Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen Jaarverslag 2010

Tentoonstellingen op andere locaties in België
ENSOR ONTMASKERD
ING Cultuurcentrum Brussel
7 oktober 2010 – 13 februari 2011
Het was het afgelopen jaar 150 jaar geleden dat James Ensor (1860-1949) geboren werd. Hij
behoort met René Magritte en Paul Delvaux tot de moderne Belgische kunstenaars met de
grootste internationale reputatie. De belangrijkste Ensorverzameling ter wereld is die van het
KMSKA: het Koninklijk Museum bezit 37 schilderijen en meer dan 500 tekeningen.
Liever dan op zoek te gaan naar de ongrijpbare man achter het oeuvre, ging curator Herwig
Todts in de tentoonstelling Ensor ontmaskerd op bezoek bij de kunstenaar in zijn atelier. Aan
de hand van getekende kopieën naar oude meesters en eigentijdse kunstenaars, en
geschilderde en getekende studies naar het leven, wilde hij tonen hoe Ensor koortsachtig op
zoek ging naar moderne onderwerpen, hoe hij zijn grafische vaardigheden in sneltreinvaart
verbeterde en zijn innoverende visuele ideeën stap voor stap ontwikkelde.
De tentoonstelling was voor het grootste deel gebaseerd op de museumcollectie van KMSKA.
Toch werden ook een dertigtal belangrijke bruiklenen getoond. Tientallen tekeningen waarin
Ensor zijn moeder in alle uiteenlopende situaties bestudeert werden geconfronteerd met het
prachtige portret uit de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België. Rond Ensors
meest ambitieuze portret, dat van zijn vriend de schilder Willy Finch (uit MuZee Oostende)
werden olieverfschetsen en studies naar portretten van oude meesters verzameld. Enkele
schilderijen zoals De schilder en zijn model (1882) en sommige stillevens werden voor het
eerst sedert meer dan 50 jaar weer in België getoond. Het Vatikaan gaf Ensors laatste
ambitieuze schilderij, de Boeteprocessie in Veurne (1934), in bruikleen. Het schetsboek met
de voorstudies voor dit schilderij, vorig jaar door KMSKA aangekocht, werd voor het eerst
aan het publiek getoond. Gelijktijdig liep in Bozar Brussel een documentaire tentoonstelling:
Ensor, componist en schrijver.
Ensor ontmaskerd ontving 68.604 bezoekers, waarvan 42.000 in 2010. De tentoonstelling was
een samenwerking tussen KMSKA, ING Cultuurcentrum en Bozar en werd georganiseerd
met de steun van het Belgisch Voorzitterschap van de Raad van de Europese Unie.
REÜNIE. VAN QUINTEN METSIJS TOT PETER PAUL RUBENS.
MEESTERWERKEN UIT HET KONINKLIJK MUSEUM TERUG IN DE
KATHEDRAAL
Onze-Lieve-Vrouwekathedraal Antwerpen
Acht monumentale altaarstukken uit de museumcollectie vormen de pronkstukken van de
tentoonstelling Reünie, van Quinten Metsijs tot Peter Paul Rubens. Meesterwerken uit het
Koninklijk Museum terug in de Kathedraal. Oorspronkelijk zou deze succesvolle expo
(175.000 binnenlandse en buitenlandse bezoekers) op 15 november 2009 de deuren gesloten
hebben. Omdat het KMSKA in 2011 een belangrijke renovatieperiode tegemoet gaat, werd
Reünie verlengd tot aan de heropening van het museum. Zo kunnen de werken tijdens de
sluiting van het KMSKA verder worden tentoongesteld in Antwerpen en bovendien “in situ”,
op de plaats waarvoor ze werden besteld door hun opdrachtgevers: de gilden en ambachten,
de stadsmilities, en de broederschappen.
23
Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Antwerpen - Jaarverslag 2010