—Verslag 2012 - Rijksakademie van beeldende kunsten

—Verslag
2012
Rijksakademie van
beeldende kunsten
Amsterdam

2
Rijksakademie van beeldende kunsten
verslag 2012
3
—Verslag 2012
2012 markeert een nieuw hoofdstuk in de
roemrijke en roerige geschiedenis van de
Rijksakademie van beeldende kunsten. Het
was een jaar waarin het gewijzigd cultuurbeleid
en bezuinigingen hun weerslag kregen.
Een intens jaar van vallen, opstaan en weer
doorgaan. Maar ook een jaar van nieuwe
inzichten en perspectieven.
De Rijksakademie is voor fikse uitdagingen
gesteld; historische kerntaken moeten worden
afgestoten, samenwerking is voorwaarde voor
continuïteit, er is een forse bezuiniging en
de Rijkshuisvesting is onzeker geworden.
Tegelijkertijd ontvangt de Rijksakademie
meer bezoekers dan ooit en wordt voluit samen
gewerkt met presentatiepartners en instellingen
in binnen- en buitenland, onder meer op het
gebied van kunst en wetenschap. Maar bovenal
krijgen zo’n 55 talentvolle kunstenaars de kans
zich verder te ontwikkelen en nieuw werk
te produceren.
Het verslag 2012 geeft in tekst, getallen en
grafieken een beeld van het internationale karakter
en de reikwijdte van de Rijksakademie.
Foto’s en korte uitspraken geven inzicht in de
werkperiode van de kunstenaars en (publieke)
activiteiten. Een greep uit tentoonstellingen en
prijzen van (oud-)residents laat de impact van
de Rijksakademie op het kunstenveld zien.
Inhoud
—Resident artists pag 3
—Advisors pag 3
—Herkomst aanmeldingen pag 4
—Herkomst resident artists pag 5
—Faciliteiten pag 6
—Selectie uit de collectie pag 7, 18
—Presentie 2012 pag 8, 17
—Verslag 2012 pag 9 - 16
Een nieuw hoofdstuk in de
geschiedenis van de Rijksakademie
—Publieksactiviteiten pag 19 - 20
—Financiën pag 21
—Bestuursorganen pag 22
—Personeelsbezetting pag 22
—Begunstigers pag 23
—Herkomst fondsenwerving pag 23
en sponsoring
Colofon
Rijksakademie van
beeldende kunsten
Sarphatistraat 470
NL – 1018 GW Amsterdam
T + 31 (0) 20 527 0 300
F + 31 (0) 20 527 0 301
www.rijksakademie.nl
info@rijksakademie.nl
Tekst
Rijksakademie van
beeldende kunsten
Eindredactie
Kickan Schipper en Danielle Kars
Ontwerp
Remco van Bladel, Amsterdam
i.s.m. Saskia Bosch
Fotografie
Jordi Huisman, Christian van der Kooy,
Roy Taylor, Fenna Schilling
Druk
De Raddraaijer, Amsterdam
Residency
“Hier kun je dingen uitproberen
en is er ook ruimte om te falen”
– resident Roderick Hietbrink in interview
Telegraaf, 29 november 2012
Alumni
Elk jaar in mei presenteert
weekblad Elsevier de top-100 van
Nederlandse beeldende kunstenaars
met meeste zichtbaarheid
in het binnen- en buitenland.
In de lijst komen dit jaar 25 oudresidents
voor, naast 12 Prix
de Rome winnaars en 2 kunstenaars
die als advisor aan de
Rijksakademie zijn verbonden.
Resident artists
— Eerste jaar
Maryanto
(ID)
Daniëlle van Ark
(NL)
Elin Austbø
(NO/NL)
Goeun Bae
(KR)
Céline Berger
(FR)
Crystal Z. Campbell
(US)
Jeannoux van Deijck
(NL)
Karishma D’souza
(IN)
Dimitar Genchev
(BG/NL)
Eric Giraudet de Boudemange (FR/NL)
Jean Hubert
(FR)
Zhana Ivanova
(UK/BG/NL)
Bert Jacobs
(NL)
Admire Kamudzengerere
(ZW)
Katherine Levant
(US)
Bea McMahon
(IE)
Florian Quistrebert
(FR)
Dušan Rodić
(RS/NL)
Nicoline Timmer
(NL)
Miko Veldkamp
(NL)
Dan Walwin
(GB)
Aditya Mandayam
(IN)
Ran Zhang
(CN/NL)
Emile Zile
(AU/NL)
— Tweede jaar
Olga Balema
(US/UA)
Deniz Buga
(TR)
Leidy Churchman
(US)
Jeffrey Dunsbergen
(NL)
Ayman Ramadan El Shafei (EG)
Ruben Grilo
(ES)
Xi Guo
(CN)
Idan Hayosh
(IL/NL)
Roderick Hietbrink
(NL)
Shiu Jin
(KR)
Lev Kazachenko
(RU/NL)
Gert Jan Kocken
(NL)
Philipp Kremer
(DE)
Pawel Kruk
(PL/US)
Xue Mu
(CN/NL)
Min Oh
(KR/NL)
Uche Okpa-Iroha
(NG)
Marc Oosting
(NL)
Femmy Otten
(NL)
Irina Popova
(RU)
Muzi Quawson
(GB)
Thomas Raat
(NL)
Sanne Rous
(NL)
Pamela Rosenkranz
(CH/DE)
Edward Clydesdale Thomson (GB/NL)
Pathy Tshindele Kapinga
(CD)
Jose Antonio Vega Macotela (MX)
Anne de Vries
(NL)
— Guest-residents (3 mnd)
Em’kal Eyongakpa
Kurt Nahar
Dima Hourani
Noor Ali Chagani
— Science fellow (6 mnd)
Kianoosh Motallebi
Advisors
Hans Aarsman
Ansuya Blom
Stéphane Calais
Elena Filipovic
Tijs Goldschmidt
Sigurdur Gudmundsson
Jaki Irvine
Nathaniel Mellors
Aernout Mik
Mike Nelson
Paul Perry
Philippe Pirotte
Hermann Pitz
Paul Sietsema
Narcisse Tordoir
Roy Villevoye
(NL)
(NL)
(FR)
(US/DE)
(NL)
(IS/CN/NL)
Visiting advisors
Carlos Amorales
Maria Barnas
Carlos Basualdo
Tania Bruguera
Bernard Frize
Kees Hin
John Kørner
Philippe-Alain Michaud
Lisa Milroy
Gerardo Mosquera
Jan Roeland
Marijke van Warmerdam
John Welchman
Camiel van Winkel
Guest-advisors
Charles Atlas
Milovan Farronato
Andy Hope 1930
Shilpa Gupta
Tala Madani
Rekha Rodwittiya
Hito Steyerl
Vermeld worden de nationaliteit en (indien
anders) het land van herkomst voor aanvang
van de Rijksakademie.
(CM)
(SR)
(PS)
(PK)
(GB/NL)
(IE/MX)
(GB)
(NL)
(GB)
(CA/NL)
(BE/CH)
(DE)
(US/DE)
(BE)
(NL)
(MX)
(NL)
(AR/US)
(CU)
(FR/DE)
(NL)
(DK)
(FR)
(CA/GB)
(CU)
(NL)
(NL)
(GB/US)
(NL)
(VS)
(IT)
(DE)
(IN)
(IR/US)
(IN)
(DE)

4 Rijksakademie van beeldende kunsten
verslag 2012
5
Selectie / Zomerlunch
Herkomst aanmeldingen
2009 – 2012
Gemiddeld hebben zich 1747
kunstenaars per jaar aangemeld
Residency / Interdisciplinair
“The biggest plus of the
Rijksakademie is that it brings
different things together, there
are many collaborations of different
disciplines and many possibilities
of introducing unfamiliar
techniques to artists.”
Herkomst 1e en 2e jaars
kunstenaars 2009 – 2012
Gemiddeld 54 residents per jaar
(incl. guest-residents en science fellows)
Vriendenkring Zomerlunch: de
selectie kunstenaars voor 2013
wordt bekend gemaakt.
2012 > 2013
2011 > 2012
totaal aantal: 1303 totaal aantal: 2056
– alumnus Matthew Lutz-Kinoy op het
Rijksakademie-blog.
2012
2011
Europese Unie
Europese Unie
Europese Unie
Europese Unie
Europa (niet-eu)
Europa (niet-eu)
Europa (niet-eu)
Europa (niet-eu)
Amerika
Amerika
Amerika
Amerika
Azië
Azië
Azië
Azië
Midden-oosten
Midden-oosten
Midden-oosten
Midden-oosten
Australië
Australië
Australië
Australië
Afrika
Afrika
Afrika
Afrika
Internationaal / Community
Twee nieuwe kunstenaarsplatforms
zijn toegevoegd aan het
wereldwijde Rijksakademie
RAIN-netwerk: Kin Art Studio in
Kinshasa Congo (opgericht door
Vitshois Mwilambwe Bondo RA
08/09) en MAVA in Contonou Benin
(opgericht door Meschac Gaba RA
96/97).
2010 > 2011
totaal aantal: 1722
Europese Unie
2009 > 2010
totaal aantal: 1908
Europese Unie
2010
Europese Unie
Europa (niet-eu)
2009
Europese Unie
Europa (niet-eu)
Europa (niet-eu)
Europa (niet-eu)
Amerika
Amerika
Amerika
Amerika
Azië
Azië
Azië
Azië
Midden-oosten
Midden-oosten
Midden-oosten
Midden-oosten
Australië
Australië
Australië
Australië
Afrika
Afrika
Afrika
Afrika

6 Rijksakademie van beeldende kunsten
selectie uit de collectie deel 1 pag 7
Faciliteiten
55
ateliers
Collecties / Samenwerking
4
projectruimtes
— Resident support
Het Rijksbureau voor
Kunsthistorische Documentatie
gaat de fysieke kunstenaarsdocumentatie
van de Rijksakademie
beheren en breder toegankelijk
maken.
Interdisciplinair / Publiek
1.
2.
stipendia, huisvesting,
cantina, verzekeringen,
reizen, visa
3.
— Werkplaatsen
audio, computertechnologie/elektronica,
interactieve toepassingen,
fotografie, grafische
technieken, film,
hout, metaal, keramiek,
verf, kunststoffen, video
Prix de Rome / Publiek
De metaal- en chemiewerkplaats
werkten samen om resident
Goeun Bae te helpen in de ontwikkeling
van een skelet uit kunststof
en metaal dat Goeun Bae draagt
tijdens haar performance tijdens
RijksakademieOPEN.
4.
5.
6.
— Collecties
bibliotheek, 40.000
banden, 3616 uitleningen,
kunstcollecties, 6.000
prenten en tekeningen,
1.000 beelden en gipsen,
kunstenaarsdocumentatie,
850 dossiers,
honderden dvd’s en
tientallen hedendaagse
kunstwerken
Na meer dan 140 jaar wordt de
Prix de Rome overgedragen
aan het Mondriaan Fonds.
Maar niet na uitgebreid teruggeblikt
te hebben met de zesdelige
Avro Kunstuur serie ‘Na
de Prix’, rondleidingen ‘The
Making Of’ en twee publicaties.
Collectie / Prix de Rome /
Samenwerking
Museum Beelden aan Zee gaat
de collectie beeldhouwwerk van
Prix de Rome winnaars tonen
en beheren.
1. Johan Vredeman de Vries
Architectura, die hooghe ende vermaerde conste
(Architecture, the high and famous art)
1604, Book
Influential publication on the five orders of architecture
containing a great many engravings of columns and their
details.
2. Bernard Picart
Detail drawing after a Raphael cartoon (1483–1520)
representing the Massacre of the Innocents
1716
Picart was a member of the Amsterdam Municipal Drawing
Academy (ca. 1740–1820), at that time a group of artists
and scientists interested in dialogue. Picart had among
other things studied facial expressions with Charles
LeBrun in Paris. His model drawings were used during lessons
at the Koninklijke Academie (1820–1870) and, from
1870 onwards, at the Rijksakademie.
3. Kiki Lamers
Tea drinking woman
1992, Painting
7.
Kiki Lamers gained international recognition for her
realistic portraits. The paintings are based on photographs
Lamers takes herself and are painted in the characteristically
grey-blue palette, slightly blurry, yet raw and direct.
4. Hendrik P. Berlage
Title page of the portfolio for the 25th anniversary of
August Allebé, director of the Rijksakademie
1895
The water colour shows the text: “To professor August
Allebé on the occasion of his twenty-fifth Jubilee
as Professor and Director of the Rijksacademie van
Beeldende Kunsten in Amsterdam. Drawings and sketches
by pupils and former pupils.” Berlage chose to be trained
as an artist. After a year, he left the Rijksakademie realizing
that he had to become an architect.
5. Yael Bartana
Trembling Time
2001, Video
Yael Bartana is an Israeli artist who explores the imagery
of cultural identity. In her photographs, films and installations,
Bartana critically investigates her native country’s
struggle for identity. The video ‘Trembling Time’ from
2001 depicts the moment of silence on the day commemorating
those who have fallen in Israel’s wars.
6. Runa Islam
Tuin (Garden)
Installation of two videos, one 16mm film
and two cd’s projected in one single space.
1998, CD
The installation ‘Tuin’ (Garden) by Runa Islam is a
reconstruction of a scene from the film Martha (1973) by
Rainer Werner Fassbinder: a romantic film cliché in which
two strangers exchange a first glance.
8.
7. David Maljkovic
Scene for a new heritage
2004, Collage
David Maljkovic is known for his film installations,
sculptures, drawings and photomontages, which draw on
the former Yugoslavia’s modernist legacy. ‘Scene for New
Heritage’ presents a futuristic world set in the year 2045.
8. Guido van der Werve
Number 9: The day I didn’t turn with the world
2007, Photograph
‘Number nine: The day I didn’t turn with the world is a
time-lapse photography showing the artist standing alone
on a barren, icebound plain. Guido van der Werve travelled
to the geographic North Pole and stood on the exact axis of
the world for 24 hours, turning clockwise while the earth
under him turned anticlockwise. Due to this countermovement,
the artist and the world were desynchronized for
one day.

Presentie 2012 deel 1 Pag 8 – 9
Presentie 2012
Rijksakademie kunstenaars
en winnaars Prix de Rome
BIËNNALES (SELECTIE)
Kochi-Muziris Biennale 2012, IN
Anant Joshi, Gert Jan Kocken, Kiran
Subbaiah, Olga Chernysheva
30e Bienal de São Paulo, BR
LucFosther Diop, Inti Hernandez,
Marcel Pinas, Fiona Tan
Bucharest Biennale 5, RO
Mounira Al Solh, Jill Magid, David
Maljkovic, Ahmet Ögüt
documenta 13, Kassel, DE
Carlos Amorales, Rossella Biscotti,
Manon de Boer, Attila Csörgö, Cevdet
Erek, Ryan Gander, Dora García,
Gabriel Lester; PdR – Mariana
Castillo Deball
Liverpool Biennale, GB
Yael Bartana, Dora García, Ahmet
Ögüt, Pamela Rosenkranz; PdR –
Libia Castro & Ólafur Ólafsson
Manifesta 9, Ghenk, BE
Carlos Amorales, Rossella Biscotti,
Nicoline van Harskamp, Emre Hüner,
Praneet Soi, Antonio Vega Macotela;
PdR – Erik van Lieshout
Marrakech Biennale, MA
Rossella Biscotti, Melanie Bonajo,
Dina Danish, Mounir Fatmi, Lisa
Oppenheim, Esther Polak, Florian
Quistrebert
18th Biennale of Sydney, AU
Sudsiri Pui-Ock, Guido van der Werve
2 Ural Industrial Biennale
of Contemporary Art,
Ekaterinburg, RU
Cristina Lucas, Monika Sosnowska
Taipei Biennial 2012, TW
Erick Beltrán, Francisco Camacho,
Yin-Ju Chen, Jakrawal Nilthamrong
FESTIVALS (SELECTIE)
Arsenale 2012. The First Kyiv
International Biennale Of
Contemporary Art, UA
Yael Bartana, Olga Chernysheva,
Folkert de Jong
European Media Art Festival,
Osnabrück, DE
Persijn Broersen en Margit Lukács,
Jeroen Eisinga, Erkka Nissinen
International Documentary Film
Festival, Amsterdam, NL
Mark Boulos, Persijn Broersen en
Margit Lukács, Roderick Hietbrink,
Lucia Nimcova; PdR – Erik van
Lieshout
Images Festival, Toronto, CA
Mark Boulos
International Film Festival
Rotterdam, NL
Yael Bartana, Hala Elkoussy,
Jeroen Eisinga, Roderick Hietbrink,
Germaine Kruip, Erkka Nissinen,
Sascha Pohle, Pilvi Takala, Katarina
Zdjelar
International Short Film Festival,
Oberhausen, DE
Erkka Nissinen, Jacco Olivier, Pilvi
Takala
LOOP, Barcelona, ES
Lonnie van Brummelen, Mounir
Fatmi, Hans Op de Beeck, Gabor Ösz,
Florian Quistrebert
MUSEALE PRESENTATIES
AMSTERDAM
De Appel
Melanie Bonajo, Deniz Buga, Crystal
Z. Campbell, Alberto De Michele,
Pawel Kruk, Dusan Rodic, Berend
Strik
Stedelijk Museum
James Beckett, Rossella Biscotti,
Jeremiah Day, Susanne Kriemann,
Matthew Lutz-Kinoy, Julika Rudelius,
Fiona Tan, Jennifer Tee; PdR – Suchan
Kinoshita, Vincent Vulsma
Stedelijk Museum Bureau
Amsterdam
Zachary Formwalt, Bart Groenendaal,
Nicoline van Harskamp, Aukje Koks,
Katerina Zdjelar
SOLO TENTOONSTELLINGEN IN
NL EN DAARBUITEN (SELECTIE)
Museum Jan Cunen, Oss, NL
Liesbeth Abbenes, ‘Unfolded’
(met Maurice Scheltens)
Jeu de Paume, Paris, FR
Rosa Barba,’Vu de la porte du fond’
Kunsthaus Zürich, CH
Rosa Barba, ‘Time as Perspective’
Van Abbemuseum, Eindhoven, NL
Yael Bartana, ‘...And Europe
will be stunned’
Sarah van Sonsbeeck, ‘Informational
Weather’
David Maljkovic, ’ Sources in the Air’
Kunsthaus Baselland,
Muttenz-Basel, CH
Marc Bauer, ‘Nature as Territory’
Tel Aviv Museum of Art, IL
David Claerbout, ‘The Time That
Remains’
De Hallen, Haarlem, NL
Hamid El Kanbouhi, ‘La vache
qui rit’
Rabo Kunstzone, Utrecht, NL
Alicia Framis, ‘Daily Future’
The Tanks, Tate Modern,
London, GB
Sung Hwan Kim
Stedelijk Museum Schiedam, NL
Aukje Koks, ‘Unisono 25: Aukje Koks.
Preludes’
Kunstverein Braunschweig, DE
Susanne Kriemann, ‘Cold Time’
Fernando Sánchez Castillo,
‘Guernica Syndrome’
Malmö Konsthall, SE
Nathaniel Mellors, ‘Our House’
Pablo Pijnappel, ‘ Fontanay-aux-Roses’
Modern Art Oxford, GB
Amalia Pica, ‘For Shower Singers’
Gallery of Modern Art, Glasgow, GB
Fiona Tan, ‘Disorient’
Museum Serrvalves, Porto, PT
Marijke van Warmerdam, ‘Close by in
the Distance’
PRIJZEN (SELECTIE)
Asian Art Biennale Bangladesh 2012
Meiro Koizumi (Grand Prize)
Charlotte Köhlerprijs
Guido van der Werve; PdR – Thijs van
Bijsterveldt & Oana Rades
Dutch Doc Award 2012
Paulien Oltheten
Future Generation Art Prize 2012
Ahmet Ögüt (Special Prize Winner)
Illy Prize 2012
Zachary Formwalt
Italian Contemporary Prize
Giorgio Andreotta Calò
Koninklijke Prijs voor Vrije
Schilderkunst
Jasper Hagenaar, Evi Vingerling
Prix International d’Art
Contemporain (Monaco, MC)
Dora García
Rado Star Prize
Katrin Korfmann
Theodora Niemeijerprijs
Sarah van Sonsbeeck
Volkskrant Beeldende Kunstprijs
2012
Tala Madani
Volkskrant Beeldende Kunstprijs
2012 (Publieksprijs)
Sarah van Sonsbeeck
Premio MAMbA-Fundacion
Telefonica
Sebastián Diaz Morales
Hermine van Bers Beeldende
Kunstprijs 2012
Maarten Overdijk
Wolvecampprijs 2012
Aukje Koks
Buning Brongers Prijs 2012
Dimitar Genchev, Josje Peters, Thomas
Raat, Sanne Rous
HoogWater!publieksprijs
André Pielage
Premio New York Prize 2012-2013
Anna Franceschini
Nam June Paik Award 2012
Cevdet Erek
Newcomer Award 2012
Céline Berger
BEDRIJFSCOLLECTIES
(SELECTIE)
ABN AMRO Kunststichting
85 Rijksakademie alumni
24 Prix de Rome winnaars
Achmea Kunstcollectie, Zeist
43 Rijksakademie alumni
12 Prix de Rome winnaars
AEGON kunstcollectie, Den Haag
28 Rijksakademie alumni
6 Prix de Rome winnaars
Akzo Nobel Art Foundation, Arnhem
54 Rijksakademie alumni
8 Prix de Rome winnaars
ARCADIS kunstcollectie, Arnhem
12 Rijksakademie alumni
1 Prix de Rome winnaar
De Nederlandsche Bank, Amsterdam
73 Rijksakademie alumni
18 Prix de Rome winnaars
Collectie Koninklijke KPN,
Den Haag
28 Rijksakademie alumni
4 Prix de Rome winnaars
Kunstcollectie Stichting Océ
Kunstbezit, Venlo
52 Rijksakademie alumni
3 Prix de Rome winnaars
PRC B.V., Bodegraven
8 Rijksakademie alumni
Rabo Kunstcollectie
47 Rijksakademie alumni
14 Prix de Rome winnaars
En daarnaast onder meer in Ahold
Kunst Stichting, Zaandam; AMC
Kunstcollectie, Amsterdam; ARVAL
Art Gallery, Houten; Bouwfonds kunstcollectie
van de Rabo Vastgoedgroep;
Collectie NOG van het SNS
REAAL Fonds, Utrecht; DSM Art
Collection; Eneco kunstcollectie; ING
Kunstcollectie, Amsterdam;
—Verslag 2012
Een nieuw hoofdstuk
in de geschiedenis
van de Rijksakademie
De missie van de Rijksakademie van beeldende
kunsten is het selecteren van toptalent om het te laten
excelleren in een hoogwaardige artistieke, technische
en theoretische omgeving waar onderzoek, experiment
en de ontwikkeling van vernieuwende kunst centraal
staat. De Rijksakademie ontwikkelt en ontsluit een
wereldomspannend netwerk van professionals binnen
en buiten de kunst en voegt daarmee een unieke
artistieke, maatschappelijke en economische waarde
toe aan het Nederlandse en internationale kunstenveld.

Inleiding
De Rijksakademie van beeldende kunsten is opgericht door Koning Willem III
in 1870 en van oorsprong een rijksdienst. Uitgangspunt voor de oprichting
was het vasthouden van talent voor Nederland en het aantrekken van buitenlandse
kunstenaars.
De Rijksakademie heeft drie historische kerntaken, die bij wet zijn
vastgelegd en bij de verzelfstandiging in 1999 in de statuten van de Stichting
Rijksakademie zijn herbevestigd: de Residency: ontwikkeling talentvolle beeldend
kunstenaars, de (Rijks)collecties: beheer van boeken, prenten, gipsen en
objecten teruggaand tot in de 17e eeuw, de Prix de Rome: organisatie van de
oudste en meest genereuze prijs in Nederland voor kunstenaars en architecten
tot 35 jaar.
De Rijksakademie is sinds 1992 gehuisvest in een toegesneden
Rijksmonument, eigendom van de Rijksgebouwendienst (RGD); de voormalige
Kavallerie-Kazerne aan de Sarphatistraat in Amsterdam.
Vandaag de dag wordt de Rijksakademie wereldwijd erkend als een centre of
excellence van mondiale naam en faam. Het instituut slaat een brug tussen het
kunstvakonderwijs en de (inter)nationale kunstpraktijk, een model dat in het
buitenland steeds meer navolging krijgt. Zij vormt met haar internationale
gemeenschap een rijke voedingsbron voor musea, galeries en presentatieinstellingen.
Nationaal talent floreert en slaat een brug naar het buitenland
en buitenlands talent wordt geïmporteerd. Voor buitenlandse professionals
fungeert de instelling als belangrijke portal naar het Nederlandse kunstenveld.
De Rijksakademie draagt bij aan een hoogwaardig nationaal en internationaal
kunstklimaat, en in het verlengde daarvan aan de aantrekkelijkheid en
reputatie van Nederland als een open en dynamische samenleving.
Het jaar 2012 markeert een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de
Rijksakademie. De voornemens voor een nieuw cultuurbeleid, en meer in
het bijzonder de gevolgen voor de Rijksakademie (brief Staatssecretaris
H. Zijlstra, 10 juni 2011), hebben een grote impact. Historische kerntaken
verdwijnen; de Prix de Rome – al 200 jaar ondergebracht bij de Rijksakademie
en haar voorgangers – dient te worden overgedragen aan het Mondriaan
Fonds. Het onderhoud en beheer van de collecties boeken, prenten en objecten,
die gedurende drie eeuwen verzameld zijn, wordt niet langer gefinancierd
door de overheid. Voor uitvoering van de derde kerntaak ‘talentontwikkeling
op het hoogste niveau’ is samenwerking met collega-instelling De Ateliers
(Amsterdam) voorwaarde voor overheidsbijdrage. De totale bezuiniging leidt
tot drastische inkrimping van budgetten en een ingrijpende reorganisatie in
2012.
De huur van de Kazallerie-Kazerne tenslotte, was altijd geregeld binnen
een interdepartementale constructie. In het nieuwe cultuurbeleid wordt de
verantwoordelijkheid voor de huisvesting overgeplaatst van de Rijksoverheid
naar de Rijksakademie. De Rijkshuisvesting blijft ook in 2013 een belangrijk
punt van aandacht.
Een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de Rijksakademie Pag 10 – 11
Binnen de nieuwe context blijft de ambitie talentontwikkeling op het allerhoogste
internationale niveau optimaal inhoud te geven.

Kunstenplanperiode 2013 – 2016
Op 31 januari 2012 is het beleidsplan voor 2013-2016 bij het Ministerie OCW
ingediend. Dit plan concentreert zich op samenwerking met De Ateliers
(Amsterdam) en de Jan van Eyck Academie (Maastricht).
Op verzoek van de Raad voor Cultuur wordt 16 juli 2012 een tweede beleidsplan
ingediend samen met De Ateliers. De Raad voor Cultuur reageert positief
op deze aanvraag en adviseert de Staatssecretaris €1.5 mln. per jaar aan
deze samenwerking toe te kennen. Tevens adviseert hij de personele lasten
van de Rijksakademie aan te pakken en de kosten voor de huisvesting in het
rijksmonument op te lossen. Hij stelt voor een kwartiermaker aan te stellen
om de voortgang van de samenwerking Rijksakademie/De Ateliers te
bevorderen en oplossingen voor de huisvesting aan te reiken. Het Ministerie
OCW stelt als eerste kwartiermaker Koos van der Steenhoven aan (directeur
ABT TOP Consult, Algemene Bestuursdienst, Ministerie BZK). Van der
Steenhoven wordt later in het jaar wegens een nieuwe functie opgevolgd door
Peter Jägers (Algemene Bestuursdienst, Ministerie BZK). Ook stelt de Raad
dat het Mondriaan Fonds een rol dient te vervullen in financiering van de
twee instellingen.
Het positieve advies van de Raad voor Cultuur is in september 2012 overgenomen
door de Staatssecretaris (brief 437653, 18 september). Hij kent een bedrag
van €1.5 mln. per jaar toe aan de samenwerking Rijksakademie/De Ateliers
voor de periode 2013-2016; €1.1 mln. voor de Rijksakademie en €400.000 voor
De Ateliers. Het Mondriaan Fonds verklaart zich bereid bij te dragen aan de
continuïteit van de postacademische instellingen in Nederland. Zij garandeert
voor 2013 en 2014 een bijdrage aan de samenwerking Rijksakademie/De
Ateliers van €1.2 mln. per jaar in de vorm van beurzen voor individuele kunstenaars
(€50.000 per beurs maximaal). De Rijksakademie ontvangt hieruit
€975.000.
Per 1 november 2013 verwacht de Raad voor Cultuur een uitgewerkt samenwerkingsplan
en gemeenschappelijke begroting van de Rijksakademie/
De Ateliers.
Terugblik 2012
Residency
De Rijksakademie Residency richt zich op de ontwikkeling van talent
met een afgeronde opleiding en enkele jaren professionele praktijkervaring.
Ieder jaar worden uit 1.500 tot 2.000 aanmeldingen 25 kunstenaars
geselecteerd voor een felbegeerde plek op de Rijksakademie. De selectie
is streng, zorgvuldig en onafhankelijk, een van de kernkwaliteiten van
de Rijksakademie. In een professionele omgeving met technische, theoretische
en artistieke faciliteiten en expertise krijgen de kunstenaars de
kans hun werk en positie verder te ontwikkelen en een brug te slaan naar
de (inter)nationale kunstwereld. De praktijk leert dat een verblijf aan de
Rijksakademie vaak leidt tot een professionele doorbraak, nationaal en
internationaal.
In 2012 zijn 54 atelierplaatsen bezet; 28 tweedejaars resident artists en 24 eerstejaars
die samen 25 verschillende nationaliteiten representeren. 25 van hen
zijn afkomstig uit Nederland. Daarnaast hebben vijf kunstenaars een korte
‘project residency’ gedaan. Deze korte werkperioden richten zich op kunst,
wetenschap & innovatie (‘science fellows’) of op projecten van kunstenaars
uit Afrika, Azië en Latijns-Amerika (landen ondersteund door het Ministerie
BuZa – ICE). Voor de residency 2013 zijn ruim 1.300 aanmeldingen ontvangen;
291 uit Nederland en 1.017 vanuit de hele wereld. Hieruit zijn 22 kunstenaars
geselecteerd waarvan 10 uit Nederland.
Tijdens de residency ligt de focus op artistieke, technische en theoretische
facilitering en begeleiding. Het interne aanbod wordt versterkt door een
extern netwerk van contacten met kunstprofessionals, leveranciers en specialisten
op het gebied van kunstproductie én met universiteiten en onderzoeksafdelingen
van bedrijven. In 2012 zijn er contacten met Holtz Centre, KNAW
instituten, de Jonge Akademie, Stichting Toekomstbeeld der Techniek,
Universiteit van Amsterdam, Amsterdam Creative Industry, Waag Society,
Philips en Shell. Aansluiting op het topsectorenbeleid van het Ministerie van
Economische Zaken, Landbouw en Innovatie wordt ontwikkeld.
Artistieke begeleiding
Binnen het aanbod van de Rijksakademie spelen ‘advisors’ een belangrijke
rol. Zij vormen een gerenommeerde groep van kunstenaars en
professionals met een grote variëteit in positie, nationaliteit, generatie en
discipline. De advisors zijn verantwoordelijk voor de selectie van kunstenaars
en geven feedback aan de resident artist; het ontwikkelen. Zij dagen
uit tot kritische reflectie en confrontatie.
Het contact tussen de resident artists en advisors vindt vooral plaats in
de vorm van individuele atelierbezoeken, op uitnodiging van de kunstenaar.
Iedere advisor opereert vanuit zijn of haar eigen optiek, maar
altijd op voet van professionaliteit en collegialiteit met de resident artist.
Daarnaast geven advisors seminars en lezingen, confronteren residents
met relevante ontwikkelingen en tendensen in het veld én adviseren over
verdere professionalisering van werk en verbinding met het internationale
kunstenveld.
Een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de Rijksakademie Pag 12 – 13
In 2012 waren er 16 vaste advisors en 21 visiting en guest-advisors: vaste
advisors bezoeken de Rijksakademie regelmatig, nemen deel aan de selectieprocedure
en dragen hiermee een grote inhoudelijke verantwoordelijkheid.
Visiting advisors behoren tot een vaste poule van advisors, maar bezoeken de
Rijksakademie op incidentele basis. Guest-advisors worden uitgenodigd op
speciale onderwerpen en projecten, gebaseerd op ontwikkelingen en interesses
van de artists community. In de toekomst zal de groep vaste advisors kleiner
worden en meer met guest-advisors worden gewerkt op projectmatige basis.

Technisch
In goed uitgeruste werkplaatsen werken de kunstenaars samen met technische
specialisten. Deze faciliteit concentreert zich op het maken. Er is
de mogelijkheid te experimenteren en te werken met zowel ambachtelijke
als nieuwe technieken. Vanuit verschillende disciplines wordt samengewerkt
en waar nodig wordt kennis van buiten ingeschakeld. De interdisciplinaire
manier van werken en de uitgebreide voorzieningen dragen
bij aan grensoverschrijdende projecten en innovatieve ontwikkelingen in de
kunst.
In de technische werkplaatsen is in het verslagjaar gewerkt door 10 (deeltijd)
technisch specialisten. Naast advisering en ondersteuning van de kunstenaars
zijn in 2012 nieuwe modellen ontwikkeld voor technische ondersteuning
aan de residents. Samenwerkingsmogelijkheden zijn onderzocht met het
Amsterdams Grafisch Atelier, met Waag Society/FabLab en met freelance
externe technisch specialisten, met als doel in 2013 verder te gaan met een
kleiner vast team van vier technisch coördinatoren met elk hun eigen specialisme.
In plaats van aanbodgericht zal er meer vraaggestuurd gewerkt
gaan worden. Het accent komt te liggen op interdisciplinariteit met inzet van
externe specialisten.
Theoretisch
Kunstenaars reflecteren in hun werk op de meest uiteenlopende onderwerpen:
politiek, technologie, wetenschap, geschiedenis, religie, et cetera.
De ‘theoriewerkplaats’ (bibliotheek en collecties) ondersteunt reflectie
en discussie; het denken. Daarnaast worden advisors uitgenodigd met
een (kunst)theoretische of wetenschappelijke achtergrond om dialoog en
discussie over actuele onderwerpen te versterken.
In 2012 is de Bibliotheek gegroeid met 280 nieuwe aanwinsten, deels schenkingen.
De bibliotheek is open voor extern publiek, er waren ruim 3600
uitleningen.
De beheersovereenkomst voor de Collecties tussen de Rijksakademie en
de Staat der Nederlanden is per 2017 (Ministerie OCW brief 440988, 20 sept.
2012) opgezegd. De collecties omvatten een van de weinig overgebleven ‘academische
kunstcollecties’ in Nederland, zij bestrijken drie eeuwen kunstopleiding
en kunstenaarschap in Nederland. In 2012 is gewerkt aan de kerncollectie
waarin de geschiedenis toegankelijk blijft voor studie en onderzoek. Delen
van de collecties worden in bruikleen overgedragen aan Museum Beelden aan
Zee, Rijksdienst Cultureel Erfgoed, Bijzondere Collecties van de Universiteit
van Amsterdam en het Rijksmuseum.
De Kunstenaarsdocumentatie werkt in het verlengde van bibliotheek en
collecties. Zij onderhoudt contact met de kunstenaars en volgt werk en loopbaan.
In 2012 is een deel van de fysieke kunstenaarsdocumentatie overgedragen
aan de Rijksdienst Kunsthistorische Documentatie.
Gedurende het verslagjaar is beleid ontwikkeld waarbinnen de theoriewerkplaats
met de bibliotheek en kerncollectie als basis voor kennisproductie,
reflectie en onderzoek functioneert. De publieke functie van de bibliotheek
en collecties wordt uitgebreid met discussie en debat in het verlengde van de
residency-activiteiten.
Genootschap/alumni
De Rijksakademie ontsluit een wereldwijd netwerk van alumni en kunstprofessionals.
Zij zijn belangrijke ambassadeurs en helpen onze positie
als een van de meest vooraanstaande kunstenaarsresidency’s ter wereld te
behouden en te opereren aan de frontlinies van de internationale kunstwereld.
Onderdeel van het Alumni Netwerk is het RAIN-platform; een
netwerk van kunstenaarsinitiatieven in Afrika, Azië en Latijns-Amerika,
opgericht door alumni van de Rijksakademie. Er is een actief alumnibeleid,
waarin onderling contact en uitwisseling van professionele ervaringen
centraal staan.
De berichtgeving over de bezuinigingen bij de Rijksakademie hebben tot
onrust geleid in het internationale kunstenveld. In het verslagjaar is – door
nieuwsbrieven, persoonlijke contacten en updates via de website – aandacht
besteed aan het informeren en betrekken van het ‘Genootschap’.
Het RAIN-netwerk is in 2012 met steun van de BuZa-ICE verder uitgebreid
met MAVA (Musée de L’Art de la Vie Active, Cotonou, Benin) en KAS
(Kin Art Studios, Kinshasa, Congo). In onder andere Kaapstad, Benin en
Belo Horizonte hebben projecten en uitwisselingen plaatsgevonden met actieve
bijdragen van de Rijksakademie residents en alumni.
Prix de Rome
Het is een eer voor kunstenaars en architecten om deel uit te maken van
een 200 jaar oude prijs die internationaal bekend is en hoog staat aangeschreven.
Deelnemers krijgen door het winnen van de prijs kansen
(werkperiode in Rijksakademie, tentoonstelling, publicatie, publiciteit en
een geldprijs) die zij anders niet gekregen zouden hebben.
De Prix de Rome heeft in de afgelopen jaren aan reputatie en zichtbaarheid
gewonnen, mede dankzij de opgezette netwerkorganisatie met presentatie-,
educatie- en mediapartners, evenals begunstigers en sponsors
SNS REAAL Fonds, Stichting Gieskes-Strijbis Fonds en KPN en een
Vriendenkring ‘Club Prix de Rome’. Naast focus op aanmoediging van
jonge kunstenaars en architecten is de Prix de Rome gericht op reflectie
en publiek debat over the state of the arts.
De Prix de Rome anno 2012 kent een tweejaarlijkse cyclus voor de beeldende
kunst en een vierjaarlijkse cyclus voor architectuur. Eenmaal in de
vier jaar is er een jaar waarin geen wedstrijd maar een andere activiteit
wordt georganiseerd; een ‘special’.
2012 was een ‘special’. Omdat de Prix de Rome vanaf januari 2013 onder verantwoordelijkheid
van het Mondriaan Fonds valt, is in 2012 vooral aandacht
besteed aan de rijke historie van de relatie tussen de Rijksakademie en Prix
de Rome. Ook is onderzoek gedaan naar effecten van het winnen van de Prix
de Rome voor kunstenaars en architecten. De onderzoeken, door stagiaires
kunstgeschiedenis uitgevoerd, zijn omgezet in twee eenvoudige publicaties.
AVRO’s Kunstuur heeft in vijf uitzendingen een terugblik getoond: oudwinnaars
kijken terug op hun carrière en de rol van het winnen van de Prix
de Rome hierin. Op de website is iedere drie weken aandacht besteed aan een
oud-winnaar. Bij de activiteit ‘the making of’ zijn in de werkplaatsen van de
Rijksakademie ambachten en technieken gedemonstreerd aan de hand van
werk van Prix de Rome genomineerden. Met het Mondriaan Fonds heeft een
overdracht plaatsgevonden van de reglementen, de website en andere voor de
organisatie van de Prix de Rome belangrijke zaken.
Publieksbereik/maatschappelijk draagvlak
De Rijksakademie is een plek die niet zo opvalt bij het grote publiek.
Dit in tegenstelling tot de kunstenaars die het instituut voortbrengt.
Om talent de kans te bieden te rijpen, te groeien en zich te verbreden is
relatieve beslotenheid van het kunstenaarslaboratorium een voorwaarde.
Dat is de unieke kwaliteit van de Rijksakademie. De kunstenaars die het
instituut voortbrengt echter staan volop in de schijnwerpers. Hun werk
is te zien in vooraanstaande galeries, musea, tentoonstellingen en collecties
in binnen- en buitenland. Met hun internationale activiteiten zijn
de kunstenaars belangrijke ambassadeurs voor de Rijksakademie en voor
Nederland.
Tegelijkertijd is de Rijksakademie meer open dan ooit. RijksakademieOPEN
trekt jaarlijks grote belangstelling van publiek en pers. Door deelname aan
de Museumnacht en aan de Open Monumentendag kunnen bezoekers ook
vaker in het jaar de Kavallerie-Kazerne bezoeken. Ook wordt met presentatiepartners
gewerkt aan publieksverbreding, in 2012 onder andere met Foam,
het Stedelijk Museum en De Hallen Haarlem. Tenslotte worden sociale media
succesvol ingezet in de communicatie van de Rijksakademie.
Een nieuw hoofdstuk in de geschiedenis van de Rijksakademie Pag 14 – 15

Voortgang samenwerking met De Ateliers en Mondriaan Fonds
De samenwerking met De Ateliers kreeg eind 2012 een kick-off met de gezamenlijke
call for applications voor het residencyjaar 2014. Ook hebben uitwisselingen
tussen advisors plaatsgevonden en zijn er over en weer bezoeken
gebracht. In 2013 zal de eerste gemeenschappelijke selectie plaatsvinden en
zullen advisors van de Rijksakademie atelierbezoeken afleggen bij kunstenaars
van De Ateliers en vice versa.
Met het Mondriaan Fonds zijn in 2012 afspraken gemaakt over de toekenning
van Mondriaan beurzen aan Rijksakademie/De Ateliers kunstenaars
in 2013 en 2014. In samenspraak met de jury van het Mondriaan Fonds wordt
vastgesteld welke kunstenaars een beurs krijgen.
Ondernemerschap
De Rijksakademie is een gezonde organisatie. Al sinds de verzelfstandiging
in 1999 wordt door middel van fondsenwerving en sponsoring door
Stichting Trustfonds Rijksakademie gezorgd voor aanvullende financiering.
Daarnaast heeft de Rijksakademie eigen inkomsten onder andere
via de jaarbijdragen van kunstenaars, de jaarlijkse RijksakademieOPEN
en de Cantina. De resident artists nemen verantwoordelijkheid voor
hun verblijf aan de Rijksakademie door zich in te spannen voor een
Fellowship - een aanvullende financiering om een residencyplaats te kunnen
bekostigen. Aan het eind van de werkperiode dragen kunstenaars een
werk af.
In 2012 zijn contacten op het terrein van wetenschap en innovatie verdiept en
verbreed. Gewerkt wordt aan de ontwikkeling van verdienmodellen waarbij
de assets en expertise van de Rijksakademie centraal staan en kan worden
aangesloten bij topsectorenbeleid en creatieve industrie.
Het ‘Atelier op naam’ is in 2012 verder uitgewerkt: een exclusief aantal
publiek of privaat ondersteunde residencyplaatsen voor kunstenaars uit een
specifiek land of werkend in een bepaalde discipline. In 2012 is het eerste buitenlandse
‘Atelier op naam’ gerealiseerd door de samenwerking met SAHA,
een Turkse private stichting.
Opgebouwde kennis en ervaring binnen de Rijksakademie op het gebied
van het selecteren, begeleiden en verbinden aan internationale netwerken
krijgt internationaal de aandacht. Het toepasbaar maken van deze expertise
voor buitenlandse partijen wordt ontwikkeld. De buitenlandse focus
wordt verder versterkt en mogelijkheden voor Europese financiering worden
uitgewerkt.
Personeel en organisatie
In 2012 heeft vanwege de bezuinigingen een ingrijpende reorganisatie plaats
gevonden. Zo’n 50% van het personeel is ontslagen: 15 medewerkers in vaste
dienst, 11 tijdelijke contracten. De reorganisatie heeft effect op alle geledingen
van de Rijksakademie. Functies zijn vervallen (o.a. Prix de Rome,
Collecties, receptie) en werkzaamheden zijn samengevoegd.
Huisvesting/Financiën
De onzekerheid rondom toekomstige huur/gebruikslasten van de Kavallerie-
Kazerne (een Rijksgebouw) is het gehele jaar een punt van zorg geweest. Er
zijn verschillende gesprekken gevoerd met de kwartiermakers, het Ministerie
OCW, Ministerie BZK (Rijksgebouwendienst) en het Ministerie van Financiën
(RVOB). Daarnaast is de Gemeente Amsterdam betrokken. Naar verwachting
komt in 2013 een haalbare oplossing tot stand.
Interpolis Kunstcollectie, Tilburg;
KPMG Collectie, Amstelveen;
Kunstcollectie Erasmus MC,
Rotterdam; Kunstcollectie LUMC,
Leiden; Kunstcollectie UMC Utrecht;
Randstad fotocollectie werk|work,
Amsterdam; Schiphol Kunstcollectie;
Stichting Kunst & Historisch Bezit
Fortis in Nederland, Utrecht; TNT Post
Kunstcollectie, Den Haag
MUSEALE COLLECTIES (NL)
(met werk van alumni)
Van Abbemuseum, Eindhoven –
Museum Beelden aan Zee, Scheveningen
– Museum van Bommel van Dam, Venlo
– Bonnefantenmuseum, Maastricht
– Museum Boijmans Van Beuningen,
Rotterdam – Centraal Museum, Utrecht
– Museum Jan Cunen, Oss – Museum
Het Domein, Sittard – Dordrechts
Museum – De Hallen/Frans Hals
Museum, Haarlem – Fries Museum,
Leeuwarden – Gemeentemuseum
Helmond – Huis Marseille, Amsterdam
– Museum voor Moderne Kunst Arnhem
– LIMA distributie collectie (voorheen
NIMk), Amsterdam – Noordbrabants
Museum, Den Bosch – Museum
De Paviljoens, Almere – De Pont,
Tilburg; Sm’s Stedelijk Museum ‘s
Hertogenbosch – SCHUNCK*, Heerlen
– Stedelijk Museum Amsterdam –
Stedelijk Museum De Lakenhal, Leiden
– Stedelijk Museum Schiedam –
De Vleeshal, Middelburg
MUSEALE COLLECTIES
(BUITENLAND)
BE —Antwerpen
MUHKA
Tiong Ang, Manon de Boer, Paul
Casaer, David Claerbout, Eric
Colpaert, Tina Gillen, Fransje
Killaars, Stani Michiels, Hans Op de
Beeck, Liza May Post, Boy Stappaerts,
Patrick Vanden Eynde, Jurgen
Voordeckers, Marijke van Warmerdam;
PdR – Korrie Besems, Niek Kemps,
Suchan Kinoshita, Mark Manders,
Willem Oorebeek, Robert Zandvliet
BE — Gent
S.M.A.K.
Jeroen Allart, David Claerbout, Koen
De Decker, Alicia Framis, Meschac
Gaba, Vincent Geyskens, Tina Gillen,
Bjarne Melgaard, Hans Op de Beeck,
Liza May Post, Patrick Vanden Eynde,
Marijke van Warmerdam; PdR – Niek
Kemps, Suchan Kinoshita, Mark
Manders, Saskia Olde Wolbers, Willem
Oorebeek, Avery Preesman, Marien
Schouten
CH — Winterthur
Fotomuseum
Paulina Olowska, Liza May Post, Sara
Rajaei, Georgina Starr, Anne de Vries,
Stephen Wilks
DE — Möndchengladbach
Museum Abteiberg
Mathilde ter Heijne, Paulina Olowska,
de Rijke / de Rooij; PdR – Suchan
Kinoshita, Erik van Lieshout, Willem
Oorebeek, Avery Preesman
DE — München
Sammlung Goetz
Emmanuelle Antille, David Claerbout,
de Rijke / de Rooij, Thomas Demand,
Mathilde ter Heijne, Jacco Olivier,
Michael Raedecker, Tim Stoner, Fiona
Tan, Guido van der Werve; PdR –
Mark Manders, Saskia Olde Wolbers
ES — Barcelona
MACBA
Manon de Boer, Marcelo Expósito,
Dora García, Katarina Zdjelar
ES — Léon
Museo de Arte Contemporáneo de
Castilla y León
Carlos Amorales, Alicia Framis, Dora
García, Kirsten Geisler, Ellen Kooi,
Cristina Lucas, Fernando Sánchez
Castillo, Fiona Tan
FR — Paris
Centre Pompidou, Paris
Mark Bain, Yael Bartana, Marc Bauer,
Michael Blum, David Claerbout,
Thomas Demand, Sebastián Diaz
Morales, Rebecca Digne, Malachi
Farrell, Anna Franceschini, Ryan
Gander, Dora García, Pierre
Houcmant, Sonia Khurana, Guillaume
Leblon, Alexandra Leykauf, Fang
Lijun, Cristina Lucas, David
Maljkovic, Nora Martirosyan,
Shahryar Nashat, Rika Noguchi, Hans
Op de Beeck, Els Opsomer, Muzi
Quawson, Julika Rudelius, Fernando
Sánchez Castillo, Monika Sosnowska,
Georgina Starr, Fiona Tan, Philippe
Terrier-Hermann, Marijke van
Warmerdam; PdR – Erik van Lieshout,
Joep van Lieshout, Imogen Stidworthy
GB — London
Tate Collection
Carlos Amorales, Yael Bartana, Olga
Chernysheva, Thomas Demand,
Sebastián Diaz Morales, Hala
Elkoussy, Ryan Gander, Emre Hüner,
Runa Islam, Tala Madani, David
Maljkovic, Nathaniel Mellors, David
Osbaldeston, Amalia Pica, Liza May
Post, Michael Raedecker, Smith /
Stewart, Monika Sosnowska, Georgina
Starr, Fiona Tan
IT — Naples
Museo Madre
Thomas Demand, Francesca Grilli,
Paulina Olowska, Katarina Zdjelar;
PdR – Libia Castro & Ólafur Ólafsson
IT — Roma IT
Fondazione MAXXI, Roma
Moshekwa Langa, Michael Raedecker
Nimcova, Fernando Sánchez Castillo,
Bojan Sarcevic, Vera Weisgerber,
Marijke van Warmerdam; PdR – Libia
Castro & Ólafur Ólafsson
US — New York (NY)
Museum of Modern Art
Carlos Amorales, Yael Bartana,
Manon de Boer, Miriam Böhm, Lonnie
van Brummelen, Olga Chernysheva,
David Claerbout, Martha Colburn,
Thomas Demand, Yvonne Dröge-
Wendel, Francesca Gabbiani, Ryan
Gander, Runa Islam, Moshekwa
Langa, Fang Lijun, David Maljkovic,
Bjarne Melgaard, Shahryar Nashat,
Paulina Olowska, de Rijke/de
Rooij, Michael Raedecker, Monika
Sosnowska, Georgina Starr, Guido
van der Werve; PdR – Mariana
Castillo Deball, Adriaan Geuze, Mark
Manders
SE — Stockholm
Moderna Museet
Lars Arrhenius, Yael Bartana,
David Claerbout, Bjarne Melgaard,
Apolonija Sustersic, Måns Wrange
RAIN
Het RAIN Artists’ Initiatives Network
is een netwerk van kunstenaarsplatforms
door de hele wereld,
opgezet door (oud-)residents van de
Rijksakademie. Het netwerk stimuleert
pluriformiteit en uitwisseling en geeft
een impuls aan de dialoog tussen
kunstenaars uit het noorden en het
zuiden.
Marco Paulo Rollo – CEIA, Brazilië;
Hama Goro – Centre Soleil d’Afrique,
Mali; Diego Gutierrez-Coppe – El
Despacho, Mexico ; Sharmila Samant
en Tushar Joag – Open Circle, India
(beëindigd in 2008); Ade Darmawan –
Ruangrupa, Indonesië; Claudia Fontes
– Trama, Argentinië (beëindigd in
2006); Gregg Streak – PULSE, Zuid-
Afrika; Goddy Leye – ArtBakery,
Kameroen; Praneet Soi – Calcutta
Art Research, Calcutta, India; Gregg
Smith – Very Real Time, Zuid-Afrika;
Abdellatif Benfaïdoul – Taleb Cherche
Midi, Marokko; Banu Cennetoglu –
BAS, Istanbul, Turkije; Ali Mroivili
– KARTala – Moroni, Comoren
(Afrika); Victor Kalinosi Mutale –
Munandi Art Studio – Ndeke Village,
Zambia; Marcel Pinas – Tembe Art
Studio – Moengo, Suriname; Vitshois
Mwilambwe Bondo - KAS – Congo;
Meschac Gaba – MAVA (Musée de
l’Art de la Vie Active) – Cotonou,
Benin
* Het totaaloverzicht presentie 2012
is op aanvraag verkrijgbaar
Presentie 2012 deel 2 Pag 16 – 17
—Els van Odijk, directeur
CH — Zürich
Migros Museum für
Gegenwartskunst
Carlos Amorales, Emmanuelle Antille,
Alicia Framis, Mathilde ter Heijne,
Marijke van Warmerdam; PdR –
Atelier van Lieshout
LU — Luxembourg
MUDAM
Carlos Amorales, Emmanuelle
Antille, Manon de Boer, Lonnie
van Brummelen, Yaima Carrazana
Ciudad, David Claerbout, Attila
Csörgö, Thomas Demand, Dominique
Ghesquière, Tina Gillen, Gabriel
Lester, David Maljkovic, Lucia

pag 18 deel 2 selectie uit de collectie
verslag 2012
19
Publieksactiviteiten
9.
10.
— open voor extern publiek/aantal bezoekers — Externe activiteit in bijzondere samenwerking
met de Rijksakademie/aantal bezoekers
Stedelijk@Rijksakademie
programma’s (2)
170
ARCOmadrid in Madrid (*totaal
aantal beursbezoekers aan ARCO)
150.000 *
Open Monumentenweekend
Amsterdam
1.500
Bijeenkomst CEAC (Chinese
European Art Center) en SICA
80
Museumnacht Amsterdam
1.400
Tentoonstelling RE-Search,
Alumni Rijksakademie in Foam
18.060
12.
14.
RijksakademieOPEN 2012
7.000
Tentoonstelling Studio
Verwey in De Hallen Haarlem
(groepstentoonstelling 5 alumni)
5.372
11.
— Vanuit Rijksakademie georganiseerd
door externe partij
Karel Appelhuis (diverse
evenementen)
250
13.
Avro Opium Cultuurdebat op Radio
1 live vanuit de Rijksakademie
(* gemiddelde luistercijfers gehele
uitzending)
102.000 *
Samenwerking / Publiek
Samenwerking / Publiek
Politiek / Publiek
16.
15.
Radio 1 Cultuurdebat met
cultuurwoordvoerders politieke
partijen en Rijksakademie directeur
Els van Odijk live uitgezonden
vanuit de Rijksakademie.
9. El Lissitszky
Wendingen 1921 no. 11, Magazine
1921, Lithography
Issue of the art magazine Wendingen, published
between 1918 and 1931, edited and designed by Hendrik
Theodorus Wijdeveld. The magazine was the main representative
of the Amsterdamse School.
10. Eadweard Muybridge
Animal Locomotion, an electro-photographic investigation
of consecutive phases of animal movements
1887, Book
Published by the University of Pennsylvania in 1887.
The set consists of 42 plates printed by the Photogravure
Company of New York.
11. karin Arink
Balling (Exile)
1992, Sculpture
Karin Arink’s work is about the body revealing or on the
contrary hiding itself, about the physical encounter with
another person and – now that she is a mother herself –
about the body as a place for another person.
17.
12. Tala Madani
Cherries II
2008, Painting
In her provocative and humorous paintings, the Iranian-
American artist Tala Madani uses the language of the
strip cartoon, its violence and playfulness.
13. Hala Elkoussy
Peripheral stories/production stills
2005, Photography
The Peripheral Stories project by the Egyptian artist Hala
Elkoussy consists of videos and photographs taken in
the suburbs of Cairo. It is a visual essay about several
inhabitants on the outskirts of a city in transition.
14. Armen Eloyan
Cartoon Figure
2005, Painting
Armenian-Dutch artist Armen Eloyan is known for
his large-scale, heavily impastoed canvases depicting
anthropomorphic animal figures, often based on cartoon
characters.
15. Maarten Sleeuwits
Basic Display
2011, Photograph
Maarten Sleeuwits is interested in exploring the medium
of sculpture by playing with the most elementary properties
a spatial object can consist of, like material, weight
and texture.
16. nina Yuen
White blindness
2008,Video still
‘White blindness’, a condition that causes one to see
nothing but a white glare, is a film for which Yuen has
transformed her studio/living quarters into a completely
white space as a way to experience this phenomenon,
blurring the line between her work and her life.
17. jan Wolkers
Danser (Dancer)
Sculpture, Plaster
From 1949 to 1953, Jan Wolkers studied sculpture at the
Rijksakademie. He not only became known as a writer but
also as a sculptor.
Publiek
“De Museumnacht is dé kans
om dit kunstlaboratorium van
binnen te bekijken. Gebruik je
Museumnachtpolsbandje voor
een herhaalbezoek tijdens
RijksakademieOPEN op 1 en 2 december.”
– uit programmaboek Museumnacht.
“Museums like Foam are not
the only organizations to
benefit from the existence of
the Rijksakademie. Just think
of all the Dutch galleries which
have gained a foothold in the
international art world by adding
Rijksakademie alumni to their
stables.”
— curator van Foam Kim Knoppers in publicatie bij
tentoonstelling Rijksakademie Alumni, RE-Search.
“Het feit dat de kunstenaars die
meedoen aan Studio Verwey een
atelier aan de Rijksakademie
hebben gehad en daarbij werden
ondersteund door de stichting die
de nalatenschap beheert van een
belangrijke atelierschilder, bood
de sleutel tot het onderwerp voor
de tentoonstelling: de actuele
waarde van het atelier.”
— uit publicatie Studio Verwey

20 Rijksakademie van beeldende kunsten
verslag 2012
21
— Evenementen op uitnodiging van Rijksakademie/
AANTAL BEZOEKers
Social media
Financiën
Officiële opening residencyjaar
Rijksakademie 2012
Lancering Outset.NL met internationale
Outset-patrons (ism
Stedelijk Museum)
RijksakademieLIVE (excl. livestreaming)
/2 sessies o.a. Beijing
XRA-lezingen voor en door
alumni (4 lezingen)
Lezing en zomerlunch voor
Vriendenkring Rijksakademie
90
25
30
100
75
81.216
150.498
7.705
2.156
4.435
Websites Rijksakademie en Prix
de Rome, aantal unieke bezoekers
(IP)
Websites Rijksakademie en Prix
de Rome, aantal hits bezoekers
Facebook, volgers
Twitter, volgers
Blog (84 posts),
unieke bezoekers
—Balans
Beknopt overzicht van de balans
per 31 december 2012
(afgerond op gehele getallen van duizend euro)
ACTIVA
Vlottende activia
Materiële vaste activia
Vlottende activia
Vorderingen
Liquide middelen
Passiva
Eigen Vermogen
Algemene reserve
Bestemmingsreserve
Bestemmingsfondsen
Voorzieningen
Kortlopende schulden
Overlopende passiva
31–12–12
220
357
628
1205
-/- 148
118
520
490
156
559
1205
31–12–11
255
269
1134
1658
-/- 277
118
976
817
156
685
1658
— Verklaring bij
beknopte cijfers 2012
Deze beknopte cijfers van St.
Rijksakademie van beeldende
kunsten te Amsterdam over 2012
zijn opgesteld onder verantwoordelijkheid
van het bestuur van
de stichting. De beknopte cijfers
zijn ontleend aan de door KPMG
Accountants N.V. gecontroleerde
jaarrekening 2012 van St. Rijksakademie
van beeldende kunsten.
KPMG Accountants N.V. heeft op
21 maart 2013 een goedkeurende
controleverklaring verstrekt bij
die jaarrekening, met een toelichtende
paragraaf omtrent de
continuïteit.
Amsterdam, 13 mei 2013
Els M.W.A. van Odijk
Directeur Stichting
Rijksakademie van
beeldende kunsten
Teva Editions 6
70
—staat van baten en lasten
Beknopt overzicht van de exploitatierekening
(afgerond op gehele getallen van duizend euro)
Realisatie 2012
beGROTING 2012
REALISATIE 2011
Speciale preview Kunst en Wetenschap
tijdens RijksakademieOPEN
Rondleidingen ‘the making of’ Prix
de Rome, incl kinderen van IMC
Weekendschool.
25
100
Publiek / Samenwerking
Stedelijk Museum @Stedelijk
@Rijksakademie has provided
a livestream of tonights event
with Andy Hope 1930 and John
Welchman. Tune in at 8 PM on bit.
ly/JTA6Qb Retweeted by Lost Painters
BATEN
Bijdragen
Subsidie Ministerie OCW, incl. stipendia
Gebruikersvergoeding OCW / Rgd
Eigen inkomsten
Algemene sponsoring
Bijdragen
Overige baten
Som der baten
3356 54%
1983 32%
5339
185
250
394
829 14%
6168 100%
3338 56%
1938 33%
5276
50
250
322
622 11%
5898 100%
3413 54%
1938 31%
5351
165
300
508
973 15%
6324 100%
Diverse bijeenkomsten Art
& Innovation
40
Publiek
Lasten
Activiteitenlasten; Artist residency,
Prix de Rome en Collecties / Public
Beheerslasten; excl. gebouw Rgd
Gebruikersvergoeding gebouw Rgd
Realisatie 2012
2828 49%
1227 21%
2035 30%
beGROTING 2012
2881 47%
1214 20%
1993 33%
REALISATIE 2011
3393 49%
1429 21%
1991 30%
jan pieter ekker @jpekker
Totaal activiteiten- en beheerslasten
6090 100%
6088 100%
6813 100%
De hele dag nog in de @Rijksakademie
van Beeldende Kunsten:
ontdekkingstocht door honderden
verschillende stijlen Retweeted by
Rijksakademie
Rente baten
Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening
Bijzondere baten (gebouw gerelateerd)
Exploitatie resultaat
22
100
-/- 428
-/- 328
20
-/- 170
0
170
28
-/- 461
-/- 96
-/- 557

22 Rijksakademie van beeldende kunsten
verslag 2012
23
Samenwerking Ateliers
PERSBERICHT 16 juli 2012
Rijksakademie van beeldende
kunsten en De Ateliers: naar
een nieuw topinstituut voor
uitzonderlijk talent.
Bestuursorganen
Bestuur
mevrouw drs. E.M.W.A. van Odijk (directeur)
Raad van Toezicht Rijksakademie
mevrouw prof.dr. L.J. Gunning-Schepers (voorzitter),
drs. R.H. Defares, mevrouw ir. M. Rohmer,
drs. K.J.J. Schampers, drs. W. Sijthoff
Raad van Toezicht Trustfonds
drs. R.H. Defares (voorzitter),
drs. C.J. de Bruin RA,
mevrouw drs. S.J. Stuiveling
Adviesraad Rijksakademie
Tiong Ang, mevrouw I.C. de Bruin-Heijn, drs. J. Debbaut, mevrouw
L. In ‘t Hout, dr.mr. J.J. Kamp, drs. S. van Keulen, Jhr. G.E. Loudon,
Jhr. M. Loudon, mevrouw prof.dr. H. Maassen van den Brink, drs.
J.W.J. Margés, Hermann Pitz, drs. A.H.J. Risseeuw, drs. R.A.C.
Soonieus, drs. T. de Swaan, Sylvie Zijlmans
Europa / Publiek / Community
De Spaanse kunstbeurs
ARCOmadrid voert als thema
‘Focus the Netherlands’ en biedt
de Rijksakademie een stand aan.
Spaanse kranten verklaren het
grote aantal talentvolle kunstenaars
met Nederlandse basis door
het bestaan van de Rijksakademie,
de droom van elke kunstenaar:
“Una de las posibles explicaciones
a esta concentración
de talentos extranjeros puede
extense por la existencia de
la Academia de Belles Artes de
Ámsterdam, la Rijksakademie,
el sueño de todo artista.”
– El País 11 feb 2012
Begunstigers 2009-2012
De Rijksakademie wordt gefinancierd door het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en
Wetenschap en het Ministerie van Buitenlandse Zaken (ICE) en via Stichting Trustfonds door:
Buitenlandse fondsen
België Vlaams Ministerie van Cultuur, Jeugd, Sport en Media — Duitsland Andrea von Braun
Stiftung — Finland Finnish Fund for Art Exchange (FRAME) — Frankrijk Les Écoles
supérieures d’art de Rhône-Alpes, L’Institut Français des Pays-Bas — India Inlaks Shivdasani
Foundation — Ierland Arts Council of Ireland — Italië Fiorucci Art Trust — Korea Arts
Council Korea — Mexico Fundación / Colección Jumex — Portugal Fundação Calouste
Gulbenkian — Spanje Ministerio de Cultura — Zwitserland Pro Helvetia, the Swiss Arts
Council — Taiwan Council for Cultural Affairs — Verenigd Koninkrijk Henry Moore
Foundation
Nederlandse fondsen
Amsterdams Fonds voor de Kunst — Stichting Het Amsterdamsche Fonds — Prof. Aug. Allebé
Fonds — Prins Bernhard Cultuurfonds — Van den Berch van Heemstede Stichting — Van
Bijleveltstichting — M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting — Stichting Elise Mathilde Fonds
— Fundatie ‘Van Den Santheuvel Sobbe’ — Breitnerfonds — Holland America Friendship
Foundation — Stichting Gieskes-Strijbis Fonds — Stichting ‘De Gijselaar-Hintzenfonds’ —
Stichting Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds — Stichting Kees Verwey — Stichting
Fonds A.H. Martens van Sevenhoven te Beesd — Stichting Niemeijer Fonds — Stichting
Ritsema van Eck Fonds —SNS REAAL Fonds — Willem F.C. Uriôtfonds
Trustfonds
saha @sahaartfund
We’re pleased with our partnership
with @Rijksakademie in
Amsterdam. @SahaArtFund supports
a studio for a Turkish artist.
Retweeted by Rijksakademie
Bedrijven
1000 Steps B.V. — Amsterdam Partners — ARCADIS — Hurks groep — Inbo — KPN —
KRC Collection — Loyens & Loeff N.V. — De Nederlandsche Bank — Old Holland Classic
Colours — Rabobank — Societe Generale Expressbank Bulgaria — Teva Europe — United
Investment Company
Rijksakademie Vriendenkring
Trustees ∙ Patrons ∙ Club Prix de Rome ∙ Associates
Europa / Alumni
Giorgio Andreottto Calò wint
Italian Contemporary prize, de
prijs verbonden aan het MAXXI
Arte Museum in Rome.
Personeelsbezetting
Herkomst fondsenwerving
en sponsoring
2009 2012
1 januari 2012
49 medewerkers
(36,29 fte)
Europa / Alumni
Overheden
Overheden
Cevdet Erek wint Nam June Paik
Award en presenteert nieuwe
publicatie op documenta (13)
1 januari 2013
23 medewerkers
(19,42 fte)
fondsen
bedrijven
fondsen
bedrijven
particulieren
particulieren
Trustfonds
“Kunstliefhebbers opgelet!
Aankomend weekend opent de
Rijksakademie weer haar deuren
voor het grote publiek. Grijp je
kans en ontmoet dé wereldwijde
upcoming kunstenaars.”
- hoofdsponsor van RijksakademieOPEN
Rabobank in ledenmagazine.
Stichting Trustfonds werft sinds de verzelfstandiging in 1999 gelden
bij overheden, fondsen, bedrijven en particulieren in binnen- en
buitenland. In het diagram is een verandering te zien in de herkomst
van de verworven gelden in 2012 ten opzichte van 2009. Sponsoring
door bedrijven en overeenkomsten met buitenlandse overheden zijn als
gevolg van de economische conjunctuur onder druk komen te staan. De
bijdragen van particulieren en fondsen zijn toegenomen. Deze toename
valt te verklaren door de grote betrokkenheid bij talentonwikkeling en
de professionalisering van het Trustfonds. In de periode 2009-2012 zijn
de totale inkomsten uit fondsenwerving en sponsoring bijna verdubbeld.

www.rijksakademie.nl