Jaarverslag 2002 - Port of Rotterdam

JAARVERSLAG 2002 GEMEENTELIJK HAVENBEDRIJF ROTTERDAM
GEMEENTELIJK HAVENBEDRIJF ROTTERDAM
JAARVERSLAG 2002

JAARVERSLAG 2002
MISSION STATEMENT
Het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam (GHR)
versterkt de positie van het haven- en industriecomplex
in Europees perspectief. Nu en op lange termijn.
Het GHR positioneert zich hiertoe als havenautoriteit
en internationaal opererende dienstverlener.
Omslagfoto: Controle door inspecteurs op een olietanker bij de Maasvlakte Olie Terminal. In 2002 voerde
het Havenbedrijf bijna 10.000 milieu- en veiligheidsinspecties uit aan boord van zeeschepen.
1

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
KERNCIJFERS 2002 2001 2000 1999 1998
(bedragen in miljoenen euro’s)
RESULTATEN
Omzet 397 384 372 354 350
Exploitatie resultaat (EBIT) 135 130 143 126 133
Netto resultaat 56 61 79 65 60
Afschrijvingen 80 79 73 76 72
Operationele cashflow 227 144 179 177 206
1.292
1.163 1.168
1.409
1.590
2.000
1.500
1.000
500
0
BALANSGEGEVENS
1998 1999 2000 2001 2002
Eigen vermogen 188 173 155 118 92
Langlopende schulden 1.402 1.236 1.137 1.050 1.071
Geïnvesteerd vermogen 1.590 1.409 1.292 1.168 1.163
Totaal vermogen 1.856 1.697 1.571 1.479 1.464
RATIO’S
Rendement geïnvesteerd vermogen (%) 9,3 9,8 12,3 11,3 11,2
Solvabiliteit (%) 11,8 12,3 12,0 10,1 7,9
EBITDA/omzet 0,542 0,544 0,578 0,569 0,586
40
30
38
36
38
34 34
194
164
201
156
240
180
ICR (EBIT/Rentelasten-/-rentebaten) 2,1 2,3 2,6 2,3 2,1
20
121
120
Netto resultaat (in % van de omzet) 14,1 15,9 21,2 18,4 17,1
Personeelskosten (in % van de omzet) 17,7 16,6 15,5 15,5 14,9
10
60
0
0
OPERATIONELE GEGEVENS
1998 1999 2000 2001 2002
1998 1999 2000 2001 2002
Goederenoverslag (in miljoenen tonnen) 322,1 314,7 322,4 303,6 313,7
Uitgegeven terreinen (in hectares) 4.330 4.245 4.239 4.207 4.095
Aantal zeeschepen 29.088 29.554 30.207 30.199 29.957
MARKTGEGEVENS
Marktaandeel Hamburg-Le Havrerange
Nat Massagoed 55,6 53,3 53,5 54,6 54,6
Droog massagoed 34,6 35,6 36,8 35,0 37,3
Containers 27,8 28,9 31,0 34,5 35,5
Overig stukgoed 17,5 17,9 18,2 19,3 19,5
Bruto toegevoegde waarde HIC 7.749 7.612 7.452 5.905 6.278
Directe havengebonden
werkgelegenheid (aantal werkende personen) - - 61.074 61.246 61.191
PERSONEEL
Aantal werknemers ultimo 1.254 1.207 1.182 1.163 1.172
2 3

INHOUDSOPGAVE
2 KERNCIJFERS
6 VOORWOORD
10 HAVEN- EN INDUSTRIECOMPLEX
DE DYNAMIEK VAN DE MAINPORT
Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
16 GEMEENTELIJK HAVENBEDRIJF ROTTERDAM
BLIJVEND INVESTEREN IN DE TOEKOMST
20 COMMERCIËLE DIENSTEN
PARTNER VAN HET BEDRIJFSLEVEN
24 NAUTISCHE DIENSTEN
SNEL, EFFCIËNT EN BETROUWBAAR MAATWERK
28 CONDITIES VOOR MAINPORTONTWIKKELING
RUIMTE VOOR DE HAVEN EN DE STAD
32 JAARREKENING
Het GHR heeft in 2002 zeven nieuwe, zeer moderne patrouillevaartuigen in gebruik genomen.
4 5

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
De overslag in Rotterdam is in 2002 met
2,4 procent gestegen. In de haven is veel
gebeurd om de slagkracht te vergroten.
Enerzijds gaat het daarbij om praktische
zaken, zoals de uitvoering van een
containeractieplan voor het behoud van
en het aantrekken van nieuwe lading.
Anderzijds betreft het ook onderwerpen
die de strategie voor de toekomst raken.
Een belangrijk dossier is de aanstaande
omvorming van het Gemeentelijk Havenbedrijf
Rotterdam tot een overheids-NV.
VOORWOORD
In Pernis, Botlek en Europoort bevindt zich een van de grootste petrochemische complexen ter wereld.
Het scheepvaartverkeer wordt hier, net als elders in de haven, dag en nacht begeleid door de medewerkers
van het Haven Coördinatie Centrum en de verkeerscentrales van het Havenbedrijf.
6 7

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
Ondanks de verslechterde wereldeconomie en de toegenomen concurrentie is de
aan- en afvoer van grondstoffen en goederen in Rotterdam toegenomen. Voor de
haven in totaliteit is dat een positieve ontwikkeling. Het zegt echter niets over de
huidige marges voor het individuele havenbedrijfsleven. Toch zien ook bedrijven
voldoende aanleiding om volop te (blijven) investeren. Dat geldt vrijwel alle sectoren.
Met het oog op de toekomst is aan het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam (GHR)
de opdracht steeds te zorgen voor het juiste ondernemings- en vestigingsklimaat,
waarin deze investeringen renderen.
STRATEGISCHE INVESTERING IN DE TOEKOMST
Eind 2002 heeft het college van Burgemeester en Wethouders van Rotterdam aan de
Gemeenteraad voorgesteld om het GHR per 1 januari 2004 van een gemeentelijke tak
van dienst om te vormen tot een overheids-NV. De gemeente wordt de aandeelhouder
van dit bedrijf. Aanleiding voor de plannen is het in de loop van de tijd veranderde
speelveld van het Havenbedrijf. De invloedsfeer van de haven reikt tegenwoordig tot
ver over de grenzen van het haven- en industriegebied heen. Productie- en logistieke
ketens omspannen de hele wereld. Bedrijven verwachten dat het GHR in die ketens
een actieve rol vervult. De concurrentie is groot. Als overheids-NV kan het Havenbedrijf
sneller en flexibeler opereren en adequaat inspelen op de kansen en bedreigingen
in de markt. Een bedrijfsmatiger aanpak vergroot de slagkracht. Het GHR blijft
wel één geheel. De missie en de taken van het Havenbedrijf veranderen niet. Ook de
publieke functies op het gebied van veiligheid, milieu etc. houden hun plaats in de
nieuwe organisatie. De oprichting van een overheids-NV is vooral een strategische
investering voor de toekomst.
MEERDERE SPELERS
De haven is al langer geen puur Rotterdamse aangelegenheid meer. In de haven
werken zo’n 60.000 mensen, de jaarlijkse directe toegevoegde waarde bedraagt
7,8 miljard euro. Het effect op de nationale economie is echter nog eens drie tot vier
keer zo groot. Meer en meer vinden de havenactiviteiten bovendien plaats ten westen
van de stad, vaak dichterbij de woonkernen van andere gemeenten dan van Rotterdam
zelf. De belangrijkste regels op het gebied van ruimtelijke ordening, milieu en
veiligheid komen uit de koker van de Nederlandse regering in Den Haag. De invloed
van de regelgeving door de Europese Commissie in Brussel neemt gestaag toe.
Vanuit dit gezichtspunt is het eveneens logisch om voor de aansturing van de haven
een nieuwe organisatievorm te kiezen. Een overheids-NV biedt de mogelijkheid om
naast de gemeente Rotterdam ook andere overheidspartijen (zoals het Rijk) hun
plaats aan tafel te geven. Hetzij als medeaandeelhouder, hetzij als lid van de Raad
van Commissarissen.
MAASVLAKTE 2 EN ONTWIKKELINGSMAATSCHAPPIJ STADSHAVENS
De haven zal echter nooit van Rotterdam vervreemden. Behalve in de eigendomsverhoudingen
komt dit ook tot uitdrukking in de fysieke relatie tussen stad en haven.
Om zich te kunnen ontwikkelen, hebben beide meer ruimte nodig. De aanleg van
Maasvlakte 2 is hiervoor van cruciaal belang. De creatie van 1.000 hectare bedrijfsterreinen
in de Noordzee biedt zowel kansen voor het aantrekken van nieuwe klanten
als de verplaatsing van bestaande bedrijven uit de oude havengebieden. Door deze
trek naar het westen komt aan de oostkant van de haven ruimte beschikbaar voor de
stad. De ambitie van alle betrokkenen is om in de stadshavens in de toekomst een
mix van werken, wonen en recreëren te creëren. Het betreft hier een geleidelijk traject
met een horizon tot na 2020. In eerste instantie is het vizier gericht op de Waalhaven.
Voor de realisatie richt de gemeente een aparte Ontwikkelingsmaatschappij Stadshavens
op.
Duidelijk is dat de aanleg van Maasvlakte 2 een eerste voorwaarde is om ook de stad
te laten uitbreiden. Na het positieve regeringsbesluit over de landaanwinning eind
2001 en de instemming van het Nederlandse parlement in het voorjaar van 2002 zijn
de voorbereidingen gecontinueerd, waaronder het zoeken naar een financieringsconstructie
voor de realisatie waarin zowel het Rijk als Rotterdam zich kunnen vinden.
GELIJK SPEELVELD
Voor Rotterdam ligt tevens een grote uitdaging in Europa. Dat is ons speelveld,
daar ontmoeten we in veel sectoren onze concurrenten. Voorwaarde is dat in
die concurrentiestrijd sprake is van een level playing field. Alle landen binnen
de Europese Unie moeten wet- en regelgeving op een zelfde manier invoeren
en naleven. Dat is nu zeker niet het geval. Samen met de belangenorganisatie voor
havenbedrijven en industrie, Deltalinqs, beijveren we ons om daarin verandering te
brengen. Dat betekent niet dat we pleiten voor soepeler regels. Wel voor regels die
overal gelijk zijn.
VEILIGHEID EN BEVEILIGING
Van oudsher doet de haven altijd al een grote inspanning op het gebied van veiligheid.
Na de aanslagen op 11 september 2001 staat ook de beveiliging van de haven
boven aan de agenda. Het gaat dus niet langer alleen om illegale goederen, mensenhandel
en fraude, maar ook om terrorisme. De Rotterdamse aanpak daarin is een
holistische, gekenmerkt door aandacht voor het hele haven- en industriecomplex
en gebruikmakend van de reeds bestaande veiligheids- en kwaliteitssystemen.
In samenwerking met andere organisaties zijn risicoanalyses gemaakt van mogelijke
doelen van terroristische aanslagen, scenario’s uitgewerkt en maatregelen genomen
om de kans op terroristische activiteiten te verkleinen en de gevolgen te minimaliseren.
Daarnaast is een security-organisatie opgezet die zorgt voor synergie en
samenwerking tussen alle betrokkenen. Naast veiligheid heeft nu ook beveiliging
definitief zijn plaats gekregen in de haven.
PORT INFOLINK
Een belangrijk instrument voor de stroomlijning van ketens is de elektronische
uitwisseling van informatie. Om Rotterdam op dit gebied goed op de kaart te zetten,
is in 2002 Port infolink opgericht. Deze nieuwe organisatie richt zich op de snelle
ontwikkeling van een havenbreed platform waarin ladinginformatie gekoppeld wordt
aan maritieme informatie. Bedrijven en organisaties kunnen daarmee snel on-line
informatie uitwisselen en hun planningen optimaliseren. Het zijn straks niet alleen
de locatie en de achterlandverbindingen die voor Rotterdam het verschil maken ten
opzichte van de concurrentie. Met het nieuwe port community system vergroot de
haven zijn onderscheidend vermogen.
mr. Willem K. Scholten, algemeen directeur
ir. Pieter Struijs, directeur
8 9

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
Ondanks een stagnerende wereldeconomie
is in de haven van Rotterdam toch
een groei van de overslag gerealiseerd.
Het huidige overslagniveau ligt in lijn met
het hoogste scenario van de lange-termijnvoorspellingen
voor het jaar 2020.
Voor het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam
is het aanleiding om voluit te blijven
investeren in faciliteiten voor de toekomst.
DE DYNAMIEK VAN DE MAINPORT
HAVEN- EN INDUSTRIECOMPLEX
De bouw van kademuren voor de terminal van DFDS Tor Line op de Maasvlakte. Dit bedrijf verplaatst in
2003 zijn activiteiten van de Waalhaven naar deze nieuwe terminal. Aanleg van infrastructuur is een continu
proces. In 2002 besteedde het Havenbedrijf er ongeveer € 150 miljoen aan.
10 11

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
30.000
20.000
10.000
0
1998 1999 2000 2001 2002
8.000
6.000
4.000
2.000
0
400
1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002
300
313,7
303,6
322,4 314,7 322,1
200
100
0
1998 1999 2000 2001 2002
OVERSLAG
Russische export van olieproducten. Met een daling
CONTAINERS
TOEGEVOEGDE WAARDE
De overslag in de haven van Rotterdam bedroeg
van 2 procent bleef de overslag van overig nat
Gemeten in TEU (eenheden van 20 voet) is de
Met al hun activiteiten hebben bedrijven en dienstver-
het afgelopen jaar 322,1 miljoen ton. Dat is bijna een
massagoed (vooral chemicaliën) net onder het niveau
overslag van containers met bijna 7 procent gestegen
leners in het Rotterdamse haven- en industriecomplex
evenaring van het topjaar 2000. Ten opzichte van 2001
van de topjaren 2001 en 2000.
tot 6,5 miljoen TEU. Dit is voor Rotterdam het beste
in 2002 met elkaar 7,8 miljard euro verdiend. Deze
is de overslag met 7,4 miljoen ton (+ 2,4 procent)
resultaat ooit. De toegenomen overslag past in de
directe bruto toegevoegde waarde beweegt zich al
gestegen. De belangrijkste groei vond plaats bij de
DROOG MASSAGOED
algemene trend in West-Europa. Bovendien is er
jarenlang vrijwel constant in een opgaande lijn. Ten
minerale olieproducten (+ 25,5 procent), roll-on/roll-off
De overslag van kolen is gedaald (- 4 procent).
een sterke stijging in het shortsea-verkeer. Ook de
opzichte van 1996 is de directe toegevoegde waarde
(+ 7,4 procent), ertsen (+ 6,7 procent) en de containers
Met bijna 24 miljoen ton is echter wel het op één na
uitvoering van een containeractieplan heeft bijgedragen
met 45 procent toegenomen. Relatief gezien is de
(+ 5,9 procent). Slecht ging het met de agribulk (- 16,3
hoogste volume ooit gerealiseerd. De kolen zijn vooral
aan het genereren van extra lading. De verbeterde
dienstverlenende sector in de periode 1996-2002
procent), het overig stukgoed (- 10,7 procent) en het
bestemd voor Duitsland en voor de Nederlandse
douaneprocedures spelen eveneens een rol.
de grootste stijger (+ 85 procent), gevolgd door
overig droog massagoed (- 7,2 procent).
elektriciteitscentrales. De overslag van ertsen en
de havenindustrie (+ 67 procent) en de logistiek
schroot steeg. Ook hier is Duitsland de belangrijkste
ROLL- ON/ROLL- OFF EN OVERIG STUKGOED
(+ 25 procent). In absolute cijfers is de directe
NAT MASSAGOED
afnemer. De overslag van agribulk kende een forse
Het roll-on/roll-off verkeer is sinds 1975 verdrievoudigd.
toegevoegde waarde in de havenindustrie veruit
De overslag van ruwe olie is licht gedaald (- 1,7
terugval. Naast structurele oorzaken wordt dit effect
Na een kleine dip in 2001 is de overslag nu weer met
het sterkst gestegen: + 1,5 miljard euro. Daarvan is
procent). Door de hoge olieprijzen werden eerder de
versterkt door de huidige lage Europese graanprijzen
7,4 procent gegroeid. De overslag van overig stukgoed
1,4 miljard euro afkomstig uit de raffinage, mede door
bestaande voorraden aangesproken. De grote stijging
en de verminderde aanvoer van Thaise tapioca. De
blijft als gevolg van de containerisatie structureel
het prijsverloop van ruwe olie. De ontwikkeling van
in de overslag van olieproducten past in de trend dat
lagere overslag van overig droog massagoed komt
dalen.
de toegevoegde waarde in 2003 en verder is mede
reeds aan de bron raffinage plaatsvindt. De aanvoer
door een verminderde vraag naar grondstoffen in de
afhankelijk van het prijsniveau van grondstoffen en
komt met name uit het Midden-Oosten en Rusland.
bouw, de chemie, de papier- en de metaalindustrie.
eindproducten op de wereldmarkt.
Rotterdam ontwikkelt zich tot een hub voor de
12 13

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
ACHTERLANDVERBINDINGEN
Rotterdam beschikt over een uitgebreid achterlandnetwerk.
Dat geldt zowel de binnenvaart, het spoor,
de weg als pijpleidingen. Samen met andere partijen,
zoals Rijkswaterstaat en de Projectorganisatie
Betuweroute, wordt gewerkt aan verdere verbeteringen.
Met name de weginfrastructuur vormt in toenemende
mate een knelpunt. Investeringen richten
zich zowel op het creëren van extra capaciteit als het
verschuiven van lading van de weg naar het spoor
en de binnenvaart. Het bevorderen van multimodaal
vervoer is een belangrijk speerpunt in het beleid. In de
containersector heeft dat zeker succes. In vijf jaar tijd
is het gezamenlijke marktaandeel van binnenvaart en
BINNENVAART
De binnenvaart blijft zich goed ontwikkelen. Zeker het
containertransport heeft nog een grote groeipotentie.
Daarnaast is ook in de tankvaart een verdere schaalvergroting
zichtbaar. Het Havenbedrijf heeft regelmatig
overleg met de binnenvaart over de aanpak van
knelpunten en toekomstontwikkelingen. Dat gebeurt
onder meer in de werkgroep Binnenvaartbelangen
Rotterdam en het Overlegplatform Binnenvaart.
Belangrijke aandachtspunten zijn de bereikbaarheid
van de huidige Maasvlakte en de toekomstige
Maasvlakte 2 voor binnenvaartschepen. In de stad
wordt gewerkt aan een verbetering van de faciliteiten
voor de binnenvaart door de renovatie van een 1.400
GOEDERENOVERSLAG in de Hamburg – Le Havre range 1998 1999 2000 2001 2002
(in miljoenen tonnen)
Hamburg 75,8 81,0 85,1 92,4 97,6
Bremen 34,4 36,0 45,0 46,1 46,5
Amsterdam 55,8 56,2 64,1 68,3 70,4
Rotterdam 313,7 303,6 322,4 314,7 322,1
Antwerpen 119,8 115,7 130,5 130,0 131,6
Gent 23,6 23,9 24,0 23,5 24,0
Zeebruge 33,3 35,4 35,5 32,1 32,9
Duinkerken 39,2 38,3 45,3 44,4 47,5
Le Havre 66,4 63,9 67,5 69,0 67,0
spoor gestegen van 50 naar 53 procent.
meter lange kademuur in de Maashaven. De Maashaven
ontwikkelt zich tot dé binnenvaarthaven van
WEG
Rotterdam.
Op en rond de A15 – de belangrijkste verkeersader
CONCURRENTIEOMGEVING
in het haven- en industriegebied – lopen meerdere
PIJPLEIDINGEN
Het marktaandeel van Rotterdam in de overslag binnen
bedraagt momenteel 28,9 procent tegen 29,7 procent
projecten die de doorstroming van het verkeer ver-
Het afgelopen jaar is ruim 175 kilometer aan nieuwe
de Hamburg – Le Havre range is het afgelopen jaar
een jaar eerder. Andere havens groeien sneller. Dat
beteren. Het betreft onder meer de aanleg van de
pijpleidinginfrastructuur gerealiseerd. In de bodem
gelijk gebleven. Van de negen Noordwest-Europese
geldt met name Hamburg en Antwerpen. Hamburg
Calandtunnel, de ontsluiting van de Vondelingenplaat
van het haven- en industriegebied ligt nu een netwerk
havens die tezamen de range vormen, is het volume
profiteert van de gunstige ligging ten opzichte van
en de verbetering van het Vaanplein. Voor het traject
met een totale lengte van circa 1.500 kilometer. Voor
in Rotterdam in absolute cijfers het sterkst gestegen
Scandinavië en de Baltische staten. Bovendien
Vaanplein – Beneluxplein op de A15 bereidt Rijks-
de (petro)chemische industrie is de beschikbaarheid
(+ 7,4 miljoen ton), Duinkerken groeide procentueel
beschikt de Noord-Duitse haven over goede spoor-
waterstaat een capaciteitsuitbreiding voor. Voor het
van dit pijpleidingstelsel een belangrijke vestigings-
het sterkst (+ 6,8 procent). Als altijd is de container-
verbindingen met Centraal Europa. In Antwerpen
aansluitende traject Beneluxplein – Maasvlakte zijn
voorwaarde. In het haven- en industriegebied is onder
sector het meest in beweging. Veel havens investeren
neemt vooral het volume bij klant MSC fors toe.
plannen gemaakt voor een betere benutting van de
meer gewerkt aan de aanleg van het eerste openbare
in nieuwe faciliteiten of maken plannen daarvoor.
De Zwitserse onderneming is in omvang inmiddels
huidige capaciteit. In 2005 kunnen hier al problemen
MultiCore-tracé. Deze joint venture met Vopak biedt
Het marktaandeel van Rotterdam in de containersector
de tweede rederij ter wereld.
optreden. De financiering van de voorgestelde
bedrijven de mogelijkheid om efficiënt pijpleiding-
projecten verloopt echter moeizaam. Eén van de
capaciteit te huren. Voor de verbindingen met het
(financiële) discussiepunten is de aanleg van een
achterland richt het Havenbedrijf zich op de realisatie
tweede Botlekbrug dan wel -tunnel voor de kruising
van common carrier pijpleidingsystemen. De eerste
van de Oude Maas.
common carrier is voor de aanvoer van ethyleen en
Op de noord-zuidas van het haven- en industriegebied
komt in 2003 in gebruik. De aanleg en exploitatie
is de Tweede Beneluxtunnel officieel in gebruik
gebeurt in een samenwerkingsverband met de Äthylen
genomen. De nieuwe tunnel maakt een einde aan de
Rohrleitungs Gesellschaft (ARG).
dagelijkse files op deze locatie.
Het GHR participeert verder in diverse kenniscentra
die zich bezighouden met innovatieve concepten voor
SPOOR
ondergrondse infrastructuur.
De opwaardering van de Havenspoorlijn, als onderdeel
van de Betuweroute naar Duitsland, krijgt steeds meer
gestalte. In 2004 is de gehele Havenspoorlijn dubbelsporig
en geëlektrificeerd. Intussen is op de Maasvlakte
gestart met de uitbreiding van de spoorlijn
naar de bedrijven die zich aan het vestigen zijn in de
noordwesthoek. Het aantal spoorshuttles van en naar
Rotterdam neemt nog steeds toe. Door de liberalisering
van de spoormarkt komen er ook meer en meer nieuwe
aanbieders.
Het GHR speelt een actieve rol in de ontwikkeling van
het spoorvervoer van en naar de Rotterdamse haven.
Er is frequent overleg met spoorpartijen. Gezamenlijk
worden ook projecten opgestart voor verdere productverbetering.
14 15

Als partner van het bedrijfsleven streeft
het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam
ernaar de juiste voorwaarden te creëren
voor de verdere ontwikkeling
van het haven- en industriecomplex.
Elk jaar opnieuw vinden grote investeringen
plaats in de versterking van netwerken,
Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
de verbetering van infrastructuur en andere
voorzieningen. Door de omvorming tot
overheids-NV verwacht het GHR dat
haar rol als havenautoriteit en internationaal
opererende dienstverlener in de toekomst
nog beter tot uitdrukking komt.
BLIJVEND INVESTEREN IN DE TOEKOMST
GEMEENTELIJK HAVENBEDRIJF ROTTERDAM
In het World Port Center (WPC) bevindt zich het hoofdkantoor van het Havenbedrijf. Zo’n 600 medewerkers werken
dagelijks in dit gebouw aan de oever van de Nieuwe Maas. Het WPC is een ontwerp van Sir Norman Forster.
16 17

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
TERREINEN
De oppervlakte van de verhuurde bedrijfsterreinen is
netto met 85 hectare toegenomen. Door de aankoop
van het 30 hectare grote Baris-terrein in de Waalhaven
is in het haven- en industriegebied nu in totaal 4.974
hectare aan bedrijfsterreinen beschikbaar. Hiervan is
4.330 hectare verhuurd. Op nog eens 399 hectare rust
een optie of reservering. Wat resteert is 245 hectare
aan vrij uitgeefbare terreinen. De haven van Rotterdam
raakt snel ‘uitverkocht’. Van de nog te verhuren
terreinen heeft één kavel een omvang van 60 hectare
en is een aantal kavels beschikbaar van 10 tot 20
hectare. De overige terreinen zijn kleiner. Voor de
voornaamste groeisectoren in de haven – containers
194
201
164
156
121
1998 1999 2000 2001 2002
240
180
120
60
0
FINANCIËN
Het netto resultaat over 2002 bedroeg 56,3 miljoen
euro en blijft daarmee iets onder het niveau van de
vier voorafgaande jaren. Desondanks kon de voor
de periode 2000-2003 afgesproken jaarlijkse vaste
afdracht aan de gemeente van 37,8 miljoen euro
over 2002 met 3,8 miljoen euro worden verhoogd.
De algemene reserve van het Havenbedrijf is gegroeid
tot 188 miljoen euro. Dat cijfer ligt iets boven de in
2000 geformuleerde doelstelling. Het GHR hanteert
een rendementsdoelstelling op het totaal geïnvesteerd
vermogen van circa 10 procent. Het in het afgelopen
jaar gerealiseerde rendement van 9,3 procent voldoet
nagenoeg hieraan.
ONDERNEMINGSRAAD
Directie en ondernemingsraad (OR) hebben regelmatig
constructief overleg over een veelheid aan
onderwerpen. De meeste aandacht ging uit naar
de plannen voor de verzelfstandiging van het GHR.
De OR ziet kansen voor een toekomst van het bedrijf
als overheids-NV, maar heeft hieraan wel een aantal
voorwaarden verbonden op het gebied van organisatie,
rechtspositie van medewerkers en arbeidsvoorwaarden.
Deze voorwaarden zijn onderschreven door
directie en gemeentebestuur.
en chemie – bieden deze terreinen geen uitbreidingsmogelijkheden.
De belangrijkste terreinuitgiften in 2002
INVESTERINGEN
PERSONEEL EN ORGANISATIE
Ieder jaar opnieuw investeert het GHR op grote schaal
Los van de verzelfstandiging gaat binnen het bedrijf
in de verdere ontwikkeling van het haven- en industrie-
veel aandacht uit naar de ontwikkeling van manage-
gebied. Verdeeld over 110 projecten ging het in 2002
ment en medewerkers. Hiervoor is onder meer een
om een investeringsbedrag van 156 miljoen euro. Het
speciale task force Human Resources Management
meeste geld werd geïnvesteerd in de logistieke sector.
gevormd. Eind 2002 had het Havenbedrijf 1.254
5.000
medewerkers in dienst, 47 meer dan een jaar eerder.
3.750
4.095
4.207 4.239 4.245 4.331
De grootste projecten vonden plaats op de Maasvlakte
en betroffen het creëren van de basisinfrastructuur
Met name de uitstroom van medewerkers is minder
dan in voorgaande jaren. Het is een aanwijzing dat
in de westhoek, de aanleg hier van een roll-on/roll-off
op de arbeidsmarkt een grotere waardering ontstaat
2.500
terminal voor DFDS Tor Line en het uitbreiden van
voor een ‘veilige’ vaste aanstelling. Het ziekteverzuim
de containerfaciliteiten op het schiereiland. Voor de
is gedaald tot 6,8 procent.
1.250
industrie is geïnvesteerd in diverse infra-structurele
voorzieningen voor het PO 11-project van Lyondell/
0
Bayer op de Maasvlakte. In de distributiesector is de
1998 1999 2000 2001 2002
eerste fase van het openbare MultiCore pijpleidingensysteem
aangelegd.
8
betroffen de omzetting van een optie van EECV voor
de bouw van een kolenterminal en voor DFDS Tor Line
Nautisch is geïnvesteerd in de verbreding en verdie-
6
6,4
7,3 7,3
6,8
voor de bouw van een terminal op de Maasvlakte.
ping van de havenmond van de Waalhaven en in de
5,2
De grootste terug-name betrof een deel van het terrein
vernieuwing van de patrouillevloot van de Rotterdam
4
van Kemira Rozenburg.
Port Authority (RPA), een divisie van het Havenbedrijf.
2
0
1998 1999 2000 2001 2002
18 19

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
Alle overslag-, distributie- en industriële
activiteiten in het haven- en industriegebied
zijn primair de zaak van het particuliere
bedrijfsleven. Het Gemeentelijk Havenbedrijf
Rotterdam wil hen echter optimaal
ondersteunen en faciliteren. Doelstelling
is het creëren van een aantrekkelijk
vestigingsklimaat, dat alle partijen
voordeel biedt. Rotterdam streeft ernaar
klanten een complete haven te bieden.
PARTNER
VAN HET BEDRIJFSLEVEN
COMMERCIËLE DIENSTEN
In de Eemhaven is een van de havenbekkens gedempt om meer ruimte te creëren voor ECT Home Terminal
en het Rail Service Center Rotterdam. Het Havenbedrijf probeert de bestaande ruimte in het havengebied zo
goed mogelijk te benutten.
20 21

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
OVERSLAGSECTOR
CONTAINERS
Het GHR wil de positie van Rotterdam als belangrijkste
Europese containerhaven verder uitbouwen. De
containeroverslag heeft zich echter enige tijd minder
goed ontwikkeld dan in omliggende havens. De
uitvoering van een containeractieplan met een aantal
kwalitatieve en financiële maatregelen moet de haven
voor rederijen weer aantrekkelijker maken. Eén van
de belangrijkste acties het afgelopen jaar was het
stroomlijnen van de logistiek rondom de controle
van containers in de douanescan op de Maasvlakte.
Door goede afspraken tussen alle partijen verloopt
OVERIG STUKGOED
Het vervoer van goederen gebeurt steeds meer in
containers. Toch wil de haven van Rotterdam ook een
volwaardige en complete stukgoedhaven zijn. Door
een gezamenlijke inspanning met Gevelco gaat de
Zweedse staalproducent SSAB jaarlijks via Rotterdam
een pakket van 700.000 ton staal verschepen. Voor de
afhandeling van het nieuwe pakket (en andere nog aan
te trekken lading) wordt in de Brittanniëhaven een all
weather terminal en multimodaal logistiek centrum
gebouwd. Ook komen er faciliteiten voor het knippen
en snijden van het metaal. Belangrijk kenmerk van de
nieuwe all weather terminal zijn de mogelijkheden
voor overdekte overslag van shortsea-schepen.
DISTRIBUTIE
Door de versterking van de distributiefunctie kan
Rotterdam meer lading aan de haven binden. Distributieactiviteiten
vinden met name plaats in de drie, over
het haven- en industriegebied verspreide Distriparken:
Eemhaven, Botlek en Maasvlakte. De ruimte op het
Distripark Eemhaven is al langere tijd volledig
verhuurd. De teruggave van 11 hectare terrein door
Lyondell in de Botlek maakte het mogelijk om de
omvang van het Distripark Botlek uit te breiden tot
92 hectare. Ruim 80 procent van de op dit Distripark
beschikbare kavels is uitgegeven.
Het Distripark Maasvlakte omvat 86 hectare. Daarvan
is inmiddels ruim 45 procent uitgegeven. In 2002
levering van industriële restwarmte van Shell aan
huishoudens in de Rotterdamse deelgemeente
Hoogvliet.
MARITIEME INDUSTRIE
De scheepsreparatie in Rotterdam heeft zich het
afgelopen jaar gestabiliseerd. Een belangrijke
ontwikkeling was de overname van Verolme Botlek
door Keppel Fels uit Singapore. In het Calandkanaal
zijn de voorbereidingen getroffen voor de assemblage
in 2003 van een reusachtig olie- en gasplatform, de
Kizomba A. De maritieme industrie krijgt verder in de
Waalhaven nieuwe impulsen. Er is ruimte gecreëerd
voor de (her)vestiging van onder meer twee scheeps-
dit nu veel efficiënter. Dit komt mede doordat het
Het oude Vierhavens-/Merwehavengebied herbergt
heeft Kloosterboer besloten om op een terrein van
werven.
Havenbedrijf, als onderdeel van de havenservices,
tegenwoordig het moderne Rotterdam Fruitport.
3,5 hectare een groot koel- en vrieshuis te bouwen.
voorlopig de transportkosten betaalt voor het vervoer
Het afgelopen jaar is hier een nieuwe opslagplaats
Eurofrigo heeft zijn vestiging op het Distripark
RECYCLING EN MILIEU
van de containers tussen terminal en scan. Een andere
voor containers met vers fruit en groenten in gebruik
Maasvlakte uitgebreid met een keuringstation. Nippon
Rotterdam wil een voorname positie veroveren in de
maatregel is het versterken van het wereldwijde
genomen. In de gestaag groeiende vruchtensappen-
Express en Danzas namen nieuwe opslagfaciliteiten in
recycling. Over het afgelopen jaar zijn echter geen
netwerk van Rotterdam Representatives. In 2002 zijn
sector zijn de faciliteiten voor overslag, opslag en
gebruik.
bijzondere nieuwe ontwikkelingen te melden. De
nieuwe vertegenwoordigers aangesteld in de Verenigde
verwerking verder uitgebreid.
Havenontvangstinstallatie van SITA is uit de markt
Staten en Duitsland. Het containeractieplan heeft
INDUSTRIE
genomen.
reeds concreet geleid tot het behoud en het terughalen
DROGE BULK
van containerlading. De containeroverslag is het
Doelstelling is om de sterke positie van Rotterdam in
(PETRO) CHEMIE
AGRI - INDUSTRIE
afgelopen jaar met bijna 7 procent gestegen.
de kolen- en schrootoverslag verder uit te bouwen en
Rotterdam beschikt over één van de meest voor-
De opslagterminals voor oliën en vetten investeren
de overslag van agribulk en ijzererts minimaal op het
aanstaande (petro)chemische clusters in de wereld.
voortdurend in de vervanging van stalen tanks door
huidige peil te handhaven. Zeker de kolensector biedt
Doelstelling is om de activiteiten in dit cluster verder
tanks van roestvrijstaal. Maastank heeft door de bouw
op korte termijn groeikansen. EECV is in de Europoort
te verdiepen en te verbreden. Het GHR heeft de
van vier roestvrijstalen tanks de opslagcapaciteit
gestart met de bouw van een eigen kolenterminal.
aandacht voor de chemiesector het afgelopen jaar
verder uitgebreid. Bij Koole Tankstorage Pernis is
De terminal is eind 2003 gereed en gaat jaarlijks
geïntensiveerd. Aanleiding zijn de verslechterde
gestart met de bouw van een nieuwe zee- en binnen-
5,5 miljoen cokeskolen overslaan. Voor de uitbreiding
wereldeconomie en de toegenomen concurrentie van
vaartsteiger.
van de kolenoverslag bij EMO op de Maasvlakte legt
omliggende havens. Juist dan wordt van de haven-
het Havenbedrijf een 600 meter lange, nieuwe kade
autoriteit meer verwacht. Dat geldt bijvoorbeeld
aan. Deze kade moet medio 2005 gereed zijn.
promotie en onderzoek, maar ook investeringen in
Het afgelopen jaar is ook een 600 meter lange kade
infrastructuur, milieu en veiligheid. Met het bedrijf
opgeleverd voor de vernieuwde terminal van Van Uden
Wetro is een huurovereenkomst getekend voor een
Stevedoring in de Merwehaven. Deze terminal richt
chemicaliënterminal op het voormalige terrein van
zich onder meer op de overslag van overig droog
Kemira in de Europoort. Lyondell, DSM Special
massagoed.
Products, Shell en Resolution hebben in het haven-
en industriegebied nieuwe fabrieken geopend en
NATTE BULK
Sargeant Terminals een nieuwe terminal voor bitumen.
Op het middengedeelte van de Maasvlakte is verder
Rotterdam wil haar traditioneel sterke positie in de
geïnvesteerd in de bouw van nieuwe diepzeeterminals
overslag van natte bulk behouden en de overslag en
WATER, ENERGIE EN GASSEN
voor de containeroverslag. Met Delta Container
opslag van chemicaliën versterken. Shell en Vopak
Door verschillende initiatieven van bedrijfsleven en
Services is op de Maasvlakte een nieuwe terminal
bouwen in Pernis een nieuwe installatie voor het
overheid is Rotterdam in staat haar positie als
geopend voor de overslag van lege containers. Het
beladen van tankauto’s. Odfjell voert een vijfjarenplan
energiehaven te versterken. Zo heeft energie-
(ont)gassen van containers kan voortaan milieuvrien-
uit voor de vergroting van het aantal roestvrijstalen
leverancier Electrabel het afgelopen jaar samen met
delijk gebeuren in de Rotterdam Ecogen Service
opslagtanks. De haven is ook een van de marktleiders
Air Products een warmtekrachtcentrale gerealiseerd
Terminal (REST). Het bedrijf is gevestigd op het
in de bunkersector. Met het bedrijfsleven lopen
voor de nieuwe BDO-fabriek van Lyondell in de Botlek.
terminalcomplex van ECT op de Maasvlakte.
besprekingen over verdere capaciteitsvergroting in
Intergen is gestart met de bouw van een omvangrijke
Het ruimtetekort van Rotterdam maakt het tevens
dit specifieke segment.
warmtekrachtcentrale op een 12 hectare groot, van
noodzakelijk om in de Waalhaven en Eemhaven te
Nerefco overgenomen terrein in Pernis. Nerefco
blijven investeren in de herstructurering van bestaande
zelf bouwde in de Europoort een windmolenpark.
terreinen, zodat deze voldoen aan de hedendaagse
Door het Havenbedrijf is in samenwerking met een
eisen van het bedrijfsleven.
aantal andere partijen een plan opgesteld voor de
22 23

In 2002 bezochten ruim 29.000 zeeschepen
en 120.000 binnenvaartschepen de haven
van Rotterdam. Het Gemeentelijk Havenbedrijf
Rotterdam wil al die scheepvaart snel,
efficiënt en betrouwbaar afhandelen.
Zonder echter ook maar op enige manier
afbreuk te doen aan de veiligheid en
Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
het milieu. Het komt dan ook steeds meer
aan op maatwerk.
SNEL, EFFICIËNT EN
BETROUWBAAR MAATWERK
NAUTISCHE DIENSTEN
VC Botlek is een van de drie verkeerscentrales (Hoek van Holland, Botlek en Stad) van waaruit
medewerkers van het Havenbedrijf de scheepvaart op de vaarwegen en in de havenbekkens begeleiden.
24 25

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
VERKEERSBEGELEIDING
De 29.088 zeeschepen die Rotterdam bezochten,
zorgden in de haven voor 80.359 scheepsbewegingen.
Zowel het aantal bezoeken als scheepsbewegingen is
iets lager dan in het jaar daarvoor. Van 18.743 schepen
is een melding ontvangen dat zij gevaarlijke en/of
schadelijke stoffen aan boord hadden. Door de invoering
van nieuwe Nederlandse regelgeving voor het
vervoer van vuurwerk is de veiligheid vergroot, zonder
dat de concurrentiepositie van Rotterdam in het geding
is gekomen.
VEILIGHEID
Het aantal nautische incidenten is gelijk aan dat van
2001. De verruiming van de regels voor de vrijstelling
van de loodsplicht heeft hierop geen negatieve invloed
gehad. Schepen tot 70 meter (was 60 meter) hoeven
geen loods meer aan boord te hebben. Schepen tot
90 meter (was 70 meter) kunnen onder voorwaarden
ontheffing van de loodsplicht krijgen. Rotterdam is en
blijft een veilige haven.
Aan boord van zeeschepen zijn door het GHR ruim
9.400 inspecties uitgevoerd, onderverdeeld naar
5.300 veiligheidscontroles en 4.100 milieucontroles.
In verband met de problematiek rondom het transport
Op binnenvaartschepen zijn ruim 5.500 milieuinspecties
uitgevoerd. In 90 procent van de gevallen
betrof het een bunkercontrole. Het positieve effect
van de bunkercontroles komt onder meer tot uiting in
het verminderde aantal morsingen in de haven. Deze
dalende trend is reeds een aantal jaren zichtbaar.
In 2002 ging het in totaal om 316, meestal kleine
morsingen. De patrouilleboten van het GHR zorgen
in veel gevallen zelf voor de snelle en effectieve
indamming van de morsingen. Ook de Gezamenlijke
Schermenpool met het bedrijfsleven en de brandweer
bewijst in de praktijk zijn nut. Op strategische locaties
in de haven staan nu containers met olieschermen.
Deze schermen zijn snel in het water te trekken.
ONDERHOUDSBAGGERWERK
Voor het op de gewenste diepte houden van de haven
is in 2002 bijna 4,8 miljoen kubieke meter slib van de
havenbodem verwijderd. De toename van de hoeveelheid
baggerwerk is met name een gevolg van de
voorjaarsstormen die zorgden voor meer sediment.
Ruim 12 procent van dit slib was te vervuild om te
storten op zee of te hergebruiken op land en is daarom
afgevoerd naar de Slufter, het opslagdepot op de
Maasvlakte. Het percentage vervuild baggerslib is
ongeveer gelijk aan voorgaande jaren. Door tegelijkertijd
met het storten van slib op zee, zand te winnen
voor infrastructurele werken in de haven is de laatste
jaren een belangrijke efficiency-slag gemaakt.
van vuurwerk en het (ont)gassen van schepen die
agribulk vervoeren, hebben veiligheidscontroles
32.000
24.000
29.191
30.193 30.201
29.554 29.088
het afgelopen jaar meer prioriteit gekregen. Bij 762
zeeschepen is conform de afspraken aan de Inspectie
Verkeer en Waterstaat melding gemaakt van de
16.000
aangetroffen situatie. In totaal is 160 maal procesverbaal
opgemaakt.
600
450
550
450
8.000
300
398
344
316
0
1998 1999 2000 2001 2002
150
0
110
100
48
74
55
In het eerste volledige jaar waarin het nieuwe Haven
1998 1999 2000 2001 2002
Coördinatie Centrum (HCC) operationeel is geweest,
heeft het gebruik van videowalls, met daarop onder
meer een dynamische kaart van de haven met actuele
informatie over alle scheepsbewegingen en andere
informatie, zijn meerwaarde bewezen. De medewerkers
op het HCC beschikken nu over een groot centraal
havenoverzicht op de videowalls, gecombineerd met
gedetailleerde informatie op de eigen werkplek. De
meerwaarde bleek zowel tijdens het dagelijks werk als
op de momenten dat zich een incident voordeed.
Door de verdieping van de vaargeul in de Nieuwe Maas
en de verbreding van de havenmond van de Waalhaven
is de bereikbaarheid van dit havengebied voor
grote containerschepen tot 6.000 TEU sterk verbeterd.
Het GHR heeft verder geïnvesteerd in de bouw van
zeven patrouillevaartuigen. De patrouillevaartuigen
zien toe op de orde en veiligheid op het water. Vijf van
de nieuwe schepen zijn ook inzetbaar als blusvaartuig.
26 27

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
Het haven- en industriecomplex
van Rotterdam kan zich alleen blijven
ontwikkelen als aan een groot aantal
randvoorwaarden wordt voldaan. Voldoende
ruimte is hierbij één van de belangrijkste
onderwerpen. De snelle aanleg van
Maasvlakte 2 biedt bovendien ook de stad
nieuwe perspectieven voor uitbreiding.
In alle plannen voor de haven staat
de gelijktijdige versterking van economie
én milieu voorop.
RUIMTE VOOR DE HAVEN EN DE STAD
CONDITIES VOOR
DE MAINPORTONTWIKKELING
Vanuit het bedieningsgebouw naast de Erasmusbrug wordt een aantal bruggen in de stad geopend en
gesloten. Het bedienen van bruggen in het havengebied is een van de taken van het Havenbedrijf.
28 29

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
RUIMTE
Voldoende ruimte is voor de verdere ontwikkeling van
het haven- en industriegebied van het allergrootste
belang. Na de regering eind 2001, is in het voorjaar
van 2002 ook het parlement akkoord gegaan met
de aanleg van Maasvlakte 2. Door de kort daarop
volgende verkiezingen in Nederland en de snelle val
van het hierna gevormde kabinet zijn in 2002 echter
nog geen concrete afspraken gemaakt over de
financiering van Maasvlakte 2. Om de landaanwinning
te bespoedigen heeft het GHR inmiddels een voorstel
ingediend voor een nieuwe Maasvlakte zonder eigen
haveningang. Een dergelijke variant verlaagt de
bouwkosten aanzienlijk.
MANAGEMENT NIEUWE HAVEN OMAN
In het Midden-Oosten is met de staat Oman een
samenwerkingsovereenkomst getekend voor de ontwikkeling
en het management van de nieuwe haven
van Sohar. Het is de eerste maal dat het GHR buiten
Europa een joint venture aangaat voor havenontwikkeling.
MILIEU
Aandacht voor het milieu is een integraal onderdeel
van het beleid. Bij elke investeringsbeslissing is het
milieu een volwaardige component. Door het juiste type
bedrijf op de juiste plaats te vestigen, is veel milieuwinst
mogelijk.
de binnenvaart en de shortsea. Het aan het Witboek
gekoppelde subsidieprogramma Marco Polo is in 2002
goedgekeurd door de Europese Raad van Transportministers.
INFORMATIEHAVEN
Op voorspraak van het bedrijfsleven – en in nauwe
afstemming met de douane en Deltalinqs – is Port
infolink opgericht. Deze nieuwe organisatie richt zich
op de snelle ontwikkeling van een havenbreed port
community systeem voor de uitwisseling van elektronische
informatie door partijen in de keten. Port infolink
start met de containersector en de chemie. In deze
sectoren is de behoefte aan online informatie- en
van het leefklimaat. Belangrijk daarvoor is dat de
haven de ruimte krijgt in het westen. Hierdoor ontstaan
op termijn in het oostelijk havengebied ook kansen
voor nieuwe stedelijke functies. In dat kader heeft de
gemeente Rotterdam het afgelopen jaar het voormalige
terrein van de Rotterdamse Droogdok Maatschappij
aangekocht. De gemeente heeft besloten om voor
de toekomstige ontwikkeling van het oostelijk havengebied
een Ontwikkelingsmaatschappij Stadshavens
op te richten.
De verschuiving van bedrijvigheid naar het westen
en de herontwikkeling van het oostelijk havengebied
zijn twee van de elementen in het Havenplan 2020.
In de dagelijkse praktijk zijn het behoud van voldoende
communicatiediensten het grootst.
Het afgelopen jaar is gestart met het maken van dit
De aanleg van Maasvlakte 2 is onderdeel van het
geluidsruimte voor haven en industrie en de verbete-
integrale ruimtelijk-economische plan. Het Havenplan
Project Mainportontwikkeling Rotterdam (PMR).
ring van de bodemkwaliteit belangrijke aandachts-
STAD EN HAVEN
2020 geeft een visie op de toekomstige ontwikkeling
Daartoe behoren ook het project Bestaand Rotterdams
punten. Vanuit dat perspectief kijkt het GHR onder
Zoals afgesproken binnen het verband van ROM-
van de haven en de randvoorwaarden die hiervoor
Gebied (BRG) en het creëren van 750 hectare extra
meer nauwgezet naar de ontwikkelingen rond de
Rijnmond gebeurt de verdere ontwikkeling van de
nodig zijn. Vanzelfsprekend is de dubbeldoelstelling
natuur en recreatie. Voor het project BRG ligt inmiddels
nieuwe Wet Geluidhinder en de plannen voor woning-
haven aan de hand van twee gelijkwaardige doelstel-
‘versterking economie en verbetering leefklimaat’
een aantal concrete voorstellen op tafel. De uitvoering
bouw op de rechter Maasoever. In het kader van het
lingen: versterking van de economie en verbetering
leidend.
van het project moet in het huidige haven- en industrie-
project Bestaand Rotterdams Gebied is een studie
gebied onder meer leiden tot een ruimtewinst van
uitgevoerd naar de mogelijkheden voor het versneld
200 hectare, een vermindering van het verkeers- en
saneren van bodemverontreinigingen.
industrielawaai, minder uitstoot van CO2 en warmteverlies,
en een verbetering van het leefklimaat in
ZEEHAVENBELEID EN MARITIEME VEILIGHEID
het gebied rondom de haven- en industrieterreinen.
Door enkele scheepsrampen staat de veiligheid op zee
Door de politieke gebeurtenissen in Den Haag is het
in Europa hoog op de politieke agenda. Rotterdam pleit
ook voor het project BRG nog niet mogelijk geweest
in Europees verband voor realistische maatregelen
om met de rijksoverheid afspraken te maken over
die het vervoer van olie over zee veiliger maken. Dat
de financiering. Vanuit het GHR is geld beschikbaar
betekent in de eerste plaats de uniforme uitvoering en
gesteld om toch op korte termijn te kunnen starten
naleving van in EU-verband reeds bestaande regels.
met een aantal deelprojecten. Met name betreft dat de
aanleg van vier rivierparken. De gemeente Rotterdam
Medio 2002 heeft de Europese Commissie het
is tevens bereid om een aantal andere leefbaarheids-
zogenaamde Port package goedgekeurd. Dit pakket
projecten voor te financieren. De Provincie Zuid-
aan maatregelen is vooral gericht op het vergroten
Holland is de projectleider voor de creatie van 750
van de concurrentie binnen een haven. Dat betreft
hectare extra natuur en recreatie.
zowel de nautische dienstverlening als de overslag
en de opslag. Ook wil de Europese Commissie het
EXPLOITATIEMAATSCHAPPIJ SCHELDE - MAAS 2
mogelijk maken dat de bemanning van een schip
Met Zeeland Seaports (Vlissingen en Terneuzen)
zelf het laden en lossen verzorgt. De aanvankelijke
zijn afspraken gemaakt voor de oprichting van een
voorstellen waren voor het bedrijfsleven in Rotterdam
Exploitatiemaatschappij Schelde-Maas 2 (ESM 2).
zeer ongunstig, met name door de maximaal toe-
De bedoeling is dat deze joint venture alle nog niet
gestane looptijd van concessies. In het definitieve
uitgegeven terreinen in Vlissingen gaat ontwikkelen
Port package is de looptijd naar boven bijgesteld,
en exploiteren. In totaal betreft het circa 500 hectare.
mede dankzij een intensieve lobby van Rotterdam.
Belangrijkste project is de realisatie van de Wester-
Het door de Europese Commissie in het Witboek
schelde Containerterminal. ESM 2 is het vervolg op
Transport voorgestelde transportbeleid voor de
de in 1995 opgerichte eerste Exploitatiemaatschappij
komende tien jaar, is onder meer besproken in het
Schelde-Maas. Dit betrof de exploitatie in Vlissingen
Europese Parlement. Voor Rotterdam is vooral van
van ‘Port Scaldia’, een 100 hectare groot terrein voor
belang welke nieuwe Europese regelgeving uit het
met name neobulk-activiteiten waarvoor in Rotterdam
Witboek voortvloeit. De kern van het programma is
de ruimte ontbreekt.
het stimuleren van duurzaam transport via het spoor,
30 31

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
JAARREKENING
De nieuwbouw van Lyondell / Bayer achter de kunstmatige duinen van de Maasvlakte. Belangrijke pluspunten
van de Rotterdamse haven zijn de ligging aan de Noordzee en de diepte. Schepen met een diepgang
tot 74 voet kunnen de haven binnenlopen. Het Havenbedrijf peilt voortdurend om te weten welke vaarwegen
en havenbekkens uitgebaggerd moeten worden om ze op de gewenste diepte te houden.
32 33

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
BALANS NA WINSTVERDELING PER 31 DECEMBER 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
ACTIVA
Materiële vaste activa 1.413 1.266
Immateriële vaste activa 1 1
Financiële vaste activa 333 324
Totaal vaste activa 1.747 1.591
WINST EN VERLIESREKENING 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
Omzet 397 384
Personeelslasten 70 64
Goederen en diensten 93 90
Afschrijvingen 80 79
Overige lasten 19 21
Som der bedrijfslasten 262 254
Voorraden 3 3
Vorderingen en transitoria 256 285
Liquide middelen -150 -182
Resultaat deelnemingen -2 -4
Saldo rentebaten/rentelasten -63 -56
Totaal vlottende activa 109 106
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 70 70
Totaal activa 1.856 1.697
Buitengewone baten en lasten -14 -9
PASSIVA
Netto resultaat 56 61
Eigen vermogen 188 173
Voorzieningen en fondsen 117 133
Langlopende schulden 1.402 1.236
Kortlopende schulden en transitoria 149 155
Totaal passiva 1.856 1.697
34 35

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
ALGEMENE TOELICHTING OP DE BALANS EN DE WINST- EN VERLIESREKENING
ALGEMEEN
VOORRADEN
De in de jaarrekening opgenomen bedragen zijn
De voorraden zijn gewaardeerd tegen de aanschafprijs
vermeld in miljoenen euro’s, tenzij anders is aangegeven.
De jaarrekening is opgesteld conform de
activa, uit onderdelen voor de patrouillevaartuigen.
of lagere marktwaarde en bestaan naast te verkopen
comptabiliteitsvoorschriften (Besluit Comptabiliteitsvoorschriften
1995, Staatsblad 1994, nr. 363),
VORDERINGEN EN TRANSITORIA
alsmede de Wet op de Jaarrekening (opgenomen in De vorderingen op handelsdebiteuren zijn opgenomen
titel 9 Boek 2 BW) en concern voorschriften terzake. tegen de nominale waarde. Een waardecorrectie is
toegepast voor het risico van oninbaarheid.
WAARDERINGS - EN RESULTAATBEPALINGS -
2.000
1.590
1.500
1.409
1.292
1.163 1.168
1.000
500
0
1998 1999 2000 2001 2002
12,3
11,2 11,3
9,8
9,3
1998 1999 2000 2001 2002
16
12
8
4
GRONDSLAGEN
LIQUIDE MIDDELEN
De saldi van kas, bank en giro zijn tegen nominale
ALGEMEEN
waarde gewaardeerd.
De waardering van de activa en passiva, alsmede de
bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van
VOORZIENINGEN EN FONDSEN
de historische verkrijgingsprijs. De activa en passiva
Behoudens een voorziening voor herstructurerings-
zijn tegen nominale waarde gewaardeerd, tenzij bij de
afzonderlijke posten anders is vermeld. Noodzakelijk
geachte waardecorrecties zijn op de activa in mindering
gebracht. Baten en lasten zijn toegerekend aan
kosten, die is opgenomen tegen de nominale waarde
zijn de voorzieningen en fondsen opgenomen tegen
contante waarde van de toekomstige verplichtingen.
80
60
60
65
79
61
56
132
141
152
140
136
200
150
het boekjaar waarop deze betrekking hebben.
LANGLOPENDE SCHULDEN
40
100
De langlopende schulden (schulden met een looptijd
BALANS
langer dan 1 jaar) hebben grotendeels betrekking op
20
50
de financiering van materiële vaste activa.
MATERIËLE VASTE ACTIVA
0
0
De materiële vaste activa worden gewaardeerd op
WINST- EN VERLIESREKENING
1998 1999 2000 2001 2002
1998 1999 2000 2001 2002
basis van de aanschafwaarde onder aftrek van lineaire
afschrijvingen. De afschrijvingen zijn gebaseerd op
OMZET
vaste percentages van de aanschafwaarde. De werken
De omzet omvat de opbrengst van de gedurende het
in uitvoering zijn opgenomen tegen de tot balansdatum
boekjaar aan derden verleende diensten. De omzet
in rekening gebrachte bedragen.
heeft grotendeels betrekking op havengelden en
inkomsten uit verhuur van terreinen.
IMMATERIËLE VASTE ACTIVA
De immateriële vaste activa bestaan uit geactiveerde
AFSCHRIJVINGEN
kosten van onderzoek en ontwikkeling. Deze aanloop-
De afschrijvingen zijn berekend zoals hiervoor aan-
kosten worden in principe in 5 jaar afgeschreven.
gegeven onder materiële vaste activa en immateriële
vaste activa.
FINANCIËLE VASTE ACTIVA
Onder de financiële vaste activa zijn vorderingen uit
hoofde van verstrekte leningen, alsmede de deelnemingen
opgenomen. De vorderingen uit hoofde van
verstrekte leningen en de aan deelnemingen verstrekte
leningen zijn opgenomen tegen de nominale waarde.
De deelnemingen zijn gewaardeerd op een evenredig
aandeel in het eigen vermogen, dan wel op de
verkrijgingsprijs.
36 37

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
TOELICHTING OP DE BALANS 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
MATERIËLE VASTE ACTIVA
Aanschafwaarde per 1 januari 2.591 2.412
Ingebruiknamen, investeringen en afboekingen 223 179
Aanschafwaarde t/m 31 december 2.814 2.591
Afschrijvingen tot 1 januari 1.325 1.258
Afschrijvingen 76 67
Afschrijvingen t/m 31 december 1.401 1.325
FINANCIËLE VASTE ACTIVA 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
BELEGDE GELDEN
Stand per 1 januari 235 216
Mutaties 14 19
Stand per 31 december 249 235
DEELNEMINGEN
Stand per 1 januari 37 73
Mutaties -1 -36
Boekwaarde per 31 december 1.413 1.266
Stand per 31 december 36 37
LENINGEN AAN DEELNEMINGEN
De stand van de onderhanden werken,
begrepen in de materiële vaste activa,
bedraagt per ultimo 2002 € 213 mln.
Stand per 1 januari 44 60
Mutaties -9 -16
Stand per 31 december 35 44
LENINGEN
IMMATERIËLE VASTE ACTIVA
Stand per 1 januari 8 9
Mutaties 5 -1
Aanschafwaarde per 1 januari 9 9
Afboekingen en investeringen 1
Stand per 31 december 13 8
Aanschafwaarde t/m 31 december 10 9
Totaal stand per 31 december 333 324
Afschrijvingen tot 1 januari 8 7
Afschrijvingen en afboekingen 1 1
Afschrijvingen t/m 31 december 9 8
Boekwaarde per 31 december 1 1
De belegde gelden betreffen de grotendeels bij de
Algemene Dienst van de Gemeente Rotterdam belegde
saldi van de algemene reserve en het egalisatiefonds
afkoop erfpacht. Per ultimo 2002 wordt evenals in 2001
deelgenomen in:
• Exploitatiemaatschappij Schelde Maas BV (+CV)
• RSPI BV
• Mainport Holding Rotterdam N.V. (MHR N.V.)
Door de Mainport Holding Rotterdam N.V. is in 2002
een aantal nieuwe participaties aangegaan. De MHR
N.V. heeft per ultimo 2002 deelnemingen in:
• Brielse Meer Water BV
• Rotterdamse Container Participatiemaatschappij BV
• Participatiemaatschappij Mainport Rotterdam Beheer BV (+CV)
• Stichting administratiekantoor aandelen CSKD-Intrans a.s.
• KSD Dirkzwager BV
• RISC BV
• Multicore BV
• MHR CV BV
• Port infolink BV
• Mainport Foreign Investments BV
• Micro Chemie BV
• MHR Silent Partner BV
38 39

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
VORDERINGEN EN TRANSITORIA 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
Handelsdebiteuren 162 154
Overige vorderingen 68 83
Transitoria 26 48
Totaal 256 285
De post handelsdebiteuren betreft voor meer dan de helft
vorderingen inzake – deels door klanten betwiste – contractueel
doorberekende OZB aanslagen.
EIGEN VERMOGEN 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
Stand per 1 januari 173 155
Mutaties 15 18
Stand per 31 december 188 173
VOORZIENINGEN EN FONDSEN 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
Egalisatiefonds afkoop erfpacht 77 78
Non-activiteitenvoorziening 10 8
Voorziening bodemsanering 15 12
Voorziening herstructurering 15 35
Totaal 117 133
Het egalisatiefonds afkoop erfpacht heeft betrekking op
de ontvangen afkoopbedragen voor erfpachtcontracten.
Jaarlijks wordt rente toegevoegd en wordt het deel van
de afkoopsom, dat betrekking heeft op het verslagjaar
ten gunste van de omzet gebracht.
De non-activiteitenvoorziening betreft verplichtingen
ten aanzien van voormalig personeel.
De voorziening bodemsanering betreft naast van derden
ontvangen bedragen t.b.v. toekomstige bodemsaneringen,
een toevoeging ten laste van het resultaat voor saneringen,
waarvan de kosten niet op de vervuiler te verhalen zijn.
Bij uitvoering van de sanering wordt de voorziening belast.
Conform de winstbestemming is het resultaat over 2002,
na afdracht van € 41,6 mln. aan de Algemene Dienst van
de Gemeente Rotterdam, toegevoegd aan het eigen vermogen.
De voorziening herstructurering dient ter egalisatie van
gerealiseerde, alsmede nog te verwachten herstructureringsuitgaven
in het havengebied.
Jaarlijks wordt aan de voorziening ten laste van het GHR
resultaat € 15,9 mln. toegevoegd en worden de uitgaven
inzake gerealiseerde of in uitvoering zijnde herstructureringsprojecten
op de voorziening in mindering gebracht.
In 2002 betroffen dit ondermeer diverse projecten in het
Waal/Eemhavengebied, waaronder de verbreding van de
Waalhavenmond, alsmede projecten op de Maasvlakte,
waaronder het ontmantelen van een kunstduin/slakkenberg
op de Noordwesthoek.
40 41

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
LANGLOPENDE SCHULDEN 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
Schulden aan het Algemeen Leningfonds (ALF)
van de Gemeente Rotterdam 1.398 1.232
Overige langlopende schulden 4 4
Totaal 1.402 1.236
De schuld aan het Algemeen Leningfonds van de Gemeente
Rotterdam dient uitsluitend ter (mede-) financiering van de
materiële vaste activa. De schuldpositie per ultimo 2002 is
opgebouwd uit reguliere ALF leningen, alsmede enige
bijzondere geoormerkte leningen (Waterschapsbank,
Europese Investeringsbank). De verschuldigde rente is
verantwoord onder de post saldo rentebaten/rentelasten.
TOELICHTING OP DE WINST- EN VERLIESREKENING 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
OMZET
Zeehavengeld 200 202
Binnenhavengeld 10 9
Huur, erfpacht, kadegelden 150 136
Overige opbrengsten 37 37
Totaal 397 384
BEDRIJFSLASTEN 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
KORTLOPENDE SCHULDEN EN TRANSITORIA 2002 2001
(bedragen in miljoenen euro’s)
Handelscrediteuren 31 41
Overige crediteuren 37 30
Transitoria 81 84
Personeelslasten
Salarissen 66 58
Personeel van derden 1 2
Kosten voormalig personeel 3 4
Totaal 70 64
Totaal 149 155
Goederen en diensten 93 90
Niet uit de balans blijkende verplichtingen:
• Voor het GHR wagenpark zijn leasecontracten afgesloten.
Afschrijvingen 80 79
Overige lasten
Bijdragen aan derden 3 5
Dotatie voorziening herstructurering 16 16
Totaal 19 21
Resultaat deelnemingen 2 4
Renten
Rentebaten -23 -23
Rentelasten 86 79
Totaal 63 56
Buitengewone baten en lasten 14 9
42 43

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
KASSTROOMOVERZICHT 2002 2001
Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.
(bedragen in miljoenen euro’s)
Bedrijfsresultaat 56 61
Afschrijvingen 80 79
Kasstroom 136 140
Saldo rentelasten/rentebaten 63 56
Mutatie werkkapitaal 24 -61
Mutatie voorzieningen -17
Afboeking op onderhanden werken 21 11
Mutatie voorraden -2
Netto operationele kasstroom 227 144
Investeringen in materiële vaste activa -248 -202
Investeringen in financiële vaste activa 5 54
Investeringskasstroom -243 -148
Kasstroom voor financiering -16 -4
WINSTBESTEMMING
De afdracht aan de Algemene Dienst is met inachtname van de met het gemeentebestuur
in het kader van de package deal hieromtrent gemaakte afspraken voor 2002
vastgesteld op € 41,6 mln.
Het resultaat na afdracht ad € 14,7 mln. is toegevoegd aan de algemene reserve.
ACCOUNTANTSVERKLARING
Opdracht
Wij hebben de jaarrekening 2002 van het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam
gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de directie
van deze dienst. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de
jaarrekening te verstrekken.
Werkzaamheden
Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen
met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle
zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt
verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat.
Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van
informatie ter onderbouwing van de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening.
Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële
verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke
schattingen die de directie daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het
algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke
grondslag vormt voor ons oordeel.
Saldo rentelasten/rentebaten -63 -56
Toename belegde middelen -14 -19
Opgenomen leningen 244 191
Aflossing op leningen -78 -93
Afdracht concern -41 -42
Financieringskasstroom 48 -19
Oordeel
Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de financiële
positie op 31 december 2002 en van de baten en lasten over 2002 in overeenstemming
met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en
voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals deze zijn opgenomen
in het Besluit comptabiliteitsvoorschriften 1995.
Saldo kasstroom 32 -23
Rotterdam, 28 februari 2003
Accountantsdienst Rotterdam
Saldo liquide middelen begin boekjaar -182 -159
Saldo liquide middelen eind boekjaar -150 -182
Saldo liquide middelen 32 -23
44 45

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
HISTORISCH OVERZICHT 2002 2001 2000 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993
(Bedragen in miljoenen euro’s)
BALANS
Vaste activa 1.747 1.591 1.513 1.378 1.288 1.253 1.168 1.117 1.090 1.106
Vlottende activa 109 106 58 101 176 137 95 237 145 196
Eigen vermogen 188 173 155 118 92 73 60 57 52 65
Langlopende schulden 1.402 1.236 1.137 1.050 1.071 1.083 1.040 1.017 972 1.021
Geïnvesteerd vermogen 1.590 1.409 1.292 1.168 1.163 1.156 1.100 1.074 1.024 1.086
Voorzieningen en fondsen 117 133 133 118 100 87 25 17 16 12
Kort lopende schulden en transitoria 149 155 146 193 201 147 138 263 195 204
Totaal vermogen 1.856 1.697 1.571 1.479 1.464 1.390 1.263 1.354 1.235 1.302
WINST- EN VERLIESREKENING
Omzet 397 384 372 354 350 338 329 322 319 308
Personeelslasten 70 64 58 55 52 49 47 46 44 38
Overige bedrijfslasten 112 111 98 97 93 92 89 75 87 61
Resultaat voor rente en afschrijving 215 209 216 202 205 197 193 201 188 209
Afschrijvingen 80 79 73 76 72 68 80 91 96 98
Resultaat voor rente 135 130 143 126 133 129 113 110 92 111
Resultaat deelnemingen -2 -4 -1 -2
Saldo rentebaten en -lasten 63 56 54 56 62 72 77 66 70 71
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 70 70 88 68 71 57 36 44 22 40
Buitengewone baten en lasten 14 9 9 3 11 11 0 4 4 7
Netto resultaat 56 61 79 65 60 46 36 40 18 33
KERNCIJFERS
Goederenoverslag (in miljoenen tonnen) 322 315 322 304 314 311 292 294 294 282
Uitgegeven terreinen (in ha) 4.330 4.245 4.239 4.207 4.095 4.020 4.016 4.000 3.919 4.008
Cashflow (resultaat + afschrijving) 136 140 152 141 132 114 116 131 114 131
Operationele cashflow 227 144 179 177 206 243 267 213 178 192
Rendement geïnvesteerd vermogen (in procenten) 9,3 9,8 12,3 11,3 11,2 11,4 10,9 10,7 8,6 10,4
Solvabiliteit (in procenten) 11,8 12,3 12,0 10,1 7,9 6,3 5,5 5,3 5,1 6,0
EBITDA / Omzet 0,542 0,544 0,578 0,569 0,586 0,582 0,587 0,624 0,589 0,679
ICR 2,1 2,3 2,6 2,3 2,1 1,8 1,5 1,7 1,3 1,6
Netto resultaat van de omzet (in procenten) 14,1 15,9 21,2 18,4 17,1 13,6 10,9 12,4 5,6 10,7
Aantal werknemers ultimo 1.254 1.207 1.182 1.163 1.172 1.165 1.133 1.108 1.087 910
46 47

Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam • Jaarverslag 2002
GEMEENTELIJK HAVENBEDRIJF ROTTERDAM
Bij het GHR werken 1250 mensen. De primaire
activiteiten zijn ondergebracht in vier divisies.
Daarnaast zijn vier stafafdelingen. Het GHR is
een onderdeel van de Gemeente Rotterdam. Naar
Algemene Directie
W.K. Scholten en P. Struijs
verwachting wordt het Havenbedrijf per 1 januari 2004
omgevormd tot een overheids-NV. Doelstelling en taken
zullen daarbij niet veranderen, wel kan de organisatie
dan meer slagkracht ontwikkelen.
GEMEENTELIJK HAVENBEDRIJF ROTTERDAM
Wilhelminakade 909
T +31 10 252 10 10
3072 AP Rotterdam
F +31 10 252 10 20
Postbus 6622
E info@portofrotterdam.com
3002 AP Rotterdam
I www.portofrotterdam.com
ROTTERDAM REPRESENTATIVES
P.R. China
Verenigde Staten
Tsjechië
Strategie & Communicatie
V.A. Schoenmakers
Financiële & Bedrijfseconomische Zaken
J.C.van de Leur
Mr Wang Daijan
1-806, Julong Garden
Mr. M. Heeneman
18 West 140 Butterfield Road
Mr K. Horyna
Fetrovska 11
68 Xinzhongjie, Dongcheng District,
15th floor
160 00 Prague 6
Personeel & Organisatie
P. Hofman
100027 BEIJING
T +86 10 6551 5374/5
Oakbrook Terrace
CHICAGO, IL 60181
DEJVICE
T +420-2-24325154
Informatie & Communicatietechnologie
N. Westpalm van Hoorn
F +86 10 6551 8698
E wdajian@163bj.com
T +1 630 613 7010
F +1 630 613 7001
M +420-605509477
F +420-2-24325154
Mr A.J.W. Russchen
E ChicagoDesk@portofrotterdam.com
E PragueDesk@portofrotterdam.com
Commerciële Zaken Infrastructuur & Milieu Facilities Rotterdam Port Authority
P. Mittertreiner T. Tuijtel P.L.Th. de Beijer J.C. Lems
4/F East Tower, Sun Plaza
88 Xian Xia Road
Mr. R.E. Kennedy
450 Gears Road, Suite 290
SHANGHAI 20035
HOUSTON, TX 77067
Oostenrijk
T +86 21 6209 1780
T +1-281 874 0999
Mr A.S. Rekowski
F +86 21 6209 1787
F +1-281 873 5577
Hyegasse 3/13
E rcro@uninet.com.cn
M +1 713 857 4957
A-1030 VIENNA
COMMERCIËLE ZAKEN
hoofdvaarwegen en in de havenbekkens in de regio
Mr Edward T. Yau
E HoustonDesk@portofrotterdam.com
T +43 1 713 3274
Behouden van bestaande en aantrekken van nieuwe
Rotterdam Rijnmond. Coördinatie en begeleiding
Unit 1305, Leighton Centre
F +43 1 718 7474
bedrijfsvestigingen en ladingstromen. Samen met
scheepvaartverkeer vanuit Haven Coördinatie
77 Leighton Road, Causeway Bay
Duitsland
M +43 664 161 6444
klanten ontwikkelen van nieuwe concepten ten behoeve
Centrum, verkeerscentrales en met incidentbestrij-
HONG KONG
Mr P. Rosebrock
E ViennaDesk@portofrotterdam.com
van logistiek en industrie. Alle huur- en erfpacht-
dingsvaartuigen. Inspectie van schepen met schade-
T +852 2881 5900
Keyserlingstrasse 22
contracten, zeehavengeld.
lijke en gevaarlijke stoffen. Incidentbestrijding op en
F +852 2890 1396
D-81245 MÜNCHEN
Hongarije
vanaf het water.
E HongKongDesk@portofrotterdam.com
T +49 89 839 28 215
Mr Ernö Petö
INFRASTRUCTUUR & MILIEU
F +49 89 839 28 216
Karácsony Sándor u. 26
Ontwikkeling, aanleg, inrichting en beheer van het
STRATEGIE & COMMUNICATIE
Japan
M +49 170 2928 700
H-1039, BUDAPEST
havengebied. Zowel klantgebonden infrastructuur
Signaleren van trends en ontwikkelingen, en op basis
Mr A. Kochi
E MunichDesk@portofrotterdam.com
T +36 1 2400479
(kademuren en steigers) als openbare infrastructuur
daarvan visie ontwikkelen, beleid en plannen maken.
3rd Floor, Eishin Building
Mr. H.G.Göldner
F +36 1 2402615
(havenbekkens, wegen, spoor, groen en leidingstraten).
Communicatie met relevante doelgroepen.
5, Sanban-cho
Tilsiterstrasse 13
M +36 309 320099
Chiyoda-ku
D-41460 NEUSS
E BudapestDesk@portofrotterdam.com
FACILITIES
FINANCIËLE & BEDRIJFSECONOMISCHE ZAKEN
TOKYO 102
T +49 2131 1512960
Verzorgen van nautisch-technische diensten en
Financieel beleid, beoordeling van investerings-
T +81 3 3238 6395
F +49 2131 1512962
middelen zoals het verkeersbegeleidend radarsysteem,
projecten, financiële administratie, planning & control.
F +81 3 3238 6393
M +49 1633255611
de vaar- en voertuigen, pontons, meerboeien en
Beheer van deelnames, joint-ventures en samen-
E TokyoDesk@portofrotterdam.com
E DuesseldorfDesk@portofrotterdam.com
vaarwegmarkering. Verzamelen van hydrografische
werkingsverbanden. Interne accountantdienst.
en waterloopkundige informatie op basis waarvan
havenbekkens en vaarwegen op diepte worden
PERSONEEL & ORGANISATIE
gehouden. Centrale inkoop voor GHR.
Human resources management, werving en selectie
COLOFON
van nieuwe medewerkers, trainingen en opleidingen,
ROTTERDAM PORT AUTHORITY (RPA)
Zorgen voor vlotte, veilige, efficiënte en milieu-
ARBO-beleid en personeels- en salarisadministratie.
Het jaarverslag 2002 is een uitgave van het Gemeentelijk Havenbedrijf Rotterdam
verantwoorde afwikkeling van de scheepvaart. Zowel
INFORMATIE - & COMMUNICATIETECHNOLOGIE
Tekst
ontwerp
buitengaats in het aanloop- en redegebied, als op de
Ontwikkeling en beheer van ICT-systemen.
Rob Wilken Producties, Voorburg
Ontwerpbureau Smidswater BNO, Den Haag
Photografie
druk
Freek van Arkel, Rotterdam
PlantijnCasparie Capelle a/d/ IJssel
48