sized for ComiCs - VisitBrussels
sized for ComiCs - VisitBrussels
sized for ComiCs - VisitBrussels
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>sized</strong> <strong>for</strong> Comics<br />
THEMADOSSIER
1. Brussel en het stripverhaal<br />
a. Geboorte van het stripverhaal in Brussel<br />
b. Van stripheld tot filmster<br />
2. Het stripverhaal, Brussels erfgoed<br />
a. Publicaties rond het Stripverhaal<br />
b. De stripmuren<br />
c. Niet te missen gebouwen en beelden<br />
d. Musea, tentoonstellingen en galeries<br />
3. Terugkerende stripactiviteiten en -evenementen<br />
a. Het Stripfeest<br />
b. De Stripmarkt<br />
c. De verschillende stripfestivals in Brussel<br />
d. Rondleidingen<br />
4. Stripshopping<br />
a. Adressen<br />
b. Boekhandels<br />
5. Striprestaurants<br />
6. Striphotels<br />
7. Nuttige contacten<br />
WWW.VISITBRUSSELS.BE/COMICS
WWW.VISITBRUSSELS.BE/COMICS<br />
Brussel is de hoofdstad van het stripverhaal!<br />
In elke wijk, om elke straathoek, overal in Brussel<br />
kom je de stripverhalen en hun helden tegen.<br />
Het stripverhaal is een nationale trots en dat<br />
voel je bijzonder goed in onze hoofdstad. Vele<br />
van de auteurs die tot de bloei van de 9de kunst<br />
hebben bijgedragen, hadden hun roots in Brussel.<br />
U kunt er alles over te weten komen door<br />
een bezoek te brengen aan het Belgisch Stripcentrum<br />
(beter gekend als het Stripmuseum), door<br />
een wandeling te maken in het “Stripdorp” of<br />
nog door in de straten van Brussel de monumentale<br />
figuren te bekijken die uit diverse Belgische<br />
stripverhalen zijn geplukt. Het stripverhaal is<br />
een volwaardige kunst die de Brusselaars na aan<br />
het hart ligt.
1. Brussel en het stripverhaal<br />
a. Geboorte van het stripverhaal in Brussel<br />
Verhalen vertellen via een reeks opeenvolgende beelden is iets wat al heel lang bestaat. Toch zijn de specialisten het erover eens dat<br />
België niet weg te denken is in het ontstaan van het stripverhaal. De ‘9de kunst’ is een van de elementen die mee de identiteit bepalen<br />
van Brussel, de Belgische hoofdstad, en dit sinds bijna een eeuw.<br />
De geschiedenis van het Franstalige Belgische stripverhaal begint echt in 1929 met Hergé, pseudoniem van Georges Remi. Het is in Le<br />
Petit Vingtième, de jongerenbijlage van de Brusselse krant Le Vingtième Siècle, dat hij het leven schenkt aan de beroemdste van alle<br />
reporters: Kuifje. Hij is ook de uitvinder van de ‘klare lijn’, de strakke grafische stijl die meteen herkenbaar is.<br />
Na de Tweede Wereldoorlog wordt het Belgische stripverhaal gedomineerd door twee weekbladen die zich specifiek richten tot de jeugd:<br />
Kuifje gepubliceerd door uitgeverij Lombard en Le Journal de Spirou (Robbedoes) van uitgeverij Dupuis. Deze weekbladen hebben de<br />
carrière gelanceerd van of samengewerkt met de grootste stripauteurs van de 20ste eeuw: Hergé (Kuifje/Quick & Flupke), Peyo (Smurfen/<br />
Johan en Pirrewiet), Walthéry (Natacha), Franquin (Guust Flater/Marsupilami), Edgar P. Jacobs (Blake en Mortimer), Roba (Bollie<br />
en Billie), Jijé (Blondie en Blinkie) …<br />
Het Vlaamse stripverhaal, hoewel minder gekend bij het Franstalige publiek, heeft ook zijn helden met de reeks Jommeke van Jef Nys,<br />
De Kiekeboes van Merho en Nero van Marc Sleen. Het grootste internationale succes genieten Suske en Wiske van Willy Vandersteen.<br />
Het stripverhaal is vandaag een kunstvorm die alle genres beoefent en waarin geen enkele school nog het overwicht heeft. Opmerkelijk<br />
is dat ook de filmindustrie meer en meer Belgische stripverhalen op het witte doek brengt, tot groot genoegen van klein en groot.<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
4
. Van stripheld tot filmster<br />
Wat een geluk dat de Brusselse striphelden van papier zijn. Ze zouden het anders hoog in hun bol krijgen, nu ze ook beroemd worden<br />
in de filmwereld. Kuifje is de enige niet.<br />
Zoals vanouds spant Kuifje wel de kroon. Niemand minder dan Steven Spielberg maakte van deze Brusselse stripheld een filmster. De<br />
legendarische Amerikaanse filmregisseur ontdekte het oeuvre van Hergé toen filmrecensenten in de vroege jaren tachtig wezen op de<br />
gelijkenissen tussen Indiana Jones en Kuifje. Spielberg was instant fan én de uitverkorene van Hergé om Kuifje te verfilmen. Hij nam<br />
wel zijn tijd. Zo’n dertig jaar. Kuifje ging pas oktober 2011 in Brussel in wereldpremière. De strips De krab met de gulden scharen,<br />
Het geheim van de Eenhoorn en De schat van Scharlaken Rackham werden samengesmolten tot een wervelende avonturenfilm. Geavanceerde<br />
technieken waren nodig om Kuifje en de bonte bende nevenpersonages gestalte te geven: eindresultaat is animatie maar<br />
de basis is gelegd door echte acteurs. Bij wijze van hommage heeft Spielberg Hergé een cameo gegeven in de eerste scène van de film.<br />
Hergé is de straattekenaar die Kuifje portretteert tijdens de Vlooienmarkt op het Vossenplein. The Adventures of Tintin: the secret of<br />
the Unicorn zou een vervolg krijgen en geregisseerd worden door een andere filmreus die gek is van Kuifje: Peter Jackson, regisseur van<br />
de Lord Of The Rings-trilogie.<br />
2011 was ook een wonderjaar voor de Smurfen. Peyo, de artiestennaam van Brusselaar Pierre Culli<strong>for</strong>d, tekende de bekende, kleine<br />
blauwe wezens met witte muts en broek voor het eerst in 1958. De strips sloegen enorm aan. In 1975 volgde de animatiefilm De fluit<br />
met zes Smurfen. Amerika ging in de jaren tachtig voor de bijl dankzij de honderden tekenfilms die Hanna-Barbera produceerde voor<br />
de televisie. Zomer 2011 stalen Grote Smurf, Mopper, Klungel, Smurfin en Brilsmurf de harten van vele kinderen in een Hollywoodproductie.<br />
The Smurfs is geen tekenfilm maar live-action met driedimensionale, met de computer gegenereerde Smurfen. Achternagezeten<br />
door de gemene tovenaar Gargamel en zijn kat Azraël belanden de smurfen in het New York van vandaag. The Smurfs deed het<br />
erg goed aan de kassa. The Smurfs 2 is in de maak.<br />
Kuifje en de Smurfen zijn niet de enige striphelden die het tot filmsterren schopten. In 2008 en 2011 kwamen twee Franse blockbusters<br />
uit rond Largo Winch. Dat is een miljardair in spijkerbroek met de charme van een playboy en de dadendrang van een klassieke stripheld.<br />
Largo Winch is een creatie van de Brussels tandem Jean Van Hamme (scenario) en Philippe Francq (tekeningen). Zij combineren<br />
in de populaire gelijknamige stripreeks actie met economische thema’s.<br />
Lente 2012 ten slotte kwam Sur la piste du Marsupilami uit van Alain Chabat, de Franse regisseur die eerder een hit had met Astérix &<br />
Obélix: Mission Cléopâtre. De Marsupilami, een wonderlijk wezen uit het Palombiaanse woud dat de gekste dingen kan doen met zijn<br />
staart, is een verzinsel van Franquin. Aan deze grootmeester van de Belgische strip hebben we onder andere Guust Flater te danken.<br />
De kans is groot dat nog meer striphelden de stap zetten naar het grote witte doek. Zo is er onder andere een project om het Gele<br />
Teken te adapteren. By Jove!, dat is een van de meest geliefde avonturen uit de klassiek geworden Blake en Mortimer reeks van Edgar<br />
P. Jacobs.<br />
Niels Ruel (Journalist)<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
5
2. Het stripverhaal, Brussels erfgoed<br />
VISITBRUSSELS-<strong>sized</strong> <strong>for</strong> Comics<br />
Fans van stripverhalen worden verwend in Brussel! De alom gekende hoofdstad van het stripverhaal blijft de<br />
9de kunst onverminderd hoog in het vaandel voeren. Meerdere musea, galerijen, markten, festivals en speciaalzaken<br />
zijn volledig aan de strip gewijd, maar een van de meest verrassende activiteiten is ongetwijfeld het<br />
befaamde stripparcours. Ontmoet Kuifje, Asterix, Blake & Mortimer, Suske & Wiske, Lucky Luke en vele andere<br />
striphelden op de gevels van de Brusselse straten. Al kuierend langs een veertigtal monumentale muurfresco’s<br />
maakt u kennis met deze mythische personages en hun getalenteerde auteurs. Een wandeling die uniek is<br />
in zijn soort!<br />
Het plannetje is beschikbaar in het Nederlands, het Frans, het Engels en het Duits (€ 0,50).<br />
VISITBRUSSELS-<strong>sized</strong> <strong>for</strong> Tintin<br />
Brussel is ontegenzeggelijk de stad van Kuifje. Hij is hier 80 jaar geleden geboren en inmiddels is hij een<br />
soort ereburger geworden. Elke Brusselaar is opgegroeid met de avonturen van deze dappere globetrotter.<br />
Hij maakt onlosmakelijk deel uit van de Brusselse cultuur.<br />
Een aangename stadswandeling in het voetspoor van Kuifje en Hergé. De plattegrond “VISITBRUSSELS - Sized <strong>for</strong> Tintin” is in alle<br />
onthaalkantoren van de stad verkrijgbaar.<br />
Het plannetje is beschikbaar in het Nederlands, het Frans, het Engels, het Duits en het Spaans (€ 0.50).<br />
VISITBRUSSELS-<strong>sized</strong> <strong>for</strong> MArc Sleen<br />
Brussel eist meer dan ooit de titel op van Hoofdstad van de 9de kunst! Het Gewest is een voortdurende bron van inspiratie voor de<br />
stripauteurs, vol contrasten en met talloze plekjes die een prachtig decor vormen voor elk stripverhaal. Marc Sleen, de auteur van tweehonderd<br />
zeventien albums over De Avonturen van Nero, staat in het Guinness Book of Records met deze reeks die schatplichtig is aan<br />
het mooie Brussel. Werp een nieuwe blik op de hoofdstad door de ogen van Marc Sleen en verwonder uzelf zoals Nero in het album De<br />
Zwarte Toren : “Maar wat hebben wij toch een mooie hoofdstad!”<br />
Het plannetje is beschikbaar in het Nederlands en het Frans (€ 0.50).<br />
COMICS FOR KIDS<br />
Ontdek de stripmuren.<br />
Wist u dat Brussel in totaal 47 stripmuren telt? VISITBRUSSELS heeft er daarvan zowat de helft geselecteerd, zodat kinderen van 6 tot<br />
10 jaar de mogelijkheid hebben hun striphelden te ontdekken. De muurschilderingen bevinden zich overigens allemaal in het centrum<br />
van de stad. Op die manier ontmoeten de kinderen stripfiguren als Kuifje, Rik Ringers, Stam & Pilou, Billy the Cat, Suske en Wiske enz.<br />
Aan de hand van verschillende spelletjes maken de kinderen uitgebreid kennis met deze striphelden. Met kleuropdrachten, het zoeken<br />
naar de 7 verschillen, labyrintspelletjes en tal van andere ludieke opdrachten wordt de aandacht van de kinderen op bepaalde details<br />
van de muurtekeningen gevestigd. In een begeleidende tekst van een paar regels komen de kinderen ook iets meer te weten over hun<br />
striphelden en de bedenkers ervan.<br />
Onderweg ontdekken de kinderen eveneens het standbeeld van Guust Flater, het beroemde nieuwe Smurfenstandbeeld en de verschillende<br />
stripmusea! Voorzien van kleurpotloden en een nieuw tekenschrift gaan de kinderen op zoek naar de rijkdommen van het stripverhaal<br />
in onze hoofdstad. Plezier verzekerd!<br />
Het spelletjesboek is beschikbaar in het Nederlands, het Frans, het Engels en het Duits (€2,50).<br />
BIP<br />
Koningsstraat 2-4<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 513 89 40<br />
info@visitbrussels.be<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
6
B. De stripmuren<br />
Ontdek de 47 muren van de stripwandeling tot in de kleinste details. Geschiedenis van de reeks, anekdotes en belangrijke datums …<br />
u komt er alles over te weten!<br />
Kuifje<br />
Zin om de beroemdste Belgische stripheld tegen het lijf te lopen? Haast u naar de Stoofstraat, bekend van Manneken Pis. Maar de<br />
kans is klein dat Kuifje, zijn hond Bobbie en zijn vriend kapitein Haddock tijd hebben om een babbeltje met u te slaan. De razende<br />
reporter en de vuilbekkende whiskyliefhebber zitten weer tot over hun oren in een avontuur. We weten zelfs welk avontuur. De tekening<br />
komt namelijk uit De Zaak Zonnebloem. In het achttiende album uit de reeks ontvoeren eerst Bordurische en vervolgens Syldavische<br />
geheim agenten Professor Zonnebloem. Die heeft een ultrasoon wapen uitgevonden dat beide landen zouden willen misbruiken. Kuifje<br />
en Haddock doen er alles aan om hun verwarde vriend te bevrijden. Bijna 30 jaar na de dood van Hergé worden er nog steeds 1 miljoen<br />
exemplaren per jaar verkocht. Kuifje wordt gepubliceerd in 77 talen. Niemand minder dan Steven Spielberg kwam in 2011 op de<br />
proppen met de wervelende animatiefilm The Adventures of Tintin: The Secret of the Unicorn.<br />
Hergé, het pseudoniem van de Brusselaar Georges Prosper Remi ( 1907-1983), wordt tot de allergrootste stripauteurs gerekend. Hij<br />
debuteerde in 1929 in ‘Le Petit Vingtième’, de wekelijkse jeugdbijlage van het katholiek tijdschrift ‘Le Vingtième Siècle’. Zijn uitgezuiverde<br />
tekenstijl (de fameuze klare lijn) wordt geroemd en velen beschouwen zijn tekeningen als kunst. Maar zijn gevoel voor beweging,<br />
suspense, humor en avontuur en grote vertelkunst zijn minstens even belangrijke verklaringen waarom Kuifje nooit heeft opgehouden<br />
mensen te boeien.<br />
Waar? Stoofstraat, 1000 Brussel|Auteur: Hergé|Uitgeverij: Casterman<br />
De Doorgang<br />
De internationale gereputeerde stripauteurs François Schuiten en Benoît Peeters laten graag uitschijnen dat het universum dat ze in<br />
kaart brengen in de cyclus De Duistere Steden echt bestaat. De steden en werelden die voorkomen in roemruchte titels als Brüsel, De<br />
koorts van Urbicande, De archivaris en Het scheve kind lijken op de onze maar zijn toch anders. Zijn de duizelingwekkende, virtuoze<br />
tekeningen uitwerkingen van de toekomstvisioenen van weleer? Perspectiefveranderingen met denkers als Jules Verne, José Luis Borges,<br />
Le Corbusier, Victor Horta of Franz Kafka in gedachten? Denk er het uwe van.<br />
Via lezingen, tentoonstellingen, een heuse Gids van de duistere steden en websites (www.urbicande.be) moedigen Schuiten en Peeters<br />
iedereen aan om hun licht te werpen op De Duistere Steden. Dat lukt beter als je Brussel al eens bezocht hebt. Het Paleis van de Drie<br />
Machten in Brüsel is het Justitiepaleis van Poelaert. De Grote Hal van Zarbec lijkt wel het station van Schaarbeek. De serrestad Calvani<br />
moet ontstaan zijn na een bezoek aan de Koninklijke Serres van Laken. Op hun website stellen Schuiten en Peeters dat men al jaren<br />
het bestaan verdoezelt van doorgangen. Verbindingswegen tussen de aarde en de zogenaamde Tegenaarde, tussen Brussel en Brüsel. Is<br />
de stripmuur aan de Kolenmarkt zo’n Doorgang? De klokkentoren, centraal in het fresco lijkt alvast als twee druppels water op die van<br />
de even verder op gesitueerde Goede Bijstandskerk. Intrigerend is dat niet elke baksteen van de blinde gevel is overschilderd. En had u<br />
meteen in de gaten dat de schaduw-figuren onderaan getekend zijn?<br />
Waar? Kolenmarkt 19, 1000 Brussel| Auteurs: François Schuiten & Benoît Peeters|Uitgeverij: Casterman<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
7
De Schorpioen<br />
Klim van de kathedraal van Sint-Michiel en Sinte-Goedele naar de Treurenberg en je stoot op Armando Catalano. Een held uit één stuk,<br />
dat zie je aan de vastberaden blik waarmee hij de vijand onbevreesd opwacht, een wapenkeuze die Zorro en D’Artagnan goedkeuren<br />
en laarzen waar de De Gelaarsde Kat stikjaloers op is. En wat te denken van zijn kaken, de trendy gezichtsbeharing en de streep borsthaar<br />
die de aandacht vestigt op de borstkas om u tegen te zeggen? Catalano is een echte Casanova. En dan hebt u de tatoeage op zijn<br />
rechterschouder nog niet gezien. De warmbloedige vechtjas / levensgenieter dankt er zijn bijnaam aan: De Schorpioen. Zijn aartsvijand<br />
is Trebaldi, een kardinaal die qua machtshonger en verdorvenheid niet onderdoet voor de kardinaal Richelieu uit de Drie Musketiers<br />
van Alexandre Dumas. Met de hulp van zijn gevreesde rode krijgsmonniken en een knappe gifmengster met zigeunerbloed werkt de<br />
boosaardige Trebaldi zich op tot Paus. Als hij het niet te druk heeft met het ophangen en verbranden van andersdenkenden maakt hij<br />
jacht op De Schorpioen. Religieus fanatisme is van alle tijden, dus ook van de achttiende eeuw. Scenarist Stéphane Desberg voorziet de<br />
mantel-en-degenreeks ruim van schermduels in sinistere catacomben en andersoortige spectaculaire actiescènes. De sierlijke, beweeglijke<br />
beelden zijn van Enrico Marini. Vrouwelijke personages voorzien van sensuele en wulpse contouren is een van de specialiteiten van<br />
dit tekentalent uit Zwitserland.<br />
Waar? Treurenberg, 1000 Brussel|Tekenaar: Marini, scenarist: Stéphane Desberg|Uitgeverij: Dargaud<br />
Suske en Wiske<br />
Wie ook maar een beetje aandacht had voor de musculatuur van Manneken Pis valt niet achterover van het tafereel in de Lakensestraat.<br />
Zonder te stoppen met plassen draagt de wereldberoemde Brusselaar vijf van België’s meest geliefde striphelden op één hand. Zes zelfs<br />
als we Schanulleke meetellen en dat moeten we. De lappenpop van Wiske speelt in meerdere avonturen een hoofdrol. Wiske is het<br />
meisje met witte jurk, eihoofd en de strik in het haar. Sinds 1945 is deze eigenwijze meid nooit gestopt met avonturieren. Daarin wordt<br />
ze zonder fout bijgestaan door dapper Suske. De geelgekuifde strijkplank is de nerveuze Tante Sidonia. Lambik ziet er op de stripmuur<br />
een beetje braaf en simpel uit maar is eigenlijk de zot. Hij zet de boel vaak op stelten, er kan altijd mee gelachen worden. Jerom is<br />
een zachtaardige krachtpatser. Suske en Wiske is de onbetwistbare nummer één van de Vlaamse familiestrip. In Vlaanderen verkoopt<br />
De Kiekeboes van Merho beter maar met dank aan Nederland en Franstalig België is Suske en Wiske nog steeds de best verkopende<br />
stripreeks van de Benelux. Er bestaan vertalingen in onder andere het Frans (Bob et Bobette) Afrikaans (Neelsie & Miemsie), het Portugees<br />
(Bibi & Baba) en het Latijn (Lucius et Lucia). Amerikanen spreken over Willy & Wanda, Britten over Spike & Suzy. Het 315de<br />
album rolde november 2011 van de persen. De reeks werd na de dood van geestelijke vader Willy Vandersteen (1913-1990) gewoon<br />
verder gezet. Vandersteen werd de Bruegel van het stripverhaal genoemd.<br />
De Antwerpenaar was een begenadigde tekenaar én een meesterlijke verteller met veel fantasie en een scherp gevoel voor volkse humor.<br />
Met die unieke combinatie had hij de wereld kunnen veroveren.<br />
Waar? Lakensestraat 111, 1000 Brussel|Auteur: Willy Vandersteen|Uitgeverij: Standaard<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
8
Billy the cat<br />
Geniet van de guitige blik en het enthousiasme waarmee de geel-zwartgestreept kat over de kasseien zweeft. De stripmuur in de onopvallende<br />
Oppemstraat is een baken van licht en optimisme. Billy the Cat dook in 1981 even op in het stripweekblad Robbedoes<br />
maar begon pas echt aan zijn carrière in 1987. De troeven zijn de vrolijke, afgewerkte tekeningen van de Luikse tekenaar Stéphane<br />
Colman en de toon die de Amerikaans-Brusselse scenarist Stephen Desberg aanslaat. De serie past in de roemrijke traditie van de<br />
zwierige Belgische kinderstrip die stiekem ook veel volwassenen bekoren kan. Op straat leven is niet evident, gelukkig heeft Billy naast<br />
vijanden ook een bonte schare vrienden zoals dikke Saucijs, Jumbo de duif, m’neer Hubert en juffrouw Cha-cha. Dat de poes eigenlijk<br />
een omgetoverd jongetje is en dat hij graag terug gewoon zou worden, biedt heel wat mogelijkheden. Andere strips en ambities hebben<br />
Colman en Desberg belet om voluit te gaan. De reeks werd begin deze eeuw overgenomen door Luikenaar Péral. Billy the cat is ook de<br />
ster van een internationale tekenfilm-serie. Strip en tv-serie verschillen sterk van mening over de oorzaak van de trans<strong>for</strong>matie van kind<br />
in kat. In de strip steekt pestjoch Billy zonder kijken de straat over, wordt overreden en reïncarneert als kat. De tv-makers waren bang<br />
dat kinderen zich voor auto’s zouden smijten in de hoop zo te veranderen in een dappere snoezige poes. Ze kozen dan maar voor een<br />
tovenaar die notoire poezenpester Billy in een kat te verandert.<br />
Waar? Oppemstraat 24, 1000 Brussel|Tekenaar: Colman|Scenarist: Desberg|Uitgeverij: Dupuis<br />
Dommel<br />
Waar zou de gelukzalige glimlach op het gezicht van de tonronde hond met het witte pluishaar aan te wijten zijn? Is theatraal wildplassen<br />
zonder bekeurd te worden zo leuk? Of is hij in zijn nopjes dat hij Manneken Pis een loer heeft kunnen draaien. Te oordelen aan de<br />
donderwolk boven zijn hoofd vindt Manneken Pis de tijdelijke vervanging maar niks. Slimmer dan Rataplan, luier dan Idéfix, vrolijker<br />
dan Snoopy en minder voorbeeldig dan Bessy of Bobby: van alle striphonden is Dommel de kwaadste niet. Dommel zag het licht in<br />
1968 in het weekblad Kuifje. Op zijn baasje was het nog een jaar wachten: de op rommel verlekkerde uitvinder-zeebonk-brokkenpiloot<br />
Semafoor. Dommel vindt het doorgaans maar niks dat hij diens uitvindingen moet uittesten. Nog vreselijker vindt hij het om plaats te<br />
moeten nemen in het zijspan van de lawaaierige, giftige, uiteen vallende motorfiets waarmee Semafoor zich verplaatst. Dommel houdt<br />
meer van lekker eten, een goede roman of conversaties op niveau met buurman Balthazar. Tenzij hij meer zin heeft om die zwarte kater<br />
in elkaar te rammen. De pratende hond is het levenswerk van de Waalse tekenaar Luc Dupanloup (1945-2000), beter bekend als Dupa.<br />
Hij gunde zichzelf Hitchcock-gewijs af en toe een rolletje in de reeks. Eind jaren 80 maakte Dommel zijn opwachting in een Japanse<br />
tekenfilmreeks. Dat vergrootte zijn populariteit.<br />
Waar? Vlaamsesteenweg 109, 1000 Brussel|Auteur: Dupa|Uitgeverij: Lombard<br />
Blake & Mortimer<br />
By jove! Veel strips heeft Edgard P. Jacobs (1904-1987) niet getekend maar het zijn wel stuk voor stuk klassiekers. De avonturen van<br />
Blake en Mortimer: Het Gele Teken heet zelfs een van de beste strips aller tijden te zijn. In dat album heeft de megalomane uitvinder<br />
Septimus, Olrik in zijn macht en voorziet hem van schijnbaar bovennatuurlijke krachten. Na elke misdaad laat de über-slechterik zijn visitekaartje<br />
achter: een geel teken. Op de stripmuur in de Hopstraat is duidelijk te zien dat de koelbloedige Kapitein Francis Blake van de<br />
M.I. 5, en de opvliegende professor kernfysica Philip Mortimer er niet gerust in zijn. Het onafscheidelijke, oer-Brits duo is nochtans niet<br />
aan zijn proefstuk. In hun eerste avontuur, Het Geheim van de Zwaardvis, moeten ze de winnaar van een wereldoorlog omver werpen.<br />
Ook voor tijdreizen, mysterieuze piramides en zotte proffen die het weer controleren, deinzen ze niet terug. Het ongewoon kleurgebruik<br />
niet te na gesproken, drijft Jacobs het realisme grafisch ver door. De natuurgetrouwe weergave van personages, kledij, wapens, gebouwen<br />
en andere decorelementen is meer dan een esthetische keuze: het moet de vele fantastische elementen geloofwaardig maken. In<br />
het universum van Blake en Mortimer weet je nooit waar de werkelijkheid eindigt en de fantasie begint. Vanaf de jaren 90 wordt de<br />
serie voortgezet door verschillende, gereputeerde scenaristen en tekenaars.<br />
Waar? Hopstraat 24, 1000 Brussel|Auteur: Edgar P. Jacobs|Uitgeverij: Lombard - Blake en Mortimer<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
9
De Engel<br />
“Het misverstand is onuitroeibaar. Dieu est-il mort? - God: Nietzche is dood. - Verloren illusies zijn gevonden waarheden. Dès le début,<br />
il n’y avait pas de commencement” de woorden onderaan de muurschildering lijken een ongevraagde toevoeging van een tweetalige<br />
graffiti-artiest. Maar eigenlijk maken de existentiële slogans integraal deel uit van de muurschildering van Bernard Hislaire. Al naar<br />
gelang het project wisselt hij van nome de plume: Hislaire, Yslaire, Bernar Yslaire of Sylaire. De veelvuldig bekroonde Brusselse tekenaar<br />
is geen hokjesdenker maar een vernieuwer die de experimenten met vorm en verschillende media niet schuwt. Het bekendst<br />
is Samber. In deze historisch-romantische saga over liefde en oorlog focust Yslaire op de met de dood flirtende passie tussen een<br />
bloedmooie roodogige vrouw en een stoere zwartogige man.<br />
De Duitse Romantiek, Böcklin, Caspar David Friedrich, Hugo of Mallarmé zijn nooit veraf. De engel op de muur behoort tot een reeks<br />
waarin de auteur op beklijvende wijze terugblikt op die revolutionaire maar niet zo vrolijke twintigste eeuw: XXe ciel.com. Een engel<br />
is onsterfelijk. Je zal maar onsterfelijk wezen als je geliefde dat niet is. Zou dat de onmiskenbare droefenis niet kunnen verklaren van<br />
de gevleugelde die in Kartuizersstraat neerstreek?<br />
Waar? Kartuizersstraat, 1000 Brussel|Auteur: Yslaire|Uitgeverijen: Humanoïdes Associés - Futuropolis - Glénat<br />
Nero<br />
Een dikke neus, een strik en welgeteld twee haren: knap is de man niet die op deze stripmuur de vogeltjes een hand reikt. Toch is<br />
Nero een van de grootste Vlaamse striphelden. Nero noemt zichzelf een ‘dagbladverschijnsel’. Zijn avonturen verschenen haast zonder<br />
onderbrekingen van 1947 tot 2002 in de katholieke Vlaamse kranten. Aanvankelijk was niet hij het hoofdpersonage maar Detective<br />
Van Zwam, de man die op het fresco het gras onder de loep neemt. In het tweede album botst de speurneus in een gekkenhuis tegen<br />
een man met laurierblaadjes achter zijn oren die zich de keizer van Rome waant.<br />
De lezers vonden de zot sympathieker dan de detective. De antiheld met de al te herkenbare menselijke gebreken kreeg de hoofdrol.<br />
Om de kranten dagelijks van een vervolgverhaal te voorzien was tekenaar Marc Sleen verplicht er een moordend tempo op na te<br />
houden en voor een losse, dynamische tekenstijl en eenvoudige decors te opteren. Als geen ander speelde hij in zijn vlot vertelde,<br />
grappige strips in op de actualiteit.<br />
Paul Vanden Boeynants, Guy Verhofstadt, Jozef Stalin, Idi Amin Dada, Margaret Thatcher, Saddam Hoessein en andere beroemdheden<br />
kregen gastrollen. Maar de leukste personages zijn pure verzinsels van Sleen. Op de stripmuur herkent u de kinderen Petoetje<br />
en Petatje aan de P’s op hun trui, Nero’s geniale zoon Adhemar aan zijn professoren-uiterlijk en frituur-uitbater Jan Spier aan zijn<br />
spierkracht. Op de achtergrond wandelen Piet Fluwijn en Bolleke, een kinderstrip waarmee Marc Sleen begin jaren 60 succes had. In<br />
de kruin schuilt de knotsgekke Tuizentfloot. Een fascinerende creatuur is de voor één keer geen pijp rokende Madame Pheip. Mijnheer<br />
Pheip is een Franstalige Brusselaar die een Franse verbastering van het Vlaams spreekt. Tot 1993 tekende Sleen alles alleen. Het<br />
Guinness Book of Records erkent hem als de meest productieve striptekenaar ter wereld. Het Marc Sleen Museum bevindt zich in een<br />
prachtig pand in de Zandstraat 31-33, recht tegenover het Belgisch Stripmuseum.<br />
Waar? Sint-Goriksplein, 1000 Brussel|Auteur: Marc Sleen|Uitgeverij: Standaard<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
10
Cori de scheepsjongen<br />
In 1949 begon Bob De Moor (1925-1992) voor het weekblad Kuifje te werken en groeide uit tot de rechterhand van perfectionist<br />
Hergé. 35 jaar werkten ze samen: van Raket naar de maan tot Kuifje en de Picaro’s. Toen Kuifje hem niet meer in beslag nam, kreeg<br />
De Moor de kans om een droomproject uit te werken. Dat werd Cori de scheepsjongen. Naar de stripmuur kijken is de scheepshoorn<br />
horen loeien en zeeziek worden van het geklots van de golven. Vanuit de mast zwaait Cori ons toe.<br />
Zijn geluk kan niet op. Niets of niemand kan van deze jongen nog een landrot maken. De donkere hartstochten van het getij en de donderende<br />
lawine van de branding op een zandbank verblijden zijn hart. De garantie op avontuur en de kans op eeuwige roem doen het<br />
sneller kloppen. De scheepsjongen vaart mee met de Verenigde Oostindische Compagnie die de Nederlanden hun Gouden Eeuw bezorgde.<br />
Muiterij, piraterij, oorlogszuchtige Spanjolen, inboorlingen op de Nieuw-Guinese kusten die ‘voor het eerst de taal der musketten horen’,<br />
schatten die gezocht moeten worden: het avontuur druipt van elke bladzijde. De boten zijn magistraal, de zeeslagen onvergetelijk.<br />
De zes albums van Cori de scheepsjongen zijn het werk van een technisch superieure tekenaar die de fameuze klare lijn in de vingers<br />
heeft en er in slaagt om het kleinste nevenpersonage een eigen stijl en karakter te geven. Die zich tot in de puntjes documenteert en<br />
dàn zijn passie voor zee, avontuur en majestueuze zeilschepen botviert. Schip ahoy!<br />
Waar? Fabrieksstraat 21, 1000 Brussel|Auteur: Bob De Moor|Uitgeverij: Casterman<br />
De dromen van Nick<br />
Aan de stijl herken je de tekenaar meteen. Om vervolgens toch weer te twijfelen. Het lijkt niets voor Hermann, zo’n zwartharige jongen<br />
met een rode pyjama die in lichte extase tussen witte wolkjes zweeft, omringd door een beestenbende die staat te trappelen om wat<br />
leven in de stad te brengen.<br />
Cynisme is een vast ingrediënt in zijn werk. Liever dan onverschillig te blijven, confronteert Hermann zijn lezers met de vreselijke dingen<br />
die kleingeestige, zelfzuchtige en op macht beluste mensen elkaar aandoen. Bovenal is hij een van de uitzonderingen die uitstekend<br />
tekenen én begenadigd vertellen. Hermann Huppen brak door met de avonturenstrip Bernard Prince, tekende de eerste albums van Jugurtha<br />
om in 1969 samen met scenarist Greg aan Comanche te beginnen, een legendarische westernreeks. In 1977 dumpt hij Bernard<br />
Prince voor zijn eigen reeks: Jeremiah.<br />
De titelheld is een einzelgänger die probeert een goed mens te zijn in een post-apocalyptische farwest die het slechtste in de mens naar<br />
boven brengt. One-shots als Sarajevo-Tango en Caatinga bevestigen zijn plaats aan het firmament van de Europese strip. Beroemde<br />
strips en beroemde personages genoeg maar voor wie koos de meedogenloze chroniqueur van het menselijk wangedrag toen hij een<br />
blinde gevel in Brussel mocht versieren? Voor een jongen in pyjama met een rijke verbeelding en een talent voor dromen. Begin jaren<br />
80 tekende Hermann drie albums rond deze Nick. Elke nacht opnieuw beleeft hij samen met een olifant, chimpansee, giraf, nijlpaard,<br />
schildpad of een walvis leuke avonturen die niet altijd goed aflopen. Hermann noemt de drie strips een hommage aan Windsor McKay,<br />
de Amerikaanse strippionier die Little Nemo de droomwereld liet verkennen. Hij is een gevoelige ziel.<br />
Waar? Zennestraat - Fabrieksstraat 40, 1000 Brussel|Auteur: Hermann|Uitgeverij: Dupuis<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
11
Caroline Baldwin<br />
Het Ninoofseplein is meer een belangrijk verkeersknooppunt dan een swingende uitgaansbuurt. Een sfeervolle, opvallende stripmuur<br />
laat iets anders uitschijnen. De tekening dompelt je onder in een zwoele nacht in een of andere paradijs. We gokken op Cuba. De<br />
muzikanten zijn niet van de jongste en evenmin moeders mooiste maar te oordelen naar de passie op de dansvloer weten ze verduiveld<br />
goed wat het juiste ritme met een vrouw kan doen. De dichtgemetste vensters en het reliëf van de muur waren een uitdaging voor de<br />
tekenaar en de uitvoerders. Van die beperking hebben ze het beste gemaakt. De hele gevel is beschilderd, enkel op de dicht gemetste<br />
vensters zie je snapshots van een feest dat velen in extase brengt. Let op het aantal opengesperde monden. In het oog te houden is de<br />
dame met het korte zwarte haar en de zwarte jurk die in het laatste venster op het punt staat te zoenen.<br />
Ze heet Caroline Baldwin en heeft haar eigen stripreeks. Ze is privé-detective maar niet van het soort dat jacht maakt op ontrouwe<br />
echtgenoten. Baldwin is het type dat het aan de stok krijgt met Birmaanse rebellen, sjoemelende Amerikaanse presidentskandidaten,<br />
geheime diensten en ander tuig dat geen graten ziet in groteske medische experimenten. De vrijgevochten maar kwetsbare vrouw duikt<br />
nog al snel met de verkeerde man de koffer in. Met undercover FBI-agent Gary Scott heeft ze een turbulente knipperlicht-relatie. Baldwin<br />
overleeft de avonturen niet zonder kleerscheuren. De kwetsbare heldin is seropositief. Tekenaar en scenarist André Taymans sluit<br />
aan bij de klare lijn en heeft oog voor details die de juiste sfeer oproepen.<br />
Waar? Ninoofseplein, 1000 Brussel|Auteur: André Taymans|Uitgeverij: Casterman<br />
Lucky Luke<br />
De inkt op het uithangbord is nog niet droog of de bank is al overvallen door de beruchte gebroeders Dalton. Kleine driftkikker Joe gaat<br />
zoals steeds voorop. Averell is de grootste, hongerigste en domste en heeft een ham buit gemaakt. Nog meer grapjes: in de bergen<br />
voorbij de prairie duikt het Atomium op, Rataplan, de domste hond van het Wilde Westen, kijkt naar de pot rode verf als was het een<br />
steak saignant en held Lucky Luke is eens te meer sneller dan zijn schaduw. Een vlot verteld en spannend avontuur combineren met<br />
grappen om vingers en duimen bij af te likken was de specialiteit van René Goscinny, het genie dat tot aan zijn dood in 1977 ook de<br />
scenario’s voor Asterix verzon.<br />
Maar Lucky Luke is op de eerste plaats het levenswerk van Morris of Maurice De Bevere (1923-2001). De Kortrijkzaan vond tekenen<br />
leuker dan de pijpenfabriek van zijn vader overnemen en begon zijn carrière in de Brusselse filmstudio CBA. Zijn eerste Lucky Luke<br />
verscheen in 1946 in de Robbedoes Almanak. Morris teerde niet op zijn tekentalent en documenteerde zich zorgvuldig. Zijn stijl is<br />
zeer filmisch en verraadt een passie voor de western. Zo’n 200 miljoen albums waren er al verkocht toen de serie na zijn dood werd<br />
overgenomen door de Franse tekenaar Achdé en scenarist Laurent Gerra. Tv-series, animatiefilms en speelfilms houden de populariteit<br />
op peil van Lucky Luke, a poor, lonesome cowboy, a long way from home.<br />
Waar? Washuisstraat 19, 1000 Brussel|Auteur: Morris|Uitgeverijen: Dupuis, Dargaud<br />
Asterix<br />
Geestdriftig bestormen Asterix, Obelix en hun kleurrijke dorpsgenoten een Romeins kamp. Idefix loopt voorop. Het is een bekend tafereel<br />
voor miljoenen lezers. De kleine maar o zo dappere Galliër en zijn dikke vriend die geen toverdrank meer krijgt sinds hij als kind in<br />
de ketel van druïde Panoramix viel, behoeven geen introductie meer. De verkoop van de albums is de kaap van de 350 miljoen voorbij.<br />
Een eigen pretpark, tekenfilms en drie bijzonder populaire speelfilms (de vierde is op komst) zorgden er voor dat Asterix en Obelix ook<br />
vertrouwde namen zijn in huishoudens zonder stripkast. Ze weten daar niet wat ze missen.<br />
Asterix is de strip op zijn best: speels en spannend maar ook veelgelaagd, intelligent en boordevol verwijzingen naar cultuur en geschiedenis.<br />
Een goeie Asterix is nooit uitgelezen, je ontdekt telkens weer nieuwe dingen. Meestal zijn die erg grappig. Asterix zag het licht<br />
op 29 oktober 1959 in het tijdschrift Pilote. De begenadigde tekenaar Albert Uderzo en de geniale scenarist René Goscinny hadden<br />
elkaar in Brussel leren kennen. Voor Asterix werkten ze samen aan de indianenstrip Hoempa Pa. Na het overlijden van Goscinny in<br />
1977 zette Uderzo Asterix op zijn eentje verder. Hij wil dat de reeks ook na zijn dood wordt verder gezet. Asterix en Obelix zijn nog niet<br />
uitgeraasd. De Romeinse centurions lachen zuur.<br />
Waar? Washuisstraat 33-35, 1000 Brussel|Tekenaar: Uderzo|Scenarist: Goscinny & Uderzo|Uitgeverijen: Dargaud, Albert-René<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
12
Isabelle<br />
Voorbij de stripmuur in de Loofstraat wandelen is heel even al je zorgen en muizenissen vergeten. Het feeëriek tafereel nodigt uit om in<br />
een fantasiewereld te stappen waar gekke groene wezens graag bouwvakker spelen, tantes in bootjes aangevaren komen en een volledig<br />
kasteel op een peiler in het water gebouwd wordt. De tekening wordt gedomineerd door de dame met de zwarte hoed, de lange grijze<br />
haren en de gele rok die meterslange benen verbergt. Maar eigenlijk is de vrolijke meid met de rode haren en de blauw-wit gestreepte<br />
trui het personage dat haar naam aan de strip leent. Isabel is een vrij normaal, lief meisje dat buiten haar wil om steeds opnieuw<br />
avonturen beleeft in een fantasiewereld. Tante Ursula gelooft daar niet veel van en stopt haar vol taart. Oom Hermes weet beter, hij is<br />
een magiër. Zijn verloofde is de bevallige dame die de stripmuur inpalmt: de vriendelijke heks Calendula. Haar overgrootmoeder is de<br />
slechte heks Kalendula. Isabel werd door Raymond Macherot en Yvan Delporte in 1969 bedacht maar is vooral het kind van Will, het<br />
pseudoniem van de Waalse tekenaar Willy Maltaite (1927-2000). Vanaf 1975 kon Will voor de poëtische fantasiereeks op de medewerking<br />
rekenen van zijn vriend Franquin. Als kind werd Will door niemand minder dan strippionier Jijé onder de vleugels genomen<br />
om zijn tekentalent verder te ontwikkelen.<br />
Waar? Loofstraat 17, 1000 Brussel|Tekenaar: Will|Scenaristen: Raymond Macherot, Yvan Delporte, Franquin|Uitgeverij: Dupuis<br />
Rik Ringers<br />
Een stripmuur naar het hart van amateur-detectives. Op het eerste gezicht lijkt een geheimzinnige wind aan de haal te gaan met de<br />
hoed én de pijp van Commissaris Baardemakers. Dat inspireert het hondje tot een circustruc waardoor journalist Rik Ringers afgeleid<br />
wordt en zijn reportage over de stevigheid van de Brusselse dakgoten bijna verkeerd afloopt. Maar zo eenvoudig zit de zaak uiteraard<br />
niet in elkaar. Studie van de trompe-l’oeil leert dat Nadine belaagd wordt door een een mysterieuze snoodaard met een onheilspellend<br />
groot mes. Wat een geluk dat Rik Ringers al meer dan vijftig jaar ervaring heeft met het redden van levens (bij voorkeur dat van het<br />
nichtje van de commissaris) en het oplossen van de vreemdste raadsels. Met mode heeft hij minder affiniteit. De speurneus draagt al<br />
jaren dezelfde coltrui met wit-zwarte tweedjas of regenjas. Tekenaar Tibet, het alias van Gilbert Gascard (1931 - 2010), en scenarist<br />
André-Paul Duchâteau leerden elkaar kennen in de Brusselse studio van Walt Disney en behoren tot de officiële ereburgers van deze<br />
stad. Aanvankelijk hielp Ringers de lezers van het weekblad Kuifje detectiveraadsels van één pagina oplossen. In 1961 begon hij aan<br />
het grote werk. 78 albums lang was de schrandere journalist met de Porsche de grootste charlatans en gevaarlijkste gekken te slim af.<br />
Tibet en Duchâteau zijn ook de geestelijke vaders van de humoristische western Chick Bill.<br />
Waar? Bijstandsstraat 9, 1000 Brussel|Tekenaar: Tibet|Scenarist: A.P. Duchâteau|Uitgeverij: Le Lombard<br />
Victor Sackville<br />
En wie mag die onberispelijk geklede gentleman wel wezen die op deze muurschildering een akelige ontdekking doet in het bijzijn van<br />
een bevallige dame? De naam is Sackville, Victor Sackville. In onze verbeelding is hij Britser dan James Bond. Als spion voor Zijne<br />
Majesteit de Koning van Engeland, George V, reist hij tijdens de Eerste Wereldoorlog de wereld rond. Waar hij kan, steekt hij de Duitsers<br />
stokken in de wielen. Uiteraard zonder zich tot schurkenstreken te verlagen. Je bent een gentleman of je bent het niet. Sackville is niet<br />
de bekendste aller striphelden maar bij de liefhebbers valt de historische spionagestrip wel in de smaak. Dat komt omdat de Waalse<br />
tekenaar Francis Carin de sfeer van de tijd goed weet te vatten en de traditie van de klare lijn fraai verder zet. Hij slooft zich uit om de<br />
decors tot in de kleinste details te verzorgen. Hij is zo minutieus dat het resultaat soms meer weg heeft van een toeristisch-historische<br />
evocatie dan van een strip.<br />
Fans van architecturale hoogstandjes en old timers worden op hun wenken bediend. Op de muurschildering schitteren ook de kasseien<br />
die zo typisch zijn voor Brussel. Het tafereel komt uit het allereerste album, De Zimmerman-code 1: Dood in de opera. Te ontdekken?<br />
Waar? Kolenmarkt 60, 1000 Brussel|Tekenaar: Francis Carin|Scenaristen: François Rivière, Gabrielle Borile|Uitgeverij: Le Lombard<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
13
Ragebol<br />
Ragebol was in juli 1991 de allereerste stripmuur. Aan hun pas te zien, zijn de rossekop en zijn sympathieke en slimme vriendin<br />
Catherine niet van plan om zomaar wat te slenteren. Dit goed geluimd koppel heeft trek in een fikse stadswandeling. De dromerige,<br />
zachtaardige jongeman zou een ideale stadsgids zijn. De belezen bewoner van de Godecharlestraat in het hart van de Leopoldswijk,<br />
kent Brussel door en door en wandelt graag. In zijn laatste ‘avontuur’, Een faun op je schouder, ervaart Ragebol een diepgaande harmonie<br />
met de dingen terwijl hij van op zijn dak de stad overschouwt. Hij besluit die intense momenten van geluk en de eenheid met<br />
de natuur te delen door erover te vertellen.<br />
De Brusselse auteur Frank Pé steekt niet weg dat Ragebol een alter ego is. Het valt ook niet te ontkennen. Beide stadsjongens zijn<br />
gevoelige zielen, nieuwsgierige natuurliefhebbers tot in hun diepste vezels en begenadigde dromers. In hun visioenen duiken filosofische<br />
faunen op, walvissen die over de grijze stad vliegen, reuzengrote schildpadden die onze boulevards oversteken. Frank Pé tekende zijn<br />
eerste Ragebol in 1978 in de natuurrubriek van het stripblad Robbedoes. De jongen deelde zijn kennis van de natuur graag met de<br />
lezers. Met scenarist Bom aan boord verschijnt in 1984 een eerste album. Er volgen er nog vier. Kwaliteit krijgt bij Frank Pé voorrang.<br />
Waar? Plattesteen, 1000 Brussel|Auteur: Frank Pé|Uitgeverij: Dupuis<br />
Roze Bottel<br />
Op een boogscheut van Manneken Pis bevindt zich een van de meest feestelijke stripmuren. De frisse, vrolijke jongeman die enthousiast<br />
zijn strooien hoed afneemt en een sensuele verschijning de hand reikt heet Roze Bottel. De kortgerokte schoonheid luistert naar de<br />
naam Duifje Vleugelslag. De bolhoed die de rij sluit is de aardige Meneer Folio. De drie heren in toga zijn de Drie IJslollies en besturen<br />
Morgenrood, de hoofdstad van Droomland. Geld kennen ze niet in dit utopisch parallel universum. Betalen doe je met vreugdetranen,<br />
liedjes, lachen of een dikke zoen. Zaten tekenaar Dany en scenarist Greg aan de geestverruimende middelen toen ze de fantasyreeks<br />
Roze Bottel verzonnen in het zotte jaar 1968? Ach, een beetje flowerpower kan geen kwaad in het Brussel van vandaag. De poëtische<br />
reeks bloeide in de jaren 70. In 2005 verscheen na achttien jaar eindelijk nog eens een nieuw album. Heren die net iets te lang naar<br />
Duifje Vleugelslag staren hoeven zich nergens voor te schamen. Dany heeft wulpse vormen, ronde borsten en zwoele lippen meer dan<br />
behoorlijk in de vingers. Hij tekent ook de erotisch-humoristische reeks Rooie Oortjes.<br />
Waar? Eikstraat 9, 1000 Brussel|Tekenaar: Dany|Scenarist: Greg|Uitgeverij: Le Lombard<br />
De Jonge Albert<br />
De grootste tekenaar die niemand kent? Dat zou wel eens Yves Chaland (1957-1990) kunnen zijn. Hij was amper 33 toen hij het leven<br />
liet in een verkeersongeval en heeft bijgevolg ook nauwelijks de tijd gehad om door te breken bij het grote publiek. Om het bescheiden<br />
oeuvre dat hij wel naliet, vechten verzamelaars. Gerenommeerde tekenaars noemen hem hun groot voorbeeld. Kenners schatten zijn<br />
werk erg hoog in. Chaland was een Fransman maar tekende Belgischer dan de Belgen. Hij wierp zich op als de erfgenaam van de<br />
meesters van de Klare Lijn. Dat deed de meesterlijke stilist niet door slaafs het werk van Hergé of zo te imiteren. De nostalgie is tastbaar<br />
maar voor een gratuite retro-oefening bent u aan het verkeerde adres. Chaland gaat heel speels met de traditie om en vermengt de<br />
strakke stijl van Hergé en Jacobs met het dynamisme van Franquin en Jijé. Het beste van twee werelden: de school van Brussel en de<br />
school van Marcinelle. De zogenaamde Atoomstijl kreeg in heel Europa navolging. Bob Fish en Freddy Lombard zijn Chalands bekendste<br />
figuren. De schitterende muurschildering in de Cellebroerstraat verwijst naar De Jonge Albert. In die albums verhaalde Chaland over<br />
de soms verregaande, wrede kwajongensstreken van een ketje in het naoorlogse Brussel. Voor deugnieterij heeft de bengel even geen<br />
tijd, hij is een detective aan het lezen uit de beruchte “Série Noire” reeks. Hopelijk mist hij zijn tram niet.<br />
Waar? Cellebroersstraat 49, 1000 Brussel|Auteur: Yves Chaland|Uitgeverijen: Humanoïdes Associés, Metal Hurlant<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
14
Blondie en Blinkie<br />
Een vogelkooi kan een vraatzuchtig geel beest niet beletten naar het fruit te grijpen. In vakje één is de kruidenier boos, in vakje twee is<br />
hij al wat meer op zijn gemak. De twee jonge klanten die het gelag moeten betalen, zetten een dondergezicht op. De stripfanaat herkent<br />
Blondie en Blinkie. Blondie is een ernstige held à la Kuifje die de problemen al redenerend oplost. Blinkie is de gekke boezemvriend die<br />
liever meteen tot de actie overgaat. De figuren beleefden hun eerste avonturen tussen 1939 en 1942 in het katholiek tijdschrift Petits<br />
Belges. Ze zijn een vondst van Joseph Gillain (1914 -1980) of Jijé. De peetvader en pionier van de Belgische strip begon in 1939<br />
bij het pas gestarte weekblad Robbedoes. Hij nam de serie Robbedoes over van de Fransman Rob-Vel en introduceerde Kwabbernoot.<br />
Hij riep Jan Kordaat in het leven en tekende Amerikaanse strips toen de bevoorrading tijdens de Tweede Wereldoorlog stil lag. Na de<br />
oorlog nam het blad Robbedoes een hoge vlucht. Steunpilaar Jijé haalde het ene grote talent na het andere binnen: Will, Morris, Eddy<br />
Paape en Franquin. In de jaren 1950 begon Jijé nog western Jerry Spring en tekende hij als overtuigde katholiek een biografie van<br />
Baden-Powell en Don Bosco. Tien jaar later nam hij Tanguy en Laverdure over van Albert Uderzo en Roodbaard van Victor Hubinon. De<br />
begenadigde, vlotte tekenaar kon alle genres aan. Hij had ook meteen door hoe leuk de Marsupilami van Franquin was en in Blondie<br />
en Blinkie ontdekken de Vliegende Schotels, kwam hij op de proppen met een variant. De Marsupilami Africanis is staartloos, dikker<br />
en... minder geliefd bij kruideniers.<br />
Waar? Kapucijnenstraat 15, 1000 Brussel|Auteur: Jijé|Uitgeverijen: Averbode, Dupuis, Magic Strip<br />
Govert Suurbier<br />
Herkent u de fascinerend mooie dame die hier zo galant naar beneden geholpen wordt door een struise missionaris? Een tip: haar<br />
beruchtste outfit bestond uit niet veel meer dan een bananenrokje. Yep, dit is de fameuze Josephine Baker die Parijs tijdens het Interbellum<br />
in lichterlaaie zette met opwindend cabaret. Dat luipaard hield ze over aan een optreden in de Folies Bergère in 1927. De stripreeks<br />
vertelt eigenlijk de doldwaze avonturen van missionaris Govert Suurbier en zijn bange discipel Reinier Kneppelhout. Joséphine Baker<br />
speelt slechts in drie van de zeven albums een rol. Maar geef toe, ze is dé ster van deze stripmuur op een steenworp van het Justitiepaleis.<br />
De knappe tekening is van Laurent Verron. Wijlen Jean Roba vroeg hem om Bollie en Billie verder te zetten. Aan nieuwe afleveringen<br />
van Govert Suurbier komen Verron en scenarist Yann voorlopig niet toe. De humoristische avonturenreeks speelt gretig in op historische<br />
personages (Edith Piaf, Hitler, Laurel & Hardy, John Wayne,...) en gebeurtenissen en dat vergt veel research. Govert Suurbier is een norse<br />
brompot die er niet mee kan lachen dat het Vaticaan hem van zijn geliefde Papoea’s weghoudt door hem steeds opnieuw op te zadelen<br />
met geheime missies. Maar eigenlijk is hij de edelmoedigheid zelve. Verkijk u niet op de strenge witte baard en klederdacht: zijn kennis van<br />
Papoeaanse vloeken en boertige liedjes bezorgen velen rooie oortjes. En zoek geen ruzie want hij heeft een verleden als straatjoch, pooier<br />
op de Place Pigalle en aalmoezenier in de loopgraven van de Eerste Wereldoorlog. Miss Baker is in goede handen.<br />
Waar? Kapucijnenstraat 13, 1000 Brussel|Tekenaar: Laurent Verron|Scenarist: Yann|Uitgeverij: Lombard<br />
Jojo<br />
In welk jaar moeten we dit schoolvoorbeeld van huiselijk geluk situeren? Het kachel<strong>for</strong>nuis, oma’s voorliefde voor kledij met bloemen<br />
en bollen en het feit dat er op de keukentafel een dikke boterham ligt waar je cornflakes verwacht, doen denken dat de scène een halve<br />
eeuw oud is. Wie de stripfiguur herkent, weet beter. De vrolijke jongen heet Jojo en heeft een game-boy. Deze innemende kinderstrip<br />
speelt zich gewoon vandaag af. De zevenjarige goudeerlijke knul hapt van het leven met aanstekelijke appetijt en verkeert meestal in<br />
het gezelschap van zijn boezemvriend Dik Lowietje, de tarzan die op de stripmuur de stevigheid van de lamp test. Bij gebrek aan mama<br />
woont Jojo bij zijn oma of Mamy, ergens waar de stad overgaat in het platteland. Stedelijker en moderner is de omgeving waar Jojo’s<br />
overwerkte papa woont. De vage datering is geen toeval.<br />
De te vroeg overleden tekenaar André Geerts (1955-2010) schaamde zich niet voor een vleugje nostalgie of romantiek. Met herkenbare<br />
taferelen uit het dagelijks bestaan probeerde hij het verloren paradijs te reconstrueren. Het talent om die kleine maar onschatbare momenten<br />
te spotten, combineerde hij met een tegelijk dynamische en fragiele tekenstijl met veel ronde lijnen en pastelkleuren. Jojo zag<br />
het levenslicht in 1983 maar haalde om onbegrijpelijke wijze niet de verkoopcijfers die het verdiende. Hopelijk zet de tijd dat nog recht.<br />
Waar? Pieremansstraat, 1000 Brussel|Auteur: André Geerts|Uitgeverij: Dupuis<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
15
De Beverpatrouille<br />
Meerdere Belgische striphelden zijn stichtende voorbeelden, jongens die niet bang zijn voor het avontuur en nobele waarden verdedigen<br />
als rechtvaardigheid, kameraadschap en hulpvaardigheid. Heel wat gerenommeerde tekenaars hebben dan ook een scoutsverleden<br />
en lieten hun kunnen voor het eerst zien in de ledenblaadjes. Kuifje is getekend door Nieuwsgierige Vos, Suske en Wiske door Sluwe<br />
Vos, Natasja door Dynamische Struisvogel, Nero door Standvastige Reiger en De Smurfen zijn een uitvinding van Humoristische Ram.<br />
Belangeloze Toekan ging het felst op in de ideologie van de scouts. Belangeloze Toekan is de totem van de in Ukkel geboren Michel<br />
Tacq (1927-1994). Onder het pseudoniem Mitacq tekent deze bewonderaar van Hergé in 1953 de eerste avonturen van een groep<br />
verkenners. Veulen (de bevlogen leider), Valk (het brein), Kat (de waaghals), Tapir (de levensgenieter) en Vlieg (de verlegen benjamin)<br />
vormen samen De Beverpatroelje. De eerste 21 scenario’s zijn van Jean-Michel Charlier, bekend van de reeksen Blueberry en Buck<br />
Danny. De laatste negen verzint Mitacq zelf.<br />
De stripmuur geeft een verkeerd beeld van De Beverpatroelje. Hartje Marollen blinde gevels verven is zonder twijfel een van die goede<br />
daden waar de scouts zichzelf dagelijks toe verplichten. Maar eigenlijk hebben Veulen, Valk en co zelden tijd voor dat soort klusjes. Net<br />
als Jommeke, Kuifje en Suske en Wiske zijn ze regelmatig te laat thuis voor het avondeten omdat er aan de andere kant van de wereld<br />
dringend heldendaden verricht moeten worden. En dan gaat het niet om wat verfwerk maar om humanitaire hulp in militaire dictaturen.<br />
Waar? Blaesstraat - Pieremansstraat, 1000 Brussel|Tekenaar: Mitacq|Scenaristen: Jean-Michel Charlier, Mitacq|Uitgeverij: Dupuis<br />
De Kat<br />
Krijg nou wat, een gekostumeerde kat die zichzelf metselt op een blinde gevel! De Kat verscheen voor het eerst in de krant Le Soir op 22<br />
maart 1983. De humoristisch-filosofische kat die zich rechtstreeks tot de lezer richt, is een vondst van Philippe Geluck. Aanvankelijk<br />
had de cartoon een vaste plek, later werd De Kat meer uitgespeeld als stoorzender die op onverwachte plaatsen in de krant opduikt.<br />
De tekenstijl is eenvoudig, sober en efficiënt waardoor de aandacht gaat naar wat De Kat te zeggen heeft.<br />
Hij leeft niet van applaus maar heeft binnenpretjes als hij er weer in geslaagd is om de lezer kortstondig uit zijn lood te slaan. Dat<br />
doet hij vooral door met een absurde of filosofische opmerking of kwinkslag ogenschijnlijk triviale zaken van een heel andere kant te<br />
bekijken. Hij mikt niet op de bulderlach maar op de grinnik. Een eerste album dat de beste grappen bundelt, komt er in 1986 en is<br />
een groot succes. De Kat is ook het zelfportret van Geluck. ‘Maar dan toch vooral als hij iets intelligents zegt en niet als hij stom uit de<br />
hoek komt’, pleegt hij te grappen. Striptekenaars zijn door de bank genomen te schuw om te wedijveren met de bekendheid van hun<br />
personages maar niet Geluck. Ettelijke radio- en tv-programma’s in België en Frankrijk hebben hem beroemd gemaakt. Dat hij in Parijs<br />
geridderd werd tot Chevalier des Arts et des Lettres kan De Kat ongetwijfeld relativeren in vier, vijf welgemikte woorden.<br />
Waar? Zuidlaan 87, 1000 Brussel|Auteur: Philippe Geluck|Uitgeverij: Casterman<br />
Kwik en Flupke<br />
Door de animatiefilm Tintin van Steven Spielberg heeft Kuifje internationaal enorm aan bekendheid gewonnen. Maar laten we niet<br />
vergeten dat Hergé (1907-1983) nog twee andere zonen had. Kwik en Flupke zijn in meerdere opzichten het tegengestelde van<br />
Kuifje. Ze zijn eerder subversief dan voorbeeldig. Ze beleven hun avonturen niet in alle uithoeken van de wereld maar in de Marollen,<br />
de Brusselse volksbuurt waar Hergé opgroeide. De twee ketjes zijn amper een jaar jonger dan Kuifje. Ze haalden hun eerste komische<br />
kwajongensstreken uit in 1930 in Le Petit Vingtième, de kinderbijlage van Le Vingtième Siècle waarin ook Kuifje het daglicht zag.<br />
De strips bestaan uit meerdere komische verhalen van een pagina of twee, al dan niet voorzien van tekst. Of Kwik met de rode coltrui en<br />
Flupke met de groene jas nu bewust kattenkwaad uithalen dan wel al spelend problemen veroorzaken, in de regel komen ze onzacht in<br />
aanvaring met het gezag. Of het zou moeten zijn dat ze er in geslaagd zijn om wijkagent 15 een poets bakken. Heeft iemand trouwens<br />
een idee wat hij op de stripmuur door het gaatje in de schutting ziet? Kwik en Flupke zijn er alvast niet gerust op. Hebben ze daar soms<br />
een van hun levensgevaarlijke zeepkisten verstopt? Medewerker Johan De Moor verzon in de jaren tachtig zelf enkele grappen voor Kwik<br />
en Flupke en was de man achter een reeks bijzonder korte animatiefilms.<br />
Waar? Hoogstraat 195, Brussel|Auteur: Hergé|Uitgeverij: Casterman<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
16
Oh ! Lieve hemel<br />
In de humoristische stripreeks Oh! Lieve hemel maken scenarist Janry (De Kleine Robbe) en tekenaar Stuf zich vrolijk over Sint-Pieter<br />
en Lucifer. Aan de hemelpoort bezorgen laatkomers, verdwaalden of ongehoorzame engeltjes Sint-Pieter kopzorgen en extra werk. Zo<br />
komt hij nooit toe aan wat rust of een partij biljarten. Wie ervoor moet zorgen dat in het paradijs alles ordentelijk verloopt, gaat door<br />
een hel. Kan je het de brave man kwalijk nemen dat hij al eens een glaasje teveel drinkt en dan sujetten toelaat die hun hemel eigenlijk<br />
niet verdiend hebben? Dat niets menselijk de heilige Pieter vreemd is, valt ook af te lezen op de ondeugende muurschildering in de<br />
Miniemenstraat. Enkele meters verder bevindt zich het Justitiepaleis en dat heeft de schelmen Janry en Stuf geïnspireerd. Lucifer zou<br />
er klacht kunnen neerleggen tegen zijn beroemde bovenbuur. Niet alleen verknoeit die zijn barbecue, Sint-Pieter beheert een heuse<br />
cannabis-plantage en te oordelen naar zijn gelukzalige glimlach hoeft er niet gedebatteerd te worden over de kwaliteit van de wiet. Tot<br />
juridische spitstechnologie lijkt die zwevende advocaat in toga echter niet meer in staat. Zelfs een eenvoudige administratieve arrestatie<br />
zit er niet in. De arm der wet heeft het te druk met het schaduwen van rastaman en het bewaken van een naaktstrand. Een mens moet<br />
zijn prioriteiten kennen.<br />
Waar? Miniemenstraat 91, 1000 Brussel|Tekenaar: Stuf|Scenarist: Janry|Uitgeverij: Dupuis<br />
Titeuf<br />
Wiske heeft een eierkopje, Kuifje een kuif. Titeuf heeft het allebei. Hij ontleent zijn naam aan het eierkopje: petit oeuf werd verbasterd<br />
tot Titeuf. Maar het is dankzij de fiere, rebelse strogele kuif dat je hem er overal en altijd meteen uitpikt. En misschien ook wel een beetje<br />
door zijn gedrag. Kijk maar naar de stripmuur. Is Titeuf op schoolreis naar Brussel de bollen van het Atomium opgekropen om in de bolle<br />
spiegel te kijken of zijn haar nog wel goed ligt? Of was het een poging om de meisjes vanuit de lucht te bespieden? Met deze eigenwijze<br />
druktemaker weet je het nooit. Zijn grappen, grollen en grillen vallen enorm in de smaak van de jonge lezers. Met oplages van boven<br />
het anderhalf miljoen mag je gerust van een fenomeen spreken. Het stripventje heeft zijn eigen animatieserie, computer-spelletjes en<br />
behangpapier en haalde in 2011 de bioscopen. De geestelijke vader is een Led Zeppelin-fan die zich niks aangetrokken heeft van het<br />
cliché dat Zwitsers geen humor hebben. Hij heet Philippe Chappuis als hij naar de bank gaat maar Zep als hij strips signeert. Titeuf is<br />
een humoristische strip maar er wordt niet dwangmatig in gegrapt. Er is net zo goed plaats voor emotie, verbazing en vertedering. Het<br />
ventje spreekt als een echt kind en niet zoals ouderen denken dat kinderen spreken. Zijn avonturen spelen zich niet af op verre planeten<br />
maar op de speelplaats, in de klas, thuis of op weg naar school. Zijn verbeelding doet de rest. Zo is hij ervan overtuigd dat zijn overjaarse<br />
juf een buitenaards wezen is. Door Titeufs ogen naar de ongerijmde wereld van de grote mensen kijken, is je een breuk lachen.<br />
Waar? Emile Bockstaellaan 1, 1020 Laken|Auteur: Zep|Uitgeverij: Glénat<br />
Kuifje<br />
Brussel houdt van Kuifje. Treinreizigers die in het Zuidstation afstappen, kunnen er niet naast kijken. Aan de ingang op het Hortaplein<br />
springt een fresco van acht meter op acht meter in het oog sinds de viering van de honderdste verjaardag van de geboorte van Georges<br />
Remi (1907-1983), alias Hergé. De Brusselaar wordt tot de grootste striptekenaars aller tijden gerekend. De tekening is een uitvergroting<br />
van het 56ste prentje uit Kuifje in Amerika. Kuifje is niet op de locomotief gesprongen om zwart te rijden. Dat zou de brave maar<br />
ontzettend dappere jongen nooit doen. Hij zit midden in een achtervolging op Billy Smiles. Deze gangster staat Kuifje naar het leven<br />
omdat hij weigert de beruchte Al Capone te doden. Kuifje in Amerika is het derde album uit de wereldberoemde reeks van Hergé en<br />
dateert uit 1932. Dat is een hele poos geleden. Maar Kuifje heeft nooit opgehouden wereldwijd lezers van 7 tot 77 jaar in vervoering te<br />
brengen. Daar is de ongeëvenaarde, tijdloze grafische stijl van Hergé niet vreemd aan. Voor de originele tekeningen wordt er op kunstveilingen<br />
tegenwoordig grof geld neergelegd. Maar de strip werd ook een fenomeen omwille van de wervelende, spannende avonturen<br />
die Kuifje in alle uithoeken van de wereld beleeft. De held met de grappige coiffure is een relatief kleurloos en anoniem figuur. Leeftijd,<br />
volledige naam en familiale situatie kennen we niet. Maar die neutraliteit maakt dat hij overal op zijn plaats is en dat iedereen zich met<br />
hem kan identificeren. Vrienden, tegenstanders en kennissen als kapitein Haddock, professor Zonnebloem of de stuntelige detectives<br />
Janssen en Jansen zijn des te gekker en kleurrijker.<br />
Waar? Hortaplein, 1000 Brussel|Auteur: Hergé|Uitgeverij: Casterman<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
17
Tiny<br />
Is het niet heroïsch om zo vrolijk en onbezorgd met de hond door de stad te huppelen? De hond heet Poeffie; het meisje heet Tiny.<br />
Tenminste zo heet ze in Brugge. In Doornik kennen ze haar als Martine, in Tirana als Zana, in Madrid als Martita, in Cagliari als Cristina,<br />
in Dover als Debbie, in Skopje als Mapuka, in Ankara als Aysegül, in Maribor als Marinka en in Malmö als Mimmi. Meer dan<br />
85 miljoen albums zijn er verkocht in een dertigtal landen. Tiny is het bewijs dat ook een doodbraaf meisje een echte wereldster kan<br />
zijn. Elk album is gewijd aan een nieuwe hobby of activiteit voor het onwaarschijnlijk lief, behulpzaam en getalenteerd kind. De reeks<br />
startte met een uitstap naar de boerderij. De zee, het circus, de bergen, het park zouden volgen. In 1964 ging ze winkelen. In 1968<br />
speelt ze moedertje, in 1975 leert ze zwemmen, in 1994 vindt ze een poes, in 2009 ontdekt ze de natuur. In alles wat ze doet is ze<br />
griezelig goed. De Waalse tekenaar Marcel Marlier (1930-2011) was zelf ook een perfectionist. Het karakter van de ideale dochter<br />
bleef onveranderd sinds haar eerste verschijning in 1954. Haar look evolueerde wel voortdurend. Marlier volgde trouw de heersende<br />
mode. De reeks is vooral populair bij meisjes uit de lagere school. Over de schoonheid en de harmonie van de idyllische tekeningen<br />
kan niet getwist worden. Marlier zweert bij een naïef realisme met een uitgekiende belichting, vertederende pastelkleuren en decors<br />
die tot in de details zijn uitgewerkt.<br />
Waar? Koninginnelaan 325, 1020 Laken|Tekenaar: Marcel Marlier|Scenaristen: Gilbert Delahaye, Jean-Louis<br />
Marlier|Uitgeverij: Casterman<br />
Le Roi des Mouches<br />
Kijk naar de namen boven de intacte kooien: King Kong en de Minotaurus zullen nog wat langer opgesloten zitten in de imaginaire zoo<br />
in de schaduw van het Atomium. De geestdriftige jongen die van Batman en broeken met brede pijpen houdt, koos ervoor om de Yeti<br />
te bevrijden. Het dier lijkt meer op een harige, buitenmaatse gorilla maar toch is het de Yeti. Bewijsstuk één: het traliewerk van de<br />
kooi van de Yeti is bijgewerkt. Bewijsstuk twee: Kuifje in Tibet. In dat wereldberoemd en behoorlijk emotioneel album kan Kuifje niet<br />
geloven dat zijn vriend Tchang (De Blauwe Lotus) een vliegtuigramp boven de Himalaya niet overleefd heeft en start een zoektocht.<br />
Tchang leeft inderdaad nog: hij werd opgevangen door een eenzame, vrouwelijke, lieve loebas die ocharme door het leven moet als de<br />
verschrikkelijke sneeuwman.<br />
Vergelijk de fysiek (het punthoofd) en karaktertrekken van de yeti van Hergé met die van de yeti van Mezzo en concludeer dat dit een<br />
hommage is. Mezzo is het pseudoniem van de Fransman Pascal Mesenburg. Samen met scenarist Michel Pirus ontwierp hij in De<br />
vliegenkoning-albums een universum dat veel vreemder en donkerder is dan de stripmuur in de Stiernetstraat laat uitschijnen. Hergé<br />
mag een invloed zijn, de Amerikaanse underground-cultuur is dat evenzeer. Met sardonisch genoegen ontleden ze in een aantal piekfijn<br />
getekende en erg beklemmende kortverhalen de onderhuidse waanzin en frustraties van jongeren die zich te pletter vervelen in een<br />
kleinburgerlijk milieu. De vliegenkoning is gesneden koek voor de fans van David Lynch, Robert Crumb of Charles Burns.<br />
Waar? Hubert Stiernetstraat 23, 1020 Laken|Tekenaar: Mezzo|Scenarist: Pirus|Uitgeverij: Drugstore<br />
Lincoln<br />
Blueberry, Lucky Luke, Comanche, Buddy Longway, Jerry Spring...: de lijst geweldige westernstrips is lang. De familie Jouvray liet<br />
er zich - terecht - niet door intimideren en kwam in 2002 met een nieuwe western op de proppen: Lincoln. Olivier Jouvray verzint de<br />
scenario’s, broer Jérôme verzorgt het tekenwerk en de inkleuring is voor de vrouw van Jérôme, Anne-Claire. Zoals je op de stripmuur<br />
in de Paleizenstraat kunt zien, gaat het er ruig aan toen in hun strip. Lincoln is de jongeman met de hoed die klaar staat om te boksen<br />
met de reus die zijn mauwen opstroopt.<br />
Het is niet de eerste keer dat deze chagrijnige, eenzame cowboy zijn vuisten laat spreken of in de klappen deelt. Lincoln is een gepatenteerde<br />
ruziezoeker en een notoire brompot die liever lui dan moe is. Maar laat God nou net op dit exemplaar van de menselijk soort<br />
rekenen om superheld-gewijs wat orde op zaken te stellen aan het begin van de twintigste eeuw. God heeft met Lincoln gewed hij op<br />
een dag eindelijk het geluk zal kennen. Voor alle zekerheid heeft Hij de cynische cowboy onsterfelijk gemaakt. Als er geknokt wordt,<br />
houdt God zich liever afzijdig. Op de stripmuur kijkt hij toe van op de eerste etage, omringd door Engeltjes met harpen. Twee deuren<br />
verder grijnst zijn eeuwige tegenspeler de duivel. Het origineel concept is uitgewerkt in een reeks spannende avonturen, overgoten met<br />
pittige humor. Vooral Lincoln weet zijn zwartgallige kijk op de wereld met scherpe humor te verwoorden.<br />
Waar? Paleizenstraat Over de Bruggen, 1020 Laken|Tekenaar: Jérôme Jouvray|Scenarist: Olivier Jouvray|Uitgeverij: Paquet<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
18
De Kleine Robbe<br />
“Het is een guitige, spontane en gezonde knaap die wel te vinden is voor een grapje, maar een hart van goud heeft: hij is een model,<br />
een Kampioen van de Goede Luim.” Zo omschreef de trotse uitgever Jean Dupuis de held met dezelfde naam als zijn legendarisch<br />
stripblad: Spirou (Robbedoes). De eerste Robbedoes was van de hand van de Franse tekenaar Rob-Vel, later namen anderen het van<br />
hem over. De bekendste zijn Jijé (1943-1946) en André Franquin (1946-1968).<br />
Vandaag is de strip in handen van Morvan en Munuera. Maar tussen 1981 en 1998 werd Robbedoes verzorgd door Tome en Janry.<br />
Het duo leerde elkaar kennen toen ze nog gewoon Philippe Vandevelde en Jean-Richard Geurts heetten. In 1983 kwamen ze voor een<br />
speciaal nummer op de proppen met een gag over de kindertijd van Robbedoes. De Kleine Robbe was geboren. Hij is bepaald geen<br />
onkreukbare held met nobele inborst, eerder een ondeugende belhamel met een voortijdige, naïeve interesse voor seks en een ongebreidelde<br />
fantasie. Eigenschappen die hem niet helpen als hij weer eens het slachtoffer is van ondoorgrondelijke en soms doldraaiende<br />
opvoeders. De nevenreeks scoorde. Tekeningen zijn verzorgd, de brave humor en de zoete, licht nostalgische sfeer kunnen nog wel een<br />
paar jaar mee. De carrousel op de stripmuur in Bruparck heeft nog een paar rondjes voor de boeg tot jolijt van Robbes juf wiskunde.<br />
Juf Cijfer (Mademoiselle Claudia Chiffre) is die amazone met blote benen waar de papa’s net iets te lang naar gapen.<br />
Waar? Bruparck, 1020 Laken|Tekenaar: Janry|Scenarist: Tome|Uitgeverij: Dupuis<br />
Guust Flater<br />
Hij vindt het vast wel weer een veel te mooie dag om zomaar aan de baas te schenken en leunt dus over de vensterbank om met de<br />
jojo te spelen. Dat die jojo een toevallige voorbijganger vol op het hoofd zou raken, stond in de sterren geschreven. Je bent Guust Flater<br />
of je bent hem niet. Deze tedere anarchist, de eerste anti-held en de beste maatschappijkritische clown van het Frans-Belgisch stripverhaal,<br />
debuteerde op 28 februari 1957 in het tijdsschrift Spirou. De eerste nummers beperkte hij zich tot mysterieus verschijnen.<br />
Stoorzender zijn bleek een roeping. Hij was zogezegd de laconieke postsorteerder en loopjongen van de Spirou of Robbedoes-redactie,<br />
liever lui dan moe.<br />
Zijn talent om de boel op stelten te zetten met maffe experimenten, waanzinnige uitvindingen (de flaterfoon!) of geniaal-absurde invallen<br />
maakten hem zeer populair bij de lezers. De Brusselse tekenaar André Franquin (1924 - 1997) was dol op Guust die onaantastbaar<br />
was voor het sérieux van volwassenen, in staat om de grofste scheldpartijen en woede-uitbarstingen te pareren met anderhalf woord:<br />
M’enfin (Nou moe). In de loop der jaren gebruikt Franquin zijn anti-com<strong>for</strong>mistisch alter ego steeds meer om uiting te geven aan zijn<br />
ecologische, humanitaire bekommernissen. Net als Hergé was Franquin een groot voorbeeld voor de volgende generaties. Zijn losse,<br />
bijzonder dynamische tekenstijl stak velen de ogen uit. “Hij is een groot kunstenaar, waartegen ik maar een armzalig tekenaar ben,”<br />
bekende Hergé.<br />
Waar? Schildknaapsstraat 15, 1000 Brussel|Auteur: Franquin|Uitgeverijen: Dupuis - Marsu Productions<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
19
Mijnheer Johan<br />
Ziet u die meneer die het zich niet lijkt aan te trekken dat het een druilerige dag is en dat de tram zijn lichten al ontstoken heeft?<br />
Rechterhand in de broekzak, boekentas in de linkerhand en nonchalant rokend slentert hij voorbij een van onze fraaie brasserieën met<br />
gueuze en andere Brusselse specialiteiten. Dat is meneer Johan. Hij laat wel eens zijn sokken slingeren. Hoe we dat weten? Na een<br />
handvol strips ken je meneer Johan beter dan je beste vriend. Deze schrijver uit Parijs beleeft geen grootse, meeslepende avonturen<br />
maar leidt een volkomen alledaags leven. Met elke album wordt hij een beetje ouder. Angst voor de conciërge ruimde plaats voor angst<br />
om zich te binden die vervolgens overging in angst voor het vaderschap. Deining in de relatie, depressies, vrienden die onwaarschijnlijk<br />
kunnen zeuren, het eindeloze gevecht tegen de sleur, de dagelijkse beslommeringen die zoveel energie vreten: zijn belevenissen zijn<br />
aandoenlijk herkenbaar.<br />
De ondertoon is afwisselend lichtvoetig en licht deprimerend of weemoedig. Een beetje zoals het doordeweekse leven zelf. De eenvoudige<br />
maar zeer aangename en elegante tekenstijl verlicht de zeden. De verhouding nonchalance - helderheid zit net goed. Het is niet<br />
zo dat de ene tekent en de andere scenario’s verzint. Auteurs Philippe Dupuy en Charles Berberian doen alles samen. Inspiratie putten<br />
ze uit hun onmiddellijke omgeving. In 2008 wonnen ze de Grand Prix van het stripfestival van Angoulême.<br />
Waar? Bogaardenstraat 28, 1000 Brussel|Auteurs: Philippe Dupuy & Charles Berberian|Uitgeverijen: Humanoïdes Associés,<br />
Dupuis, Oog&Blik<br />
FC De Kampioenen<br />
Beste buitenlandse bezoekers, gelieve hier niet mee te lachen: in Vlaanderen is de populairste voetbalploeg niet Club Brugge, Sporting<br />
Anderlecht, FC Barcelona of de nationale ploeg maar een stel amateurs dat er zelden of nooit in slaagt om een wedstrijd te winnen. De<br />
verklaring? Zo slecht als FC De Kampioenen kan voetballen, zo goed kan het de mensen doen lachen. FC De Kampioenen is geen echte<br />
club maar de naam van een immens populaire tv-serie die liep van 1990 tot 2011. Zelfs herhalingen van herhalingen kluisterden hele<br />
families aan het scherm. Sinds 1997 bestaan de Kampioenen ook in stripvorm. De humoristische reeks was vanaf het eerste album<br />
Zal ‘t gaan, ja? een groot succes. Ze is in handen van Hec Leemans, een doorgewinterde tekenaar die naam maakte met de historische<br />
stripreeks Bakelandt. Op de stripmuur herkent u de voornaamste personages. De wijd gesticulerende man met de gele jas en de snor<br />
is Balthasar Boma, de grootsprakerige voorzitter-worstenfabrikant-vrouwenzot. Fernand Costermans, uiterst links, noemt zich antiquair<br />
maar sjoemelt er op los. De dame met de korte rok, in het midden vanboven, is Carmen: een extraverte roddeltante die vaak aan de<br />
basis ligt van de knotsgekke misverstanden waarrond elke aflevering draait. Wellicht de grappigste van de bende is de jonge vader met<br />
de baby: de hopeloos naïeve en klunzige Marc Vertongen.<br />
Waar? Vaartstraat 27, 1000 Brussel|Auteur: Hec Leemans|Uitgeverij: Standaard<br />
Kobe de Koe<br />
In de wereld van het beeldverhaal komt het zelden voor dat kinderen in de voetstappen van hun ouders treden. Een uitzondering is de<br />
zoon van Bob De Moor, de rechterhand van Hergé. Johan De Moor begon als cartoonist. Begin jaren 80 trok hij naar de Studio Hergé.<br />
Hij bedacht er nieuwe grappen voor Kwik en Flupke en liet de ketjes opdraven in een gesmaakte reeks korte tekenfilms voor televisie.<br />
De fameuze ‘klare lijn’ was hem met de papfles meegegeven. Zowel Hergé als Edgar P. Jacobs kwamen ten huize De Moor over de<br />
vloer. Maar door meer aansluiting te zoeken bij een Bruegheliaanse traditie, bij het zotte en volkse van een Willy Vandersteen en niet<br />
vies te zijn van een experimentele mix van verschillende technieken vond Johan De Moor een bonte, eigen stijl. Kijk maar naar de twee<br />
uitbundige muurschilderingen die jeugdherberg Sleep Well opvrolijken.<br />
Je weet niet waar eerst gekeken. Naar de bolhoeden van Magritte? Het Gele Teken op de bol van het Atomium? De koe op het skateboard<br />
heet Kobe. Ze is Geheim Agent Pi = 3,1416 en was de muze van De Moor en scenarist Stephen Desberg voor een reeks exuberante,<br />
guitige, licht anarchistische strips. Kobe vraagt zich op het tweede fresco verschrikt af waar die enthousiaste muis met Kuifjes<br />
raket naar toe vliegt? De reus in het zwart gestipt maatpak maakt deel uit van de Brusselse folklore. Net als de woefels (wafels), de<br />
stoemp (aardappelpuree met groenten) die aangeprezen worden in de frituur die straal genegeerd wordt door de dwaas kijkende olifant<br />
op het dak van een blauwe auto. ‘Als ik uw boeken lees is het alsof ik een pot verf tegen mijn bakkes krijg’, zei een bevriend tekenaar<br />
ooit tegen Johan De Moor.<br />
Waar? Hotel Sleep Well, Dambordstraat 23, 1000 Brussel|Auteur: Johan De Moor|Uitgeverijen: Casterman - Lombard<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
20
Yoko Tsuno<br />
Dat groene ruimtepak en die visbokaal op haar hoofd zijn niet echt flatterend. Van de stripmuur kun je het dus niet afleiden maar geloof<br />
ons (of neem de strip ter hand) Yoko Tsuno is een knappe verschijning. Alleen kan ze daar niet tot gereduceerd worden. Samen met<br />
stewardess Natasja is Yoko Tsuno begin jaren 70 een van de eerste stripvrouwen die een eigen reeks krijgt. Ze staat voor een breuk met<br />
het stereotype beeld van de vrouw. Ze is ingenieur elektrotechniek, een verwoede ruimtereiziger en minstens zo doortastend, moedig en<br />
avontuurlijk als haar mannelijke collega’s striphelden. De jonge Japanse is een meertalige boeddhiste die met haar kennis van aikido<br />
en kendo menig booswicht het nakijken geeft en zich moeiteloos tussen verschillende culturen begeeft.<br />
Afwisselend beleeft ze haar avonturen op aarde en in de ruimte. Maar of ze nu in de tijd terugreist naar de stad Brugge in de 15de<br />
eeuw of de gevaren van de planeet Vinea trotseert, altijd blijft ze trouw aan zichzelf. Loyaliteit, vriendschap en respect voor het leven<br />
zijn de eigenschappen die ze boven alles waardeert. Die gevoeligheid onderscheidt haar fijntjes van de lompere actiehelden. Yoko Tsuno<br />
is een creatie van Roger Leloup voor het weekblad Robbedoes. De Waalse stripauteur wakkert via haar de belangstelling voor moderne<br />
technologie, wetenschap en astronomie aan. Hij documenteert zich nauwgezet en maakt werk van elke tekening. Op veertig jaar tijd<br />
verschenen er slechts een vijfentwintigtal albums.<br />
Waar? Nieuwland, 1000 Brussel|Auteur: Roger Leloup|Uitgeverij: Dupuis<br />
XIII<br />
Voor veel actiehelden is de hamvraag: welke slechterik moet ik in elkaar rammen voor hij de wereld om zeep helpt. Voor XIII is de vraag<br />
der vragen: wie ben ik? Is het nu John Fleming, Jason Mac Lane, Hugh Mitchell, Karl Meredith, Kelly Brian of Reginald Wesson? Net<br />
als Jason Bourne in de film is XIII een getrainde vechtmachine met als belangrijkste kenmerk een falend geheugen. Al zoekend naar zijn<br />
ware identiteit en zich afvragend waarom zoveel mensen over lijken gaan om hem uit te schakelen, tuimelt hij van het ene avontuur<br />
in het andere. Hij wordt onder meer verdacht van moord op de president van de Verenigde Staten en blijkt ongewild een spilfiguur in<br />
verschillende groteske samenzweringen. Rond XIII zwermen nog meer intrigerende, boeiende personages zoals aartsvijand De Mangoest<br />
en aartsengel Majoor Jones, een van de vrouwelijke heldinnen. Actiescènes lijken uit een film geplukt. Telkens je denkt dat het mysterie<br />
niet nog ingewikkelder kan worden, bewijst een nieuwe intrige of een fameuze coups de théâtre je ongelijk. De Brusselse scenarist Jean<br />
Van Hamme (zie ook Thorgal en Largo Winch) vertrouwde zijn personages en spannende plots toe aan William Van Cutsem alias William<br />
Vance. Deze Brusselse tekenaar staat bekend voor zijn realistische stijl en doorgedreven research. Samen bouwden ze XIII uit tot<br />
een monument van de realistische actiestrip. De kaap van de 10 miljoen exemplaren is intussen gerond.<br />
Waar? Philippe de Champagnestraat, 1000 Brussel|Tekenaar: William Vance|Scenarist: Jean Van Hamme|Uitgeverij: Dargaud<br />
Corto Maltese<br />
Wel tachtig meter lang zijn de vier tekeningen aan de Akenkaai. Iemand moet de grootste stripmuur hebben. Niemand misgunt het Hugo<br />
Pratt (1927-1995). Met Corto Maltese riep de in Venetië geboren grootmeester in 1967 een held in het leven zoals er maar weinig zijn:<br />
dapper, anarchistisch en sterk maar ook dromerig, romantisch, melancholisch en mysterieus. Met zijn lange witte broek, sobere mantel,<br />
zeemanspet en oorbel herken je de onvoorspelbare kapitein zonder boot van ver. De omstandigheden zetten zijn natuurlijk flegma nog<br />
meer in de verf. De onpeilbare wereldreiziger duikt telkens weer op die plekken op die afspraak hebben met de geschiedenis.<br />
Corto is ondermeer getuige van de Bokseropstand in China, de Russisch-Japanse oorlog, de Russische revolutie, en de Eerste Wereldoorlog.<br />
De wereld staat in brand, beschavingen brokkelen af maar alleen bloedmooie, fatale vrouwen kunnen de op zijn vrijheid<br />
gestelde wereldwijze avonturier van slag brengen. De kosmopoliet is een geliefde gids in onbekende streken én doorheen de twintigste<br />
eeuw. De beelden aan de Akenkaai komen uit de albums De Ethiopiërs, Corto Maltese in Siberië, Het gouden huis van Samarkand en<br />
De Kelten. De sober getekende, erudiete, sfeervolle strips van Hugo Pratt worden met romans vergeleken. Hij trok zich weinig aan van<br />
het keurslijf van de tradionele strip en durfde als een van de eersten resoluut op een volwassen publiek mikken.<br />
Waar? Akenkaai, 1000 Brussel|Auteur: Hugo Pratt|Uitgeverij: Casterman<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
21
Natasja<br />
Een pijnlijke maar ware geschiedenis: veel vrouwen kom je niet tegen in de strips van voor de jaren zeventig en al helemaal geen heldinnen<br />
die hun vrouwelijkheid durfden te etaleren. Comanche en Yoko Tsuno volgenden vrij snel maar het was Natasja die rond 1970 de<br />
ban brak. Dat ze blond is, gezegend met wulpse vormen en er in uni<strong>for</strong>m beeldschoon uitziet, moeten we u niet vertellen. Een blik op<br />
de stripmuur volstaat. Maar verkijk u niet op haar uiterlijk. De stewardess is geen dom blondje maar een intelligente vrouw die weet<br />
wat ze wil en gesteld is op haar onafhankelijkheid. De kordate dame weet in noodsituaties haar kalmte te behouden maar durft al eens<br />
uit te vliegen als ze beledigd wordt. Ze kan ook behoorlijk koppig zijn en heeft zoals alle echte striphelden een sterk ontwikkeld gevoel<br />
voor rechtvaardigheid.<br />
De meeste van haar avonturen houden op een of andere manier verband met de luchtvaart. De man die op de stripmuur al zwetend<br />
twee rode koffers voortsleept, heet Walter. De onhandige jazz-liefhebber zou graag meer zijn dan haar vriend, collega en mede-avonturier<br />
maar dat zit er niet in. Natasja is het personage waarmee de Waalse tekenaar François Walthéry vergroeide. Walthéry was amper<br />
zeventien toen hij de assistent werd van Peyo, de tekenaar van De Smurfen. Eind jaren zestig nam hij een tijdje het tekenwerk voor<br />
Steven Sterk van Peyo over. Van haastklussen houdt hij niet. Op veertig jaar tijd verschenen er maar dik twintig albums. Daar zitten<br />
zowel klassieke avonturen tussen als strips die meer de thriller of science fiction toer opgaan. Walthéry werkte met wel tien verschillende<br />
scenaristen. Natasja ziet er na al die tijd gelukkig nog altijd even knap uit.<br />
Waar? Jan Bollenstraat, 1020 Laken|Auteur: François Walthéry|Uitgeverijen: Dupuis, Marsu Productions<br />
Guus Slim<br />
Zoek de stripheld.....Het gaat om de kerel die achter het stuur zit van de gele wagen: de detective Guus Slim. Op de passagiersstoel zit<br />
Vlinder, bekend om zijn apart gevoel voor humor, in dit geval te herkennen aan de gele hoed en de sigaret. Vlinder is een ex-inbreker die<br />
de soms wat hautaine detective met wisselend succes bijstaat. De sfeervolle avonturen zijn opgebouwd rond een spannende plot met de<br />
nodige actie, snedige dialogen, een snuif mysterie en humor. Guus Slim loste zijn eerste zaak op in het tijdschrift Spirou in 1956. Maar<br />
eigenlijk borduurde Maurice Tillieux (1922 -1978) voort op een personage dat hij eerder voor het weekblad Héroic-Albums tekende: de<br />
roodharige, bebrilde journalist Felix. Aan het einde van de jaren zestig laat Tillieux het tekenwerk over aan Gos zodat hij zich nog meer kan<br />
toeleggen op het verzinnen van scenario’s voor Will (Baard en Kale), Roba (De Sliert), Walthéry (Natasja) en Roger Leloup (Yoko Tsuno).<br />
Onder verschillende pseudoniemen bedacht hij de ene strip na de andere. Dat een stoere zeeman de stripmuur domineert is geen toeval.<br />
Tillieux was zeeman maar de Tweede Wereldoorlog smoorde zijn carrière in de kiem. Het grapje met het gevaarsbord dat waarschuwt voor<br />
een rechte baan is een beetje macaber. Na ontelbare autocrashes te hebben bedacht en getekend, kwam Tillieux om in een auto-ongeluk.<br />
Waar? Hoek Thijs Van Hamstraat met de Leopold I straat, 1020 Laken|Auteur: Maurice Tillieux|Uitgeverij: Dupuis<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
22
De Kiekeboes<br />
Naar een Vlaming zoeken die je niet kan vertellen dat die snorremans achter de camera Marcel Kiekeboe heet, ga je lang mogen doen.<br />
Héél lang. Zijn vrouw Charlotte showt de kleren van de legendarische fairhostessen van de wereldtentoonstelling die Brussel in 1958<br />
in een nieuw tijdperk katapulteerde. Zoon Konstantinopel speelt voor razende reporter. De babe die in een zwierige jaren 50 jurk een<br />
hoelahoep aan de praat houdt, is de dochter van Marcel. Fanny heeft al veel mannenhoofden op hol gebracht. Bijvoorbeeld toen ze<br />
naakt poseerde op de cover van een Vlaams mannenblad. De Kiekeboes is een typevoorbeeld van de Vlaamse familiestrip en geeft qua<br />
verkoop zelfs Suske en Wiske het nakijken. Van elk nieuw album gaan er honderdduizend over de toonbank. Een helder verhaal wordt<br />
telkens op smaak gebracht met een flinke dosis goedaardige humor. Het regent woordspelingen en persiflages. De serie debuteerde<br />
op 15 februari 1977 in de krant Het Laatste Nieuws. In 2004 namen de Gazet van Antwerpen en Het Belang van Limburg over. Om<br />
de krant dagelijks van nieuwe stroken te voorzien moet Merho er net als Willy Vandersteen, Marc Sleen en Jef Nys een hels tempo op<br />
nahouden. Merho, het alias van Robert Merhottein, tekende zijn eerste Marcel Kiekeboe voor zijn broer, een verwoed poppenkast-speler.<br />
Ook kinderen op de laatste rij moesten de pop makkelijk herkennen, vandaar de dikke neus, de grote ogen en de gigantische snor. De<br />
half-kale knikker past dan weer perfect in de traditie van Lambik en Nero.<br />
Waar? Amerikaans Theater, Dikke Lindelaan 2, 1020 Laken|Auteur: Merho|Uitgeverij: Standaard<br />
Stam & Pilou<br />
Om deze stripmuur te bewonderen moet je naar het zomerterras van “Het Goudblommeke in Papier”. Niet dat dat een straf is. De boegbeelden<br />
van het Brusselse surrealisme zoals René Magritte, Louis Scutenaire, Marcel Mariën kwamen er over de vloer en in hun zog vele<br />
andere kunstenaars en schrijvers. Verwijzingen naar de kunststromingen die van Het Goudblommeke in Papier een cultureel historisch<br />
café maken, zijn verwerkt in de tekening. De stripfiguren zelf komen uit De onvrijwillige avonturen van Stam & Pilou. Het jongetje dat de<br />
acrobatie minder onder de knie heeft dan hij zelf dacht, heet Stam. Op zijn hoofd zit buurmeisje Pilou. Ze spelen dolgraag samen. Opa<br />
Fons is de derrière van Stam’s moeder aan het bestuderen. Hij is niet toevallig postbode op rust en een fervent postzegelverzamelaar.<br />
De strip kwam er op vraag van De Post en verscheen in het clubblad van een filatelieclub voor jongeren. Toen de licht en luchtig gehouden<br />
verhaaltjes met veel practical jokes en situatiehumor bleken aan te slaan, werden de albums ook op de markt gebracht. Op het<br />
bord dat Opa Fons vasthoudt staat ‘Sprekt a mooiertoêl, ARA!’ Dat is Brussels dialect voor ‘spreek je moedertaal’. Ara is een steunpunt<br />
voor het Brussels dialect. Stam & Pilou is een creatie van De Marck en De Wulf, de artiestennamen van de authentieke ketten Marc<br />
Daniels en Rik Dewulf.<br />
Waar? Het Goudblommeke in Papier, Cellebroersstraat 53/55|Auteurs: De Marck en De Wulf|Uitgeverij: Van Halewyck<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
23
C. Niet te missen gebouwen en beelden<br />
Het Lombardgebouw<br />
Vlak bij het Zuidstation bevindt zich de “Kuifjebuilding”, een beschermd gebouw waarin destijds stripuitgeverij Lombard gevestigd was<br />
die van 1946 tot 1988 het weekblad Kuifje publiceerde. De lichtreclame met de afbeelding van Kuifje en Bobbie is een van de herkenningspunten<br />
van Brussel.<br />
Paul-Henri Spaaklaan 7, 1060 Brussel<br />
Smurfenstandbeeld<br />
Toen het idee van de uitvoering van een Smurfenstandbeeld ter sprake kwam, onderzocht Studio Peyo onmiddellijk de mogelijke pose<br />
en uitstraling van de te creëren Smurf. Immers, de juiste pose vinden bij een beeld van die afmetingen was een delicate opdracht.<br />
Vandaar de keuze om de Smurf op een paddestoel te plaatsen, wat eveneens een directe link creëert met de natuurlijke leefwereld van<br />
de Smurfen. Uiteraard moest hij de vriendelijke en warme uitstraling hebben die we van onze blauwe vrienden gewend zijn. Daarom<br />
kreeg hij ook een brede glimlach mee die, naar we hopen, de voorbijgangers zal uitnodigen om hem van nabij te bekijken en hen de<br />
galerij zal wijzen.<br />
Grasmarkt, 1000 Brussel - net naast Galerie Horta (in het Brusselse Centraal station)<br />
Beeld van Guust Flater<br />
Het beeld van Guust Flater werd gerealiseerd door de supermarktketen Delhaize De Leeuw ter gelegenheid van de eindejaarsfeesten<br />
van 1992. Guust Flater is een creatie van de beroemde stripauteur Franquin en behoort tot de mythische personages van het Belgische<br />
stripverhaal. Hij kreeg zijn definitieve plaats nabij het Belgisch Stripcentrum in februari 1996.<br />
Pachecolaan, 1000 Brussel<br />
Beeld van Bollie en Billie<br />
Sinds september 2000 is de gemeente Jette verrijkt met een beeld van Bollie en Billie door beeldhouwer Tom Frantzen. Het is een<br />
eerbetoon aan de Jetse striptekenaar Jean Roba, die niet ver daarvandaan woonde.<br />
Van Engelandlaan-Heymboschlaan, 1090 Jette<br />
Beeld van Kuifje en Bobbie in Ukkel en op de Zavel<br />
In 1975 besloten Raymond Leblanc (Uitgeverij Lombard) en Guy Dessicy (Publiart) om Hergé te verrassen voor de 30ste verjaardag<br />
van het weekblad Kuifje. Ze bestelden een levensgroot beeld van Kuifje en Bobbie bij beeldhouwer Nat Neujean. Van dit beeld zijn<br />
meerdere exemplaren gemaakt. Het eerste bevindt zich vandaag in het Cultureel Centrum van Ukkel na enige tijd in het Wolvendaalpark<br />
te hebben gestaan. Dit exemplaar werd op 29 september 1976 onthuld.<br />
Het tweede exemplaar staat sinds 21 september op de Grote Zavel. Het 1,80 meter grote beeld was gekocht door Francis Slomka uit<br />
Parijs die beloofd had het aan Brussel terug te geven. Dat is vorig jaar gebeurd tot grote vreugde van alle Kuifjefans.<br />
Rodestraat 47, 1180 Ukkel & Grote Zavel 8, 1000 Brussel<br />
Het Autriquehuis<br />
www.autrique.be<br />
Het Autriquehuis is een particuliere woning gebouwd naar het ontwerp van Victor Horta in 1893. De woning onderging diverse verbouwingen<br />
tot ze uiteindelijk in de jaren 1990 gerestaureerd werd. Bij die gelegenheid werd binnenin een volledige scenografie ontworpen<br />
door François Schuiten en Benoît Peeters. Het huis is van woensdag tot zondag te bezoeken in een unieke sfeer. Elk jaar worden er ook<br />
buitengewone tentoonstellingen georganiseerd.<br />
Autriquehuis<br />
Haachtsesteenweg 266<br />
1030 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 215 66 00<br />
info@autrique.be<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
24
d. Musea, tentoonstellingen en galerijen<br />
Het Belgisch Stripcentrum (BSC)<br />
www.stripmuseum.be<br />
In het land van de Smurfen en Kuifje presenteert het Belgisch Stripcentrum (of Stripmuseum) een geheel van vaste tentoonstellingen<br />
waar zeldzame platen en unieke objecten te zien zijn, naast tijdelijke tentoonstellingen die gelijktijdig lopen. Ontdek ook een bibliotheek,<br />
een boekwinkel en een restaurant.<br />
• Onder de vaste tentoonstellingen:<br />
Het ontstaan van een stripverhaal<br />
Hier zien de bezoekers stap voor stap hoe een stripverhaal tot stand komt, van basisidee tot boekhandel.<br />
Het Uitstalraam van de Verbeelding (1929-1959)<br />
Dit is een grote reis door de verbeeldingskracht van de pioniers van het Belgische stripverhaal. Het begint met Hergé (Kuifje, 1929)<br />
en eindigt met Roba (Bollie en Billie, 1959), met daartussen Jijé (Robbedoes), Jacobs (Blake en Mortimer), Vandersteen (Suske en<br />
Wiske), Peyo (de Smurfen), Morris (Lucky Luke) en Franquin (Guust Flater). Aan de hand van 19 etappes wordt de carrière en het<br />
oeuvre van de auteurs getoond die van België het koninkrijk van de strip hebben gemaakt. In deze periode (1929-1959) waren meer<br />
dan tweehonderd auteurs actief in de stripwereld tussen Brussel, Gent en Charleroi.<br />
De Gallery<br />
Deze ruimte is gewijd aan nieuwe namen die van zich doen spreken in de Belgische stripwereld. Alle genres en stijlen zijn vertegenwoordigd<br />
van klassiek tot hedendaags, van pure verbeelding tot satire, van autobiografische verhalen tot detective of ‘heroic fantasy’.<br />
Deze werken bewijzen dat de Belgische strip levendiger is dan ooit.<br />
• Een selectie van de tijdelijke tentoonstellingen in 2013:<br />
François Walthéry (tot 26 februari 2013)<br />
50 jaar stripverhalen François Walthéry, afkomstig van de Luikse hoogten, besliste al op jonge leeftijd dat hij striptekenaar zou worden.<br />
Hij publiceerde zijn eerste platen toen hij amper 16 jaar was, in 1962. Ze warden opgemerkt door Peyo, de maker van de Smurfen,<br />
die hem prompt aanwierf als assistent. De jonge François leerde de knepen van het vak aan de zijde van Peyo en diens medewerker<br />
Willy Maltaite (Will). Al snel was hij klaar om met zijn persoonlijke reeks te beginnen: Natasja, een erg bevallige stewardess die vanaf<br />
1970 avonturen beleeft vol spanning en onverwachte wendingen. François Walthéry is een echte erfgenaam van de meesters van het<br />
Belgische stripverhaal – voor hij hun vriend werd. Maar hij is ook een echte bekendheid in de Luikse regio waarvan hij met veel verve<br />
en nostalgie de decors, de taal en de gebruiken weergeeft in zijn locale producties.<br />
Curator: JC de la Royère<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
25
10 jaar Ecritures (tot 8 april 2013)<br />
Van de vierdelige autobiografie van Osamu Tezuka, de geestelijke vader van de Japanse cultreeks Dragon Ball, tot het nieuwste boek<br />
van het Amerikaanse wonderkind Craig Thompson, van Baru tot<br />
Salma, is de stripcollectie Ecritures van Uitgeverij Casterman in de Franstalige stripwereld uitgegroeid tot een kwaliteitslabel voor wat<br />
sommigen de grafische roman noemen. Met een auteursbestand<br />
samengesteld uit de crème de la crème van de Europese, Aziatische en Engelstalige stripscene biedt elk œuvre een nieuwe blik op de<br />
eeuw, door de ogen van talentvolle auteurs die het beste van zichzelf geven, in tweehonderd zwart-wit pagina’s of meer.<br />
Willy Vandersteen, een meesterlijke verteller (van 12 maart tot 1 september 2013)<br />
In het kader van de honderdste verjaardag van Willy Vandersteen.<br />
Willy Vandersteen, de bedenker van Suske en Wiske en een hele reeks andere populaire reeksen die hij zelf tekende tot hij ze toevertrouwde<br />
aan zijn Studio, werd op 15 februari 1913 geboren in Antwerpen, in de wijk Seefhoek, een paradijs voor kunstenaars en verhalenvertellers.<br />
Wie had toen kunnen weten dat deze zoon van een beeldhouwer ooit even beroemd zou worden als Hendrik Conscience,<br />
de populairste Vlaamse schrijver van zijn tijd? Als kind droomt hij van Buffalo Bill en Nick Carter, van Jules Verne en diens eerste boek<br />
‘Vijf weken in een luchtballon’. Later, van De Rode Ridder tot Robert en Bertrand, dat geïnspireerd was op een ander lievelingsboek uit<br />
zijn jeugd, ontwikkelde Willy Vandersteen een tekenstijl die veel ruimte liet voor het verhaal. Zijn verhalen zijn rechtstreeks geïnspireerd<br />
op de volksliteratuur en vervolgverhalen, ze zijn intrigerend en zitten vol verrassingen, zijn humor is niet vies van enige onzin en de<br />
algemene context van zijn verhalen laat veel plaats voor het sociale aspect. Bij Willy Vandersteen is het stripverhaal meer dan ooit een<br />
literair genre.<br />
Curator:Daniel Couvreur<br />
Robbedoes van hand tot hand (van 23 april tot 24 november 2013)<br />
Naar aanleidingvan de75ste verjaardag van Robbedoes.<br />
Stripfiguur Robbedoes werd geboren op 21 a pril 1938 om het gelijk namige weekblad, opgestart door Uitgeverij Dupuis , op te vrolijken.<br />
Sindsdien is Robbedoes uitgegroeid tot één van de iconen uit de geschiedenis van het Europese stripverhaal. Hij is een van de<br />
zeldzame figuren die aan hun uitgever toebehoren en niet aan hun bedenker. Daardoor is hij in de loop van de eerste driekwarteeuw van<br />
zijn bestaan en de zowat zestig avonturen die als album zijn verschenen voortdurend veranderd. Hoewel zijn rode uni<strong>for</strong>m van piccolo<br />
in het Moustic Hotel hem beroemd heeft gemaakt , is het tegelijkertijd ook een beperking. Sinds Rob -Vel, Jijé en Franquin tot Yoann<br />
en Vehlmann, Schwartz en Emile Bravo in de XXIe eeuw hebben meer dan twintig auteurs zijn verhalen verteld. Telkens opnieuw lieten<br />
ze hun eigen stempel na en lieten ze zowel Robbedoes als zijn omgeving evolueren.<br />
Curator: Yvan Delporte (+) en JC De La Royère<br />
Will Eisner, van The Spirit tot de grafische roman (van 17 september 2013 tot 2 maart 2014)<br />
De Amerikaan Will Eisner (1917 -2005) wordt unaniem beschouwd als een van de groot meesters van het stripverhaal uit de XXe<br />
eeuw. Hij werd voor het eerst bekend als bedenker van The Spirit (1940), een onrechtbestrijder in een blauw pak met vilt hoed, bij wie<br />
de enige verwijzing qua kleding naar de<br />
iets daarvoor gecreëerde superhelden een klein oogmasker is. Maar de bekendheid van Will Eisner heeft in dezelfde mate te maken<br />
met de uitvinding van de term ‘graphic novel’ (grafische roman), de vorm waarin hij zijn werk giet in de tweede helft van zijn leven en<br />
waarin hij het heeft over het leven in de stad, het leven als jood en in meer algemene zin over relaties tussen mensen. Deze tentoonstelling<br />
is gebaseerd op een uitzonderlijke collectie originele documenten en brengt op die manier hulde aan een van de grondleggers<br />
van het modern stripverhaal.<br />
Curator:Paul Herman<br />
Belgisch Stripcentrum<br />
Zandstraat 20<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: + 32 (0) 2 219 19 80<br />
visit@stripmuseum.be<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
26
Museum Marc Sleen<br />
www.marc-sleen.be<br />
Het leven en werk van Marc Sleen worden uitvoerig belicht in een permanente tentoonstelling die de vele facetten van zijn creativiteit<br />
laat zien. Deze pionier van de Vlaamse strip is vooral bekend als geestelijke vader van Nero, over wie hij in zijn eentje meer dan 200<br />
albums maakte.<br />
Marc Sleen Museum<br />
Zandstraat 33-35<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: + 32 (0)2 219 19 80<br />
visit@stripmuseum.be<br />
Huis van het Stripverhaal<br />
www.jije.org<br />
Deze stripboekhandel richt zich tot een gevarieerd publiek met diverse smaken. U vindt er stripverhalen van gisteren en vandaag, heruitgaven,<br />
luxe-edities, een goed voorziene afdeling manga’s, een Engelstalige sectie, een ruim aanbod aan Nederlandstalige strips, strips voor<br />
jongeren, papierwaren met opgedrukte stripfiguren en allerlei merchandisingobjecten. Bijzonder aan deze boekhandel is de ruimte gewijd<br />
aan Kuifje en zijn geestelijke vader Hergé waar alle albums in verschillende <strong>for</strong>maten en in bijna 70 talen en dialecten verkrijgbaar zijn. Een<br />
ruim assortiment bibliografisch materiaal over Hergé en zijn œuvre is eveneens aanwezig. Het Huis van het Stripverhaal organiseert twee<br />
tot drie keer per jaar een verzorgde tentoonstelling over een stripauteur, een personage of een speciaal thema. Bij die gelegenheid worden<br />
originele stukken afkomstig uit privéverzamelingen tentoongesteld samen met allerlei vintage objecten.<br />
« The Pioneers of US comics » (tot 3 februari 2013)<br />
Fred Opper, Winsor McCay, George Herriman, Alex Raymond, Milton Caniff, Will Eisner vaak geïmiteerd maar nooit geëvenaard. Meer<br />
dan 100 originele werken, covers en illustraties zijn voorgesteld met Will Eisner als guest star!<br />
Retrospectieve tentoonstelling Pierre Joubert ( van februari tot juni 2013)<br />
Pierre Joubert was een grote Franse illustrator van de reeks “Signe de piste”, van Het Jungleboek en andere mooie boeken rond de<br />
geschiedenis van de Mensheid. Hij heeft ook aan meerdere magazines over de scouts meegewerkt.<br />
Tentoonstelling gewijd aan Will (van juli tot november 2013)<br />
Naast de auteur van de reeks “Tif et Tondu” en “Isabelle”, was Will ook een talentvol schilder en aquarellist.<br />
Hommage aan Jijé (van december 2013 tot 2014)<br />
Naar aanleiding van de honderdste verjaardag van Joseph Gillain (13 janvier 2014), zal een grote tentoonstelling rond zijn werk plaatsvinden<br />
in het Huis van het Stripverhaal. Ze zal uitgebreid worden met nieuwe publicaties gewijd aan deze grote auteur.<br />
Huis van het Stripverhaal<br />
Keizerinlaan 1<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 502 94 68<br />
info@jije.org<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
27
Het Stripdorp-Comics Café<br />
www.comicscafe.be<br />
Het Stripdorp is een uniek concept in zijn soort en een plek waar alle stripliefhebbers van dromen. Het is in de eerste plaats een museum<br />
waar hoofdzakelijk objecten of platen te zien zijn afkomstig van grote Europese en Amerikaanse verzamelaars. U kunt er originele<br />
platen bewonderen van Kuifje, Lucky Luke, Blake & Mortimer, Asterix, Corto Maltese, enz. Daarnaast is er een kunstgalerij waar men<br />
zich zeldzame werken kan aanschaffen. Het concept van het Stripdorp omvat echter nog heel wat meer. U vindt er ook een boekhandel<br />
en de brasserie “Comics Café” waar u een Popeye- of Obelix-hamburger kunt eten. De bezoekers worden verwelkomd door een levensgroot<br />
beeld van Kuifje en Bobbie (1,80 m) aan de ingang!<br />
Het Stripdorp<br />
Grote Zavel 8<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 513 13 23<br />
contact@comicscafe.be<br />
MOOF<br />
www.moof-museum.be<br />
Het Museum of Original Figurines bezit een unieke verzameling striphelden die de grote mythes van het stripverhaal tot leven brengen<br />
in de vorm van echte meesterwerken in het klein. Enkele zeer bijzondere figuurtjes zijn de sarcofaag van Bobbie (De sigaren van de farao),<br />
de vaas van Kuifje (De blauwe lotus), het beeld van kelner Abdallah (Kuifje en het zwarte goud), de buste van de Japanse schurk<br />
Mitsuhirato (De blauwe lotus) en de fresco’s van Rascar Capac (De 7 kristallen bollen). Daarnaast zijn er ook levensgrote beelden van<br />
Kuifje, Bobbie, kapitein Haddock en professor Zonnebloem zoals ze afgebeeld zijn in het album Mensen op de maan. U kunt er ook<br />
andere exclusieve voorwerpen ontdekken zoals twee bronzen bustes van Asterix en Obelix, een originele zwart-witplaat van Guust Flater<br />
door Franquin en het dorp van de Smurfen op ware grootte.<br />
De Stichting Raymond Leblanc, gevestigd in het MOOF, verzamelt, bewaart en ontsluit de volledige culturele nalatenschap van Raymond<br />
Leblanc, de stichter van Uitgeverij Lombard, het weekblad Kuifje, het reclameagentschap Publiart en de tekenfilmstudio’s Belvision.<br />
MOOF<br />
Hortagalerij-Centraal Station<br />
Grasmarkt 116<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: + 32 (0) 2 265 33 25<br />
info@moof-museum.be<br />
Stichting Raymond Leblanc<br />
Hortagalerij-Centraal Station<br />
1000 Brussel<br />
Paulette Smets-Melloul (Stichter-Bestuurder)<br />
Tel.: +32 (0) 2 526 68 90<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
28
HERGÉ MUSEUM<br />
Niet minder dan 80 originele platen, 800 foto’s en tal van objecten en documenten brengen het creatieve leven van Hergé in beeld. U<br />
ontdekt hier dat Hergé meer op zijn palmares heeft staan dan Kuifje alleen. Alle facetten van deze graficus, publicist, karikaturist en<br />
verteller worden voor het voetlicht gebracht.<br />
De 9de editie van de Vlooienmarkt heeft als thema Hergés oeuvre<br />
Op zaterdag 18 mei 2013 vindt van 11 tot 17 uur op basisschool Martin V, vlak naast het Hergé Museum, voor de negende keer de<br />
bekende Kuifje-vlooienmarkt plaats. Alles wat daar aangeboden wordt heeft zonder uitzondering betrekking op het werk van Hergé<br />
(boeken, voorwerpen, albums, originelen, beeldjes, spellen, speelgoed, documenten, enz…). Naast de vlooienmarkt vinden tal van<br />
andere verrassende evenementen plaats.<br />
Hergé Museum<br />
Rue du Labrador, 26<br />
1348 Louvain-la-Neuve<br />
Tel.: +32 (0)10 48 84 21<br />
www.museeherge.com<br />
www.tintin.com<br />
Galerie Brüsel<br />
www.brusel.com<br />
Boekhandel Brüsel, in 1994 opgericht door Frédéric Ronsse en Reynold Leclercq, met zijn stalen structuren die de sfeer van “Duistere<br />
Steden” oproepen, is al bijna 20 jaar de vaste stek van alle stripliefhebbers die in Brussel wonen of er geregeld komen, en mag zich erop<br />
beroemen dé referentie op stripgebied van de hoofdstad te zijn. Gevestigd in een vroegere kruidenierswinkel in een gebouw niet ver van<br />
de Beurs, heeft Brüsel de evolutie en veranderingen van het stripverhaal op de voet gevolgd en was het daarbij vaak een trendsetter. De<br />
boekhandel die aanvankelijk het beste presenteerde uit 500 nieuwe uitgaven per jaar op 60 m² winkelruimte, biedt nu de top aan van<br />
meer dan 5.000 nieuwe uitgaven per jaar op 300 m² en heeft 20.000 titels in voorraad.<br />
Van meet af aan hield Brüsel er naast de boekhandel ook een tentoonstellings- en verkoopgalerij op na, die het tot dan toe onbekende<br />
fenomeen introduceerde van merchandising en allerlei randactiviteiten rond de strip: tentoonstellingen, verkoop van kunstwerken,<br />
originele platen, zeefdrukken, inlijstingen, stripfiguurtjes, productie van ex-libris en exclusieve oplages. Eind 2010 opende Brüsel een<br />
tweede winkel op het Flageyplein in Elsene, gericht op een lokaal publiek, jeugdboeken en literatuur. Maar ondanks alle uitbreiding is<br />
de filosofie nooit veranderd: door zijn service, advies en zorgvuldige dosering van genres en uitgevers blijft Brüsel, dat alle dagen open<br />
is, een trefpunt voor alle stripliefhebbers.<br />
Brüsel<br />
Anspachlaan 98<br />
1000 Brussel<br />
Maa-zat: 10.30 – 18.30 u<br />
Zon: 12.00 – 18.30 u<br />
Tel.: +32 (0) 2 511 08 09<br />
info@brusel.com<br />
Flageyplein 29<br />
1050 Brussel (Elsene)<br />
Maa-zat: 11.00 – 19.00 u<br />
Zon: 10.00 – 17.00 u<br />
Tel.: +32 (0) 2 649 02 11<br />
flagey@brusel.com<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
29
Galerie Champaka<br />
www.galeriechampaka.com<br />
Op de grens tussen stripverhaal en illustratie presenteert de galerij Champaka, gevestigd in een typisch Brussels herenhuis, een bijzondere<br />
kijk op beeldende kunstenaars van internationaal <strong>for</strong>maat. Hier vindt u geen gewone albums of originele platen. De galerie<br />
Champaka richt zich tot een meer gesofisticeerd publiek dat zich interesseert voor stripwerken die raakvlakken vertonen met de hedendaagse<br />
kunst.<br />
Galerie Champaka<br />
Ernest Allardstraat 27<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 514 91 52<br />
sablon@galeriechampaka.com<br />
Petits Papiers<br />
www.petitspapiers.be<br />
Op de Zavel kunt u alle originele platen van de galerie Petits Papiers bewonderen. Het seizoen 2012 is geopend met een tentoonstelling<br />
over Geluck en zijn Kat. Daarna volgen nog verschillende kunstenaarsduo’s, de ene afkomstig uit de wereld van het stripverhaal,<br />
de andere uit de hedendaagse kunst. Op het programma: Hervé di Rosa en Philippe Druillet, Pat Andrea en Jacques de Loustal,<br />
Claude Viallat en François Avril. Een galerie die u zeker eens moet bezoeken!<br />
Petits Papiers<br />
Grote Zavel 8<br />
1000 Brussel<br />
contact@petitspapiers.be<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
30
3. Terugkerende stripactiviteiten en -evenementen<br />
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest draagt de 9de kunst een warm hart toe. De terugkerende evenementen lokken steeds veel bezoekers.<br />
Klein en groot, liefhebbers en professionals komen er naartoe om een zeldzaam stuk te vinden of te genieten van een typisch<br />
Brussels feest.<br />
a. Stripfeest (van 5 september tot 8 september)<br />
www.stripfeest.be<br />
Het hart van de Brusselaar klopt voor strips en klopt nog harder tijdens het weekend dat de negende kunst in de bloemetjes wordt<br />
gezet. Tentoonstellingen, beurzen, animatie, boekvoorstellingen, signeersessies... liefhebbers weten niet waar eerst te kijken. Ook niet<br />
als op het Koningsplein een geluid- en lichtshow in het teken van de strip wordt opgezet. Een weekend dus voor wie jong is of op zijn<br />
minst nog altijd jong van geest.<br />
Contactpersonen:<br />
VISITBRUSSELS<br />
• Martha Meeze : m.meeze@visitbrussels.be<br />
• Pierre Massart : p.massart@visitbrussels.be<br />
• Gary Divito : g.divito@visitbrussels.be<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
31
. De Stripmarkt<br />
www.stripverhalenmarkt.be<br />
De Stripmarkt in de Sint-Gorikshallen, de enige markt die volledig aan de strip is gewijd, geeft zowel liefhebbers als specialisten de<br />
gelegenheid om hun verzameling aan te vullen. Nieuwe en tweedehandse strips, verzamelobjecten, ex-libris, signeersessies … Kortom,<br />
alles om er een gezellige uitstap van te maken met het gezin of vrienden. Deze markten vinden plaats van 13 tot 17 uur.<br />
De Stripmarkt<br />
Sint-Gorikshallen<br />
Sint-Goriksplein<br />
1000 Brussel<br />
info@stripverhalenmarkt.be<br />
c. De verschillende stripfestivals in Brussel<br />
Foire du livre de Bruxelles (van 7 tot 11 maart)<br />
In 2013 reserveert de « Foire du livre de Bruxelles » een ruimte voor stripverhaal : het Imaginarium ! Een creatieve ruimte die u<br />
meeneemt op een levendige en ludieke reis. Een 9de laan zal voor « kleine » uitgevers van het stripverhaal worden gereserveerd.<br />
Made in Asia (van 8 tot 10 maart)<br />
www.madeinasia.be<br />
Dankzij het succes van de vierde editie van deze beurs, is ‘Made In Asia’ (MIA) nog steeds het belangrijkste evenement rond Aziatische<br />
cultuur in de Benelux. De vijfde editie gaat door van 8 tot 10 maart 2013. Op hetzelfde moment als MIA, zal er een nieuwe beurs plaatsvinden<br />
die in het teken zal staan van strips, in de brede zin van het woord (comics, blogs, webcomics, alternatieve strips, strips voor de<br />
jeugd, grafische romans, …). De beurs zal zeer toepasselijk de naam ‘DE FORMIDABELE BEURS VAN HET STRIPVERHAAL’ heten.<br />
Brussels Expo (Paleis 5)<br />
Belgiëplein 1, 1020 Brussel<br />
De prijs Raymond Leblanc (4 mei 2013)<br />
Voor zijn zevende editie wil de prijs Raymond Leblanc zijn statuut als een van de belangrijkste prijzen voor jong stripgeweld bevestigen.<br />
In 2013 wordt de prijs Raymond Leblanc dan ook de allerbelangrijkste wedstrijd voor jonge auteurs van het stripverhaal in België. De<br />
prijs beloont 1 auteur met een contract bij uitgeverij Lombard.<br />
Meer in<strong>for</strong>matie op www.fondationrleblanc.be<br />
STRIP-FESTIVAL-BD JETTE 2013 (op 21 augustus en 24 augustus 2013)<br />
Deze nieuwe editie van het Strip-festival-BD van Jette zal door een eerbetoonavond aan de auteur Christian Denayer worden geopend.<br />
Deze avond en de opening van de tentoonstelling rond het werk van Denayer zullen plaatsvinden op woensdag 21/08/2013 om 20u in<br />
de Abdij van Dieleghem (14 Tiebackxstraat, 1090 Brussel). Op zaterdag zullen een vijftiental auteurs hun albums signeren. Eerbetonen<br />
van vorige edities: Roba (2005) De Marck & De Wulf-Studio MAX ! (2008), Jacques Martin (2009), Dino Attanasio (2010), François<br />
Walthéry (2011), L-M Carpentier (2012).<br />
Info : +32 (0) 475 47 87 28 (De Marck)<br />
Japan Expo (te bevestigen)<br />
www.japan-expo.be<br />
Ontdek het hart van de Japanse cultuur… alle fans van Japanse popcultuur kunnen in Brussel terecht voor meerdere dagen vol emoties<br />
en activiteiten.<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
32
d. Rondleidingen<br />
Gidsen van Brussel & België - GBB<br />
www.visitbrussels.be<br />
• Brussel, hoofdstad van het stripverhaal<br />
De officiële gidsen van Brussel nemen u mee op een wandeling langs de verschillende stripmuren waardoor u onze stad op een andere<br />
manier leert kennen en tegelijk op plaatsen komt die u anders nooit zou ontdekken.<br />
Onderweg ontmoet u bekende auteurs zoals Frank Pé, Roba, Carin, Tibet, Morris, Philippe Geluck, Marc Sleen en Willy Vandersteen,<br />
en de stripfiguren die ze gecreëerd hebben: Bollie en Billie, Lucky Luke, de Kat, Rik Ringers, Dommel, Suske en Wiske, Nero en zijn<br />
vrienden. Een mooie afsluiter van deze wandeling is een bezoek aan het Belgisch Stripcentrum waar u al uw geliefde helden terugvindt<br />
(specifiek reserveren bij het BSC).<br />
• In de voetsporen van Kuifje, de jonge reporter<br />
Ontdek dit typisch Brusselse personage met de officiële gidsen van Brussel (GBB).<br />
Zij laten u gedurende een wandeling van meer dan twee uur de verschillende plaatsen en gebouwen zien die een rol spelen in de verhalen<br />
van Kuifje, tonen de muurschilderingen van het stripparcours en vertellen intussen allerlei wetenswaardigheden over de beroemde<br />
reporter. Ook over Hergé, pseudoniem van Georges Remi en tekenaar van alle Kuifjealbums, komt u alles te weten: zijn privé- en<br />
beroepsleven, zijn creaties en de plaatsen waar hij gewerkt heeft.<br />
Tarieven 2012: Wandeling: € 110,00, scholen: € 90,00, maximaal 25 personen per gids.<br />
De wandeling begint aan het Belgisch Stripcentrum, Zandstraat 20, 1000 Brussel.<br />
Stadhuis van Brussel<br />
Grote Markt<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 548 04 48<br />
guides@visitbrussels.be<br />
Itinéraires<br />
www.itineraires.be<br />
• Kuifje en Brussel<br />
Het team van Itinéraires nodigt u uit om Brussel te ontdekken met Kuifje als rode draad: het gezang van Bianca Castafiore voor de<br />
Koninklijke Muntschouwburg, de haven van Brussel met kapitein Haddock, de evocatie van de ontmoeting tussen Tchang en Hergé,<br />
de geniale ideeën van professor Zonnebloem en de samenwerking tussen de stuntelige detectives Jansen en Janssen. Bereid u voor op<br />
avonturen die een eer bewijzen aan de 9de kunst en die u een “ander Brussel” laten zien. Deze route is ontwikkeld in samenwerking<br />
met de Studios Hergé. Het is noodzakelijk contact op te nemen met het team van Itinéraires om de concrete invulling van uw bezoek<br />
te bespreken.<br />
• Brussel verteld door striphelden en stripauteurs<br />
De striproute gaat op zoek naar de interactie tussen artistieke expressie en stedelijke omgeving. Het is een manier om het temperament<br />
van haar inwoners te leren kennen via de persoonlijkheid van tekenaars en scenaristen, en via de atmosfeer van de verhalen die<br />
ze bedacht hebben. Het is ook een zeer origineel uitgangspunt om de stad, sommige van haar monumenten en meest contrasterende<br />
wijken te ontdekken. Een stripverhaal en een stripanimator aan het begin van de wandeling zullen uw bezoek nog aangenamer maken!<br />
Het is noodzakelijk contact op te nemen met het team van Itinéraires om de concrete invulling van uw bezoek te bespreken.<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
33
• Brussel Segway: Stripverhaal<br />
Waarom geen stripparcours per Segway? Dit ludieke maar milieubewuste vervoermiddel is bijzonder prettig om mee te rijden. Een<br />
Segway is in feite een gemotoriseerde machine op twee wielen die dynamisch in evenwicht blijft en die u rechtstaand bestuurt. U<br />
beleeft een dubbele ervaring: terwijl u rijdt, wat op zich al fun is, ontdekt u met een gids de muurschilderingen van uw striphelden, de<br />
historische gebouwen die door de stripauteurs zijn afgebeeld en de niet te missen plaatsen die van Brussel de levende hoofdstad van<br />
de strip maken. Maximaal 7 deelnemers per bezoek. Zodra uw inschrijving bevestigd is, zal u gevraagd worden het bedrag te storten<br />
vóór uw bezoek. De huur van de Segway is in de prijs inbegrepen.<br />
Itinéraires<br />
Munthofstraat 157<br />
1060 Brussel<br />
Tel.: +32 (0)2 534 30 00<br />
info@itineraires.be<br />
Belgisch Stripcentrum<br />
www.stripmuseum.be<br />
• Stripparcours<br />
De bezoeken aan het BSC kunnen worden aangepast aan de leeftijd en de specifieke interesses van de groep. De dienst gidsen verzorgt<br />
rondleidingen rond verschillende thema’s (art nouveau, het klassieke of moderne stripverhaal, Kuifje …), evenals ontdekkingswandelingen<br />
in het centrum van Brussel.<br />
Duur: 2.30 uur<br />
Prijs per gids (groep van max. 25 personen): € 115,00<br />
(behalve schoolgroepen, van dinsdag tot vrijdag: € 100,00)<br />
Talen: Nederlands, Frans, Engels, Duits, Spaans, Italiaans, Deens, Pools, Tsjechisch en Grieks.<br />
• Het Brussel van Kuifje<br />
De wortels van Kuifje en Hergé zijn nauw verbonden met Brussel. Ga op ontdekking naar dit personage en zijn schepper met een officiële<br />
gids van het Belgisch Stripcentrum.<br />
U leert niet alleen een aantal plaatsen en gebouwen kennen die in de verhalen van Kuifje voorkomen, maar ontdekt ook muurschilderingen<br />
uit stripreeksen van Hergé en verneemt tal van details over het leven en werk van de kunstenaar. Tijdens dit 2 uur durende<br />
wandelparcours (her)ontdekt u een icoon van de negende kunst en maakt u kennis met Brussel door de ogen van een de grootmeesters<br />
van het stripverhaal.<br />
Tarief 2012: Parcours: € 115,00, scholen: € 100,00, maximaal 25 personen per gids<br />
De wandeling begint aan het Belgisch Stripcentrum, Zandstraat 20, 1000 Brussel.<br />
Belgisch Stripcentrum<br />
Zandstraat 20<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0)2 219 19 80<br />
visit@stripmuseum.be<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
34
Babbelbus<br />
www.busbavard.be<br />
De Babbelbus biedt originele rondleidingen aan en een nieuwe manier om Brussel te ontdekken. Het parcours “In de jungle van de<br />
stadskunst” dompelt u onder in het universum van de graffiti en zijn inspiratiebronnen: stripverhaal, manga, muziek …<br />
Babbelbus<br />
Thuyastraat 12<br />
1170 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 673 18 35<br />
busbavard@skynet.be<br />
Pro Velo<br />
www.provelo.org<br />
Cafés en stripverhalen. Van Quick en Flupke over Lucky Luke tot Brüsel, de hoofdstad van Europa is ook die van het stripverhaal. Talrijke<br />
auteurs hebben er gewoond en een van de mooiste realisaties van Victor Horta, het vroegere warenhuis Waucquez, is omgevormd tot<br />
tempel van het beeldverhaal. Meer dan 40 blinde muren in het centrum van Brussel zijn versierd met fresco’s van stripfiguren die u,<br />
terwijl u ze ontdekt, een andere kijk geven op de stad. En aangezien ook bier in België een kunst is, laat de toer u kennismaken met<br />
enkele typisch Brusselse cafés.<br />
3.30 uur – 12 km.<br />
Pro Velo<br />
Londenstraat 15<br />
1050 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 517 17 65<br />
velotourisme@provelo.org<br />
Te downloaden stripparcours<br />
http://visitbrussels.be/bitc/BE_fr/walk/344/promenade-bande-dessinee.do<br />
De website van VISITBRUSSELS biedt u gratis het plan van de «Stripwandeling» aan om te downloaden. Dit plan leidt u langs een dertigtal<br />
muren van de hoofdstad die bedekt zijn met monumentale muurschilderingen, kleurrijk en in de grappigste situaties. Een manier<br />
om Brussel met een nieuwe blik te bekijken.<br />
VISITBRUSSELS<br />
Koningsstraat 2-4<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: + 32 (0)2 513 89 40<br />
info@visitbrussels.be<br />
Voor meer in<strong>for</strong>matie …<br />
“Brussel gestript. De strip in Brussel.” door Thibaut Vandorselaer<br />
Deze gids beschrijft een lusvormige wandeling in het hart van Brussel met het stripverhaal als rode draad. U krijgt uitleg over de bekendste<br />
strips die Brussel als decor hebben en maakt kennis met muurschilderingen van striptekenaars. Een must voor zowel fans van<br />
stripverhalen als voor iedereen die Brussel in zijn hart draagt. Thibaut Vandorselaer is bijzonder geïnteresseerd in de evolutie van Brussel<br />
en in de negende kunst. Als licentiaat toerisme en Europese studies is hij gespecialiseerd in milieubeleid en territoriale ontwikkeling.<br />
Uitgeverij Lannoo<br />
2005<br />
144 pagina’s<br />
info@visitbrussels.be<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
35
4. Stripshopping<br />
Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is rijk aan originele winkeladresjes. Op het gebied van stripverhalen vindt u hier enkele niet te missen<br />
boekhandels en galerijen. De bekendste zijn ongetwijfeld de speciaalzaken Brüsel & Multi-BD aan de Anspachlaan, Het B-Gevaar in<br />
de Greepstraat en Le Dépôt BD en Utopia in de Zuidstraat. Sommige organiseren geregeld tentoonstellingen en signeersessies. Samen<br />
vormen ze het meest levendige segment van de stripsector in Brussel.<br />
a. Adressen<br />
www.shopinbrussels.be<br />
Brussel-Stad Brüsel Anspachlaan 98<br />
1000 Brussel<br />
La boutique Tintin Heuvelstraat 3<br />
1000 Brussel<br />
Smurf Store Grasmarkt 116<br />
1000 Brussel<br />
Het B-Gevaar Greepstraat 15<br />
1000 Brussel<br />
Tropismes Koningsgalerij 4<br />
1000 Brussel<br />
Het huis van het Stripverhaal Keizerinlaan 1<br />
1000 Brussel<br />
Het Stripdorp Grote Zavel 8<br />
1000 Brussel<br />
Petits Papier Fontainasplein 1<br />
1000 Brussel<br />
Little Nemo Maurice Lemonnierlaan 25<br />
1000 Brussel<br />
Le Fantôme Espagnol Maurice Lemonnierlaan 31<br />
1000 Brussel<br />
Multi-Jeunesse Anspachlaan 126<br />
1000 Brussel<br />
Le Dépôt Zuidstraat 108<br />
1000 Brussel<br />
Multi BD Anspachlaan 122<br />
1000 Brussel<br />
Utopia Zuidstraat 39<br />
1000 Brussel<br />
Dong Co Zuidstraat 33<br />
1000 Brussel<br />
Hors Série Zuidstraat 67<br />
1000 Brussel<br />
Etterbeek Filigranes Kunstlaan 39-40<br />
1040 Etterbeek<br />
Sint-Gillis Librairie The Skull Waterloosesteenweg 336<br />
1060 Sint-Gillis<br />
Dargaud-Lombard SA Paul-Henri Spaaklaan 7<br />
1060 Sint-Gillis<br />
Bédémania Waterloosesteenweg 169<br />
1060 Sint-Gillis<br />
Forbidden Zone Taminesstraat 25<br />
1060 Sint-Gillis<br />
Anthracite Waterloosesteenweg 205<br />
1060 Brussel<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
36
Elsene – Naamse Poort Librairie Durango Atheneumstraat 3<br />
1050 Elsene<br />
Le Dépot Elsensesteenweg 120<br />
1050 Elsene<br />
Espace BD Fernand Cocqplein 2<br />
1050 Elsene<br />
Brüsel Flagey Eugène Flageyplein 29<br />
1050 Elsene<br />
Jette Paradise BD Jettelaan 136<br />
1090 Jette<br />
Book Center Henri Werriestraat 85<br />
1090 Jette<br />
Objectif BD Jettelaan 272<br />
1090 Jette<br />
b. Andere boekhandels<br />
Le Wolf<br />
www.lewolf.be<br />
Deze boekhandel is voornamelijk op jongeren afgestemd. Naast de boekhandel zijn er ook een bibliotheek en een cafetaria. Strips vormen<br />
een deel van het assortiment.<br />
Le Wolf<br />
Violetstraat 18/20<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 512 12 30<br />
info@lewolf.be<br />
Boekhandel BD World-Stripdorp<br />
www.comicscafe.be<br />
Deze boekhandel is uniek in zijn soort. U vindt er alle mogelijke stripverhalen: nieuwe, oude en soms tweedehands. Er is ook een kleine<br />
leeshoek.<br />
Stripdorp<br />
Grote Zavel 8<br />
1000 Brussel<br />
Tel.:+32 (0)2 513 13 23<br />
Brussel@bd-world.net<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
37
Boekhandel Slumberland – Belgisch Stripcentrum<br />
www.cbbd.be<br />
Albums, figuurtjes, ansichtkaarten, gezelschapsspelen en andere merchandisingproducten evenals talrijke voorwerpen met opgedrukte<br />
stripfiguren.<br />
Belgisch Stripcentrum<br />
Zandstraat 20<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: + 32 (0) 2 219 19 80<br />
visit@stripmuseum.be<br />
Boekhandel van het Huis van het Stripverhaal<br />
www.jije.org<br />
Eerste oplagen, luxe-edities, nieuwigheden en manga’s: deze boekhandel heeft werkelijk alles om stripliefhebbers te verwennen.<br />
Het Huis van het Stripverhaal<br />
Keizerinlaan 1<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 502 94 68<br />
info@jije.org<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
38
5. Striprestaurants<br />
COMICS CAFE in het Stripdorp<br />
http://comicscafe.be<br />
Het Stripdorp op de Grote Zavel huisvest ook het COMICS CAFE, een reusachtige Amerikaanse brasserie waar u kunt genieten van een<br />
“Obelix XXL-hamburger” of een “Popeye-hamburger” met zalm en spinazie. Om een Loch Lomond te drinken, de befaamde whisky van<br />
kapitein Haddock, zakt u af naar de pub lounge van het Stripdorp.<br />
Grote Zavel 8<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 523 13 23<br />
Het Goudblommeke in Papier<br />
www.goudblommekeinpapier.be<br />
Hergé kwam vaak in deze bruine kroeg met zijn roemrijk verleden om er een lekkere geuze te drinken. Hier vergaderden in de jaren<br />
1950 de boegbeelden van het Belgische surrealisme onder leiding van René Magritte, maar het was ook de favoriete stek van Pierre<br />
Alechinsky en Jacques Brel. Ook vandaag is het café nog een artistieke en literaire ontmoetingsplaats. Sinds mei 2011 is de binnenkoer<br />
van het Goudblommeke in Papier versierd met een stripmuur van de tekenaars De Marck en De Wulf (Stam en Pilou).<br />
Cellebroersstraat 53/55<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 511 16 59<br />
lepetitgérard@lafleurenpapierdoré.be<br />
Bar Dessiné-Radisson Blu<br />
www.radissonblu.be/royalhotel-brussels/restaurant/bar<br />
Maak een rondreis door het Belgische stripverhaal in Bar Dessiné, onder het genot van een single malt whisky, een havanasigaar of een<br />
exquise cocktail. Originele en unieke afbeeldingen versieren de bar waar u ook lichte maaltijden en Brusselse specialiteiten kunt bestellen.<br />
Wolvengracht 47<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 219 28 28<br />
Brasserie Horta-BSC<br />
www.brasseriehorta.be<br />
Het Belgisch Stripcentrum, onmisbaar rendez-vous van fantasie, verbeelding en schoonheid, omvat ook een brasserie met een authentieke<br />
Brusselse atmosfeer. Zowel liefhebbers van stripverhalen als van art nouveau komen hier aan hun trekken. De brasserie verwent<br />
zowel de ogen als de smaakpapillen.<br />
Zandstraat 20<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: + 32 (0) 2 217 72 71<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
39
6. Striphotels<br />
Hotel Amigo<br />
www.rocco<strong>for</strong>tehotels.com<br />
Dit prestigieuze hotel heeft kamers die met originele Kuifje-details zijn verfraaid, kleine humoristische toetsen die de grote badkamers<br />
opvrolijken. Het hotel Amigo is een van de meest gerenommeerde hotels van Brussel en favoriete verblijfplaats van vele vedetten en staatshoofden.<br />
Het ligt in het hart van Brussel, vlak bij de Grote Markt en de voornaamste toeristische bezienswaardigheden. In de buurt van dit<br />
hotel vindt u ook meerdere stripmuren: Kuifje (Stoofstraat), De Doorgang, Ragebol & Victor Sackville (Kolenmarkt) …<br />
Hotel Amigo<br />
Vruntstraat 1-3<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 547 47 47<br />
enquiries.amigo@rocco<strong>for</strong>tecollection.com<br />
Hotel Métropole<br />
www.metropolehotel.com<br />
Hotel Métropole figureert als decor in De 7 kristallen bollen van Hergé en in Wayne Shelton: Hare hoogheid Honesty van Vanhamme<br />
& Denayer. Dit prestigieuze 19de-eeuwse hotel ligt in het centrum van Brussel, op tien minuten wandelen van de Grote Markt en het<br />
Centraal Station. Het decor, een perfecte combinatie van heden en verleden, is uniek. Een vestibule vol marmer en vergulde decoraties,<br />
een taverne in barokstijl: niet te verwonderen dat deze legendarische locatie Hergé en vele andere kunstenaars geïnspireerd heeft.<br />
Hotel Métropole<br />
De Brouckèreplein 31<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 217 23 00<br />
info@metropolehotel.be<br />
Hotel Atlas<br />
www.atlas-hotel.be<br />
Dit hotel is zeer goed herkenbaar in de reeks Charly van uitgeverij Dupuis. Hotel Atlas ligt nabij de Antoine Dansaertstraat en de Sint-<br />
Gorikshallen. Dit is de oudste wijk van de hoofdstad waar vandaag de beste Brusselse modeontwerpers en designers geconcentreerd<br />
zijn die internationale vermaardheid genieten.<br />
Hotel Atlas<br />
Oude Graanmarkt 30<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0)2 502 60 06<br />
info@atlas-hotel.be<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
40
Radisson Blu - Royal Hotel<br />
www.radissonblu.be/royalhotel-brussels<br />
Het Radisson Blu Royal Hotel is gebouwd op de eerste stadsomwalling van Brussel. Een restant hiervan is te zien in het Atrium. Aan<br />
de muren van Bar Dessiné op de benedenverdieping hangen originele tekeningen die van deze plek een stemmig hoekje maken om van<br />
een cocktail te nippen of een kleine hap te eten.<br />
Radisson Blu - Royal Hotel<br />
Wolvengracht 47<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 219 28 28<br />
Reservation.brussels@radissonblu.com<br />
Hotel Sleep Well (jeugdherberg)<br />
www.sleepwell.be<br />
Sleep Well ontvangt zijn gasten hartelijk en beschikt over alle accommodatie voor een super cool kort verblijf in de hoofdstad. De hal<br />
van de jeugdherberg is versierd met twee dolle muurschilderingen van “De Koe” van tekenaar Johan De Moor.<br />
Sleep Well Hostel<br />
Dambordstraat 23<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 218 50 50<br />
info@sleepwell.be<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
41
7. Nuttige contacten<br />
VISITBRUSSELS<br />
www.visitbrussels.be<br />
Koningsstraat 2-4<br />
1000 Brussel<br />
Tel.: + 32 (0) 2 513 89 40<br />
info@visitbrussels.be<br />
Press officers:<br />
Martha Meeze : m.meeze@visitbrussels.be<br />
Pierre Massart : p.massart@visitbrussels.be<br />
Gary Divito : g.divito@visitbrussels.be<br />
Wallonië-Brussel Tourisme<br />
www.opt.be<br />
Sint-Bernardusstraat 30<br />
1060 Brussel<br />
Tel.: +32 (0) 2 504 02 00<br />
info@opt.be<br />
Press officer:<br />
Gaetan Peffer : gaetan.peffer@opt.be<br />
Toerisme Vlaanderen<br />
www.toerismevlaanderen.be<br />
Grasmarkt 61<br />
1000 Brussel<br />
Tel : +32 (0) 2 504 03 00<br />
info@toerismevlaanderen.be<br />
Press officers:<br />
Gorik Kayaert : gorik.kayaert@toerismevlaanderen.be<br />
Jan De Greve: jan.degreve@toerismevlaanderen.be<br />
Meer info over comic strip in Brussel :<br />
www.visitbrussels.be/comics<br />
Fototheek:<br />
www.Visitbrussels.be/pictures<br />
*Om de copyrights te respecteren, gelieve het <strong>for</strong>maat van de beelden van de fresco’s niet te veranderen<br />
©VISITBRUSSELS-2012<br />
FOTOS: E.Danhier |JP. LEjeune |M.Vanhulst|CBBD/D. Fouss|MOOF|OPT/Ricardo de la Riva|P.Moers<br />
www.VISITBRUSSELS.BE/comics<br />
42