Zorgstandaard Dementie - Alzheimer Nederland

Daarnaast zijn er specifieke mogelijkheden van behandeling, begeleiding en (emotionele) steun voor de
mantelzorger met als doel klachten die voortkomen uit de (continue) zorg voor de persoon met dementie
–depressie, nervositeit, angst en gevoelens van overbelasting– te voorkomen of te verminderen.
Ondersteuning van mantelzorgers richt zich ook op versterking van het sociale netwerk.
In elke regio kunnen mensen met dementie en hun naasten een beroep doen op: informatie, advies en
psycho-educatie: bijvoorbeeld Alzheimer Café, telefonische hulpdienst, regionale afdelingen van de
patiëntenverenigingen, informatiebijeenkomsten in ontmoetingscentra voor mensen met dementie en hun
naasten (over het ziektebeeld, het beloop, complicaties, omgangsadviezen, mogelijkheden van
hulpverlening, wet- en regelgeving, bewindvoering en mentorschap, beslisvaardigheid en
wilsbekwaamheid). Landelijk zijn er diverse zeer toegankelijke, informatieve en praktische websites voor
mensen met dementie en betrokkenen en is er een aanbod aan E-Health mogelijkheden.
Ondersteuning mensen met dementie
Met psychosociale behandeling wordt steun geboden bij het accepteren van en omgaan met de cognitieve,
sociale en emotionele gevolgen van de dementie in verschillende stadia door aan te sluiten bij de
(on)mogelijkheden en belevingswereld van mensen met dementie en hun naasten (zie ook hoofdstuk 5.2).
Bij beginnende dementie worden met voorlichting, educatie en instructie vaardigheden en
strategieën ontwikkeld om met problemen en beperkingen te leren omgaan (Kopgroepen, Alzheimer
Café, ergotherapie thuis en cognitieve revalidatie). In deze fase kunnen ook gespreks- en
lotgenotengroepen helpen de eigen beperkingen te accepteren en de ervaren verliezen te verwerken.
Met behulp van eenvoudige technologie kunnen plezierige bezigheden en sociaal contact worden
behouden (apparatuur met eenvoudig te bedienen touch screen om naar radio en muziek te luisteren,
foto’s te bekijken of te telefoneren).
Bij beginnende tot matig ernstige dementie hebben psychomotorische therapie, bewegings- en
activiteitengroepen, reminiscentie-, muziek- en huisdiertherapie een gunstig effect op het omgaan
met de eigen beperkingen (acceptatie, minder passiviteit, zinvolle dagbesteding), het emotioneel
evenwicht (minder depressiviteit), een positief zelfbeeld en het onderhouden van sociaal contact.
Bovendien biedt het houvast in de tijd en ondersteuning van het dag-nachtschema door voldoende
activiteit overdag en is de progressie van het dementieproces beter in beeld.
Bij mensen met ernstige dementie bevorderen muziektherapie en validation het emotioneel
functioneren en sociaal contact.
Bij een zeer ver gevorderde dementie zijn er verschillende methoden en technieken zoals
zintuigactivering om contact met de persoon met dementie te houden en het emotioneel
functioneren positief te beïnvloeden.
De gehanteerde indeling van de psychosociale behandeling in de verschillende stadia van dementie dient
in de praktijk flexibel gehanteerd te worden. In de dagelijkse zorg worden -afhankelijk van de individuele
behoeften, stemming, voorkeuren en mogelijkheden- elementen uit de verschillende psychosociale
methoden gecombineerd.
Ondersteuning mantelzorgers
Ondersteuning van de mantelzorger is gebaseerd op een herhaalde inschatting van diens draaglast
(objectieve en subjectieve belasting) en draagkracht, waarvoor standaardvragenlijsten gebruikt moeten
worden. Afhankelijk van de behoeften, kunnen mantelzorgers een beroep doen op (een combinatie van)
de volgende typen ondersteuning:
Bij moeite met het omgaan met de beperkingen en acceptatie van hulp: educatie en informatie:
zoals Alzheimer Café en Alzheimertelefoon, een (internet)cursus, vaardigheidstraining, ergotherapie
thuis, logopedie (omgaan met communicatieproblemen en eet- en drinkproblemen), training in
effectieve probleemoplossing en cognitieve gedragstherapie.
Bij negatieve beïnvloeding van het emotioneel functioneren van de mantelzorger (verstoring
emotioneel evenwicht, negatief zelfbeeld, onzekerheid over de toekomst, anticiperend rouwproces,
depressiviteit, angststoornis): emotionele steun zoals gespreks- of lotgenotengroepen, individuele
counseling of psychotherapie. Bij aanhoudende depressiviteit of slaapproblemen en als andere
vormen van begeleiding niet effectief blijken, worden passende medicijnen voorgeschreven en wordt
bijbehorende farmaceutische zorg geboden.
32
Definitieve versie: 18 juli 2013