Achttiende-eeuws kolonialisme in brieven - Koninklijk Nederlands ...

L. BRUMMEL
werking van zijn bloedverwanten moest er stemming gemaakt worden. De bereidheid
namelijk om hiervoor moeite te doen was niet groot, omdat Van Reede's
vader naar zijn terugkeer verlangde en er dus weinig voor voelde een verder uitstel
van die terugkeer zelf te bevorderen. Toen Van Reede ten tweeden male in Japan
was, schreef zijn vader hem duidelijke taal:
Ik hoope, dat gij nae u retour van daer bij uwe resolutie van alsdan op u retour na't
vaderland bedagt te willen zijn, zult volharden, soals UHWGeb. mij hebt geschreven.
Hier zijnde zult gij wel patronen vinden om u voort te helpen. Ik heb wel gezien, dat gij
naderhand van resolutie veranderd bent en u in Indien soekt op te houden en neder te
setten, wijl UHWGeb. bij den Hr. van Nijvelt heeft aangehouden om u een Raadsplaats
in Indien te doen obtineeren, hetgeen UHWGeb. eenige tijd daar nae ook eens
in een brief aan mijn heeft laten invloeyen en bij U laaste reitereerd. Ik geloof dat UHW­
Geb. dat project uit 't hoofd moet zetten. So u welzijn en fortuyn daarvan alleen afhing,
sou men alle mogelijke instantien daar toe bij de stadhouder doen. Dog nu mag ik mij daar
niet mede bemoeyen en geloof, dat de rest van de familie ook so denkt, sodat UHW­
Geb. in dien opzigte hier geen patronen vinden zal, te meer wijl een Raad zijn inkomen
noodig heeft om van te leven en geen progressen maken kan. UHWGeb. heeft occasie
gehad om progressen te maken. Ik hoop sulks ook gedaan zult hebben en dat het spreekwoord
te Uwen opsigte geen plaats heeft: als de mand van onder niet digt is, dan loopt
er weer door 't geen er boven ingedaan word. 'T geen echter U hier wel heb hooren nageven.
49
De vraag om aanbevelingen, die eigenlijk jaar in jaar uit in allerlei schakeringen in
Van Reede's brieven te vinden is, wordt daarom in deze jaren wel zeer dringend.
Op merkwaardige wijze blijkt daaruit, hoe de aanbeveling - en dan vóór alles die
van de stadhouder - een vast instituut is geworden, dat als noodzakelijk gold om
in Indië een carrière van enig belang te kunnen maken. Ook Van Hogendorp
vraagt er herhaaldelijk om en beklaagt zich tegelijkertijd over de gulheid van
Willem V in dit opzicht:
Aussi le Prince donne-t-il trop de recommandations; il est arrivé 1'année passée plus
de vingt onderkoopmans, avec des lettres; cela m'a fait déjà beaucoup de tort, je vous
assure. Ne sauriez-vous rémédier à cela? Au moins, en me faisant avoir encore une recommandation
bien forte et extra-ordinaire; car avec les sentiments qu'on a ici, vous
sentez bien qu'on n'aime pas à aider les recommandés de la Cour, si les recommandations
ne sont pas bien fortes. 50
Hetzelfde verschijnsel zien wij bij Van Reede: omdat de aanbevelingsbrief zo veelvuldig
voorkwam, moest er gezorgd worden voor een bijzondere recommandatie.
Behalve zijn vader zijn het van Reede-Ginkel, vijfde graaf Athlone, zelf bewind-
49. Idem, 20 november 1788.
50. Dirk van Hogendorp aan Gijsbert Karel, 8 april 1791. In: Du Perron-de Roos, 'Correspondentie',
162.
190