doen.
? ?
A B C
goederen
3. Partij C zorgt voor het vervoer
Indien Partij C de goederen bij A komt ophalen en de goederen vervolgens naar lidstaat C
vervoert, wordt de intracommunautaire levering toegerekend aan schakel BC. Dit is ook het
7

geval indien Partij B het vervoer verzorgt maar Partij A niet weet waar de goederen naartoe
worden vervoerd.
In beide gevallen zou Partij A de levering aan partij B moeten behandelen als een
binnenlandse levering ter zake waarvan hij lokale btw aan B berekent in het land van vertrek.
B kan deze btw als buitenlandse ondernemer in aftrek brengen. Partij B verricht dan een
intracommunautaire levering tegen het nultarief aan Partij C en zal zich daartoe in het land
van vertrek moeten registreren. C verwerft vervolgens de goederen in het land van aankomst
van de goederen.
ICL
A B C
goederen
Met betrekking tot het geval dat partij C het vervoer verzorgt zijn in de literatuur ook andere
meningen vertegenwoordigd. In de Cursus Belastingdienst wordt bijvoorbeeld gesteld dat in
dit geval twee binnenlandse leveringen in land A plaatsvinden en C vervolgens een (fictieve)
intracommunautaire levering als bedoeld in art. 3a Wet OB in Nederland en een fictieve
intracommunautaire verwerving in land C aangeeft 4 .
Afhankelijk van de schakel waarin de intracommunautaire transactie plaatsvindt, dient B zich
derhalve te registreren in lidstaat A of in lidstaat C. De vraag is dan nog wel hoe bepaald
wordt in welke schakel de intracommunautaire levering plaatsvindt indien Partij B het
vervoer verzorgt. In dit kader heeft de Hoge Raad der Nederlanden op 2 november 2009 met
betrekking tot de zaak C-430/09 Euro Tyre Holding BV een prejudiciële vraag ingediend. De
Hoge Raad vraagt hoe bepaald moet worden aan welke levering het intracommunautaire
vervoer moet worden toegerekend wanneer het vervoer van de goederen is verricht door dan
wel voor rekening van de persoon die zowel de hoedanigheid heeft van koper bij de eerste
levering als de hoedanigheid van verkoper bij de tweede levering. 5 Op 16 december 2010
heeft het Hof van Justitie uitspraak gedaan in deze zaak, maar hierin geen duidelijke regeling
aangegeven ter vaststelling van de schakel in welke het intracommunautaire vervoer
plaatsvindt. Volgens de Hof hangt het antwoord van deze vraag af van een globale
beoordeling van alle bijzondere omstandigheden op basis waarvan kan worden uitgemaakt
voor welke levering aan alle voorwaarden voor een intracommunautaire levering is voldaan.
Het arrest is terugverwezen naar de Hoge Raad om te beoordelen of de macht om als een
eigenaar over het goed te beschikken op de tweede afnemer is overgegaan in de lidstaat van
bestemming van het intracommunautaire vervoer. In dit geval zou de intracommunautaire
levering aan de eerste schakel moeten worden toegerekend.
4 S.T.M. Beelen e.a., Cursus Belastingrecht (Omzetbelasting), punt 2.A.1.5.b.b.1
5 Deze verhandeling en de analyse van de regelgeving van ketentransacties heeft voor de HvJ uitspraak van
Tyre Holding BV plaatsgevonden. Ter volledigheid noem ik hier wel nog kort de uitkomst van de uitspraak.
8

2.2 Vereenvoudiging ABC regeling
Om de werking van de interne markt te verbeteren en de administratieve lasten van
belastingplichtige te verlagen, is de vereenvoudigde ABC regeling in de BTW-richtlijn en de
Wet OB opgenomen. Voor het eerst was een vereenvoudigde regeling voor de heffing van
omzetbelasting ten aanzien van ABC-transacties in intracommunautair verband opgenomen
in de zogenoemde bezemrichtlijn van 14 december 1992. In Nederland was deze regeling
aanvankelijk opgenomen in de ministeriele regeling van 24 december 1992 nr. WV92/696,
Stcrt. 1992, 252 en vanaf 9 juni 1995 in de Wet OB. De vereenvoudigde ABC regeling is een
facultatieve regeling op basis waarvan belastingplichtigen mogen kiezen of ze ervan gebruik
willen maken. In het huidige Wet OB is deze regeling in Artikel 37c opgenomen en in artikel
141 in de BTW Richtlijn.
De vereenvoudigde ABC regeling is van toepassing op drie-partijen transacties waarbij Partij
A uit lidstaat A goederen verkoopt aan Partij B uit lidstaat B en Partij B deze goederen
doorverkoopt aan Partij C uit lidstaat C. De goederen worden hierbij rechtstreeks van lidstaat
A naar lidstaat C vervoerd.
Kern van de vereenvoudigde regeling in Artikel 37c en in artikel 141 in de BTW Richtlijn is
dat in de lidstaat waar C is gevestigd en waarheen de goederen worden vervoerd, van B geen
belasting wordt geheven ter zake van een intracommunautaire verwerving. Ook wordt bij B
als tussenschakel bij een ABC-transactie geen belastingen verschuldigd ter zake van de
binnenlandse levering in lidstaat C. C wordt als enige partij belasting verschuldigd en wel in
eigen land ter zake van de levering die B aan hem verricht.
Omdat de vereenvoudigde regeling een faciliteit biedt voor ondernemer B, biedt deze alleen
een oplossing in het geval dat A het vervoer naar C regelt. In sommige landen is goedgekeurd
dat de vereenvoudigde regelingen ook in andere situaties kan worden toegepast. Zo wordt in
Nederland in het besluit van 29 maart 1993, nr. VB 93/837 ingegaan op de reikwijdte van de
vereenvoudigde regeling en wordt goedgekeurd dat de regeling ook in een tweetal andere
situaties kan worden toegepast. De vereenvoudigde regeling kan op basis van het besluit ook
worden toegepast ingeval ondernemer B zelf het vervoer verzorgt tussen ondernemer A en
ondernemer C en indien ondernemer B is geregistreerd in lidstaat C zijnde de lidstaat van
aankomst van het vervoer. De vereenvoudigde regeling kan niet worden toegepast in het
geval dat partij C de goederen bij A ophaalt (Situatie III in onderdeel 2.1).
Voor de toepassing van vereenvoudigde ABC regeling dient derhalve op basis van het Wet
OB aan de volgende voorwaarden te worden voldaan:
Bij de transacties zijn drie partijen betrokken die elk in een ander EU-land zijn
geregistreerd.
De goederen worden rechtstreeks van A naar afnemer C in EU land C vervoerd.
B heeft geen BTW-identificatienummer in lidstaat A.
9

De goederen worden vervoerd in het kader van de levering door A aan B; Zij maken
de afspraak over het vervoer van de goederen, maar wie uiteindelijk het
daadwerkelijke vervoer verzorgt maakt daarbij niet uit. 6
B is niet gevestigd in lidstaat C.
De deelnemers vervullen alle speciale administratieve verplichtingen.
De vereenvoudigde ABC regeling kan slechts worden toegepast indien strikt aan de
bovengenoemde voorwaarden wordt voldaan. Er moet ook altijd rekening worden gehouden
met het feit dat in sommige landen geen goedkeuring bestaat dat de vereenvoudiging van
toepassing is indien ondernemer B zelf het vervoer verzorgt en ondernemer B is geregistreerd
in lidstaat C. In de praktijk betekent dit, dat voordat de vereenvoudiging wordt toegepast de
gestelde voorwaarden in land C en B moeten worden geverifieerd. Tevens moet achterhaald
worden in welke landen de ondernemers zijn geregistreerd. Voor bedrijven met veel
ketentransacties kan dit tot administratieve lasten leiden zoals kosten voor belastingadvies en
IT kosten. Deze administratieve lasten zullen wel lager zijn dan registraties in andere landen,
aangezien registraties ook aanpassingen in het IT systeem en belastingadvies vereisen.
6 Drs. E.P.A. Brakeboer; De vereenvoudigde ABC-regeling is zo eenvoudig nog niet, BTW Bulletin november
2005, nr. 11.
10

3. Ketentransacties met meer dan drie partijen
De hiervoor behandelde vereenvoudigde ABC regeling is slechts van toepassing wanneer
sprake is van drie partijen welke in drie verschillende lidstaten zijn gevestigd en wanneer aan
de in het voorgaande hoofdstuk genoemde voorwaarden wordt voldaan. Voor vier of meer
partijen bestaat er geen vereenvoudiging. Dit resulteert voor de betrokken partijen in
administratieve lasten zoals btw-registraties in andere lidstaten en daarmee samenhangende
vereisten zoals het indienen van periodieke aangifte. Aangezien ketentransacties met veel
partijen moeilijker zijn te overzien en derhalve ook moeilijker door de belastingdienst
traceerbaar zijn, bestaat er een verhoogde kans op carrouselfraude. Bonafide ondernemers
moeten in dit verband voorzichtigheidsmaatregelen treffen en daarmee samenhangende
kosten maken om te voorkomen dat zij in frauduleuze transacties worden geïnvolveerd. In het
volgende zal ik de btw-gevolgen en administratieve lasten bij ketentransacties met meer dan
drie partijen behandelen.
3.1 Algemeen
Bij een grensoverschrijdende ABCD transactie waarbij vier partijen in verschillende lidstaten
zijn gevestigd en de goederen rechtstreeks van A naar D worden vervoerd, vindt (zoals in
hoofdstuk 2) toegelicht, slechts één intracommunautaire levering plaats, namelijk de schakel
aan welke het intracommunautaire vervoer is toe te rekenen. Het gevolg van het feit dat
slechts één intracommunautaire levering in de ketentransactie kan plaatsvinden, leidt er altijd
toe dat tenminste één ondernemer uit de keten moet registreren in een andere lidstaat.
Bijvoorbeeld in een grensoverschrijdende ABCD transactie waarbij partijen A, B, C en D
respectievelijk in Nederland, Frankrijk, Spanje en Duitsland zijn gevestigd en de incoterm
“franco huis” (het vervoer wordt door partij A verzorgd) voor alle transacties binnen de keten
wordt gehandhaafd, zou de intracommunautaire levering op basis van de regels uit hoofdstuk
2.1 in de schakel AB plaatsvinden.
A (NL) B (FR) C (ES)
D (DE)
goederen
Partij B zou vervolgens in Duitsland (land D) moeten registreren om een intracommunautaire
verwerving van de goederen aan te geven. Vervolgens verricht partij B een binnenlandse
levering onderworpen aan de heffing van Duitse btw aan partij C en partij C op zijn beurt een
binnenlandse levering onderworpen aan de heffing van Duitse btw aan partij D. Dit betekent
dat ook partij C voor het verrichten van de binnenlandse levering aan partij D in Duitsland
11

zou moeten registreren. Voor deze transactie zouden dus twee partijen moeten registreren in
een andere lidstaat.
Indien het vervoer door Partij D wordt georganiseerd, zou het intracommunautaire vervoer op
basis van de overwegingen in hoofdstuk 2.1 aan de laatste schakel (schakel CD) worden
toegerekend. Partij A zou een binnenlandse levering aan B in Nederland verrichten en B op
zijn beurt een binnenlandse levering in Nederland aan partij C. Dit betekent dat partij B in
Nederland zou moeten registreren. Partij C zou vervolgens een intracommunautaire levering
van Nederland naar Duitsland verrichten en derhalve ook in Nederland moeten registreren.
Partij D zou de goederen in Duitsland verwerven. Voor deze transactie zouden dus ook twee
partijen moeten registreren in een andere lidstaat.
Ook indien het vervoer door partij B of partij C wordt verricht, zijn registraties in tenminste
één van de andere EU lidstaten verplicht. Het is dan echter nog niet duidelijk in welke van de
schakels de intracommunautaire levering plaatsvindt (zie ook uitspraak p.8 van C-430/09
Euro Tyre Holding BV).
Uit bovenstaande is af te leiden dat in internationale ABCD transacties in principe altijd btwregistraties
in andere EU lidstaten noodzakelijk zijn. Welke partij in welk EU lidstaat moet
registreren is afhankelijk van de afspraken die wordt gemaakt, respectievelijk van de vraag in
welke schakel de intracommunautaire levering plaatsvindt.
Indien in het bovenstaande voorbeeld de leveranciers verschillende afnemers in Duitsland
(land D) hebben, die andere afspraken eisen met betrekking tot de vraag in welke schakel het
intracommunautaire vervoer plaatsvindt, zou dit voor de leveranciers betekenen dat zelfs
meer dan twee registraties moeten plaatsvinden om aan de btw wetgeving te voldoen.
Om registraties en aangifteverplichtingen in ander lidstaten te voorkomen, wordt in de
praktijk vaak nagegaan of op een deel van de ketentransacties bijvoorbeeld voor het gedeelde
ABC of BCD een vereenvoudiging kan worden toegepast. In het volgende zal ik deze
mogelijkheid verder behandelen.
3.2 Splitsing
Strikt genomen is het opsplitsen van een ketentransactie wettelijk niet toegestaan. 7 Eén van
de vereisten om de vereenvoudigde ABC regeling te kunnen toepassen is op grond van artikel
37c onderdeel c Wet OB en artikel 141 onderdeel c BTW richtlijn dat de goederen van partij
A rechtstreeks worden geleverd aan partij C. In een ketentransacties met vier partijen (ABCD
transactie) worden goederen echter niet bij partij C afgeleverd maar bij partij D. In dit geval
is er dus niet aan de voorwaarden van de vereenvoudigde ABC regeling voldaan.
7 Drs. E.P.A. Brakeboer; De vereenvoudigde ABC-regeling is zo eenvoudig nog niet, BTW Bulletin november
2005, nr. 11.
12

In sommige landen accepteren de belastingautoriteiten uit praktische overwegingen wel een
opsplitsing van een ABCD levering, indien de laatste twee ondernemers van een keten in het
zelfde land zijn gevestigd. In dit geval zou de vereenvoudigde ABC regeling voor partijen A,
B en C toegepast kunnen worden en de laatste levering tussen partij C en D zou als
binnenlandse levering aangemerkt worden.
A (NL) B (ES) C (FR)
D (FR)
goederen
In Frankrijk wordt deze vorm van opsplitsing niet geaccepteerd. In het geval dat partij C en D
in Frankrijk zijn gevestigd en op de transacties tussen de partijen A, B en C de
vereenvoudiging is toegepast en vervolgens Franse btw op de transactie tussen partij C en D
in rekening is gebracht, zouden de Franse belastingautoriteiten recht op aftrek bij partij D
kunnen weigeren. Een mogelijkheid om de vereenvoudigde ABC regeling op de transacties
tussen partij A, B en C alsnog te kunnen toepassen, zou bijvoorbeeld daarin bestaan een
consignment stock van partij C op het adres van partij D in te richten. De goederen zouden
dan rechtstreeks aan partij C worden geleverd, maar op adres van partij D. In dit geval
zouden de Franse belastingautoriteiten wellicht een opsplitsing in een vereenvoudigde ABC
levering gevolgd door een binnenlandse levering accepteren.
Ook in Italië wordt de opsplitsing in een vereenvoudigde ABC levering met een opvolgende
binnenlandse levering ingeval de laatste twee ondernemers in Italië zijn gevestigd in beginsel
niet geaccepteerd. Ook hier is over een mogelijkheid nagedacht om toch de ketentransacties
met vier partijen te splitsen. In Italië wordt de voorwaarde dat rechtstreeks van partij A aan
partij C geleverd moet worden omzeild door het adres van partij D, maar de naam van partij
C op de factuur en vervoersdocumenten te vermelden.
Op basis van bovenstaande kan geconcludeerd worden dat ketentransacties met vier partijen
(of meer) in principe niet kunnen worden gesplitst. Dit is onder andere het geval indien de
vier partijen elk in een andere lidstaat zijn gevestigd, maar ook indien de laatste twee
ondernemers in dezelfde lidstaat zijn gevestigd. Wel bestaan er in de praktijk vaak
mogelijkheden om deze regeling te omzeilen en de ketentransactie alsnog te splitsen. Zoals
bij de vereenvoudigde ABC regeling dient dus ook in bovenstaande gevallen altijd te worden
geverifieerd hoe de regels van de richtlijn in de verschillende lidstaten zijn geïmplementeerd.
13

3.3 Teruggaaf
In het recente arrest Fiscale eenheid Facet BV/Facet Trading BV van 22 april 2010 (nr. C-
536/08 en nr. C-539/08) is beslist dat de btw die is verschuldigd wegens een
“nummerverwerving” niet onder de algemene aftrekregeling valt. Voor dergelijke
intracommunautaire verwervingen bestaat volgens het Hof van Justitie geen recht op
onmiddellijke aftrek van de verschuldigde btw, maar moet de btw onder voorwaarden
middels een teruggaafverzoek worden teruggevraagd. Het feit dat het niet meer mogelijk is
om btw bij nummerverwervingen in de aangifte terug te vragen maar dat dit op basis van een
teruggaafverzoek dient te gebeuren, zal voor Nederlandse ondernemers met ketentransacties
tot additionele administratieve lasten en een financieringsnadeel leiden. In het volgende zal ik
eerst het concept van nummerverwerving behandelen, vervolgens zal ik ingaan op het arrest
Facet BV/Facet Trading BV van 22 april 2010 (nr. C-536/08 en nr. C-539/08) en diens
gevolgen voor de praktijk in verband met ketentransacties.
Reguliere nummerverwerving en nummerverwerving onder de vereenvoudigde ABC
regeling
Een reguliere nummerverwerving doet zich voor in het geval dat ondernemer B gevestigd in
Nederland goederen ontvangt in Duitsland van een leverancier uit Frankrijk. De goederen
worden rechtstreeks van Frankrijk naar Duitsland vervoerd. Om deze goederen in Duitsland
te kunnen verwerven heeft ondernemer B een Duits btw-nummer nodig. Indien ondernemer B
zijn Nederlandse btw-nummer aan de Franse leverancier verstrekt, neemt ondernemer B de
goederen ook af onder zijn Nederlandse btw-nummer. Ondernemer B moet in dit geval de
goederen zowel in Duitsland als ook in Nederland verwerven. Op verzoek wordt in
Nederland een teruggaaf verleend, indien de ondernemer kan aantonen, dat ter zake van de
intracommunautaire verwerving in Duitsland belasting is geheven (art 30, eerste lid, Wet OB
1968).
Bij toepassing van de vereenvoudigde ABC-regeling vindt ook een nummerverwerving
plaats. Aangezien een Nederlandse ondernemer B geen intracommunautaire verwerving in
Duitsland (land C) dient aan te geven, verricht ondernemer B een binnenlandse levering in
Duitsland waarvoor de btw naar ondernemer C is verlegd. De Nederlandse ondernemer
verricht wel een intracommunautaire verwerving in Nederland. Een teruggaaf wordt in dit
geval in Nederland slechts verleend, indien de heffing in Duitsland (land C) verlegd is naar
de afnemer, en ondernemer B de intracommunautaire levering heeft aangegeven in de opgaaf
intracommunautaire prestaties.
Fiscale eenheid Facet BV/Facet Trading BV van 22 april 2010
Op 22 april 2010 heeft het Hof van Justitie in twee zaken beslist die tot dezelfde conclusie
leiden. Aangezien de twee zaken tot dezelfde conclusie leiden zal ik in het volgende slechts
één van de twee zaken nader toelichten.
Facet is een in Nederland gevestigde fiscale eenheid en heeft goederen gekocht van in
Duitsland en in Italië gevestigde leveranciers en verkocht aan op Cyprus gevestigde
afnemers. Die in Cyprus gevestigde afnemers hebben een in Griekenland gevestigde fiscaal
vertegenwoordiger. De goederen zijn vanuit Duitsland en Italië rechtstreeks vervoerd naar
14

Spanje. De leveranciers in Duitsland en in Italië hebben op de facturen aan de afnemers geen
btw in rekening gebracht en wel het Nederlandse btw-identificatienummer van Facet
vermeld. Facet heeft geen btw vermeld op de aan de Cypriotische afnemers uitgereikte
facturen maar wel het Griekse identificatienummer van de Griekse leverancier.
Aangezien het Nederlandse btw-nummer van Facet op de facturen was vermeld, heeft Facet
derhalve intracommunautaire verwervingen in haar aangifte in Nederland aangegeven en de
verschuldigde btw in dezelfde aangiften afgetrokken. Bovendien heeft Facet de leveringen
aan de afnemers in haar aangiften aangemerkt als intracommunautaire leveringen, maar de
fiscaal vertegenwoordigers of de afnemers hebben deze leveringen niet als
intracommunautaire verwervingen in hun aangiften aangegeven. De inspecteur was in deze
zaak van mening dat Facet intracommunautaire verwervingen heeft verricht en geen recht op
aftrek heeft. Het Hof van Justitie (HvJ EU) geeft het gelijk aan de inspecteur en verklaart dat
de plaats van de intracommunautaire verwerving van goederen de lidstaat is die het btwidentificatienummer
heeft toegekend waaronder de afnemer deze verwerving heeft verricht,
niet het recht heeft op onmiddellijke aftrek van de btw die op een eerdere intracommunautaire
verwerving rust. Ook AG van Hilten is in haar conclusie van 28 oktober 2010 van mening dat
de afnemer niet het recht heeft op onmiddellijke aftrek en de verwervings btw op basis van
een teruggaafverzoek terug gevraagd moet worden.
Gevolgen in de praktijk
Financieringsnadeel bij teruggaaf btw voor reguliere nummerverwerving
Deze rechtspraak is van belang voor Nederlandse ondernemers die geïnvolveerd zijn in
ketentransacties en hun onderneming uitbreiden naar ander EU lidstaten. Een voorbeeld
daarvan is een Nederlandse ondernemer die zijn onderneming heeft uitgebreid naar Frankrijk
en nu goederen van een Duitse onderneming in Frankrijk ontvangt Zolang de ondernemer
nog geen Frans btw-identificatienummer heeft ontvangen, zal hij zijn Nederlands btwidentificatienummer
aan de Duitse leverancier verstrekken. Aangezien het aanvragen van een
btw-registratie in ander lidstaten meerdere maanden kan duren, zal de Nederlandse
leverancier tot dat hij het Frans btw-registratienummer heeft ontvangen, voorlopig zijn
Nederlands btw-registratienummer aan zijn leveranciers moeten uitreiken en verwervingen
op de Nederlandse aangifte aangeven. Pas op het moment van verkrijging van het Frans btwidentificatienummer
kan de Nederlandse ondernemer de verwervingen voor het verleden
(indien mogelijk) aangeven op de Franse aangifte en aantonen dat de goederen in Frankrijk
zijn verworven. De Nederlandse ondernemer zou dan een teruggaafverzoek moeten indien
om de btw in Nederland terug te vragen. Dit heeft tot gevolg dat de Nederlandse ondernemer
naast de administratieve lasten ook nog wordt opgezadeld met een financieringsnadeel van
enkele maanden.
Financieringsnadeel bij vereenvoudigde ABC-transacties
In de Facet zaak is in principe niet bevestigd dat bij nummerverwerving op basis van de
vereenvoudigde ABC-regeling geen recht op onmiddellijke aftrek bij verwervings btw
bestaat. De reden hiervoor is dat belanghebbende in de Facet zaak niet voldoet aan de
voorwaarden voor de vereenvoudigde ABC regeling. AG van Hilten benadrukt in haar
15

conclusie van 28 oktober 2010 8 dat de uitspraak van de Hof van Justitie alleen ziet op
“gewone” nummerverwervingen aangezien partij C in de Facet zaak niet is geïdentificeerd in
de lidstaat waar de goederen heen gaan. De vraag, die door de Hoge Raad aan de Hof van
Justitie is gesteld heeft echter betrekking op artikel 41 BTW richtlijn (oud artikel 28 ter, A,
lid 2 Zesde richtlijn) en omvat derhalve de “gewone” nummerverwerving als ook de
nummerverwerving op basis van de vereenvoudigde ABC regeling. Het is dus mogelijk dat
de Hoge Raad zal beslissen dat geen direct recht op aftrek bestaat bij “gewone”
nummerverwerving als ook bij de nummerverwerving op basis van de vereenvoudigde ABC
regeling.
Dit zou tot gevolg hebben dat bij de toepassing van de vereenvoudigde ABC regeling,
waarbij partij B in Nederland is gevestigd, altijd een teruggaafverzoek zou moeten worden
ingediend om de verwervings btw terug te vragen. De toepassing van de vereenvoudigde
ABC regeling waarbij partij B in Nederland is gevestigd zal dus altijd tot een
financieringsnadeel voor partij B in Nederland leiden.
3.4 Fraude
BTW-carrouselfraude - hoe werkt het?
De BTW-carrouselfraude kan op verschillende manieren worden uitgevoerd, maar meestal
wordt een fraudevorm toegepast waarbij gebruik wordt gemaakt van een
grensoverschrijdende facturenstroom met betrekking tot goederen, die niet worden geleverd
en waarbij tenminste één van de rechtspersonen in de keten niet aan de aangifteverplichtingen
en betalingsverplichtingen voor de omzetbelasting voldoet. Een typisch vorm van
carrouselfraude zou zich als volgt voordoen:
Een “organisator” (Partij A) in EU land A verricht een intracommunautaire levering
aan een “Ploffirma” (Partij B) in EU land B.
De “Ploffirma” verricht een intracommunautaire verwerving en brengt de
verschuldigde btw op dezelfde aangifte in aftrek. De “Ploffirma” betaalt dus effectief
geen btw.
Vervolgens levert de “Ploffirma” de goederen in land B aan de “afnemer/bufferfirma”
(Partij C) en incasseert BTW over zijn verkopen, maar draagt de geïncasseerde BTW
niet af.
De “Ploffirma” verdwijnt en de “afnemer/bufferfirma” brengt de aan hem in rekening
gebrachte BTW in aftrek.
De “afnemer/bufferfirma” kan vervolgens weer een vrijgestelde intracommunautaire
levering aan de “organisator” (Partij A)” declareren en de “organisator” (Partij A)”
kan een vrijgestelde intracommunautaire levering aan de (nieuwe) “Ploffirma” (Partij
B) declareren en zo voort. Daarom de naam “carrouselfraude”. 9
8 Conclusie van Hilten, 28 oktober 2010, zaak C-536 3n C-539/08 (Fiscale eenheid Facet BV/Facet Trading BV)
9 R.A. Wolf, BTW en emissierechten: een klimaat voor fraude; WFR 6843, 21 januari 2010.
16

Om controle van de belastingdienst te bemoeilijken, wordt in de praktijk de carrouselfraude
op een ingewikkelde manier opgezet met transacties tussen verschillende lidstaten en het
involveren van vele partijen. Carrouselfraude wordt mijns inziens dus voornamelijk toegepast
in ketentransacties met meer dan 3 partijen waarbij tenminste één binnenlandse transactie
plaatsvindt waarvoor binnenlandse btw verschuldigd is. Carrouselfraude wordt in principe
niet aangewend in situaties waarbij de vereenvoudigde ABC regeling wordt toegepast,
aangezien bij de vereenvoudigde ABC regeling in geen van de schakels binnenlandse btw
verschuldigd is. Wel is het mogelijk dat een vereenvoudiging wordt toegepast ondanks het
feit dat niet aan de voorwaarden is voldaan of dat in de schakel volgende op de 3 partijen
transacties waarvoor de vereenvoudigde regeling van toepassing is binnenlandse btw wordt
verschuldigd en deze btw dan niet wordt afgedragen.
Hof van Justitie uitspraken ter bestrijding van fraude
Ter bestrijding van fraude zijn er in het verleden veel discussies geweest en heeft het Hof van
Justitie in een aantal rechtszaken geoordeeld. Bijvoorbeeld heeft het Hof van Justitie in de
zaken “Axel Kittel”(C-439/04, 6 juli 2006) en Recolta Recycling BVBA (C-440/04, 6 juli
2006) voor recht verklaard dat het recht op aftrek kan worden geweigerd indien
omzetbelasting in rekening wordt gebracht op een factuur bij (carrousel)fraude als aan de
hand van objectieve elementen wordt vastgesteld dat een ondernemer wist of had moeten
weten dat hij door zijn aankoop deelnam aan een transactie die onderdeel uitmaakt van een
BTW-carrouselfraude.
Wet-implementaties ter bestrijding van fraude
Ter bestrijding van fraude wordt in artikel 199 Btw-richtlijn de lidstaten de mogelijkheid
gegeven een verlegging in te voeren voor de in dit artikel genoemde leveringen zoals bij
bouwwerkzaamheden en het uitlenen van personeel in dit verband. Deze mogelijkheid is
ingevoerd voor leveringen, die vanwege de aard of de structuur van de desbetreffende
bedrijfstak moeilijk controleerbaar waren gebleken. In veel gevallen is btw in rekening en in
aftrek gebracht, maar is de in rekening gebrachte btw niet aan de belastingdienst afgedragen.
In het commissievoorstel van 29 september 2009 is voorzien dat artikel 199 wordt uitgebreid
met de levering van goederen en diensten. Het gaat hierbij om “goederen en diensten die
volgens recente ervaring bijzonder fraudegevoelig zijn, bijvoorbeeld mobiele telefoons,
parfum, geïntegreerde schakelingen zoals microprocessoren en centrale verwerkingseenheden
die nog niet zijn ingebouwd in eindproducten, en emissierechten.
Met betrekking tot emissierechten is de verleggingsregeling al in Besluit van 14 juli 2009
goedgekeurd. Dit besluit werd genomen aangezien in 2009 bekend werd dat de markt in
emissierechten getroffen was door grootschalige fraude. Fraudeurs kochten emissierechten
zonder btw in een ander lidstaat en verkochten de emissierechten aan lokale afnemers met
btw. In reactie op de grootschalige fraude heeft de commissie op 29 september een voorstel
ingediend om lidstaten de mogelijkheid van het invoeren van de verleggingsregeling te
bieden. Inmiddels is de richtlijn aangepast en mogen lidstaten een verlegging toepassen voor
17

lokale verkopen bij emissierechten. In de lidstaten zoals Nederland, waar een dergelijke
verlegging is ingevoerd, is geen fraude meer mogelijk en lijkt daarom het probleem van
carrouselfraude opgelost. 10
Gevolgen van carrouselfraude op de gemeenschap en bonafide ondernemers
Ondanks veel discussies, enige Wet-implementaties (artikel 199 Btw-richtlijn en artikel 42c
Wet OB), en bovenstaande Hof van Justitie uitspraken, die de mogelijkheid bieden om bij
andere ondernemers het recht op aftrek te weigeren, wordt het verlies voor de schatkist door
btw-fraude nog steeds geschat op Euro 200 miljard per jaar 11 . Naast het verlies voor de
schatkist en de maatschappelijke kosten die ter opsporing en bestrijding van fraude gemaakt
worden, leidt btw-fraude ook tot onzekerheid bij afnemers in een ketentransactie inzake het
recht op aftrek van de aan hen in rekening gebrachte omzetbelasting. Bonafide
ondernemingen moeten kosten maken om niet ongewild bij een carrouselfraude betrokken te
raken en tevens om als dat onverhoopt toch is gebeurd, aansprakelijkstelling door de fiscus te
voorkomen. Bovendien is er kans op immateriële schade indien het vertrouwen in het
belastingstelsel (en daarmee in de overheid), en als gevolg daarvan de belastingmoraal,
afneemt.
Zoals in bovenstaande aangegeven komt btw fraude vaak voor bij ingewikkelde
ketentransacties met veel partijen waarbij tenminste op één transactie binnenlandse btw
verschuldigd is. Indien een oplossing ter bestrijding van carrouselfraude voor ketentransacties
gevonden zou worden, zou het verlies voor de schatkist significant omlaag gebracht worden.
10 Mr. dr. R.A. Wolf; Carrouselfraude, participeren, melden of negeren? BTW Bulletin oktober 2010, nr. 10.
11 Slides van mr. J.H.M. Heezen voor sessie Fraude en Strafrecht
18

4. Vereenvoudiging voor ketentransacties met meer dan drie partijen
Op basis van voorgaande hoofdstukken is het duidelijk dat ketentransacties met meer dan drie
partijen tot ongewenste gevolgen leiden zoals verplichte registraties in andere EU landen, en
het indienen van teruggaafverzoeken bij nummerverwervingen. Ook wordt carrouselfraude
voornamelijk toegepast in ketentransacties met meer dan drie partijen waarbij tenminste één
binnenlandse transactie plaatsvindt waarvoor binnenlandse btw is verschuldigd.
De vereenvoudigde ABC-transactie is ingevoerd om de werking van de interne markt te
verbeteren en de administratieve lasten van belastingplichtige te verlagen. Zoals reeds
vermeld was een vereenvoudiging voor ABC-transacties bij het openen van de grenzen in
1993, op een moment dat 12 lidstaten onderdeel van de EU waren, wellicht voldoende
geweest om de werking van de interne markt met betrekking tot ketentransacties te
verbeteren. Inmiddels telt de EU 27 lidstaten, zijn veel bedrijven meer gespecialiseerd, en
hebben veel bedrijven hun productiefaciliteiten ter kostenbesparing naar lidstaten in Oost-
Europa verplaatst. Hierdoor komen internationale ketentransacties, waaronder
ketentransacties met meer dan drie partijen, vaker voor. Om de werking van de interne markt
niet te belemmeren zouden bedrijven die in internationale ketentransacties met meer dan drie
partijen geïnvolveerd zijn niet met hoge administratieve kosten voor registraties en
teruggaafverzoeken moeten worden opgezadeld. Op basis van bovenstaande is het tijd om
over een nieuwe regeling na te denken die de btw-gevolgen voor de internationale
ketentransacties met meer dan drie partijen vereenvoudigt.
In het volgende zal ik een aantal mogelijkheden onderzoeken om de btw-behandeling van
internationale ketentransacties met meer dan drie partijen te vereenvoudigen. Mijn onderzoek
van deze mogelijkheden zal zich richten op de beoordelingscriteria registraties,
administratieve lasten, fraude en controleerbaarheid. Als mogelijkheden om de btwbehandeling
van internationale ketentransacties met meer dan drie partijen te vereenvoudigen
zal ik de uitbreiding van de vereenvoudigde ABC regeling, de verleggingsregeling en het
belasten van intracommunautaire leveringen onderzoeken. Naast deze mogelijkheden zijn er
nog een aantal andere mogelijkheden om een deel van de problemen van internationale
ketentransacties te voorkomen, voornamelijk het fraudeprobleem - bijvoorbeeld de digitale
overheidsfactuur. Ter volledigheid zal ik ook deze mogelijkheid kort onderzoeken.
4.1 Uitbreiding vereenvoudigde ABC regeling
Een mogelijkheid om internationale ketentransacties met meer dan drie partijen te
vereenvoudigen is de vereenvoudigde ABC-regeling niet te limiteren tot transacties met drie
partijen.
Beschrijving vereenvoudiging
In een ketentransactie met bijvoorbeeld vier partijen waarbij elk van de vier partijen in een
andere lidstaat is gevestigd, zou de uitbreiding van de vereenvoudigde ABC regeling als volgt
geïmplementeerd kunnen worden.
19

A geeft op zijn aangiften een intracommunautaire levering aan B aan.
B geeft op zijn aangiften een intracommunautaire verwerving aan en een
intracommunautaire levering aan C. Tevens zou B in zijn opgaaf intracommunautaire
prestaties de intracommunautaire levering (in rubriek 3b) aangeven om aan te tonen
dat de transactie onderdeel is van een ketentransactie. In andere lidstaten zal het
rapporteren van deze transacties wellicht anders aangegeven worden.
C rapporteert op zijn aangiften een intracommunautaire verwerving en een
intracommunautaire levering aan D. Tevens zou C in zijn opgaaf intracommunautaire
prestaties de intracommunautaire levering (in rubriek 3b) aangeven om aan te tonen
dat de transactie onderdeel is van een ketentransactie. In andere lidstaten zal het
rapporteren van deze transacties wellicht anders gerapporteerd worden.
C geeft op zijn aangiften een intracommunautaire verwerving aan.
Analyse
Registratie en administratieve lasten
Een uitbreiding van de vereenvoudigde ABC regeling heeft het voordeel dat bij
ketentransacties met vier in verschillende lidstaten geregistreerde ondernemers, btwregistraties
in andere lidstaten kunnen worden voorkomen. Indien de huidige vereenvoudigde
ABC regeling met zijn strikte voorwaarden wordt uitgebreid, zou deze alleen in een beperkt
aantal gevallen kunnen worden toegepast. De vereenvoudiging zou bijvoorbeeld niet
toegepast kunnen worden indien twee ondernemers in de keten in dezelfde lidstaat zijn
geregistreerd. De voorwaarden van de vereenvoudigde ABC regeling is immers dat elke
ondernemer in een andere lidstaat geregistreerd moet zijn. Dit betekend dat in het geval dat
niet aan de strikte voorwaarden van de vereenvoudigde ABC regeling is voldaan,
registratieverplichtingen en daarmee samenhangende administratieve lasten nog steeds
zouden bestaan.
Tevens, indien de Hoge Raad in de zaak Facet BV beslist dat teruggaafverzoeken ook bij de
vereenvoudigde ABC regeling ten opzichte van de verwervings btw ingediend moeten
worden, zou de uitbreiding van de vereenvoudiging voor ketentransacties met meer dan drie
partijen geen oplossing bieden voor Nederlandse ondernemingen.
Er bestaat natuurlijk ook de mogelijkheid de vereenvoudigde ABC regeling uit te breiden
onder minder strikte voorwaarden. Bijvoorbeeld door toe te staan dat niet elke ondernemer in
een ander lidstaat hoeft te zijn geregistreerd. Deze optie zou echter tot ongewenste gevolgen
kunnen leiden. Bijvoorbeeld in het geval dat partij A en D in dezelfde lidstaat zijn gevestigd
en de goederen rechtstreeks binnen deze lidstaat van A naar D worden vervoerd, zouden
partijen B en C intracommunautaire leveringen en verwervingen aangeven ondanks het feit
dat de goederen de lidstaat van A en D niet verlaten. Aangezien er geen intracommunautaire
levering wordt verricht, zouden partijen B en C dan de toepassing van het 0% tarief in
verband met de aangegeven intracommunautaire leveringen ook niet kunnen bewijzen. De
uitbreiding van de vereenvoudigde ABC regeling onder minder strikte voorwaarden lijkt mij
derhalve geen geschikte oplossing.
20

Fraude en controleerbaarheid
Het huidige systeem waarin de verplichting bestaat om intracommunautaire leveringen en
verwervingen op aangifte en opgaaf intracommunautaire prestaties aan te geven zou bij de
toepassing van de vereenvoudigde ABC regeling op ketentransacties met meer dan vier
partijen in stand gehouden kunnen worden. Zolang de keten uit BTW ondernemers bestaat, is
door het matchen van intracommunautaire leveringen en verwervingen de keten te
controleren en de goederenstroom te volgen. De controleerbaarheid voor de vereenvoudigde
ABC regeling is dus ook voor langere ketens mogelijk.
Zoals in hoofdstuk 3.4 beschreven, komt carrouselfraude voornamelijk voor in
ketentransacties met meer dan 3 partijen waarbij tenminste één binnenlandse transactie
plaatsvindt waarvoor binnenlandse btw verschuldigd is. Bij carrouselfraude wordt de
verschuldigde binnenlandse btw niet afgedragen door de ondernemer die de btw verschuldigd
is. Aangezien bij de toepassing van de uitgebreide vereenvoudiging in geen van de schakels
van de ketentransactie binnenlandse btw geheven zou worden, kan carrouselfraude zich in
principe niet voordoen. Echter is de huidige vereenvoudigingsregeling voor drie partijen een
facultatieve vereenvoudiging waarbij de ondernemers in de keten kunnen kiezen of ze de
vereenvoudiging willen toepassen of niet. Aangenomen dat dezelfde voorwaarden ook aan de
uitgebreide vereenvoudiging worden gesteld, zouden malafide ondernemers altijd ervoor
kunnen kiezen de vereenvoudiging niet toe te passen. Onder deze omstandigheid is de
uitbreiding van de huidige vereenvoudigde ABC regeling geen effectief middel ter bestrijding
van fraude.
Op basis van bovenstaande zou de uitbreiding van de vereenvoudigde ABC regeling alleen
registraties voorkomen met betrekking tot een beperkt aantal gevallen. De uitbreiding van de
vereenvoudigde ABC regeling zou geen oplossing bieden voor het feit dat
teruggaafverzoeken bij nummerverwervingen moeten worden ingediend. Wel zou de
goederenstroom met de vereenvoudiging door het aangeven van intracommunautaire
leveringen en intracommunautaire verwervingen traceerbaar zijn, maar is de vereenvoudiging
door haar facultatieve aard geen effectief middel ter bestrijding van fraude.
4.2 Verleggingsregeling
Naast de uitbreiding van de vereenvoudigde ABC regeling, is de verleggingsregeling een
andere mogelijkheid om de btw heffing van internationale ketentransacties met meer dan drie
partijen te vereenvoudigen.
In het volgende zal ik eerst de verleggingsregeling beschrijven en voorbeelden geven in
welke gevallen en voor welke goederen de verleggingsregeling nu al wordt toegepast.
Vervolgens zal ik de voor- en nadelen aanwijzen die deze regeling met betrekking tot
registraties, administratieve lasten, fraude en controleerbaarheid heeft.
21

Beschrijving vereenvoudiging
De verleggingsregeling houdt in dat btw niet door de ondernemer die de prestatie verricht in
rekening wordt gebracht en door de ontvanger van de prestatie in aftrek wordt gebracht, maar
dat de verplichting om de btw te betalen en het recht deze btw in aftrek te nemen bij de
afnemer ligt. De verleggingsregeling is voor sommige prestaties al in de richtlijn en de Wet
OB geïmplementeerd:
Op basis van artikel 12, lid 2 Wet OB (tekst vanaf 1 januari 2010) is voor de levering van gas
via het aardgasdistributiesysteem of van elektriciteit een verleggingsregeling van toepassing.
De implementatie in de Nederlandse Wet OB voor verleggingsregeling is verplicht op grond
van art 195 en 196 Btw-richtlijn. De verleggingsregeling voor gas en elektriciteit bestaat in
de Wet OB al sinds 1 januari 2005 en is van toepassing wanneer de levering van gas en
elektriciteit wordt verricht door een niet in Nederland gevestigde ondernemer aan een
afnemer die in Nederland voor btw-doeleinden is geregistreerd. De verleggingsregeling voor
gas en elektriciteit is dus te vergelijken met de verleggingsregeling voor diensten, die sinds
2010 onder de hoofdregeling van artikel 6 lid 1 Wet OB valt. De achterliggende reden voor
de implementatie van deze speciale regeling is dat het bij elektriciteit en gas moeilijk is om
de goederen te traceren en een intracommunautaire levering vast te stellen. In de
kamerstukken II 2003/04, 29 522 wordt ook als reden voor de implementatie van de
verleggingsregeling bij de levering van gas en elektriciteit aangegeven dat “met het toenemen
van de grensoverschrijdende handel is het voor het bedrijfsleven van groot belang dat die
handel zo eenvoudig mogelijk en zonder veel fiscale beslommeringen kan plaatsvinden.”
Er lijkt nauwelijks kritiek te zijn met betrekking tot de verleggingsregeling voor elektriciteit
en gas. In ieder geval moet op basis van de richtlijn 2009/162/EU van 22 december 2009 de
regeling voor de plaats van de prestatie inzake de levering van gas enz. per 1 januari 2011
zijn uitgebreid met betrekking tot gas enz. dat wordt getransporteerd via pijpleidingen die
geen deel uitmaken van het distributiesysteem. 12
Niet alleen voor de levering van gas en elektriciteit bestaat er de mogelijkheid de
verleggingsregeling toe te passen. Zoals in hoofdstuk 3 genoemd, wordt in artikel 199 Btwrichtlijn
de lidstaten de mogelijkheid gegeven een verlegging in te voeren voor de daar
genoemde leveringen zoals bij bouwwerkzaamheden en het uitlenen van personeel in dit
verband. In het commissievoorstel van 29 september is voorzien dat ook artikel 199 wordt
uitgebreid met betrekking tot de levering van fraudegevoelige goederen en diensten.
Analyse
Zoals hier boven aangegeven wordt de verleggingsregeling uitgebreid voor de levering van
gas en elektriciteit en is ook voorgesteld de verlegging van artikel 199 Btw-richtlijn voor
fraudegevoelige goederen en diensten uit te breiden. De uitbreidingen van de
12 Drs. E.P.A. Brakeboer, Three is a crowd: Hof van Justitie toont risico’s van ketentransactie, BTW Bulletin
oktober 2010, nr. 10.
22

verleggingsregeling bevestigt mijns inziens dat in het verleden geen significante problemen
in verband met de verleggingsregeling zijn opgetreden en deze ter bestrijding van fraude
beter werkt dan het huidige btw-systeem. Op basis hiervan zou in overweging genomen
kunnen worden de verleggingsregeling niet alleen uit te breiden voor de levering van gas en
elektriciteit en fraudegevoelige goederen en diensten, maar ook voor ketentransacties van niet
fraudegevoelige goederen.
Registratie en administratieve lasten
De toepassing van de verleggingsregeling heeft het voordeel dat btw-registraties en daarmee
samenhangende administratieve verplichtingen in andere lidstaten kunnen worden
voorkomen. Indien de verleggingsregeling wordt toegepast, zou ook het indienen van
teruggaafverzoeken in verband met nummerverweringen in Nederland niet meer aan de orde
zijn. Op basis van de verleggingsregeling bestaat immers onmiddellijk recht op aftrek.
De administratieve lasten bij ketentransacties zouden door het invoeren van de
verleggingsregeling derhalve significant omlaag gaan.
Fraude en controleerbaarheid
Naast het voorkomen van registraties en andere administratieve lasten, is de
verleggingsregeling ook een effectief middel ter bestrijding van carrouselfraude.
Carrouselfraude kan zich in situaties voordoen waarbij een fraudeur zonder btw inkoopt maar
met btw verkoopt. Bij toepassing van de verleggingsregeling wordt geen btw in rekening
gebracht, maar dient de afnemer de btw op aangifte te verleggen en op dezelfde aangifte in
aftrek te brengen. Het is dus niet mogelijk om btw in rekening te brengen die vervolgens niet
wordt afgedragen.
De verleggingsregeling voor gas en elektriciteit is van toepassing op transacties die verricht
zijn door een niet in Nederland gevestigde ondernemer aan een afnemer die in Nederland
voor btw-doeleinden is geregistreerd. Dit betekent onder andere dat voor situaties waarbij de
transacties tussen twee binnenlandse ondernemers plaatsvinden, binnenlandse btw zou
worden geheven. Carrouselfraude kan dus nog steeds gepleegd worden aangezien een situatie
zich kan voordoen waarbij een fraudeur zonder btw inkoopt en met btw verkoopt en de btw
niet afdraagt. Ondanks het feit dat er nog steeds ruimte voor het plegen van carrouselfraude
zou bestaan, kan de fraude zich bij toepassing van de verleggingsregeling voor gas en
elektriciteit in ieder geval in minder schakels voordoen. Een alternatief voor de
verleggingsregeling die op het moment voor gas en elektriciteit wordt toegepast is de
ongelimiteerde verleggingsregeling, d.w.z. een verleggingsregeling die ook van toepassing
zou zijn op binnenlandse leveringen tussen twee binnenlandse ondernemers.
Om fraude te kunnen voorkomen moet de ketentransactie wel controleerbaar zijn. Dit is mijns
inziens bij toepassing van de verleggingsregeling mogelijk bij ketentransacties waarbij alle
partijen in de keten BTW geregistreerde ondernemers zijn. Indien de transacties op aangiften
en opgaaf intracommunautaire prestaties worden aangegeven bestaat er mijns inziens geen
verhoogd risico op belastingverlies ten opzichte van de huidige regeling. In het huidige
systeem moeten intracommunautaire leveringen en verwervingen immers ook gematched
worden om de goederenstroom te kunnen volgen.
23

Ondanks het feit dat de verleggingsregeling wordt uitgebreid met betrekking tot de levering
van o.a. gas en elektriciteit en er in het verleden geen significante problemen in dit verband
lijken te zijn opgetreden, vallen de uiteindelijke effecten van de verlegging moeilijk te
voorspellen. De verleggingsregeling is immers een breuk met het huidige btw-systeem. Het
kenmerk van het huidige btw-systeem is dat iedere ondernemer alleen btw betaalt over de
waarde die hij heeft toegevoegd. Aangezien ondernemers per saldo slechts een gedeelte van
de btw ter beschikking hebben, is het huidige systeem in het verleden steeds als fraude
dempend beschouwd. 13 Op basis van de verleggingsregeling wordt de btw echter in één keer
door de afnemer betaald en weer in aftrek gebracht. Bij ketentransacties wordt het fraude
risico onder de ongelimiteerde verleggingsregeling (of onder de verleggingsregeling voor de
levering van gas en elektriciteit indien geen binnenlandse leveringen worden verricht) naar de
laatste schakel van de keten verlegd. Fraude welke in de laatste schakel, voornamelijk in de
kleinhandel, gepleegd kan worden zijn bijvoorbeeld zwarte verkopen en misbruik van de
ondernemersstatus.
De commissie en de lidstaten zijn op basis van bovenstaande nog weinig enthousiast om een
verlegging in te voeren die niet alleen betrekking heeft op fraudegevoelige goederen maar op
alle goederen. Het betreft hier immers een fundamentele wijziging. Voor de implementatie
van een wijziging in de richtlijn moeten alle lidstaten met deze wijziging akkoord gaan.
Aangezien de commissie en de lidstaten nog niet enthousiast zijn een algemene
verleggingsregeling in te voeren, zal deze ook niet op korte termijn worden uitgebreid tot
andere goederen.
Alternatief
Aangezien alle lidstaten met een verandering van de richtlijn akkoord moeten gaan en de
commissie en lidstaten nog niet enthousiast zijn over het invoeren van de
verleggingsregeling, kan erover na worden gedacht om het doel van de verleggingsregeling
op een manier te bereiken die geen fundamentele wetswijziging vereist, maar meer een
wijziging van de interpretatie van de wet.
In hoofdstuk 2.1 is besproken dat bij ketentransacties in elke schakel de macht om als
eigenaar over de goederen te beschikken over gaat en er derhalve leveringen in de zin van de
btw worden verricht. In dit verband is overwogen dat gesteld zou kunnen worden dat bij een
ABC transacties geen leveringen in de zin van de btw plaatsvinden aangezien de macht om
als eigenaar over de goederen te beschikken niet overgaat tussen partijen A en B, niet tussen
B en C, en ook niet tussen partijen A en C. Partij B zal de goederen niet ontvangen en tussen
partij A en C bestaat immers geen contract op basis waarvan de beschikkingsmacht over zou
kunnen gaan. Omdat alles wat geen levering van een goed is een dienst is, zou op alle
transacties de hoofdregeling voor diensten worden toegepast d.w.z. de verlegginsregeling.
13 R.A. Wolf, BTW en emissierechten: een klimaat voor fraude; WFR 6843, 21 januari 2010.
24

4.3 Belasten van intracommunautaire leveringen
Beschrijving vereenvoudiging
Een andere mogelijkheid is het belasten van intracommunautaire leveringen. Dit houdt in dat
leveranciers aan hun afnemers in andere lidstaten btw in rekening brengen, en dat die
afnemers de btw op hun eigen binnenlandse aangiften in aftrek kunnen brengen. De
verrekening van de btw tussen de lidstaten zou door middel van een clearingsysteem moeten
plaatsvinden. Door onderling wantrouwen tussen de lidstaten m.b.t. het correct functioneren
van zo‟n clearing systeem is echter in het verleden ervoor gekozen om de huidige
(overgangs)regeling in te voeren in plaats van het belasten van intracommunautaire
leveringen. 14
Analyse
Registratie en administratieve lasten
Het belasten van intracommunautaire leveringen heeft het voordeel dat btw-registraties en
daarmee samenhangende administratieve verplichtingen in andere lidstaten kunnen worden
voorkomen. De administratieve lasten zouden in dit geval niet bij de ondernemer maar bij de
lidstaten liggen d.w.z. een clearingsysteem zou moeten worden ingevoerd om de btw tussen
de lidstaten te verrekenen.
Indien intracommunautaire leveringen worden belast, zou ook het indienen van
teruggaafverzoeken in verband met nummerverwervingen in Nederland niet meer aan de orde
zijn. De administratieve lasten bij ketentransacties zouden door het belasten van
intracommunautaire leveringen derhalve significant omlaag gaan.
Fraude en controleerbaarheid
Als intracommunautaire leveringen worden belast (met aftrek van voorbelasting bij de
afnemer) wordt carrouselfraude aanmerkelijk minder attractief. In dat geval staan tegenover
de btw-ontvangsten van afnemers (waarmee wordt gefraudeerd) immers (aftrekbare) btwvorderingen
van leveranciers. Het belasten van intracommunautaire leveringen als een
mogelijkheid om carrouselfraude tegen te gaan is dus een mogelijkheid ter vereenvoudiging
van de belasting van ketentransacties. Echter kan het probleem van carrouselfraude door het
belasten van intracommunautaire leveringen niet geheel worden opgelost, aangezien het
mogelijk blijft om bij ketentransacties met niet-EU ondernemers te frauderen. 15 In dit geval
kan er immers zonder btw worden ingekocht en met btw worden verkocht. Het grotere
probleem dat zich voordoet in verband met het belasten van intracommunautaire leveringen is
echter dat de lidstaten elkaar niet volledig vertrouwen en daardoor voorlopig geen
clearingsysteem zullen ontwikkelen en implementeren.
14 K.M. Braun en M. Koubia, 'Btw-carrouselfraude: geen kruid tegen gewassen', MBB 2007, blz. 335.
15 K.M. Braun en M. Koubia, 'Btw-carrouselfraude: geen kruid tegen gewassen', MBB 2007, blz. 335.
25

4.4 Digitale overheidsfactuur
In „De oplossing voor btw-carrouselfraudes - een open brief aan de Europese Commissie‟ ontwikkelt
Nieuwenhuizen een oplossing voor het probleem van carrouselfraude: De digitale overheidsfactuur.
Zijn voorstel houdt in dat ondernemers hun facturen vanaf een bepaald bedrag digitaal via de
Belastingdienst aan hun afnemers sturen. Recht op aftrek van voorbelasting hebben dan alleen
ondernemers die over zulke digitale facturen beschikken. Bovendien houdt het voorstel van
Nieuwenhuizen in dat ook op binnenlandse facturen het btw-nummer van zowel de leverancier als van
de afnemer moet worden vermeld. Indien facturen verplicht op deze wijze worden verzonden, zal het
volgens Nieuwenhuizen mogelijk zijn dat de Belastingdienst direct de aftrek bij de afnemer en de
verschuldigde belasting bij de leverancier kan bepalen. 16 Ondanks het feit dat de digitale
overheidsfactuur wellicht een oplossing biedt ter bestrijding van fraude, biedt de digitale
overheidsfactuur geen oplossing voor de problematiek bij ketentransacties – immers moeten
ondernemers nog steeds in andere landen registreren en teruggaafverzoeken bij nummerverwervingen
indienen om aan de huidige wetgeving te voldoen.
5. Conclusie
In deze verhandeling staat de problematiek van ketentransacties centraal. In mijn
verhandeling ben ik in hoofdstuk 2 ingegaan op de wetgeving die momenteel voor
ketentransacties met drie partijen wordt gehandhaafd zoals de regeling voor
grensoverschrijdende drie partijen transacties en de vereenvoudigde ABC regeling die onder
strikte voorwaarden kan worden toegepast.
Op basis van hoofdstuk 3 is duidelijk geworden dat ketentransacties met meer dan drie
partijen tot significante administratieve lasten zoals registraties en teruggaafverzoeken
kunnen leiden en tevens ruimte voor btw carrouselfraude bieden.
In hoofdstuk 4 zijn alternatieve mogelijkheden voor de heffing van btw bij ketentransacties
geanalyseerd om te beoordelen of deze mogelijkheden tot minder administratieve lasten
leiden en minder fraudegevoelig zijn.
Eén van de mogelijkheden voor de btw heffing van grensoverschrijdende ketentransacties
met meer dan drie partijen is de uitbreiding van de vereenvoudigde ABC regeling. Het blijkt
dat de uitbreiding van de vereenvoudigde ABC regeling registraties in andere lidstaten alleen
in een beperkt aantal gevallen kan voorkomen. De uitbreiding van de vereenvoudigde ABC
regeling zou geen oplossing bieden voor het feit dat teruggaafverzoeken bij
nummerverwervingen moeten worden ingediend. Wel zou de goederenstroom met de
vereenvoudiging door het aangeven van intracommunautaire leveringen en
16 W.A.P. Nieuwenhuizen, De oplossing voor btw-carrouselfraudes - een open brief aan de Europese
Commissie, Belastingbrief 2007-7.
26

intracommunautaire verwervingen traceerbaar zijn, maar is de vereenvoudiging door haar
facultatieve aard geen effectief middel ter bestrijding van carrousel fraude.
Hoewel de digitale overheidsfactuur, zoals die door Nieuwenhuizen is voorgesteld, een
effectief middel ter bestrijding van carrousel fraude lijkt te zijn, zouden ondernemers die
geïnvolveerd zijn in internationale ketentransacties nog steeds aan de hieraan verbonden
administratieve eisen moeten voldoen, zoals registraties in andere lidstaten. Hierdoor lijkt de
digitale overheidsfactuur een incomplete oplossing voor de problemen rond ketentransacties.
Ook lijkt de implementatie van wetgeving die intracommunautaire leveringen belast op dit
moment niet realistisch te zijn. Dit ondanks het feit dat het belasten van intracommunautaire
leveringen carrousel fraude minder attractief zou maken en de meeste administratieve lasten
niet meer bij de ondernemer maar bij lidstaten zouden liggen. De reden hiervoor is dat het
huidige vertrouwen tussen de lidstaten door o.a. de zware financiële problemen en corruptie
in Griekenland slechter dan ooit is, waardoor de politieke bereidheid lijkt te ontbreken.
Een andere mogelijkheid voor de heffing van btw bij ketentransacties is de
verleggingsregeling. Op basis van bovenstaande analyse ben ik van mening dat de
verleggingsregeling de meest geschikte oplossing voor de btw-behandeling van
ketentransacties is. De reden hiervoor is dat registraties en ander administratieve lasten zoals
het indienen van teruggaafverzoeken bij nummerverwervingen met de verleggingsregeling
kunnen worden vermeden. Ook is de regeling een effectieve oplossing voor het bestrijden van
carrouselfraude aangezien geen binnenlandse btw in rekening wordt gebracht. Mogelijkheden
tot vormen van fraude ander dan carrouselfraude zouden op basis van de verleggingsregeling
nog wel in de laatste schakel van de keten bestaan. Maar ondanks het feit dat dit moeilijk
voorspelbaar is, lijkt het frauderisico minder groot te zijn.
Het is en was een uitdaging voor ondernemers om aan de ingewikkelde wetgeving voor
ketentransacties te voldoen. Nu komt er nog een uitdaging bij; die om de lidstaten ervan te
overtuigen dat de verleggingsregeling moet worden geïmplementeerd.
27

6. Geraadpleegde bronnen
Boeken
M.E. van Hilten en H.W.M. van Kesteren, Omzetbelasting, Deventer: Kluwer 2005.
S.T.M. Beelen e.a., Cursus Belastingrecht (Omzetbelasting), o.a. punt 2.A.1.5
Wet
BTW-Richtlijn 2006/112
Wet op de omzetbelasting 1968 – tekst d.d. 1 januari 2010
Artikelen
Drs. E.P.A. Brakeboer; De vereenvoudigde ABC-regeling is zo eenvoudig nog niet, BTW
Bulletin november 2005, nr. 11.
Drs. E.P.A. Brakeboer, Three is a crowd: Hof van Justitie toont risico‟s van ketentransactie,
BTW Bulletin oktober 2010, nr. 10.
Mr. P.W. Schlechter en mr. J.P.W.H.T. Becks, Facetten van nummer-verwervingen, Btw
Brief nr. 6/7 2010.
Mr. R.A. Wolf; Over verwervingen, teruggave en aftrek, WFR 2005/1466.
Mr. A. van Dongen; BTW op intracommunautaire verwervingen op cpu‟s; Belastingbrief
2005/10.
R.A. Wolf, BTW en emissierechten: een klimaat voor fraude; WFR 6843, 21 januari 2010.
Mr. dr. R.A. Wolf; Carrouselfraude, participeren, melden of negeren? BTW Bulletin oktober
2010, nr. 10.
Mr. drs. W.A.P. Nieuwenhuizen, Gooi niet het BTW-kind weg met het fraudewater weg;
Nederlandse Tijdschrift voor Fiscaal Recht.
W.A.P. Nieuwenhuizen, De oplossing voor btw-carrouselfraudes - een open brief aan de
Europese Commissie, Belastingbrief 2007-7.
J. Swinkel, Carousel Fraud in the European Union, International VAT Monitor, March/April
2008.
K.M. Braun en M. Koubia, 'Btw-carrouselfraude: geen kruid tegen gewassen', MBB 2007,
blz. 335.
Jurisprudentie
HvJ EG van 8 februari 1990 nr. C-320/88 (Safe)
28

HvJ EG 6 april 2006, zaak C-245/04 (EMAG).
Conclusie Kokott, 10 november 2005, zaak C-245/04 (EMAG).
Hoge Raad der Nederlanden op 2 november 2009 mbt zaak HvJ EG Euro Tyre Holding BV,
zaak C-430/09
Hof Amsterdam 22 mei 1996, nr. 96/0059
Hoge Raad 29 oktober 1997, nr. 32 395
HvJ EG van 22 april 2010, nr. C-536/08 en nr. C-539/08, (Fiscale eenheid Facet BV/Facet
Trading BV)
Conclusie van Hilten, 28 oktober 2010, zaak C-536 3n C-539/08 (Fiscale eenheid Facet
BV/Facet Trading BV)
HvJ EG 6 juli 2006, zaak C-439/04 (Axel Kittel)
HvJ 6 juli 2006, zaak C-440/04 (Recolta Recycling BVBA)
Overig
Mededeling 3, besluit van 29 maart 1993, nr. VB 93/837.
Kamerstukken II 2003/04, 29 522
Commissievoorstel van 29 september; COM (2009) 511, Voorstel voor een Richtlijn van de
Raad tot wijziging van Richtlijn 2006/112/EG wat betreft een facultatieve en tijdelijke
toepassing van de verleggingsregeling voor leveringen van bepaalde fraudegevoelige
goederen en diensten.
Besluit van 14 juli 2009 (Emissierechten)
29