Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen Jaarverslag 2010

ONDERZOEKSPROJECTEN MET EXTERNE
PARTNERS
In samenwerking met Prof. Dr. Saskia de Bodt, verbonden aan de Universiteit Utrecht, werd
een project opgestart dat het 19 de -eeuwse “naturalisme” in de verzameling van het KMSKA
zal onderzoeken. Dit gebeurt aan de hand van gastcolleges en het begeleiden
onderzoekswerkstukken van de studenten door museumconservator Herwig Todts.
De samenwerking met vzw Arcobaleno, die een röntgentoestel ter beschikking stelt, beperkt
zich niet tot het onderzoeken van de Rubensschilderijen uit de collectie van het KMSKA. Ook
andere werken worden met het oog op het onderzoek van hun ontstaansproces doorgelicht.
Het Centrum voor Mexicaanse Studies van de Universiteit Antwerpen ondersteunt onderzoek
naar de culturele uitwisseling tussen Mexico en onze streken. In samenwerking met het
centrum werd een project opgezet dat de invloed van de Zuid-Nederlandse schilderkunst van
de 16de- en 17de eeuw op deze van het Nieuwe Spanje onderzoekt. De resultaten zullen
voorgesteld worden op een internationaal colloquium dat op 5 en 6 december 2011 in het
Rubenianum te Antwerpen wordt georganiseerd.
In 2010 werd ook medewerking verleend aan een internationaal team van wetenschappers
onder leiding van Prof. Dr. Koen Janssens van de Universiteit Antwerpen. Het onderzocht de
geel-bruine verkleuring van het pigment in onder andere het werk van Vincent Van Gogh.
Een staal uit een historische verftube uit het bezit van Rik Wouters die deel uitmaakt van de
collectie van het KMSKA verschafte de scheikundige sleutel tot de oplossing van dit raadsel.
Onder intensieve belichting met UV straling verkleurde dit monster op drie weken van felgeel
naar chocoladebruin. Men ontdekte dat de chemische samenstelling van een veelgebruikt
kleurloos vulmiddel dat ook in deze verf aanwezig was de boosdoener was. Door deze
ontdekking kunnen de conserveringsomstandigheden van werken waarin deze stof aanwezig
is op adequate wijze bijgestuurd worden.
In de musea van Tallinn, Glasgow en Kopenhagen, alsook in een privé-collectie, worden vier
versies bewaard van een verloren prototype van Jheronimus Bosch, Jezus verjaagt de
kooplieden uit de tempel. Museumconservator Paul Vandenbroeck werd aangezocht om een
bijdrage te schrijven voor een publicatie hierover en een voordracht te geven op een bijhorend
symposium. Het onderzoek betreft de iconografie van genoemde werken. Paul Vandenbroeck
neemt eveneens deel aan een internationaal studieproject van het Museo de Tapices de la
Colegiata in Pastrana (Guadalajara, Spanje) over haar collectie wandtapijten. Hij is editor van
de wetenschappelijke publicatie verbonden aan dit project en zal er ook een bijdrage in
verzorgen.
In het kader van het onderzoek naar de collectiegeschiedenis zal er samengewerkt worden met
de KULeuven en de Universiteit Antwerpen. Jozef Glassée, aspirant van het FWO in de
Onderzoekseenheid Cultuurgeschiedenis vanaf 1750 van de KU Leuven bereidt een doctoraat
voor over De kunst van het geven (mecenaat in de collecties van Antwerpen, Gent en Brugge)
en heeft zich bereid verklaard mee te werken aan dit project. Er zal ook contact gelegd
worden met het Centrum voor Bedrijfskundegeschiedenis van de UA in verband met de
geschiedenis van het grootkapitaal in Antwerpen en de connecties tussen de haven en de
bedrijfswereld en het culturele leven in Antwerpen.
34
Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen - Jaarverslag 2010